Skip to main content

Full text of "Acta sanctae sedis; ephemerides romanae a SSMO D.N. Pio PP. X authenticae et officales Apostolicae Sedis actis publice evulgandis declaratae"

See other formats 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfrom  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  offer  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  full  text  of  this  book  on  the  web 


at|http  :  //books  .  qooqle  .  com/ 


B     440840 


".  •"• 


3X 


ACTA 

8ANCTAE  SEDIS 


m  COMPENDIUM  OPPORTUNE  REDACTA 


ET  ILLUSTRATA 


SBU 


Acta  iuridica  et  aolemniora  ex  Supremo  Romano  Pontiflce  immediate  dimanantia:  acta 
iDter  ea  quae  publici  fleri  possunt  iuris,  sive  sint  Decreta,  sive  Instruetiones,  sive  Responsa, 
et  alia  huiusmodl:  praesertim  vero  Causarum  ezpositiones  et  resolutiones  ex  variis 
EE.  Cardinalium  Sacris  Cougregationibus,  ad  ecclesiastici  iuris  accuratam  iutelligentiam 
et  observantiam  conferentes,  in  compendium  diligenti  studio  redactae :  alia  denique  iuridica, 
quibus  opportone  illustrantur  quae  in  expositis  actis  vel  difflcultatem  parere  possint,  vel 
ad  vigeniis  iuris  notitiam  ulterius  conducant :  in  utilitatem  eorum  qui  in  Ecclesiae  legibus 
dtudiose  dignoscendis,  et  in  regimine  christiani  gregis,  vel  in  colenda  Domini  vinea  sedulo 

adlaborant. 


EDITIO   STBREOTYPA 


Volumen  VIII. 


ROMAE 


EX  TYPOGRAPIIIA  POLYGLOTTA 

S.    C.    DE  PROPAGANDA   FIDE 


MCMVIU. 


.j 


ACTA 

SANCTAE  8EDIS 

IN  COMPENDIUM  OPPORTUNE  REDACTA 


ET  ILLUSTRATA 


SBU 


Actft  iuridica  et  solemniora  ez  Supremo  Romano  Pontifice  immediate  dimanantia :  acta 
inter  ea  quae  publici  fleri  possunt  iuris,  sive  sint  Decreta,  sive  Instructiones,  sive  Responsa, 
et  alia  hniusmodi:  praesertim  vero  Causarum  ezpositiones  et  resolutiones  ez  variis 
EE.  Cardinalium  Sacris  Congre^r&tionibus,  ad  ecclesiastici  iuris  aocuratam  intelligentiam 
et  observantiam  conferentes,  in  compendium  diligenti  studio  redact^e :  alia  deniqne  iuridica, 
quibus  opportune  illustrantur  quae  in  ezpositis  actis  vel  difflcultatem  parere  possint,  vel 
id  vigentis  iuris  notitiam  ulterius  conducant:  in  utilitatem  eorum  qul  in  Ecclesiae  legibus 
studiose  dignoscendis,  et  in  regimine  christiani  gregis,  vel  in  colenda  Domini  vinea  sedulo 

adlaborant. 


EDITIO  STEREOTYPA 


Volumen  VIII. 


ROMAE 


EX  TYPOGRAPHIA  POLYGLOTTA 

S.   C.   DE  PROPAGANDA   PIDE 
MGMVUI. 


r^r/^EX  S.  CONGREGATIONE  CONCILII  TRIDENTINI 


lURlSPATRONATUS 


me  28  Martii  1874. 

Compeudiuin  tnmu.  Per  mortem  Saeerdotis  R.  vacavit 
mense  Martio  1872  in  oppido  Dioeceseos  F.  praebenda  Archi- 
presbyteralis  Bcclesiae  S.  Mariae  in  coelum  Assumptae,  cui 
animarum  cura  adnexa  erat.  Hinc  Excmus  Princeps  loannes 
Andreas  C.  illius  praebendae  patronus,  Episcopo  praesentavit 
Sacerdotem  Franciscum  B.  ut  praevio  examine  institutionem 
assequeretur. 

Cum  vero  iste  Sacerdos  utpote  non  idoneus  repulsam  ab 
Episcopo  sustinuisset,  et  Episcopi  decisio  ab  H.  S.  0.  ad  quem 
appellaverat,  confirmata  fuisset,  ad  secuhdam  nominationem 
deventum  est,  quam  obtinuit  Sacerdos  loseph  F.  canonicus  Col- 
legiatae  Ecclesiae  S.  Mariae  Maioris  in  oppido  P.  eiusdem 
Dioeceseos. 

Huius  rei  notitiam  utut  acceperunt  Rectores  municipii, 
Capitulum  Bcclesiae  Sanctae  Mariae  Assumptae  in  coelum,  et 
plures  cives  supplicem  H.  S.  0.  dederunt  libellum  expdnentes, 
sacerdotem  F.  alienigenam  esse,  ad  familiam,  contra  quam 
plura  feruntur,  pertinere,  nuUa  meritorum  aestimatione  frui, 
ideoque  si  Archipresbyteratum  adipisceretur,  illa  omnia  mala 
resurgerent,  quae  ultimus  possessor,  pariter  alienigena,  per 
decem  et  octo  annos  intulerat.  Quamobrem  efFusis  precibus 
rogarunt,  ut  extraneo  reiecto,  sacerdos  eiusdem  oppidi  S.  no- 
minaretur,  qui  Cleri  populique  flducia  ob  sua  merita  potiri 
posset.  Super  his  precibus  rogatiis  Episcopus  factum,  uti  su- 
pra  narratum  fuit,  exposuit,  ac  subdidit,  quod  quamvis  pluries 
expetivisset  ab  Excmo  Patrono,  ut  antequam  ad  praesentationeiu 


i  jtmisrATP.nifATM 

salteiii  Parochorurn  deveniret,  eum  consuleret,  taraeil  nunl-« 
qnam  id  potuit  obtinere.  Interea  temporis  Municipium  et  Ca- 
pitulum  formiter  probandum  assumpsit  Principem  C.  nemi- 
nem  posse  praesentare,  qui  ex  oppido  S.  non  esset;  imo 
municipalis  Syndicus  eo  progressus  est,  ut  ius  ipsum  nominan- 
di  Principi  denegaret,  asserens  Archipresbyteralem  praebendam 
vel  liherae  coUationis  evasisse,  vel  si  adhuc  iuripatronatus  sub- 
iecta  dici  vellet,  hoc  ius  non  Principi,  sed  Municipio  compe- 
tere.  Quare  protestationem  contra  patronum  emisit ;  cui  profe- 
stationi  Princeps  contrariam  opposuit,  enixe  deprecans  ut  an- 
tiquissima  iura  sua  s^rta  tectaque  servarentnr. 

Hisce  habitis  decretum  prodiit  ex  Secretaria  S.  Congre- 
gationis,  ut  causa  poneretur  in  folio  et  notificaretur  FJpiscopo, 
qui  partes  admoneret,  eis:|iie  pr.iefijjreret  congruum  terminuni 
ad  sua  iura  deduoenda.  Morem  gessit  Episcopus,  et  ex  parte 
Municipii  duo  dedit  docunienta  ad  rem  facieniia;  de  qnibus 
sermo  erit  inferius.  Hinc  causa  proposita  est  sub  dubiis  in 
calce  exscriptis. 

Dlsceptailo  syiioptlca. 

luRA  MUNicipn.  -Tradit  S.  Concilium  Tridentinum  Sess. 25 
cap.  9  de  Reform.  titulum  iurispatronatus  probari  posse  €  ex 
fundatione  vel  dotatione ,  qui  ex  authenfico  documento  et 
aliis  ture  requisitis  ostendatur  j  sive  efiam  ex  multiplicatis 
praesentationibus  per  antiquissimum  temporis  cursum,  qui 
hominum  memoriam  excedat,  aliasve  secundum  iuris  dis^ 
positionem.  In  iis  vero  personis ,  seu  communitatibus  vel 
universitatibus,  in  quibus  id  ius  plerwmque  ex  usurpatione 
potius  quaesitum  praesumi  solet,  plenior  et  exactior  proba*- 
tio  ad  docendum  verum  titulum  requiratur,  nec  immemora- 
bilis  temporis  probatio  aliter  eis  suffragetur,  quam  si  prae- 
ter  reliqua  ad  eam  necessaria  praesentationes  etiam  conti- 
nuatae,  non  minori  saltem  quam  quinquaginta  annorum 
spatio^  quae  omnes  effectum  sortitae  sint,  authenticis  scriptu- 
ris  probentur.  » 

Quaenam  vero  sint  illae  personae  potentiores ,  quae  ins- 
j>atronatus  sibi  usurpavisse  praesumuntur,  optime  declarat  Card. 


lURISPATHONATUS  S 

De  Luca  P.  1  de  iurep.  disc.  LVIII  num.  24.  25.  <  Per-- 
sonae  ftutem  potefUes  dicuntur  illi^  qui  habent  iurisdictio^ 
nem  temporalem  in  loco  in  quo  situm  est  beneficiumj  quam- 
vis  illa  non  sit  plena  et  absolutUj  sed  subordinata  ut  est 
illa  Feudatariorum  et  Baronum..,»  Atque  in  hoc  spectalur 
initium,  an  scilicet  de  tempore  acquisitionis  iurispatronatus 
et  praesentandi  haberet  iurisdictionem  in  locoj  quamvis  de^ 
inde  illam  habere  desierit,  » 

Cum  igitur  Princeps  inter  illas  potentiores  personas  a 
Conc.  Trid.  notatas  connumerandus  videatur  necesse  est,  ad 
iurispatronatus  titulum  sibi  vindicandum  ,  ut  exhibeat  docu- 
menta  fundationis  vel  dotationis,  quibus  deficientibus ,  prouti 
evenit  in  casu  nostro,  duo  necessario  iuxta  Tridentinum  prae- 
stare  tenetur;  primo  nempe  immemorabilem  probare  debet  cum 
suis  conditionibus  traditis  a  vulgari  Glossa  in  cap.  1  de  prae- 
script.  in  6,  quasque  colligit  Tondut.  quaest,  benef.  lib.  1 
cap.  104.  num.  12  <  ibi  >  Pro  imrliemora.bilis  probatione  opor- 

>  tebat  ut  testes  deponerent  de  visu  per  quadraginta  annos 

>  ante  motam  litem,  et  quod  ita  audierant  a  suis  maioribus 

>  qui  ab  aliis  suis  maioribus  dici  audierant,  et  quod  ipsi  nec 

>  maiores  sui  quidquani  viderunt   vel   audiverunt  in  contra- 

>  rium,  nec  non  deponere  debebant  de  publica  voce  et  fama 

>  haec  verba  fuit  et  est  >  Secundo  necesse  est  ut  ex  parte 
Principis   constet   per  authentica  documenta  de  praesentatio- 

'nibus  multiplicatis,  et  continuatis,  effectumque  sortitis  pe 
spatium  ad  minus  50  annorum,  prouti  factum  fuisse  a  Prin- 
cipe  Burghesio  in  simili  fere  causa  patet  ex  Rota  in  decis. 
diei  17  Martii  1665  cortxm  Bemlacquay  quam  refert  et  late 
expendit  CardinaUs  Be  Liica  Lib.  XIII  de  iurep.  disc.  IIL 
E  contra  Municipium  omne  tulerit  punctum,  si  ista  duo  mi- 
nime  in  themate  verificari  evincat. 

His  praemissis,  contendebat  Municipium  post  Concilium 
Tridentinum  in  materia  iurispatronatus  agi  non  posse  amplius 
de  iudicio  possessorio,  etsi  de  institutione  canonica  pertracte- 
tur,  sed  senjper  in  petitorio  quaestionem  esse  ayitandam,  ceupro- 
be  animadvertit  Fagnanus  in  Cap.  Consultationibus  d^  iurepat. 
Hinc  frustra  Princeps  ad  huiusmodi  adminiculum  confugeret,  tu 


6  lURISPAiKONATlJS 

ultimus  status  ei  patrociuetur.  lainvero  indubiuin  est  Principi  C. 
deesse  omnepi  titulum  fundationis  vel  dotationis  ad  iuspatro- 
natus  evincendum :  siquidem  beneficia  oppidi  S.  non  excepta 
Archipresbyterali  praebenda,  a  piis  testatoribus  fundata  fue- 
runt,  et  solummodo  volvente  anno  1609  ad  augendam  prae- 
bendarum  dotem  parvum  fundum  Princeps  constituit,  quin 
tamen  sibi  ullo  pacto  iuspatronalus  reservaret.  Cum  igitur  ius 
norainandi,  quod  Prin^Jeps  exercuit,  ex  nuUo  canonico  titulo 
originem  ducat,  nonnisi  ex  feudali  et  Baronali  privilegio  il- 
lud  repeti  potest,  quae  iura  cuni  abolita  iam  defecerint,  ma- 
nifestum  esf  iuspatronatus  vel  ad  Municipium  modo  pertine- 
re,  a  quo  nempe  bona  illa  baronalia,  quibus  privilegium  pa- 
tronatus  inhaerebat,  olim  constituta  sunt,  vel  iurepatronatus 
penitus  extincto,  Episcopum  liberum  coUatorem  evasisse. 

Hoc  posito  addebant  Municipes  frustra  Principeni  confugere 
ad  imraemorabilem,  et  ad  praesentatiohes  continuatas  exitum- 
que  sortitas,  ut  praesumptionem  adstruat  melioris  tituli  de 
mundo.  Nam  cum  ex  dictis  probe  noscatur,  omnem  titulum 
legitimum  fundatio^is ,  vel  dotationis  abfuisse ,  nihil  aliud 
Principis  favore  remanet  praeter  privilegium,  ex  quo  dicatur 
iuspatronatus  oriri.  Porro  scitum  est  privilegium  a  Tridentino 
Sess.  25  cap.  9  cle  Reform.  revocatiim  fuisse,  et  post  Tri- 
dentinum  huiusmodi  privilegium  haud  prodesse,  nisi  a  Ponti- 
fice  concessum  fuerit  cum  clausula  derogatoria  ipsius  Concilii 
Reifi^enst.  lib.  3  decr.  Tit.  38.  de  lurep  n.  12.  Quo  consti- 
tuto  nequ^  immemorabilis,  neque  continuatae  praesentationes 
aHquid  iuvant ;  se:tiper  enim  constaret  de  radic^  infecta,  seu 
de  initio  vitioso ,  imo  nuUa  antiquitas  etiam  mille  annorum 
suffragatur  ut  ait  De  Luca  de  iurepatr.  disc.  57 ,  Genuen.  in 
Praxi  Archiep.  cap.  63.  n.  5,  Gonzal.  gloss.  18.  n.  48  et 
seqq.j  et  aUi  passim.  Nulla  igitur  suppetit  ratio  quare  prin- 
c^ps  sibi  iuspatronatus  adhuc  vindicare  possit ;  non  privile- 
gium  quia  abrogatum  fuit  a  Tridentino :  non  immemorabiles 
et  continuatae  praesentationes,  quia  ab  initio  vitioso  originem 
^nihunt. 

IiJRA  PRTNCiPis  C.  Verum  isfis  deductionibus  mordicus  ob- 
sistebat  Excmus  Princeps ,  auimadvertens  praeprimis ,  agi  in 


limiSPATROnATCS  7 

themate  de  iudicio  institutionis,  hoc  est  de  iudicio  mere  pos- 
sessorib,  in  quo  ex  doctorum,  ac  tribunahum  sententia^^deri- 
vata  ex  Cap.  19  Consultationibus  de  iurepat.  ultimus  status 
dumtaxat  est  attendendus.  Porro  ultimus  status  ipsi  favehat, 
hinc  de  praesentatione  ab  eo  peracta,  et  per  consequens  de 
institutione  concedenda  in  hac  iudicii  sede  non  posse  dubitari 
existimabat,  modo  praesentati  qualitates  non  obstarent. 

Verumtaraen  etiamsi  petitorium  iudicium  persequi  place- 
ret,  haud  minori  luce  eius  iura  clarescere  prosequebatur.  Sane 
advertebat  ipse,  Municipii  sermonem  nullo  prorsus  documento 
firmari,  ideoque  taraquam  mere  gratuitum  respuendum  esse:  imo 
re  intimius  inspecta,  quolibet  iuridico  titulo  Municipes  desti- 
tui,  quominus  et  iitem  intentent,  iudiciumque  instituant.  Verum 
iis  etiam  omissis,  orania  adversariorum  argumenta  nihili  fa- 
cienda  esse  protuebatur  Princeps,  cum  pro  se  militet  immemo- 
rabilis  possessio,  tum  ante,  tum  post  Concilium  Tridentinum, 
ex  qua  nempe  ius  oritur  allegandi  titulum  meliorem  de  mundo. 
Revera  iam  ab  anno  1528  ,  cum  nondum  indictum  fuisset 
Tridentinum,  nominationes  peragi  coeperunt,  quae  semper  con- 
tinuatae,  exitumque  sortitae  usque  ad  ultimum  possessqrem 
perseverarunt,  per  spatium  scilicet  quod  tria  saecula  exupe- 
rat.  Imo  cum  anno  1612  causa  mota  fuisset  super  huiusmo- 
di  patronatu  inter  Principem  Philippum  I. ,  et  Episoopum  F. 
ex  sententia  Vicarii  Oeneralis  ipsius  Episcopi,  Princeps  victor 
ab  arena  discessit. 

Porro  ex  antiquissima  hac  possessione  deduci  potest  ius* 
patronatus  in  casu  minime  ortum  habere  ex  privilegio  feu- 
dali,  uti  putat  Municipium.  Equidem  privilegia  feudalia  a 
Ctoncilio  Tridentino  sublata  sunt  Sess.  25  cap.  9  de  Refor. 
dum  e  contra  iuspatronatus  praebendae  Archiepiscopalis  in 
themate  tum  ante,  tura  post  Conciliura  Tridentinum  palam, 
pacifice,  et  sine  ulla  intercapedine  et  contradictione  ad  no- 
stra  usque  tempora  exercitum  fuit.  Quare  duo  illa  necessario 
requisita  ad  iuspatronatus  evincendum  prooul  dubio  in  hac 
controversia  verificari  videntur  ;  immeraorabilera  nempe,  nec 
ipsi  adversarii  inficiantur;  praesentationes  vero  continuatae , 
non  minori  saltem  quam  quinquaginta  annorum  spatio. 


8  lURISPATROXATUS 

quae   omnes   eff^ctum   sortitae   sint  j   ex   dictis    plenissime 
eruuntur. 

Ad  secundam  vero  quaestionem  quod  spectat  ex  duplici 
capite  institutio  Sacerdotis  F.  impetebatur,  vel  quia  nempe  pa- 
tronus  non  poterat  illum  nominare  utpote  alienigenam,  vel 
quia  nominatus  reiici  debebat  tamquam  non  idoneus.  Quod  eo 
recidit  ut  videatur  utrum  adsit  defectus  potestatis  in  patrono, 
et  defectus  requisitarum  qualitatum  in  nominato.  Ad  primum 
quod  attinet,  thesim  suam  probare  cpnabantur  Municipes  duo- 
bus  allatis  documentis,  quorum  primum  refert  Marcum  Anto- 
nium  C.  anno  1609  consensum  suum  praestitisse  ut  simplex 
Beneficium  S.  loannis  Baptistae  Ecclesiae  parochiali  uniretur, 
atque  eius  bona  dividerentur  inter  presbyteros  ipsius  parochialis 
Ecclesiae  sibi  reservato  patronatus  iure.  lamvero  Municipium 
illis  verbis  «  ut  bona  dividerentur  inter  presbyteros  eiijsdem 
Bcclesiae  Parochialis  »  evincere  portendebat  extraneos  exchidi 
debere.  Hoc  autem  argumentum  nihiU  faciendum  esse  ictu 
oculi  apparere  propugnabat  patronus. 

In  altero  documento  Municipii  et  Capituli  nomine  exarato 
plures  citabantur  testes  inter  quos  Innocentius  Maria  P. 
Sacerdos  Decanus  annorum  74,  et  Michael  B.  annorum  83, 
qui  unanimiter  deposuere  se  a  maioribus,  eosque  ab  aliis  suis 
maioribus  audivisse  ex  quadam  conventione  anno  1609  peracta 
inter  Principem  et  Municipium,  non  posse  primum  ad  Archi- 
presbyteratum  praesentare  nisi  Sacerdotem  ex  oppido  S.  Idque 
maxime  confirmari  aiebant  ex  Curiae  Episcopalis  testimonio,  ex 
quo  erui  datum  erat  per  spatium  plusquam  centum  annorum 
parochos  huius  Ecclesiae  semper  indigenas  fuisse. 

Verum  qui  praeest  tabulario  Principis  fidem  faciebat  nul- 
lum  documentum  extare  in  eius  Archivio,  ex  quo  appareret 
Patronum  onere  devinctum  esse  praesentandi  Municipem  ad 
Archipresbyteratum  sub  poena  nuUitatis  praesentationis,  cum 
potius  contrarium  innotesceret  si  ultimus  beneficii  status  at- 
tenderetur,  siquidem  ultimus  possessor  alienigena  fuit. 

wNeque  duo  documenta  a  municipibus  producta  aliquid  pon- 
deris  habere  videbantur,  aum  enim  ex  una  parte  primum  con- 
troversiae  caput  pro  Principe  confirmant,  quia  exercitium  iu- 


luniSrATnoNATus  9 

rispaironatus  eidem  attribuunt,  et  titulum  dotationis  cum  re- 
servatione  explicita  iurispatronatus  evincunt,  ex  altera  ad  se- 
cundam  controversiae  partem  favore  Municipii  definiendam 
parum  roboris  addunt. 

Reliquum  itaque  est  ut  qualitafes  Sacerdotis  F.  breviter 
explorentur,  ex  quibus  queat  dignosci,  an  eidem  danda  vel  ne- 
ganda  sit  institutio  quatenus  Princeps  ad  Sacerdotes  oj^pidi  S. 
praesentandos  miniii:e  arctari  iudicetur.  lamvero  Municipium 
asserebat  Sacerdotem  istum  pessimum  animarum  pastorem  futu- 
rum,  turn  quia  utpote  alienigena  prava  vestigia  sequetur  prae- 
decessoris,  tum  quia  ad  familiam  pertinet  adeo  religionis  ex- 
pertem,  ut  nuper  eius  avunculus,  ingruente  sibi  morte,  omnis 
pietatis  signa  respuerit,  magnumque  scandalum  excitaverit. 

Verum  ex  alia  parte  Sacerdos  iste  bonum  retulit  testimo- 
nium  a  Rectore  Seminarii,  in  quo  studiorum  curriculum  ex- 
plevit,  et  Episcopus  animum  suum  eidem  non  adversurti  aperuit. 

Hisce  omnibus  expositis  proposita  sunt  resolvenda 

Dubla. 

I.  An  cui  et  quomodo  competat  iuspatronatus  in  casu. 

II.  An  praesentatio  Sacerdotis  losephi  F.  sustineatur  ita 
ut  ei  danda  sit  institutio  in  casu. 

RESoiiUTio.  S.  Congregatid  Concilii  die  28  Martii  1874 
respondere  censuit: 

Ad  primum ,  Affirmative  favore  Principis  C.  et  amplius. 

Ad  secundum,  Affirmative  et  institutionem  dandam  esse 
Sacerdoti  F.  dummodo  ab  Episcopo  capax  et  idoneus  repe- 
riatur. 

ExiNDE   COLLIGES: 

I.  Concilium  Tridentinum  in  sess.  25.  cap.  9,  de  reform. 
expresse  revocasse  omnia  iurapatronatus  per  occupationem , 
vel  consuetudinem  usurpata. 

II.  Ad  evincendura  iuspatronatus,  ubi  de  usurpatione  nr- 
geat  praesumptio,  pleniorem  et  exactiorem  probationem  re- 
quiri  iuxta  praescriptum  eiusdem  Concilii. 


10  lURISPATRONATUS 

III.  Propterea  iuspatronatus  in  personis  potentihus,  seu 
alias  de  usurpatione  suspectis,  non  docto  de  titulo  fundationis, 
vel  dotatipnis  probari  debere  per  imniemorabile  tempus  una 
cum  praesentationibus  continuatis,  et  effectum  sortitis  non  mi- 
nori  spatio  saltem  quinquaginta  anndrum. 

IV..  Decretum  conciliare  absque  dicta  rigorosa  forma  infi- 
ciens  ius  potentium,  illud  inficere  etiain  in  possessorio. 

V.  Potentium  nomine  eos  omnes  venire,  qui  iurisdictio- 
nem  temporalem  habent  in  loco,  in  quo  situm  est  beneticium. 

VI.  Malam  quoruradam  de  familia  famam  non  oflScere,  quo- 
miuus  praesentato  ?id  beneficimn  etiam  parochiale  delur  insti- 
tutio,  dummodo  ab  EpiscopO  capaxy  et  idoneus  repeiiaiur. 


11 

FRUCTUUM  CANONICALIUM 


Die  9  Maii  1874. 

Compendium  ffineti*  In  CoUegiata  Ecclesia  civitatis  P.  an- 
tiqua  inoleverat  consuetudo,  qua  Canonici  et  Beneficiati  super- 
stites  praebeirdarum  vacantium  reditus  perciperent  atque  inter 
se  aequis  partibus,  deductis  oneribus,  distribuerent.  Consue- 
tudinem  hanc  confirmavit  Pontifex  Maximus  Gregorius  XVI 
tum  cum  Apostolicis  Literis  diei  11  lanuarii  1844  Ecclesiara 
illam  Cathedrae  honore  auxit :  legitur  enim  in  illis  €  Pecu- 
»  liaribus  inspectis  circumstantiis ,  et  aliqua  habita  veteris, 
»  quae  super  hac  re  inibi  invaluit  consuetudinis  ratione,  spe- 

>  cialem  impertimur  facultatem ,   ut  post  hoc  tempore  vaca- 

>  tionis  uniuscuiusque   ex   praefatis  sive  Canonicaiibus  sive 

>  beneficialibus  praebendis,  reditus  omnes  inde  mature  obve- 
»  nientes,  quibuscumque  porro  deductis  oneribus,  dividantur 

>  in  totidem  aequis  partibus,  ac  seorsim  respective  distribuan- 
»  tur  singulos  inter  superstites,  sive  Canonicos,  sive  Bene- 

>  ficiatos  Concathedralis  P.  > 

Hac  itaque  consuetudine  freti  canonici  illius  Bcclesiae,  die 
8  Februarii  1873,  supplicem  libelluni  H.  S.  0.  dederunt  se- 
quentia  exponentes. 

Sacerdos  Pelix  P.  cum  canonicatu  sub  titulo  S.  Gregorii  VII 
in  eadem  Bcclesia  frueretur,  mense  lulio  1862  obtenta  a  Pa- 
trono  nominatione  ad  Archipresbyteralem  praebendam,  quae 
secunda  dignitas  inibi  est,  et  curam  animarum  adnexam  ha- 
bet,  ea  potitus  fuit.  Ex  hoc  factum  est,  ut  canonica  institutio- 
ne  et  possessione  minime  instructus,  et  canonicatu  S.  Grego- 
rii  minirae  dimisso,  omnes  Archipresbyteratus  reditus,  detra- 
ctis  tantumraodo  libellis  360,  quae  Oeconomo  illius  praebendae 
rependuntur,  sibi  vindicaverit,  quin  adnexa  onera  expleverit. 
Canonici  consuetudine  innixi  petunt,  ut  fructus  a  Sacerdote 
iniuste  percepti  in  communeiu  uiassam  conferantur. 


12  FRliCIUU:»   CANONICALIUM 

Exponehant  insuper,  quod  sacerdos  Franciscus  0.  mense 
Febi'uarii  iS61  relata  patroni  nonainatione  fructus  canonicatus 
S.  Petri  sibi  adsciscere  coeperat,  quin  tamen  canonicaui  institu- 
tionein  et  possessionena  a  legitima  auctoritate  obtinuisset.  Verum 
ineunte  anno  1865  facultas  ei  facta  est  a  legitimo  superiore 
Emo  D.  N.  Pro-Datario  percipiendi  illius  Praebendae  reditus  in 
quod,  propriis  abdicatis  iuribus,  Canonici  consenserunt,  maxi- 
mani  illius  egestatem  miserati.  Ex  eo  tempore  Sacerdos  praedi- 
ctus  onera  canoflicatui  inhaerentia  ferre  coepit,  et  idcirco  iure 
meritoque  fructibus  beneficii  potitur.  Repetunt  hinc  canonici 
fructus  illos,  quos  ipse  percepit  cum  nondum  superiorum  venia 
et  capituli  consensus  accessisset,  atque  oneribus  praebendae, 
non  ipse,  sed  capitulum  obnoxium  fuerat. 

Denique  exponebant  canonici,  quod  anno  1864  Sacerdos 
HierDnymus  B.  Primicerius  iliius  Ecclesiae  Apostolicis  Litteris 
ad  Praeposituram ,  quae  prima  dignit'^s  est,  nominatus  fue- 
rat  iliiusque  investituram  ab  Archiepiscopo  assequutus,  quin 
tamen  notitiam  de  hac  obtenta  dignitate  capitulo  ex  offtcio 
communicasset,  Imo  actum  realis,  et  corporaiis  possessionis 
distulit  usque  ad  annum  1873.  lamvero  pro  isto  tempore  quod 
a  die  canonicae  nominationis  et  institutionis,  usque  ad  dieni 
captae  passessionis  decurrit,  canonici ,  qui  onera  praebendae 
adnexa  pertulerunt,  reditus  etiam  ad  normam  dictae  consuetu- 
dinis  exquirunt. 

Canonicorum  preces  Episcopo  ablegatae  sunt,  ut  audito 
capitulo  formiter  congregato,  necnon  interesse  liabentibus,  de 
merito  propositae  quaestionis  referret,  et  documenta  ad  rem 
facientia  transmitteret.  Morem  gessit  Episcopus,  et  iis  quae 
supra  diximus  confirmatis,  partiumque  deductionibus  transmis^ 
sis,  animi  sui  sensa  aperuit,  de  quibus  inferius.  Tum  iussum 
fuit,  ut  causa  poneretur  in  folio  sub  dubiorum  forinula,  quae 
in  calce  huius  libelli  prostat. 

DiMeiitatio  «ynoptica. 

CiRCA  PRiMAM  QUAESTiONEM.  Cauonici  iuquiunt,  omni  pror- 
sus  iure  Felicem  P.  destitui ,  quo  reditus  Archipresbyteralis 
praebendae  suos  facere  queat.    Ipse  enini    nulla  canonica  in- 


ffitJcTinjM  cAivomcALrtjiif  iS 

vesfitura  praeditus  et  nulla  legitimorum  superiorum  facultate 
munitus  erat,  hinc  nonnisi  contra  iustitiae  et  sacrorum  cano- 
num  normas  illius  praebendae  fructibus  potiri  valuit.  Huc  ac- 
cedit,  quod  uno  eodemque  tempore  duplici  incompatibili  be- 
neficio  gavisus  fuit,  archipresbyteratu  nempe,  qui  secunda  di- 
gnitas  est,  et  canonicatu  sub  titulo  S.  Gregorii  VII,  ideoque 
canonum  iura  hac  in  re  omnino  violavit.  Neque  ad  bonam  fi- 
dem  pro  iure  suo  tuendo  confugere  posse  videtur.  Primo  enirn 
in  re  tam  clara  atque  omnibus  manifesta,  ignorantia  vel  bona 
fides  praesumi  non  potest ;  deinde  cum  stimulis  conscientiae 
lacessitus  anno  1864  per  proprium  Confessarium  ?.  Poeni- 
tentiariam  adiisset  et  indultum  de  peroipiendis  Archipresbyte- 
ratus  fructibus  expostulasset ,  S.  Poenitentiaria  sub  die  26 
Sept.  1864  consideratis  expositis,  auditoque  ioci  Ordinario  illud 
concedinone{cpedirere^^ondii.  Quovis  igitur.  nedum  canonico, 
sed  et  honesto  titulo  caret  Sacerdos  P.  ut  fructus  illius  praeben- 
dae  sibi  unice  vindicet.  Restat  itaque  ut  in  capituli  massam 
eos  refundat  iuxta  consuetudinem  superius  expositam. 

Verum  ex  adverso  canonicus  P.  minime  inficiatur  se  ri- 
gor^  iustitiae  eos  fructus  in  communem  acervum  conferre 
debere,  attamen  non  ita  se  rem  habere  contendit  si  aequitas 
inspiciatur.  Sane  factorum  historiam  ab  origine  retexens  ait 
se  ad  Archipresbyteralem  praebendam  obtinendam,  quae  1860 
vacavit,  solemne  specimen  fecisse  et  digniorem  renuntiatum 
esse.  Habita  sed  vero  patroni  nominatione,  Episcopus  ante- 
quam  ad  institutionem  procederet,  S.  Sedis  iudicium  exqui- 
rere  satius  duxit,  quo  pendente,  e  vivis  ereptus  est.  Tura 
patronus,  ne  a  se  facta  nominatio  in  irritum  cederet,  Archi- 
presbyteratus  reditus  Sacerdoti  P.  tribuit  deductis  libellis  360 
HierOnymo  B.  rependendis,  qui  -Administrationem  iliius  prae- 
bendae  curatae  a  defuncto  Episcopo  acceperat.  Duobus  annis  ab 
iis  percipiendis  abstinuit,  veniam  S.  Sedis  ad  quam  confugerat, 
expectans;  cum  tamen  responsum  diu  desideraretur,  fortasse 
ob  tabellariorum  culpam,  ut  ipse  ait,  ad  S.  Poenitentiariam 
ope  sui  confessarii  rem  detulit.  lamvero  Vicarius  Capitularis, 
cui  remissa  res  fuerat,  fructus  eum  percipere  posse  ex  Rescripto 
S.  Poenitentiariae  edixit,  salvis  tamen  capituli  iuribus,  et  so- 


4i  rRi;cTt;tJ!H  cAHomc.AittjM 

lummodo  posl  motam  haac  controversiaiii  se  rescivisse,  ait, 
a  S.  Poenitentiaria  suas  preces  omnino  reiectas  esse.  Hinc  pro- 
bare  nititur  bonam  fidem  sibi  numquam  defuisse.  Subdit  etiarh 
sui  canonicatus  reditus  pertenues  esse,  et  illam  pecuniao  vim , 
quam  titulo  Archipresbyteralis  praebendae  a  patrono  recipit, 
vix  aequare  portionem  illam,  quae  sibi  obveniret,  si  dictus 
patronus  vacantium  beneficiorum  fructus  capitulo  concederet. 
Rursus  se  non  exiguam  illorum  proventuum  partem  impendis^e 
dicit  in  Bcclesiae  Cathedralis  emolumentum,  quae  ob  tempo- 
rum  vices,  et  vectigalium  pondus  in  extremam  decidit  pauper- 
tatem.  Deinde  notat  se  nuUum  in  iis  fructibus  percipiendis 
damnum  capitulo  intulisse :  siquidem  si  eos  respuisset,  non  id 
capituli,  sed  patroni  bono  tantummodo  factum  esset:  immerito 
igitur  de  eo  coarguitur,  quod  nisi  evenisset,  nihil  modo  cano- 
nici  haberent  quod  a  se  repetere  possent. 

Denique  sermonem  absolvit  inquiens  se  in  posterum  ,  si 
ita  S.  Congregationi  videbitur,  nunquam  reditus  Archipresby- 
teralis  praebendae  recepturum  fore,  licet  hoc  in  ipsius  patroni 
bonum  tantummodo  redundet;  quos  autem  huc  usque  percepit, 
si  nihil  iam  adducta  argumenta  suadeant,  in  communem  acer- 
vum  conferre  non  recusat.  Bxoptat  tamen  ut  Oeconomo  Ar- 
chipresbyterali  tandem  remoto,  calumniisque  sibi  impactis 
contemptis,  Archipresbyter  ipse  renuntietur. 

Bpiscopus  autem  animi  sui  sententiam  aperiens  ait,  con- 
suetudinem  penes  Ecciesiam  Cathedralem  invectam  et  Ponti- 
ficiis  Literis  confirmatam  canonicis  favere:  utrum  vero  cano- 
nicus  bona  fide  caruerit  necne,  se  ignorare  dicit,  cum  de  factis 
agatur,  quae  suam  electionem  antecedunt,  quaeque  scrutatu 
difficillima  sunt:  subdit  tamen  sibi  ante  oculos  obversari  S.  Poe- 
nitentiariae  Rescriptum,  quo  petitum  indultum  omnino  dene- 
gabatur.  Demum  quoad  Archipresbjieralem  praebendam,  cui 
imminet  animarum  cura,  se  nihil  magis  optare  dicit,  quam  ut 
remedium  efficax  tandem  afiferatur,  et  probato  alicui  Sacerdoti, 
qui  eam  in  titulum  habeat,  concedatur. 

CiRCA  ALTEPAM  QUAESTiONEM,  quac  Sacerdotcm  0.  respicit, 
animadvertebant  Canonici  iam  dicta  consuetudine  innixi  eadem 
fere,  quae  supra  contra  Sacerdotem  P.  protulerunt.  Licet  enim 


Wbcmw  cA*ro.NrcAiitJ!ir  Ji5 

anno  1865  S.  Dataria,  canonicis  consentientibus,  indulserit  ut 
reditibus  canonicatus  S.  Petri  Apostoli  a  Gubernio  receptis 
frui  posset,  ista  tamen  facultas  non  praeteritum  t^mpus  sed 
futurum  respiciebat.  Hoc  autem  eruitur  tuni  ex  coriceptu  cu- 
iuslibet  Rescripti  vel  conventionis.  tum  ex  eo  quod  SacerdosO. 
ante  praedictum  annum  nempe  1865  quovis  legitimo  titulo  ad 
reditus  ^percipiendos  destituebatur ,  si  patroni  nominationem 
excipias,  quae  penes  Ecclesiam,  si  caetera  non  conourrant, 
nuUius  prorsus  momenti  est.  Imo  neque  oneribus,  quibus  af- 
ficiebatur  praebenda,  eo  tempore  satisfecit,  quae  tamen  a  ca- 
pitulo  expleta  sunt. 

His  autem  canonicorum  deductionibus  Sacerdos  0.  reponit  se 
quidem  anno  1861  nominationem  obtinuisse,  fructus  tamen  ca- 
nonicatus  Sancti  Petri  nonnisi  anno  1864  exeunte  percepisse. 
Quare  per  id  temporis  onera  praebendae  imminentia  non  tulit, 
cum  neque  emolumentis  potiretur.  Habita  autein  anno  1865 
venia  S.  Sedis  et  canonicorum  consensu  ad  reditus  percipiendos, 
onera  adamussim  implere  coepit,  ut  capitulum  ipsum  fatetur. 
Deinde  factum  est,  ut  civile  Gubernium  etiam  pro  annis  1861, 
1862,  1863  et  1864  fructus  canonicales  ei  tribueret,  quosque 
inopia  confectus  non  reiecit.  SuMit  autem  se  capitulp  minime 
denegai^e  pro  adimpletis  oneribus  ab  anno  1861  usque  ad  an- 
num  1864  congruum  emolumentum ;  verum  ait  se  tanta  rei  fa- 
miliaris  angustia  premi,  ut  aegram  vitam  vix  trahere  possit. 
A  canonicatu  enim  vix  libellae  208  sibi  redeunt,  quae  pro 
vitae  sustentatione  penitus  absumuntur.  Episcopus  re  hinc 
inde  perpensa,  putat  canonicorum  preces  excipiendas  esse. 

Rblate  ad  tertiam  qttaestionem  quae  multum  ab  aliis 
discrepat,  quaeque^  ad  Hieronymum  B.  olim  Vicarium  Capitu- 
larem  refertur,  notabatur,  quod  ipse  a  S.  Sede  nominationem 
habuit,  investituram  autem  ab  Archiepiscopo.  Attamen  cano- 
nici  ad  sua  iura  vindicanda  praefatam  invocant  consuetudi- 
nem,  qua  innixi  fructUs  Praepositurae  exigunt  a  die  canoiii- 
cae  collationis  usque  ad  diem  captae  possessionis.  Tralatitium 
enim  in  iure  esse  dicunt,  quod  fructus  cuiuslibet  praebendae 
decurrere  non  incipfant  nisi  a  die  captae  possessionis  *,  qua  n>- 
niirum  cum  caruerit  praefatus  B.  ab  anno  1864  usque  ad  aa- 


18  mvcrvvv  ckmmcMjVM 

aum  1873  necesse  est  ut  fructus  huius  temporis  ir  mensam 
capitularem  refundat.  Neque  dici  potest  Pontificein  ei  Prae- 
posituram  contulisse,  ut  gravibus  expensis,  quibus  in  obeundo 
Vicarii  munere  premebatur,  occurrere  posset.  De  hac  enira 
Pontificis  voluntate  minime  constat ;  ideoque  praesurai  nequit 
derogatum  fuisse  antiquae  consuetudini  favore  capituli  inductae, 
(]uae  verosimiliter  a  Pontifice  ignorabatur.  Insuper,  subdunt 
canonici,  praeter  Curiae  emolumenta,  quae  incerta  vocantur, 
praeter  reditus,  qui  ex  proprio  canonicatu,  et  ab  Oeconomia 
Archipresbyterali  Sacerdoti  B.  obveniebant,  mille  libellae  a  ci- 
vili  Oubernio  quotannis  ei  suppeditatae  sunt ,  quibus  neces- 
sarios  Curiae  sumptus  perferret.  Notant  etiara  quod  onera 
Praepositurae  inhaerentia  hoc  temporis  intervallo  non  ipse, 
sed  capitulura  sustinuit.  Nulla  igitur  causa  excogitari  potest, 
qua  Hieronymus  B.  fructus  Praepositurae  ab  anno  1864  usque 
ad  annum  1873  comrauni  niensae  subducere  valeat. 

Contra  sed  vero  Sacerdos  B.  se  non  ignorare  fatetur  neque 
consuetudinem  illius  Ecclesiae,  neque  A})ostolicas  Literas  Gre- 
gorii  XVI,  quae  illam  oonfirmant.  Veruin  consuetudinem  istam 
in  praesenti  themate  vim  suam  minime  exerere  contendit. 
Primum  enim  animadvertit ,  tunc  illara  locura  habere  cum 
agatur  de  percipiendis  reditibus  beneficiorum  vacantiura.  Di- 
citur  enira   in  BuUa  Gregorii  XVI.   <  Peculiaribus  inspectis 

>  circumstantiis  et  aliqua  habita  veteris,   quae  super  hac  re 

>  inibi  invaluit  consuetudinis  ratione,  specialem  irapertiraur 

>  facultatera  ut  post  hoc  tempore  vacationis  etc.  >  lam  vero 
dici  nequit  vacua  illa  praebenda,  quam  quisque  per  canoni- 
cam  nominationem,  et  investiturara  iara  fecerit  suara.  Neque 
opponant  canonici  realem  et  corporalera  possessionera  Sacer* 
dotera  rainirae  cepisse,  ideoque  praebendam '  iUam  ceu  vacan- 
tem  eo  tempore  considerandam  esse.  Siquidem  ex  eo  quod 
possessio  defuerit,  minirae  sequitur  Praepositurara  ceu  vacuam 
reputari.  Deinde  nemo  est  qui  ignoret  sibi  culpae  ducendum 
non  esse,  si  realem  et  corporalem  possessionem  opportuno 
tempore  assequutus  non  sit ;  maiori  enim  vi ,  lioet  quam 
maxime  invitus  repulsus  fuit.  lamvero  minime  rationi  con- 
sentaneum  foret,    si   infortunium  et  vulnus  a  Gubernio  sibi 


niatum,  £]fravius  Canonicoruin  conatibus  redderefur.  Hinc  e4 
quod  principium  illud  iure  canonico  receptum,  ut  fructus  neni- 
pe  non  decurrant,  nisi  a  die  captae  possessionis,  suas  patifitur 
oportet  exceptiones,  inter  quas  ea  praesertim  recensetnr  si 
nempe  per  eum ,  contra  quem  agitur,  non  steterit  quominus 
hanc  possessionem  iniverit.  Quapropter  a  capienda  possessione 
saepe  iustis  de  causis  S.  Sedes  dispensat,  fructusque  praeben- 
dae  interea  concedit. 

Silentio  autem  praotereundum  non  est  Summura  Pontificem 
Vicarium  capitularem  Praepositura  insignire  voluisse,  eum 
in  finem,  ut  ingentes  Curiae  sumptus  sustinere  aliquo  modo 
posset.  Etenim  cum  superioribus  Vicariis  capitularibus  iibei- 
lae  125  a  mensa  Episcopali  excerptae  in  singulos  menses  tri- 
buerentur,  e  contrario  ipsi,  qui  per  decem  annos  id  oneris  su- 
stinuit,  praefatum  emolumentum  a  Gubernio  denegatum  fuit. 
Hinc  praecones  verbi  Dei  tum  ordinarios,  tum  extraordinarios 
penes  domum  suam  excepit  et  propriis  sumptibus  aluit ;  hinc 
labores  suos  gratis  impendit;  imo  tales  subiit  expensas,  qu;.ie 
vim  libellarum  10,000  cumulatim  aequant.  lamvero  Suiiimus 
Pontifex  hisce  omnibus  consideratis  Praeposituram  ei  largi- 
tus  est,  cumque  rescivisset  praepotenti  ratione  possessionem 
capere  haud  posse,  non  parvo  dolore  aifectus  est.  Iridignum 
autem  videretur,  quod  etiam  canonici  in  id  modo  convenirent, 
ut  Pontificis  voluntatem  irritam  facerent. 

Neque  dicant  canonici,  se  onera  illius  praebendae  tulisse, 
ideoque  et  emolumentis  frui  debere  :  pro  expletis  namque  one- 
ribus  aequam  mercedem,  ab  eo  cui  de  iyre,  postulaverunt,  quao 
ipsis  denegata  non  fuit.  Neque  iterum  subdant  non  posse  Vi- 
caiium  capitularem  uno  eodemque  tempore  duplici  praeben- 
da  incompatibili  potiri,  Primiceriatu  nempe  et  Praepositura; 
ipse  enim  Praepositurae  fructibus  contentus  est ,  sponte  re- 
missurus  fructus  Primiceriatus. 

Verum  haec  omnia  omittenda  esse  subdit  Sacerdos  B.  ut- 
pote  ad  causae  utilitat^m  parum  facientia.  Sane  canonici  fru- 
ctus  Praepositurae  exigunt  ab  anno  1864  usque  ad  annum 
1873.  At  vero  ipse  ab  anno  1872  fructus  Praepositurae  ha- 
bere  coepit,  illos  autem  quos  in  antecessum,  nempo  ab  anno 

Ac$a  Tom.  VIII,  /nse.  LXXXV.  ^ 


fS  •  FHUCTCJUM   CAiVO.flCALlUlf 

1864  usque  ad  annum  1872  percipere  dehirVef,  non  solum 
nondum  habuit,  et  id  canonici  omnea  fatentur,  vernm  etiam 
neque  in  po^terum  iilos  habendi  spes  uUa  illucescit.  Quae  igi- 
tur  canonici  proferunt  quoad  fructus  Praeposi<urae,  qui  ab 
anno  1864  usque  ad  annum  1872  decurrunt,  meie  hypothe- 
tica  sunt,  et  casum  speculativum  attingunt.  Tota  igitur  con- 
troversia  eo  reducitur,  ut  exquiratur,  an  fructus  Praeposilurae 
ab  anno  1872  usque  ad  unnum  1873  capitulo  cedant,  an  po- 
tius  Hieronymo  B.  Quo  facilius  autem  id  intelligatur  ad  rei 
historiam  redit  ip>se  Sacerdos  B.  inquiens,  quod  anno  1872, 
tum  quia  morbo  correptus,  tum  quia  posthac  ob  Dioecesis 
negotia  Elomam  petere  debuit,  tum  quia  spes  suppetebat  ob- 
tinendi  reditus  omnes  Pi*aepositurae  per  octo  annos  non  por- 
ceptos ,  distulit  corporalis  possessionis  actum  ad  sequentem 
annum  nempe  1873,  quando  scilicet  huiusmodi  sped  in  im- 
tum  cesserat.  Interea  taiuen  tuin  Episcopo,  tum  capitulo  de 
huiusmodi  mora  in  capienda  possessione  notitiam  dedit,  si- 
mulque  protestationem  emisit,  se  reditus  Primiceriatus,  quibus 
fruebatur,  in  capituii  mensam  depositurum,  si  fructus  Prae- 
positurae  recuperare  posset.  Contigit  itaque,  ut  inita.  posses^- 
sione  die  26  Martii  1873,  ei  reditus  tributi  sint  Praepositu- 
rae  incipiendo  a  die  concessionis  enunciati  placei,  quae  nempe 
facta  fuerat  die  21  Aprilis  anni  1872,  neque  pro  isto  anno 
reditus  Primiceriatus  ab  eo  sunt  exquisiti.  Tota  igitur  quae- 
stio  circa  fructus  istius  anni  versatur :  canonici  enim  repetunt 
fructus  praepositurae ,  qui  pinguiores  sunt,  Vicarius  autem 
fructus  Primiceriatus  reddere  vellet,  Praepositurae  autem  sibi 
retinere.  Canonici  eo  argumento  nituntur,  quod  nempe  Vica- 
rius  nondum  eo^tempore,  quod  intercedit  inter  1872  et  1873, 
possessionem  praepositurae  aggressus  fuerat;  Vicarius  autem 
tum  argumentis  superius  expositis,  quae  generalia  dici  pos- 
sunt,  tum  aliis  deductionibus,  qnae  propius  rem  istam  attin- 
gunt,  suum  ius  tueri  conatur. 

Revera,  ipse  subdit,  si  ad  annum,  iustis  quidem  de  causis, 
possessionem  Praepositurae  inire  destitit,  hoc  quidem  m?igis 
in  capitnli,  quam  in  suam  utilitatem  egit.  Siquidem  si  st^tim 
auno  1872,   quo  die  Exeqnatar  datum  fuit,    Ficiepositurae 


rRUCTlJCM  CAHOWflCAinjM  fd 

pos«essionem  inprressus  fuisset,  vacans  hoc  ipso  efficiebalur 
Priiniceriatns  eiusque  reditus  ad  se  Guberniuui  avocasset. 
Retardata  ij^itur  Praepositurae  pos^es-^ione,  id  assequi  potue- 
runt  Canonici,  ut  reditus  Priraiceriatus  percipere  valerent. 
Cum  autem  in  praescntiarura  hisce  minime  sint  contenti, 
quaradara  aviditatera  ostendunt,  simulque  bonura  receptura 
in  ipsius  auctoris  daranum  convertere  conantur.  Deinde  cum 
oausa  morae  in  capienda  possessione,  canonicis  notificata 
fuerit ;  ipsi  aut^m  silentium  perpetuum  adhibuerint  (quia  ni- 
mirum  de  ipsorum  utilitate  tunc  agebatur),  ex  implicita  qua- 
daui  eorumdem  co^nventione  et  adprobatione .  eam  processisse 
dici  debet.  Hinc  est  quod  per  id  temporis  canonici  Praepo- 
siturae  pnera  expleverint,  sed  ex  mandato  Sacerdotis  B.,  uti 
pariter  ex  eius  mandato,  congruum  emolumentum  receperunt. 
Rursus  ab  aequitatis  et  iustitiae  legibus  prorsus  abhorret, 
quod  canonici  a  Vicario  repetant  50  vel  60  scutata,  quot 
nimirum  constat  differentia  inter  reditus  Primiceriatus  et 
Praepositurae,  cum  iste,  de  ipsorum  mandato,  Vicarii  capi- 
tularis  munere  functus,  sumraam  saltem  libeilarum  10,0(X) 
amiserit.  Aequum  igitur  non  apparet  quod  iste  tantis  grave- 
tur  impensisy  capitulum  vero  iramune  abeat. 

His  oranibus  accedit  Bpiscopi  sententia,  quae  Vicario  fa- 
vet  oranino. 

Animadversiones  ex  ofpicio.  -  Certum  in  iure  est,  nullum 
beneficiatum  fructus  beneficii  percipere  posse  sine  possessione. 
Tralatitiam  iuris  disciplinam  meminit  Devoti  in  Instit.  lib.  2 
tit.  14.  sect.  5.  §.  36  <  ibi  »  Satis  non  est,  aliquem  benefi- 

>  cium  obtinuisse,  nisi  is  etiam  possessionem  adipiscatur,  ut 
»  fructus  capiat,  suosque  faciat.  > 

Hoc  praesertim  in  capitulis  attenditur ;  in  iis  enim  tertium 
aliquid  est  observandum,  scilicet  ius  coUegii,  ita  ut  nemo  da- 
tum  in  coUegio  locum  occupet,  nisi  a  coetu  in  fratirem  r^- 
cipiatur.  Et  quamvis  de  Pontificia  coUatione  agatur,  provi- 
sus  possessionem  nancisci  nequit,  nisi  a  capituio  inductus.  Ita 
Lotter.  de  re  henef.  lib.  1.  qu.  19.  num.  9  «  ibi  >   Neque 

>  eliam  necessario  conveniunt  (praebenda  et  canonicatus)  in 

>  ipso  articulo  collationis,  aut  respeclu  temppris,  ut  patel  ex 


20  rRUCTdtjM  cAmmcAUVM 

»  praeallegatis  textibus,  aut  respectu  collatorum,  quia  recer 

>  plio  tn  canonicum  radicatur  in  ipso  capituio,  nec  ab  eo 

>  usquam  avellitur,  ne  quis  fiat  de  Universitate  contra  ipsius 

>  Universitatis  voluntatem :  super  quo  est  fundafa  ratio  ul 

>  etiamsi  Papa  provideat  de  canonicatu,  adhuc  exigalur  tra- 

>  ditio  possessionis  capitulariter,  quae  receptionis  vim  obti-- 

>  neat.  >  Atque  in  lib.  3.  qu.  5.  n.  23  seqq.  <  ibi  >  Ratio 

>  istius  formae  praescribendae  ea  rnihi  videtur,  quia  cum 

>  collegium  sit  societas,  non  patitur  ius  quempiam  in  illud 
»  trudi  contra  collegarum  seu  sociorum  voluntatem :  L  qui 

>  admittitur  ff.  pro  soc  alias  videretur,  ut  diooij  per  Pa^ 

>  pam  praeiudicium  inferri  ipsi  collegio,  cuius  in  hoc  ius 
>.  semper  intendit  salvum  esse  Put.  decis.  22.  lib.  2.   Qua-' 

>  propter  forma  literarum  in  parte  exequuliva  haec  est,  ut 

>  capitulum  persoiiam  recipiat,  ut  est  expressum  in  cap.  Si 

>  capilulo  5.  de  concess.  praeb.  in  6.  > 

Receptionis  vero  necessitatem,  ut  canonicus  fructu  potia- 
tur,  (lemonstrat  De  Kosa  de  exequut.  lit,  Apost.  par.  1 
cap.  5.  n.  95  seqq.  <  ibi  »  Subnectunlur  etiam  illae  clausu- 

>  lae :  quqd  recipiatur  in  fratrem  et  cum  plenitudine  iuris 

>  canonicalis,  ac  illa :  et  stnllum  in  choro  et  locum  in  ca- 

>  pitulo  assignes.  Pro  quarum  explicatione  illud  tyronibus 

>  bene  notum  m^m^randum  est ,    quod  praebenda  et  cano" 

>  nicatus  non  sunt  idem,   etiam  stricte  accepto  praebendae 

>  vocabuloj  quatenus  beneficium  ecclesiasticum  importat^  sed 

>  diversa,  nihilque  inter  se  ex  propria  natura   commune 

>  habent,  circumscripto  effectu  adnexionis  perpetuae,  ut  no- 

>  tant  canonislae  etc.  Nam  canonicatus  et  ius  habendi  staU 

>  lum  in  choro,  locum  in  capitulo  ad  cantandum  et  legen- 

>  dum,  et  vocem  in  capitulo,  pror^enit  ex  receptione  in  fra^ 

>  trem,  ut  in  c.  in  Genesi  de  election.   in  fine  ;  praebenda 

>  autem  est  ius  percipiendi  fruclus  in  ecclesia  cui  praeben-^ 

>  datus  servit  competens  ex  officio  divino  tamquam  uni  ex 

>  collegio,  ut  dicunt  omnes  canonistae  elc.  Sic  poterit  bene 

>  stare  canonicatus  sine  praebenda,  prout  vidi   in  multis 

>  Cathedralibus.  > 


FRUCTUUM   CANONICAMUM  21 

Possessio  igitur  cum  receptione  in  fratrem  omnino  requi- 
ritur  antequam  provisus  possit  praebendae  fructu  potiri.  Nec 
satis.  Non  quaelibet  enim  apprehensio  iuvat,  sed  legiiima  ex- 
poscitur,  atque  ut  legitima  sit,  oportet  possessionem  capitula- 
riter  tradi ;  sin  minus,  nullitate  laborat.  In  re  notissima  satis 
erit  Barbosam  ita  disserentem  adducere  in  tract.  de  cano7i. 
cap.  15  num.  i  seqq.  «  ibi  >  Possessio  capitulariter  ca- 
»  pienda  est  de  quocumque  canonicatu  sive  dignitate  quae 
»  sit  de  capitulo.  Ita  Innoc.  etc.  et  ideo  possessio  aliter  ca- 
»  pta  non  est  considerobilis  ac  proinde  nec  m/mutenihiUs : 

>  Qratian.  Rota  etc.   Unde  in  eadem  Rota^  in  Syracusana 

>  canonicatus    1    Febr.    1623  cor.    Pirovano   fuit   dictum 

>  quod  cum  imtrumentum  narret  tantummodo  possessionem 

>  fuisse  captam  coram  notario  et  testibus  in  stallo  canoni-- 

>  cali ,   nulla  facta  menfione    de   praesentia   capituli  tunc 

>  congregati,  merito possessionis  actus  remansit  immlidus.... 

>  Ampliatur  primo  ut  proccdat  etiamsi  possessio  fuisset  ca- 

>  pta  de  mxmdato  exequutoris  literarum  Apostolicarum.... 

>  Ampliatur  secundo,  etiamsi  data  essel  facultas  capiendi 

>  possessionem  canonicatus  propria  auctoritate....   Amplia'- 

>  tur  tertio,  etiamsi  capta  fuisset  a  canonicis  de  capitulo, 

>  sed  non  capifulariter ,  >  Verumtamen  ex  altera  parte  ani- 
madvertendum  occurrit  possessionem  capere  in  canonicatibus 
ad  formalitatem  pertinere,  hinc  iustis  intervenientibus  causis 
ab  ea  posse  dispensari.  Ita  Ferraris  verbo  canonicatus. 

Hisce  omnibus  expensis  proposita  sunt  resolvenda 

Dubia 

I.  An  fructus  Archipresbyferalis  praebendae  quos  ab 
anno  1862  Sacerdos  Felico  P.  percipit  in  capituli  massam 
refundi  debeant  in  casu. 

IL  An  fructus  canonicatus  S.  Petrt  ab  anno  1861  usque 
ad  annum  1865  Sacerdoti  Francisco  0  vel  capitulo  tri- 
buendi  sint  in  casu. 

in.  An  reditus  Praeposifurae  ab  anno  1864  usque  ad 
annmn  1873  Hieronymo  B.  vel  capitulari  mensae  assi^ 
gnari  debeant  in  casu. 


2!2  FRUGTtJUM   CAIfONICALIUH 

Resolutio.  S.  Congregatio  Concilii  die  9  Maii  1874  re- 
spondit 

A«l  L  et  II.  Dubium.  Affirinative  favore  massae  capicularis 
pro  fructibus  vere  perceptis. 

Ad  III.  Affirmative  favore  Hieronymi  B.  ita  tamen  ut  pro 
tempore,  quo  ipse  Praepositurae  fructus  realiter  percepit,  Ca- 
pitulari  massae  fructus  Primiceriatus  restitnat,  et  Episcopus 
de  bono  et  aequo  liquidationem  fructuum  in  dubiis  supra  pro- 
positis  curet. 

EXINDE   OOLLIGES: 

1.  Satis  non  esse  aliquem  beneficium  obtinuisse,  ut  fru- 
ctus  percipiat,  suosque  faciat,  sed  etiam  requiri  ut  ipsius  pos- 
sessionem  adipiscatur. 

2.  Quare  cuiuslibet  praebendae  vel  beneficii  fructus  non 
decurrere  nisi  a  die  captae  possessionis. 

3.  Hinc  fructus  a  beneficiato  perceptos,  antequam  corpo- 
ralem  possessionem  adeptus  est,  restituendos  esse. 

4.  A  canonicis  possessionem  canonicalis  praebendae  ca- 
piendani  esse  praesente  Capitulo  coUegialiter  congregato,  ut 
valida  et  legitima  dici  possit. 

5.  Veruni  Sanotam  Sedem  ius^is  de  causis  a  possessione 
capienda  dispensare  soleie,  ui  qui^  praebendae  fructus  peroi- 
pere  valeau 


23 
SACRORUM  UTENSILIUM  E T  CUBICULORUM 


Die  9  Maii  i874. 

€;om|BendiiiKi  fiirti.  Die  23  Martii  1872  agitabatur  corani 
S.  Congregatione  Concilii  quaestio  «  f^n  esset  locus  erectioiii 
Ecclesiae  Beneficialis  in  Vice-Parochialem  pro  administrandis 
Sacranientis,  seu  potius  servandae  essent  qualitates  et  natura 
tuai  Ecclesiae,  tum  Beneficii  iuxta  fundationem,  >  quae  causa 
relata  fuit  in  VoL  7.  Fasc.  IX  huius  Ephemeridis  p.  5H.  Et 
S.  Congregatio  ad  propositum  dubiuui  respondebat:  Supplican- 
dum  SS^fhn  ut  per  modum  provisionis  in  Ecclesia  beneficiali 
G,  salvis  qualitatibus  et  natura ,  tum  ipsius  tum  beneficii 
iuxta  fundationem,  functiones  omnes  parochiales  per  Vica- 
rium  eo  modo,  quo  Episcopus  in  Domino  expedire  iudica^ 
verit,  libere  valeant  eccerceri  independenter  a  patronis,  qui^ 
buscumque  in  contrarium^  non  obstantibus.  =  Novae  auditionis 
beneficio  obtento,  causa  iterum  proposita  fuit  in  Comitiis  diei 
20  lulii  1872,  et  ad  dubium  =  an  sit  standum  vel  receden^ 
dum  a  decisis  in  casu  ts  Emi  Patres  rescripserunt  =  in  decisis 
et  amplius.  ^ 

Huc  re  perducta,  omni  controversiae  ftnis  impositus  vide- 
batur.  Verum  aliter  se  res  habuit.  Episcopus  enim  H.  S.  0. 
sententia  fi*etus,  Vicarium  Parochuin  statim  delegit,  eumque 
in  Ecclesia  G.  ad  exercendam  animarum  curam  constituit.  Ut 
vero  beneficiatus  Rector  ipsius  Ecelcsiae  propriis  muniis  li- 
bere  fungi  posset,  iussit  ut  sacra  utensilia,  quae  neque  a  fun- 
datore  relicta,  neque  beneficii  fruct.ibus  acquisita  forent,  sed 
coUatitia  populi  pecunia  comparata  essent,  nedum  beneficia- 
libus,  sed  et  parochialibus  functionibus  obeundis  inservirent. 
Huiusmodi  sed  vero  dispositionem  aegre  tulit  illius  Ecclesiie 
beneficiatus,  et  protestatione  penes  Curiam  Episcopalem  emissa, 
eidem  se  minime  obtemperaturum  declaravit,  donec  ex  authen- 


24  SACKOKUM    UTi.NSlLli;M 

tica  inlerpretatione  praefatae  sententiae  H.  S.  0.  sibi  certo 
non  constaret  de  ea  obligatione,  quam  Episcopus  imposnit. 
Ex  his  faclum  est  ut  populus,  qui  suis  oblationibus  Ecclesiam 
iilam  sacris  auxerat  utensilihus ,  cum  ista  parochialibus  fun- 
ctionibus  subtrahi  conspiceret,  ita  graves  excitaverit  tumultus, 
ut  civiiis  potestatis  intervenius  ad  eos  compescendos  neoessa- 
rius  fuerit,  a  qua  postea  criminaie  iudicium  hac  super  re  in- 
stitutum  est.  Cum  itaque  in  hac  misera  rerum  conditione  Vi- 
carius  parochialis  versaretur,  litteras  Episcopo  dedit  contro- 
veman),  et  scandaluu)  dirimi  postulans,  qui  autem  ut  rei  gra- 
vitati  occurreret,  ea  quae  Vicario  parochiaU  ad  sua  munia 
obeunda  n^cessaria  forent  de  proprio  suppeditavit ,  interea 
tamen  plura  de  Sacerdote  M.  diuturnam,  infestamque  opposi- 
tionem  instaurante  conquestus,  deciurari  petiit,  an  vi  senten- 
tiae  ab  H.  S.  0.  latae  Vicarius  parochialis  communia  liabere 
possit  cum  Rectore  Beneficiato  iilius  ecclesiae  organum,  cam- 
panas,  vasa,  indumenta  sacra,  caeteraque  utensilia,  vel  ea 
saltem  quae  neque  a  fundatore  relicta,  neque  beneficii  fructi- 
bu8,  sed  fidelium  eleemosynis  comparata  sunt.  Definiri  etiam 
poposeit  an  idem  Vicariiis  uti  queat  duobus  cubicuiis  eccle- 
siae  adnexis  et  a  populo  extructis  pro  rt^sidentia  Rectoris, 
qui  tamen  in  illis  nunquam  habitavit,  neque  habitat  in  prae- 
sentiarum. 

His  litteris  receptis,  iussum  est  ut  causa  poneretur  in  fo- 
lio,  idque  notum  fieret  Episcopo,  qui  partibus  praefigeret  con- 
gruum  tempus  ad  sua  iura  deducenda ;  verum  Sacerdos  M,  li- 
cet  ab  Episcopo  admonitus,  nullas  deductione^  exhibuit,  hinc 
causa  disceptanda  et  dirimenda  proposita  e^t  sub  dubiorum  for- 
mula,  quae  in  calce  huius  libelli  exscribitur. 

lllfliceptatM»  syiio|itieii« 

Animadversiones  ex  OKFicro.  Utraque  pars  pro  suo  iure 
tuendo  ad  sententiam  H.  S.  0.  quam  superius  retulimus,  con- 
fugit,  variamque,  imo  contrariam  inde  trahens  conclusionem. 
Tota  igitur  controversia  in  eo  sita  est,  ut  rectus  illius  sensus 
dignoscatur,  idest  in  quanam  parte  comumtata  fuerit  pii  testa^ 
toris  voluntas,  et  in  qua  parle  adhuc  integra  perseveret. 


Indubium  est,  quod  pius  fundator  Thoinas  S.  neduui  Ko 
clesiani  pfitrocinii  B.  M.  V.  sed  et  sacra  utensilia  qnihus  eam 
ornaverat,  nempe  iura  et  pertinentias  universas  in  beneficiuiu 
contukrit,  ut  ipsis  Rector  illius  Ecclesiaie  unice  potiretur. 
Perpendenduin  igitur  est,  ancommutata  ipsius  voluntate,  iia  ut 
non  amplius  solus  Rector,  sed  et  Vicarius  parochialis,  functio- 
nes  suas  in  ea  Ecclesia  peragei^e  vaieat,  iam  non  soiuiii  ec- 
ciesia  ipsa,  sed  et  sacra  utensilia  ad  eain  perlinentia  comaiu- 
nia  sint  dicenda.  lamvero  cum  H.  S.  0.  in  sua  ferenda  sen- 
tentia  de  his  sacris  utensilibus  explicite  loquutus  non  sit,  ni- 
hil  ahud  restat,  nisi  ut  implicilus  sensus  ipsius  sententiae  con- 
sideretur,  quo  scilicet  colligatur  quid  Rectori.  quidve  Vicario 
parochiah  reponendum  sit,  tum  quoad  utensiha  a  fundatore 
rehcta  vel  beneficii  fVucJibiis  acquisita,  tuiii  quoad  ea,  quae 
populus  sua  pecunin  coiiip.uavit. 

His  praehabitis,  quod  attinet  ad  primum  controversiae 
caput,  adversus  Rectorem  beneficiatum  animadverti  potest  ex 
sententia  H.  S.  O.  quamhbet  facultateni,  et  libertaleiii  Vicario 
factam  fuisse,  exercendi  funcTiones?  [  arochiales  in  ecclesia  G. 
istamque  hbertatem  eo  tantutnmodo  hinite  coerceri ,  quod 
nempe  quahtates  et  naturam ,  tuui  ecclesiae,  tum  beneficii 
iuxta  fundationeni ,  hiedere  et  iimninuere  nequeat.  At  vero 
quaenam  sint  quahtates,  et  natura  tuin  ecclesiae,  tum  benefi- 
cii  declaravisse  videtur  ipse  testator  per  ea  verba  «  praedicta 
Ecclesia  Patrocinii  B.  M.  V.  in  bmeficium  simjdex  et  sine 
cura  ut  praefertur  erecta  ciim  iuribus,  et  pertineidiia  suis 
universis  semper  el  cunctis  futuris  femporibus  habeat  et 
relineaty  ac  habere  et  retinere  debeaf  nafu)*am,  qualHatem, 
et  conditionem  heneficii  simpliris  de  iure  patronatus  lai^ 
corum  etc.  >  Quaiitas  igitur  et  natura  ea  est ,  ut  benefi- 
cium  in  illa  Ecclesia  erectum  ,  sit  simplex  ,  de  iure  patro- 
natus  laicorum,  et  animarum  curam  adnexam  non  hal>eat. 
Quidquid  igitur  lias  qualitates  et  mituram  miniine  laedit,  id 
Vicario  parochiah  concessum  fuisse  existimandum  est;  atqui 
quod  sacra  supellex  communis  sit  inter  ipsum  et  Beneficia- 
tum  in  suis  functionibus  obeunchs,  nullam  iniuriam,  nullani- 
que  laesionem  iis  qualitatibus  affert,   et  proinde  nuU.a  appa- 


26  SACKURU3I   UTblVSiLlUM 

ret  ratio   qua  Vicurius  parochialis  ab  usu   illius  supelUxjtilis 
repellatur. 

laio  recta  interpretatio  contrarium  otnnino  suadere  videtnr. 
Re  sane  vera  S.  Confirregatio  facultate  a  Poatifice  obtenta 
potestateni  Vicario  dedit  functiones  oinnes  p^u^ochiales  in  ea 
Ecclesia  pei^agendi ;  saltein  igitur  iaiplicite  id  ei  tribuisse  ap- 
paret,  quo  fineni  istum  assequi  valeret.  Compertissiiai  enim, 
inio  naturalis  iuris  est,  eum  qui  vult  linem,  media  etiam  ad 
illum  fiaem  conducentia  voluisse.  At  vero  nemini  dubium  esse 
potest ,  sacra  sine  supellectili  parochiales  functiones  expleri 
non  posse.  Quapropter  fidelium  utilitati  parum  vel  nihil  con- 
sultum  fuisset,  si  Vicarius  ab  Episcopo  constitutus  in  ea  con- 
ditione  versari  deberet,  qua  utensilibus  omnibus  carens,  muniis 
animaruTfi  curae  inhaerentibus,  satisfacere  non  posset. 

Rursus  nemo  inficias  iverit  H.  S.  0.  Vicario  parochiali 
ad  suas  functiones  exercendas  usum  iUius  ecclesiae  conces- 
sisse.  Id  enim  verba  ipsa  decreti  naturah  sensu  intellecta 
praeseferunt.  Dicitur  enim  t  Supjflicandum  SSfho  ut  per 
modurn  provisionis  in  Ecdesia  beneficiali  G . . .  fundiones 
omnes  parochiales  per  Vicarium,..  libere  mleant  exerceri,  » 
At  vero  usus  alicuius  rei  importat  etiam  usum  illarum  re- 
rum,  quae  eidem  adnexae  sunt  iuxta  notissimum  illud  «  acces- 
soriuiii  sequitur  naturam  principalis  »  j^raesertim  si  absque 
usu  adnexarum  rerum,  usus  rei  principalis  parum,  vel  nihil 
prodesset,  ut  nostro  in  themate  verificatur.  Sic  ex  iure  civili, 
ille,  cui  aedium  ususfructus  constitutus  fuit,  aedium  etiam  in- 
strumentis  uti  potcst  L.  sed  si  quid  15  §.  proprietatis  6. 
ff.  h.  t.  et  iUi,  cui  ruadi  ususfructus  concessus  fuit,  agri  in- 
strumenta  cedunt  ex  dicta  Leges  et  ex  L,  item  si  fundi  9 
§.  uU.  ff,  h.  t.  lamvero  tum  organum,  quo  fideHum  pietas  ex- 
citalur  et  fovetur,  tum  campanae,  quibus  fideles  ad  Ecclesiam 
vocantur,  tum  vaso  et  indunienta  sacra,  quibus  functionum  do 
cori  prospicitur  partem  ipsius  e(!clesiae  quodammodo  consti- 
tuunt,  et  ])roinde  ei  cedere  debent,  cui  ecclesiae  usus  concessus 
fuit.  Id  magis  magisque  ex  iure  sacrorum  canonuai  confirmaf- 
tur ;  communi  enim  dispositioae  inductum  fuit,  ut  paramenta, 
ornaaienta,  caeteraque  omnia  honorifico  Dei  cultui  neoessaria, 


ET   GUBICULORUN  27 

fabricae  aeqtiiparenfur,  et  sub  fabricae  nomine  comprehen- 
danfur.  De  Albertis  de  sacris  ufens.  Dec.  LXXXJL  n.  3. 
Franc.  de  Eccles.  Cathedr.  c.  20.  n.  34.  Amostaz.  de  caus. 
piis  lib.  4.  c.  1.  n.  25,  et  alii  passim. 

Ex  quo  illud  principium  invectum  habetur,  ut  reparatio  eo- 
clesiae,  et  praeparatio  omamentorura,  aliorumque  ad  divinum 
cultum  spectantium  pari  gradu  procedant.  Franc.  de  Eccles. 
Cafh.  cap.  20.  7i.  34  et  seq.  concordat  Rota  in  Gerunden. 
17  Inn.  1601.  num.  1.  coram  Pio.  Quod  adeo  verum  est, 
ut  si  legatum  fabricae  relinquafur,  modo  expressum  non  fue- 
rit  illud  inservire  debere  specialiter  pro  reparatione  materiali 
Ecclesiae,  dubitari  nequeat  posse  expendi  pro  ornamentis  et 
aliis  necessariis  ad  divinum  cultum  ;  quia  ista  sub  nomine  fa- 
bricae  comprehenduntur,  ceu  tradit  Amosfaz.  de  caus.  piis 
lib.  4.  c.  1.  n.  25j  Sanchez  cons.  lib.  4.  cap.  2.  dub.  14, 
De  Lugo  de  iusfit.  disp.  24.  sect.  13.  num.  304.  Si  igitur 
sacra  supellex  adeo  cum  Ecclesia ,  seu  materiali  fabrica  co- 
haereat,  ut  unum  quodammodo  eflScere  existimetur,  pleno  iure 
consequitur  usum  Ecclesiae  G.  Vicario  parochiali  concessum, 
et  paramentorum  ,  caeterorumque  utensilium  usum  inducere 
oportere. 

Denique  et  hoc  loco  praetereundum  non  est,  pium  funda- 
torem  in  illa  Ecclesia  dotanda,  nihil  ahud  sibi  quam  fidehum 
spirituale  bonurn  proposuisse,  ideoque  si  in  hodiernis  versa- 
retur  circumstanfiis,  Vicariumque  parochialem  in  sua  ecclesia 
pro  utilitate  populi  constitutum  adspiceret,  nuUimode  has  tri- 
cas  moveret,  sacramque  supeilectilem  ipsi  denegaret.  Conclu- 
dendum  igitur  ex  sententia  H.  S.  0.  ius  esse  Vicario  ufendi 
vicissim  cum  Beneficiato  sacra  illius  ecclesiae  supellectih. 

Verum  e  contrario  animadvertebatur  det^retum  H.  S.  0. 
nullo  pacto  Vicario  parochiali  indulsisse,  ut  ipsius  ecclesiao  et 
beneficiaf i  iura ,  perfinentias ,  possessionesque  quoquo  modo 
pertingeret,  sibique  vindicaret. 

Sane  prudenti  verborum  oeconomia  hoc  unura  expressum 
fuit,  posse  nempe  per  Vicarium  parochiales  functiones  \\\  ea 
ecclesia  lil)ere  exerceri,  ifa  tamen  ut  qualitates  et  natura,  tum 
ecclesiae,  tum  beneficii  salva  oranino  manerent.   Qua  quidem 


28  SAGROnUfl  UTRPrSiLIDfl 

(iispositione  in  eo  tiintum  derogatunj  «fuksse  videtnr  tesfatom 
voluntati,  ul  nenipe  neduni  in  ea  Ecclesia  Beneflcialus  suas 
functiones,  sed  et  provisionis  modo  suas  etiam  Vicarius  in 
posterum  peragere  valeret ;  minirae  vero  facta  fuit  facultas 
Vicario,  ut  divitias  et  bona  illius  ecclesiae,  inter  quae  pro- 
cul  dubio  sacra  supellex  recensetur,  cum  Beneficiato  con> 
munia  haberet.  Revera  si  huiusniodi  ius  Vicario  parochiali 
tribueretur,  ue  salvae  quidem  manerent  qualitates  et  natura, 
tum  Ecclesiae,  tum  beneficii  secundum  fundationem.  Etenim 
pius  fundator  ita  suam  aperuit  voluntatem  =:  ut  praedicta  eo 
clesia  Patrocinii  B.  Mariae  Virg.  in  beneficium  simplex  et 
sine  cura  ut  praeferlur  erecta  cum  iurihus  et  pertinentiis 
suis  universis  semper,  et  cunctis  futuris  temporibus  habeat 
et  retineat,  ac  habere  et  reiinere  debeat  naturamj  quali- 
tatem  et  condilionem  beneficii  simjgilicis.  =  At  vero  si  uten- 
silia,  quae  profecto  in  numerum  pertinentiarum  universarum 
illius  ecclesiae  referuntur,  in  Vicarii  commodum  verti  del^e- 
rent,  iam  ista  ecclesia  non  beneficium  simplex,  sed  cura- 
tum  qiiodammodo  quoad  suas  pertinentias  efficeretur,  Hoc 
autem  est  contra  naturam  et  qualitates  ipsius  beneficii,  quas 
tiimen  H.  S.  0.  salvas  et  integras  voluit.  Insuper  si  in  sua 
ferenda  sententia  S.  H.  C.  communem  supellectilis  usum  Vi- 
cario  tribuisset,  magnum  intulisset  detrimentum  tum  ecclesiae, 
tum  beneficiato ;  siquidem  cum  indumenta,  vasa,  caeteraque 
utensilia  ad  genus  illarum  rerum  pertineant,  quae  usu  con- 
sumuntur,  quo  maior  et  frequentior  erit  usus,  eo  citius  de- 
teriora  efficientur  vel  penitus  deficient.  Quare  Rectoris  iura 
laederentur,  fiuctusque  beneficii,  auctis  expensis,  imminueren- 
tur,  a  quo  tamen  H.  S.  0.  in  praefato  decreto  omnino  abhor- 
ruisse  videtur  :  praesertim  si  attendantur  illius  praebendae 
reditus  :  ait  enim  Episcopus  in  sua  littera  informatoria  diei 
14  0ctobris  anni  1871  data,  quod  proventus  Ecclesiae  Benefi- 
cialis  G.  annuatim  ascendunt  nd  summam  scutat.  40. 

Neque  iuvat  regerere  eam  fuisse  Sacrae  Congregationis 
mentem  in  eo  Deoreto  ex^uando,  ut  nempe  Vicarius  parochia- 
les  functiones  in  ea  Ecu^lesia  explere  posset,  hunc  autem  P- 
nem  sacra  siuc  supellectili  non  obtineri.  Nauique  in  iure  sui- 


*r  ct/Brcti  <>  C:d  JO 

futurn  esf,  ut,  cui  imminet  odus  aiiiiiiaruiu,  illi  et  onus  in:- 
mineat  sacra  utensilia  Ecclesiis  suppeditandi  ad  hoc,  nt  debiio 
inodo  cultu.s  Deo  reddatur.  Sane  nemo  ignorat  respectu  ca- 
thedrnlis  ecclesiae  defectu  fabricae,  et  sacristae  teneri  Epi- 
scopum  ad  saora  utensilia  procuranda  taniquain  sponsnm  ini- 
niediatuni  ipsius  ecclesiae,  et  Pastorem  aniniaruni  eoo  ranon. 
Decernimus  10,  quaest.  i  cap.  1  de  ecclen.  acdipc,  De  Al-^ 
hertis  de  sacris  utens.  Dec.  XLII  n.  38,  39.  Parochos  au- 
tem,  aliosque  principales  Ecclesiarun)  Parochialiuni  Rectores, 
earum  fructus  percipientes ,  ad  provisionem  sacrorum  -uten- 
silium  pro  iisdem  ecclesiis  adstringi.  De  Albertis  cap.  XII 
n.  11  et  seq.  ubi  fuse  hoc  probat,  dununodo  parocho  tot  su- 
persint  fructus,  quot  praeter  congruam  sustentationem ,  ad 
sacra  utensiha  acquirenda  sufl&ciant  ibideni  num.  145;  cae- 
teris  autem  deficientibus,  onus  providench  Ecclesiam  parochia- 
lem  ad  populum  spectare  ibidem  num.  213.  At  vero  redi- 
tus,  et  emolumenta,  quibus  iste  Vicarius  parochialis  potitur 
non  adeo  exigua  apparent,  ut  vel  ad  populum  pro  sacris  uten- 
silibus  confugiat,  vel  ahenis  uti  cogatur.  Episcopus  enim  in 
eadem  littera  informatoria  ait,  se  Vicario  summam  scutat.  60 
attribuisse,  quibus  adnecti  debet  eleeniosyna  niissMrum,  atque 
proventus,  qui  annuatim  pertingunt  sunnnam  scutat.  310. 

Denique  et  illud  omittendum  non  est,  agi  in  themate  de  eo 
decreto,  quo  pii  fundatoris  voluntas  commutata  fuit ;  ideoque 
eam  interpretationem  praeferri  oportere,  quae  magis  ipsam 
testatoris  voluntatem  servet,  et  commutationem,  utpote  in  iure 
odiosam,  coerceat.  Enimvero  nihil  apud  Ecclesiam  solenmius,  vel 
antiquius,  quam  pias  fundatorum  Voluntates  colere,  et  nonnisi 
iusta  causa  intercedente  easdem  commutare,  ut  praecipit  Trid. 
sess.  XXII  de  Reform.  Cap.  F/.  Cum  igitur  iam  ex  parte 
istius  fundatoris  voluntas,  sapientissimis  licet  de  causis,  com- 
mutata  fuerit,  in  praesenti  controversia  ea  interpretatio  seli- 
genda,  quae  ipsius  fundatoris  voluntati  faveat, 

Nunc  autem  exquirendum  superest,  an  saltem  ea  supellex, 
quae  populi  oblationibus  parta  est,  a  Beneficiato  et  Vicario 
Curato  communi  usu  vicissim  adhiberi  que^t.  Et  in  hac  re 
Vicarii  favore  reponendun)  esse  videtur.    Ktenim  manile  li> 


?0  sAeiioii(j.v  oTFivsiLrini 

siii  (i^  oluoef  per  usum  istius  sacrae-supelleotilis.  qnam  populus 
Ecclesiae  suppeditavit,  nuUo  pacto  qualitates  et  natUPam  tum 
f'(^clesiae,  lum  beneftcii  iuxta  fnndationem  attingi,  cum  subse- 
qiientibus  lanlum  temporibus  eam  fideles  dono  dederint;  ces- 
sant  itaque  illa  omnia  argumenta  superius  allata,  quae  obsta- 
bant,  quominus  Vicarius  ulensilia  a  fundatore  relicta,  vel  be- 
neficii  fructibus  acquisita,  ad  snum  usum  revocare  posset. 

.  Insuper  ex  voluntate  donantium,  quid  hac  in  re  decerni 
queat,  luculenter  eruitur.  Fideles  eniin  in  oblationibus  istis 
perficiendis  nihil  aliud  praeter  divinum  cultuni,  propriumque 
spirituale  bonum  respexerunt.  lamvero  cum  functiones  paro* 
ohiales  ad  Dei  cultum  ])Otissimo  modo  referantur,  et  fideli- 
bus,  magis  quam  beneficiales  functiones,  necessariae  sint,  ina- 
nifesto  coUigitur  ea  populum  fuisse  mente  in  muneribus  illis 
largiendis,  ut  necessitati  et  decori  parochialium  functionum 
etiam  consuleret. 

Imo.fideles  quid  in  hac  re  sentirent  ifa  aperte  declararunt, 
ut  nuUa  coniectura,  vel  divinatione  opus  sit.  Nam,  ut  supe- 
rius  retulimus,  cuni  Capellanus  sacra  indurnenta  populi  suni- 
ptibus  acquisita  Vicario  parochiah  clen(,*g;.»sset,  t^ntu  indigna- 
tione  percitus  fuit,  ut  tumultus  turbas(jU'^  excitiverit.  Hoc 
autem  factuui  satis  superque  ostendit,  nedum  iustitiae,  sed  et 
prudentiae  consonum  esse,  ut  utensilia  populi  expensis  oompa- 
nita,  etiam  in  Vicarii  paroohialis  usum  verti  debeant,  secus 
enim  parochiani  non  solum  dolore  et  scan(!alo  afiioientur,  sed 
al)  huiusmodi  oblationibus  in  posteium  retrahentur. 

Ad  secundum  controversiae  caput  animadvertebatur  vali- 
diora  urgere  argumenta  praesertim  ex  prudentia  et  aequitate 
(lesumpta,  cum  sermo  instituatur  de  duobus  illis  cubiculis 
Ecclesiae  attiguis,  quae  fldehum  aere  extructa  sunt  eum  in 
finem ,  ut  Beneficiatus  inter  ipsos  commoraretur,  licet  num- 
quam  inibi  commoratus  est,  dum  e  contra  Vicarius  parochialis 
maxiniopere  iisdem  indiget.  Cuin  igitur  haec  duo  cubicula 
sacerluti  M.  mmime  prosint,  Vioario  aute.n  parochiali  appri- 
me  necessaria  sint,  aequa  lalio  postulat,  ut  huic  utenda  con- 
cedantur.  Caeterum  diuturnae  difficultates,  contradictionesque 
quas  in  oainibus  rebus  BonedoiMius  ille  excitavit,  ut  Episcopi 


ET  CCBrCtLORU»  31 

voTiinfafi  adversarefur  indicio  sunt,   eum  non  suorum  iurium 
consoientia,  sed  dissensionis  aestu  moveri. 

Verum  neque  pars  ac^versa  sua  ratione  destituitur.  Vica- 
rius  sane  parochialis,  qui  virtute  Decreti  H.  S.  0.  in  ea  eo* 
clesia  ab  Episcopo  constitutus  est  nihil  de  suo  illuc  intulit, 
sed  ea  quae  ibi  reperit,  onmia  ad  ecclesiam  beneficialeiii  per- 
tinebant,  sive  ex  primitiva  dotatione,  sive  ex  beneficii  fructi- 
bus,  sive  ex  fidelium  eleemosynis.  Quapropter  Vicarius  ist^ 
nullum  ius,  nuUuraque  titulum  ad  ahqua  utensilia  quoquomodo 
sibi  vindicanda,  exhibere  potest. 

Neque  iuvat  opponere  fidelium  raunera  fundationem  mi- 
nime  attingere,  eamque  tolvam  omnino  manere,  si  etiam  Vi- 
carii  bono  et  usui  illa  munera  vertantur.  Ktenim  tum  id 
quod  a  primaeva  fundatione  Ecclesiae  tribuitur,  <um  id  quod 
postea,  quocumque  legitimo  modo  accedit,  in  ipsius  ecclesiae 
dominium  transit,  illiusque  patrimonium  quodammodo  consti- 
tuit.  Quapropter  illud  idem  iuris,  quo  quis  potiri  debet,  ut 
bona  fundationis  ad  suum  usura  transferre  possit,  requiritur 
etiam  pro  usu  illorum  bonorum,  quae  postero  tempore  eccle- 
siae  obvenerunl.  Quare  huiusmodi  quaestio  refunditur  in  pri- 
mam,  et  proinde  si  ex  Decreto  H.  S.  0.  Vicarius  parochiaHs 
uti  non  poterit  sacra  illa  sunellectili ,  quae  a  fundat^re  reli- 
cta,  vel  beneficii  fructibus  oomparata  fuit,  neque  ea,  quae  ex 
oblationibus  accessit,  uti  valet. 

Nec  pariter  iuvat  oggerere  fldeles  ea  mente  dona  obtu- 
lisse,  ut  quibuslibet  functionibus,  quae  Dei  cuHum  respiciunt, 
inter  quas  potissimum  parochiales  recensentur,  consuleretur ; 
oblationes  enim  istae  antequam  Vicarius  constitueretur  factae 
sunt,  eo  nempe  tempore,  quo  omnium  animis  infixum  erat 
in  ea  ecclesia  parochiales  functiones ,  ita  fundatore  iubente , 
explendas  non  fore.  Donantes  igitur  nonnisi  beneficialium  fun- 
ctionum  decori  prospicere  potuerunt.  Iramerito  proinde  in 
praesentiarum  querimonias  extollunt ;  sacra  enim  utensilia 
aere  coUatitio  acquisita  divini  cultus  incremento  adamussira 
cedunt ;  neque  ipsorum  mens  in  contrariura  torquetur,  etiarasi 
parochiah'bus  functionibus  subtrahantur. 

Quod  vero  attinet  ad  duo  cubicula  ecclesiae  adnexa,  qune 
^'icarius  parochialis  sibi  utenda  petit,  eadem  ratiocinatio  itu- 


niri  possef .  Hoc  unum  addendum  est,  i\h  neinpe  cuhicuta  prn 
residentia  Rectoris  extructa  fuisse  :  hinc  si  sacerdos  M.  penes 
snam  ecclesiam  non  re^idet,  minime  oificit  quominus  ipsius 
siiccessores  maiore  diligentia  praediti  aliter  se  gerant.  Hinc 
iura  tertio  acquisita,  si  ea  cubicula  Vicario  tribuantur,  laede- 
rentur  prorsus,  ac  pessumdarentur. 

His  expositis  proposita  sunt  resolvenda 

Duhl» 

I.  An  et  quae  sacra  ufensilia  ecclesiae  G.  in  parochia- 
lium  functionum  tcsum  cedere  debeaut  in  casu. 

II.  An  cubicula  pro  Rectore  E^-desiae  a  fundatore  de- 
stinata  inservire  debeanf  usui  viceparochi  in  casu. 

Resolutio.  S.  Congregalio  Concilii  die  9  Maii  1874  re- 
spondere  censuit 

Ad  1  Negative  exceplis  oigano,  campanis,  et  sede  confes- 
sionali  expensis  parochialibus  manutenendis. 

Ad  2  Demptis  verbis  a  fundatore  desfhiofn  Episcopns  cu- 
ret,  ut  cubicula  destinentur  usui  vicep;irochi,  solula  congrua 
annua  pensione  rectori  beneficii. 

ExiNDE   COLLIGES: 

1.  Parochos  aliosqne  principales  E<*^*lesinrum.  parochia- 
h'um  Rectores  earum  fructus  percipienies.  deuiptis  congruis 
alinientis,  ad  provisionem  sacrorum  utensilium  pro  iisdein  Ec- 
clesiis  adstringi. 

2.  Concessa  aliqua  Ecclesia  in  succursalem  alicuius  E^a- 
roeciae,  usum  organi,  campanarum,  et  Confessionalis  sedis  tri- 
butum  piriter  eidein  censeri,  cum  onere  manutentionis  ad  Pa- 
rochuiii  pertiireuie*  '^ 


OmCA  MISSAM  PRO  POPULO 


Die  9  Maii  1874. 

fsuminaria  |irecain.  Episcopus  C.  die  18  Innii  1873  sup- 
plici  sacratissimo  Principi  oblato  libello  qnaerebat :  €  1 .  Utrum 
»  parochus,  duas  habens  parochias,  qui  ob  rationabilem  cau- 
»  sam  non  potuit  die  dominica  vel  fesfo  secundam  Missam 
»  celebrare,  teneatur  per  hebdomadam  applicare  Missam  pro 
»  populo  suae  secundae  parochiae ;  vel  utrum  suflSciat,  ut  uni- 
»  cam  Missam,  quam  die  dominica  vel  festo  celebrat,  appli- 

>  cet  pro  populo  duarum  suarum  parochiarum.  2.  Utrum  dic- 

>  bus  festis  suppressis,  in  quibus  binam  Missam  celebrandi 
»  non  habet  facultatem ,  sufficiat ,  ut  solam  Missam ,  quam 
»  dicere  potest,  applicet  pro  populo  duarum  suarum  parochia- 
»  rum,  vel  utrum,  altera  die,  teneatur  seoundam  Missam  pro 
»  populo  secundae  parochiae  applicare.  » 

Hisca  dubiis  S.  Congregatio  respondebat  ad  1.  Affirma^ 
tive  ad  primam  portcm,  negativ>e  ad  secundam.  Ad  2.  xVr- 
gative  ad  prim/im  partem,  affirmative  ad  secundam, 

Praeterea  eadem  S.  Congreg.  Concilii  eidem  Episcopo  C. 
sub  die  14  lulii  1873  facultatem  elargiebatur  dispensandi  ad 
triennium  ab  applicatione  secundae  Missae  pro  populo,  diebus 
festis  suppressis  tantum,  eos  Parochos  suae  Dioecesis,  qui  dua- 
bus  paroeciis  regendis  sunt  praepositi.  ea  tamen  lege,  ut  unica 
Missa  apphcetur  pro  populo  utriusque  paroeciae. 

Hac  obtenta  facultate  iterum  idem  Episcopus  huic  S.  Con- 
gregationi  exponebat  <  Saepe  accidere,  ut  sive  ob  morbum,  sive 

>  ob  intemperiem,  sive  ob  inundationem  etc.  quidam  parochi 
»  non  valeant  secundam  Missam  diebus  dominicis  vel  festis  in 

>  sua  secunda  parochia  celebrare. 

>  Postulat  igitur   pro  his  casibus  facultatem  eos  dispen* 

>  sandi  ab  appHcatione  secundae  Missae  pro  populo,  ea  l^ge  ut 

Aeta  Tom.  VIII^  /n$e.  LXXXV.  S 


34  CIRCA    3IISSAH   PRO   POPVIO 

»  unica  Missa  pro  populo  utriusqne  parochiae  applicefur,  sfve 

>  curam  habeant  secundae  parochiae,    quae   titulari  destituta 
»  est ,  sive  deserviant  secundae  parochiae ,  cuius  titularis  ob 

>  causas  probata*^  in  sua  ecclesia  non  residet. 

>  Bt  quia  nunquam  parochi  secundam  Missam  pro  populo 

>  secuudae  parochiae  diebus  festis  suppressis,  in  quibus  binam 

>  Missam  non  celebrabant,  applicaverunt ;  postulat  etiam  pro 

>  omnibus  parochis  dispensationem  ab  appHcatione  harum  Mis- 

>  sarum  pro  tempore  praeterito.  > 

Hisce  habitis  litteris  decreturn  editum  fuit  die  8  Augu- 
sti  1873:  <  Scribatur  eidein  Episcopo,  cui  grave  non  sit  re- 

>  ferre  utrum  ahus  Sacerdos  celebrare  soleat  in  altera  Eccle- 

>  sia,  quoties  diebus  festis  de  praecepto  parochus  ob  infirmi- 

>  tatem    vel    inteniperieni    ad   eamdem  celebraturus   accedere 

>  nequeat.  >  Huic  inandato  morem  gerens  Episcopus  respon- 
dit:   €  Quoties  possibiie  est,   mittitur  alius  Sacerdos,  qui  pro 

>  parocho  absente  vel  infirmo  Missam  ceiebret  in  quahbet  pa- 

>  roecia  diebus  dominicis  et  festis  de  praecepto. 

>  Sed  saepe  accidit,    ut  impossibile  sit   celebrare  Missam 

>  in  secunda  parochia  parochi  absentis,  infirmi,  vel  ahter  ira- 

>  pediti ,    etiam   diebus  dominicis   et  festis    de  praecepto  ob 

>  rationes  sequentes  :    1.   Quia  Sacerdotes   numero   pauciores 

>  sunt ;  2.  quia  si  agitur  de  intemperie  subita,  parochus  non 

>  potest  sibi  alium  Sacerdotem  procurare;    3,  quia  si  agitur 

>  de  infirmitate  vel  aegritudine  subita,  nullus  Sacerdos  adest, 

>  qui  Missam  celebret.    Et  si  agitur  de  aegritudine  longiore, 

>  saepe  non  ahus  invenitur  Sacerdos,  quam  vicinus  parochus, 

>  qui,   postquam  in  sua  parochia  primam  Missam  celebravit, 

>  alteram  celebrat  in  principah  parochia  aegrotantis,  sed  ce- 

>  iebrare  nequit  in  secunda  parochia  aegrotantis.  > 

Hoc  habito  responso  rescriptum  editum  fuit :  Per  Sum- 
maria  precum. 

Ill0ce|itatlo  «yiioiiiicii. 

Animadversiones  ex  opFicro.  Omnes  Hnimarum  Pastores 
teneri  ad  celebrandum  pro  ovibus  suis  divini  iuris  esse  igno- 
lat  iiemo.  Patet  id  ex  Conciho  Iridentino  sesa.  XXIII  cap.  I 


cinc^  3irs$AM  PHO  povvio  ?•') 

ffr  rc^fnrm.  ubi  legitur :  <  Cum  praeceplo  divino  ruand^f iim  sit 
>  oMinibus,  quibus  animarum  cUra  cominissa  est,    oves  suas 

»  «ignosoere,   pro  his  sacrifirium  offerre etc.  >   Qnae  qui- 

(lem  obligatio  a  iure  ecclesiastico  determinaia  fuit  ad  onines 
<lies  dominicos  et  festos,  quibus  fideles  Missam  audire  debent. 
Constat  id  ex  variis  S.  C.  dedarationibus  in  Ptstot^ien.  et 
Prafen.  14  Februarii  1699 ,  quae  adprobata  et  confirniata 
fuit  ab  Innoc.  XII  peculiari  Brevi  diei  24  Aprilis  dicti  anni, 
quod  incipit  -  Nuper  -  et  praesertim  ex  Constitut.  Bened,  XIV 
Cum  semper  oblatas  diei  19  Augusti  1744.  Imo  parnchus  dua- 
])us  parochiis  praepositus  duplicem  Missam  in  festis  tenetur 
applicare,  sive  per  se,  si  faculfatem  binandi  habet,  sive  per 
ahos,  sive  altera  die  in  hebdomada,  si  ea  caret,  nisi  unio  dua- 
ram  parochiarum  sit  plenaria  et  extinctiva,  ita  ut  ex  duabiis 
e(»clesiis  parochialihus ,  una  prorsus  ob  extinctionem  alterius 
tituli  evaserit.  Sane  proposito  dubio  in  causa  Lucen.  sub  die 
12  Martii  1774.  «  A^i  parochi  duabus  Errlesiis  parochialibus 
praeposifi  tenenntur  rlominicis,  aliisque  festis  diebus,  Missam 
in  unaquaque  Ecxlesia  sive  per  se  sive  per  alium  applicare 
pro  populo  in  casu  >  responsurn  prodiit  <  Affirmative,  exce^ 
pfis  tantum  parochiis  unitis  unione  plenaria  et  extinctiva , 
et  scribatur  Episcopo  iuxla  instructionem.  >  In  hac  autem  in- 
structione  S.  Congregatio  Episcopum  certioi'em  faciendum  esse 
]mtavit  se  nunquara  dubitasse  t  quod  parochi  teneantur  appli- 

>  cationi  supradictae  Missae  pro  populo  singulis  diebus  domi- 

>  nicis  et  festis  in  unaquaque  ex  Ecclesiis  parochialibus,  quae 

>  vel  aeque  principaliter  vel  subiective  coniunctae  sunt  atque 

>  incorporatae,  cum  applicatio  unius  tantummodo  Missae  pro 

>  populo  locum  habeat  in  iis  parochialibus,  quae  invicem  adeo 

>  iinitate  coniunctae  atque  incorporatae  sunt,  ut  ex  duabus  una 

>  prorsus  cum  extinctione  tituli  alterius  evaserit.  >  Nec  aliter  ad 
huius  doctrinae  traraites  iudicavit  S.  Congrjegatio  in  causa  Ove- 
ten.  Missae  pro  populo  18  Novembris  1826,  et  in  Cailsa  Ca- 
mnracen.  diei  25  Septembris  1858^  in  qua  interrogata  -  An 
Pnrochus  qui  duas  parochias  regit,  et  ideo  bis  in  die  celebrat, 
utriquf*  parochioe  suam  Missam  applicare  teneatur,  non  ob- 
alanle  reditutfm  exiguitate  in  casu?  -  respondit,  Affirmative, 


%  ClftCA   iriSSAfl   PRO   POPtjU 

Ideiri  dedaratum  invenitur  in  causa  Salamantma  22  Fehruarii 
1822,  et  21  Martii  1863.  Huiusmodi  autem  praeceptum  adeo 
urget,  ut  Pastores  animarum  teneantur  etiam  pro  populo  ce- 
lebrare  in  festis  a  Pio  VI  suppressis,  quia  Ecclesia  illis  diebus 
solum  eximit  fldeles  ab  obligatione  audiendi  Missam  et  absfi- 
nendi  ab  operibus  servilibus.  Quare  obligatio  parochi  pro  p(j- 
pulo  celebrandi,  sicut  antea,  urget,  ceu  revelant  nonnullae  de- 
clarationes  S.  Poenitentiariae  a  Scavini,  aliisque  auctoribus 
relatae.  Nec  secus  dicendum  de  parochis  Oalliarum ,  qui  te- 
nentur  applicare  pro  ovibus,  diebus  festis  suppressis,  aut  in 
dominicam  translatis  ex  concessione  Pii  VII,  an.  1802.  Patet 
ex  variis  Decisionibus  Sanctae  Sedis,  praesertiiii  ex  declara- 
tione  Sacrae  Congregationis  Concilii  a  Gregorio  XVI  approbata 
in  responso  ad  IUmum  D.  Bouvier  Episcopum  Cenomanensem 
laTo  die  14  lunii  1841,  nec  non  ex  responsione  ad  Archiepi- 
scopum  Tolosanum  die  6  Augusti  1842,  iterum  ex  decisione 
S.  Congreg.  Conc.  die  25  Septembris  1847.  Quapropter  ut 
obligationi  huic  satisfaciat  parochus,  non  illi  sufficit  applicare 
Missam  pro  populo  diebus  dominicis,  ad  quas  remittitur  seu 
transfertur  solemnitas  suppressa,  sed  praeterea  tenetur  ap- 
plicare  Missam  ipsa  die,  qua  suppressorum  festoruii)  officia 
comnmniter  in  Ecclesia  recitantur. 

Liquet  apertissime  ex  declaratione  S.  Congregationis  Con- 
cilii  die  25  Septembris  1847  et  praesertim  ex  Constitutione 
Pii  IX  -  Amantissimi "  3  Maii  1858,  cuius  haec  sunt  verba: 
<  Hisce  htteris  declaramus,  statuimus  atque  decernimns,  paro- 

>  chos  aliosque  oiunes  animaruu)  curam  axjtu  gerentes,  sacrosan- 

>  ctum  Missae  sacrificium  pro  populo  sibi  commisso  celebrare  et 

>  applicare  debere,  tum  omnibus  dominicis  aliisque  diebus,  qui 

>  ex  praecepto  adhuc  sevantur,  tum  illis  etiam,  qui  ex  huius 

>  Apostolicae  Sedis  indulgentia  ex  dierum  de  praecepto  festo- 

>  rum  numero  sublati  ac  translati  sunt,   quemadmodum  ipsi 

>  animarum  curatores  debeban! ,  dum  Urbani  VIII  Constitutio 

>  Universa  an.  1642  in  pleno  suo  robore  vigebat,  antequam 

>  festivi  de  praecepto   dies  im:p.inuerentur   et  transferrentur. 

>  Quod  vero  attinet  ad  festos  translatos  dies,  id  unum  exci- 

>  pimus ,   ut  scilicet ,   quando  una  cum  solemnitate  divinum 


CRCA    MISSAM   PRO    POPULO  37 

>  oflSciurn  translatuni  fuerit  in  dominicuni  diein,   una  fanlu::] 

>  Missa  pro  populo  sit  a  parochis  applicanda,  quandoquidem 

>  Mis>^a,  quae  praecipua  divini  pars  esf,  una  sirnul  cun?  ipso 

>  Officio  translata  existimari  debet.  > 

Verumtamen  rationum  raomenta  al)  Episcopo  in  supplid. 
Irhello  prolata  tanti  esse  videntur,  ut  eius  petitio  excipienda 
sit.  Sane  quod  attinet  ad  facultatem ,  quam  postulat  Episco- 
pus  dispensandi  ab  applicatione  secundae  Missae  pro  populo, 
necessitjis  ipsa  id  postulare  videtur,  Ait  enim  Episcopus,  quod 
quando  parochus  non  potest  celebraie  vel  se  conferre  ad 
secundara  paroeciam,  tunc  fere  impossibile  est  alium  niit- 
tere    Sacerdotem  :    1.  quia   saepissime  deest  alter  presbyter  ; 

2.  quia  quando  agitur  de  intemperie  vel  infirmitate  subitanea, 
deest  tempus  ad  supplendum  per  nlium,  si  revera  adsit  alter ; 

3.  quia  quando  agitur  de  infirmitate  vel  alio  impedimento  diu- 
tino,  non  potest  suppleri  nisi  per  parochura  viciniorem,  qui 
post  celebratam  primaii)  Mi:=^sam  in  siia  paroecia,  celebrat  se- 
cundani  in  paroecia  principali  parochi  impediti :  ideoque  Missa 
caret,  secunda  paroecia  principah  unita.  lamvero  principium 
certissimum  est  ad  impossibile  neminem  teneri.  Necessario 
igitur  videtur  concedenda  facultas  Episcopo  C.  dispensandi  in 
expositis  adiunctis  cum  parochis  impeditis  diebus  dominicis 
vel  festis  a  celebranda  secunda  Missa  pro  populo.  Paucitas 
vero  redituum  postulat,  ne  parochus  alteram  Missam  pro  po- 
pulo  teneatur  applicare  in  hebdomada,  siquidem  facultas  dis- 
pensandi  a  secunda  Missa  pro  populo  ob  illam  tenuitatem  con- 
cessa  sit  pro  diebus  festis  suppressis. 

Praeterea  novum  non  est  penes  H.  S.  C. ,  ut  iustis  de 
causis  id  concedatur.  Sane  ita  factum  fuisse  patet  ex  Decis. 
S.  Congreg.  in  Mmdonen.  die  20  lulii  1854,  inter  Summaria 
precum  proposita. 

Quoad  vero  sanationem  circa  Missas  non  celebratas  pro 
populo  secundae  paroeciae  diebus  festis  suppressis^  quae  appli- 
cari  debuissent  in  hebdomada,  videtur  etiam  concedenda,  ha- 
bito  i*espectu  ad  redituum  paucitatem,  et  ad  praxim  S.  Con- 
gregationis. 

Cam  itaque  in  themate  particulares  circumstantiae  paro- 


S8  CIRCA    MISSAII   PRO    POPULO 

chis  faveant,  et  alioquin  Episcopus  eain  indulgeri  posse  affir- 
met,  haud  ambigendum  videretur,  ut  petitio  Episcopi  C.  in 
oninibus  benigne  excipiatur, 

Re^criptum.  Propositis  itaque  et  perpensis  precibus  in 
Congregatione  Concilii  die  9  Maii  1874  i*esponsurn  prodiit : 

Quoad  absolutionem,  eelebrata  ab  unoquoque  Parocho  una 
Missa,  pra  gratia  absolutionis  super  enunciatis  omissionibus. 
quoad  vero  dispensationenu  Episcopo  cum  facultate  dispensandi 
iuxta  petita,  et  in  circumstantiis  taxative  inibi  expressis,  one- 
rata  ipsius  Episcopi  conscientia,  ad  quinquennium,  facto  verbo 
cum  SSmo. 

EXINDE   COLLIGES: 

1.  Pastores,  quibus  animarum  cura  commissa  est,  teneri 
ad  sacrificiuni  pro  iis  ofFerendum  ex  iure  divino,  in  diebus 
dominicis  et  feslis  etiani  suppressis. 

2.  Parochos.  qui  duabus  dislinctis  paroeciis  sunt  praepo- 
sili,  duplicem  Missain  in  festis  applicare  teneri,  sive  per  se, 
si  facultateni  h>iK'^jiut  hinandi.  v(^l  p^r  olios,  ^i  ea  carent  fa- 
cultate.  sive  altera  die  in  heboomatla,  uou  ob^tante  redituum 
te.iuitat6. 


39 

EX  S.  CONGREGATIONE  EPISCOPORUM  ET  REGULIIRIU!! 


NULLITAnS  PROFESSIONIS  RELIGIOSAB 


Die  6  lanuarii  1874. 

c*of)t|ienfiiiiiit  fftcti.  Fr.  Caietanus  G.  in  minoribus  Ordi- 
nibus  hodie  constitutus,  natus  est  in  civitat^  S.  die  28  No- 
venibris  1849,  atque  habitum  religiosum  suscepit  die  26  Octo- 
bris  1864  apud  Minores  Conventuales.  Post.  integrum  proba- 
tionis  annum  professionem  votorum  simplicium  emisit  die  1 
Novembris  1865  ad  tramites  Litterarum  Encyclicarum  Nemi' 
nem  lalel,  quibus  inter  alia  praescribitur :  t  ut  peracto  pro- 
»  batione  et  novitiatu  ad  praesoriptum  S.  Concilii  Tridentini, 

>  Constitutionum.  Apostolicarum,  et  Statutorura  Ordinis,  Novitii 

>  vota  simplicia  emittant,  postquani  expleverint  aetatem  anno- 

>  riim  secodecim  ab  eodem  Tridentino  Concilio  statutam,  vel 

>  aliam  maiorem,  quae  forsan  a  statutis  proprii  Ordinis  a  S.  Sede 

>  approbatis  requiratur.  >  At  vero  error  illapsus  in  Litteris  a 
Curia  Episcopali  S.  occasione  vestitionis  expeditae,  in  quibus 
iuvenis  scribebatur  natus,  non  die  28  Novembris  1849,  sed  die 
29  Septembris  1849,  huic  controversiae  originem  dedit.  Omni- 
no  certum  videtur,  superiores  Ordinis  religiosi,  plenam  fidem 
testimonialibus  adhibentes,  nuUatenus  veram  iuvenis  aetatem 
suspicatos  esse  ante  annum  1869,  in  quo  novae  testimoniales 
petitae,  et  die  16  Februarii  concessae  intuitu  Tonsurae,  et 
Minorum  Ordinum  a  Fr.  Caietano  (t.  suscipiendorum,  veram- 
que  illius  aetatera  exprimentes,  in  ipsorum  manus  pervene- 
runt.  Quoad  Caietanum,  si  fities  adhibeatur  eius  dictis,  quae 
nullo  niodo  de  fMsitate  convicta  sunt,  ipse  non  incepit  serio 
dubitare  de  vera  sua  aetate,  et  de  nullitate  suae  pfimae  pro- 


40  NCJLLITATIS  PROI-ESSIONIS  KELIGIOSAE 

fessionis  ftictae  ante  legitiniam  aetatem,  nisi  anno  1809  aliis 
acoeptis  testimonialibus,  quae  veram  eius  aetaf^ein  referebant. 

Facta  professione  votoruni  simplicium,  ipse  sese  gessit  in 
omnibus  tamquam  vere  professus,  et  pariter  a  Superioribus 
tamquam  taiis  habitus  est.  Ante  Professionem  solemnem 
missus  est  in  alium  Conventum  sui  Ordinis,  ubi  post  ires  an- 
nos  et  70  dies  a  prinia  profes>?ione,  die  videlicet  10  lanua- 
rii  1869,  solemnem  emisit  professionem  sine  uUa  aut  ipsius 
aut  cuiuscumque  alterius  reclainatione :  postea  vero ,  cogno- 
scens,  ut  ipse  ait,  primo  professionem  suam  votorum  sim- 
plicium  emissam  fuisse  ante  aetatem  legitiniam,  secundo  hanc 
professionem  propter  defectum  aetatis  nullam  fuisse,  et  per 
consequens  se  nuUo  modo  per  tres  annos  ante  professionem 
soleinnem  permansisse  in  votis  siuiplicibus,  prout  snb  poena 
nullitatis  votorum  solemnium  a  SS.  D.  N.  Pio  PP.  IX  prae- 
scriptum  est,  iudicavit  pariter  nullam  fuisse  suani  profijssio- 
nem  solemnem,  et  ad  terminos  Constitutiouis  Benedicti  XIV 
Si  datam  hominibus ,  formaleni  instantiani  die  20  Octo- 
bris  1871  introduxit  coram  Ordinario,  ut  liber  ab  omni  vin- 
culo  votorum  declararetur. 

Post  longas  investigationes  et  discussiones,  die  10  lanua- 
rii  1873,  prodiit  a  ludicibus  per  Benedictinam  Constitutionem 
designatis  sententia  definitiva  in  primo  gradu  instantiae,  pro 
nuUitate  professionis  solemnis  ;  a  qua  sententia  Defensor  ex 
oflScio  Professionum  regularium  coram  S.  Congregatione  EE. 
et  RR.  statim  appellavit,  atque  causa  proposita  est  sub  dubi- 
tandi  fbrmula  in  calce  exscripta. 

D^MeptatAo  syiioptlca« 

Ea  quae  prostant  pro  nullitatb  Propessionis.  Consultor, 
cui  demandatum  fuit  munus  votum  edendi  in  praesenti  quae- 
stione,  trifariam  dividit  orationem  suanu  scilicet  P  inquirendura 
auscipit  utrum  profbssio  votoruni  siniplicium  a  f.  Caietano  0. 
emissa  hodie  debeat  nec  ne  considerai  i  ut  valida  secundum  ius 
antiquum,  abstractione  facta  a  Decreto  diei  \2  lunii  1858, 
per  quod  professio  tacita  omnino  abrogata  est  ? 

2^  Utrum,   posito  hoc  Decreto   hodie  debeat  necne  dicta 


NULLilATIS  PltOFESSIOiNIS  RELIGIOSAE  41 

professio  considerari  ut  valida,  et  quid  inde  sequatur  pro  va- 
liditate  professionis  votorura  soleninium  ? 

3*^  Utrum,  posito  quod  casus  foret  dubius,  sententia  debe- 
ret  ferri  potius  pro  nuilitate  vel  pro  valore  professionis  voto- 
runi  solemnium  ? 

Atque  ad  1.  quod  attinet  animadveHit  quod  haec  profes- 
sio  absque  ullo  dubio  in  raoinento  emissionis  mdla  fuit  pio- 
pter  Decretuni  irritans  a  Concilio  Tridentmo  'emanatum,  sed 
dubium  est,  utrum  iuxta  ius  antiquum  intercesserit  necne  pro- 
fessio  tacila,  vel  in  momento  in  quo  Caietanus,  nihil  de  nul- 
litate  professionis  suspicans,  et  in  omnilms  se  g^rens  ut  pro- 
fessus  aetatem  pro  professione  legitimara  attigit,  vel  snltem 
in  aliquo  momento  posteriori  :  quae  professio  tacita  statim 
professionem  antea  milliter  emissam  convalidasset.  Hac  in  re 
adesse  apud  Doctores  intricatissimam  confroversiam  liquet 
ex  Fagnano  (Cap.  Signifualani  de  Regularibus)  qui  multis 
auctoritatibus  in  medium  adiluctis,  hanc  quaestionem  perpen- 
dit,  necnon  ex  Ferraris  ( V.  Regularis  Professio)  qui  reffert 
celeherrimam  causam  Mf^liolanensem,  in  qua  dictum  dubium 
magno  eruditionis  appniatu,  citatis  ex  utraque  parte  muitis 
textibus  iuris,  tribunalium  decisionibus  et  Doctorum  senten- 
tiis  resolvitur  pro  nuUitate  professionis. 

Utraque  vero  sententia  in  hoc  principio  concordat,  quod  si 
fiant  tam  a  Religioso,  quam  ab  eius  Superioribus  actus  isti,  qui 
de  se  inducunt  tacitam  professionem,  sicut  suntdelatio  continua 
habitus  religiosi,  votum  in  Capitulo  etc,  et  si  insnper  existat 
tam  in  Rehgioso,  quam  in  eius  Superioribus  vera  voluntas 
proRtendi,  et  ad  professionem  recipiendi,  tunc  statim  post  ex- 
pletom  tempus  legitimum,  professio  tacita  inducitur. 

Sed  in  casu  proposito  adestne  voluntas  sufficiens  profl- 
tendi  et  ad  professionem  ivcipiendi  ?  Qui  stant  pro  validitate 
professionis,  respoadent :  Affirmativfu  hoc  autem  probare  co- 
nantur  ex  eo  quod  utraque  voluntas  in  momento  professionis 
nulliter  emissae  aderat  absque  dubio.  et  quod  perseverantia 
huius  voluntatis  manifeste  apparet  ex  actibus  externis,  qui 
libere  fiunt  a  Reiigioso  eiusque  Superioribus  ,  quique  de  se 
professionem  inducunt.  Nulium  ergo,  iuxta  adductos  Doctore^, 


42  MIJJTATIS  PROKESSIUNIS  RELIGIOSAE 

iiecd  in  casu  proposito  ex  requisitis   ad    validitatem  tacitie 
professionis. 

Qui  vero  stant  pro  nuUitate  Professionis,  dicunt  quoc  in 
theipate  non  adest  sufficiens  consensus  nec  Religiosi  nec  eius 
Superiorum.  Aderat  quidem  uterque  consensus  jn  actu  pro- 
fessionis  nuUiter  emissae  ;  sed  emissa  professione,  cum  nec 
Religiosus  nec  Superiores  aliquid  de  illiu.^  nullitate  suspicen- 
tur,  actus  qui  postea  sequuntur,  non  amplius  continent,  ut  ne- 
cessarium  esset,  intentionem  profitendi,  aut  ad  professionem 
admittendi.  Fiunt  enim  isti  actus  ex  suppositione  quod  pro- 
fessio  iam  existat  et  valida  sit,  non  vero  intentione  inducendi 
professionem ,  cum  iam  inductarn  esse  supponant.  Igitur  se- 
cundum  istos  Doctores,  plane  deest  in  casu  consensus  ad  pro- 
fessionem  tacitam  inducendam  certi^sime  necessarius. 

Adest  etiam  tertia  sententia,  quae  distinguit  quodamraodo 
in<er  praecedentes.  Secundum  Fagnanum  aliosque  Doctores 
ad  solvendum  dubium  propositum,  oportet  sedulo  considerare, 
quid  fecisset  Religiosus,  et  quid  Superiores,  si  nuUitatem 
professi(mis  cognovissent  eo  in  momento,  quo  completur  tem- 
pus  legitimum.  Si  nullitatem  animadvertentes ,  nihilominus 
professionein  emittere  et  recipere  in  eo  momento  voluissent, 
lunc  iuxta  hanc  sententian),  statim  professio  tacita  inducitur, 
quia  ex  utraque  parte  sufficiens  adest  consensus.  Si  e  con- 
tra,  cognoscentes  nullitalein,  professionem  emittere  aut  reci- 
pere  noluissent ,  tunc  prafessio  tacita  nuUatenus  adest ;  quia 
deesset  legitimus  consensus  ad  professionem  necessarius.  Rem 
iliustrat  exempio.  -  Si  superiores  qui  ante  professionem  ex- 
pressam  cum  Novitio  mitissime  agant,  facta  autem  profes- 
sione,  iUum  regant  in  virga  ferrea,  ita  u1  Novitius  vinculo 
professionis  adstrictus  pene  ad  desperationem  adducatur,  certe 
quando  postea  completur  aetas  legitima,  si  sciret  Novitius 
professionein  suam  expressarn  nullam  fuisse  et  esse,  statim 
ad  saeculum,  reHcta  Religiono,  evolaret.  -  Item  ponatur, 
qiiod  Novitius  ante  professionem  dissimulans,  humiliter  et  obe- 
(lienter  se  gerat,  in  omnibus  :  statim  vero,  professione  facta, 
se  insolentem  exhibeat,  certe,  quando  tempus  legitimum  com- 
pietur,  si  superiores  sciient,  professionem  expressaiU  nullam 


NULLITATIS  PROFRSSIOIVIS  RELIGIOSAE  i7) 

fuiRse  et  esse,  illum  statira  ad  saeculum  remitterent.  -  Secus 
in  casibus  contrariis.  -  Et  sic  ista  tertia  opinio  conciliare  per- 
tentat  oppositas  Doctorum  et  Tribunalium  sententias. 

Quaerit  2.  utrum  validitas,  seu  potius  convalidatio  dictae 
professionis  votorum  simplicium  adhuc  sustineri  valeat  post 
Decretura  diei  12  lunii  1858  in  cuius  fine  hacc  habentur  : 
<  XI.  Ad  VALIDE  emiltenda  vota  solemnia  post  vota  simplicia 

>  requiritur  professio  expressa  et  ideo  professio  tacita  omni- 

>  NO  ABROGATA  EST.   > 

Ad  quaestionera  consultor  Negntive  respondit,  et  per  con- 
sequens  votum  pro  nullitate  professionis  tam  simplicis  quam 
solemnis  emittit. 

Bt  re  sane  vera,  undenara  Canonistae  deducebant  conva- 
lidationem  seu  ratiflcationem  expressae  professionis  nulliter 
emissae  ?  Certe  ex  hoc,  quod  inferveniente  postea  professione 
tacita,  in  momento,  quo  complebatur  tempus  legitimum,  haec 
professio  vere  valida,  prioris  professionis  nullitatem  snnare  in- 
telligebatur.  Atqui  hodie  «  profkssio  tacita  omnino  abrogata 
EST,  >  Ergo  in  casu ,  haec  professio  non  existit ,  nec  potuit 
aliquem  effectum  habere,  nec  s<inare  priorem  professioneni , 
proindeqne  haec  professio  reraanet  invalida,  prouti  invalida 
et  nulla  est  professio  solemnis,  quae  ex  Decreto  diei  7  Ft- 
bruarii  1862  non  subsistit,  nisi  elapso  integro  triennio  ab 
emissione  votorum  simplicium.  Ergo  confirmanda  est  senten- 
tia,  a  qua  coram  hac  S.  Congregatione  appellatur. 

At  obiicit  Defensor :  haec  verba  «  Professio  tacita  omnino 
abrogata  est,  *  significant  quidem  professionem  tacitam  non 
posse  subsistere  per  se  solam :  non  autem  significant  profes- 
sionem  tacitam  non  posse  subsistere,  si  subsequatur  et  convali- 
det  professionera  expressam  antea  nulliter  emissaiu.  Hanc  autem 
propositionem  defendit  ex  analogia  quam  professio,  quae  est 
raatrimonium  spirituale,  habet  cum  matrimonio  carnali.  Nonne 
constat,  subdit  ipse,  quod  Conciliuui  Tridentinum  matriraonia 
clandestina  penitus  annullavit  <.i  irritavit  ?  Per  hoc  signifi- 
catur,  quod  raatriraonium  totaliter  et  ex  omni  parte  clande- 
stinum  amplius  non  sustinetur.  Si  autem  matrimonium  pu- 
blice,   prout  iuris  est,   iam  fuerit  celebratum,   sed  nuUiter  et 


44  PIULIJTA  riS  PROFKSSIONIS  nELlGIOSAE 

invalide  propter  occultum  defecium  consensus  legitimi,  et  si 
postea  privatim  ponatur  isto  consensus,  statim,  in  momento 
huius  positionis,  fit  matrimoninm  clandestinum  validum,  Tri- 
dentino  Decreto  non  obstante.  ita  ut  partes  non  teneantur 
ad  matrimonium  iterata  vice  coram  Parocho  celebrnndum.  Nec 
ista  sanatio  prioris  matrimonii  locum  habet  taitummodo  in 
unico  oasu,  quo  matrimonium  publicum  nullum  sit  propter 
defectum  consensus  legitimi,  sed  etiam  in  aliis  casibus  nuUi- 
tatis;  docent  enim  Doctores,  sublato  impedimento,  quod  fuit 
causa  nuUitatis,  et  perseverante  partium  consensu,  matrimo- 
nium  nuUiter  contractum  (sic  volente  Ecclesia)  statim  conva- 
lidari,  absque  uUa  nova  celebratione  coram  Parocho  et  testi- 
bus,  -  AppUcetur  haec  doctrina  matrimonio  spirituali,  quod 
est  professio  religiosa.  Sublato  impedimento  et  perseverante 
partium  consensu  (idest  religiosi  et  superiorum),  stntim  pro- 
fessio  nulliter  emissa,  convahdabitur,  non  obstante  Decreto 
novissimo,  quod  debet  intelhgi  non  absohtfe,  sed  moderate, 
iuxta  interpretationem  Decreti  Tridentini  circa  matrimonia 
clandestina. 

At  valetne  tahs  argumentatio  ?  Videtur  quod  non,  etenim 
1.  inter  matrimonium  et  professionem  adest  quidem  aliqna 
anaiogia,  non  autem  onjnimoda  paritas,  quare  nimis  infirma 
est  illatio  ab  uno  casu  ad  alterum. 

2.  Sensus  quo  intelhgi  debet  Concilium  Tridentinum,  per 
Doctorum  conckisiones ,  per  decisiones  Tribunahum,  et  per 
Sedis  Apostolicae  oracula  tniditur,  ita  ut  pro  certo  admitti 
debeat  interpretatio  communis  et  consueta,  hcet  fortasse  ver- 
bis  Concihi  Tridentini  prima  fronte  contraria  videretur.  Ve- 
rum  nuUa  suppetit  Doctorum  sententia,  et  S.  Sedis  decisio,  ex 
qua  vel  rainimum  appareat,  quod  particula  praedicti  Decreti 
intelhgi  debeat  contra  sensum  eius  clarissimum,  ac  manife- 
stissimum.  <  Professio  tacila  OMNINO  abrogata  est.  p 

3.  Licet  plures  Auctores  extendant  convahdationem  occul- 
tam  matrimonii  nulhter  contracti,  non  tantum  ad  casum  nul- 
htatis  provenientis  ex  defectu  consensus,  sed  etiam  ad  casum 
nulhtatis  provenientis  ex  aho  defectu  occulto  qui  probari  noa 
potest,  nuilus  tamen  Auctor  est,  qui  ausus  sit  hanc  convah- 


mjLLiTAT/^  r»Rores^fo(<rfs  REUCio^At  45 

dationem  occultaiu  extendere  ad  casuni  nuUitatis  provenientis 
t'X  defectu,  qui  verosinnliter  externe  probabitur  (S.  Ligorius 
lib.  IV.  n.  IV.).  lamvero  in  themate  agitur  de  defectu,  qui  non 
tcintuin  verosiniiliter  externe  probabitur,  sed  qui  de  facto,  ut 
patet,  externe  et  invicte  probatus  est.  Ergo  argumentatio  ex- 
posita  nihil  valet. 

4.  Abrogatio  professionis  tacitae,  de  qua  in  supralaudato 
Decreto,  debet  intelligi  non  partialiler  et  reslricip,  ut  vult 
Defensor,  sed  simpliciter,  absolute  el  unitersalifer.  Quid  enini 
per  hanc  novani  ordinationem  voluit  obtinere  SS.  D.  N.  Pius 
PP.  IX  ?  Profecto ,  voluit  eflScax  tandem  afferre  remedium 
dubiis,  quae  ex  tacita  professione  saepe  oriebantur,  cum  in  in- 
finitum  dubitari  possit  circa  naturam  et  existentiam  horuin 
actuum,  qui  sunt  inductivi  tacitae  professionis,  et  magis  adhuc 
circa  naturam  et  existentiam  consensus  interni  et  reciproci , 
qui  procul  duhio  ad  validitatem  professionis  tacitae  requirun- 
tur.  Si  dicta  clausula  intelligatur  obsolute^  statini  efficax  ha- 
betur  remedium ;  si  vero  clausula  debet  intelligi  cum  limita'- 
iione,  non  de  omnibus,  sed  tantum  de  quibusdam  casibus, 
qui  nullatenus  in  Decreto  indicantur,  et  qui  explicari  deheant 
ex  analogiis  valde  incertis  a  matrimonio  carnali  deductis,  nemo 
non  videt,  quod  dubitationes  antiquae  non  terminantur,  sed 
e  contra  per  novam  difficillimam  dubitationum  seriem  augen- 
tur.  Unde  remedium  a  sapientissimo  Pontifice  porrectum  nihil 
prodesset,  nisi  ad  inconvenientia  nmltiplicanda.  Ergo  Decretum 
est  intelligendum  sicut  verha  sonant,  idest  OMNINO  absolute^ 
simpliciter.  Ergo  non  convalidatur  professio  expressa  votorum 
simplicium,  atque  adeo  professio  suo  caret  fundamento. 

Etiamsi  haec  penitus  non  admitterentur,  attamen  evidens 
est  sententiam  quae  tenet  pro  convalidatione  professionis,  sal- 
tenti  notattiliter  ex  recenti  Decreto  vulnerari.  Atqui  ante  De- 
cretum  haec  sententia  non  erat  certa,  sed  tantummodo  proba^' 
btlis.  Ergo  post  Decretum,  si  non  falsa,  saltem  improbabilis 
dicenda  est,  neqne  ad  casum  nostrum  applicanda. 

Accedit  denique  ad  tertiam  voti  partem,  in  qua  sustinet, 
quod  etiamsi  casus  foret  dubius,  adhuc  tamen  sententia  ferri 
deberet  pro  nullitate  professionis. 


i(S  mjLLinTis  f>ftorF.ssiom3  reliisiosas 

CoDsiderandiim  est  enim,  quod  onus  vitae  religiosae  debet 
procul  dubio  ut  gravissimum  iudicari.  cum  certum  sit,  quae- 
Ijbet  vota,  etia:n  perfecti^sima  ac  difficillima  posse  pleno  iure 
a  vovente  in  ingressui:)  Religionis  commutari.  Ut  ergo  tantum 
pondus  leluctanti  et  contradicenti  imponatur,  ceHo  constare 
debet,  illum  esse  ad  tantum  pondus  ferendum  absque  dubio 
obligatum. 

Nec  valet  sub^umere,  Religionem  etsi  laboribus  plenara, 
abundare  tamen  bonis  spiritualibus,  iter  praebei^e  tutissinmm 
ad  praemia  coelestia  obtinenda  ;  et  per  consequens ,  illum , 
cui  imponitur  permaneutia  in  Religione,  ex  hac  obligatione 
non  gravari.  -  Haec  enim  coramoda  vitae  religiosae  vera  sunt, 
et  verissima  pro  illo  qui  sponte  et  laet>anter  in  Religionis  man- 
cipatu  perseverat.  Sed,  cum  agatur  de  Religioso,  qui  egres- 
sum  exoptat,-  et  longam  difficultatum  seriem  ferre  paratus  est 
sul)  spe  tandem  obtinendi  definitivam  pro  nullitate  suae  pro- 
fessionis  sententiam ,  pro  viro  ita  disposito ,  vita  religiosa 
non  habet  nisi  crucialus  et  aerumnas,  et  nedum  facilius  su- 
pernam  ducat  ad  Patriam  ,  sed  forsan  periculosior  efficitur, 
quam  ipsa  libertas ,  qua  fruuntur  saeculares.  Hinc  si  non 
potest  haberi  certitudo  validae  professionis ,  nec  decet,  nec 
aequum  est,  tantum  onus  invitis  humeris  imponere  iuxta  sen- 
tentiam  Gregorii  Nazianzeni :  Si  res  dubia  est,  vincat  huma" 
nitas  et  fragilitas  (Or.  39). 

Accedit  etiam  diiud  notatu  dignum  ,  quod  scilicet  cum 
babeatur  sermo  de  vita  religiosa,  Bcclesia  difficilis  est  ad  li- 
gandura,  facilis  ad  solvendum. 

Quapropter  in  casu  pro  nullitate  standum  esse  concludit. 

Pro  validitate  Professionis.  Defensor  ex  officio  deputa- 
tus  in  primis  animadvertit,  quatuor  fuisse  episcopales  Curias 
quae  in  redigendo  processu  partem  habuere :  et  quamvis  duae 
ex  his  eas  omnes  solemnitates  rite  observaverint,  quae  a  iure 
exiguntur,  attamen  non  ita  iudicandum  de  aliis,  cum  contra 
j)ra('scripta  Benedictinae  Constitutionis  defensorem  professionis 
in  omnibus  iudicialibus  actibus  citare,  examinique  testium  prae- 
ficero  neglexerint.  Hinc  processum,  et  sententiam  dependentei* 
ab  eo  prolatam  insanabili  nullitalis  vitio  infectam  diiudicat. 


mjLLITATlS  PftOfESSlOMS  fiKllGlOSKt  47 

His  ab  extrinseco  adnotatis  ad  expendendas  digreditnr 
rationes  intrinsecas,  quae  professionem  Fr.  Caietani  O.  tan> 
quam  validani  suadent.  ftevera,  inquit  ipse,  Concilium  Tri- 
dentinum  in  Sess.  25.  Cap.  15.  de  Reg.  exigit  ut  nemo  ad 
professionem  admittatur  nisi  decimum  sextum  aetatis  annum 
expleverit.  Cum  vero  experientia  edoceret  non  id  suffictire 
ad  removenda  gravia  incomraoda,  ac  dubia  quae  saepe  subo- 
riebantur  circa  validitatem  professionis ,  SSmus  D.  N.  Papa 
Pius  IX  Litteris  Encyclicis  diei  19  Martii  1857  sapientissi- 
me  praescripsit,  ut  professi  nonnisi  post  triennium  a  nuncu- 
patione  votorum  simplicium,  solemnem  professionem  ederent. 
His  praeiactis  contendit  defensor  aetatis  defectum  nullatenus 
suffragari  CaietanoG.  siquideni  cum  ad  professionem  solemnem 
aetas  novemdecim  annorum  requiratur,  ipse  solemnia  vota 
nuncupavit  die  10  lanuarii  1869  ;  atque  ideo  non  solum  in 
aetate  canonice  praescripta  coustitutus,  sed  vigesimo  anno  iam 
uno  mense  et  12  diebus  expleto ;  omnia  ergo  ea  observata 
sunt,  quae  in  praefatis  Litteris  Encyclicis  fuerunt  sancita.  Nec 
opitulatur  oggesta  difficultas  exinde  petita,  quod  nullitas  vo- 
torum  siniplicium,  nullitatem  secumferat  professionis  solenmis. 
Scitum  enim  est,  quod  quemadmoriuin  tyrocinium,  ita  votoruni 
simplicium  professio,  nihil  est  aliud  quain  via  ac  medium  ad 
solemnem  professionera  ineundam.  Atqui  ubi  lex  formam  ali- 
quam  praescribit  ad  actun)  definitivum,  profecto  si  ipsa  foi*- 
ma  aliqua  ex  parte  vitietur,  non  reddit  irritum  actum  finalem, 
dummodo  rite  fuerit  perfectus ;  et  quando  forma  respicit  cer- 
tum  effectum  ,  sufflcit  eam  adimpleri  per  illud  aequipollens 
per  quod  ille  effectus  resultat.  Card.  De  Laca  de  fmd. 
Dis  ep.  87.  n.  5.  Rota  Decis.  306.  n.  5  ef  seqq.  coram 
Merlino.  Ergo  concludit  validam  renuntiandam  professionem 
Fr.  Caietani  G. 

At  dato  etiam  quod  nuUitas  votorum  simpliciuni  influeret 
in  professionem  solemnem,  atque  adeo  actus  uterque  tamquam 
nullus  esset  habendus,  profecto  ipsa  perraanens  commoratio 
a  Fr.  G.  post  solemnem  votorum  nuncupationem  in  Instituto 
protracta  omne  vitium  sanasset,  professionemque  convalidas- 
sct.   Veruni  quiden)  est  ad  emittenda  vota  soiemnia  post  ^j ..- 


48  mrurtAris  MorF^sioitis  RELrcrosAC 

plicia  requiri  expressam  professionem  atque  farifnm  hiis^e 
prorsus  abrogatam ,  at  id  vim  habet  in  casu  quo  quis  post 
emissa  vota  simplicia,  ideo  solum  religiosum  esse  contende- 
ret,  quia  per  plures  annos  officia  religiosa  obiisset.  At  in  the- 
mate  contrarium  evenit  cum  solemuis  professio  fuerit  regula- 
riter  facta :  quare  si  illegitimitas  votorum  siinplicium  adduci- 
tur  propter  aetatis  defi3ctuiu,  controversia  dirimen^la  est  iuxta 
regulas  vigentes  ante  promulgationem  Litterarum  Bncyclica- 
rum  1857,  et  Declaratoriam  an.  1858.  lamvero,  inquit  Defvn- 
sor,  iuxta  has  regulas  siquis  professionem  soiemnern  emisis- 
set  sine  aetate  canonica,  defectum  sanabat  si  per  annum  reli- 
giosum  habitum  detulisset  ac  munia  professorum  explevisset, 
ita  enim  praesumebatur  nuUitati  renuntiasse  ac  irritam  profes- 
sionem  ratam  habuisse.  Ad  rem  Bardoni  de  Prof.  Rel.  Cap.  1. 
q.  17.  -  ibi :  «  Si  quis  iuvenis  praemis^o  uovitiaius  anno  pro- 
»  fitetur  ETiAMsi  DECiMr^M  SEXTUM  ANNUM  uon  exj^levcrit,  sine 

>  (lubio   eius   professio    nulla   est   ob  impedimentum   aetatis. 

>  Eo  VERO  TEMPORE  TRANSACTO   cuni  uon  niiiplius   adsit  im- 

>  pedimentum,  sed  adsit  legitima  aetas,  sicut  potest  rite  pro- 

>  fiteri,  ita  professionem  nuUain  ratificare.  > 

Tandem  animadvertit  Defensor  a  veritale  nlienum  nec  fn-. 
cile  credibile  existimandum  esse  quod  fr.  Caietanus  G.  aetatis 
propriae  defectum  ignoraverit;  atque  ideo  pro  validitatc  eius 
professionis  omnino  standum  esse  existimat. 

His  aliisque  in  mediuin  adductis  proposituiu  fuit  resolven- 
dum  Dubium: 

An  et  quomodo  sit  confirn^anda  vel  infirmanda  sententia 
Curiae  Episcopalis  in  casu? 

Resolutio.  Sacra  Congregatio  Episc.  et  Regul.  die  6  Fe- 
bruarii  1874  rescribendum  censuit  <  Supplicandum  SSiiio  pro 
dispensatione  ad  cautelam.  > 

EXINDE   COLLIOES: 

1.  NuUam  esse  ac  irritam  professionem  votorum  sole- 
mnium  tam  scienter  quan»  ignoranter  emissam,  nisi  prius  per 


friennium  integrum  non  peniianserit  quis  in  professione  vo- 
tornm  simplicium. 

2.  Ad  valide  emittenda  vota  solerania  post  vota  simpli- 
oia  requiri  professionem  expressam,  et  ideo  tacitam  omnmo 
fuisse  abrogatam. 

3.  Tacitam  vero  professionem  non  posse  subsistere  non 
t^ntum  per  se  solam,  verum  etiam  si  subsequatur  professio- 
neni  expressam  antea  nulliter  emissam. 

4.  In  flnhio  nn  profe^^sio  emissa  vaiida  sit  vel  non,  stan- 
dum  esse  pro  libertate. 


AeM  Tom,  rrrr.  f-*^.  t  r.r  rr; 


5rt 

ORATORII 


Die  i  Maii  1874. 

roiii|iendiiiiii  fiirii.  Exhit.  in  civitntf»  P.  vastnm  terrae 
spatiurn  muris  undique  seplnin,  cui  ;ulitu<  p;it(4  pcr  j>rande 
ostium ,  ex  latere  patefactuin  ipvsius  civitaiis  forum  prospe- 
ctante.  Locus  hic,  ad  quem  populus  convenerat,  ut  publicis 
spectaculis  interesset,  vocatur  arena.  Infra  huius  arenae  spa- 
tium  ,  et  praecise  contra  de.^criptam  ianuam  adstat  baronale 
palatium  ,  et  prope  ipsum  VMlde  elegans  exurgit  sacellum  , 
quod  pietas  Henrici  Scrovegno,  quarto  ineunte  saeculo,  a  fun- 
damentis  erexit. 

Hoc  autem  sacellum  decoratum  voluit  turri  campanaria, 
necnon  tribus  aris  marmoreis  fixis,  et  percelebris  QioUo  pi- 
cturis,  dedicatumque  B.  Virg.  Mariae  sub  titulo  charitatis. 
Divini  vero  cultus  incrementi  soUicitus  Henricus^  mandavit, 
ut  praepositus  una  cum  tribus  sacerdotibus  divina  ibi  pera- 
gerent  oflScia ,  proindeque  personali  residentia  essent  adstri- 
cti,  qui  praepositus,  sunt  verba  fundatoris,  cum  presbyteris, 
clericis,  et  familiaribus  ibi  semper  facere  teneat  residen^- 
tiam  personalem.  Hinc  factum  est,  ut  vertente  anno  1308, 
dicto  praeposito  de  consensu  territorialis  parochi,  animarum 
cura  infra  arenae  limites  inhabitantium,  commissa  fuerit,  an- 
nuente  Episcopo.  Considerans  autem  pius  fundator  Ecclesiarum 
institutores  ad  eas  dotandas  teneri,  bona  eidem  assignavit,  ea 
tamen  lege,  ut  numquam  alienari  possent,  etiam  de  Pontificis 
consensu :  infrascriptas  possessiones^  ita  instrumentum  .dota- 
tionis  anni  1317,  et  bona  assignavit,  dedil,  tradidit  in  do^ 
tem ,  et  possessionem  liberam  el  perpetuam ,  ila  quod  non 
possint  possessiones  pignorari,  vendi,  donari,  etiam  cum  li^ 
ccntia  ^ummi  Pontificis.  Tandem  ius  praesentandi  sibi,  sui^- 

f 


qne  liaeredibas  reservavit.  Hanc  dotationem  una  cnm  pera- 
01  is  reservationibus  ultro  Episcopus  acceptavit,  auctoritateque 
sua  sancivit. 

Verumtanien  anno  1443  huius  familiae  bona,  excepta  Ec- 
clesiae  ilotatione,  publicata  et  divendita  fuere  a  Moderatoribus 
Venetiarum  reipublicae  propter  lacobi  Scrovegno  infidelitatem, 
quae  progressu  temporis  una  cum  omni  ma  pertinentia  et 
patronatu  dictae  Capellae  ad  fratres  Foscari  pervenerunt. 
Porro  cum  hi  de  iurispatronatus  continuatione  dubitassent, 
quod  a  lacobo  Scrovegno  amissum  propter  eius  infidelitatem 
putabant,  ut  tutius  hac  in  re  procederent,  eius  continuatio- 
nem  expostularunt ,  obtinueruntque  a  SumiDo  Pontifice  Xi- 
sto  IV  BuUa  diei  15  Maii  1476.  Interea  scitu  dignum  est 
huiusmodi  Oratoriura  Episcopi  visitationibus  fuisse  subiectum, 
in  quarum  relatione  perlegebatur:  «  Visitavit  Oratorium  pu^ 
blicum  sub  iitulo  S.  Mariae  de  Arena, »  quin  imo,  et  uti  tale 
habitum  fuit  a  civili  potestate  luctuosis  temporibus  italici 
gubemii. 

Huiusmodi  iurepatronatus  in  praesens  gaudet  familia  G. 
quae  dictum  oratorium  uti  privatam  proprietatera  reputans, 
divendere  in  anirao  habebat:  obstiterunt  sed  vero  municipes, 
et  ad  curandura  tani  insigne  artis  monuraentura  votum  consilii 
status  expetierunt,  in  quo  voto  concludebatur :  1.  Ecclesiam 
dictam  de  Arena  esse  Ecclesiam  publicam;  2.  suppressionis  legi 
non  subiici,  eo  quia  succursalis  existat  Paroeciae  Sanctorurn 
Philippi  et  lacobi  eiusdem  civitatis,  proindeque  divino  cultui 
aperiendam  esse,  et  fabriceriae  praedictae  paroeciae  traden- 
dam.  Quapropter,  labente  Septembris  mense  anni  1869  et 
praeciae  die  29,  armata  manu  in  eius  possessionera  iniraissa 
est  laicoruni  commissio,  cui  adiunctus  fuit  Ecclesiasticus  vir 
a  Curia  deputatus.  Perdoluit  hac  de  re  familia  G.  et  penes 
Patriarchalem  Curiam  conquesta  est  expostulans,  ut  decerne- 
retur  1.  praefatam  Capellara  privatam  esse  proprietaten),  2.  im- 
munem  a  quacumque  ecclesiastica  iurisdictione  sive  parochiaii, 
sive  Episcopali,  3.  iniungendura  esse  Parocho  SS.  Philippi  et 
lacobi,  ut  abstineat  a  quocuraque  exercitio  parochi<Ui  super 
praefato  oratorio. 


52  ORATOft/r 

Tiis  ergo  ita  contestabatur  coram  Patriarchali  Oiiria;  qnae 
visis  de  iure  videndis  definitive  sententiavit  1.  Sacellum  sub 
titnlo  S.  Mariae  de  Charitafe  in  Arena  consisiens  publicum 
esse  Oratorium,  et  absolutae  proprietatis  ecclesiasticae,  proin- 
deque  2.  reiiciendam  actorum  instantiam,  quos  3.  damnavit 
ad  litis  expensas  solvendas.  Hanc  sententiam  aegre  ferens 
fair.ilia  G.  formalem  interposuit  appellationem  penes  tribunal 
Sacrae  Congregationis  Episcoporum  et  Regularium  negotiis 
praepositae,  quae  accepto  huiusmodi  libello,  et  omnibus  ilc 
more  peractis  causam  disceptandam  proposuit  in  pleno  EB.  PP. 
auditorio  sub  dubitandi  forinula  in  calce  exscripta. 

lll«ce|ilMti<»  synoptlea. 

Defensio  Curiae.  Patronus,  qui  Curiae  iura  protuetur, 
primo  loco  ostendere  sat;igit  capellam  in  oasu  publicum ,  et 
minime  privatura  esse  oratorium.  Quod  ut  evincat  praepri- 
mis  monet  Ecclesiae  nomine  locum  venire  ab  auctoritate  Ec- 
clesiastica  divino  cultui  sacrum,  ideoque  ab  actione  commer- 
ciali  prorsus  imnjunem  ad  tradita  per  Qotizalez  ad  reg.  8. 
CancelL  gL  5,  n.  26.  Atqui  sacellum  in  casu,  uti  publicum 
devotionis  locum  semper  habitum  fuisse,  nedum  demonstrat  in- 
strumentum  dotationis  anni  1317,  ubi  habentur  haec  verba: 
in  honorem,  et  reverenftam  praefalae  Virginis  genitricis 
Deij  el  Domini  nostri  lesu  Christi  etc.  verum  eiiam  palani 
fii  ex  ipsius  fundatoris  voluntate,  qui  ad  effectun»,  externum 
cultum  promovendi ,  inibi  ministerium  Ecclesiasticum  consti- 
tuit,  quod  sane  non  habetur  in  privatis  sacellis.  Ergo  cum 
publicum  ab  initio  extiterit,  privata  auctoritate  statum  immu- 
tare  non  valet ,  praesertim  cum  istiusnjodi  loca  propria  fiant 
Ecclesiae  Dei,  at  nullimode  ad  privatum  patrimonium  spectare 
possint  ita  Bontfacius  nuaesf.  ii,  causa  12 ^  c(jtp.  3.  Fa- 
gnan.  m  2  p.  3.  lib.  decret,  tit.  de  oensibus  cap.  auctoriiate 
n.  22  et  28.  De  Luca  MiscelL  Eccles.  Discept.  i,  n.  33. 

Ad  roborandum  vero  huiusn^odi  argumentum  inscriptionem 
dedicationis  illius  sacelli  profert  patronus,  excerptam  ex  libro 
Scardeonis ,  cui  titulus  l^e  anfujuttate  Urbis  P.  in  qua  per- 
'cgitur ;  <  Sed  de  Scrovegnis  llenricus  miles  honestum  oonser- 


ORATORII  53 

>  vat  animum,  facit  hic  venerabile  festum.  -  Namque  Dei  mar 
»  tri  templum  soiemne  dioari.  -  Fuit  ut  aeterna  possit  mer- 
»  cede  beari.  Cuin  locus  iste  Deo  solemni  more  dicatur.  » 

Urget  praeterea  publicitatem  capellae  demonstrari  ex  pia 
fandatorisdestinatione,  oblationes  ibi  factas  reservando  fabricae 
necessitatibus,  et  ornaraentis :  inquit  enim  fundator  <  obiatio- 

>  nes  recoUigi,  et  conservari  debeant  per  personas  deputatas  a 

>  Praeposito,  et  in  fabrica,  atque  necessitatibus,  et  ornamentis 

>  ipsius  Eijclesiae,  et  sacris  distribui,  atque  expendi.  »  Quare 
ex  hoc  faeturn  esse  prosequitur,  ut  una  cum  turri  campanaria 
extructum  fuerit  oratorium  ad  eiFectuni  fideles  ad  sacra  audienda 
convocandi,  quae  adstare  prohibetur  in  oratoriis  privatis  per 
dispositionem  tecDl.  in  cap,  iO,  tit.  de  primUg.  Quin  imo,  et. 
aha  adiuncta  ad  eius  publicitatein  probandam  nuUimode  deesse 
videntur,  praeterenim  turris  erectionem,  tribus  lapideis  aris  in- 
amovibihbus  sacelhun  constat.  quibus  notis  oratorium  publicum 
ostendi  testatur  PignaL  fom.  i^  comult.  9S,  n.  7  et  9  ibi : 
<  Constare  debet,  qu(}d  in  Ecclesia  sive  oratorio  pubhco  sit  al- 

>  tare  lapideum...  necnon  cons^are  de  campanile,  et  carapana, 
»  quae  proprie  ad  Ecclesias,  et  oratoria  pubhca  pertinent.  > 
Quod  si  hisce  omnibus  a.idas  solemnit.jtem  anniversariam  ima- 
ginis,  cui  capella  est  dedicata,  necnon  processionem  a  civitatis 
statutis  in  hoc  sacello  prae^criptam,  c^^ncurrentibus  auctorita- 
tibus,  tam  civih,  quam  eeclesiastica  loci,  prono  vehiti  alveo 
fluit  de  capellae  puhhcitate  non  esse  ambigendum.  Absonum 
enim  est  a  sacris  canonibus  publicas  peragi  processiones  in 
oratoriis  privatis  «  certum  est  quidem  et  nostris  praeceptioni- 
»  bus  constitutum,  ne  quis  in  Ecclesia,  aut  in  oratoriis  pri- 
»  vatis,  quod  Se.lis  nostrat^  non  legitur  permissione  dedicatum 
»  processionem  publicam  putaret  impendi,  ne  conditores  fur- 

>  tivis  subreptionibus  contra  regularum  statuta  prosilirent  > 
c.  certtim  est  de  consecrat.  dist.  l\ 

Neve  oggerendara,  prosequitur  patronus,  deficientiam  docu- 
menti  consecrationis  praefati  Oratorii ;  quamvis  enim  actus  iste 
deperditus  fuerit  in  coinbustione  archivii  Curiae  P.,  tamen  ad 
eam  demonstrandam  aequi|)ollente^  non  desunt  probationes.  Re- 
vera  habito  prae  ocuhs  (lotationis  instrumento  anno  1317  peracto 


54  ORATOBII 

in  Episcopalt  palatio  in  ramrva  Ven.  Pafris  Laguni  Dei  grafia 
EpiscopiP.  de  primifiva  oonsecratione  hisce  verbis  nientio  habe- 
tur:  «  D.  Henricus  Scrovognus  considerans  se  aedificasse  Ec- 

>  clesiam  in  civitate  P.  in  ioco  sito  de  Arena,  et  quod  funda- 

>  tores,  et  institutores  Ecclesiaruni  ipsas  dotare  tenentui,  quod 

>  si  omissa  fuerit  tempore  primarii  lapidis,  et  tempore  conse- 

>  crandi,  potest  tempore  (|Uolibet  ipsi  Ecclesiae  dos  constitui.  > 
Ex  quibus  clare  apparet  de  sacelli  consecratione  non  esse  dubi* 
tandum,  secus  enim  uec  fundator  fuisset  ita  loquutus,  nec  Epi- 
scopus  proiato  actui  propriam  addidisset  auctoritatem, 

Fortius  in  themate  hanc  praesumptionem  admittendam  esse 
contendit  patronus  innixus  auctoritati  PignatelL  tom.  i,  con- 
sult.  92,  n.  24,  ubi  praelaudatus  auctor  inter  caeteras  notas 
ad  oratorium  publicum  definiendum,  visitationem  ponit  Episco- 
poruni  ibi:  <  vel  si  visitatum  appareat  ab  Episcopo,  cui  non 

>  competit  proprium  ius  visitandi  oratoria  privata,  licet  possit 

>  ad  illa  accedere,  ut  videat  quomodo  se  habeant,  et  an  bene 

>  tractentur...  Ex  visitatione  autem  Episcopi  non  potest  intel- 

>  ligi  oratorium  privatum  tum  quia  hoc  non  subest  visitationi 

>  Episcopaii...  >  Atqui  in  facto  est  Episcopos,  vel  eorum  Vica- 
rios  Generales  visitationem  oratorii  controversi  peregisse,  quare 
de  eius  publicitate  nullimode  dubium  oriri  potest ;  scitum  enim 
in  iure  est  privata  oratoria  Episcopali  iurisdictioni  non  subiici : 
<  Privata  oratoria  non  esse  sub  potestate  Episcopi  quoad  ius 

>  exigendi  procurationem  et  consequenter  nec  quoad  ius  visi- 

>  tandi,  quia  procuratio.de  iure  est  annexa  visitationi.  >  Fa-- 
gnan.  in  cit.  cap.  auctoritate  n.  2.  Unde  si  publica  non  ex- 
tasset  capella,  Ordinarii,  Praeposito  curam  animarum  in  are- 
nae  ambitu  iuhabitantium  elsi  ad  familiam  Scrovegno  non  per- 
tinerent,  non  commisissent ,  quare  factum  est  ut  anno  1476 
uti  Parochialis  habita  fuerit  teste  recitata  Bulla  Xisti  IV.  ibi 
Infra  cuius  limites,  seu  sitiim  Parochialis  Ecclesia  sub  ro- 
cabulo  S.  Mariae  de  Arena  fundata  etc.  ac  uti  publicam  Ec- 
clesiam  non  modo  reipublicae  Venetiarum  moderatores  eam 
perspexerunt,  verum  etiam  et  ipsum  gubernium  italicum.  Qua- 
propter  si  tabulae  censuariae  perspiciantur  anno  1811  peractae, 
apparebit  profecto  eam  reputatam  esse   inter  loca  sacra  infra 


ORATORII  55 

limites  Paroeoiae  SS.  Philippi  et  lacobi  existentia,  et  illius  pa- 
roeciae  succursalem  declaratam  fuisse. 

Levioris  momenti  portendit  patronus  difficultatem  in  pri- 
ma  actorum  instantia  allatam,  oratorium  scilicet  ut  publi- 
cum  sit,  publicam  ianuam  in  via  habere  debere  teste  Devoti 
Tnstit,  Canon.  lib.  2,  tif.  7 ,  sect.  3,  §.  32.  ibi  <  Publicum 

>  e<t  orntorium,  quod  publicam  hnbet  ianuam,  et  quod  cui- 
»  vis  e  populo  patet ;  privatum,  quod  in  privatis  domibus,  et 
»  quod  doraini  arbitrio  constituitur.  »  Puhlioitas  namque  loci 
non  dependet  ex  ianuae  positione,  sed  ex  facultate  unicui- 
que  facta  ad  ipsum  accedendi.  Parum  enini,  vel  nihil  inter- 
est  utrum  ingressus  sit  in  publica  via,  vel  in  atrio,  dummo- 
do  tamen  cuivis  de  populo  paleat.  Quam  theoriam  firmavit 
pluribu-  oratoriorum  allatis  exempHs,  praecipue  vero  capella 
S.  Aniceti  in  Urbe,  quae  Hcet  intra  Altempsiani  palatii  am- 
bitora  locata,  nihilominus  publicam  esse  Hquet.  Transitus  autem 
per  atrium  ad  oratorium  accedendi  causa  numquam  a  patrono 
prohibitum  ,  nil  aliud  ostendit,  qujiin  ins  transitus  a  prima 
erectione  ad  fideles  pertinens,  (juovlque  a  succe.^soribus  servari 
debet. 

Ad  roborandum  huiusmodi  arguinentum  plures  Sacrarum 
Congregationum  resolutiones  adduxit  excerptas  a  Ferraris  Bi- 
hlioth.  can.  sub  verbo  Oraturiirn  in  quarum  vim  praecitatus 
auctor  sub  n.  86  statuit  quod  oratorium    non   cessat  «   esse 

>  publicum,  etiamsi  habeat  ianuam  in  anteriori  atrio,  seu 
»  oortili  palatii  ex  decreto  S.  Congreg.  EK.  et  RR.  in  Os- 
»  tunen.  20  Martii  1798  et  S.  Congreg.  ConciHi  in  Campsana 

>  11  Maii  1704  et  8  Aug.  1705  >  in  quarum  postrema  con- 
stare  iudicatum  fuit  de  oratorii  publicitate  ianuam  habentis 
in  atrio  intra  septa  palalii.  Coustita  itaque  loci  publicitate 
ostendere  protuetur  orator,  tam  fundatorem,  quam  successo- 
res  iure  praesentandi  super  praefata  capeHa  gavisos  fuisse  aon 
vero  iure  proprietatis.  In  instrumento  enim  dotationis  haec  h-- 
bentur :  <  Quod  ibi  debeat  semper  esse  praepositus  institutus, 

>  per  ipsum  dominum  Henricum  per  suos  haeredes  praesenta- 

>  tus,  quam  praesentationem  Praepositorum,  qui  instituendi  in 
»  ipsa  Ecclesia,  faciat  iure  et  nomine  patronatus  in  se  suosque 


56  ORATORII 

>  haeredes,  aut  cui  lura  sua  concesserint,  retinet,  et  retinere 
»  intendit.  >  tanivero  indubii  iuris;  est  iuspatronatns  existere 
non  posse  nisi  in  locis  fundatis  cum  consensu  Bcclesiasticae 
auctoritatis  tcxt.  cop.  15  de  lurrp.  Cui  coucinunt  DD.  prae- 
cipue  Viman.  in  praxi  lurisp.  lib.  3^  cap,  1.  de  lurep.  n.  38. 
ibi  «  Competit  iuspatronalus  in  oratorio  religioso,  et  fundato 

>  cum  consensu  Episcopi,  quod  non  inteliigo  de  oratorio  pri- 

>  vato  existente  in  privata  domo  alicuius.  >  Facto  autern  osten- 
dit  has  nominationes  peregisse  tum  fainiliam  Scrovegno,  tum 
ceteras,  ad  quas  huiusmodi  ius  pervenit.  Tandem  patronus 
invioiabilitatera  sacelli  non  modo  uti  publici  templi,  verum 
etiam  uti  paroeciae  succursalem  defendere  nisus  est,  quod  va- 
riis  probavit  historiae  punctis. 

Ea  quae  prostant  favore  Familiae  G.  Ex  adverso  con- 
tendebant  patroni  familiae  G.  controversum  oratorium  non  esse 
publicum,  sed  privatum.  Hoc  autem  ut  demonstrarent,  aiebant 
pubiicum  non  esse  oratoriura  nisi  iliud  quod  piiblicam  habet 
ianuam  et  quod  cuiris  e  populo  patet  Devoti  loc.  cit.  Ad  quod 
declarandum  proferebant  ea  quae  leguntur  in  oausa  Coimbrien. 
penes  S.  C.  BB.  et  RR.  agitata  in  qua  qualitates  essentiales 
ad  oratoria  pubUca  constituenda  descriptae  reperiuntur,  -  ibi  - 
«  quae  sunt  de  licentia  Kpiscopi  erecta  in  loco  publico,  a  pri- 

>  vatis  doraibus  ita  reserata ,  ut  per  eas  ad  illa  ire  minime 

>  possit,  nec  ffenestrae  in  domibus  sint  per  quas  in  oratorium 

>  prospectus  habeatur,  liberque  accessus  a  via  publica  cunctis 

>  pateat.  >  Atqui  tam  topographica  sacelli  descriptio,  quam 
clausi  cancelli  haec  requisita  minirae  praeseferunt.  Qua  in  re 
concordare  propugnabant  prnxim  eiusdem  Sacrae  Congregatio- 
nis,  allatis  duabus  decisionibus,  quas  refert  MonacelL  tom.  5, 
til.  5,  form.  2»  n.  6  et7 ,  Quo  in  loco  praefatus  auctor,  post- 
quam  firmavit  publica  oratoria  subiici  pastorali  visitationi 
quaerit:  An  dicatur  ad  hunc  effectum  oratorium  publicum, 
si  reperiatur  construcfum  inlra  cortile  palatii,  et  auctoritate 
innixus  Sacrae  Congregationis  EE.  et  RR.  in  causa  Neapt^ 
litana  respondit:   «  Cum  fuisset  dubitatum,  si  prohibitio  Con- 

>  cilii  procederet  pariter  in  oratorio  existeute  in  cortiJi,  fuit 

>  dictum  quod  non,  ex  quo  non  potest  dici  oratoriura  adesse 


ORATORII  57 

»  inter  domesticos  parie<es,  niaxinie  cum  habet  aditum  pu- 
»  blicum  ;  nppellatione  enim  domus  non  venit  cortile.  »  Et  re^ 
ferens  praeterea  casuin  huic  valde  affinem  in  una  Ostunensi, 
in  qua  agebatur  de  interdicto  lato  ab  Episcopo  in  publicum 
oratorium  in  palatii  atrio  situm,  cum  existiinas^et  visitationi 
esse  subiectum,  recurrente  Barone,  edita  fuit,  liuiusniodi  reso- 
lutio,  teste  ipsomet  atictore  loc.  cit.  ibi:  «  S.  Congregatio  Epi- 
»  scoporum  ad  qiuun  Baro  recursum  habuerat  proponente  Bmi- 

>  nentissimo  D.  20  Martii  1698  rescripsit :  praevia  rcmbtione 

>  valvarum  impedienlium  ingressum  in  cortile,  vel  aperto  ostio 
»  Oratorii  in  viam  publicam,  et  clauso  omni  aditu  ab  Eccle- 
»  sia  ad  palatium ,   et  interdicto  incongruo  usu  cubilis  supe* 

>  rioris,  Episcopus  procedat  ad  exsecutionem  Brevis  i-emoto  in- 

>  terdicto.  >  Ex  qua  resoiutione  descendere  videbatur  Sacram 
Congregationein  adiectis  clausulis  praevia  remotione  valva^- 
rum  etc.  vel  aperto  obfio  Oratorit  in  viam  publicnpt,  de- 
clarare  voluisse,  oratoriuni  non  subiici  Episcopi  iurisdictioni, 
nisi  prius  remotae  fuissent  valvae  custodientes  ingressum  in 
atrio  palatii,  aut  novuin  ostium  ex  via  publiea  ad  ipsum  or^- 
tx)rium  patefactum  fuissi^t ,  ita  ut  haec  requisita  necessaria 
existimaverit  ad  illud  publicuni  declarandum.  Quapropter  nul- 
lius  momenti  putabant  patroni  difficultatem  ex  eo  ortam,  quod  in 
controverso  oratorio  tres  arae  lapideae  extarent,  cum  nuUa  adsit 
canonica  lex  id  vetans  in  oratoriis  privatis.  Multoqiie  minu^ 
adversarios  iuvare  posse  censebant  praesentiam  canipanilis  cum 
campana,  cum  id  a  fundatore  peractum  fuisset  in  conniioditatf^m, 
praefatum  arenae  circuitum  habitantium.  Quod  si  Caele^tinus 
Papa  lil  in  cap.  10  de  privil.  prohibuit  in  privato  oratorio 
publicam  campanam  retineri^  tamen  nec  statutum  voluit  ex 
hoc  signo  oratorium  publicum  dici,  nec  vetare  voluit  priva- 
tuni  campanarum  usum,  Argumentum  autein  ex  processione 
annuali  desumptum ,  nullius  roboris  facile  deprehenditur ,  si 
attendatur,  et  in  domini  potestate  fuisse  illam  permittere  vel 
prohibere,  pro  suo  lubitu  ostium  arenae,  sive  claudere,  sive 
reserare  valentis. 

Negabant     praeterea  arenae  sacellum  fuisse  parochialem  eo- 
clesiam,   1.  quia  documenta  ad  probandam  hanc  fundationem, 


58  0RA10RII 

canonicam  erectionem,  et  relativam  dotem  omnino  dcsiderantur, 
2.  quia  deficerent  conditiones  fa^calive  a  sacris  canoiiihus  le- 
quisitae  ad  validam  paroeciie  cM-eetionem.  Revera  praesci-ibitur 
in  cap.  Unio  10,  q.  3:  «  Ut  Ecciesia,  quae  decem  habuerit 
>  mancipia  super  se  habeat  sacerdotem,  quae  vero  minus  de- 
»  cem  mancipia  habuerit  aliis  ooniungatur  F^cclesiis.  >  In  fa- 
cto  autem  decem  babitationes  infra  arenae  aiubitum  numquam 
extitisse  compertum -est,  sed  tantum  baronale  palatium,  una 
cum  duabus  domunculis;  hinc  dici  nequit  paroeciam  constituere, 
commissionem  curae  illarum  animarum  praeposito  sacelli  tri- 
butam  ab  Episcopo  de  consensu  territorialis  parochi,  sed  tan- 
tum  simplex  privilegium,  cum  tam  parvus  animarum  numerus 
insufficiens  esset  ad  stabiliendam  de  iure  paroeciam.  Deesse 
praeterea  qualitates ,  arguebant ,  ad  veruoi  beneficium  ecclesia- 
sticum  sanciendum ,  uam  neque  praepositus  infra  arenae  limites 
morabatur,  neque  Ecclesiae  speciales  redditus  erant  assignati  ad 
eius  dotationom  efformandam ,  praepositus  namque  congruam 
suae  vitae  sustentationem  percipiebat  ex  canonibus,  et  locatio- 
num  proventibus,  ad  libitum  quoque  domini  moderandis,  alia 
bona  assignando  praeposito.  Hoc  adeo  verum  est ,  ut  Venetiarum 
reipublicae  moderatores  anno  1443,  quaudo  bona  Scrovegni 
publicata  fuere,  decreverint  quod  pro  dote  Ecclesiae  S.  Mariae 
de  charitate  de  Arena  dentur,  vel  remanere  debeanl  eidem 
ecclesiae  Sanctae  Mariae  omnes  domus  de  arena,  quae  sunt 
extra  arenam.  Age  vero  si  bona  taxatixe  pro  Ecclesia  erant 
assignata,  haec  provisio  inutilis  prorsus  evasisset. 

Quapropter  vanum  fulcrum  in  lurepatronatus  Curiam  in- 
venisse  patroni  putabant.  luspatronatus  enim,  cum  sit  lus,  seu 
potestas  praesentandi  clericum  ad  beneficium  ecclesiasttcum 
vacans  Reiffenst.  lib.  3,  Decret.  tit.  8,  §.  1,  n.  3,  subsistere 
non  potest  deficientibus  dotatione,  canonica  erectione,  et  con- 
sequenter  ecclesiastico  beneficio.  Bx  quibus  omnibus  plane 
concludebant  BuUam  Xisti  IV  vi  cuius  noviter  super  capellam 
iuspatronatus  concedebatui*  obreptionis  vitio  laborare,  quia  fra- 
tres  Poscari  exposuere  rontifici  1.  orMorium  esse  publicum, 
2.  ecclesiam  esse  parcchialein,  ac  tandem  3.  esse  beneficium 
subiectum  iurispatronatus  exercitio. 


OKATORri  59 

Haec  sunt  quae  a  partibus  allata  reperiuntur.  Verumta- 
men  ex  officio  duae  decisiones  S.  Congregationis  Conoilii  in 
mediurn  prolatae  sunt ,  quae  huic  speciei  cohaerent.  Priraa 
est  causa  Vercellensis  diei  3  Aug.  1675,  cuius  haec  species. 
Episcopus  Vercellarura  ecclesiasticae  disciplinae  f^ollicitus  oo- 
casione  visitationis  Sacrorum  Liminuin  ad  Sedein  Roilianam, 
ad  quam  oranes  ecclesias  oportet  convenire,  reiulit.  inter  ce- 
tera  moleste  ferre  unum  esse  <  in  castro  Castellenghi  orato- 

>  riura,  quod  licet  cunctorura  rusticorum  pietati  pateat,  t^- 

>  raen   intra   moenia  ipsius   castri    soli   dominorum    familiae 

>  inservit,  et  continuo  nocturno  tempore,  etiam  hisce  diebus 

>  pacis   clauditur   ianua  ;    hoc  addito   quod   etiam   in  diebua 

>  festis  solemnioribus  >  celebrabatur  Missa  renuente  Parocho. 
Comit^s  dicti  Castri  moniti  ab  eo  fuerunt  ut  se  abstineiNmt 
in  huiusmodi  festis  solemnioi*il)us  ad  praescriptum  cx)nsuetae 
ooncessionis,  sed  nulla  ohedientia.  Interrogatus  praedietus  ilo- 
minus,  sex  ad  sui  defensionem  produxit  te^tes,  ex  quorum 
fide  constahj^t  «  qualiter  Oratorium,   de  quo  agebatur,   esset 

>  antiquissimum,  omnibus  commodum  pro  audienla  Missa... 

>  In  dicto  Castro  prius  fuere  decem  focularin,  licet  nunc  re- 

>  dacta  sint  ad  duo.   Oratorium  est  sacra  supellectih  insti  u- 

>  ctum,   ab  immemorahili  nocte  Nativitatis  Don)ini  celebnita 

>  fuit  Missa  solemnis ;  Episcopi  antecessores  illud  visitarunt, 

>  et  in  possessione  reliquerunt,  imo  in  oo  R.  P.  Gloria  sa- 

>  cramentura  Confirmationis  adrainistravit,  ab  eo  item  dedu- 

>  citur  solemnis  processio,  ac  demura  in  eo  reperitur  erectus 

>  Prioratus,  confirmatus  per  sententiam  Ordinarii  Vercellen- 

>  sis.  Unde  dictus  Comes  de  Castellengo  petiit  dedarari  pu- 

>  blicura  dictum  Oratorium ,   et  licere  in  eo  celebrari  etiam 

>  in  festis   solemnioribus   iuxta   soHtura.    Sncra  Cougr^egatio 

>  censuit  Oratorium  de  quo  agitnr  esse  publicum.  > 

Altera  est  S.  Severi  Oraforii  20  Sept.  1845,  in  qua  de 
hoc  casu  disputatum  fuit.  Pamilia  Sangro  obtinebat  Ducatum 
Turris  maioris,  ibique  possidebat  ducale  palatium  in  arcis  for- 
mam  antiquitus  aedificatum,  alti,  lataque  fovea  vallatum,  ac 
quatuor  ad  exti^emitates  totidem  propugnacuhs  comumnitum. 
In  interiori  alterius  ex  his  propugnaculis ,    oratorium  extru- 


60  ORATOIIIl 

ctum  «rat,  in  quo  erectum  inspiciebaiur  lapideum,  ac  fixum 
altare  cum  iascriplioue  AUare  privileyiatun^  pevpeiuum. ;  pro- 
stabat  quoque  turricula  cum  sua  campana,  ut  populus  a<l  s^icra 
vocaretur,  quae  etiam  in  soleiiinioribus  festivitatibus,  ac  ab- 
sente  duce  peragi  consueverunt ;  ostium  vero,  cum  ob  val- 
lum  extrinsecus  patere  nequibat,  reseratum  erat  in  aula  ma- 
gna,  per  quam  ad  oratorium  aditum  semper  illius  loci  incolae 
habuerunt,  quibus  in  more  fuit  inibi  convenire,  etiam  pro 
sacro  audiendo  ut  ecclesiastico  satisfacerent  praecepto,  Cum 
igitur  de  eius  publicitate  dubitatum  fuisset  ad  S.  Concilii 
Cougregationem  habitus  est  recursus,  ut  hac  in  re  suam  pan- 
deret  sententiam. 

Porro  antequam  ad  propositionem  dubii  deventum  est  pliira 
ex  oflScio  digna  notatu  fuere,  inter  caetera  auteni  sub  §.  Fe- 
rurntamen  perlegebatur  «  quod  si  aliquando  circa  ianuam,  pe- 

>  nes  viam  publicam  dispensatum  est,   hoc  ea  indultum  tuit 

>  conditione  ut  solemni,  ac  publico  instrumento  Dominus  atrii, 
»  vel  praedii  prjus  sese  obligaret  ad  liberum  omnibus  relin- 
»  quendum  accessum ,  ac  privatae  suae   iurisdictioni  penitus 

>  renunciaret.  Pagnan.  cap.  In  his  de  privil.  Gattic.  de  Orat. 

>  Dom,  c.  3,  n.  5,  qui  refert  S.  C  resolutionem  diei  16  No- 
»  vembris  1636  iib.  13,  decret,  pag.  128.  >  Et  inferius:  «  Ubi 

>  vero  EE.  PP.  Oratorium  de  quo  quaeritur  publicum  decla- 
»  raverint  videant  nuni  soln  consuetutlo  sufficere  queat  ad  tu- 
»  tandam  in  posterum  accessns  publicitatern  per  aulam  pala- 
»  tii;  vel  potius  a  principe  exiienJa  sit  ea  obligatio  de  qua 

>  superius  mentio  fiicta  est,  aut  alia  ratione  providendum  sit 

>  ad   traraites   S.  Congreg.  Episcoporum   et  Regularium   in 

>  una  Ostunen.  20  Martii  1698  >  idest  praevia  remolione 
valvarum.  Proposito  itaque  dubio  -  An  et  quomodu  oratorium 
aitum  in  palaiio  Turris  Maioris  publicum  sit  <Je  larandu^n 
in  casu  etc.  rescriptum  fnit  -  Afftrm^itive  cauto  pe.r  Episco^ 
pum  iuxta  antiquam  consueiad/nem,  ut  liher  omnibus  relin'- 
quatur  accessus  ad  oralorium   snlvis  iuribus  paroc/nalibus* 

Hisce,  aliisque  deductis  pronositum  fuit  resoivendum 


onAToiiff  61 

•l%ibiuin. 

An  et  quomodo  sententia  Patriarchalis  Onriap  Metropolita 
nae  sit  conHnnanda,  vel  infirnianda  in  casu  ' 

FIks(»uttio.  Sncra  Congregaiie'  Kpisoop^-runi  et  PtegulQriuf.: 
die  1  Maii  1874  responaeuiiui;:  (•easuil  (MaiojiuiM  e<<<:'  bu- 
blicuri),  ot  ecclesiisticum. 

EXINOE   COLLIGES: 

I.  Oratorium  publicum  censeri*  uhi  comperiatnr  ab  anii- 
stite  consecratum  fuisse,  et  diviuo  cultui  destinatum. 

II.  Deficiente  fundationis  instrumento  ad  oratorii  publici- 
tateiii  arguentiani,  hanc  ex  ccmiecturis  probari  ppsso,  quarum 
praecipna  est  si  ilhus  ostium  locum  pubiicum  spectet,  omnir 
bus  pateat  et  annexam  habeat  etiam  turrim  campanarum, 

in.  Absonum  tarnen  non  esse,  ut  publica  ceriseantur  ora- 
toria  in  atriis  palatii  siia,  quando  certa  publKtitati*^  sio:na 
inibi  concurrunt,  maxime  si  in  ilhs  aHquod  ecclosiasticum  be- 
neficium  fundatum  sit. 

IV.  Inter  signa  autem  quibus  evinci  potest  oratoriuin  pu- 
biicum  extare,  etsi  in  atrio  palatir  situm  .  adnumerari  cani- 
panam  cum  campanile,  quae  in  publicis  oratoriis  tantnm  per- 
mittitur,  itera  abare  fixum.  Mi?sae  cc^lebr^itionein  in  titularis 
feslo  diebusque  solemnioribus,  et  visitationein  eiusdem  oratorii 
ab  Episcopis  factam. 

V.  Oratoria  privata  Ordinariorum  visilaiiorii  non  subiici  aa 
effVctuii»  exigendi  procurationem ,  cum  de  c^tero  possit  Epi- 
sct^pns  ad  iUa  accedere  ad  effectum  recognoscendi  illoruai  sia~ 
tum  e1  uecentiam   per  viam  sive  dcnunciationis  ^   sive  inqui- 

sitir.iiis. 

\I.  Pubiica  oratoria  quamvis  sub  donin^.o  et  poreslate  pn 
tronorufri  sint.  tamen  nec  posse  alienari,  nec  iiliH^um  staruin 
proprio  isionun  marte  immurari. 


EX  S  CONGREGATIOf  SACRORUII  BITUtlf] 


D  E  C  R  E  T  TJ  M 

URBIS  ET  ORBIS 


Ad  cnltnm  in  Ctiristmno  Oibe  nugendum  latinsqup  propagan- 
dum  rV'Ai\  "-anctum  Boniridum  Kpiscopum  et  Maiiynni,  qui  Ger- 
manica«>  i^entes  aliosqne  flnitimos  populos  ad  Christi  ndm  perduxit» 
cujusque  praeconium  occurrit  in  Mnrtyrologio  Romano  Nonis  Junii« 
plurcs  Kmi  ef  Rmi  S.  R.  K.  (laidinales,  et  amplissimi  diversarum  na- 
tionum.l^piscopi  e  Germania  pniesertim  et  i\nglia,  auspicatissima 
arrcpta.  occasione  sui  in  Vrbe.w  adventus  quum  DoKma  de  Imma- 
culati)  Beatae  Mariae  Virginis  Conceptione  a  Sanelis^imo  Domino 
Nostro  Pio  Papa  IX.  fuit  solemiiitvr  proclamatunijinmillimispreci- 
bus  eidom  Sanctissimo  Palri  siipplicarunt,  ul  Ofliciiim  Missamqiie 
praedicli  Sancli  Bonifacii  tot  ceteroquin  nominilins  insignis,  vl  de 
Catholica  Religione,  dequeliacSancta  Sede  Aposlolion  adeo  promeriti, 
ad  universalem  Kcclesiam  Pontiliciasua  anctorihibMtignareturexien- 
dere.  Aut  nisi  forte  pro  mulia  sapicntia  sii  i  id  congrunm  judicaret, 
ejusdiin  saltem  Officii  et  Missie  reciialionrm  ioii  (lermaniae ,  to- 
tique  Aiigliae  vellet  concedere,  quod  iii  ancio  Bonifacio  suum  baec 
filinm,  suum  alia  veneretur  Aposiolum;  nliqiiis  vero  extra  Germa- 
niam  et  Angliam  Dioecesibus,  si  illarum  l.piscopi  duxerint,  ea  de 
re  supplicandum. 

Istiusmodi  preces  idem  Saiiclissimiis  Dominus  Noster  clementer 
excipiens,  die  29  Martii  1855  indulsit,  ut  in  tota  Geimania  et  An- 
glia  quolquot  Dioeceses  concessionem  Officii  et  Missae  de  Sancto 
i;4>nifacio  Episcopo  et  Martyre  ab  Aposlolica  Sede  nondum  obti. 
niierunt,  volentibus  Episcopis,  recitare  amodo  (>ossint ,  indulsitqac 
praeterea  ut  extra  (iermaniuin  et  Angliam  a  Sricra  Rituum  Congre- 
gatione  eadem  concessio  tribuatur  Kpiscopis,  qui  po^tiilaverint. 

Cum  autem  Kpiscopf  Germaniae  ad  Oecume.iicum  Concilium 
Vaticanum  convenissent  novas  inslaurarunt  preces,  ut  Officium  et 
Missa  Sancti  Bonifacii  ad  universam  extendereniur  Kcclesiam;  cum- 
que  hisce  dein  precihus  accessissent  etiam  postulationes  Antistituni 
Angliae  et  llollandi;je,  Sanctitns  Siia  ut  Sancti  Bonifacii  propitiam 
iinpluruirl'  ouem  Germani.«c  Kpiscopis  strenue  pro  Ecclesiae  Catlioli- 


cae  Cfiiisi  (Iimicantibns,  necnon  fidelihus  ^orum  curae  commissis  ad 
(idem  sincere  retinendam,  qunm  a  Bonifacio  acceperant,  postulationes 
remisit  peculiaii  Sacrorum  Kituum  Congregationi  ut  suam  panderet 
mentem.  Peculiaris  haec  Congregatio  postulationum  lationibus,  nec- 
non  temporum  adjunctis  aeque  perpensis  rescripsit:  Afjirmative  pro 
universa  Ecclesia  sub  ritu  duplici  minori. 

Hujusmodi  Bescriptum,  referente  me  subscripto  Sacrorum  Bi- 
tuum  Congregationis  Secrettirio,  S^nctiUis  Sua  confirmavit;  iiidul- 
sitque  ut  in  universa  I^cclesia  Officiiim  et  Missa  recitari  et  respe- 
ctive  celebrari  debeant  juxta  exemplnr  jim  a  Sacra  Congregntione 
approbatum  sub  ritu  duplici  minori  die  V.  Junii  in  Martyrologio  assi- 
gnata;  translato  Officio  eidem  diei  affixo,  dummodo  non  sit  majoris 
ritus,  in  inseqiientem  primatn  diem  libenim  in  singulis  Kalendarii^s 
occurrentem;  et  dummodo  Kubricae  serventur.  Contrariis  iion  ob* 
stantibus  quihuscitmque.  Die  11  Juiiii  1874. 


CONSTANTJNUS    KPISCOPUS   OsilKM.    KT    ViaiTKKNbN.    CaRD.    PaTRIZI 

S.  B.  C.  Phaefgctus. 


Loco  1^1  Sigilli 

Dominicus  Bartolim  5.  IL  C.  Secretnrius. 


6« 

DBCRETUM 

ROMANA 


Cefebprrlma  sane  in  KcclesiH  <*st  Sancti  Justini  Martyris  memo- 
ria.  Hic  Mum*  philo^^ophorum  ethnicorum  sapientiae  p<M'taesus ,  in 
Dominiim  J<>si(m  Chrlstiim  qui  vera  Sapientia  est  credidil;  et  pri- 
mus  post  AposUilorum  discipulos  praeclnrissimi  inj;enii  sui  lucu- 
brationibus  piuriinum  laboravit  ut  judaoos  et  geiitiles  ad  eamdem 
christianam  fidem  amplectendnm  induceiet.  Itaereticos  etiam  inse- 
cbitus  est,  teste  Irenaeo,  qiii  plurima  testimonia  ex  ejiis  Scriptis  de- 
prompsit.  Philosophos  calumniatores,  qui  Principum  (*t  populi  odium 
in  christiaiios  inceiidebant,  noii  taiitiim  Scrfptis  eM;:^ntis,  sed  et 
disputationibus  publice  habitis ,  mendacii  t^t  ignorantiae  convicit. 
Demum  fldem,  quam  strenue  propu$;naveiat,  saii^^uine  obsi^nans, 
martyrii  coronam  adeptus  est.  Meiito  ij^itur  piures  Kmi  et  limi 
S.  li."  K.  ('.ardinales,  ct  plusquMin  tercenti  "^acroium  Antistites  qui 
ex  toto  oibe  terrarum  ad  Oecumeniciini  Vaticaiiuui  (!oncilium  con- 
venerant ,  supplicem  Sanctissinio  Domino  Nostro  Vm  V.Kv\y.  IX.  por- 
rexere  libellum,  quo  postuiahant  iit  inclitus  Martyr  Sanctiis  Justimis 
debito  honore  cuin  Officio  et  Missi  in  uiiiv(MS.'i  licclesia  coleretur. 
Cum  eiiim  inter  eeteros  temporum  nostroruni  errores  praecipuum 
teneat  locum  raiionalisimis ,  qui  omnem  dixinani  lespuens  reve- 
lationem,  rationi  tantum  hum  nae  slandum  erse  iiniimat,  cujus  vi- 
ribus  homines  ad  jplenam  veri  et  boni  po  sessioiiim  jiigi  profectu 
conduci  possunt;  ideo  spem  foveiit  Venerahihs  isli  Anlistites  ut 
quemadmodum  Beatus  Justiiius  in  terris  de^eiis  philosophorum  sr- 
ctas  profli^avit ,  et  apud  Principes  muiidi  hiijus  Kcclesiae  causam 
fortiter  egit,  ita  nunc  caelesti  j;loria  ciiriini(hilus  iMiorum  teneb/as 
discutiat,  eamdemque  Kcclesiam  validissiiiio  suo  patiocinio  Deo 
commendet,  feliciusque  tueatur. 

Sanctissimus  Dominus  \oster  preces  et  p««^tulatioiies  henigne 
excipiens  peculiari  Sacrorum  Rituum  (lon^regationi  negocium  exa- 
minaiidum  remisit.  liaec  peculiaris  Congregatio  omnihus  rite  per- 
pensis  rescribere  censuit :  Affirmative  pro  peleniibus  tantum  sub 
ritu  (luplici  minori, 

Hujusmodi  sententiam  a  me  subscripto  Sacrorum  Rituum  Con* 
gregationis  Secretario  Sanctissinio  I).  N.  iideliter  relatam,  Sanctitas 
Sua  rabim  habuit;  indulsitque  ut  Sacra  Rituum  (Jongregatio  hanc 
tribuat  concessionem  Kpiscopis  qui  pelierint.  Mnndavit  insuper  ut  a 
Clero  IJrbis  et  ah  iis  onuiihus,  qui  Kalendario  Cleri  praedicti  utun- 
tur,  idem  festum  celebretur  die  XIV.  Aprilis  suh  ritu  duplici  minori 
cum  Ofiicio  et  Missa  juxta  exemplar  jam  a  Sacra  Rituum  Congre- 
gatione  :ipprobatum,  servatis  tameii  Rubricis.  Contrariis  non  obstan- 
tibus  quibuscumque.  Die  11  Junii  1874. 

CON  TANTINCJS   EPJSCOPUS  OsTIEN.    KT    VeLITRRNEN.   CaRD.    PATRiZl 

S.  R.  C.   Prakikctus. 
ioco  ifB  SigilK 

pominicus  Bartolini  S.  R.  C.  Secretarius, 


6!« 

EX  S.  meilTlONE  CONCILII  TRIDENTINI 

SUPER  ELEEMOSYNIS  MISSARUM. 


Die  28  Februarii,  28  Martii,  25  lulii  1874. 

$iiueiiniiria  preciim.  Rraus  Archiepiscopus  M.  Sacratissi- 
mum  Principem  supplici  libello  adivit  exponens:  t  tamin  sua  Ap- 
chidioecesi,  quani  in  coeteris  Regni  B.  dioecesi])us,  parochorum 
reditus  a  civili  Magistrptu,  coUatis  cum  Ordinario  consiliis , 
computari  et  constilui.  In  iis  etiam  Missarum  fundationes  , 
singularum  parochiarum  propriae,  et  publicae  functiones  o(>- 
casione  exequiarum  vel  benedictionis  matrimoniorum  pera- 
gendae  numerantur,  quibus  pro  Missis  seu  fundatis  seu  ca- 
sualibus  certa  stipendia  ordinario  raaiora  parocho  assignan- 
tur,  quae  stipendia  partem  integralem  beneficii  parochiahs 
constituunt. 

Haud  raro  autem  evenit,  ut  paroohi,  quibus  istae  Missae 
censentur  in  partem  congruae  parochialis,  6b  causas  legitime 
excnsant^s  impediantur,  quominus  ipsi  easdem  persolvant. 

Quaerebat  igitur  ut  deflniretur  utrum  parochi  impediti, 
celebrationem  harum  Missarum  alteri  Sacerdoti  sic  tradere 
debeant,  ut  totum  stipendium  constitutum  pro  celebratione  ta- 
lium  Missarum  soivant,  an  potius  suflSciat,  ordinarium  vel  ali- 
quanto  maius  ab  Archiepiscopo  statuendum,  ita  ut,  quod  super- 
sit  ab  ipsis  parochis,  quibus  Missae  eaedem  in  partem  redituum 
assignatae  sunt,  tuta  conscientia  retineri  possit,  Addidit  auteni 
inibi  usum  fere  generalem  et  antiquum  invaluisse,  ut  parochi. 
quibus  talia  stipendia  maiora  etiam  in  publicis  tabulis  censuali- 
bus  attributa  inveniuntur,  legitime  impediti,  sacerdotibus  corid- 
iutoribns  ve!  aliis  beneficiatis  ordinarium  pro  ratione  Miss.u) 
vel  cantatae  vel  lectae  stipendium  solvant. 

Huiusmodi  supplicatione  accepta.  st?jtim  decretum  editp  ii 

Aeia  Tom.  VIII, /oae.  L  XXXVI.  » 


66  svp.:i\  fXEEmasYms  ■issarux 

fuit  a  Secretaria  S.  Congregationi^  Concilii  die  30  Tunii  ]9,7'A 

€  Pr^-  Ssrnnariaprecum,  > 

DlMepteiio  •yii«»|»t«cii. 

Animadversiones  ex  omcio.  In  primis  notatum  fuit  cuni 
Benedicto  XIV.  Instit.  Encl.  56,  num.  i,  stipendium,  quod  ex 
oommuni  Ecclesiae  disciplina  Sacerdotibus  traditur  pro  co:r- 
parando  fructu  medio  Sacrificii,  loco  panis  et  vini,  quae  ant  - 
quitus  oiferebantur,  suffectum  fuis^^e.  Quae  quidem  disciplin 
seu  consuetudo  cum  ab  universaii  Ecclesia  recepta  fuerit,  no:; 
sine  impudentia  damnari  posset,  aequum  enim  est  ut  ex  alt^u  i 
vivere  debeat  qui  altari  inservit:  unde  Sacri  Canones  ,  iii 
quit  Fagnanus,  in  Cap.  Frotemitatem  de  Sepulturis  num.  83. 
in  assignatione  stipendii  non  considerant  paupertatem,  sc  l 
mercedem  lahoris,  cum  nemo  militel  propriis  stipendii.s. 
Cap.  Cum  eco  officii  de  praescript,  >  Hanc  verO  raercedeni 
Sacerdos  non  accipit  quasi  pretium  Missae,  quod  esset  simo- 
niacuni,  sed  quasi  sustenlamentum  vitae^  ut  ait  D.  Thomas 
apud  Bened.  XIV,  loc.  cit.  n.  4.  Nec  integram  sustentationem 
sed  partem  illius  ex  stipendio  sumere  debet,  ut  pergit  Bene- 
dictus  XIV,  loc.  cit.  Nam  Sacerdotes,  si  saeculares  sint,  tituJis 
patrimonialibus  aut  beneficiis  fruantur  neo^sse  est :  si  Regu- 
lares,  aut  Mendicantes  erunt,  et  a  populo  fideli  eleemosynn 
in  propriam  alimoniam  suscipient,  aut  possidentes,  et  ex  Mc- 
nasterii  reditibus  alentur. 

Ex  bis  consequitur  Missae  stipendia  eo  tantum  fine  i.i 
Ecclesiam  inducta  fuisse,  ut  supplendae  Sacerdotum  sustent- 
tioni  inserviant,  non  autem  ut  illi  divitiis  cumulentur,  nmlt(  - 
que  minus  ut  inde  sordidi  quaestus  oocasioneni  arripiant:  cumquc 
sacrae  res  sint,  commercii  aut  negotiationis  usui  nullatenu^ 
inservire  possunt,  nec  laicorum  hominum  procurationi  permitti. 

Cum  tamen  ob  effraenaias  hominum  cupiditates  innume- 
ris  incommodis  Missarura  stipendia  occasionem  praebuerint, 
plures  ad  haec  removenda  ab  Ecclesiar  san 'tissimae  leges  ac 
decreta  diversis  temporibus,  lata  fuerunt :  quae  diligenter  a 
Benedi^Mo  XfV,  cit.  Insfit.  Eccl.  56,  D^Sj/ffofl.  D^ners.  //A.  5 


cap.  9.  De  sacr.  Mis.  l.  3,  cap.  21  receiisentur.  Et  ue  veteres 
ad(Jucautur  hac  in  re  Ecclesiae  leges,  audiatur  Tridentinum  in 
S('^<s.  22  D'cret.  cle  observ.et  evit.in  celebr.  Mis.  ibi.  <  Cuin 

>  niulta  iam  sive  temporum  vitio  sive  hominum  incuria  et  im- 
^  probitate  irrepsisse  videantur,  quae  a  tanti  sacrificii  digni- 

>  tate  aliena  sunt,  ut  ei  debitus  honor  et  cultus  ad  Dei  glo- 

>  riam   et  fidelis  populi   aedificationem  restituatur,   decernit 

>  sancta  Synodus,  ut  ordinarii  locorum  Bpiscopi  ea  omnia  pro- 

>  hibere  atque  e  medio  tollere  sedulo  curent  ac  teneantur,  quae 

>  vel  avaritia,  idolorum  servitus,   vel  irreverentia ,  quae  ab 

>  improbitate  vix  sejuncta  esse  potest,  vel  superstitio,  verae 

>  pietatis  falsa  iinitatrix  induxit. 

»  Atque  ut  multa  paucis  comprehendantur,  in  primis,  quod 

>  ad  avaritiam  pertinet,  cuiusvis  generis  mercedum  conditio- 

>  nes,  pacta,  et  quicquid  pro  Missis  novis  cele^randis  datur ; 

>  necnon  importunas  atque  illiberales  eleemosynarum  exactio- 

>  nes  potius  quam  postulationes,  aliaque  huiusmodi,  quae  a 

>  simoniaca  labe,  vel  certe  turpi  quaestu  non  longe  absunt, 

>  omnino  prohibeant.  > 

Huic  Concilii  decreto,  quo  quidquid  avaritiam  turpemve 
quaestum  sapit,  e  Missae  Sacriflcio  proscribitur,  accesserunt 
celebres  illae  H,  S.  C.  declarationes  seu  Decrela  de  celehra- 
iione  Missarum  Urbani  VIII  auctoritate  edita  die  21  lunii 
J()25  per  Constit.  quae  incipit  Cum  saepe^  ac  postea  additis 
;iliis  resolutionibus  ab  Innocentio  XII,  decirao  Kal.  lanuarii 
1697  per  Constit.  Apostolicam  quae  incipit  Naper  innovatT. 
et  confirmata.  Bx  his  nonnuUa  quae  ad  rem  faciunt  excerpe- 
re  juvabit.   In  §.  6.  Pontifex  <  oiune  damnabile  lucrum   ab 

>  Ecclesia  removere  volens,  prohibet   Sacerdoti  qui   Missam 

>  sucepit  celebrandam   cum    certa  eleomosyna,    ne  eamdem 
;>  Missam  alteri,   parte  eiusdem  eleemosynae  sibi  retenta,  ce- 

>  lebrandam  cominittat.  r  §.  autem  7.  onmibus  haecmandat: 
«  Eleemosynas  minuale:  et  quotidianas  pro  Missis  celebran- 

>  dis  ita  demum   iidem   accipere  possint,   si  oneribus   antea 

>  impositis  ita  satisfecerint,  ut  nova  quoque  onera  suscipere 

>  valeant;  aHoquin  omninv.  abstineant  ab  huiusmodi  eleemoey- 

>  ni-;.  oti-r^'  «ponte  oblatis,   in  fiituru'^.i  iv*r-ipi:nr!is.  $t  capsu- 


68  SVPm  ELEfiMOSYNlS  IflSSARCIf 

>  las  auferant  ab  Ecclesiis  cum  inscriptione  illa  Eleemosyna 

>  pro  Missis,  vel  alia  simili,  sub  iisdem  poenis  ipso  facto  in- 

>  currendis,  «ne  fideles  hac  ratione  frustrentur.  »  Poenae  autem 
erant,  ut  saeculares  ab  ingressu  Ecclesiae  eo  ipso  interdicti  es- 
sent,  regulares  vero  omnibus  officiis,  voce  activa  et  passiva  pri- 
varentur,  et  inhabilitationi  perpetuae  ad  quaecumque  officia  de 
cetero  obtinenda  subiecti  essept.  Circa  hanc  paragraphum  variae 
quaestiones  postea  exortae  sunt:  1.  An  prohibeatur  absolutr, 
quominus  accipiant  novas  eleeraosynas  ii,  qui  acceptis  non  satis- 
fecerunt ;  et  2.  Quid  si  congruo  tempore  possint  omnibus  satis- 
facere.  Quid  3.  si  offerens  eleemosynas,  audito  impedimento, 
consentiat  ut  Sacerdos  Missam  celebret  cum  primum  poteril. 
Responsum  fuit:  «  Non  prohiberi  absolute :  ac  propterea,  etsi 

>  oneribus  iam  suscepiis  non  satisfecerint,  posse  tamen  nov.i 

>  etiam  suscipere  Missarum  celebrandarum ,   dummodo  infiM 

>  inodicum  tempus  possint  omnibus  satisfacere.  Quamvis  one- 

>  ra  suscepta  infra  modicum  tempus  adimpleri  nequeant,   si 

>  tamen  eleemosynam  offerens  pro  aliarum  Missarum  celebra- 

>  tione  id  sciat  et  consentiat,  ut  illae  tunc  demum  celebrec- 

>  tur,  cum  susceptis  oneribus  satisfactum  fuerit,  Dfecretum  non 

>  prohibere,  quominus  eo  casu  eleemosyna  accipiatur  pro  iis- 

>  dem  Missis,  iuxta  benefactoris  consensum  celebrandis.  > 
§.  autem  18.  statuitur,  ut  quoniam  plurima  incommoda  ex 
eo  proveniunt  «  quod  onera  Missarum  supra  vires  excipian- 

>  tur,  caveant  omnes  .  .  .  .  ne  onera  seu  Missas  tum  perpe- 

>  tuas,  tum  temporales,  tum  etiam  manuales,  quarum  satis- 

>  factioni  impares  fuerint,  quoquo  raodo  suscipiant.  >  Et  post 
pauca  verba  additur:  <  Alias  Missas,  sive  perpetuas,  sive  tem- 

>  porales,  sive  manuales  per  se,  vel  per  interpositas  personas 

>  quoquo  modo  recipere  seu  acceptare  omnino  desistant,  seu 

>  abstineant.  > 

Cum  autem  quaesitum  esset  §.  15.  n.  15:  <  An  Admini- 

>  stratores  Ecclesiae  magnae  devotionis  et  concursus,  possint 

>  Eleemosynas  pro  Missis  celebrandis  accipere,  si  iisdem  Missis, 

>  nonnisi   post    longum  tempus  satisfacere  valeant,  ne  alias 

>  cultus  Ecelesiae  et  devotio  el  concursus  fidelium,  ut  ajunt, 

>  minuantur ;  >  responsum  fuit  «  Non  posse,  nisi  de  consensu 


sir  n  :.r/..i:.«  sy.ms  .MissAUtMi  (\(j 

>  eorum  qui  eleeinosvnas  tribuunl..  »  Ad  faciliorera  vero  huius 
decreti  observantiMin  consequendam ,  per  hanc  S.  C.  praecipi 
solet,  ut  notat  Benedictus  XIV,  cit.  Instit.  Eccl.  56,  num,  14 
ut  palara  in  Teraplo  tabella  exponatur,  quae  declaret  in  ea 
Ecclesia  seu  Altari,  infra  certum  terapus,  sacra  quae  fieri  pot- 
erunt,  conficienda  esse  ;  et  quae  supererint,  in  alia  Ecclesia  seu 
in  diverso  Altari  ejusdera  Ecclesiae  celebranda,  Hoc  pacto 
qui  eleemosynas  tribuunt,  universa  perspecta  habebunt,  et  pie- 
tati  facilius  obsecundari  poterunt,   prout  ipsis  libuerit, 

Inter  caetera  vero  quae  ad  abusus  praecavendos  in  me- 
moratis  Decretis  praescribuntur,  illud  efficacissimum  videtur, 
ut  in  singulis  Sacrariis  figatur  Tabella,  m  qua  Missae  perpe- 
tuo  celebrandae  describantur ;  utque  duo  libelli  serveutur,  in 
quorum  altero  perpetuae  Missae,  in  altero  adventitiae  noten- 
tur  et  earum  satisfactio. 

Post  haec  decrete  et  post  plures  damnatas  ab  Alexandro  VII 
propositiones,  omnis  corruptelae  aditus  interclusus  fuisse  videri 
poterat.  Nihilominus  eo  progressa  est  Ecclesiasticorum  quo- 
rumdam  et  laicorum  hominum  aviditas,  in  PedemOntana  potis- 
siraum  regione,  uti  testatur  Benedictus  XIV  Constit.  Pro  ecoi^ 
mia  die  30  lunii  1741  data,  ut  coactus  fuerit  idem  Pontifex 
eodera  die  alteram  edere  Constitutionem,  quae  incipit  Quanta 
cura,  qua  ecclesiasticas  poenas  in  eos  infligit,  qui  Missas  col- 
ligentes,  eas  per  aiios  celebrari  curant,  eleemosynarunj  parte 
sibi  retenta.  Quem  profecto  morem  ahsonum  asserit,  atque 
«   alienura  ab  ipsa  sive  expressa  sive   tacita  pie  offerentium 

>  voluntate.  Nec  aliter  existimandum  est;  in  illa  enim  potius 
»   Missas  esse  celebrandas  quisque  vult,  ad  quam,  religionis 

>  ac  pietatis  stimulis  ductus,   et  eleemosynas  confert,  aut  in 

>  qua  quispiam  fortasse  tuniiilatus  est,  quam  in  alia  Ecdesia 

>  sibi  prorsus  ignota.  Quod  sane  veluti  raercaturis  faciendis, 

>  a  turpis  lucri  cupiditate  inductum,  non  soium  ab  avaritiae 

>  suspicione  et  vitio,  vei'um  etiam  a  furti  crimine,  unde  re- 

>  stitutioni  subjaceat,  in  causa  est,  ut  bonorum  quamplurimi 

>  ad  quorum  notitiam   mercatura    i-ujusraodi  venit,   graviter 

>  offensi,  ab  eleemosynis  ad  Missas  celebrandas  amplius  offe- 

>  rf*nj h's  sese  abstineant.  >  Ad  execrabilem  hunc  abusum  com- 


70  SCrKlt    KLKKMOSYIflS   MiSSAniM 

pesoendum,  quoaiam  homines  ita  comparati  sunt  <  ut  prae- 

>  sentis  poenae  raetu  salutaribus  monitis  facilius  obtemperent 
»  -  mandat  Bpiscopis  -  ut  per  edictum  proponendum  affigen- 

>  dnmque  universis  notum  faciant,  queracumque  qui  eleemo- 
»  synas  seu  stipendia  majoris  pretii  pro  Missis   celebrandis, 

>  quemadmodurn  locorum  consuetudines  vel  Synodalia  statuta 
»  exigunt,  colligens,  et  Missas,  retenta  sibi  parte  earumdem 
»  eleemosynarura  seu  stipendiorum  acceptorum,  sive  ibidem 
»  sive  alibi,  ubi  pro  Missis  celebrandis  minora  stipendia  sei: 

>  eleemosynae  tribuuntur,  celebrari  fecerit,  laicum  quidem  sen 

>  saecularem  praeter  aiias  eorum  arbitrio  irrogandas  poenn 

>  excommunicationis  poenam:  Clericum  vero  sive  quemcumqn  » 

>  Sacerdotem  poenam  suspensionis  ipso  facio  incurrere,  a  qui- 

>  bus  nuUus  per  alium  quam  per  Elomanum  Ponlificem  pro 

>  tempore  existentem,  nisi  in  mortis  articulo  constitutus  ab- 

>  solvi  possit.  > 

Bx  nuperrima  Constit.  SSmi  D.  N.  Pii  Papae  IX,  quarto 
idus  Octobris  1869  data,  quae  incipit  Aposlolicae  Sedis,  re- 
tenta  tantum  fuit  excommunicatio  major,  quae  cum  colligentes 
in  genere  afficiat,  tam  laicos  quam  Ecclesiasticos  comprehen- 
dere  videtur,  sublata  contra  hos  suspensione,  de  qua  mentio 
non  habetur.  Dicitur  enim  ibi  sect.  2,  num.  12  €  CoUigentes 

>  eleemosynas  maioris  pretii  pro  Missis,  et  ex  iis  lucrum 
>,  captantes,  faciendo  eas  celebrari  in  locis  ubi  Missarum  sti- 

>  pendia  minoris  pretii  esse  solent.  > 

Cum  autem  in  cit.  Constit.  Urbaui  VIII  statutum  esset. 
ut  Missae  intra  breve  tempus  celebrarentur ,  et  controversin 
inter  Doctores  orta  fuisset ,  quodnam  tempus  censendum  essel. 
breve,  Sacra  haec  Congregatio,  die  17  Julii  1765,  resolvit 
<  Modicum  tempus  intelligi  infra  mensem  >  lib.  19  Decret. 
pag.  597 . 

Haec  quae  ab  Apostolica  Sele  diversis  temporibus  decre- 
ta  sunt,  ad  omnem  turp is  lucri  vel  negotiationis  speciem  circa 
'^leemosynas  Mis>arum  removeudam,  satis  superque  ostendunt 
quanta  cura,  quanto  studio  et  zelo  Ecclesia  curaverit,  ut  circa 
Missarum  eleemosynas  nihil  irrepat,  quod  i-ebus  sanctis  haud 
mnveniat,   ac  tnrpis    \\\ov\  su-^picione^n  ingerat.  Hisce  itaqiie 


s^r..ii  ;;i.:  .Mo.NY.N.ii  .\ii ..>A;iL.M  71 

praenotatis  iuris  priacipiis ,  disquirendum  est  ,  utrum  in 
agendi  ratione  parochorum,  de  quibus  in  casu,  aliquid  exi- 
stat,  quod  ex  allatis  decretis  vel  animadversione,  vel  reprehen- 
sione  dignum  reperiatur. 

Ab  expositis  Roraanorum  Pontificum  Decretis  sequens  re- 
gula  tuto  praestituenda  videtur,  scilicet  Eleemosynas  Missarum 
iategras  tradendas  esse  Sacerdoti  ceiebranti,  quicumque  sit  qui 
eas  celebret;  et  hoc  tum  causa  arcendi  damnabile  lucrum  seu 
niercimonium  in  re  tam  sancta,  tum  etiam  ratione  iustitiae, 

Sed  haec  regula  non  adeo  generalis  est,  ut  in  omnibus 
prorsus  casibus  applicari  possit;  plures  enim  exceptiones  assi- 
gnantur.  E<  sane :  circa  Decretum  S.  C.  Ooncilii,  quo  prohi- 
betur  Sacerdoti,  qui  suscepit  Missam  celebrandam  cum  certa 
eleemo:syna,  ne  eamdem  alteri,  parte  .eiusdem  eleemosynae  sibi 
retenta,  celebrandam  committat;  quaesitura  fuit  eidem  S.  C. 
an  hoc  Decretum  habeat  locum  in  beneficiis ,  quae  conferun- 
tur  in  titulum,  idest  an  Rector  Beneficii  ,  qui  potest  per 
alium  celebrare,  teneatur  Sacerdoti  celebranti  dare  stipendium 
ad  rationem  revlituum  Beneficii?  -  Sacra  Congregatio  Cardi- 
nalium  Concilii  Tridentini  Interpretum,  auctoritate  sibi  a  San- 
ctissimo  Domino  Nostro  attributa  ad  hoc  dubium  propositum 
respondit :  =  Non  habere  locum,  sed  satis  esse,  ut  Rector  be^ 
neficii,  qui  potest  Missam  per  alium  celebrare^  tribuat  Sa- 
cerdoti  celebranti  eleemosynam  congruam  secundum  morem 
Cioitatis  vel  Provinciae,  nisi  in  fundatione  ipsius  Beneficii 
aliud  cautum  fuerit.  s 

Sanctus  autem  Alphonsus  in  Tract.  13  de  Sacram.  Eu-- 
charistiae  in  lib.  6j  num.  321  j  postquam  exposuit  suam 
doctriuam  circa  turpera  quaestum  in  perceptione  eleemosyna- 
rum  pro  Missis  celebrandis  damnatum  ex  Decreto  S.  Congre- 
jrationis  Concilii  adprobato  ab  Urbano  VIII  et  confirmato  ab 
Innocentio  XII  ita  subjungit:  <  Ab  hac  tamen  prohibitione 
»  excipitur  I...  casus,  quo  aliquis  daret  raaiorem  stipem  non 

>  tam  intuitu  Missae,  quam  amicitiae,  paupertatis,  gratitudi- 
»  nis,  propinquitatis  etc.  potest  tunc  Saoerdos  exoessum  reti- 

>  nere,  committendo  alteri  Missae  oelebrationem. 

»       Exoi])it:ir    II...  casns,  quo  Sacerdos,  oui  committitur  ce* 


72  SUPKK    LLkJ:.\i(»SYNIS  MISSARUM 

»  lebratio,  liberaliter  et  omnino  sponte  tibi  condonet  excessum 

»  illuin :  sicut  enim  ille  potest  totuni  remittere,  sic  et  partem. 

>  Veruntamen  hoc  minime  admittendum,  si  tu  indices  majus 
»  pretium  acceptum  et  SMcerdotein  roges  ut  remittat;  vel  ab 
»  eo  quaeras.  an  consentiat,  ut  tu  partem  retineas;  tunc  enim 

>  nequit  eam  r etinere  etiamsi  ille  annuat :  nam  hoc  in  prae- 

>  fata  bulla  =  Quanta  cura^  Bened.  XIV  asseritur  tamquaits 
»  execrabilis  abusus  vetitus  a  piuribus  Pontificibus,  qui  De- 
»  cretum  voluerunt  (verba  Bulbje)  nimirum  a  quolibet  Sace:  - 
»  dote,  stipendio  maioris  pretii  pro  celebratione  Missae  acco- 
»  pto,  non  posse  alteri  stipendium  minoris  pretii  erogari,  ets: 
»  eidem  Sacerdoti  celebranti  et  consentienti  (nota)  se  maiori 
»  pretii  eleemosynam  accepisse  indicasset.  » 

€  Excipitur  111...  Beneficiarius,  qui  bene  potest  committer» 
»  alteri  Sacerddti  celebrationem  Missae  debitam  pro  Beneficio. 
»  tradito  stipendio  congruo  iuxta  consuetudinem  loci,  quintradat 
»  totam  ratam  fructuum.  Ita  comm.  Croix,  lih.  4,  num.  280, 
»  Roncagl.  c.  6,  q.  8,  R.  2.  Viva  in  dict.  prop.  9,  num.  9. 
»  Suarez  d.  86,  Sect.  3,  PaL  p.  14,  num.  9,  et  Salmant. 
»  c.  5,  num.  13,  cwm  Vasq,,  Laym.,  Ronc.  et  aliis.  Et  pat't 
»  ex  decreto  S.  Congr.  adpr.  ab  Inn.  XII  in  Bulla  =  Nuper  - 
»  n.  8,  ubi  dictum  fuit  Decretum  Urbani  non  habere  locn:: 
»  sed  satis,  ut  Rector  Beneficii,  qui  potest  Missam  per  aJiu 
»  celebrare  tribuat  Sacerdoti  celebranti  eleemosynam  congrua  :i 
»  secundum  morem  civitatis  nisi  in  fundatione  beneficii  alitc: 
»  cautum  fiierit.  » 

Laymann  de  Sacrificio  Missae  lib.  V,  Tract.  V,  Cop.  1. 
num.  13,  q,  3,  ad  Dubium  :  Utrum  is  peccet  et  inique  agji: . 
qui  accepto  abundantiori  stipendio  pro  Missa,  alteri  eam  tra- 
dat  dicendam,  parte  aliqua  stipendii  sibi  servata;  ita  respondit 
«  si  sit  Curatus  seu  Parochus,  cui  largior  eleernosyna  con- 
»  fertur  pro  Missa,  potest  obligationi  per  alium  satisfacei-e 
»  dato  ipsi  stipendio  sufficiente,  reliquo  sibi  retento.»  ItaSotus 
lih.  9,  q.  3,  art.  1.  At  huiusmodi  disceptationem  evolvit,  ac 
sapienter  solvit  Auctor  Ainostazius  in  opere  de  Causis 
piis  lib.  22,  cap.  4,  num.  30^  Ibi.  «  Si  non  contemplatione 
»  Missae  maius  stipendium  conceditur,   sed  ratione  personae 


st:\.u  .:i JUOdV.NiS  .\i.ss.auii.m  /o 

>  ij.Nius  Sacerdotis,  quia  familiaris  est  dantis,  aut  habuisset 

>  iiierita  servitii,   aut  dignitatem,  unde  contemplatione  illius 

>  (laretur,  tunc  non  obstante  declaratione  Cardinalium,  adhuc 

>  retinere  poterit  absque  aliqua  culpa ,  dando  alt.eri  Missas 
»  dicend^is  stipe  taxata,  nihil  de  eo  defraudando  ;  hoc  enim 
»  donatio  est  iu  excessu  facta  personae;  unde  nec  aliquid  prae- 
»  ter  taxani  tenetur  alteri  Sacerdoti  tradere.  Ita  Diana  dicf. 

>  (ract.  14,  resoL  12,  Trullench  cllt.  cnp.  8,  dub.  12,  n.  11. 

>  Layraaun  hb.  5,  tract.  5,  Cap.  1.  nam.  13.  Henao  Se  t.  5, 

>  numer.  48.  »  Sub  numero  autem  31  ita  prosequitur :  *  Ab 
»  obhgatione  dandi  totum  stipen  !ium,  nulla  parte  sibi  retenta 

>  excipiuntur  Capellani,  Beneficiati,  et  Parochi  in  his  Missis 

>  (|uas  dicere  tenentur   ex  obligatione  suorum  beneficiorum , 

>  qui  si  plures  habent,  ob  taxatum  stipendium  bene  aliis  di- 

>  cendas  committunt,  retento  maiori  salario:  nam  excessus  non 

>  pro  Missa  conceditur,  sed  ratione  Diyniiatls  et  sustenta- 

>  lionis.  Sic  declaravit  Sacra  Congregatio,  ut  testatur  Garcia 

>  fHff.  10,  dub.  5,  num.  5-  Posseinn.  dict.  cap.  2,  num.  18, 

>  Cened.  Canon.   qq.  q.  27,  num.  12.  Barbosa  ad  Concil. 

>  Sess.  25  de  Eeform.  Cap.  4^  num.  20.  Diana  tract.  14, 

>  n>soL  11.  De  Lugo  dc  Eachar.  disp.  21,  se-L  2,  num.  30. 

>  PasqanL  q.  970.  Henao  scct.  5,  num.  37 ,  etsert.  7,  n.  64. 

>  Mendosa  de  ordinibus  disp.  9,  q.  5,  num.  44.  > 

Rescriptum.  S.  Congregatio  Concilii  re  oognita  in  comi- 
tiisdiei  28Februarii  et  28  Martii  1874definitionem  distulit  per 
decretum  Dilnta:  tandem  die  25  lulii  1874  iterum  haec 
(juaestio  proposita  fuit,  et  responsum  prodiit  —  Attento  quod 
cleemosynne  Missarum  de  quibus  in  precibus,pro  parle  locum 
t''neant  congruae  parochialis,  licitum  esse  parocho,  si  per  se 
i^atisfacere  non  possit,  Missas  alteri  Sacerdoti  committere 
iViributa  eteemosyna  ordinaria  fori,  .^ire  pro  Missis  lectis 
sive  cantatis. 

EXINDB   COLLIOES: 

1.  Eleemosynas  Missarum  ,  (|u  i.i  r«n-ipiunt  s.ic  r^lotes  eo 
fiue  intioductas  in  Ecclesia  fuisse,  ut  eorum  suslentationi  sup- 
pleri  po^sit. 


7V  SU.fclii    I^Li:.i^iiOSYMS  liiJ6A<(L..I 

II.  Decreta  generalia  S.  Congregationis  Conciiii  per  Ur- 
banum  VIII  et  Innocentium  XII  confirniata,  quibus  relineri 
prohibetur  excessus  eleemosjnae  Missarum,  de  Missis  manua- 
libus  esse  intelligenda. 

III.  Quapropter  ab  obligatione dandi  totum  stipendium  null.i 
parte  sibi  retenta  excipiendos  esse  Capellanos,  Beneficiatos  c\ 
Parochos,  in  his  Missis,  quas  dicere  tenentur  ex  obligatioii  * 
suorum  beneficiorum. 

IV.  Quin  imo  si  eleemosynae  Missarum  extraordinari.ic 
Parochi  congruam  efforment  ,  et  istos  a  praedicta  obligaii  - 
ne  esse  solutos. 

V.  Unde  Parochos,  Capellanos  et  Beneficiatos  in  casibii^ 
expressis  optimo  iure  posse  alteri  Sacerdoti  committere  praeili- 
ctarum  Missarum  cele')rationem  si  per  se  satisfacere  non  po?- 
sint,  attributa  illi  eieemosyna  ordinaria  loci  sive  pro  Missis 
lectis  sive  cantatis,  retento  sibi  maiori  salario. 

VI.  In  vim  Constit.  Apostolicae  Sedis  coliigentes  eleemo- 
synas  maioris  pretii  pro  Missis,  et  ex  iis  lucrum  captantes, 
f  icienclo  eas  celebrare  in  locis  ubi  Missaruni  stipendia  minoris 
pretii  esse  solent,  excommunicationem  maiorem  Romano  Pon- 
tifici  reservatam  ipso  facto  inrurrere.  sive  laici  sint,  sive  ec- 
clesiastici. 


78 
SUPER  BLBBMOSYNIS  MISSARUM 


Die  2S  Martii,  88  luUi  1S74. 

saiBHiAria  precam.  Inter  varias  Gontroversias,  quae  super 
eleemosynis  Missarum  oriri  passim  solent,  sequentes  ab  Ar- 
chiepisoopo  C.  S.  C.  C,  propositae  fuerunt,  quas  propriis  ipsius 
Archiepiscopi  verbis  exscribere  iuvat, 

<  Anno  I8168  exposui,   permultas   in  hac   Archidioecesi 

>  existere  Missarum  fundationes ,  pro  quibus  certa  stipendia 
»  ardinario  maiora  sunt    constituta;  illas  autem  nuUi  inhae- 

>  rere  beneficio  sed  tum  ab  Archiepiscopo,  tum  a  fundatoribns 

>  vel  provisoribus  Ecclesiarum  certis  Sacerdotibus  persolvendas 

>  assignari;  saepius  tamen  evenire,  ut  hi  Sacerdotes,  quominus 

>  Missas  uti  antea  ipsi  persolverent,  impedirentur,  tum  pro- 

>  pter  numerosa  stipendia  manualia  a  fidelibus  oblata,   quae 

>  rejici  non  possent,  tum  ob  alias  causas  legitime  excusantes; 

>  simulque  proposui  quaestionem,  an  Sacerdotibus  ob  hujus- 

>  modi  causas ,    quominus  ipsi  adimplerent  istas  fundationes 

>  legitime  impeditis,  liceret  alteri  Sacerdoti,  cui  Missas  funda- 

>  tas  appiicandas  cederent,   dare  tantummodo  stipendium  or- 

>  dinarium?  S  Congregatio  KB.  Cardinalium  Conc.  Trid.  In- 

>  terpretum  die  18  lulii  1868  iucota  exposita  integrum  sti" 

>  pendium  solvendum  esse  respondit.  >  (Quaesierat  insuper 
Archiepiscopus  (cuius  postulata  inter  supplices  libellos  me- 
morato  anno  relata  fnerunt),  ut  si  decerneretur,  integrum  sti- 
pendium  esse  solvendum,  sibi  facultas  fieret  singulis  Sacer- 
f/ottbi4S  licentiam  impertiendi,  ut  tuta  conscientia  sibi  reti- 
nerent,  quod  ex  ordinario  stipendio  superesset:  cui  petitioni 
responsum  fuit :  Non  expedire). 

€  lam  vero  nonnuUae  aliae  in  hac  materia  exortae  sunt 

>  difficultates,  quibus  ut  opportuna  adhibeatur  medela  humil- 

>  liiiie  supplico. 

>   [.  Mnlta^  enim  in  Bcclesiisi  parochialibus  fundittae  snnt 


7C  iv.\  ::f.K!:MOSYNis  ■iss.\ni-i 

>  Missae  cantandae  sive  pro  vivis,  sive  pro  defunctis,  quihus 
»  a  fundatoribus  assignata  est  dos  pinguior  ab  Bcclesiae  pro- 
»  visoribus  administranda,  ex  qua  parochi,  quibus  ex  iure  dioe- 

>  cesano  et  consuetudine  harum  Missarum  oelehratio  competit, 

>  eleemosynam  dioecesana  maiorem  percipiunt,   nuUo  temen 

>  Sacerdote  a  fundatoribus  ad  has  Missas  celebrandas  expres- 

>  se  vocato, 

>  II.  In  celehrandis  matrimoniis  exequiisque  defiinctorun! 

>  iura  stolae  parocho  non  in  cumulo  solvuntur,  sed  oerta  poi- 

>  tio  assignata  est  pro  singulis  actibus  ad  has  fiinctiones  rU^' 

>  persolvendas  requisitis.  Hinc  certa  quoque  eleemosyna  eaqi> 

>  pinguior  quam  pro  ceteris  Missis  manualihus  ah  Ordinari^» 

>  flxa  est  tam  pro  Missis  nuptialihus,  quam  pro  Missis  ex<' 

>  quialihus,   quarum  celebratio  de  ittre  et  consuetudine   a<! 

>  parochoa  spectat. 

>  III.  Plurimae  per  annum  parochis  a  fidelihus  ofiferuntur 

>  eleemosynae  pro  Missis  cantandis  sive  secundum  taxam  ab 

>  Ordinario  constitutam,    sive  etiam  sponte  traduntur  pin- 

>  guiores. 

>  Cum  autem  parochi  nonnumquam  morho,  ahsentia,  aliis- 

>  que  sacris  functionihus  impediantur,  quominus  Missas  in  tri- 

>  bus  enunciatis  casibus  ipsimet  celebrent,  eorum  vices  supplent 

>  alii  sacerdotes   sive   iisdem  Ecclesiis    in  eorum  adiutoriuir 

>  adscripti,  quorum  salarium  ab  Ecclesiae  provisoribus  isrtvi 

>  tur,  sive  etiam  extranei.  Hinc  quaestio  oritur,  an  paroch: 

>  in  iisdem  tribus  casihus  Sacerdotibus  eorum  vices  suppler- 

>  tibus  tradere  debeant  integram  eleemosynam;  an  potius  vi 

>  fas  sit,  retenta  sibi  parte,  minorem  eleemosynam  dare  (v  - 

>  lehranti?  Quod  si  in  his  casihus  pars  eleemosynae  a  paroch: 

>  licite  retineri  possit,  quaeritur  ulterius,  an  ah  eisdem  ceh- 

>  hranti  Sacerdoti  solvenda  sit  eleemosyna  dioecesana  pro  Mis- 

>  sis  lectis,  an  potius  pro  cantatis  ab  Ordinario  oonstituta.  > 

Animadversionbs  ex  okkicio.  Ad  proposita  squaestiones  fa- 
cilius  enodandas  nonnulia  principia  praestituta  sunt.  Ac  pri- 
mo  quidem  certum  est,  1'cclesiani  a  celebratione  Missarnin  non 


SCjHft   UbEHOSYAld   ilSbAKdH  77 

solum  omne  (lainnabile  lucrum,  sed  vel  ipsani  turpis  quaestus 
speciem  renioveri »  atque  ad  tam  s  m.ttam  rem  tractandam , 
:^aQcto  tantum  tine  :^acerdotes  suos  ferri  voluisse ;  idque  satis 
superque  patet  ex  doctrinis  allatis  in  superiori  quaestione  su- 
per  eleemo^yna  Missarum  agitata.  Nihilominus  stipendium  pro 
celebratione  Missarum  licite  percipi  oertum  est ,  non  quidem 
lamquam  pretium  ipsius  celebrationis,  quod  esset  simoniacum , 
sedtamquam  stipendium  ad  vitae  sustentationem  ordinatum, 
ceu  cum  D.  Thoma  docent  communiter  Theologi  et  Canoni- 
stae  apud  Bened.  XIV.  De  Synod.  Dioeces.  lib.  V,  cap.  8. 
Reiffenst.  lib.  F,  DecretJit,3,De  Simonia  10,  n.  185  seqq. 
Neo  refert,  divesne  au  pauper  sit  celebrans,  et  utrum  ex 
ecclesiastiop  beneficio  satis  habeat,  unde  yivat.  Nam  Sacri  Ca-. 
noness  uti  in  supei'iori  quaestione  notatum  fuit  auctoritate  Fa- 
?aani,  m  assignaiione  stipendii  non  considerant  paupertatem. 
sed  mercedem  laboris,  cum  nem^  militet  propriis  stipendiis. 
Id  tamen  intelligenduna  est  non  de  labore  adiuncto  inseparabili- 
fer  ipsi  celebrationi,  quod  esset  simoniacum,  sed  de  labore  ipsi 
-^elebrationi  extrinseco.  Amostazo  deCausisPiis  lib.2,  Cap.  IV, 
L  2.  Sed  in  hac  re  audiendus  est  Reiffenstuel,  qui  in  Theol. 
Moral.  tracl.  Vs  dist.  2,  qu.  4,  n.  33»  mirifice  raore  suo 
lisserit.  <  Loquendo  de  corporaU  labore,  de  fatigatione  at- 
»  que  molestia  in  sacris  ministeriis,  ut  puta  in  celebrationibus 
»  \Ii3sarum,  administrationibus  Sacramentorum  aut  consecra- 

>  tiqnibus  Ecclesiarum  etc.  occurrente,  et  an  pro  eodem  lioitum 

>  sit  (lare  vel  recipere  pretium,  distinguendum  f}st,  et  quidem 
»  conveniunt  Doctores,  pro  labore  aut  obligatione,  quae  Sacro 
»  ministerio  per  accidens  coniuncta  est,  licite  aliquid  dari  et 

>  accipi  ut  pretium  ;  prout  fit  quando  Sacerdos  iter  longum 
»  cooficere  debet  ad  celebrandum  in  certa  Ecclesia  Missam,  vel 
»  adrainisti*andum  Sacramentum,  aut  quando  Capellanus  obh- 

>  gare  se  debet  ad  persistendum  in  suis  spiritualibus  functio- 
»  nibus  toto  anno,  praesertim  tempore  pestis,  et  huiusmodi. 
*  Ratio  est  quia   talis  laboi-  aut  obligatio   est  ex   se   pretio 

>  aestimabilis,  et  per  accidens  solum  hic  et  nunc  annectitur 
»  spirituali  ministerio.  Secus  dicendum  de  labore  intrinseco, 

>  seu  qui  poi*  se  et  necess.irio  coniunctus  est  cum  Sacro  mi- 


>  nistorid ;  aam  pro  tali  sirnoQiacuai  est  dare  vel  reoipere  pre- 

>  tiuii)   arg.   C.  Si  quis  obiecerit  1,  q.  3,  et  cap    Ad  no- 

>  sfram,  de  Stmonia,  uhi  generaliter  mandcUur,  quatenus 

>  pvo  ministerio  ecclesiastico  eooercendo  nullatenus  pecunia 

>  exigatar.    Quo   tamen  non  obstante,  potest  aliquid  dari   et 

>  recipi  p^r  modum  iusti  stipendii  seu  ad  hotiestam  sustenta- 

>  tioaem  miaistrorum  Bcclesiae.  > 

Qu  )re  stipeadium  pro  Missa  celebraada  tributuia ,  Hcet 
piaguissimum,  illi  ex  iategro  cedere  debet,  qui  laborem  et 
iaoommodum  celebratioais  tulerit ;  aec  iile  qui  stipeadium 
^jccepit  et  celebratioaem  alteri  oommittit,  quidquam  sibi  reti- 
nere  ex  eo  potest,  quia  ia  reprobatioaem  Urbaai  VIII,  Decret, 
de  celehrat.  Missarum,  et  ia  ceasuras  Goastitutioais  Aposto- 
licae  Beaedicti  XIV,  iacipieatis  Quanta  cura,  et  auperrimae 
SSmi  D.  N.  iacipieatis  Apostolicae  Sedis  iacidat. 

Ratioaem  huius  rei  aoa  miaus  acute  quam  vere  tradit 
Fignatellus  Consult.Can.t.IV,  cons.227,n.7  seqq.,(\fiBB  prae- 
senti  controversiae  illustrandae  apprime  iaservit:<Teaeadum  om- 

>  nino  est,iaquit,  Sacerdotem  traasfereatem  oauscelebrandi  Mis- 

>  samiaalium,  iategrum  stipeadium  dare  debere ;  nam  retinens 

>  sibi  partem  noa  habet  justum  titulum  retinendi,  et  ideo  lae- 

>  diteum  in  quem  traasfert  oaus  celebraudi  Missas,  atque  eum  a 

>  quo  accepit  stipeadium.Quia  cum  recipiens  stipeadium,  ipsuin 

>  aou  acquirat  aisi  ratioae  obligatioais  ad  offereadum  sacri- 

>  ficium  tamquam  cum  ipsa  adaexum,  eo  ipso  quod  abdicet 

>  a  se  obligatioaem ,   abdicat  titulum  retiaeadi  stipeadium  . 

>  et  retiaeado  facit  coatra  voluatatem  illius  qui  dedit.  Siqui- 

>  dem  illud  destiaavit  pro  susteatatioae  celebraatis,   et  aon 

>  pro  lacro  alterius.    Nec  refert  quod  exhibeat  stipeadium 

>  tHxataa]t.   Nam  daas  pingue  stipeadium,  totum  dat  iatuitu 

>  oneris,  quod  imponit,  et  intendit  dare  intuitu  miaisterii... 

>  el  ideo  traasit  cum  ipso  oaere,  et  pertiaet  ad  eum  qui  oaus 

>  adimplet.  Bi^o  qui  retiaet  partem  stipeadii,  retiaet  id  quod 

>  de  iure  est  debitum  exhibeati  miaisterium,  atque  adeo  non 

>  satisfacit  obligationi.   Hinc  quamvis  detur  stipeudium  con- 

>  gruum  et  taxatum  celebranti,  fit  tamea  ipsi  iaiuria,  quia 

>  noj  d.itu^*  totuin  tjuod  ipsi  d(^l>etur.  Nam  cum  totus  titulu:;» 


EUPRft   ELeEMOSTNIS   MISSARU.V  7'J 

>  acquirendi  eleemosynaqpi ,   quantacumqne  illa  ait,   sit  apud 

>  eum  qui  celebrat,  et  non  apud  eum  qui  prirao  accepit  elee- 

>  mosynam,  quia  dum  non  celebrat,   sed  in  alium  transfert 

>  onus ,  totus  titulus ,  quem  habebat ,  resolvitur :  dum  cele- 

>  branti  non  exhibetur  integra  eleemosyna,  non  datur,  quod 

>  de  iure  est  ipsi  debiturn.  > 

Ex  his  patet,  titulum  recipiendi  eleemosynam  ex  obliga- 
fione  celebrandi  dimanare,  et  in  celebrantem  prorsus  transf&rri . 
Verum  quandoque  dari  possunt  alii  tituli  ipsi  celebrationi  ex- 
trinseci,  propter  quos  stipendium  communi  taxa  pirlguius  con- 
cedatur;  quo  in  casu  ille  qui  in  alios  transfert  onus  celebrandi, 
conces^a  huic  eleemosyna  manuali  iuxta  morem  regionis,  vel 
iuxta  taxam  ab  Episcopo  praefinit^m,  licite  posset  sibi,  quid* 
quid  iUam  exoedit  retinere. 

Ac  prtmo  quidem  dari  potest  huiusmodi  extrinsecus  titu- 
lus  quando  agitur  de  Missis  parochiali  praebendae,  beneficiis 
aut  capellaniis  inhaerentibus.  Tunc  enim  parochi,  beneficiati, 
capellani,  si  eas  Missas  ad  quas  ratione  praebendae  tenentur, 
aliis  celebrandas  committunt,  non  id  stipendii  retribuere  de- 
bent  quod  fructibus  praebendae  respondeat,  sed  Dianuale,  quia 
isti  simul  ac  praebenda  potiti  sunt,  omnium  fructuum  illius 
statim  fiunt  domini,  neque  hos  tantummodo  titulo  celehrationis 
suos  faciunt.  Idem  dicendum  videtur  de  capellaniis  amovibi- 
libus,  de  non  collativis,  ac  de  mere  laicalibus,  habentibus  sa- 
larium  stabile  ad  instar  beneficii,  S.  Alphonsus  lib.  4,  (racf.  3 
de  Euchar.  dub.  i,  n.  32i;  cum  et  hoc  in  casu  oqus  ad  quod 
s  ^se  Capellani  obstringunt,  titulum  ipsis  praestet  ah  ipsa  ce- 
lebratione  distinctum,  quo  excessum  eleemosynno  sibi  retinere 
possint.  Huic  sententiae  adhaerere  visa  est  H.  S.  G.  die  15 
Martii  1745,  qua  resolvit,  licere  Capellano  amovibili  retinere 
partem  stipendii,  modo  pro  Capellania  certi  reditus  sint  an- 
nuntim  constifuti,  et  perpetuo  Capellano  assignatfs'  secus  vero 
si  huiusmodi  Cnpillano  pro  qualibet  Missa  celebranda  certa 
detur  eleemosyna.  .  '  .  ^ 

Dari  etiam  secundo  potest  istiusraodi  extrinsecus  titulus 
quando  agitur  de  Missis  perpetuis  alieui  sa<5erdoti  idemandatis. 
JSI''j   qiu   Missis  istii^   perpetuo  celebrandis   sese   m'\n(»ip?mt, 


80  soPEn  GLEKMMyfrrs  .«issAiioif 

aliud  onus  suscipiunt  ab  ipsa  eelebratione  distinctum ,  quod 
ex  allata  dootrina  Reiffenstuel  est  pretio  aestiraabile,  ac  pro- 
inde  eitis  titulo  sibi  vindicare  posse  videntur  quidquid  com- 
munem  taxam  excedit.  Idque  congruit  apprime  menti  funda- 
torum,  qui  huiusmodi  Missis  perpetuo  celebrandis  pinguiores 
eleemos}  nas  reliquisse  censendi  sunt,  non  tantummodo  ratione 
celebrationis,  sed  etiam  ratione  oneris,  quo  gravantur  sacer- 
dotes,  qui  illas  celebrandas  suscipiunt,  atque  ut  accuratae  et 
perpetuae  earum  satisfactioni  consulerent.  Ita  post  Viva,  La 
Croix,Gobat,P,isqualigo,  aliique  tradunt  cumS.  Ailphonso  loc.cit. 

Tertio  dari  etiam  potest  in  Missis  legatis,  sed  oom 
distinctione  :  quando  enim  legatum  alicui  relinquitur  curn 
onere  Missarum,  cuius  numerus  praeflnitus  sii,  tunc  iegat;:- 
rius  potest  taxam  communem  et  manualem  alteri  celebraturo 
tradere,  retinendo  sibi  id  quod  superest ;  nam  legatum  haboi 
rationem  donationis,  et  semper  causam  lucrativam  continet, 
atque  hoc  titulo,  quod  superest,  retineri  potest.  Idem  dicen- 
duin,  si  legatum  non  personae  sed  Ecclesiae  relictum  fuit. 
At  si  is,  cui  legatum  implendum  relinquitur,  non  sit  proprie 
legatarius,  sed  exequutor  legati,  uti  ex.gr.  si  testator  dicat: 
lego  Titid  centum,  ut  centum  dicat,  vel  dicendcLs  curct  Missas^ 
tunc  sane  testator  non  personam  Titii  sed  causam  Missarun) 
prospexisse  videtur,  et  Titius  non  legatarius.  sed  mere  exe- 
quutor  legati  censendu^  est.  Quo  in  casu  'l'itius  totum  leg;  - 
tum  in  Missis  celebrandis  impendere  debet,  nihilque  sibi  r-.  - 
tinere  potest;  siquidem  voluntas  testatoris  fuit,  ut  pingue  iUnd 
stipendium  pro  oentum  Missis  adhiberetur,  eiusque  acquirendi 
titulus  in  eum  integer  transiret,  qui  Missas  celebraret ;  n(  • 
praeter  ipsam  celebrationem  alius  titulus  subesset,  quo  ex- 
cessum  communis  taxae  sibi  retinere  posset,  qui  Missas  al- 
teri  celebrandas  committeret.  Amostazo  De  Causis  piis  lib.  2, 
cap,  4,  n.  34  seqq. 

Qaarto:  in  Missis  etiam  adventitiis  sive  lectis  sive  can- 
tatis  hic  titulus  celebrationi  extrinsecus  locum  habere  potest ; 
quando  sciiicet  eleemosyna  pinguior  amsuota  conceditur  intitUa 
personae,  scilicet  propt^er  ipsius  dignitatem,  vel  officium,  vel 
paupertatem,  vel  propinquitatem.  vel  gratitudinem.  S.  Alphon- 


sns  loc.  ciL  Quo  etiam  casu  exce^sus  (ijommunis  taxae  retlueri 
posset,  dumniodo  nioraliter  certum  sit,  excessum  illum  hoc 
QOinine  obhitum  fuisse. 

Haec  poiTO  doctrina  ad  tres  quaestiones  ab  Archiepiscopo 
propositas  applicata  fuit.  Prima  enim  quaestio  erat  de  Mis- 
sis  cantandis  in  Ecclesiis  parochialibus ,  quibus  eleeniosyna 
l)inguior  ordinaria  ex  fundatione  assignata  fuerat.  Licet  voro  a 
fundatoribus  nullus  sacerdos  ad  eas  celebrandas  expresse  vc- 
t;itus  esset,  tamen  de  iure  dioecesano  et  ex  consuetudine  cele- 
bratio  ad  Parochum  pertinebat.  Dos  autem  his  Missis  oelebran- 
dis  assignata,  ab  Ecclesiae  provisoribus  administrabatur. 

lamvero  agitur  hic  de  legatis  Missarum  Ecclesiae  pa- 
rochiali  relictis.  Provisores  autem  Bcclesiae  non  videntur  nisi 
e\equutores  legatorum  ;  qui  conseqnenter  dotem  illam  pinguio- 
rem  Parocho  cum  cantu  celebranti  integram  tradere  debent. 
At  si  Parochus  non  ipse  per  sese  eas  cantet,  sed  aliis  can- 
tandas  comraittat,  quaerit  Archiepiscopus  uti'um  integrum  sti- 
pendium  tradere  teneatur,  an  vero  sufficiat,  ut  det  eleemo- 
synam  manualem  iuxta  taxam  dioecesanam  ;  et  quatenus  dare 
(lebeat  manualem,  quaerit  insuper,  an  dare  debeat  taxam  pro 
Missis  lectis,  an  pro  cantatis. 

Primo  quidem  intuitu  ,  cum  ex  \e^e  dioecesana  et  con-» 
suetudine  ad  huiusmodi  Missas  cantandas  Parochus  vocetur, 
fundator,  qui  huic  legi  se.se  conformare  debuit,  illum  ad  eas 
canbtndas  ajlvocare  voluisse  censendus  est ;  ac  proinde  lega- 
tnm  relictum  videri  favore  Parochi,  qni  titulo  huius  oneiis 
adiinplendi,  quoties  Missas  aliis  cantand  is  committit,  retinere 
sibi  potest,  quidquid  ex  dioecesana  taxa  supersit. 

Nihilominus  si  res  penitius  examinetur ,  legatum  hoc  in 
casu  non  Parocho,  sed  Ecclesiae  relictum  fuisse  constabit,  et 
provisores  qui  Ecclesiae  noinine  agunt,  esse  illius  exequuto- 
res,  qui  totum  stipendium  celebranti  tradere  debent ;  Paio- 
chum  vero  non  esse  neque  iegatarium  neque  legati  exequii- 
torem,  sed  prae  ceteris  sacerdotibus,  hisce  Missis  cantandis, 
quodam  veluti  praelationis  nomine  vocari,  ipsique  pro  quali- 
bet  Missa  celebranda  certam  dari  eleemosynam.  Igitur  Parocho 
praeteV  ipsam  celebrationern  nullus  aliu.*'  titulus  competere  vi- 

Aeta  Tom.  VIII, /a^c.  LXXXVJ.  % 


S2  dOnft    ELEEMOdYNrS   «ISSAllfJlf 

detur,  quo  stipeadii  excessum  licite  sibi  retiuere  valeat  ;  id- 
circo  totum  stipendium  ex  integro  sacerdotibus  celebraturis 
concedendum  est,  sive  agatur  de  lecta,  sive  de  cantata  Missa. 

In  secunda  quaestione  quaerebat  Archiepiscopus ,  utrum 
pro  Missis  nuptialibus  vel  exequialibus,  quando  Parochus  aliis 
eas  celebrandas  committit ,  manualem  eleemosynam  tradere 
possit,  retento  pinguiori  stipendio  ex  lege  dioecesana  illis  as- 
signato.  Ad  quam  quaestionem  praemittfebafr,  Parochis  iura 
stolae  ex  lege  dioecesana  non  in  cumulo,  sed  singulis  actibus 
vel  functionibus  in  certis  portionibus  assignata  esse.  lam  vero 
hoc  etiam  in  casu  cum  iura  ista  stolae  connexa  sint  cum  ipso 
sacrificio  sive  in  nuptiis  sive  in  exequiis  peragendo,  nec  facile 
ab  iis ,  qui  Missas  istas  Parocho  cum  pinguiori  stipendio  cele- 
brandas  tradunt,  distinguantur  ab  ipso  ministeiio  praestf^ndo, 
videtur  totum  stipendium  pro  ipsa  celebratione  oblatum  fuisse, 
ac  nisi  integrum  illi  cedat,  qui  ministerium  praestat,  mentem 
offerentium  fraudari. 

Attamen  si  animadvertatur,  Episcopos  posse,  imo  vero  in 
aliquibus  casibus  debere  eleeinosynas  Missarum  taxare  atque 
in  hac  taxa  conficienda  rationem  habere  laboris,  itineris,  so- 
lemnitatis,  etc.  ac  proinde  etiam  officii  parochiaUs,  dare 
evincitur,  constituta  hac  pinguiori  taxa  per  legitimam  po- 
testatem,  statim  Parochum  ius  acquirere  ad  eam  sibi  reli- 
nendam,  ideoque  titulo  iuris  stolae,  celebrationi  extrinseco, 
pinguiori  hac  taxa  sibi  retenta,  sacerdoti  celebraturo  coni- 
munem  retribuere  posse.  At  si  eleemosyna  Parocho  data 
fuerit  pro  Missa  cum  cantu  celebranda,  tunc  sacerdoti  cele- 
braturo  dioecesanam  eleemosynam  Missae  cantatae  tradere  de- 
bebit,  ministerium  enim  cantus  ab  eo  praestatur  qui  celebrat, 
et  si  Parochus  stipendium  Missae  lectae  retribueret,  lucrum 
captaret  ex  alterius  ministerio,  quod  damnabile  est,  et  Eccie- 
siae  legibus  vetitum. 

Tertio  loco  quaerebat  Archiepiscopus,  an  quoties  per  an- 
num  Parochis  a  fidelibus  offeruntur  eleemosynae  pro  Missis 
cantandis  sive  secundum  taxam  ab  Ordinario  constitutam,  si\  e 
etiam  pinguiores,  Parochi  has  eleemosynas,  quando  aliis  Mis- 
sas  cantandas  committunt .  inteijras  rependore  ien^^antur,  an 
solum  communera. 


Quaestio  haec  cum  respiciat  Missas  adventitias,  quae  cum 
cantu  celebrari  debeant,  certum  imprimis  est,  Parochos  de- 
bere  taxam  cantatis  Missis  statutam  rependere:  secus  enim 
lucrai^entur  ex  mioisterio  alterius,  et  mentem  offerentium  frau- 
darent.  OiFerentes  enim  eleemosynas  pro  Missis  cantandis  ube- 
riores .  fructus,  qui  ex  illis  prae  Missis  privatis  proficiscuntur, 
uti  docent  Theologi  (vid.  Concina,  TheoL  Christ.  lib.  III; 
IJe  Euchar.  dissert.  2;  De  sacrif.  Missae  cap.  IV,  n\  17), 
percipere  intendunt*  In  Missis  enim  cantatis  et  solemnibus 
resonat  harmonicus  cantus,  multiplicantur  exteriores  actus 
religiosi,  excitatur  maior  adstantium  devotio,  cultus  Deo 
splendidior  exhibetur,  ac  proinde  spiritualis  fructus  copiosior 
inde  dimanat. 

Quaestio   igitur  tantummodo   oriri   potest  circa  excessum 

eieemosynae  taxatae   pro   Missa  cantata   Parochis   oblatum  : 

quein  tum  sibi  retinere  poterunt,  cum  morali  certitudine  con- 

stet,  hunc  excessum  oblatum  fuisse  non  ratione  celebrationis, 

aut  maioris  suffragii  vel  fructus  percipiendi,  sed  intuitu  per- 

sonae  ipsius  Parochi.   Pieri  enim  potest,   ut  fideles  propriis 

Parochis,    qui  iabores  suos  atque  ipsam  propemodum  vitam 

spiritu^i  eorum  utilitati  devoverunt,  grati  animi  ergo,   pin- 

guius  consueto  stipetidium  exhibeant.    Verum  haec  fidelium 

intentio  non  ita  facile  est  praesumenda,  sed  vel  expressa  esse 

debet,  vel  ex  indiciis  non  aequivocis,  quae  moralem  certitudi- 

nem  pariant,  eruenda.  Siquidem  stipendium  Missarum  natura 

sua  ad  fructus  sacrificii  obtinendos  tendit ;  et  quando  fideles 

pinguius  illud  exhibent  ordinario,  intendunt  uberiores  fructus 

ex  Missa  percipere,  ut  docet  S.  Alphonsus  Oper.  Mor.  loc.  cit. 

Communiter  autem  intentio  conferentis  stipendium  ad  trans^ 

ferendum  dominium  pecuniae  fertur  in  celebrantemj  et  non 

in  mandatarium,  aut  procuraloremj  uti  animadvertit  Amost. 

Tract.  de  Sacram.   Ord.  §.  IV,  de  Presb.  quaest.  2.  Ita- 

que  concludi  posse    videtur  in  themate,  Parochos  debere  sa- 

cerdoti,  cui  Missas  cantandas  committunt,  non  modo  stipen- 

dium  dioecesanum  pro  Missa  cantanda  retribuere,  sed  ipsins 

etiam  excessum,  nisi  aliter  morali  certitudine  constet,  exoes- 

sum  ipsum  elargitum  fuisse  a  fidelibus  alio  titulo  celebration» 


et  njinisU  '  io  prorsus  extriuseoo,  nempe  intuitu  personue  ipsius 
Parochi. 

RKsoLinio.  -  Sacra  Congregatio  Concilii  sub  die  28  Mar- 
tii  1874  rescripsit  Dilala,  et  re  iterum  mature  perpensa  et 
discussa  in  oomitiis  diei  25  lulii  1874  respondere  censuit: 

Ad  primum.  Integram  eleeniosymim  a  Parocho  solvendam 
esse  pro  Missis  sive  lectis,  sive  cantatis. 

Ad  secundum.  Cum  agatur  de  iuribus  stolae  satis  esse  si 
Parochus  retribuat  celebranti  eleemosvnam  ordinariam. 

Ad  tertium.  Integram  eleemosynam  solvendam  esse,  nisi 
morali  certitudine  constet  exces.sum  communis  elee:iiosynae 
oblatum  fuisse  intuitu  personae  ipsius  Parochi. 

EXINDE   COLLIOKS: 

I.  Tilulum  recipieudi  eleemosynam  ex  obiigatione  celebran- 
di  dimanare,  et  in  celebrrmtem  transferri. 

II.  Quapropter  nefas  esse  et  a  sacris  canonibus  vatitum 
sub  poena  excommunicationis  ipso  facto  incurrendae,  et  Pon- 
tifici  reservatae,  stipendium  communi  taxa  pinguius  sibi  re- 
tinere,  tributa  celebraati  eleemosyna  ordinaria.  Cf.  sup.  disq. 

III.  Verumtamen  si  excessus  tribuatur  ob  alios  titulos  ipsi 
celebrationi  extrinsecos,  non  prohiberi  quominus  Missae  cele- 
brandae  tradantur  alteri  sacerdoti ,  tributa  tantmn  ei  jeleemo- 
svna  ordinaria. 

IV.  Huiusmodi  autera  extrinsecos  titulos  non  tantum  re- 
periri  in  illis,  qui  ratione  benelicii  vel  praebendae  adstricti 
sint  oneribus  Missarum,  verum  etiam  et  in  Parochis,  dummo- 
do  iura  stolae  concurrant. 

V.  Quin  imo  Parochos,  et  ceteros  omnes  Sacerdotes  ab  is- 
tiusmodi  obligatione  esse  solutos,  si  mprali  ceititudine  cou- 
stet,  ipsis  excessum  illum  tributuui  fuis^e . intuitu  personae.    ' 


85 
r)HTRIRrTIOiNUM,  ET  SEKVMI!  CIIORI 


Die  20  Junii  1874. 

<*<finiiendiuin  fbcti.  Praepositus,  Archidiacoaus ,  et  Can- 
tor  Cithe(lf*alis  Ecclesiae  A.  nomine  totius  Capituli  Sacratis- 
simum  Principem  supplici  libello  adiverunt  exponentes  «  quod 

>  Episcopus  G.  Decreto  diei  primae  Maii   1807,  Capitulo  in- 

>  stante,  expresse  derogans  Statutis  in  hoc  cohaerentibus  Con- 
»  cilio  Tridentino  Sess.  XXIV.  Cap.  12.  de  reform.  constituit, 

>  ut  tempore  vaeationum  scilicet  al>sentiarum,  quas  a  tribus 

>  ad  duos  menses  et  quinque  dies  reduxit,  Dignitates, "  Canoni- 

>  ci ,  et  Capellani   beneficiati  lucrarentur  non  solum  fructus 

>  praebendarum ,  verum  etiam  distributiones  quotidinnas.  aln- 

>  super  eodem    Decreto    exemit  ab  interessentia  ad    Matuti- 

>  num  choro  addictos,   qui  aetatem    60    annorum    explevis- 

>  sent,  ipsis  attribuens  correspondenfes  di.stributiones  quoti- 

>  dianas.   > 

Capitulum  cupiens  ad  examen  revocare  ac  nieliori  forma 
redigere  propria  Statuta  dubitavit  circa  valorem  dispensatio- 
num  quas  Episcopus  G.  etiam  tamquam  Sedis  Apostolicae 
Delegatus  indulserat;  hin(?  Sacrae  huic  Congregationi  sequen- 
tes  qnaestiones  solvendas  proposuit.  *        ; 

I.  An  praefatae  exemptiones  et  concessiones  validae  cen- 
seri  queant,  ac  utrum  proinde  licite  a  Capitulo  observari  possint. 

II.  An  eaedera  retineri  ac  observari  saltem  possint  in  vim 
con-uetudinis  ,  post  relatum  superius  Decretum  introductae, 
ac  nsque  ad  hodiernam  diem  constanter  ac  sine  interruptioae 
obtinentis. 

S.  Congregatio  hoc  accepto  libello  die  28  Maii  anni 
1872  decretum  edidit  «  Episcopo  pro  informalione,  et,  voto, 
audito  Capitulo  in  scriptis^  transmissaque  resolutione  Capi^ 
tulari^  ac  particula  statutorum  et  copia  dispositionis  Episco- 
pi  0.  qua  statutis  ipsis  derogarit:  vefornt  dr-  rpdifihas,  ct  one- 
ribus   Cffnanirafaum,  > 


86  OrSTRIBUTIONU.V, 

Rmus  1^4)iscopus  mandatis  obtemperans  H.  S.  0.  purticu- 
lam  statutorum,  et  copiam  dispositionis  Episcopi  G.  transmisit 
in  quibus  ea  adamussim  referuntur,  quae  in  supplici  libello 
exposita  sunt.  Transmisit  insuper  resolutionem  Capituli,  quae 
ita  se  habet  «  Die  13  Maii  1872  feria  secunda  post  Comple- 

>  torium  habitum  est  Capitulum  Spirituale,  cui  interfuerunt 

>  DD.  Praepositus,  Archidiaconus ,  Cantor  ,  Poenitentiarius  , 

>  aliique  canonici. 

>  PraepDsitus  rogat   Capitulum ,    ut    supplicem    libellum 

>  pro  resolutione  dubiorum  S.  Congregationi   Ooncilii  porri- 

>  gondum,  et  in  praecedenti  sessione  lectum,  approbare   ve- 

>  lit.  Canonicus  V.  propo^;itionem  recurrendi   ad  Apostolicam 

>  Sedem  pro  resolutione  dubiorum  oppugnat ,  animadvertens 

>  1.  NuUam  allatam  fuisse  dubitandi  rationem,  et  consuetudi- 

>  nem  plusquam  quinquagenariam  Decretum  Episcopi  G.  fir- 

>  masse.  2.  Episox)pum  G.  non  ordinaria  tantum  sed  Aposto- 

>  lica  Auctoritate    praeditum  ,   Decretum    edidisse    tamquam 

>  Apostolicum  Delegatum  :  eo  magis  cum  Tridentinum  Con- 

>  cilium  Sess.  XXI  Cap.  3.  de  ref.  amplissimam  tribuat  Bpi- 

>  scopis  facultatem  decernendi  in  iis  quae  ad  chorales  distri- 

>  buliones    pertinent.    3.  Dubium  propositum  esse  memoriae 

>  Episcopi  de  Capitulo  optime  meriti  iniuriosum,  quem  scili- 

>  cet  traducit  ut    imperitum  vel  improbum  :  imo  iniuriosum 

>  cunctis  Episcopis  et  Canonicis  decessoribus  ab  anno  1807. 

>  4.  Cum  Decretum  Episcopi  G.  decem  articulis  constet  ,    si 

>  in  duobus  defecerit,  in  reliquis  etiam  nutaturum ,  indeque 

>  nuUum  dubitationibus  moduin  ac  finem  esse  cum  gravi  rau- 

>  tuae  carilatis  et  pacis  detrimento.  Igitur  concludit,  abstinen- 

>  dum  a  dubiisproponendis  quousque,  opere  confecto,  Canoni- 

>  ci  ad  id  deputati  integrum  schema  novorum  statutorum  Ca- 

>  pitulo  exhibeant  discutiendum  et  approbandum. 

>  DD.  Praepositus  et  Archidiacionus  singulis  difficultatibus, 

>  a  Canonico  V.  obiectis  occurrunt,  respondentes   ad  1.  Al- 

>  latam    fuisse,  eamque  gravissimam  dubitandi    rationem    in 

>  pugna  Decreti  Episcopi  (>.  cuin  aperta  lege  Tridentini  Sess. 

>  XXIV.  Cap.  12  de  ref.  contra  quf^m  legem  dubitari  iure  ac 

>  merito  potest,  num  legitima  possit  induci  consuetudo.  Ad  2. 


ET   SEHVITII    CHORI  87 

>  Nulhim  extare  documeiitum  ,   quo    dignoscaaiiL    Cicultates 

>  forsan  ab  Apostolica  Sede  Episcopo  G.  extra  ,ordinem  con- 

>  cessae;  eas  tamen  esse  non  posse,  de  quibus  in  Concilio  Tri- 

>  dent.  sess.  XXI.  Cap.  3.  Ad  3.  Cum  errare    huraanum  sit, 

>  propositis  dubitationibus  nihil  detrahi  meritis  Episcopi:  secus 

>  reverentia  erga  Maiores  quodcumque  illorum  erratum  sem- 

>  per  et  omnino  corrigi  vetaret.  Neque  defuisse  ab  edito  sta- 

>  tim  Decreto  Canonicos  doctrina  ac  pietate  insignes,  qui  De- 

>  creti    valorem   vel    impugnarent   vel   in   dubium  vocarent. 

>  Ad  4.  Canonicos  deputatos  soUicitos  tantum  fuisse  de  iis 

>  Articulis   memorati  Decreti  de   quibus  in  recensendis  Sta- 

>  tutis  ratio  habenda  erat;  reliquos  non  attigisse,  utpote  ad 

>  negotium  sibi  a  Capitulo  demandatum  non  pertinentes.  No- 

>  tant  tandem,  nisi  dubia  sint  prius  resoluta,  ad  reformatio- 

>  nera  statutorum  progredi  non   posse,  neque  ad  schema  con- 

>  ficiendum,  cum  sciendura  in  primis  sit,  quinam  praesentes  in 

>  Choro  et  quinam  ab  eodem  absentes  censeri  debeant  ad  lu- 

>  crandas  vel  araittendas  distributiones. 

>  Exquisitis  suffragiis,  Capitulum  in  hanc  sententiam  de- 

>  scendit,  petendam  esse  ab  ApostoKca  Sede  resolutionem  du- 

>  biorum  propositorum.  > 

Quoad  vero  reditus  Canonicorura  haec  Episcopus  refert. 
<  Reditus  annui  singulorum  canonicatuum,  non  computatis 
distributionibus  quotidianis,  deductisque  cuiusque  generis  tri-- 
butis  ,  summam  libellarum  mille  quingentarum  attingunt  ^ 
distributio7ies  quotidianae  tenues  sunt,  cum  vix  libellas  ter" 
centum  annuatim  ecocedantpro  singulis  canoniciSy  Dignita- 
tum^  et  Canonicatuum  liberae  collationis  praebendae  mas- 
sam  commimem  conslituunt,  de  qua  singuli  provisi  aequali- 
ter  paHicipanty  proindeque  pares  sunt  singulorum  reditus.  > 
Tandern  Episcopus  aniriii  sui  sensa  pandit  quoad  propositam 
quaestionem  inquiens:  «  Duo  sunt  articuli  decreti  Episcopalis 

>  super  quibus  dubiurn  movetur,  nonus  atque  decimus.  Alter 

>  disponit,  Dignitatibus,  Canonicis  et    Capellanis  indulgendas 

>  esse  vacationes  a  servitio  chori  per  duos  menses  sive  con- 

>  tinuos  sive  interpolatos ,    et    per  hoc   vacationum   tempus 

>  distributiones  quotidianas   ab  absentibus  lucrari .  etsi ,  uti 


88  OISTRIItUTiOtNUM, 

>  loquilur  decretuui,  deficiaat  punctaturae  libellae  36  p*-*   Di- 
»  gnitatibus  et  Canonicis  et  litellae  18  pro  Capellanis. 

»  Ad  cuius  commatis  intelligentiam  notari  oportet,  in  Ec- 

>  clesia  Cathedrali  A.  pro  punctatura  quotidiana  singuiis  die- 

>  bus  assignatos  esse  solidos  undecira  (nisi  interveniant  fun- 

>  ctiones  extraordinariae,  uti  processiones,  plures  Missae  Con- 

>  ventuales  et  similia,  quibus  in  casibus  solidi  adduntur  ultra 

>  numerum  praedictum);  viginti  porro  solidi  libellam  conflciunt; 

>  ideoque  libellae  26  constituuntur  solidis  720,  scilicet  diebus 

>  punctaturae  ordinarine  sexaginta  quinque,  cum  residuo  so- 

>  lidorum  quatuor.  Hinc  fit  quod  non  duo  tantura  raenses  in- 

>  tegri,  sed  duo  raenses  et  quinque  dias  absentiae  Dignitati- 

>  bus  et  Canonicis  remittuntur,  iteraque  Capellanis,  qui  dis- 

>  tributionibus  participant  perinde  ac  Canonici  ,  sed  non  ad 

>  aequulitatem,  bene  vero  pro  raedietate  tantum. 

>  Hic  articulus  IX.  meo  judicio  .  pugnat  cum  iure   cora- 

>  muni,  et  praesertim  cum  decreto  Tridentini.  sess.  XXII  cap, 

>  3.  et  sess.  XXIV  cap.  12  de  reform.:  quo  in  usum  revoca- 

>  la  fuit  Constitutio  Bonifacii  VIII  relata  in  6,  tit.  3  de  Cle- 

>  ricis  non  resid. 

>  Pugnat  item  cum   peculiaribus  Capituli  Statutis,  quae 

>  a  tempore  celebrati  Concilii  Tridentini  et  iuxta  dispositiones 

>  Conciliorum    Provincialium    Me  iiolanensium    (  Provinciae 

>  quippe  Mediolanensi   usque  ad  saeculi  praesentis  exordium 

>  adscripta  fuit  sempei'  Dioecesis  A.)  abrogata  contraria  consue- 

>  tudine,  teiupus  absentiae  ad  tres  menses  pro  quolibet  anno 
»  contraxerunt,  concessis  fructibus  Ijenelicii,  sed  missis  distri- 

>  butionibus  quotidianis. 

>  Pugnat  tandem   cum  natura   et   ratione   quotidianarum 

>  (listributionum,  quae  ideo  inductae  sunt  ut  essent  diligentiae 

>  stimulus  et  praeuiium,  ut  scilicet  ad  eas  lucrandas  proinpti 

>  ac  soUiciti  servitio  chori  incumberent  Canonici  et  Capellani. 

>  AHer  articulus  Decreti,  scilicet  X,  sexngenarios   abseti- 

>  tes  matutinis  horis  ut  praesentes  habendos  esse  pronuntiat. 

>  Haec  dispositio  est  omnino  singularis,  neque,  quod  sciam, 

>  exeraplum  habet  in  reliquis  Ecclesiis  Collegialibus  istarum 

>  regionum  ;  et  cum  Canonici  oinnes  provectae  sint  aetatis , 


ET  s;:hviiii  crori  89 

>  nejiiuijiin  brevi  uiatutiuis  horis  interesse  teaeretur.  Ad  haec, 

>  oflBciutn  inatutinum  quod  tempore  editi  Deoreti  summo  mane 

>  celebrabatur,  in  praesens  nunquam  ante  horam  sextam  gal- 

>  licam  tempore  aestivo,  et  in  hieme  hora  septima  cum  se- 

>  iuisse  inchoatur.  Praeterea  ab  exeunte  mense  Novembri  us- 

>  (jue  ad  Pascha  recitatur  offlcium   in  Choro  hiemali,  idest 

>  in  Sacristia,  ubi  Canonici  et  Capellani  a  frigoris  asperitate 

>  Uin)  loci  angustia,  tum  ignis  accensione  caventur/ 

>  Itnque  censeo  utrumque  articulum  memorati  Decreti  com- 

>  niuni  iuri,  statutis  peculiaribus  et  Chori  servitio  contrarium. 

>  Quod  nttinet  ad  Apostolici  Delegati   qualitatem,  quam 

>  si*)i  asserit  Epi^copus  G,  in  Archivio    Curiae    nuUum    re- 
»  peritur    documenlum ,  quo    huiusmodi    delegationis  limites 

>  (M.  conditiones  dignosci  queant.  Tunc  temporis  nondum  erat 

>  R(^  '.Kinus  Pontifex  libertate  i^rivatus,  et  negotia  ab  Bpisco- 

>  |>o  i>  in  citatis  articuhs  expedita,  adeo  non  urgebant,  ut 
»  ad  Apostohcam  Sedem  recursus  haberi  non  posset. 

>  Utrurn  vero  legitime  introduci  posset  consuetudo  contra 

>  C  )ncilii  Tridentini  decreta,  praesertim  si  clausula  irritante 

>  niunita  existant,  S.  Congregationi  definiendum  relinquo.  > 

Hiice  habitis  proposita  fuit  quaestio  sub  dubioni  •  for.uu- 
li  >   iu  niW  (\\S(^riptis. 

Ammadversionks  ex  ofpicio  in  pavorem  Deoreti  Episco- 
)M  \  Dubitari  nequit  quod  ex  Summi  Pontificis  privilegio 
C  uionici  et  Beneficinti  vacante .  a  chorah  servitio,  ooncihari 
VHcationuni  tempore,  queant  lucrari  distributiones  quotidianas, 
}[)>e  enim  ex  plenitudine  potestatis  disoiplinae  ecclesiasticae 
(st  moderator  et  arbiter.  Porro  Episcopus  G  uti  Apostolicus 
Delegatus  concessiones  in  themate  indulsisse  videtur:  hinc  de 
ipsarum  valore  atque  efficacia  ambigere  nefas  est.  Porro  quod 
Episcopus  id  egerit  uti  S.  Sedis  delegatus,  eruitur  ex  ipsius 
Decreti  verbis.  Qiiod  autem  id  possint  S.  Sodis  delegati ,  ex- 
inde  patet  quod  Delegati  ApostoHci  Poatificis  potestate  fun- 
pantur.  Ita  cap.  Sane  de  offic.  et  potest.  iudicis  delpgaH;  ibi: 
1't'h.v  a  7}(»hfs  Megatus  vices  nostras  gerit. 


90  OiSrHIBCJTIOMJJI, 

Neque  iuiui.  opponere  prorsus  ignorari  utruui  icicultales 
huiusmodi  in  casu  extiterint,  atque  utrum  eo  usque  ampliH- 
tfie  fuerint,  quandoquidem  huic  offeudiculo  obviam  iri  potest 
tritissiraa  illa  iuris  regula  quod  praesumttur  factum  quod 
de  iure  faciendum  erat.  Idque  eo  vel  magis  quia  graves  et 
legitimae  causae  aderant  ad  id  statuendum  impellentes,  quas 
Episcopi  Decretum  recenset,  inquiens:  <  Quum  iniuria  tem- 
porum  Calhedralis  nostrae  Ecclesiae  praebendae  pleraeque. 
et  quidem  pinguioreSs  nec  non  quotidianarum  distrihutionuhi 

massa praediis,  ac  fortunis   sic   expoliata   ewistant,  v.: 

Ecclesiae  ministri  eidem  iugiter  inservientes  etsi  ad  mim 

rem  redacti  numerum  sustentari  perparve  nimis  valeant 

postulationihus  vestris  annuendum  fore  diccimus,auctorifot 
etiam  qua  fungimur  Apostolica  concedentes  ac  indulgenfc 
in  Domino.  »  Neque  novum  est  huiusmodi  indulta  elargii; 
praesertim  si  praebendae  fructus,  et  disfributiones  uti  in  the- 
luate,  adeo  tenues  existant,  ut  honestae  sustentationi  vix  suf- 
ficere  possint.  Sane  in  una  Oriolen.  6  Becembris  i794  Ca- 
pitulum  attenta  paupertate  redituum  praebendae  et  distribu- 
tionuiu,  ampliationem  vacationum  una  cum  perceptione  ipsarum 
distributionum  expostulavit  ab  H.  S.  Ordine,  et  voti  compos 
factum  fuit.  Quapropter  concessiones  in  themate  suo  robore 
consistere  videntur. 

His  accedit  quod  S.  Tridentina  Synodus  cap.  3  sess.  21 
amplissimam  tribuit  Episcopis  facultatem  decernendi  in  iis, 
quae  ad  chorales  distributiones  pertinent. 

At  nedum  ius  adsistit,  sed  et  consuetudo  suffragatur,  ides: 
septem  supra  sexaginta  annorum  observantia  sive  in  linc: 
praesumptiva  ^  sive  in  linea  praescripliva.  Sane  assistit  iii 
linea  praeswnptiva  eo  quod  praesumi  legitime  haud  queal  , 
quod  Episcopi  omnes,  qui  G  successerunt ,  huiusmodi  erro 
rem  vel  non  adverterint,  vel  ei  non  occurrerint,  si  reve- 
ra  eis  praesto  non  fuissent  argumenta  pro  huiusmodi  de- 
creto  sustinendo.  Quod  ;mtem  in  linea  praescriptiva  adiuvet 
ex  eo  patet,  quod  consuetudo  legitime  introducta  novum  ius 
constitunt.  Ad  rem  Can.  Consuetudo  dist.  2,  ibi :  «  ea  quae 
lo))f/  f  rtmsupfudine  comprobata   sunt,  non  minus  quam  ea 


n  s.:.\:r;i  ciiori  91 

guae  scripta  sunt  iura  servantur.  >  Neque  miiiu>  (crtuin  est 
consuetudinera  legitime  invalere  etiara  contra  canones,  siquidem 
nec  paucis,  nec  parvae  notae  canonistis  sententia  arridet,  quod 
lapsus  decem  annorum  sufficiat  ad  eam  inducendam,  etsi  rigi- 
diores  requirant  plusquam  quadraginta  annos.  Reiffenstuel 
in  lib.  i  Decret.  tit.  4  %.4  num.  102  et  seq.  Quod  autem 
legitima  fuerit  huiusmodi  consuetudo  id  faeile  suadetur,  ete- 
nim  nec  rationi,  neque  honestati  repugnat,  et  maxima  fuit 
bona  fide  introducta,  necnon  legitimo  teirQ)ore  completa.  De- 
nique  tradunt  Doctores  v^lere  consuetudinem  ut  distributio- 
nes  dentur  Clericis  senibus  post  septuagesimum  annum  quam- 
vis  divinis  non  intersint,  inter  quos  Monet.  de  dislrib.part.  2 
quaest.  12  n.  57,  Sanctarell.  variar.  resol.  quaest.  8  n.  14, 
BarbosM  ad  Concil.  Trid.  sess.  24  cap.  12  pag.  321  n,62 
circa  finem.  Quare  concludenduni  est,  concessiones  ab  Episco- 
po  G  factas  sustineri,  tam  iure  quam  consuetudine  inspecta. 

Animadversiones  contra  Decretum  Episcopi.  Altera  sed 
vero  ex  parte  perpendendum  occurrit  Bonifacium  VIII  cap.Con- 
suetudinem  de  Clericis  non  residenlibus  in  6  (quod  a  Con- 
cilio  Tridentino  renovatum  fuit),  postciuaiu  generatim  constituit 
Canonicos  et  Beneficiatos  absentes  distributionibus  carere,  haec- 
statiin  adiungere:  '«  Exceptis  illis,  quos  infirmitas,  seu  iusta, 
et  rationabilis  corporalis  necessita^ ,  aut  evidens  Ecclesiae 
utilitas  excusaret.  > 

Cum  itaque  has  inter  causas  vacationum  tempora  haud 
recenseantur,  videtiir  ex  Tridentina  Synodo  sess.  24  cap.  12 
vetitum  esse  canonicis  tempore  vacationum  distributiones  quo- 
tidianas  lucrari,  quin  diversa  interpretatio  dicto  capiti  aptari 
vnleat,  quoties  enim  S.  H.  Ordo  hac  de  re  consultus  fuit,  iu- 
giter  declaravit  canonicos  absentes  a  residentia,  seu  vacantes 
a  chorali  servitio  tempore  conciliarium  vacationum  quotidia- 
nas  percipere  haud  posse  distributiones,  ceu  tradit  Bened.  XIV 
in  sua  institul.  107  num.  36,  nec  hac  in  re  aUquid  operatur 
ipsius  Capituli  consensus,  quandoquidem  adeo  gravis  est  legum 
(' monicarum  rigor,  ut  Capitulaies  quibus  uti  praesentibus  ac- 
ciesceret  absentium  portio,  ad  ^  /itandas  collusiones  et  fraudes 
iiixta  praescriptum  Concilii  Tridentini  in  cit.  ^ess.  24  cap.  12 


92  oisTRinuTioifoir, 

neqiKMnl  1  t.i.;i.iiuiies  amissas,  eoque  minas  aiuittendas  ce- 
dere ,  vel  donare  •  nisi  postquam  fuerit  peculiaribus  canoni- 
cis  distributa  fallentiarum  quota,  sub  poena  nuUitatis  donatio- 
nis,  et  transactionis,  si  forte  intercesserit;  prouti  docent  Fa- 
gnanus  m  cap.  Licet  n.  90  et  91  r  Pnsserin.  reg.  8  n  127 
rt  seq,,  Bened.  XIV  inslit.  ccclesna.st,  107  g.  7  ?/.  42. 

Neque  oggerendum,  quod  proposifus  articulus  si  non  iure 
inspecto,  attenta  taVnen  lonvi  teinporis  consuetudine  consistere 
possit.  Qnanti  enim  facienda  sit  consuetudo  contraria  S.  Con- 
cilii  Tri(ientini  decretis,  satis  condudenter  eruitur  tum  ex  jnre- 
nerali  censura,  qua  in  Oonstitutione  S.  M.  Pii  IV  m  Pnn- 
cipis  Aposioloriim  vel  irritantur,  si  praecesserint,  vel  inter- 
dicuntur  ita  ut  incipere  nequeant,  tum  ex  Bened.  XIV  insf. 
rccL  60  n.  7,  Card.  De  Luca  deCanon.et  Capit.  discurs.  33 
n.  3  in  adnot.  ad  Concil.  Trid.  disc.  1  num.  16^  Piton.  rf?V- 
rcpt.  ecclesiast.  23  num.  16  et  17  discepf.  112  num.  29.  Et 
S.  Congregatio  in  causa  Dertlwnen.  Constitutionum  CapitU" 
larium  14  Septembris  1829  §.  Dubiwn  IV,  apprime  tra- 
dit:  €  Absentes  a  choro  tempore  vacationum  haud  lucrari 
distributiones  ,  sed  eas  praesentibus  accrescere  Tridmt 
St/nod.  sess.  24  cap.  12  de  Reform.  S.  Congregatio  in  /?- 
lerdcn.  absentiae,  et  di.stribufionum  3  Moii  1792  od  pri- 
mum  dubium,  et  in  Orolien.  6  Decembris  1794  §.  Qaate- 
nus.  Quae  quidem  lex  fanti  rsf  roboris,  utnulla  invehi possit 
confrarna  consuetudo^  aut  efiam  iurata  CapitvXaris  constifutio, 
ut  (locet  Fagnan.  in  cap.  Licrt  de  praebend.  num.  92  licct 
auctoritafe  Episcopi  roborata ,  cum  non  valeat  Epi.^^copus 
quidquam  statuere,  quod  iuri  communi  adversetur ,  >  Et  opti- 
mo  sane  iure,  huiusmodi  enim  consuetudmes  nervum  ecclesia- 
sticae  disciplinae  paulatim  diirumperent,  ad  quam  instauran- 
darn  et  confirinandam  Tridonlini  Patres  tantopere  insudarunt. 

Qnod  vero  alterum  specfat  decreti  articulum  haec  animad- 
versa  simt.  Certum  .  explorMtnmque  est  a  mre  communi  nou 
decerni,  ut  immunitatem  a  choro  obtineat,  et  fructus,  ac  dis- 
tributiones  accipiat,  qui  per  anno:^  quadraginta  inserviit,  Na- 
varrus  constit.  2  lib.  3  de  Cleric.  non  residentibus;  s(  d  cuiu 
nonnuUa   peculiarium    oeclesiarum  stiluta   immunitate!!i   hanc 


V  er  sKnVnii  ciuM  d3 

impertirent,  Oregorius  XTV  ductus  etiam  consiiiei.  II.  S.  Con- 
gregationis  eadem  ^tatuta  minioie  improb  mtla  censuit,  Oarzia 
de  benef.  part.  3  cap.  2  %.  1  num.  344  Hinc  S  icra  Con- 
gregatio  huiusmodi  privilegium  generatiiii  elargitu»*  oanonicis, 
et  benenciatis,  qui  per  annos  quadraginta  assidae  ct  laudabi- 
liler  muncre  suo  perfuncti  fuerint.  Cf.  Bened.  XIV  mr 
stit.  eccles.  107  num.  64*  Ex  dictis  itaque  consequitur  decre- 
tum  Episcopi  0  hoc  super  articulo  praxim  S.  H.  Congregatio 
nis  evertere  imraunes  a  choro  declarando  eos  .  canpnicos  seu 
beneficiatos,  qui  aetatem  sexaginta  annprum  expleverint,  quin 
ulla  de  praestito  chorali  servitio  ratio  habita  fuerit,  ideoque 
buiu^modi  (lecreti  articulus,  iureinspecto,  consistere  haud  pos- 
se,  videtur,  ,. :   .    . 

At  ne  consuetudipe  quidem  attenta  sustineri  potest.  Qiian- 
doquid^m  caeteris  omissis,  rationi  consoqa  .haud.  foret  laii^ 
consuetudo,  quae  immunitat^i  a  qhori .  servitio  tribueret  non 
ob  assiduitatem ,  et  laudabiiitatei]i  .pr.^e^titi  ^^eccleju^  servitii, 
sed  ex  aetate  vel  canonici  vel  beneticiati,  auod  a  iustitiae 
et  aequitatis  ratione  quantum  abhorreat,  neino  est  qui  non  vi- 
deat.  Porro  scitissimi  iuris  est  consuetudinem  illam  parvi  fa- 
ciendam  esse,  quae  sive  rationem,  sive  iegeiii  vincat  Ad  rem 
leo)  2  Cod.  quae  sit  longa  consuetudo,  ibi:   <  Consuetudinis, 

>  ^'''usque  longaevi  non  vilis  auctoritas  est,  verum  non  usque 
»  adeo  sui  valitura  momentout,aut  rationein  vincat,  autlegem.» 

Nec  movet  huiusmodi  concessiones  ab  Bpiscopo  fact?ts  fuisse 
utpote  Sedis  Apostolicae  delegatp.  Hanc  eniai  diflScultatem  di- 
luit  Episcopus  in  literis  iuformatoriis,  inquiens:  nullum  repe- 
riri  in  Curiae  Archivio  Documentum,  quo  huiusmodi  delega- 
tionis  limites  queant  dignosci. 

Hi<ce  aliisque  animadversis  proposita  sunt  sequeniia 

Dabm. 

I.  €  An  concessiones  contentae  in  artioulis  nono  et  decimo 
»  decreti  a  b.  m.  E|  iscopo  G.  editi,  iure  sustineantur  in  casu.  > 

Et  quatenus  negative. 

II.  €  An  dictae  concessiones  saltem  in  vim  con^uetndini^. 
»  vigentis  a  tempore   editi  decroti    usque  ad    pra^^stni:?    i);>  i- 

>  ijeantur  ip  casp,  » 


!;'  OfSTRlBOTlOltOlf,  tt  SdRVlTil   GflOM 

Resoi.utio.  S.  Gongregatio  Goncilii,  cauf  i  cngjiita,  die  20 
lunii  1874  respondere  oensuit:  Ad  I  et  II  negative. 

Ex  QUIBUS  C0LLI0B9  *. 

I.  Ganonicos  et  Beneficiatos  absentes  distributionibus  ca- 
rere,  illis  exceptis  quos  infirmitas  seu  iusta  et  rationabilis  cor- 
poralis  necessitas,  aut  evidens  Ecclesiae  utilitas  excuset. 

IL  Ganonicos  et  Beneficiatos  ateentes  a  residentia,  seu 
vacantes  a  chorali  servitio  tempore  vacationum  conciliarium, 
quotidiana';  percipere  haud  posse  distributiones,  sed  eas  prae- 
sentibus  accrescere. 

m.  Hanc  vero  legem  tanti  esse  roboris,  ut  nuUa  invehi 
possit  contraria  consuetudo,  aut  etiam  iurata  capitularis  con- 
stitutio,  quamvis  episcopali  auctoritate  roborata. 

IV.  Immunitatem  a  choro  iis  concessam  qui  aetatem  sexa- 
giiita  annorum  expleverint,  quin  ulla  de  praestito  laudabili 
chorali  servitio  ratio  habita  fuerit ,  iure  inspecto  nullatenus 
sustineri. 


9» 


CO^:^^HTJ.\E  PAROCHIALIS 


Die  22  Auauiti  187 4, 

CToinpeiidium  fneti.BpiscopusB.anno  18 n  exeunte,Sacpa- 
tissinioPrincipi,  quem  Deus  diu  sospitet,  exposuit,  in  sua  Dioe- 
cesi  eos,  quibus  imminet  animarum  cura,  in  duplicem  cktssem 
dispertiri:  ad  primam  illos  pertinere,  qui  licet  parochi  Curati  et 
Capellani  vocantur,  parochiali  tamen  jurisdictione  praediti  sunt; 
ad  alteram  spectare  eos,  qui  Expositoruni  et  Beneficmtorum  uo- 
mine  venientes  ex  propriae  praebendae  fundatione  nonnullas 
parochialesfunctionesobiretenentur,  quin  tamen  ordinaria  po- 
tiantur  jurisdictione.  Addidit  insuper,  hisce  temporibus  prae- 
bendarum  reditus  in  ea  Dioecesi  adeo  imminutos  esse,  ut  isti 
animarum  curatores,  et  careant  quo  honeste  vivant,  et  insu- 
per  alieno  aere  gravati  persaepe  decedant.  Retulit  tanrlem  , 
istorum  nonnuUos  nedum  missa  pro  populo,  sed  tot  aliis  niis- 
sis  beneficio  adnexis  gravari,  quot  celebrandis  integer  annus 
minime  suflSciat.  "" 

Has  ob  causas  opus  fuit  ut  cogitaretur  de  summa  quatlam 
pecuniae  constituenda,  quae  congrua  esset  ad  vitanv?;usfentan- 
dam:  quam  non  minorem  assignandamessequingentoruin  FlDrf- 
norum  putabat  Antistes,  atque  ut  huilc  fihem  facilius  oonse- 
qui  valeret  expostulabat  facultatem  reducendi  praoffita*  Mis^a- 
rum  onera,  usque  ad  summam  scutatorum  biscentun). 

Huio  Episcopi  petitioni  Pontifex  Maximus  per  S.^Conrilii 
Oongreg.  rescribendum  mandavit  c  pro  facultate  leducendi 
»  Mi^sa.  usque  dum  animarum  curatoribus,  aliij^que  ih  pre- 
»  (ibiH  noininatis  adsigna^a  maneant  scutata  centum  et  octo- 

>  ginta  inonetae  romanae,  ita  tamen  ut  reductionon  excaiat 
•>  medietatem   numeri    in   fundatione  praestituti,   arbitrio   et 

>  conscientia  Episcopi  ad  quinquennium,  et  (fumniodo  conces- 
»  siones  faciendae  quinquennii  terminum  non  excedant.   » 

Ja!nv(.M'o,   ut  retulit  Vicarius  (leneralis  pr.K^lMtao  Diuece-is 


96  tofiCiwAi:  PAHoCntAU^ 

literi.^  ilii?  24  Aprilis  labentis  aanidatis,  ex  hujusinocli  re^cripfo 
dul»italio  suborta  est  an  in  hac  summa  scutatorum  180  sta- 
tiuuida,  dcbeant.  etiam  indudi  eleenru>synae  Missarum  adven- 
tiliarufn,  el  praesfaliones  stolae,  aliaeve  oblationes  gratuitae 
pro  certis  precationibus  pro  defunctis  publice  in  Ecclesia 
faviendis  vel  non.  A.cceptis  precibus  illico  editum  fuit  a  Se- 
cretaria  S.  Congregationis  rescriptuai. Puna/wr  infolio,  etcau- 
sa  propor^itti  fuit  sub  dubitandi  formula  in  calce  exscripta. 

llflsceplHtio  nfnoytkmm. 

A.NiMADVEiisroNES  Ex  OFPicio.  Neminem  latet  et  saepisiiiue 
penes  S.  0.  declaratum  fuit,  summam  scutatorum  centum,  Pa* 
rochis  a  iure  statatam  pro  congrua  vitae  sustentatioae  noa  /a- 
xalive  sed  demonstrative  tantuui  accipiendau»  esse,ita  ut  ip^ius 
taxatio  prudenti  judicis  arbitrio  committi  debeat,  ut  eam  in  tm-* 
ta  quantitate  constitu  it,  quae  sit  siifficiens  ad  commodam  et  ho- 
nestam  personae  sustentationem,  habita  ratioije  ioci,  onerum, 
qualitatis  personae,  consuetudinis  regionis  et  similium.  S.  Con- 
greg.  Firmana  pensionis  17  Martii  1827  %.  postulaf:  Por- 
fuen.  congruae  parochialis  27  Augusti  1853  %.  Neminem; 
RiAa  part.  4  tom.  1  decis.  595  num.  1  parl.  6.  decis.  220 
num.  11  part,  19  tom.  1  decis.  1  num.  4  et  alibi  passim. 
Hinc  parochialis  pim^bendae  tenuitati,  ulu  aliter  suppetiae  fer- 
ri  nequeant,  consulere  oportet  ,  aut  perpetua  unione  Benefi(?i(:- 
rum  Conc.  Trid.  sess.  21  rap.  5  sess.  24  rtfp.  13  dc  Refor . 
aut  applicatione  piorum  legatorum,  vel  eti.un  luissaruu)  redu- 
ctione  S.  Congreg.  in  Spoletana  18  Decembris  1790,  in  No- 
varien.  Reductionis  Missarum  23  Sovembris  1793  et  in 
Asculana  Paroeciar  15  Decenibris  1804.  At  vero  utrum  in 
Paiochorum  congrua  praefinienda  ratio  haberi  debeat  etiani 
emolumentorum,  quae  incerta  dicuntur ,  quaestio  est  inter 
iuris  interpretes .,  qui  hanc  agitant  quaestionem,  quando  di 
congrua  Vicariis  perpetuis  adsignanda  edisserunt  ex  disposi- 
tione  Const.  S.  Pii  V.  cujus  initium  Ad  exequendum, 
in  qua  pjprlegitur  «  Ita  se  (Bpiscopum)  continere  et  arbitra 
»  ri  debere,ut  non  maior  centum,  nec  minor  quinquaginta  scu 
>  taluiuiu  ;.JiiiiUf)rum  su.j  i.u  'm    put.-itis  etiam  omnibus  inc-i-» 


COnGHVAE   PAROCHlALfS  97 

>  ti>  einolu  neQtis,  et  aliis  obveationibus  commuaiter    percipi 

>  solitis»  eis  (vicariis  perpetuis)  adsigaentur.  >  Quaenam  vero 
siat  ista  incerta  emolumenta,  et  obventiones  cornmuniter  per- 
c.ipi  solitae,  iaquirunt  DD.  et  in  diversam  abeunt  sentenfiam. 
i^onnulli  enira  incerta  distinguunt  inter  mere  eventualia ,  quae 
r^cilioet  pendent  ex  mera  populi  devotione  ,  et  inter  incerta 
Nliqualiter  certa,  quaeex  administratione  sacramentorum  ,  et  a 
funeribus  derivant,  atque  haec  in  congruam  imputanda  esse 
censent,  minime  vero  ilia.  Ita  Cardinalis  De  Luca  disc.  18. 
num.  12>  de  Paroec.  Qonzalez  ad  Reg.  Cancellariae  in 
Prooem.  §.  7 .num.185,  Gutlierez  Consil .8  anum  3 .  Valenz. 
ConsiL54.num.  18.Pilonius  disc.  Eccles.  46.  num.  10.  11. 
Reiffenstuel  Lih.  III  Decret.  tit.  XXXVII  De  Capellis  Mo^ 
nac.  num.  15  qui  sententiam  hanc  si  non  probabiliorem , 
saltem  aeque  probabileni  dicit  ad  tradita  per  Reclusium  de  re 
p/iroch.  tit.  4  num,  10.  Giraldi  Jus  Pont.  Parl.  11.  sect. 
23  sub  fin.  aliique.  Juverit  pro  rei  claritate  referre,  quae 
ex  auctoritate  De   Luca  habet  Pitonius  loc  cit.  <  Distinguea- 

>  dum  est  iater  iacerta  aliaesse,  quae  suat  mere  eveatualia  et 

>  voluataria  quae  peadeat  e  sola  populi  devotioae,  quorum  ra- 

>  tioaem  habeadain  noa  esse    pro    coagrua    firmat  De   Luca 

>  disc.  18  num.  12  de  Paroec.  et  alia  iacerta  solvi  occasio- 

>  ae  sacraraeatoruin,  vel  sepulturae,  quae   uut  aliqualiter  cer- 

>  ta,  quorum  ratio   haberi  debet,  cum  proiade    populus   aoa 
»  possit   aoa  mori,  uqu   aasci,  noa    baptizari,   ut  subjuagit 

>  idera  Cardinalis,    ubi  etiam  notat,  quod  in  plerisque  paro- 
»  chiis  nullum  alium  reditum  habentibus  ista  solita  emolumen- 

>  ta  ob  populi  numerositatem  adeo  magnum  reditum   consti- 

>  tuunt,  quod  sufficiat  etiam  ad  sustentationem  coUegii,  cujus 

>  l)eneficia  adeo  pinguia  reputautur,  ut  etiam  pensionibus  gra- 

>  ventur.   > 

Aliam  rationem    addit  Reiffenstuel  loc.  cit.  num.  20  in- 
quiens  «  Quamvis  enim  tales  obventiones  (quae  nempe  ex  sa- 

>  cramentorum    administratione ,  purificatione   mulierura  etc. 

>  exoriuntur)  incertae  sint  respeetu  certi  et  determiaati  tem- 

>  poris  aut  quautitatis,  taraea  ad  aliquara  saltem  certitudiaem, 

>  computatis  tribus  aut  quatuoi'  retro  anais.  redno.i  ita  pos- 

Aetn  Tom.  VIIT^  f.,sr.,  LXXXVL  1 


98  coN'GHt'Av:  PAiiociT^rr!?::^ 

>  sunt  j  ui  Vicarius   de  honesta  sua  susteniatioaa  moraltter 

>  certus  esse  queat.  > 

Alii  vero  e  oontrario  evincere  oontendunt  congruam  solis 
reditibus  et  fructibus  oertis  constare  debere,  non  vero  eraolu- 
mentis  et  proventibus  incertis.  Inter  emolumenta  autem  et 
proventus  incertos  reponunt  fructus  stolae  idest  obventiones, 
quae  ex  administratione  Baptismi,  Viatici,  Extremae  Unctio- 
nis,  Benedictione  nuptiarum  ,  purificatione  mulierum,  funera- 
libus  etc.  percipiuntur  easque  in  congruam  imputandas  non  es- 
se  autumant.  Ita  Barbosa  lib.  3  luris  EccL  univ.  cap.  6 
num.  44.  citans  Franc.  Leo^  in  thesauro  Fori  EccL  p.  l 
cap.  31  sub  num.  6,  Van-Espen  in  lus.  EccL  univ.  q.  2.  tit. 
35.  de portione congrua  cap.  6.  PignatelLTom.  3.  Cons.81 
et  consult.  107  num.  8.  in  fin.  Pirhing.  de  praeb.  sect. 
1.  num.  44.  et  alii  plures.  Istorum  rationes  a  ReifFenstuel 
capitulatim  afiferuntur  loc.  cit.  num.  13.  14.  Bmolumenta  sti- 
perius  descripta  in  Vicarii  coqgruam  imputari  nequeunt  «  tum 

>  quia  Vicario  debetur  congrua  portio  certa,  seu  certa  sufifi- 

>  ciens . . .  Tum  quia  de  Jure  cap.  12  de  Praeb.  debetur  portio 

>  de  proventibus  Ecclesiae,   atqui  stolae  non  sunt  proventus 

>  Eociesiae  sed  fructus  officii  et  laboris  ipsius  Vicarii.  Con- 

>  firmant  hujusmodi  doctrinara  ingentibus,  quae  contraria  se- 

>  cum  trahit    sententia,    absurdis,   praesertim    quod  Vicarii 

>  hujusmodi  quasi  necessitate  adigantur  ad  turpiter  exigendas, 

>  quaerendas ,  directe  vel  indirecte  sollicitandas  oblationes  ac 

>  mercedem  in  casu  administrationis  sacramentorum,  et  aliorum 

>  munerum  pastoralium  ,  oum  alias  necessaria  sustentatione 

>  oarerent.  Ex  quo  non  raro  nota  avaritiae,  injustitiae  aut 

>  etiam  simoniae  inuritur  Vicario ,  copiosae  consurgunt    pie- 

>  bis  murmurationes,  irreverentia,  et  vilipensio  sacrorum,  dum 

>  ea  quasi  vendi  vel  emi  vident,  neglectus  vel  tardior  usus 

>  sacraraentorum,  praesertim  viatici,  et  ex  timore,  quod  Pasto- 

>  ri  merces,  quae  saepe  nonnisi  diificulter  haberi  potest,  da- 

>  ri  debeat,  prout  amplius  discurrit  Van-Espen  1.  cit.  ubi  etiam 

>  plures  synodos  adducit,  in  quibus  statutum  habetur  ut  certa 
»  congrua  portio  in  tantum  assignetur,  na  in  administrandis 

>  sacramentis  quidpiam  exigeudo  oneri  sint  Parochianis,  sunt 


»  veroa  Patrura  in  Concilio  Coloniensi  153().  Accedit  quod 
»  inhujusmodi  Parochiis  ubi  incerti  fructus  stolae  in  congruam 

>  portionem  imputantur,  debite  quaiificati,  et  litterati  Pastores 

>  haberi  nequeant  utpote  qui  fugiunt  Ecclesiam,  ubi  nonnisi 

>  continua  sollicitudine  et  turpi  quasi  quaestu    et  exactioni- 

>  bus  suani  sustentationera  habere  queunt,  id  quod  etiam  no- 

>  tatur  c.  extirpandae,  30  de  Praeh.  et  cap.  1.  eod.  in  &**.> 
Hanc  autem  sententiam  etiam  contrarii  DD.  corarauniorera  vo- 
cant,  uti  Reiffenstuel  l.  c.  n.  13.  Pitonius  disc.  JSccl.  46. 
n.  12. 

Praeter  Canonistas  vero  Rotae  tribuual  saepe  quoad  hanc 
materiam  iudicium  protulit,  et  praemissa  distinctione  inter 
incerta  quae  habent  aliquara  certitudinem ,  ut  sunt  decimae 
fruraenti,  vini,  olei  aliique  fructus,  qui  incerti  sunt  tantura- 
modo  rationf^  summae  et  quantitatis;  atque  inter  emolumenta 
quae  oranino  incerta  sunt,  ut  reditus  funeralium,  oblationum 
nuptiarura,  eleemosynarum  altaris  et  similium;  prima  in  con- 
gruam  iraputanda  esse  decrevit,  non  vero  secunda.  Ita  part. 
6  recent.  decis.  230.  num.  3  part.  i3  decis.  392  num.  8 
part.  i9  tom.  i  decis.  1  n.  11  part.  13  decis.  347  num. 
8  part.  19  tom.  1  decis.  1  num.  9  cum  sequenti  et  alibi 
saepissime.  Praestat  prae  ceteris  decisionem  230  num.  3 
part.  6  referre  ubi  recitatis  S.  Pii  V  verbis  compulatis 
etiam  omnibus  incertis  emolumentis  et  aliis  ohventionibus 
communiter  percipi  solitis-mhdM^  «  quod  est  intelligendum  de 

>  incertis  quae  habent  quaradam  certitudinem  ut  sunt  decimae 

>  frumenti,  et  vini  aliique  fructus,  eraoluraenta  et  obventione.s 

>  quae  penes  Vicariura  sunt  incertae  quantum  ex  illis  percipero 

>  possit,  non  autera  hoc  est  intelligendumdeoraninoincertis, 
»  ut  sunt  eleeraosynae  altaris,  funeraliura,  et  similium  quia 

>  ista  non  cQmputantur  in    congruam.    Rebuff.  de    congrua 

>  num.  83  et  86.  Mantic.  decis.  269  num.  6  Rota  decis.  5 

>  num.  3  p.  2  divers.  et  d.  decisione  449  n.  6.  et  d.  decis. 

>  420  sub  num.  2,  ubi  redditur  ratio,  quia  venter  non  del)et 

>  pendere  ab  incerto,  cum  venter  non  patiatur  dilationein.  > 
Unum  tantummodo  casum  excipit  Rota  quando  scilicet  d(i 
consuetudine  loci  aliter  introductun    doceitur.    Ita  decis.   1 


lOj  CONCaUAA..    VAA.WHl\Ui 

num.  10  parl.  19  tom.  1  ubi  ait  «   Non  obstat  quod  Pn- 

»  rochi  habeant  plures  reJitus  consistentes  in  funeralibus  o])la- 

>  tionibus,  nuptiaUbus  eleeniosynis  aHisque   similibus,    quia 
»  cuin  ista  sint  rnere  incei-ta  nisi  de  consuetudine  loci  aliter 

>  introductum  doceatur,  non  veniunt  iniputanda  in  congruani 

>  Rebuff.  de  congr.  port,  nura.  31  et  87.  Gratian.  discept.  399 

>  n.  10  et  seqq.  Tondut.  quaest.  benef.  58  num.  4  et  5  et 

>  pUiries  firraavit  Rota  ....    in  quibus    conoordantes    et 

>  contraria  tantum  procedunt  in  incertis,  quae  habent  aliquara 
»  certitudinem,  ut  sunt  decimae  frumenti,  vini,  olei,  etc. 

Huiusmodi  Rotae  distinctio  et  sententia,  cui  plenissirae 
adhaeret  Ferraris  verbo  Congrua  ari,  11  num  11,12,  nec 
non  Scarfantonius  lib.  III.  TU.  III  num.  60  in  superiorem 
Canonistarum  opinionem  recidit.  Siquidem  licet  Elota  cum 
distinctione  procedat,  attamen  emolumenta  stoiae  haud  in 
congruam  imputari  posse  statuit,  quod  pariter  ab  iisdem  con- 
tenditur. 

Quid  autem  in  hac  judiciorum  varietateS.Conoilii  Congrega- 
tio  senserit,  fortasse  deduci  potest  ab  hemien.  Vicariae  20. 
Aprilis  1697  lib.  47 .  Decr.  pag.  151  el  547  ubi  tertio  lo- 
co  proposito  dubio  «  A.n  eidem  Vicario  perpetuo    assignauda 

>  esset '  congrua  et  quid  in  ea  imputandum  -  responsum   fuit 

>  -  Assignandam  esse  congruam,  arbitrio  Episcopi,  dummodo 

>  non  excedat  sumraara  clucatorum  sexaginta ,  computatis  in 

>  ea  fructibus  praebendae  et  aliis  ad  formam    BuUae   Beati 

>  Pii  V.  >  Jamvero  pro  executione  praedictae  resolutionis  lata 
fuit  ab  Episcopo  sententia  infrascripti  tenoris  «  Declaramus 

>  supradicto  Vicario  perpetuo  assignandam  esse  oongruam  in 

>  sumraa  ducatorum  sexaginta  .  .  .  computatis  tamen  in  eadem 

>  congrua  fructibus  praebendae  omnibus,  etiam  incertis  emo- 

>  lumentis  et  ahis  obventionibus  communiter  percipi  solitis. 

>  Declarantes  etiam  in  congrua  praedicta  non  esse  computan- 

>  das  distributiones  quotidianas,  quae  dantur  ratione  servitii 

>  personalis  praestiti  oh  interessentiam  choro,  caeterisque  fun- 

>  ctionibus,  oblationes,  candelas,  eleemosynas,  aliaque  emolu- 

>  menta  parochialia  solita  dari  pro  funeribus,  pro  benedictio- 

>  ne  cadaverum  in  suis  domibus,  pro  officio  absoUitionis  su- 


G.j.\GitUA;:   PAIIOCHULIS  101 

>  p  r  vijfuiictis.  .  .  .  pro  benedictionibus  doinoiuin  in  diebus 

>  Paschatis,  pro  sponsalitiis,  pro  Baptismiset  similibu^  tam- 

>  quan  non  comprehensa  in  Bulla  Biati  Pii  V.  > 

Appellatione  a  Oapitulo  interiecta,  quia  se  gravatum  pr*- 
tabat  praesertim  ex  non  facta  computatione  distributionum  , 
dubium  ita  concinnatum  fuit  <  An  in  congruam  Canonici  Ou- 

>  rati  imputari  debeant  distributiones  quotidianae,  quaedan- 

>  tur  ratione  servitii  personaHs  et  interessentiae  Choro,  nec- 
»  non  caetera  omolumenta  parochialia  expressa  in  sententia 
»  Episcopi  -  responsum  prodiit  =  Affirmative    quoad    primam 

>  partem,  negative  quoad  secundam.  > 

Hisce  pra^habitis,  ad  propo-iitam  controversiam  propius  ao- 
cedimus,  in  qua,  secundum  ea  quae  Vicarius  Generalis  ex- 
posuit,  duplex  incertorum  genus  distinguendum  esse  putabatur, 
unum  illorurn,  quae  mere  eventualia  sunt  et  nuUa  gaudent 
certitudine  uti  missae  adventitiae,  quae  ne  accensentur  quidem 
inter  emolumenta  parochialia,  nec  non  oblationes,  quae  s,  fi- 
delibus  sponte  exhibentur  pro  aliquibus  precationibus  publi- 
ce  in  ecclesia  ad  fidelium  animas  sufFragandas  peragendis; 
alterum  illorum,  quae  emolumenta  stolae  respiciunt.  lamvero 
primum  genus  incertorum  in  congruam  imputari  non  posse 
communissima  Doctorum  sententia  tenet  cum  Reiffenstuel 
/.  ctt.  num.  19.  Controversia  igitur  ad  secundum  genus  tan- 
tummodoarctandaestjuxtaea,  quae  superius  exposita  reperiun- 
tur,  et  circa  quam  varium  ferri  potest  judicium  prout  unam 
vel  alteram  iuris  interpretum  doctrinam  amplecti  libeat. 

Caeterum  animadversum  fuit  in  themate,  cum  de  Missa- 
runi  reductione  obtinenda  ngeretur  prudenti  EE.  PP.  arbitrio 
rt  liuquendum,  utrum  opportunins  foret  in  Parochorum  oon- 
ginau)  stolae  fructus  imputare.Eionim  per  Rescriptum  Pontifi- 
cis  Missae  reclucuntur  usque  duni  aniniarum  curatoribus  Dioecesis 
salva  maneant  scutat^  (ientum  et  octoginta  monetae  romanae; 
iiieoque  si  ab  ista  pecuniaequantitate  emolumenta  stolae  dedu- 
cantur,  manifestum  erit  majorem  Missarum  numerum  remitten- 
dum  esse.  Revera  qui  scutata  centum  et  octoginta,  computa- 
tis  i.stis  emoluinentis  pro  congrua  haberet,  jam  Missarum  redu- 
ctione  non  indigeret.  At  si  emolumenta  ista  a  congrua  subtra- 


102  CONGRIJAE   PAROCHIALI> 

hantur,  summa  illa  iam  amplius  non  superesset.  ideoque  ad 
reductionem  necessario  deveniendum  esset.Quare  pronum  est  in- 
ferre  a  computandis  vel  non  coraputa,ndis  stolae  incertis,  maiori 
Missarum  reducendarum  numero  locum  fieri  ;  cum  autem  re- 
ductio«  utpote  in  iure  odiosa,  strictiorem  interpretationem  in- 
ducat,  hinc  ratio  habenda  videretur  et  stolae  incertorum  in  con- 
gruae  computatione.  Verum  ex  alia  parte  animadverti  potest 
sententiam,  quae  ista  emolumenta  a  congrua  deducit,  commu- 
niorem  esse,  et  temporum  necessitati  melius  respondere,  Bte- 
nim  cum  vitae  sustentatio  difficilior  evaserit  ob  annonae  ca- 
ritatem,  ea^^otius  sententia  seligenda  est,  quae  Parochis  fa- 
vet,  quam  quae  ipsis  adversatur.  Hinc  ea,  quae  laudatus  Reif- 
fenstuel  l.  3  Decret.  {oc.  cit.  n.  23  profert  quoad  congruae  taxa- 
tionem,  etiam  praesenti  quaestioni  aptari  posse  viderentur  ibi 
<  Observandum  nihilomiiw^s   et  attendendum  omnino  videtur, 

>  quod  tempore ,  quo  edita^&it  haec  BuUa  (Pii  V.)  videlioet 

>  1567  omnia  saltemin  suis^^irtibus  fuerint  in  longe  vilio- 

>  ri  pretio,  adeo,  ut  his  temporibU.s  respectu  praecedentis  il- 

>  lius  temporis  necessaria  vitae  vix"  (iPpIici  pretio   acquiran- 

>  tur,  consequenter  ubi  tempore  illo  quintjwaginta  vel  centum 

>  scutata  pro  honesta  sustentatione  sufficiebaf?t»  hodie  oentum 

>  vel  ducenta  necessaria  sint,  adeoque  etiam    ^emporis   ratio 

>  raerito  habenda  sit  iuxta  illud    vulgare^conc^t^da   tempora 

>  et  concordabis  iura.  =  >  ^ 

Hisce  expositis  propositum  fflit  resolvendum 

Dablam 

An  et  quae  emolumenta  imputanda  sint  in  congrua 
casu. 

Resolutio.    S.  Congregatio  Concilii  ,  re  mature  perpenl 
die  22  Augusti  1874  respondere  censuit  =  In  casu  de  quo  agi^ 
tur  ernolumenta  in  congruam  non  esse  impntanda.  =  \ 

BxiNDE   COLUGES:  \ 

L  Pro  congrua  parochi  sust^nitaiioue    iuxta  Concilii  Tri-      1 
dentini  dispositiones  unione  beneficiorum  ,   vel  decimarum  aut      i 

i 

\ 


CONGKUAl:;   l»AK JCillALIS  105 

priniitiarum  assignatione,  aut  syiubolis,  et  collectis  Parochia- 
aorum  et  oomraodiori  alio  modo  provideri  debere. 

IL  S.  Sedem  tenuitati  parochialis  praebendae  succurrere  so- 
lere  Missarum  reductione,  ubi  aliis  mediis  a  iure  statutis  pro- 
videii  nequeat. 

III.  Congruam  pro  Vicariis  Curatis  a  iure  statutam  in  sum- 
ina  scutatorum  centum,  non  taxative  sed  demonstrative  acci- 
piendam  esse. 

IV.  Ideoque,  quando  sermo  sit  de  congruae  tenuitate,  hanc 
a  iudice  praefiniendam  esse  perpensis  circumstantiis  loci,  bene- 
ficii  onerum ,  animarum  numeri ,  personae  rectoris,  nec  non 
alimentorum  pretii. 

V.  Eleeroosynas  Missarum  quae  adventitiae  dicuntur,  in 
eongruam  non  esse  computandas. 

VI.  Quamvis  distributipnes  quotidianae  in  Canonici  Paro- 
chi  congruam  sint  computandae,  necnon  incerta,  quae  dicun- 
tur  certa,  tamen  generatim  loquendo  incerta  stolae  compu- 
tari  non  posse,  nisi  aliter  arbitrio  iudicis  declaratum  fuerit. 


104 


SUFER  ELEEMOSYNIS  MISSAE  COiNVENTUAUS 


Die  22  Atigusti  1874. 

t.uininiiriii  i»reriim.  Literis  Apostolicis  diei  16  lulii  an- 
ni  1851  provisuiu  fuit  ut  bona  Capitulo  Cathedralis  Ecclesiae  V, 
assignata  ad  eiusdeni  dotationem  coristituendam,  massam 
communem  effbrmarent,  ex  qua  fructus  pro  rata  praebendae 
Capitularibus  distribuerenlur,  ea  tamen  lege,  ut  tertia  pars 
fructuum  cuiusque  praebendae  cederet  in  mussam,  quam  vo- 
cant,  distributionum.  Verumtamen  cum  praescriptum  esset  a 
praefatis  literis  Missam  conventualem  quotiiiie  applicandam 
esse  ad  formam  Benediciinae  Constitutionis  ,  dubitatum  fuit 
a  Capitularibus,  utrum  eleemosyna  pro  hac  Missa.  detrahenda 
esset  ex  massa  communi,  seu  potius  ex  massa  distributionura: 
primae  sententiae  patroni  ea  potissimum  ratione  ilucebantur, 
quia  Missa  conventualis  est  onus  beneficio  adnexum,  non  vero 
distributionii)US,  alterius  vero  fautores  contrarium  protuebantur 
innixi  variis  S.  C.  C.  resolutionibus.  Quapropter  Episcopus  ad 
omnem  controversiara  aniovendam  recursuni  habuit  adH.  S.  C. 
Habito  huiusmodi  supplici  libello  decretum  fuit  a  Secretaria 
S.  C.  ut  causa  haec  inter  summaria  precura  in  pleno  EE.  PP. 
conseR<5ii  (!ofini(inda  foret. 

DlMeptatio  synoptlea* 

A.MMADVfiKsiONES  Ex  OFFicio.  Missa  Conveutuaiis,  cuiusce- 
lebrationis  et  applicationis  onere  gravantur  quicumque,  sive 
dignitates  sive  canonicatus  sive  maasionariatus,  aut  alia  bene- 
ficiachoralia  in  Cathedralibus  vel  Collegiatis  Ecclesiis  obtinent, 
veluti  divini  officii  pars  censetur  cap.  cle  h's  dht.  2.  ylos.  in 
Clement.l  de  celeb.  MLs.s.  S-  Cong.  in  AlbMid.  Miss.  17  lu'- 


StPEH    KLiJMOJiViN  S    .UI.^SA..    CUNVENTUALIS  IU3 

nii  1786  et  in  Reatina  Missae  Convent.  26  lunii  1850 
§.  nemu.  Imo  praecipua  divinorum  pars  dicitur  in  Pisanen. 
Applicotionis  Missae  Conv.  6  lulii  1737  §.  4.  Ut  onus  prae- 
bendis  adnexuin  habitum  fuit  in  una  Burgi  S.  Domnini  Miss. 
Conv.  16  Maii  17 16  et  in  Fulgin.  24  lanuarii  1620.  De- 
bitum  autei}]  appeiiatur  in  celebri  Constit.  Bened.  XIV.  Cum 
semper  oblatas  diei  19  Augusti  1744.  lamvero  ex  his  iuris 
principiis  prono  veluti  alveo  fluere  videtur,  eleemosynam  in 
themate  potius  e  distributionum  massa  esse  desumendam.  prae- 
sertim  si  Tridentini  verba  perpendantur  in  cap.3.  sess.  XXI  de 
Ref.  ibi  «  Divinis  interessentibus  ne  qua  in  parte   minuatur 

>  divinus  cultus,  sed  ei  debitum  omnibus  in  rebus  obsequium 

>  praest^jtur,  per  quotidianas  distributiones  consultum  est.   > 

Hanc  Tridentini  mentem  declaravit  S.  0.  in  praecitata  causa 
Burgi  S.  Domnini  cuius  haec  erat  species.  Episcopus  in  Col- 
legiata  iam  erecta  ab  anno  1601  occasione  sacrae  Visitatio- 
nis  applicari  decrevit  Missam  Conventualem  a  Dignitatibus, 
Canonicis  et  Vicario,  quibus  ea  CoUegiata  constabat,  et  pro 
illius  celebratione  persolvi  iulium  unuQi  a  Thesaurarid  Cnpi- 
tuli  ex  reditibus  Mensae  Capitularis,  qui  superessent  ordinariis 
oneribus  expletis.  Contendentibus  capitularibus  eleemosynam 
pro  tali  Missa  persolvendam  non  es^<\  uipote  onus  praebendi^ 
adnexum,  quaesitum  fuit  <  An  Diyiutnlihus,  Canonicis  et  Vi- 
cario  perpetuo  debita  sit  eleemosyiia  unius  iulii  pro  (fun^ 
libet  Missa  Convenluali  ultra  emolumenta  praebendarum  et 
Vicariae  respectivae.  S.  Congregatio  respondit :  Affirmnlive 
pe^'  modum  distributionis, 

Confirmatur  ex  recitata  Constit.  Benedicti  XIV  qui  vesti- 
giis  Tridentini  et  S.  H.  0.  resolutionibus  inhaerendo,  postquam 
in  §.  12.  revocavit  primaevam  obligationem,  ex  abusu  in  plu- 
ribus  Cathedralibus  et  CoIIegiatis  Ecclesiis  obsjletam,  celebran-* 
di,  et  applicandi  quotidie  Missam  Conventualem  pro  benefacto- 
ribus  in  genere  sub  §.  18  habet  «  Aliorum  pariter  exceptio 

>  fuit,  quod  Missa  Conventualis  non  seujper  a  Canonicis  et 

>  Dignitatibus  celebretur,  sed  aliquando  etiam  a  Beneficiatis 

>  et  Mansionariis  quod  minus  .lequum  videtur  pn  Missae  ce- 

>  lebrafioue  omai  eleemosyna  carere,  quae  unde  desuini  valeat 


106  SUrEH    ELEEIIOSYNIS  MlSSAE   CONVEN TUALIS 

>  ignoratup.  Cui  rei  pariter  consultum  est  deniandaiido  ut  ea 

>  desumatur  ex  massa  distributionum.  » 

Accedit  constans  ac  perpetua  praxis  S.  H.  0.  quae  sive 
ante,  sive  post  laudatam  Gonstitutionem  in  omnibus  fere  <*a- 
sibus  in  quibus  ob  peculiares  circumstantias  consulta  fuit, 
de  qua  massa  retribuenda  esset  eleemosyna  pro  applicatione 
Missae  Conventualis  respondit:  ex  massa  distributionum.  Ita 
in  S.  Sever.  Eleem.  Miss,  Convent.  18  Feb.  1764  §.  6 
Senen,  lubil.  12  lan.  1760  §.  5  et  in  aliis  relatis  in  Mv^ 
nasterien.  Vis.SS.  LL.  6.  Decem.  1845.  Quod  si  massa  dis- 
tributionum  rainime  extaret,  eam  esse  effbrmandam  prudenti 
Episcopi  arbitrio  pro  huiusmodi  Missarum  stipendio  decrevit 
in  Herbipolen.  Miss.  Conv.  2.  lunii  1860  inter  summ^ria 
precum  et  in  Colon.  Vis.  SS.  LL.  17,  Decem.  1859  inter 
summ.  et  12  Sept.  1868  in  folio  iterum  proposita. 

In  praesenti  autern  themate  maximi  facienda  videtur  deci- 
sio  S.  0.  in  Ferrarien.  18  Martii  1719m  qua  proposito  dubio 
n.  7.  An  eleemosyna  Missarum  Conven/ualium  desum^nda 
sit  ex  massa  distvibutionum ,  vel  ex  fructibus  praebendae 
singulorum  canonicorum,  responsum  prodiit,  esse  desumen-- 
dam  ex  massa  distributionum. 

His  Hliisque  deductis  et  perpensis,  S.  Congregatio  Concilii 
die  *J2  A.ugusti  1874  respondit:  Eleem^synam  Missoe  Con-- 
vptilitalis  solvendam  esse  ex  massn  disfributionum. 

EXINDE   COLLIGES: 

I.  Missam  conventualem,  ex  sacroruai  canonum  dispositio- 
ne  in  singuhs  cathedi*aiibus,  et  collegiatis  Ecclesiis  in  bene- 
factorum  suffragium  quotidie  applicandam  esse. 

II.  Hinc  optimo  iure   Missu   conventuahs   sub    divinorum 
'  officiorum  nomine  compreb  iidilur,  quin  iajmo  praecipua  div>- 

n  officii  pars  censetur. 

III.  Bleemosynam  Mi^sae  conventurdis  ex  massa  distribu- 
Onum  desumendam  esse. 

IV.  Deficiente  autem  distributionum  massi^  prudenti  ar- 
bitrio  Bpiscopi  pro  hiiiiiSLUodi  Missarnni  stipendio  pioviden- 
aum. 


M7 


RESPOiNSiO 

AD   NONNULL  A    DUBI4 

DATA 
A  S.  C.  CONCILII  TRIDKNTINI 


Cum  circa  eleeJiios\  n<is  Missarum  graves  quaedam  quae- 
stiones  S.  Sedi  propositae  fuerint,  eas  SSinus  D.  N.  D.  Pius 
divina  providentia  Papa  IX  Emis  ac  Rmis  DD.  S.  Rora,  Bc- 
clesiae  Cardinalibus  Concilio  Tridentino  interpretando  ac  vin- 
dicandopraepositis,expendendas  ac  resolvendas  mandavit.  Itaque 
iniuncto  sibi  muneri,  ea  qua  par  est  diligentia  et  consilii  ma- 
turitate  iidem  Emi  Patres  satisfacere  cupir^ntH-.  infiM^^  ripta 
dubia  desuper  concinnari  voluerunt. 

I.  An  turpe  mercimonium  sapiat,  ideoque  iiupro  anda,  et 
poenis  etiam  ecclesiasticis ,  si  opus  fuerit ,  coercenda  sit  ab 
Episcopis  eorum  Bibliopolarum  vel  mercatorum  agendi  ratio, 
qui  adhibitis  publicis  invitamentis  et  praemiis,  vel  alio  quo- 
cumque  modo  Missarum  eleemosynas  coUignnt,  et  Sacerdotibus, 
quibus  eas  celebrandas  committunt  ,  vion  pecuniara  sed  libi  os 
aliasve  merces  rependunt? 

II.  An  haec  agendi  ratio  ideo  colionestari  vaierit,  vei  quia 
nulla  facta  imminutione,  tot  Missae  a  memoratis  coUectoribus 
celebrandae  committantur ,  quot  collectis  eleemosynis  respon- 
deant,  vel  quia  per  eam  pauperibus  Sacerdotibus,  eleemosynis 
Missarum  carentibus  subvenitur? 

ill.  An  hujusmodi  eleemosynarum  collectiones  et  erogatio- 
nes  tunc  etiam  improbandae  et  coercendae,  ut  supra,  sint  ab 


108  Ri-SPONSIO 

Episcopis,  qnando  liicrum,  quod  ex  inercium  cum  eleeiiios^nis 
permutatione  hauiitur,  non  in  proprium  colligenlium  commo- 
dum,  sed  in  piaruin  iasfitutionum  et  bonorum  operum  usura 
vel  incrementum  impenditur? 

IV.  An  turpi  merdmonio  concurrant,  ideoque  improbandi 
atque  etiam  coercendi,  ut  supra,  sint  ii,  qui  acoeptas  a  fide- 
libus  vel  locis  piis  eleemosynas  Missarum  tradunt  Bibliopolis, 
mercatoribus,  aliisque  earum  coilectoribus,  sive  recipiant,  sive 
non  recipiant  quidquam  ab  iisdem  praemii  nomine  ? 

V.  An  turpi  mercimonio  concurrant,  ideoque  improbandi 
et  coercendi,  ut  supra,  sint  ii,  qui  a  dictis  Bibliopolis  et  mer- 
catoribus  recipiunt  pro  Missis  celebiandis  libros,  aliasve  merces 
harum  pretio  sive  imminuto,  sive  integro? 

VI.  An  illicite  agant  ii,  qui  pro  Missis  celebratis  recipiunt 
stipendii  loco  libros  vel  alias  merces,  seclusa  quavis  negotia- 
tionis,  vel  turpis  lucri  specie? 

Vn.  An  liceat  Episcopis  sine  speciali  S.  Sedis  venia  ex 
eleemosvnis  Missarum,  quas  fideles  celebrioribus  Sanctuariis 
tradere  solent,  aliquid  detrahere,  ut  eorum  decori  et  orna- 
mento  consulatur,  qnand  >  praesertim  ea  propriis  reditibus 
careant  ? 

VIII.  An  et  qni.l  cigendum  al)  Episcopis,  ne  in  iisdem  San- 
ctuariis  plures  Missarum  eleeniosynae  congerantur,  quam  quae 
ibi  intra  praescriptum,  seu  breve  tempus  absolvi  queant? 

IX.  An  et  quid  agendum  ab  Episcopis,  ut  Missae,  sive 
quae  singulis  Sacerdolibus,  sive  quae  Ecclesiis  et  locis  piis  a 
fidehbus  celebrand?)e  fOinnittiintur ,  accurate  et  fidehter  ^er- 
solvantur  ? 

Quibus  dubiis  non  si^nel  in  propriis  co.nitiis  sedulo  et  ac- 
L»urate    perpensis,   t?in(!em    in   rongregationo  (lenorah   habita 


AESPOlVSfO  IGd 

in  l^alatio  Apostolico  Vaticano  die  25  lulii  1874,  iidem  Eini 
Paties  in  hnnc  modiyn  respoudendum  censuerunt,  videlicet: 

Ad  I.  AflBrmative. 

Ad  II.  Negative. 

Ad  III.  Affirmative. 

Ad  IV.  Affirmative. 

Ad  V.  Affirmative. 

Ad  VI.  Negative. 

Ad  VII.  Negative,  nisi  de  ronsensu  oblatorum. 

Ad  VIII.  et  IX.  Standnm  ODn^^fitniionibus  Apostolicis  et 
DecretJs  alias  datis  (1). 

Factaque  die  31  Augusti  1871  de  his  omnibus  SSuio  D.  N. 
per  me  infrascriptum  Secretarium  relatione,  Sanctitas  Sua  re- 
solution^^s  S.  Congregationis  Apostolica  sua  auctoritate  adpro- 
bavit  et  confirmavit,  atque  ad  Episcopos  transmitti  iussit,  ut 
ipsi  eas  intra  propriae  iurisdictionis  limites  exequendas,  per- 
petuoque  et  inviolabiliter  servnndas  curent.  Contrariis  non 
obstantibus  quibuscumque. 

Dalum  Romae  ex  Secretaria  S.  Congregationis  Concilii 
i]\^  0  Soptembris  1874. 

P.  Card.  Caterini  Praef. 

P.   AtuHTKPISCOPUS    SARDfAXrS    S(TI'. 


(1)  Vide   Benedict.  XIV  Instit.  Eccl.  56;  De  Synodo  Diocrcs    lib.5  cap.eseq. 
De  Sucrif.  liiss.  lib.  3  cap.  21  seq. 


Ifp 


EX  8.  CONG^MTIONE  EPISOOPORUM  ET  REGULHRiyil 


CANO\[CATUS  QUOAD  DISPENSATIONI^ 


Die  i  Maii  iS74. 

Cttmpendiuiii  Aicti.  Supreiiiis,  quibus  decessit  tabulis  diei 
25  Martii  anni  1720  loseph  G.  ex  omnibus  bonis  suis,  duos 
canoaicatus  in  Ecclesia  Collegiata  S.  erigi  mandavit,  ea  tamen 
lege,  ut  iuspatronatus,  tam  activum,  quam  passivum  ad  tres 
fainilias  ab  ipso  designafas  in  infinitum  spectaret.  Oavit  tamen 
inter  caetera  pius  fundatoi',  ut  magts  idoneus,  et  habilis  in 
actu  vacationis  ex  dilectis  farniliis  praeiationem  haberet;  quin 
imo  subdidit,  quod  si  in  ipsis  personae  non  adessent  sacerdo- 
tali  ordine  insignitae,  clericus  eco  eis  magis  idoneus  et  hor 
bilis  esset  praeferendus . 

lamvero  vertente  Octobris  mense  anni  1872,  per  mortem 
Aloisii  0.  vacare  contigit  unus  ex  praedictis  canonicatibus,  ad 
quen  assequendum  optarunt  tres  iuvenes  descendentes  ex  fa- 
miliis  a  testatore  vocatis,  at  omnes  clericali  tonsura  destituti. 
Verumtamen  alter  ex  his  causae  renuntiare  visus  est,  eo  quia 
propter  morbum,  quo  afflictabatur,  semetipsum  physice  ineptum 
reputavit  ad  beneficium  assequendum:  alter  vero  Emericus  M. 
cum  in  aetate  canonica  quatuordecim  nempe  annorum  reperi- 
retur,  activo,  et  passivo  pollens  iure,  seipsum  praesentavit,  atque 
ab  Apostolica  Sede  expetivit-  ut  suipsius  nominationem  acce- 
ptaret,  ac  in  vim  Pontificii  Rescripti  formalem,  et  materialem 
possessionem  oonsequi  valeret:  tertius  demum  Hector  G.  aetate 
canonica  destitutus  ad  |.raefatuin  canonicatum  assequenduni 
praesentatus  a  maiori  pat  onoru-n   numero  cum   clausula   in 


omnt  nieliori  modo  a  iure  canonico  eiffquisito,mt  a  t|uadri- 
mestre  preces  Ssmo  obtulerat  ad  dispensationem  obtinendam 
ab  aetatis  defectu. 

Hisce  acceptis  precibus  a  Oongregatione  EE.  et  RR.  ne- 
gociis  praeposita,  de  inore  literae  datae  sunt  Episcopo  Admi- 
nistratori  Apostoiico  S.  pro  informatione  et  votx),  audito  Ca- 
pitulo,  ac  ut  referret  in  qua  praecise  aetate  reperiretur  Orator, 
et  an  ius  alteri  quaesitum  laederetur,  necnon  utrum  nomina- 
tus  fuerit  ab  omnibus  patronis. 

Tura  Ordinarius,  tum  Capitulura  Hectoris  precibus  favora- 
bile  eraiserunt  votum,  quibus  tamen  restitit  Eraericus  existi- 
mans  dispensationera  in  theraate  sui  iuris  iaesivam  esse;  hinc 
die  23  Maii  anni  1873  decretura  editura  fuit  ut  causa  haeo 
in  plenis  EE,  Pl^.  comitiis  disceptaretur,  et  reapse  omninus 
rite  completis  discussa  fuit  sub  dubiorum  formul »  ,  *;n;ie  in 
calce  prostat. 

DiMeptaiio  «yiiopilfSj^ 

VoTJM  Canonistae.  Hac  super  quaestione  sapiens  editum 
fuit  a  luriscOnsulto  pro  veritate  votura,  in  quo  duo  prol)are 
s  itagebatx  1.  scilicet  ius  libere  canouic^atum  conifelrendi  in  prae- 
s.»nti  specie  devolutum  esse  ad  Ordinarium.  Quod  si  2.  paulisper 
concedi  velit  devolutioni  haud  locum  factum  fuisse,  dispensa- 
tionea:  Hectori  esse  largiendara. 

Ad  probandara  priraam  assumpti  partem  principium  sta- 
tueljat  Orator,  quo  vetatur  in  iuro  prae^entatio  laici  ad  Ec- 
ciosiasticura  beneficium,  quemadraodum  post  Cap.  Cum  adeo 
de  rescriptis  et  Cap.  B^  hteris  de  transact.  docet  De-Luca 
ia  discept.  46,  n,  4.  de  iure  patron.  ibi.  «  Certum  est  de 
»  iure,  quod  laicus  non  potost  in  beneficio  EcclesiastiQO 
»  praesentari.  >  Atqui  ex  facto  indubitanter  eruebatur  iuvenes 
Hectorera  a  patronis,  et  Eraericum  a  se  praesentatutn ,  laicos 
esse,quare  nullius  roboris,nulliusque  valoris  praesentationes  hu- 
iusmodi  reputandas  csse  censebat,  Quibus  expensis,  nuUius  mo- 
menti  iudicabat  exceptionem,  quae  huic  regulae  a  DD.adiicitur, 
scilicet  lai^ura  a  patronis  praesentari  posse,  sub  conditione,  quod 
ckricetur  infra  terminum  a  l(»g^^  <fjitutu!n,.ad  tradita  pcr  V\ 


fl3  CAfl.lNfCATirS 

tooiuni  allegaf.  100  n.  437.  de  controv.pairon.  ibi  «  Patro- 

>  ni  possunt  praesentare  laicum  coram  Ordinario  sub  condi- 

>  tione.  quod  clericetur,  cum  in  hoc  casu  praesentatio  collata 
»  videatur  in  teinpus,  quo  praesentatus  erit  capax  per   asse- 

>  quution(^ni  Cleric?iins  ante  institutionem.  >  Cui  concordat 
De  Luca  De  iurep.  discepf.  45  n,  7 .   ibi  €  Non  prohibetur 

>  patronus  praesentare  unum  de  genere,  quamvis  laicum,  vel 

>  incapacem  sub  conditione  cipacitatis,  quoties  ista  superve- 

>  niat  durante  tempore  dato  ad  praesentandum  ex  deductis  per 

>  Pirr.  Corrad.  in  prax.  benef.  Hb.  4  cap.  6  n.  31  et  32. 

>  Rota....  >  Etenim  Emericus,  etsi  laicus,  absque  uUa  reserva- 
tione  semetipsum  norninaverat  et  praesentaverat;  Hector  vero 
quamvis  praesentatus  a  pati^onis  cuni  reservatione  illa  in  omni 
meliori  modo  a  lege  canonica  exquisito,  quae  verba  etsi  re- 
servationem  si  clericetur  continere  valeant,  et  debeant,  in  fa- 
cto  tamen  erat  clericali  tonsura  destitutus.  Hinc  cum  ambo 
infra  quadrimeslre  neglexerint  clericari,  manifesto  appareb^t 
ipsorum  praesentationes  nuUius  esse  roboris,  etper  consequen> 
legalium  effectuum  expertes  ,  ut  docet  Pitonius  loc.  cit.  al- 
legat.  41.  num.  27.  circa  fin.   ibi  <  Praecipuum  fundamen- 

>  tum,   ex  quo  movebar   ad  concludendum    praesentationem 

>  Micuti  esse  omnino  nuUam,  in  eo  consistebat,  quod    facta 

>  fuerat  de  laico,  qui  Clericatuni  obtinuit  ehipso  quadrimestri 

>  et  sic  tempore  non  habili,  cuni  ad  validitatem  praesentatio- 

>  nis  habilitas,   seu  Clericatus  piaest-ntati  requiritur,   ut  su- 

>  perveniat  infra  terminum  quadriniestris.  >  Fortius  >iutem 
istiusmodi  admittendum  erat  argumentum,  quia  ab  ipsis  fun- 
dationis  legibus,  clericatus  conditio  exquirebatur  praecipienle 
testatore  personas  habiles  et  capaces  in  actu  vacationis  nonii- 
nandas  esse  ex  dilectis  familiis  descendentes.  Age  vero  suh 
nomine  isto  indubium  est  non  alias  certo  venire  posse  per- 
sonas,  quam  aut  sacerdotio,  aut  clericali  tonsura  insignitas. 
Unde  cum  fecto  iuris  concordaret  factum  honiinis ,  atque 
non  solum  vacationis  tempore,  verum  etiam  infra  quadrinie- 
stre  iuvenes  ambo  clericaii  tonsura  carentes  extassent,  procul 
dubio  affirmari  poterat  utriusque  praesentationem  invalidam 
repntari  debere.   proindeqne  inutiliter  quadrimestri  praeterla- 


pso  lus  libere  canonicatum    conferendi   ad   Superiorein   fuisse 
devolutuin. 

Neque  in  casu  ad  excusandos  patronos  a  privationis  poena 
iuris  ignorantia  hac  in  re  posset  afferri.  Siquidem  omissa 
huiusmodi  quaestione  a  DD.  controversa,  certe  et  indubie  sta- 
tui  poteraty  ignorantiam  legis  fundationis  allegari  non  posse, 
patronosque  pro  ea  vioe  privari  potestate  alterum  eligendi  ex 
deductis  per  DD.  praesertim  per  Pitonium  loc.  cit.  allegat.  2 
n.  10.  ibi  «  Pone  hic  quod  patroni  praesentaverint  non  qua- 

>  lificatum,  aut  incapacem  ex  lege  fundationis,  quara   ignora- 
»  bant:  nuraquid  excusari  valeant  a  poena  privationis?  Nega- 

>  tiva  regula  est  amplectenda,  quia  non  potest  allegari  igno- 
»  rantia  legis  fundationis,  et  paria  sunt  hic  scire,  et  scire  te- 

>  neri  apud  Marant.  resp.  23  n.  8  et  9  p.  3.   Card.  Z):- 

>  Luca  de  iure  patron.  discurs.  47  sub  n.  4.  Cavaller.  de» 

>  cis.  231,  num.  3.  ita  ut  praesentantes  non   idoneum,   aut 

>  non  qualificatura  iuxtt  legera  fundationis    priventur    pote- 

>  state  eligendi  pro  ea  vice,   et  durante   etiara  quadrimestre 

>  ius  illud  accrescit  alteri,  vel  aliis  patronis,  qui  bene  prae- 

>  sentaruni  etiam  paucioribus,  et  etiam  uni,  iisque  non  extaii- 

>  tibusdevolvitur  ad  Superiorem.  Lamberthiiiib.  2.p.  l.q.  12 

>  art.  4.  n.  17 .  et  n.  23.  vers.  et    idem   dicerem.    Caval- 

>  ler.  decis.  231.  n.    20.    Corrad.  in  prax.  benef.    lib.    4. 

>  cap.    6.     n.    3.  Rota  in    Firmana    Allaris    30    lanua 

>  m  1614  > 

Multoque  minus  patronis  opitulari  poterat  exceptio  de 
pendentia  litis,  quae  quadrimestris  tempus.  remorari  pos- 
set.  Siquidem  praetermissa  hac  super  re  iuridica  quaestione, 
in  facto  constabat  litem  contestatam  fuisse  elapso  lam  qua- 
driraestri.  Quapropter  oranibus  perpensis  pleno  veluti  alveo 
riuere  videbatur,  ius  libere  canonicatum  conferendi  in  theiDate 
ad  Ordinariura  fuisse  devolutum. 

Ad  secundara  thesis  partera  prc^rediens  Orator  recoluit, 
Einericum  a  nemine  patronorura  fuisse  praesentatum,  sed  in 
viin  iurispatronatus  tura  nctivi,  tum  passivi  semetipsura  no- 
ininasse.  laravero  vetita  seraper  fuit  a  sacris  canonibus  prae- 
sentntio,  quara  patronus  ad  Ecclesiasticum  beneficiura  de    (m- 

Jicta  Tom.  VIll,  fasc.  L XXXVI.  9 


pso  peragit  et  veluti  superbiam  praeferens,  constanter  reproba* 
tur,  et  prouti  non  facta  habetur. 

DifBcultatera  autem  non  facessit  in  specie  Panormitani 
theorica  post  cap.  Per  nostras  de  iurepatr.  et  hodie  apud 
omnes  recepta,  qua  statuitur  patronum  posse  seipsum  praesen- 
tare  per  viam  precum;  etenim  tum  si  facta,  tum  si  iura  re- 
cte  perpendantur,  ad  casum  nostrum  applicanda  non  esset.  Non 
in  facto,  quia  Emericus  antea  seipsum  nominavit,  et  tantum 
Pontifici  preces  porrexit,  ut  suipsius  nominationem  acceptaret. 
Non  in  iure,  cum  ipsa  tantum  locum  habeat  in  casu,  quo  uni- 
cus  extat  P;itronus:  Ad  rem  Pitonius  loc.  cit.  allegat.  32. 
num.  1.  2.  3,  ibi  «  Cum  ex  censura  sacrorum  Canonum  am- 

>  bitus  in  beneficiis   sit  acriter  daionatus,  proinde   statutum 

>  fuit  per    Innocentium    III  in  cap.  per  nostras  de  iurepatr. 

>  huiusmodi  prohibitionem  militare  etiam  in  patrono  respectu 

>  Ecclesiae  seu  beneficii  de  suo   iurepatronatus,   ut    nequeat 

>  seipsum  superiori  praesentare,  ad  effectum  obtinendi  insti- 

>  tutionem,  in  quo  tamen,  ut  pede  inoffenso  patronus  proce- 

>  dere  posset,  cautelam  tradidit  Panorniitimus  in  dict.  cap. 

>  per  nostras:  quod  nempe  per  viam  precuui  supplicaret  Or- 

>  (linario,  ut  sibi  conlerret  beneficium,  ita  petendo  ex  gratia 

>  non  ex  iustitia,  quae  cautela  conmmniter  recepta   fuit   in  . 

>  tbro,  eaque  mediante  Patronus  declinat  ab  ambitu,   secun- 

>  dum  ea,  quae  sequendo  Panormitani  traditionem,  exponunt 

>  Lainbertini  de  iuiepatr.   p.  1.  Hanc   tamen   opinionem    de 

>  caetero  aequam,  et  rationabilem  limitavit  Lambertinus  ubi 

>  supra  artic.  4.  n.  7.  utlocum  haberet,  quando  patronus  est 

>  unicus.  >  Nec  insuper  Emericus  ad  suam  praesentationem 
sustinendam  ad  iuspatronatus  passivum  confugere  poterit;  prae- 
terquamquod  enim  ipsius  vocatio  directe,  et  immediate  a  funda- 
tore  non  descendebat,  ius  aliorum  patronorum,  tam  activo,  quam 
passivo  patronatu  gaudentium,  et  in  themate  concurreniium, 
ipsum  ab  huiusmodi  re£ugi<>  oxcluderet.  Quapropter  cum  Enie- 
rici  nominatio  prorsus  nuUa  ct.  ineflicax  extasset  concludendum 
^rat,  nullura  effectum  parere  potuisse  ad  preces  Hectoris  refi^i- 
«iandas  iuxta  vulgatissimum  iuris  principium  firmatum  in 
L.  4  lf'dr  re  iud.  quod  nullu/n  est,nullum  parit  effectum. 


Urgebat  praeterea  orator  Emericum  potestatem  praesen- 
tandi  pro  illa  vice  amisisse,  quia  et  contra  iurisprudontiae 
canones,  et  fundationis  leges  semet  in  statu  etiam  laico,  pro- 
indeque  inhabilera  praesentavit  ad  Ecclesiasticum  ))eneficium 
ex  notatis  per  Pitonium  loc.  cit.  allegat,  2.  n.  10.  cui  con- 
sonat  S.  Concilii  Congregatio  in  S.  Angeli  in  Vado  Cano- 
nicatus  22.  Seplembris  1855.  §.  ad  tertium,  ubi  haec  p<M»- 
leguntur  <  Tralatitium  in  iure  est  leges  fundationis  religiosae 

>  in  beiieficiorum  coUatione  impleri,  et  custodiri  debere  iuxta 

>  monitum  Concilii  Tridentini  sess.   25  cap.  5.  de   Reform. 

>  adeo  ut  nuUa  sit  nominatio,  ac  praesentatio  eius,  qui  iuxta 

>  fundationem  non  sit  qualificatus,  cui  ideo  institutio  ab  Or- 

>  dinario  deneganda  est  S,  Rota  decis.  527 .  num.  2.  coram 

>  Oregor.  decis.  682.  num.  3.   coram    Coccino.    Quin  imo 

>  hoc  in  casu  Patronus,  qui  inhabilem  ac   non  qualificatum 

>  iuxta  leges   fundationis,  quas   ipse    ignorare    non   poiest, 

>  praesentavit,  nisi  intra  quadrimestre  suam    non    variaverit 

>  nominationem  ,    amittet   pro    illa    vice    potestatem    prae- 

>  sentandi,  quae  devolvitur  ad  Superiorem  iuxta  coramuneui 

>  DD.  sententiam  de  qua  late  Ferraris  v.  lurispatronat.  art.  4 

>  n.  88.  > 

Neque  quidquam  prodesset  oggerere,  ea  quae  de  Emerico 
dicta  sunt,  pari  iure  Hectorem  pertingere,  videlicet  eius  prae- 
sentationem  nullam  esse,  et  patronos,  qui  eum  praesentarunt 
iusnominationispro  illa  vice  amisisse.  Siquidem  Hector  a  patro- 
ni:^  nominatus  fuerat  in  omni  meliori  modo  a  lege  canonica 
excjuisito:  iamvero  ius  canonicum  non  solum  legitimam  exigit 
nelatem,  veruin  etiam  et  ecclesiasticam  tonsuram:  quapropter 
cum  patroni  eum  praesentassent  dicta  sub  conditione,  argui 
non  poterat  ipsorum  praesentationem  nullam  et  ineflScacem  esae 
corara  lege.  Quod  si  intra  terminum  iuris  habilitationi  haud 
locus  factus  fuerat,  culpae  Hectoris  non  esse  tribuendum  ex 
dicendis  manifestum  fiet,  hinc  de  novo  praesentare  valent 
iuxta  doctrinam  Viviani  necnon  Rotae  coram  Serafin.  et 
pi-aesertim  S.  C.  Concilii  in  Montisalti  dispensationis  8  Apri- 
lis  1843  §  neque  ibi  <  Cum  patroni  sub  conditione  dispen- 

>  suiionis  praesentaverint,  quae  reapse  infra  quadrimestre  pe- 


H6  (TANO.^lCiTtrS 

>  tita  fuit  adhuo  iiitegrum  illis  ius  est  ad  aliaai   Hotiiinatio- 

>  nem  devenire  ex  illo  recepto  principio,  quod  pendente    re- 

>  cursu  tempora  non  currunt.  > 

Ex  quibus  omnibus  coneludere  fas  est  Emericum  a  prae- 
senti  iudicio  esse  repelleridum,  cum  et  praesentatio  ipsius  nul- 
litate  laboret,  et  iure  nominandi  pro  ha^^  vice  destitutus  repe- 
riatur,  Fortius  id  in  themate  tenendum  est  cum  praesentatus 
a  minori  patronorum  numero,  quai  ivis  habilissit,  se  opponere 
non  valeat  ad  hoc  ut  inhabilis  praesentatus  a  maiori  parte  sub 
conditione  capacitatis  intra  terminum  iuris  se  habilitet,  quia 
ex  obtenta  <]ispensatione  nullum  ipsi  damnum  obvenire  potest 
ceu  tradit  Fargna  de  iurepatr.  p.  2.  can.  3.  cas.  6.  n.  7  ibi 
«  Praesentatus  a  minori  parte  p?itronorum  habilis  non  potest 

>  se  opponere,  et  impedire,  quod  praesentatus  a  maiori  part^ 

>  patronorum  inhabilis  sub  conditione  capacitatis  intra  termi- 

>  num  iuris  se   habilitet,    sicuti  enim   non   potest  impedire, 

>  quod  maior  pars  variando  praesentet  alium    habilem   intra 

>  eumdem  terminum,  aut  si  eadem  maior  pars  peteret  expe- 

>  ctari,  et  differret  praesentationem  usque  ad  tinem  termini, 

>  ut  fieri  posse  docet  De  I.uc.  de  iurepatr.  disc.  45.  n.  8,  prae- 

>  sentatus  a  minori  parte  non  potest  impedire,  quod  interim 

>  praesentandus  obtineret  capacitatem:  ita  nec  poterit  impe- 

>  dire  quominus  praesefitytus  a  maiori  parte  capacitatem  in- 

>  tra  terminum  iuris  consequatur.  Ratio  autem  evidens  est, 

>  quia  Summus  Pontifex  concedendo  gratiam  dispensafionis  su- 

>  per  defectu  aetatis  praesentato  a  maiori  parte  Patronoruui, 

>  vere  et  proprie  nuUum    praeiudicium  infert  praesentato    a 

>  rainori  parte,  illud  enim  vere  et  proprie  adesse  dicitur,  quan- 

>  do  toUitur  ius  certum,  et  de  praesenti  radicatum,  non  vero 

>  ius  mere  eventuale  et  in  spe  Lotler,  de   re  benef.  lib.  2. 

>  quaest,  55.  num.  20,  Card.  de  Luc.  de  iurepatr.  disc,  70 

>  num.   17 .  Praeceptor   meus  in  Parergon.  n,  20.    Tum 

>  quando  tollitur  ius  mere  eventuale,  adesse  dicitur  praeiudi- 

>  cium  mere  eventuale,  quo(l  non  meretur  nomen  praeiudicii, 

>  nec  est  uUa  consideratione  dignum »  Atqui  in  facto 

est,  Hectorem  a  maiori  patronorum  parte  fuisse  praesentatum 
cum  conditione  saepius  recitata,  necnon  in/ra  ferminum  iuris 


QtOAD    DISPKNSATIONKM  117 

dispensationeiu  uti  inhabilem  et  ineupacem,  a  Summo  Ponti- 
fice  exquisivisse.  Ergo  Emerici  oppositio  nihili  ex  dictis  fa- 
cio»nda  foret  etiamsi  habilis  et  capax  esset  ad  beneficium  ob- 
tinendum.  Inutiliter  autem  adversarius  oggereret  Hectorem  in- 
tra  terminum  a  Sacris  Canonibus  requisitum  dispensationem 
non  obtinuissp ,  proindeque  ipsum  legitime  impedire  posse 
petitae  dispensationis  assequutionem  ].  quia  per  ipsum  non 
stetit,  ut  adimpleretur  conditio,  hinc  veluti  impleta  habenda 
foret  ad  tramites  principii  iuiis,  tum  civilis,  tum  canonici,  fir- 
mati  in  i.  161  ff.  de  regulis  iuris  et  in  reg,  66.  de  regulis 
iuris  in  ^.  ibi  <  Cum  non  stat  per  eum,  ad  quem  pertinet, 

>  quominus  conditio  impleatur,  haberi    debet   perinde   ac  si 

>  impleta  fuisset;  >  2.  quia  etsi  per  ipsum  stetisset ,  adhuc 
et  inhabilis  Emerici  oppositio  reiicieuda  foret  ex  notatis  a 
S.  Congr.  Concilii  in  Imolen.  lurispalronatus  et  Institulionis 
die  20  Decembris  1822  §.  Nec  ibi  «  Immerito  resistit  pe- 

>  titae  dispensationi,  qui  et  ipse  indiget  dispensatione,  ut  idera 

>  beneficium  consequi  valeat.  > 

Verumtamen  etsi  Emericus  legitirnus  esset  contradictor,  ne 
sequeretur  quidem  ipsi  potius  qunrn  Hectori  concedendain  dis- 
pensationem.  Revera  Emericus  a  nullo  patronorum  favore 
sustentatur,  cum  contra  Hector  non  modo  a  patronorum  plu- 
ralitate,  verum  etiam  et  ab  ipso  Ordinario  sustineatur.  At  ne- 
minem  latet  in  dispensationibus  istius  naturae,  phirimi  facien- 
dum  esse  tum  patronorum  tum  Ordinarii  sufFragium,  ut  no- 
tat  S.  C.  Concil.  in  Callien.  et  Pcrgulana  dispensationis  24 
lul.   1824  §.  praeferendus  ibi  «  Episcopi  vero  et  patrono- 

>  rum  favor  ab  hac  S.  Congreg.  plurimi  seniper  habitus  est;  > 
et  in  Montisalti  Dispensationis  8  April,  1843  §.  proptrrea 
ibi:  <  Accedit  Episcopi  votum  ac  patronorum  consensus.  Plu- 

>  rimi  autem  Antistitis,  patronorumque  ffeivorem   a  S.  Con- 

>  gregatione  semper  habitum  fuisse  haud  ignoratur.  >  Post 
haec  inutile  foret  oggerere  in  concedenda  dispensatione  potius 
favendum  Emerico,  quam  Hectoii,  .um  ille  una  tantum  egeat 
dispensatione,  iste  vero  duplici;  scitum  enim  est  Apostolicam 
Sedem  solere  ab  uno,  vel  dupUci  impedimento  dispensare,  quo- 
ties  r-in  n  ad^it  legitima,  neque  ex  ea  alterius  ius  laedatur , 


118  CAIYONICATUS 

dum  e  contra  in  deficientia  legitiniae  causae,  aut  ex  laesione 
alterius  iuris,  numquam  dispensat,  nec  dispensandi  animuni 
habet.  Ad  rem  S.  Concilii  Congregatio  post  cap.  Si  quando 
de  Rescriptis  in  Florentina  Canonicatus  1  Martii  1834 
§.  Nunc  veroj  ibi:  «  Id  praecavendum  curat  Apostolica  Sedes 

>  in  dispensationibus ,  ne  quid  detrimenti  ius  cuiusquam  pa- 
»  tiatur,  quod  firmum  oranibus,  et  incolume  praestari  curae 

>  eidem  maxime  est.  >  Atqui  si  Hector  dispensatione  petita 
donetur  nullius  ius  violatur,  cum  pro  eo  stet  favor  patronorum, 
Capituli  et  Ordinarii ,  dura  e  contra  si  Emerici  preces  exci- 
piantur  laeduntur  iura  tum  paironorum,  tum  Ordinarii,  ad 
quem  ius  canonicatum  conferendi  devolutum  fuit,  necnon  Ca- 
pitulum  ipsum  offenderetur.  Bx  quibus  coucludere  fas  est 
Hectori  dispensationera  largiendara  esse,  si  paulisper  con- 
cedi  velit  devolutionem  ad  Ordinarium  haud  locum  habuisse 
in  casu. 

Depensio  Emerici  M.  Ex  adverso  patronus,  qui  Bmerici 
iura  protuebatur,  contendebat  huic  praelationem  in  thema<^ 
esse  concedendam.  Quod  ut  ostenderet,  afferebat  Tridentini  dis- 
positionem  in  seas.  23  cap.  6  de  reform.,  ibi:  <  NuIIus  pri- 

>  ma  tonsura  initiatus,  aut  etiam  in  minoribus  ordinibus  con- 

>  stitutus  ante  decimumquartum  annum  beneficium  possit  ob- 

>  tinere.  >  Quam  porro  aetatem  oninino  requiri  et  sufficere 
pro  cauonicatu  in  CoIIegiata  Ecclesia  adsequendo,  communiter 
Canonistas  docere  tradit  Van-Espen  lus  Eccles.  universal. 
part.  2  sect.  3  tit.  2  cap.  1  n.  13,  ibi:  «  Quia  Synodus  Tri- 

>  dentina  nullibi  exigit,  quoad  canonicatus  in  Ecclesiis  CoUe- 

>  giatis,  specialem  aetatem,  conununiter   receptum   est,  non 

>  requiri  nisi  14  annorum.  >  Cui  concordat  De  Luca  de  be- 
nef.  discepl.  95  n.  11.  Quibus  in  iure  aniinadversis,  huic  (iis- 
positioni  sese  aptare  testator  portendebat,  per  recitata  funda- 
tionis  verba,  praescribendo  in  sacerdotum  deficientia  nominan- 
dum  esse  clericum  magis  habilem  et  idoneum  ex  vocatis  fa- 
miliis.  Cum  igitur  Hector  aetatis  impedimento  detineretur,  et 
Emericus  ab  hoc  prorsus  liber  esset,  hunc  concludebat  prae- 
f(3rendum  esse  praesertim  cum ,  et  eodem  distaret  gradu  ac 
adversarius  a  conmiuni  stipite,  necnon  optimis  polleret  mori- 
bus  et  qualitatibus. 


QUOAO    DISPriNSATtOISIiiM  119 

Quod  si  paruraper  concedi  vellet  clericaturn  actu  non  sus- 
ceptum  aliqualem  difficultatem  gignere  posse,  seraper  verum 
erit  Eraericum  uno  tantum,  Hectorem  vero  duplici  irapediraento 
detineri.  At  tralatitii  iuris  est  Sanctam  Sedem  longe  difficilius 
induci  ad  dispensandum  super  duplicibus,  quam  super  simpli- 
cibus  impedimentis,  ut  perbelle  docet  Sanchez  de  matr.  lih.  8 
disp.  23  n.  2,  et  eodem  libr.  disput.  3  n.  23,  De  Luca  de 
emphyth.  discepf.  15  n.  6.  Menoch.  de  arhitr.  ludic.  lih.  2 
cas.  203  n.  13,  ibi :  «  Ubi  plura  obstant  impedimenta  dif- 

>  ficiUus  concedi  solent  dispensationes  et  rescripta....  >  Qua- 
i  ropter  etsi  dispensationi  locus  esset  in  praesenti  specie,  potius 
Emerico,  quam  Hectori  esset  tribuenda. 

Verumtaraen  nec  Eraf^ricura  aliquo  irapediraento  prerai, 
prosequebatur  patronus,  cum  clericatus  intra  quadriraestre  actu 
non  susceptus  nullura  obstaculura  parere  possit,  Re^  euim  vera 
Doctores  unaniiniter  affirmant  clericatura  actualem  non  requiri 
intra  quadriraestre ,  sed  sufficere,  ut  eo  elapso,  adsit  terapore 
institutionis,  praesertira  cum  alter  aeque  vocatus  quadrimestris 
tempore,  quaquaversus  habilis  non  sit.  Hanc  autera  assertionem 
firmare  conabatur  auctoritate  De  Luca  de  lin.  leg.  resp.  22, 
ubi  inter  cetera  habetur,  <  clericandus  puer  praesentari  pot- 

>  est   ad   beneficium    iurispatronatus ,  quia   pro  promoto   ad 

>  hoc  habetur,  cum  sit  clericus  iam  in  actu  primo,  et  signato, 

>  mox  clericus  efficiendus  in  actu  secundo  et  exercito  per  or- 

>  dinationem.  >  Unde  cura  testator  magis  idoneos  et  hahiles 
ex  praedilectis  farailiis  vocasset,  curaque  clericatus  in  habitu 
sive  in  potentia  sufficiat,  dum  alii  passive  vocati  pendente 
quadrimestri  habiles  non  sint,  aperte  patebat  habilem  in  con- 
cursu,  inhabili  praeferendum  esse,  nec  posse  in  theraate  unum 
habilitari  in  praeiudiciura  alterius  ex  deductis  per  Piton.  de 
controvers.  patron.  alleg.  65  n.  4. 

Neque  difficultatera  face^sere  in  theraate  praesentationem 
suipsius  ab  Emerico  peractam,  recolebat  enim  patronus  in  prae- 
senti  quaestione  agi  de  iurepatronatus  admixtam  habente  quali- 
t  it^m  passivam,  hinc  nihil  poterat  officere,  quominus  daretur  ipsi 
iastitutio:  siquidem  in  iurepatronatus  huiusmodi ,  passive  voca- 
tus  nulla  indiget  praesentatione,  iruo  etiaminvitis  patronis  insti- 


120  CAIfOIIICATUS 

tutioae.n  iure  o|)tiiuo  sibi  vindicat,  utit-enet  Uj  Lixca deiurepatr. 
disc.20  n.3,  ibi:  «  In  hac  disputatione  non  (Jubitatur  de  vera  ot 

>  recepta  conclusione,  quod  ubi  iuspatronatus  adiuixtam  habet 

>  qualitatem  passivam,  a  fuudatore,  vel  ab  alio  legitime  ad- 

>  iectam,  quod  scilicet  praesentari  non  possint,  nisi  personae 

>  de  certo  genere,  vel  certam  qualitatem  habentes,  ut  non 
^  possit  patronus  talem  legem  spernere  ac  alium  praesentare, 

>  quodque  aliter  faciendo  actus  remaneat  invalidus,  atque  ha- 

>  bens  qualitatem ,  spreto  patrono ,  institui  debeat  tamquam 

>  praesentatus  ab  ipso  fundatore...  >  Ecidem  ferme  habet  idem 
auctor  in  discept.  20  n.  7  et  discept,  29  n.  2  eod.  tit.  Quare 
concludebat  non  modo  Emerici  praesentationem  a  seipso  fa- 
ctam  sustinendam  esse,  verum  etiam,  et  efficaoem  se  habere 
ad  Hectoris  preces  reiiciendas. 

Hisce  aliisque  deductis,  proposita  fuerunt  resolvenda 

Uubl». 

I.  «  An  et  quomodo  concedenda  sit  dispensatio  favore  He- 

>  ctoris  (}.  seu  oppositio  Emerici  M.  eflScax   habenda  sit  in 

>  casu  ?  > 

Et  quatenus  negative  ad  utramque  partem. 

II.  <  An  et  quomodo  sit  locus  devolutioni  favore  Rmae  Cu* 

>  riae  in  casu?  > 

Resolutio.  S.  Congregatio  EE.  et  RR.  re  mature  perpen- 
sa,  et  discussa  sub  die   1   Maii  1874  respondere  censuit: 

Ad  I  et  II.  Erninentissimus  Abbas  Ordinarius  procedat 
iure  devolutioniSj  et  atnplius. 

EXINDB   COLLIGBS  : 

I.  Ad  obtinendum  canonicatum  in  collegiata  Ecclesia  suffi- 
cere  aetatem  quatuordecim  annorum. 

II.  Vetitam  ac  nullam  reputari  a  sacris  canonibus  prae- 
sentationem  laici  ad  beneficiuin  ecclesiasticum ,  nisi  tempore 
a  iure  statuto  habilis  reddatur,  sive  iure  ordinario  sive  per 
dispensationem.  * 

III.  Patronos  laicos  posse  praosentare  ad  vacans  beneficium 


QUOAi»    DISrfciNiAIIOJV.M  1^'^ 

actu  iiicapi^cem  de  geaere  vocatorurn,  posthabito  idoiieo  de  ips<;- 
met  genere,  dummodo  infra  terminum  iuris  habilis  reddatur, 
vel  dispensationem  obtineat. 

IV.  Patronum  posse  scipsum  praesentare  ad  beneficium  per 
riam  precum  |>eten(io  nempe  ab  Ordinario  ut  sibi  ex  gratia 
beneficium  conferat,  secus  praesentatio  sui  ipsius  esset  ipso 
iure  nulla. 

V.  Ignorantiam  legis  fundationis  in  patrono  non  admitti, 
proindeque,  si  quis  contra  ipsara  praesentavit  inhabilem  amit- 
tit  pro  illa  vice  ius  praesentandi,  nisi  infra  quadrimestre  no- 
minationem  variaverit. 

VI.  Quadrimestri  elapso  patronis  laicis  ad  praesent^ndum 
concesso,  ac  non  nominato  idoneo,  ius  ad  superiorem  devolvi. 


EXPOsrriONi8  sacrak  im  aoints. 


IHe  3  luUi  1874. 

rf»twp«n<i4iim  fMeM.  loseph  et  Donatus  natres  S.  instru- 
mento  diei  19  Aprilis  anni  1708  a  Minoribus  Conventualibus 
iu^patronatus  super  capella  D.  Annae  dicata  sibi  suisque  hae- 
redibus  acquisivere  una  cum  gentilitio  sepulchro  ipsi  capel- 
lae  inhaerenti.  Porro  isthaec  capella  exsurgebat  in  ecclesia 
S.  Francisci  civitatis  N.  ad  praedictos  Minores  Conventuales 
spectante.  Accidit  autem  ut,  publicata  lege  diei  7  lulii  1866 
a  Subalpino  gubernio,  cuius  vi  oppressae  religiosae  famihae 
propria  domo  exulare  cogebantur,  praefata  ecclesia  Archicon- 
fraternitati  a  sacratissimo  Corde  lesu  commissa  fuerit ,  quae 
quotanni*  in  ea  capelln ,  patronorum  expensis ,  festivitatem 
S.  Annae  celebrare  consueverav. 

Vermntamen  progressu  temporis  psamet  Archiconfrater- 
nitas   ad   cultum   Divae  Virginis  Matri   augendum    in  eadem 


122  EXPUSITIOfllS 

ecclesia  aliam  capellam  in  ipsius  honorern  erigere  cogitavit , 
ibique  simulacruiu  S.  Annae  publicae  venerationi  exponere. 
Hoc  autem  utut  ad  aures  pervenit  patroriae  familiae,  illico 
ad  Ciongregationern  EB.  et  RR.  negociis  praepositam  recur- 
sura  habuit,  ut  sua  iura  sarta.  tectaque  servarentur  exponens 
per  novam  erectionem,  capellam  ab  antiquo  S.  Annae  dicatam 
populi  devotione  privari,  quapropter  supplici  libello  exquisivit 
ut  talis  impediretur  erectic. 

Istiusmodi  preces  de  more  remissae  fuerunt  Ordinario  ut 
auditis  interesse  habentibus  suam  panderet  hac  in  re  senten- 
tiam  :  qui  reapse  morem  S.  0.  gerens  die  14  lanuarii 
anni  1871  respondit,  dubitari  non  posse  capellam  de  qua 
quaeritur  S.  Annae  dedicatam  esse,  quod  satis  constare,  in- 
quit,  tum  ex  instrumento  diei  19  Aprilis  1708,  tum  ex  con- 
stanti  fidelium  convinctione. 

Hoc  habito  responso,  sub  die  13  lanuarii  1871,  mature 
perpensis  iis  quae  ab  utraque  parte  deducta  fuerunt,  sequens 
decretum  interloquutx)riuu.  editum  fuit  a  Secretaria  S.  Con- 
gregationis :  Conatare  de  lilulo  enunciatae  capellae  iurispa- 
tronatus  familiae  S.  sub  invocatione  S.  Annae,  ideoque  non 
esse  locum  erevtioni  allerius  capellae  sub  eodem  titulo  in 
eadem  ecclesia. 

Ab  huiusmodi  interloquutorio  decreto  penes  eumdem  S.  0. 
appellationem  interposuit  Archiconfraternitas  vertente  mense 
Februario  anni  1872  ei  potissimum  rationi  innixa,  quod  per^ 
quisitis  S.  C.  Rituum  rescriptis  nullibi  id  vetitum  reperiretur. 
Quare  die  28  Augusti  eiusdeiu  anni  a  Secret>iria  S.  Congre- 
gationis  decretuiu  fuit  ut  isthaec  controversia  in  amplissimo 
EE.  PP.  consessu  definiretur,  et  reapse  proposita  et  discussa 
fuit  <uh  i\\\hii  formula  in  calce  exscripta. 

DlMe|ita%tlo  Ayiio|iilc». 

Defensio  Ahchiconfrati  um:'atis.  -  Pro  tuendo  so<1alitio 
votum  editum  fuit  a  Pontificio  caeremoniarum  magistro,  qui 
probandum  assuuipsit  ArchicoulVnternitati  in  themate  ius  no- 
vam  capellam  erigendi  dene<i  iri  haud  posse.  Rt  1.°  quia  aperte 
non   constabat   controversaui    eapellam    D.    Annae   dedicatam 


SACRAK    IMAGINIS  123 

extare.  Hoc  autem  ut  evinceret,  recolebat  certitudiiieni  de- 
dicnlionis  altaris  in  honorem  alicuius  Sancti  peraclae,  triplici 
ex  capite  desunii  posse,  scilicet  prinio  ex  actu  ipso  cousecra- 
tionis,  quando  nenape  consecrans  in  litaniis,  precibus,  be- 
nedictionibus ,  orationibus,  et  sacra  unctione,  saepe  Sancti 
nomen,  cui  altare  dedicatur,  commeniorat.  Secundo  ex  de- 
positione  sive  corporis,  sive  insigniura  reliquiarum  ipsius- 
met  Sancti  quae  in  altari  coliocautur,  Tertio  tandem  ex 
imagine,  sive  Sancti  simulacro  super  aitare  sito.  Atqui  haec 
omnia  in  casu  deficere  manifeste  patebat,  cuin  neque  altare 
consecratum  existeret,  neque  ibi  ullae  custodiientur  reliquiae 
S.  Annae,  neque  ipsius  imago  suUiectum  principaie  picturae 
effonnaret.  Ergo  cum  non  satis  constaret  de  dedicadone  huius 
capellae  S.  Annae,  nihil  officere  poterat  quominus  altera  in 
eius  honorem  erigeretur. 

Quod  si  2.*^  et  hoc  paulisper  concedi  velit,  attamen  dene- 
gnri  non  pote.^t  ius  ArchiconiVaternitati  alteram  capellani  m 
eaden  ecclesia  erigendi  et  S.  Annae  dedicandi,  tum  quia  niilla 
adest  ad  l.oc  prohibitiva  lex,  tum  quia  exenipla  patriarcha- 
hum,  aliarumque  ecclesiarum  urbis  contrariuni  suadent ,  cutn 
plures  inibi  adsint  in  eadem  ecclesia  cap.ellae  tam  B.  Virgini, 
quam  D.  N.  lesu  Crucifixo  dicalae  ,  imo  et  duae  extent 
in  ecclesia  S.  Rochi  capellae  eidem  Sancto  dicatae,  qum  a 
S.  Rituum  Congregatione  umquam  conclainatum  tuerit. 

Okfensio  Pati?oni.  -  Ex  adverso  capellae  patronus  Archi- 
contVaternitatis  appellationem  reiicere  conabatur :  1."  quia 
appellatio  ab  interloquutorio  decreto,  parlibu^  conlradicenli" 
bus  prolato  infra  terminum  iuris  interpositum  non  fuei-it ; 
2.*"  quia  negativum  argumentum  ex  eo  depronjptum  quod  nul- 
libi  a  S.  Rituuni  Congregatione  id  prohibitum  reperiatur  nihil 
evincere  in  themate  poterat.  Multoque  minus  3."^  causam  iuva- 
bant  exempla  a  patriarchalibus,  aliisque  urbis  ecclesiis  deducta 
tum  quia  inibi  agitur  de  capellis  erectis  vel  dedicatis  quidem 
B.  Viigini  diverso  taaien  sub  titulo,  tum  quia  Legibus  et 
non  exemplis  iudicandum  est  (L.3.  Cod.  de  sent.  el  interloc). 
Tandem  advertit  erectionem  alterius  capellae  in  eadem  eccle- 
si;),  oide'^  qni^  Sancto  peractam  permitti  non  debere,  siquidein 


i24  KXI»0ilTI03luS    SACKa::    lllAGIIflS 

confusioneai  et  aeraulationem  pariet,  proindeque  scandalu  in 
christiano  grege. 

Hae  autein  rationes  ex  officio  roboratae  fuerunt  auctoritate 
Pignatelli ,  qui  in  tom.  4,  consvlt.  18,  n.  3,  habet :  Si  in 
aliqtM  eccfesia  reperiaticr  altare  cum  imagine  devota,  non 
potestj  neque  debet  aliud  altare  cum  eadem  imagine^  vel 
invocatione  erigi. 

Hisce  igitur  deductis  propositum  fuit  resolvendum 

Dubluni. 

An  et  quomodo  revocandum  sit  rescriptum  diei  31  lanua- 
rii  1871  in  casu  ? 

Resolutio.  -  Sacra  Congregatio  EE.  et  RR.  re  mature 
perpensa  et  discussa  in  comitiis  diei  30  lulii  1874  respondit : 
Nego.tive  in  omnibus  et  amplius. 

EXINDE  COLLIOES: 

I.  In  eadem  eoclesia  vetitam  esse  erectionem  capellae  vel 
altaris  in  honorem  alicuius  Sancti,  cui  alia  inibi  iam  erecta 
reperiatur. 

II.  Non  prohiberi  autem  ut  plures  erigantur  capeliae  in 
honorem  B.  Mariae  ViiL^  e<  D.  N.  lesu  Christi  sub  diverso 
tamen  titulo. 


12S 

EX  mh  CONGREGATIOnl  i»OIGIS 


DpCRETUM 


Feria  VI.  Die  iO  lulii  1874. 

Sacra  Congregatio  Eminentissimorum  ac  Reverendis-- 
si/norum  Sanctae  Romanae  Ecclesiae  Cardtnalium  a  SAN- 
CTISSIMO  DOMINO  NOSTRO  PIO  PAPA  IX  Sanctaque 
Sede  Apostolica  Indicis  librorum  pravae  doctrinae,  eorumdemr 
que  proscriptioni,  expurgatiom  ac  permissioni  in  universa 
christiana  Republica  praepositorum  ef  delegatorum,  habita 
in  Palatio  apostolico  vaticano  die  10  lulii  1874,  damnavit 
et  damnatj  proscripsit  proscvibilque,  vel  alias  damnata  atque 
proscripta  in  Indicem  Librorum  prohibitorum  referri  man" 
davit  et  mandat  quae  sequuntur  Opera. 

Drei  Gewissensfrangen  Uber  die  Maigesetze.  Litine  vero : 
Tria  quaesita  conscieDtiae  relate  ad  Leges  Maii,  -  Maguntiae 
1873.  Donec  corrigatur, 

Ehrerbietige  Vorstellung  und  Bitte  an  den  hochwUrdigsten 
Episcopat  in  Preussen:  ein  Wort  zur  VerstandiLrung  von  Vin- 
cjntius  Sincerus  Latine  vero:  Reverens  expositio  et  supplica- 
lio  Rrho  Episcopatui  Borussic^,  Verbuin  pro  conciliatione  a 
Viucentio  Sincero.  -  Monachii  1874. 

Ormanian  M.  -  Le  Vatican  et  les  Armeniens.  -  Roine 
1873,  Iniprimerie  Romaine  de  C.  Bartoli.  Decr.  S.  0,  fer.  IV 
die  11  Martii  1874. 

Auctor  Operis  cui  titulus:  Union  generale  dans  le  clergd 
s^julier  du  sacerdoce  et  du  mariage  par  Tabbe  Caillet.  - 
M(MiIan  1873.  Prohib.  Decr.  5  Febr.  1874,  laudabiliter  se 
subi"  it  ei  Opus  reprobavit. 


ii6  liE^cKEruir 

Itaque  nemo  cutuscurnqtie  gradus  et  conditionis  praedi-- 
(Ua  Opera  damnala  atque  proscripta,  quocumque  loco,  et  quo- 
cumque  idiomate,  aut  in  posterum  edere,  aut  edita  legere  vel 
retinere  auJeat,  sed  locorum  Ordinariis,  aut  haereticae  pra- 
vitatis  Inquisitoribus  ea  tradere  teneatur  sub  poenis  in  In^ 
dice  librorum  r>etilorum  indictis. 

jQuibus  SANCTISSIMO  DOMINO  NOSTRO  PIO  PA- 
PAE  IX  per  me  infrascriptufu  S.  I.  C.  a  S^cretis  relatis, 
SANCTITAS  SUA  Decretum probavit,  et promulgari  prae^ 
cepit.  In  quorum  fidem  etc. 

D^'hi'ii  Romae  11  lulii  1874. 

ANT.  Card.  DE  LUCA  Praefectus. 
Fr.  Hieronynius  Pius  Saccheri  Ord.  Praed. 
S.  Intl.  Congr.  aSecretis, 
Luco  )J<  Sigilli. 

Die  20  lulii  1874.  ego  infrascriptus  magister  Curso^ 
rum  testor  supradiclum  Decretum  affixum  et  publicatum 
fuisse  in  Urbe. 

Philippus  Ossani  Mao-  Curs, 


127 

EX  8.  CONGRLGATIONE  RITUUy 

DECRETUM 


TOIBTAKA.  BeatifLcjitionis  et  CanoniBationis  Ven.  Serri  Dei  Fr.  Al« 
phonsi  de  Orozoo  Sacerdotis  Professi  Ordinis  F.remitarui}:  Sanoti 
Augostini  ProYinoiae  Hispanioae.  Super  Dubio :  An  et  de  quibus 
Miraoulis  oonstet  in  oasu,  et  ad  effectum  de  quo  ag^tur? 

Inter  sodales  sumnaii  Augustini  filios  nova  emicat  sancti- 
moniae  luoe  Venerabilis  Aiphonsus  de  Orozco  Hispanus,  qui 
veluti  lucema  usque  adhuc  sub  modio  posita,  nunc,  temporum 
caligine  circumquaque  difFusa,  super  candelabrum  coUocatur 
ut  onmibus  luceat  fidelibus,  qui  in  domo  Dei  sunl.  Hic  dum 
vitam  degeret  in  terris,  Hispaniam  verbi  Dei  praedicatione, 
piis  lucubrationibus  conscriptis,  et  virtutum  omnium  fulgore 
illuminaverat;  praesertim  effusae  in  pauperes  charitatis  exem- 
pla  relinquens,  quibus  Sancti  Thoiriae  de  Villanova  consodalis 
sui  praeclarissimus  extitit  imitator.  Vita  ftincto,  sepulchruru 
haud  famam  sanctitatis  ejus  simul  contexerat.  Siquidern  in-- 
structis  Ordinariorum  et  ApostoUcae  Sedis  auctoritate  Proces- 
sibus,  Virtutes  ejus  penes  Sacrorum  Rituuin  Congregationem 
ad  examen  vocatae  sunt.  Quo  feliciter  absoluto,  Sumraus  Pon- 
tifex  Clemens  XII  sa:  me:  decimonono  Kalendas  Septembris 
anni  MDCCCXXXII  solemni  decreto  eas  heroicas  declaravit, 
Deinde  Causa  haec  divinae,  uti  videtur,  providentiae  consilio 
siluit;  ut  hisce  nostris  diebus  in  maxima  Hispaniae  perturba- 
tione,  et  Ecclesiae  Catholicae  ubique  locorum  persecutione  ad 
exitum  perduceretur.  Quapropter  instante  Causae  Postulatore 
de  Miraculis  quae  a  Dei  virtute  Venerabilis  Alphonsi  iuter- 
ventu  post  ejus  obitum  patrata  dicebantur  instauratum  est 
judicium  triplici  experimento.  Primo  in  Antepraeparatorio  con- 
ventu  apud  Rmum  Cardinalem  Constantinum  Patrizi  Episco- 
pum  Ostiensem  et  Veliternensem ,  Sacri  Coll^ii  DecaQum, 
Saci-orum  Rituum  Congregationi    Praefectum  Causaequo  Re- 


i28  tiEtHu,rvtii 

latorein  cuacio  tcrtio  Kalendas  Septetnbris  ,inni  MDCCC.iXX  r 
secundo  in  Praeparatorio  coetu  quem  Valicanae  exceperunt 
aede^  pridie  Idus  Angusti  anni  MDOCCLXXIK;  tertio  in  Ge- 
neralibu^  Comitiis  corani  Snnctissiino  Doniino  Nostro  Pio  IX 
Pontifice  Maximo  in  iisdem  Vnticanis  Pontificalibus  Aedibus 
habitis  deciraosext:>  K?denda^  Angiisti  anni  vertentis.  Cum  ibi 
Rmus  Cardinalis  Constintinus  Patrizi  Causae  Relator  propo- 
suisset  dubium :  €  An  et  de  quibus  miraculis  constet  in  casu 
et  ad  effetum  de  quo  agitur?  »  singuli  Rmi  Cardinales  et 
Patres  Consultores  snas  protulere  sententias.  Verum  Sanctis- 
simus  Dominus  suani  iJistulit  aperire  mentem,  omnesque  ex- 
hortatus  est  ut  secum  preces  funderent  ad  impetrandam  ex 
alto  virtutem  Spiritus  Sanci.  Adfnit  quidem  Patri  Beatissimo 
divina  haec  virtus,  proindeque  Dominica  XXV  post  Pentecosten 
voluit  suum  proferre  jndiciura.  Qnapropter  oblatis  prius  sacris 
Mysteriis  in  privato  Suo  Sacello,  nobilioren)  Palatii  Vaticani 
aulam  ingressus  et  in  solio  considens  ad  se  accivit  Rraum  Oir- 
dinaleni  Constantinnm  Patrizi  Sacrorurn  Rituum  Congrega- 
tioni  Praefectum  et  Causap  Relatorem  una  cum  R.  P.  Lnu- 
rentio  Salvati  Sanctae  Fidei  Promotore  et  me  infrascripto  Se- 
cretario,  iisdemque  adsintibns  soleinniter  edixit:  Constare  de 
duobus  Miraculis,  quae  Deus  Omnipntens  Venerabili  Alphon- 
so  de  Orozco  adprecante  operalus  est:  scihcet  de  primo:  //i- 
stantaneae^  perfectaeque  sanationis  Pauli  de  Artmga  Clerici 
Professi  Ordinis  Eremitarinn  S.  Augustini  ab  arthrite  acuta 
gravissimis  stipota  symptomatibus ;  de  ahero :  Instantaneae 
perfectaeque  sanationis  Mariae  Aloisiae  Luzi  Monialis  a 
lethali  concretione  polyposa  in  dextera  thoracis  parte.  > 

Hujusmodi  Decretum  in  vulgus  edi,  et  in  Acta  Sacrornm 
Ritmun  Oongregationis  referri  mandavit.  Decimoseptimo  K  i- 
lendas  Decembris  Anni  MDCCCLXXiV. 

CoNSTANTiNUs  Episoopus  Ostien.  et  Veliternen.  Card.  Pa.- 

TRIZI    S.  R.  C.  PnAEFECTUS. 

fnm  S^  Sigilli.  B.  Bartolini.  S.  /?.  r,  SWr. 


BRRATA  GOHHIGR 

Paj.  74  lin.  10  Paroohl  Parochoni  u 


I2il 

EX  S  COSGREGATIONE  CONCILII  TRIOENTINI 

OECONOMI  CURATI 


Die  9  Maii  et  12  Septembris  1874. 

Rochus  T.  Sacerdos  Dioeceseos  A.  huic  Sac.  Congregationi 
exi)Osuit  €  Qunm  S.  Concilium  Tridentinum  statuat  sess.  24 

>  cap.  18  de  Reform,,  Episcopum,  vacante  Ecclesia    Paro- 
»  diiali,  idoneum  in  ea  Vicarium    constituere   clebere,  infra- 

>  scriptus  Emiuentiae  Vestrae  humillime  exposcit:  utrum  hu- 

>  iusmodi  Vicarius  iurisdictionem  ordinariam    vel    delegatam 

>  habeat;  et  quatenus  habeat  delegafam  a  iure,  utrum  possit 

>  ipse  alium  Sacerdotem  suDdelegare  ad  orania,  id  est  ad  uni- 

>  versitatem  causarum,  vel  possit  tantum  ad  aliquos  aotus.> 

Hoc  accepto  libello  acceptaque  Episcopi  informatione  cau^^a 
proposita  fuit  sub  dubiis  infra  exscriptis. 

Animadversiones  ex  ofpicio.  Vicarius  in  divinis,  qui  etiam 
vicarius  in  beneficiis  dicitur,  ille  est,  qui  sive  in  diviiiis  mini- 
steriis,  et  cura  animarum,  sive  in  iis,  quae  ad  forum  internum 
conscientiae  pertinent,  vices  alterius  gerit.  Alius  autem  est  per- 
petuus^  alius  femporalis.  Perpetuus  est  ille  qui  in  aliqua  Ec- 
clesia,  assignata  sibi  ex  huius  proventibus  debita  portione  ad 
sustentationem  congruam,  auctoritate  legitima  canonice  insli- 
tuitur  ita  ut  ad  libitum,  et  extra  casus  a  iure  expressos  amo- 
veri  nequeat.  Temporalis  vero,  qui  solum  constituitur  ad  tem- 
pus  ita  ut  ex  reditibus  Ecclesiae,  cui  servit,  vivat  quidem, 
quamdiu  eius  servitio  mancipetur,  ad  nutum  tamen  et  libitum 
eius,  aquo  constitutus  est,  amoveri  possit.  His  praeiactis(!e  Vi- 
cario  temporali  observabatnr  quod  sive  a  parocho  sive  ab  ipso 
Episcopo  constitutussit,  ius,  et  titulum  in  beneficib,  in  quo  Vi- 
carius  constitutus  est,  nullum  acquirit,  curam  tamen,  aliasque 
functiones  parochiales  omnes  exercet  instar  ipsius  parochi. 

4c<a  Tum.  VIII,  fa^c,  LXXX  V U.  % 


130  0EcONo.tii  ccRArr 

Porro  iurisdictio  praecipue  dividitur  in  ordinariam,  ef  de^ 
leyata)n.  Ovdinaria  illa  censetur,  quae  cuipiam  iure  proprio, 
seu  ratione  officii,  aut  dignitatis  suae  ex  lege,  canone,  vel  con- 
suetudine  coinpetit.  Delegata  autem  est  illa,  quam  quis  non 
habet  iure  proprio,  seJ  solum  ex  commissione  alterius,  cuius 
vice  fungitur,  Ita  lex  More  maiorum,  et  lex  Et  quia  ff.  de 
iurisdict.  omn.  iud.  ubi  is  censetur  iurisdictionem  ordinariam 
habere,  ac  delegare  posse,  qui  eam  suo  iure,  non  alieno 
beneficio  hahet. 

Hoc  posito  iurisdictio  Vicarii^  Oeconomi  in  themate  non- 
nisi  ordinaria  esse  videtur.  Ipsa  enim  venit  a  lege  seu  ca- 
none  ratione  officii  iuxtn  cap.  cum  vos  de  Offic.  Ordin.  et 
Concil.  Trid.  Sess.  24  de  reformat.  cap.  18.  Neque  refra- 
gatur  Episcopum  constituere  huiusmodi  vicariuin  oeconoraum, 
et  posse  ipsum  quoties  libuerit  amovere,  i(!eoque  eius  iurisdi- 
ctionem  non  posse  esse  ordinariam,  quae  perpetua  esse  debet  et 
non  expirat  mortuo  etiam  concedente,  ceu  traditur  a  Cnp,  Le^ 
gatos  2  de  Offic  Vicarii  in  6.  Huiusmodi  enim  offensioni 
occurri  potest  hac  levi  animadversione,  scilicet  quod  eo  ipso, 
quo  quis  constituitur  oeconomus  ab  Episcopo  ,  ius  ei  tribuit 
iurisdictionem,  et  quidem  immediate  arg.  Cop.  licet  2  de  off. 
Vicarii  in  6  Episcopus  enim  nominans,  et  constituens,  iu- 
risdictionem  non  tribuit.  Neque  officit  Episcopum  posse  eius 
iurisdictionem  revocare,  siquidem  ex  hoc  haud  consequitur  iu- 
risdictionem  illam  ordinariam  non  esse,  sed  tantum,  quod  sicut 
ille  iurisdictionem  a  lege,  seu  canone  adipiscitur  mediante  no- 
minatione  Episcopi,  ita  etiam  potest  huiusmodi  nominatio  ab 
Episcopo  revocari  et  ita  sublato  antecedente,  necessario  toUitur 
et  consequens.  Omnis  enim  res  per  quascumque  causas  nascitur 
per  easdem  dissolvitur  ceu  regulae  utriusque  iuris  edocent. 
Cap.  omnis  res,  de  regul.  iuris  in  6.  Simile  quid  contingit  in 
Vicario  generali,  et  iudicibus  qui  ordinariam  habent  iurisdictio- 
nem,  non  obstant^  quod  eorum  iurisdictio  cesset  eo  ipso  quod 
per  Episcopum,  aut  Superiorem  a  propriis  officiis  amoveantur. 
Praeterea  illud  non  est  praetereundum  quod  licet  iurisdictio 
ordinaria  sit  perpetua,  quando  inest  primario,  et  per  se  nhcui 
l»or"-onae,  non  tanien  perpetun  osse  potest  illa  iurisdictio  or- 


dii.Mi  fa  quae  inest  solum  secundario ,  et  accessorie  ad  aliam 
ordinariam,  cui  cohaeret.  uti  ost  lurisdictio  ordinaria  Vicarii 
oeconoiiii  adhnerens  iurisdictioni  ordinariae  Episcopi  illum  oon* 
slifuentis. 

Verum  maior  vis,  ac  pondus  huic  argumento  accedit  ex 
natura  subrogatorum  ex  qua  Vicarius  ab  Episcopo  in  oecono- 
mum  deputalus  in  vin.  dispositionis  conciliaris ,  subintrat  in 
locum  eius,  cui  subrogatur,  cum  iisdem  iuribus,  privilegiis, 
honoribus,  et  oneribus.  Porro  cum  illum  in  cuius  locum  vica- 
rius  in  theniate  subrogatur ,  ordinaria  iurisdictione  potiri  in 
dubiuui  revocari  nequeat,  sponte  veluti  sua  consequi  videtur 
et  oeconomun)  curatum,  qui  in  locum  demortui  parochi  sub- 
intpirt,  eadem  iurisdictione  frui  debere.  Ita  Scarfantonius  lu^ 
cubration.  canonicaL  lib.  3  tit.  3  num.  33,  34  el  35.  Et 
optimo  sane  iure.  Vicarius  enim  oeconomus  eamdem  poteslatis 
pleuitudinem  habet  ac  parochus  titularis  ita  ut  ab  ipso  non- 
nisi  teniporis  diuturnitate  discriminetur.  Hinc  nedura  absonum 
haud  est,  sed  iuri  maximopere  conformo  si  vicarius  huiusmodi 
ordinaria  iurisdictione  potiri  dicatur. 

Altera  sed  vero  ex  parte  animadvertebatur ,  iurisdi- 
ctionem  oeconomi  curati  delegatam  dici  posse;  sane  iurisdictio 
ordinaria  ea  dicitur,  quae  a  lege,  seu  canone  datur,  ac  de- 
scendit  leg.  Et  quia  ff.  de  iurisd.  omn.  iudic.  Sed  in  uni- 
verso  iuris  pontificii  corpore  nuUus  canon,  aut  constitulio 
extat,  quae  oecononio  curato  iurisdictionem  tribnat,  hinc  illius 
iurisdictionem  non  ordinariam,  sed  delegatam  esso  dicenduni 
videretur.  Eo  vel  magis,  quia  huiusmodi  oeconomus  vicem  de- 
inortui  parochi  gerit.  Porro  neminem  ignorat  eum,  qui  vice 
alterius  fungitur,  nihil  proprium  habere,  sed  delegata  uti  iuris- 
dictione  ceu  tradit  Papinianus  in  leg.  1  %  qui  mandalam 
Jf\  de  officio  eius  «  ibi  >  Qui  mandatam  iurisdictionem  suscipit, 
>  proprium  nihil  habet,  sed  eius,  qui ,  mandavit,  iurisdictione 
»  utitur.  »  Quapropter  oeconomum  curatum  in  themate  dele- 
gatam  iurisdictionem  habere  dicendum  est. 

Verumtamen  nonnuUi  Dociores  mediam  viam  tenentes  con- 
tenduut  huiusmodi  vicarium  neque  ordinaria,  neque  delegata 
potiri  iurisdictione,  sed  quasi  ordinaria.  Tater  hos  satis  sit  re-* 


152  oeco.NOJii  ccjRATr 

ferre  Pirrhing  Lib.  I.  Itt.  28  de  officio  Vicarii  n.  23  t  ibi  > 
»  Ex  dictis  coiligitur,  quod  Vicarius  temporalis  Curati,  seu 
»  Paroobi  habeat  iurisdictionem,  seu  potestatein  quasi  ordi- 
»  nariam,  quia  gerit  vices  Parochi,  qui  ordinariam  iurisdi- 
»  ctionem  habet,  eique  in  eadem  iurisdictione,  of&cio,  aut  cura 
»  est  substitutus,  ut  indicat  Oloss  communiter  recepta  in 
»  Clera.  1,  V.  Presbyter,  de  privil.  et  alii  apud  Fagnan.  in 
»  cap.  Quod  nohis  2  de  clandesl.  dispensal.  num.  28,  noa 
»  autem  habet  iurisdictionem  delegatam,  cum  non  diversam, 
»  sed  omnino  eamdem  iurisdictionem  eius,  cuius  locum  et  vi- 
»  ces  gerit,  exerceat.  Lam.  in  cap,  n.  3  h.  t.  ia  6.  nam  etsi 
»  non  competit  ei  ratione  proprii  muneris  perpetui  et  irre- 
»  vocabilis,  competit  tamen  ratione  muneris  temporanei  et 
»  revocabilis:  unde  solum  sequitur,  quod  non  sit  officium  nec 
»  potestas  ordinaria  et  irrevocabibs.  sed  quod  sit  velut  ordi- 
»  naria,  quamvis  in  hoc  delegat^ie  sit  similis,  quia  per  mo- 
»  dum  cuiusdam  delegationis  seu  commissionis  existit  in  Vi- 
»  cario,  iuxta  voluntatem  committentis,  qui  eam,  quando  pla- 
»  cet,  revocare  potest,  sicut  idem  oUinet  in  Vicario  Episco- 
»  pi.  »  Idem  sentit  Schmalzgrueber  jDa?-/./K  tit,28.  Quaestioni 
vero  utrum  Vicarius  temporalis  pc.ssit  alium  substituere  ita  re- 
spondet  idem  Pirhing  X«6.  L.  tU.  XXVIII  de  Ofjicio  Vicarii, 
Sectio  jI.%.2.  n.  XXII «  ibi  »  Spectato  iure  communi, Vicarius 
»  temporalis,  qui  titulum  non  habet,  aiiuai  Vicarium  teiu- 
»  poralem  substituere  nequit,  deman('audo  ei  totam  curam, 
»  sive  officium  suum,  etiam  ad  modicum  tempus,  nisi  cum  li- 
»  centia  Ordinarii,  expressa,  vel  tacita;  et  tum  non  tam  suo, 
»  seu  proprio,  quam  ipsius  Ordinarii  pastoris,  iure  et  aucto- 
»  ritate  alium  Vicarium  substituit.  Sanch.  lib.  3  de  Matr. 
»  disp.  31  num.  2  et  15.  Layman  d.  5  Theol.  mor.  /.  6 
»  cap.  10  num.  13,  et  in  Cap.  Clericos  4  num.  3  h.  t. 
»  Quamvis  Vicarius  temporalis,  si  solus  officio  satisfacere 
»  non  possit,  non  prohibeatur  adhibere  Cooperatorem,  seu  Coad- 
»  iutorem:  quia  sicut  delegatus  ad  Universitatem  Cau^arum, 
»  cum  veluti  ordinariam  iurisJictionem  I  abere  reputetur, 
»  unam  vel  alteram  causam  subdelegare  potest,  seu  partem 
»  iurisdictionis,  non  tamen  totajn  suam  iurisdictionem  sibi  de^ 


OECONOMI    CURATf  153 

legatam,  iit  coUigitur  ex  leg.  C.  Quis  et  a  pluribtts  ap^ 
pell.  et  ibi  Gloss.  V.  ab  eo  et  docet  etiam  Oloss.  in  L  a 
iudice  5  V.  non  habet:  et  in  cap.  Cum  Causam  62  V.  de- 
legatus  de  appell.  ita  similiter  Vicario  temporali  censetur 
ab  Ordinario  concessa  potestas  substituendi,  seu  denia  dan- 
ili,  non  quidem  totum  oflScium  sed  partem  eius,  sive  unum 
aiterumve  actum  officii  parochialis,  quia  et  ipse  quasi  or- 
dinariam  iurisdictionem,  ac  veluti  commendatam  exercet. 
Sylvest.  V.  Vicarius  quaest.  5.  Sanch.  c.  i.  Laym.  c.  1. 
Excipiendum  tamen  est,  nisi  alicubi  consuetudo  permittat 
( quae  pluribus  locis  viget )  ut  Vicarius  etiam  temporalis, 
seu  Vicecuratus  ad  nutum  amovibilis  possit,  ob  iustam  cau- 
sam  necessariae  absentiae,  vel  infirmitatis,  alium  Vicarium 
ad  breve  tempus  suo  loco  substituere,  totum  officium  suum 
ei  deiiiandando:  quia  Episcopus  constituens  Vicariuin  tem- 
poralem,  et  sciens  talem  consuetudinem,  tacite  consentire, 
et  dare  facultatem  ad  talem  substitutionem  censetur,  Syl- 
vest.  et  Sanch.  loc.  cit.  » 
<  Nec  secus  Reiffenst,  lib.  1  Decret.  tit.  28  de  off.  Vicar. 
ibi  »  Vicarius  temporalis  licet  proprio  iure  nullatenus  pos- 
sit  sibi  substituere  alium  vicarium,  cum  titulum  non  habeat, 
potest  tainen  de  licentia  Ordinarii,  tacita  vel  expressa,  sic- 
que  auctoritate  ipsius  alium  sibi  substituere,  committendo 
ipsi  ad  breve  tempus  totum  officium,  seu  curam  suam.  In- 
super  quando  vicarius  tempondis  non  sufficit  solus  ad  omnia 
onera  parochialia  peragenda;  potest  is  cooperatorem  assu- 
inere,  eique  partem  sui  officii  delegare;  sicut  in  simili  de- 
legatus  ad  universitatem  causarum,  potest  unam  vel  alte- 
nm  causam  alteri  subdelegare,  iuxta  Qlossam  cap.  Cum 
Cousa  V.  delegatus  deAppelL  DD.  passim,Abbas^  Layman^ 
\\\)\  supra,  et  alii.  Atque  hoc  ipsum  extenditur  ad  vicarium 
iurisdictionis,  seu  Vicariuni  generalem  Rpiscopi.  Nam  neque 
talis  potest  substituere  alium  vicarium,  nisi  de  speciali  li- 
centia  Episcopi,  atque  ex  iusta  causa,  simulque  ad  modi- 
cum  dumtaxat  tempus  id  fiat;  quarnvis  possit  unam  vel  al- 
teram  causam  alteri  delegare.  Glos.  in  c  1  V.  Ipsius  h.t. 
in  6,  Barb.  p.  3  de  off.  etpot.  Ep.  alL  54  n.  99  et  seqq. 
citans  plurimos  alios.  > 


134  OKCONOMI    CURATI 

His  aliisque  deductis  proposita  fuerunt  resolvenda 

Dubla. 

I.  An  oeconomiis  Curatus,  qui  vacante  parochiali  Bcclesia 
ab  Episcopo  oonstituitur  in  vim  dispositionis  Concilii  Tri- 
dentini  iurisdictionem  habeat  ordinariani,  vel  potius  delegatam 
in  casu. 

Et  quatenus  negative  ad  primam  partem,   affirma- 
tive  ad  secundam. 

II.  An  idem  oeconomus  possit  aUum  Sacerdotem  subde- 
l^are  ad  omnia,  id  est  ad  universitatem  causarum,  vel  tan- 
tum  ad  ahquos  actus  in  casu. 

Rbsolutio.  S.  Congregatio  Concilii  causa  cognita  et  dis- 
cussa  in  comitiis  diei  9  Maii  1874  respondere  censuit  Dilaia, 
et  reproponatur  cum  novo  dubio  «  An  Qeconomus  Curatv^, 
vacanfe  paroecia,  ab  Episcopo  constitutus  in  vim  disposiiia^ 
nis  Concilii  Tridentini  sess.  24,  cap.  18  possit  alium  Sa- 
cerdotem  delegare  ad  omnia  officia,  vel  ad  aliquos  tanfum 
actus.  »  Quapropter  in  comitiis  diei  12  Septembris  1874  hu- 
iusmodi  quaestio  iterurn  agitata  fuit  et  responsuni  prodiit.  - 
Affirmative  ad  primam  partem  nisi  obstet  voluntas  Opdinarii.- 

EXINDB   COLUGES: 

I.  Deputationem  qeconomi  curati  in  vacationibus  ecclesia- 
rum  parochialium ,  quaecumque  sint ,  ad  solum  Episcopum 
spectare,   in  cuius  dioecesi  parochia  vacans  sita  est. 

II.  Oeconomum  curatum  ab  Episcopo  oonstitutum  in  vim 
tridentinae  dispositionis  posse  alium  Sacerdotem  delegare  ad 
omnia  officia;  nisi  obstet  voluntas  Ordinarii. 


15J 
DISl  RIBUTIONUM  ET  PROVENTUUM 


Lie  20  Decembris  1873,  0  Maii  et  12  Septembris  1874. 

Capitulura  perinsignis  Collegiatae  S.  N.  de  Urbe  sex  con- 
stat  canonicis  et  una  dignitate  Archipresbyteratus  titulo  insi- 
gnita,  cui  aniraarum  cura  adnexa  esc.  Inter  Capitulares  et 
Archipresbyterum  ministerii  causa  a  choro  absentem  res  pa- 
cifice  processerunt  usque  ad  annum  1870  quo  labente  nonnul- 
lae  coutroversiae  exortae  sunt  tum  distributiones,  quae  mter 
praesentes  audiunt,  tum  divisionem  proventus  fallentiarum, 
et  minora  emolumenta  respicientes.  Ut  autem  hae  dissentiones 
prorsus  evanescerent,  et  de  iure  resolverentur;  actualis  Archi- 
presbyter  Antonius  L.  supplicem  libellum  ad  H.  S.  0.  trans- 
misit  exponens  quod  «  Archipresbyter  praeterquam  quod  nihil 
»  percipit  ex  emolumentis  majoribus,  quae  in  capituli  favorem 
»  cedunt,  nec  baptismi  candelam,  excluditur  etiam  a  perce- 
»  ptione  distributionum  inter  praesentes^  atque  illarum  quae 
»  ex  aliorum  canonicorum  ftfllentiis  resultant,  quamvis  in  an- 
»  tecessum  contraria  prorsus  consuetudo  obtinuerit. 

»  Insuper  contra  dispositionem  Statuti  Cleri  R.  quod  sta- 
»  tuit,  ut  Parochi  quam  fieri  potest  huiusmodi  Processionibus 
»  intersint ,  et  si  alicui  ex  Capitulis  ac^scripti  cum  Collegio 
»  Parochorum  incedant  distributiones  non  arnittant,  Capitula- 
»  res  Archipresbyterum  ab  hujusinocli  distributionibus  perci- 
»  piendis  removent.  Hinc  ab  H.  S.  0.  exposcit: 

»  1.  An  Parochus  parochialibus  muneribus  distentus  debeat 
»  nec  ne  percipere  distributiones  inter  praesentes  praesertim 
»  in  Ecclesia  S.  N.  in  qua  omnia  emolumenta  ad  Capitulum 
»  pertinent. 

»  2.  Cum  desit  generalis  norma,  quae  fallentiarum  parti- 
»  tionem  deflniat,  qua^nit  an  consuetudinem  seqni  debeant 
»  Cnnonici. 


136  DISTRIBUTIOiSUSI 

»  3.  Et  quatenus  negHtive,  qui^l  iuris  circa  eos  Can  micos 
»  qui    iniss^ani  lectam  celebrant. 

»  4.  An  baptismi  candela,  quae  ab  omnibus  Parochis  ubi- 
»  que  percipitur,  Oratori  sit  tribuenda. 

»  5.  Quomodo  intelligi  debeat  dispositio  statuti  Cleri  su- 
»  perius  exposita.  » 

Hisce  acceptis  precibus  illico  die  30  lanuarii  anni  1871 
rescriptum  fuit  Eminentissirno  Cardinnli  V,  pro  informatione 
et  ooto  utj  audito  Capitulo  in  scriptis,  referat  de  bono  iure 
Oraloris  et  consuetudine  hactenus  servata^  transmissis  par^ 
ticulis  ConstHutionum,  aliisque  documentis  ad  rem  facienti- 
bus.  Mandatis  H.  S.  C.  morem  gerens  Eminentissimus  Car- 
(linalis  V.  die  9  lanuarii  1872  ita  respondit  «  Ut  suura  ius 

>  Orator  Parochus  tueatur  contra  Capitulum ,   tam  usum   et 

>  consuetudinem  in  eadein  Ecclesia  S.  N.  inolitam  et  a  Ca- 

>  nonico  antiquiori,  eiusdem  Capituli  Decano  maxime    testa- 

>  tam  affert,  tum  factum  innuit,  quod  ipse   Archipresbytera- 

>  tus  et  paroeciae  possessionem  iis  stantibus    iuribus   nactus 

>  sit,  et  quod  iisdem  usque    ad   praesens,   nemine    contradi- 

>  cente  nsus  fuerit,  ita  quidem  ut  manuteneri  in  horum  iu- 

>  rium  pos^essione  non  immerito  expostulet.  Postremo  deni- 

>  que  exenipla  plura  congerit  tum  ex  Ecclesia  Parochiali  et 

>  Capitulari  S.  Mariae  in  C  tum  ex  altera  Ecclesia  S.  loan- 

>  nis  F.  petita,  et  i^stimonio  P^^rochi  eiusdem  Ecclesiae  S.  lo- 

>  annis  firmata,  quae,  iuncto  cap.  II.  §.  7.  Statuti  quod  Cleri 

>  R.  audit,  vim  faciunt  quammaximam,  ut  adstrui  possit  lae- 

>  sivam  omnino  esse  sententiam  Capituli,  si  pro  ea  senten- 
»  tia  a  S.  EE.  VV.  Congrepitione  ius  diceretur.  > 

>  E  contra  Capitulum  dum  factum  Oratoris  Parochi   ad- 

>  mittit,  negat  tamen  consuetudinem,  quain  is  in  medium  po- 

>  suit  in  eoque  mirabilis  se  prodit  dissentio    cum    antiquior 

>  Canonicus  Caietanus  R.,  totius  Capitqli  Decanus  palam  af- 

>  firmet,  quod  aiii  iuniores  Canonici  Capituli  nomine  prorsu^ 

>  negant. 

>  NoUem  equidem  iudicium  anteire  quod  super  iis  quae- 

>  stionibus  EE.  VV.  sapienter  ferent.  Vernm    si   me  consu- 

>  lant  EE.   VV.  prospiciendum  esse  puto  in  iis  iuribus  dis- 


ET    PROVEKTUbX  137 

cutiendis ,  ac  definiendis,  ne  Parochorum  officiam,  quod 
hisce  praesertim  temporibur»  tanti  fieri  debet,  ita  sordeat, 
ut  saepe  saepius  cavillationibus,  et  iis  summis  iuribus  sub- 
iaceat,  quae  summam  iniuriam  pariunt,  quaeque  potissi- 
mum  sunt  impedimento,  quominus  Parochialia  munia.  quae 
ad  animaruin  bonum  tam  salubriter  ac  divina  ordinatione 
constituta  sunt,  rite,  ac  omnimode  exerceantur,  aut  sin  mi- 
nus  vilescant,  et  eo  loco  habeantur  quae  perfunctorio  modo 
fiunt,  quin  uUa  huius  tam  sublimis  officii,  et  sahitis  anima- 
rnm  et  Ecclesiae  ipsius  decoris  ratio  habeatur 

>  Quidquid  enim  valeant  Parochi  Oratoris  enarrationes, 
certum  exploratumque  est,  quod  nec  Capitulum  inficias  ivit, 
Oratori  lucra  ipcerta,  quae  maiora  dicuntur,  minimum  re- 
(lire  sed  Capitulo.  Certum  etiam  exploratumque  est  non 
posse  Oratoreni  uno,  eodemque  tempore,  sine  gratia  gratis 
data  bilocandi  seipsum,  officiis  Parochi  perfungi,  sive  in 
cura  spirituali  infirmorum  propediem  moriturorum,  sive  in 
laptismate,  aut  Poenitentiae  Sacramento  suis  Parochianis 
administrando,  et  interea  temporis  cum  aliis  canonicis  adesse 
choro  ad  psalmos  et  sacra.  Quidni  igitur,  ut  saltem  pars 
lucrorum  quae  minora  appellantur,  nempe  candela  quam 
baptizati  suo  Parocho  deferunt,  eidem  adiudicetur?  Quidni 
iaquam  ut,  quod  in  omnibus  fere  Capitulis,  curam  anima- 
rum  habentibus  passim  usuvenit,  ac  praesertim  in  Capitulo 
S.  Mariae,  Parociho  S.  N.  debeantur  tamquam  praesenti, 
distributiones  omnes,  et  qucKi  fallentiae  nomine  a  Canoni- 
cis  absentibus  choro  lependitur,  vel  si  idem  absit,  dummodo 
causa  Parochialis  sui  muneris  constet  abfuisse^ 

»  Nec  satis  esse,  me  iudice,  potest  quod  Capitulum  in 
sua  enarratione  asserit,  statuta  Capitulnria  negare  Parocho 
incerta  minora,  negare  distributiones,  et  fallentiaruiii  fru- 
ctus,  si  absens  sit.  Praeter  enim  quam  quod  haec  statuta 
vel  si  tempore  suo  probe  ac  rite  bono  Ecclesiae  consu- 
luisse  videri  possint  inspecta  temporis  ac  circumstantiarum 
ratione,  immutabiiia  tamen  dici  nequeaut,  cum  potius  et 
teraporis  et  Ecclesiae  usibus  ac  circuinstantiis  sint  quan- 
documque  accommodanda,  et  penitus,  si  opus  sit  innovanda; 


158  DIMII  4  1  (  M'^ 

»  pfofecto  si  laesiva  Parocho  esse  depi*ehendaatur,  prout  pro- 
»  bare  iactu  diflScile  haud  est  vim  nullam  habere  obligandi 
»  Parochum  ut  iis  legibus  seinper  teneatur,  bonumque  pro- 
»  pterea  ei  ius  ade^sse  deferendi  preces  S.  Ordini  EE.  VV. 
*  ut  auctoritate  Vestra  quod  in  iis  st^tutis  vitiosum,  aut  mi- 

>  nus  aequum  existit  reforriietur,  atque  ut  omnia  quae  Ca- 
»  pitulum  inter  et  Parochum  S.  Nicolai  iura  intercedunt,  di- 
»  gnitati  utriusque,  iustitiae,  ac  aequitati  canonicae  appri- 
»  me  respondeant.  > 

Hisce  acceptis  littoris  causa  proposita  fiiit  sub  dubitandi 
forriMili^  in^Tius  exscriptis. 

Dlsceptailo  mjn^pUmm* 

A;,.MALVKRsioNEs  EX  oFPicio.  lu  priniis  notatuni  fuit  omnes 
canonicorum  redditus  in  solis  distributionibus  quotidianis  con- 
sistere  uti  patet  ex  capite  IX  Constitutionum  Capitularium, 
Istas  autem  quotidianas  distributiones  Parocho  curae  anima- 
rum  tempore  divinonim  incumbenti  deberi  docet  nedum  una- 
nimis  DD.  sententia,  verum  etiam  resolutiones  H.  S,  0.  re- 
iatae  a  Bened.  XIV.  vtstif,  107 .  n.  56.  Tota  igitur  quaestio 
in  illis  (listributionibus  versatur  quae  inler  pmesmtes  audiunt, 
quasque  rccenset  H.  S.O.  in  causa,cui  titulus  Dubia  indultorum 
6  Maii  1820  §.  indulta  ibi  <  Distributione-  inter  praesentes 

>  quae  meliusdici  possunt  exli  jiordinnrine,  eventuales,  et  incer- 

>  tae  ita  distinctae  sunt  a  conimuni   niassa,  et  praebenda  ut 

>  praesentibus    tantum    prriestari    soleant    sive  ex   peculiari 

>  statuto  aut  consuetudine  cuiuslibet    Ecclesiae,    sive  ab  ex- 

>  pressa  Benefactorum  voluntate.  >  Hisce  ad  maiorem  cla- 
ritateni  praehabitis  pressius  ad  quaestionem  animadverte- 
batur,  distributiones  inter  praesentes  non  percipere  absentes 
a  choro  etiam  ex  iusta  causa  vel  etiam  ex  Apostolico  in- 
dulto  ceu  docent  Scarf.  lib,  2.  Vt.  lO.n.  1.  Fagnan.in  cap. 
licet  de  praeb.  n.  20.  BennL  XIV.  instit.  107  n.  58  et 
seqq.  S.  C.  in  Basanen.  Visitnlionis  SS.  Liminum  6  Feb. 
1734  et  in  Anagnina  servitii  Chori  et  Distributionum  20 
Nov.  1819.  Dubia  indultorurn  loc.  cit.  Ad  istas  enim  lucran- 
das  physicn  ot  non  ficta  praesentia   requiritur.   Hinc    optimo 


El    IV:t>VliNIL'UM  130 

iure  in  Praenesfina  Fallentiarum  29  lulii  1837  §.  hi  3 
Dubio  adnotabatur  «  Herculem...  non  posse  participem  fieri... 
»  nec  percipere  emolumenta  penitus  incerta,  quae  ex  Missis 

>  adventitiis  obveniunt,  aliaque  ex  voluntate  testatorum,  vel 

>  ex  statuto,  aut  consuetudine  Ecclesiae  actu  solum  praesen- 

>  libus  tributa...  memorata  enjolumenta   neque    a  Canonicis 

>  iubilationis  indulto  decoratis,  neque  curani  animarum  exer- 

>  centibus  neque  ob  adversam  valetudinem...  choro  legilime 

>  absentibus  percipi  valere.  S.  C.  in  Terracinen  emolumen" 

>  torum  23  JDf^c.   1826,   Savonen  Bidribufiomtm  15  De- 

>  cemb.  1746,  Calaritana  onerum  17  Sqyt.  1731  §.  quod 

>  reliquum  >  et  in  Reatina  iubilationis  28  Ap7^ilis  1770 
§.  contra  traditur  «  ibi  >  Itemque  potiori  iure  procedere  quoad 

>  emolumenta  Anniversariorum,  Processionum,  aliorumque  si- 

>  milium  quae  ex  praesumpta  testatorum  voluntate  relinquun- 

>  tur  Capitularibus  actu   interessentibus,  qui    pro   anintaluH 

>  Benefactorum  preces  fuderint. >  Hisce  igitur  omtiibus  attentis, 
Parochus  L.  a  choro  absens  ob  exeroitium  curae  animaruiii 
a  perceptione  distributionum  inter  praei^ehtet^  arcenc  us  esso 
videretur. 

Altera  sed  vero  ex  parte  in  favorem  Parochi  Mniinadver- 
tebatur  certi  iuris  esse  parochum  aniinarum  curae  incum- 
bentem  ita  praesentem  in  choro  reputari  ac  si  divinis  in- 
teresset.  Tridentina  Synodus  sess,  22.  cap.  3;  hinc  non  modo 
de  distributionibus  ordinariis  participem  tieri  debeie.  verum 
etiam  de  extraordinariis  ad  rem  Scarfant,  h'h.  2.  Ht,  10.  ;?.  .9, 
et  seq.  ibi  €  Et  eo  magis  certa  Capituli  persoaa,  cui   dumt;:- 

>  xat  immineat  cura  animarum  cumulanda  est  distributioni- 

>  bus,  si  divinorum    tempore    parochialia   munia   exerceat... 

>  Accipe  de  quibuscumque    Distributionibus,   tam    ordinariis 

>  quam  extraordinariis  ita  contra  Bonac.  de  distrib.  d.   2. 

>  quaest,  5.  §.7.  m  fine  absolute  tenet  Trullen.  in  Dfjdal. 

>  lib.  cap.  8.  dec.  2.  n.  7.  et  declaravit    Sacra    Congregatio 

>  teste  Nicolio  in  Ftor.  V.  Distributiones  n.  13.  >  Et  qui- 
dem  iure,  si  enim  indultum  iubilationis  suffragatur  pro  par- 
ticipatione  omnium  fpuctuum  et  distributionum  etiam  extra- 
ordinariarnm  ut   declaravit  H.  S.  C.  in    Burgi    S.    D  ."//// 


140  DISiKiRUriOlVUV 

19  April.  1704,  imo  si  f iiffi;iga<ur  ad  percipienda  praofer 
disfributiones  ordinarias  (|u<iecumque  alia  eniolumenta  ut  ia 
Aquipemlirn  27  Sept.  1659  ad  duh.  IL  Peritsina  17  lulii 
1668 s  Roniana  29  lan.  et  5.  Marlii  1678,  nuUa  pi^etiosa 
ratio  suppetere  videtur  ad  id  ueganduni  canonico  Parocho  qui 
duni  animarum  curae  incumbit  habetur  pro  praesenti  et  in- 
teressenti  Oarc.  p.  3.  rap,  n.  334  Trid.  i^ynod.  loc.  cit.  Ne- 
que  quidquam  facessit  Bituntirta  annioersariorum  1  lulii 
1679.  canonicos  iubilatos  respiciens,  ipsa  enim  intellitrencJa 
videtur  non  de  anniversariis  fixis  sed  de  illis,  in  quibus  c.iu- 
tura  a  testatoribus  fuit  ut  inferessentes  tantum  participaro  de- 
berent  ut  in  Novarien  iubilat.  2  Oclob.  1677.  in  qua  propo- 
sito  dubio-  An  duo  canonici  iubilati  S.  Gaudentii  frui  deberent 
emolumentis  anniversariorum,  quae  fiunt  intra  annum,  licet 
non  assisterent,  responsum  fuit  affirmative.  Causa  tamen  ite- 
rum  proposit^i  die  29  lan.  1681  rescriptum  fuit:  In  decisis 
quoad  anniversaria  fixa,  et  in  quibus  non  est  cautum  a  f^ 
statoribus  ut  interessentes  tanlum  parlicipare  debeant,  ut 
habetur  in  lib.  32  decrel,  fol.  44. 

Ad  secundum  dubium,  utrum  nempe  Parochus  officii  ra- 
tione  absens  a  choro  negligentiuni  fallentiris  percipere  valeat, 
animadvertendum  occurrebat  ex  iuris  dispositione  falientias 
accroscere  debere  tantummodo  interessentibus,  qui  ob  alioruiu 
absentiam  maiorem  subeunt  in  choro  laborem  S.  C.  in  Rea- 
fina  recit.  §.  contra.  Ipsae  eniiu  tainquain  praemium  interes- 
sentibus  debentur  et  in  poenam  absentihus  auferuntur  Rea- 
lina  loc.  cit.  §.  neque.  Hinc  iure  nierito  inquit  Barbosa  de 
Canonicis  et  dignitafibus  cap.  23.  n.  18.  <  Utrum  autem 
»  distributiones  absentium  debeantur  actu  interessentibus,  ve- 
»  rum  etiam  aliis,  qui  iuris  fictione  censentur  interessentes, 
»  ut  qui    absunt   ex  causa  infirmitatis  vel  in  Ecclesiae  suae 

>  utilitatem.,.  soluiii  deberi  actu    interessentibus    constat  ex 

>  cap.  unic.  versic.  statuinius  de  cleric.  non  resid...  >  Con- 
oinunt  Bonac  de  Dislrib.  quaest,  idf.pu7icf.  1.  n.  6.  Oarc. 
de  Bcnef.p.  3.  cnp.  2.  n,  465.  Hi  eniin  DD.  ad  hanc  tuen- 
dam  sententiam  ex  eo  luoventur  (juod  absens  ob  legitimam  cau- 
sam    reputatur    praesens  in  Cboro  ad  lucrandus   suas   distri- 


CT  moVENiuijif  Ul 

butioues  ex  conc.  trid,  sess.  24,  cap.  12.  non  vero  a  ne- 
gligentibus  amissas,  qui;)  congruuiu  est,.ut  hae  illis  accrescant 
qui,  stante  aliorum  absentia,  maiori  labore  gravantur.  Cum 
igitur  Parochus  in  themate  officii  causa  absens  a  choro,  iu- 
ris  tantum  fictione  oenseatur  interesse,  negligentium  fallentiis 
frui  non  posse  videtur. 

Verura  ex  advei^so  scitum  est  praesenti  in  choro  iuris  fi- 
ctione  haec  emolumenta  tribui.  Ipsa  enim  dantur  et  canoni- 
cis  indulto  fruentibus  infirmitatis  causa  uti  in  Romana 
5  Maii  1703.  ad  TL  Dubium  in  quo  propositae  quaestioni 
<  an  canonico  (absenti  a  choro  et  aliis  divinis  oflSciis  ex  indulto 
propter  infirmitatem)  competeret  pro  sua  rata  parte  etiam  ius 
accrescendi  earum  distributionum  et  communium,  quae  ob 
absentiaiu  vel  vacationem  canonicorum  interessentibus  accre* 
scunt  et  a  qua  die  supradicta  omnia  deberentur  in  casu»  respon- 
sum  ^Tod\}d9i  affirraative  a  diepraesentationisindulti.  Item  con- 
firmabatur  pro  iubilatis  in  Aquipendii  die  2.  Mariii  1697 .  ad 
III.  Dub.  Aquipendii  1.  ApriL  1619.  ad  Dub.  1.  Reatina 
19.  ApriL  i7P^.  ^dummodo  non  obstent  constitutiones  parti- 
culares  et  consuetudo  Ecclesiae.  Unde  Scarfantonius  loquens 
de  canonicis  absentibus  a  publica  psalinodia  ob  rationabilem 
causani  facto  sibi  dubio,  utrum  istis  de^eantur  distributiones, 
quas  alii  canonici  absque  rationahili  causa  absentes  a  Choro 
tunc  temporis  amittunt,  prolitetur  se  pro  affirmativa  stare  sen- 
tentia  contra  Bonacinam  aliosque  -  ibi  -  «  Si  est  verum  quod 

>  refert  Barbosa  in  Collectanea  V.  C^'??<  wici  videlicct  Sacram 

>  Congregationem  Concihi  sub  die  20  Novembris  1600  der 

>  clarasse  canonicos  ob  legitimum  impediraentum  choro    non 

>  interessentes,  non  solum  lucrari  suas  distributiones  sed  re- 

>  putari  praesentes  quoad  acquirendam  portionem  earum,  quae 
»  ab  ahis    absque    iusta    causa  a  choro    absentibus    fuerunt 

>  araissae.  Atque  hanc  opinionem   etiam    probabilem    dicunt 

>  Castr.  Pal.  tom.  2.  et  T^^iillen.  in  Dec.  cap.  8.  n.  7.  >  Et 
Renedictus  XIV.  Inst.  107 .  refert  S.  H.  C.  sub  die  15  ApriL 
1511  relalam  in  L.  XI.  Decr.  p.  98.  oensuisse,  eos  qui  ab- 
smii  a  servitio  chori  ob  infirmitatem,  vel  aliam  causani  non 
liiodo  percipere  debere  distributiones  quotidianas  sui  canonioa- 


142  AfmiBCTIOlWlf 

tus  perinde  ac  si  stafis  horis  interessent,  sed  etiam  percipere 
auginentuin  distributionum,  quas  amittunt  illi,  qui  divinis  non 
interfuerint.  Quibus  oinnibus  atlentis,  fallentiae  absentium  a 
Parocho  L.  actu,  quo  abest  a  choro  ob  exercitium  curae  ani- 
marum  percipiendae  viderentur,  cum  eum  abesse  ex  iegitima 
causa  in  dubium  revocari  nequeat. 

.  Neque  constitutiones  capitulares  huic  sententiae  refragari 
videntur,  siquidem  huiusmodi  distributiones  tribui  ab  eis  ap- 
paret  etiam  infirmis. 

Ad  tertium  dubium  in  quo  quaerebatur  utrum  saltem  in 
vim  consuetudinis  Ecciesiae  Archipresb\  ter  absens  officii  gra- 
tia  supradicta  emolumenta  percipere  valeat,  adnotabatur  hu- 
iusmodi  consuetudinem  nuUimode  probari  propter  irreguiari- 
tates  quae  in  fallentiarum  libro  reperiuntur,  et  si  temporis 
momento  ea  admitti  veht  nihili  facienda  foret  ex  Tridentino 
loc.  cit.  Sane  eo  in  capite  revocante  Sacrosancta  Svnodo  quae- 
cunjque  contraria  statuta,  et  consuetudines,  quae  contra  De- 
cretum  Bonifacii  VIII.  forte  invaluerint,  iam  planum  videtur 
non  satis  esse  consuetudinem  ad  percipienda  huiusmodi  enio- 
lumenta,  quae  actu  interessentibus  dari  solent.  Ad  rem  Fagna- 
nus  lib.  3.  Decret.  de  Praeb.  cap.  licet,  n.  71.  ea  enim  con-- 
suetudo  non  valet  sive  iniroducta  fuerit  ante  Constitutionem 
Bonifacii  VIIL  sive  post,  et  saepius  rrspondil  Sacra  Con- 
gregatio  etiam  immemorabilem  consuetudinem  fuisse  sub* 
latam. 

Bx  altera  vero  parte  praetereundum  non  est  ex  irregula- 
ritatibus  existentibus  in  fSllentiarum  libro  non  descendere 
consuetudinem  non  adesse,  sed  potius  ex  illo  probari  non  po-se. 
Consuetudo  vero  huiusmodi  percipiendi  emolumenta  a  Pai  o 
clio  probatur  per  Decanum  qui  antiquior  est,  et  certe  pluri  - 
facienda  est  istius  assertio,  quam  omnium  cakionicorum,  qui 
omnes  recenti  terapore  creati  fuerunt.  Consuetudines  vero  lo- 
corum  robur  et  vim  habere  legis  inducendae  docent  commu- 
niter  Pirhing.  lit.  22.  Rei/fenst.  lib.  2.  tit.26,  n.  140.  S.  C. 
in  lanuen.  31  lulii  1819  §.  ut  ius.  Quin  imo  ipsae  tanti 
siml  roboris  ut  necessariis  qualitatibus  raunitae  legera  ipsam 
aluc^gent  cap.  ult.  de  consuet.  Bened.  XIV  de   Syn.   Dioec. 


lib.  i2.  cap.  8.n,8.  ibi  Nihilmagis  tritum  quain  legem  quam- 
libet  humanam,  etiam  cononicam,  posse  conlraria  consue- 
tfffhne,  quae  sit  rationahHis  el  legUime  praescripta  abroga- 
ri.  Verum  consuetudinem  in  casu  (^x  dictis  superius  non 
contra  sed  secundum  ius  esse  videlur,  proindeque  quantum 
robur  acquirat  nemo  est  qui  non  videat. 

Quod  vero  pertinet  ad  alterum  dubium  respiciens  faculfa- 
tem  abessendi  a  Choro  tempore  divinorum  officiorum  ad  efFe- 
ctum  celebrandi  Missam  notat  Passerinius  neque  praecisa  de- 
putatione,  neque  legitimi  Superioris  licentia,  neque  consuetu- 
dine  introduci  possc,  ut  quotidianas  distributiones  lucrentur, 
qui  ad  celebrandam  Missam  a  choro  discesserint.  Et  haec  opi- 
nio  innititur  antiquae  Bcclesiae  disciplinae,  qua  tempore  di- 
viuorum  officiorum  nemini  a  choro  abesse  permittebafur,  vel 
ad  Eucharistiae  Sacramentum  administrandura,  vel  ad  Missam 
celebrandam.  Quod  fortiori  loco  teuendum  est  de  emolumen- 
tis  ex  distributionibus  inter  praesentes  et  negligentium  fallen- 
tiis  provenientibus.At  vero  cum  anno  1753  dubium  hac  de 
re  propositum  fuisset  SSnio,  responsum  pro.liit  etiam  ex  sen- 
tentia  S-  H.  C.  nequaquam  licere  ex  relatis  causis  a  Choro 
abesse  nisi  quando  sic  iussissent  superiores,  quos  tamen  ach 
moneri  voluit  ut  ab  huiusmodi  iussu  abslineant,  lib.Decret. 
XIII.  p.  51.  Et  S.  Carolu'^;  Borromaeus  in  quarto  concilio 
M«?..iolanensi  p.  2.  cap.  13  huiusmodi  inhaerendo  resolutioni 
siatuit,  distributiones  amittere,  qui  ad  effectuia  celebrandi  Mis- 
sam  divinis  officiis  non  interfuerit  nisi  pro  abseMia  Sacer- 
didum  qui  Ecclesiae  sacrificium  faciant,  necessitas  aliquan- 
do  inciderit  ut  Praefeclus  canonicuyn  aliquem  a  choro  ecQi' 
re  iuheaty  aut  a  Sede  Apostolica  aliter  concessum  fuerit. 
Duplex  igitur  requiritur  conditio,  ut  canonicus  ad  celebran- 
dam  Missam  Chorum  deserere  possit  nempe  iussio  Praefecti, 
et  necessitas  celebrationis.  Et  ab  hac  norma  non  reces^it  S.  C. 
ut  in  S.  Miniatis  8.  Feh.  1817  et  Anagm^ta  20  Nov. 
1819.  in  quibus  innui  videntur  causae  illius  utilitatis  vel  ne- 
cessitatis,  quae  in  singulis  casibus  suffragari  debet  Praefecto 
Chori  ad  licentiam  celebrandi  concedendam.  Emi  enim  FP. 
JD  (li(^ta  S.  Miniatis  proposito  dnbio:  An  et    quomodo  Cano- 


iii  DfStRIBOTlOlVM 

ntci  absentes  ad  Missam  celehrandam  tempore  choralis  of^ 
ficiaturne  lucrari  possint  distrib^utiones  quotidtanas;  respon- 
deiites  negative  nisi  de  prnefecti  licentia,  addiderunt  in  populi 
commodum.  Qiiando  igitur  haec  duo  extrema  verificantur, 
tunc  procul  tlubio  causa  iusta  et  legitiina  absentiae  a  choro 
perspicitur  adesse.  lanivero  in  casu  habetur  canonioos  S.  N. 
Missam  celebrare  in  commodum  populi,  statutis  a  Sacrisla 
horis,  quin  emolumentum  aiiquod  ob  incommodum  percipiant, 
idque  ex  consuetudine  fieri,  et  propter  deficientiam  capella- 
niarum  et  reddituum,  hin<5  illa  extrema  in  casu  verificari  pa- 
tet.  Sed  ex  superius  allatis  H.  S.  0.  i-esponsis  liquet  etiam 
canonicos  ex  iusta  causa  absentes,  servatis  quae  superius 
servata  sunt  circa  anniversaria  aliasque  obventiones,  deberi 
et  distributiones  inter  praesentes,  et  proventum  fallentia- 
rum.  Ergo  et  ad  canonicos  S.  N.  in  themate  distributiones 
inter  praesentes,  et  fallentiae  absentium  pertinere  dicendae 
sunt. 

Circa  quartum  dubium  adnotatum  est  oblationes  quascum- 
que  inter  iuria  parochialia  adnuinerari  post  cap.  Quia  Sa- 
cerdotes  et  cap.  sanctorum  10.  q.  /.  tenuit  Rola  recent. 
p.  18.  dec.  lib.  400.  n  21.  Scarfant.  lib.  3.  num.  60.  Rebuff. 
de  Congrua  num  44.  Barbos.  de  Parochis  cap.  2.  n.  174. 
candelam  autem,  quae  occasione  Baptismatis  Parocho  offertui*, 
oblatidnem  esse  neino  dubitat  proindeque  ad  Parochum  per- 
tinere.  Nequequidquam  facessit  oontraria  (onsuetudo,  quae  vel- 
uti  abusus  ^t  corruptela  in  iure  reputatur.  Ita  enim  haben- 
das  esse  omnes  consuetudines  advei^su*^  parochialia  iura  statuit 
Pius  IV  inConstitutione  In  Principis  Apostolorum  et  fir- 
inavit  H.  S.  C.  in  NulHus  Sublacen.  lurium  Parochialiant 
18  Septembris  1824.  Quinimo  contra  quadragenariam  vd 
centenariam  eadem  iura  servare  voluit  in  Baren.  lurium  Pa- 
rochialium  28  Augusli  1856.  Bovinen.  lur.  paroch.27  la- 
nii  1820.  Pisana  Emolunvpntorum  funeris  14.  Decembris 
1872.  §.  JSr  quibus.  Neque  constitutiones  capitulares  oppo- 
nantur,  quae  prouti  Apostolica  sanctione  destitutae  ad  iuia 
parochialia  destruenda  miniim^  valere  videutur  Rota  recent. 
p.  4.  /,  2rDer  473  n,  36. 


6t  i»Bovfiimjttf  iit) 

Multoque  minus  Canonicis  iuvare  posse  videfur  has  con- 
stitutiones  auctoritate  Oardinalis  V.  confirmatas  fnisse.  Sciturn 
eniin  est  in  iis,  quae  iuri  communi  adversantur  Ordinarii  po- 
tesbitem  certis  limitibus  contineri.  Firmana  Dislributio7}ii>  ei 
seni/ii  Chori  die  13  Scptembris  1872  §.  Neqtie. 

Ex  adverso  vero  notandura  venit  ex  constitutionibus  ca- 
pitnlaribus,  proventus  occasione  baptismatis  ad  Sacrarium  pror- 
sus  pertinere,  statuta  autem  cuiuscumque  Ecclesiae  hal^ere  vira 
legi^  et  obhgare  singulos  de  Capitulo  ad  suam  observaniiam 
non  secus  ac  ius  coramune  habet  Pignatellins,  tom.4  Consult. 
76.  n,  6.  S.  C.  in  Faventina  luris  amovendi  CapeUanum 
30  lan.  1873.  §.  Commentum.  Neque  oggerendum  destitutas 
fuisse  constitutiones  Capituli  Apostolica  sanctione,  ipsas  enim 
a  Cardinali  illius  Ecclesiae  titulari  confirmatas  fuisse  in  du- 
bium  revocari  nequit:  quare  praesumitur  ad  hoc  fncuUates 
habuisse  a  Sede  Apostolica,  ex  tritissima  iuris  regula  Prae- 
sumitur  factum,  quod  de  iure  erat  faciendum,  praesertim 
cum  et  viva  voce  ahas  facultates  a  SSmo  obtinuisset.  Hisce 
accedit  Capitulum  onere  gravatum  esse  expensas  persolvendi, 
quae  ahter  ad  Parochum  pertinerent  in  functionibus  parochia- 
libus,  ut  cera  ad  associandum  viaticum  etc.  necnon  menstrua 
sumraa  Ubellarum  13  et  cent.  43.  favore  Vice-parochi,  quaro 
cum  persentiat  onus,  et  commodura  persentire  dehet  Rey.  55. 
de  Reg.  iuris  in  6.  Accedit  et  constitutiones  Pnrocho  L.  no- 
tas  fuisse,  et  iuramento  firmatas.  luramentura  outem  factum 
ali^ui  communitati  de  re  honesta  et  licita  semper  obligat, 
neque  in  aliam  quamvis  meliorem  solo  juran/is  arbitrio 
commutari  potest.  Communis  arg.  cap.  28  de  iureiurando 
el  cnp,  2  de  pactis^  ubi  tamquam  recepta  iuris  canonici  re- 
gula  statuitur  quod  €  sacramentum  homini  praesiitum  neces- 
sario  sit  servandum,  quotiescumque  sine  peccato,  seu  sine 
salutis  aeternae  dispendio  et  sine  alterius  praeiudicio  scr- 
vari  potest.  Ferraris  v.  luramentum  art.  3.  n.  18.  S..C. 
in  Hieracen.  Fructuum  et  distributionum  24.  Auymti  1872. 
§.  Verumtamen  (1). 

(1)  Inter  informandam  E£.  PP.  exhi-     erectionis  Archipresbyteratiis  Diguitatts 
bita  fnit  a  Capitnli   procoratore    Bulla     principalis  cnratae  tu  GolIc(p^Jata  S.  Ni- 
JLfia  Tom.  Vlll,  /h3c.  LXXXVJ/,  10 


ii6  oisTHiBcrrfomrv 

Tandem  ad  ultimum  dubium  haec  observanda  proponebnn- 
tur.  Praescribit  Statutum  quod  Cleri  nuncupatxir  in  cap.  II. 
De  officiis,  iuribus  et  oneribus  Camerarii,  ut  in  Processio- 
nibus  generalibus  videlicet  <  SSmi  Corporis  Christi,  Elogatio- 
»  num,  lubilaei,  Sedis  Apostolicae  vacantis  ac  similibus  quas 
>  fieri  contingat,  Parochi,  quam  fieri  potest,  intersint;  et  si 
»  alicui  ex  Capitulis  adscripti  cum  Collegio  Parochorum  in- 
»  cedant,  distributiones  non  amittant  »  §.  7.  loc.  cit.  Quo  po- 
sito  videretur  ParQ.chus  L.  incedens  cum  collegio  Parocho- 
rum  distributionibus ,  quas  Parochi  tarnquam  tales  perci- 
piunt ,  frui  posse ,  non  vero  distributionibus  ad  canonicos 
spectantibus,  Primo  quia  praedictum  statutum  loquens  de  Ca- 
merario  Cleri  specifice  has  distributiones  ipsi  tribuit,  dicens 
in  §.  3.  loc.  cit.  In  hoc  obeundo  munere  distributiories  per^ 
ind^  lucretur  ac  si  cum  Capituloj  cui  adscribitur,  inter^ 
fuissef,  qui  dicendi  modus,  certe  diversus  est  ab  eo,  quo  idem 
statutuin  uiitur  loquendo  de  Parochis.  Ergo  et  diversus  in- 
t^rpretationis  sensus  esse  debet.  Secundo.  quia  absonum  est 
a  sacris  oanonibus,  ut  qui  alio  officio  adstricjtus  pro  servitio 
eiusdein  Ecclesiae  ex  quo  stipendium  percipiat,  tamquam  prae- 
sens  in  choro  reputetur,  et  distributiones  lucrari  valeat.  Sane 
petitura  fuit  in  S.  Severini  15  Nov,  1657 ,  An  Canonicus 
sit  punctandus  ob  eius  a  choro  ahsenliam»  vel  potius  inter- 
essentia  in  organis  pro  servitio  Eaiesiae  sit  repufanda  ad 

colai,  a  Bonedicto  XIV  fel.  rec.  emisBa,  »  quomodolibet  Tacare    contigerit,  per- 

cnins  initinm   Tnter  multiplicei  in    qna  n  petno  snpprimeretnr ,   et    extingnere- 

inter  cetera  haec  habebantnr:  «  Eadem  n  tnr,  ininsqne  fructns,  redditns  et  pro- 

9  vero  primodlcta  Vicaria,  qnam  dilec-  »  ventns  certi,  et  incerti  maiorea  Ccra 

n  tns  A...  G...  primodictae    CoUegiatae  »  Baptismatnm  et  dimidia  pars  inrinm^ 

rt  Ecclesiae  Vicarins  perpetnns  ad  prae-  "  et  obTentionnm  ad  primodictam  Vtca 

n  sens  nt   asseritnr,  obtinet,  ac  cnins  ,  »  riam  ratione   hnmationis   Oadaverum 

»  et  iUi  forsan  annexornm  fractus,  red-  »  nnnc  spectans,  et    pertinens    Mensae 

n  ditns,  et   proventns,  vigintiqnatnor  ;  n  Capitalari  priiuodictae  OoUegiatac  Gc- 

n  nna  verocnm  incertisdncentoram  dn-  n  clesiae,  etiam.ex  nnnc  pront  ox  tnno 

fv  catornm  de  Oamera  secnndnm  commn-  •^  et  contra,  ac  cnm  primnm  snppressio 

n  nem  aestimatiouem  valcrem  anunnm,  n  et    extinetio    hainsmodi    snam    sorti- 

>•  nt  titiam  asseritnr,  non  excednnt,  rx  •  tau  fncrint    ctfectnm,  ctiam  purpetuo 

n  nnnc    pro  tnnc,  et  e  contra  cum  nr\  -  applicarentajc,  et  appropriarentnr...» 
9  taam  illam  ex  pracsenti  A...  persona 


effectum  percipiendi  distributiones:  S.  R.  0.  respondit:  gau- 
dere  si  stipendium  pro  hiasica  non  recipiat.  Cui  conoordat 
Adiacensis  11  lulii  167 1,  Atqui  Parochuni  L.  inoedenlein 
in  praediclis  Processionibus  cum  Parochorum  coUegio  perci- 
pere  distributiones  ad  Parochos  tamquam  tales  spectantes  in 
dubium  revocari  non  potest.  Ergo  distributionibus,  quae  Ca- 
nonicis  competunt,  frui  non  posse  videretur. 

Veruratamen,  ne  iudicetur  contra  iuris  principia,  verb.i 
illa  statuti  prorsus  supervacanea  esse,  distributiones  illas  et 
Parocho  L.  cum  coUegio  Parochorum  incedenti  spectare  di- 
cendae  sunt,  Quid  enim  sonarent  verba  illa,  nisi  de  participa- 
tione  distributionum  canonicaHum?  Interpretatione  enim  leais 
opus  est  quoties  occurrit  verbum  dubitabile  L.  Et  ideo  11 
ff.  de  leg.  non  vero  quando  verba  per  se  prorsus  clara  sunt. 
Neque  enim  novum  est  in  iure,  ut  quis  unico  actu  duas  re- 
praesentet  personas  Rota  recent.  p.  5.  t.  2.  decis.  79.  n.  12 
etiam  ad  effectum  duas  percipiendi  distributiones.  Eadem 
S.  Rota  tom.  L  p.  5.  decis.  150  n.  25  <  ibi  >  Cum  canoni- 
cus  et  Lector  duplici  fungafur  officio,  non  est  inconveniens 
quod  recipiat  duplicatum  emolumentum. 

His  igitur  utrinque  perpensis  propositn  sunt  i^esolvenda 

Uubin. 

L  An  paroohus  S.  Nicolai  absens  a  choro  ob  exercitium 
curae  animarum  distributionibus  inler  praesenles  frui  valeat 
in  casu. 

n.  An  eidem  parocho  absenti  ut   supra    ex  iure   debean- 
tur  fallentiae  canonicorum  absentium  in  casu. 
Et  quatenus  negative. 

IIL  An  eadem  emolumenta  saltem  ex  consuetudine  ipsi 
debeantur  in  casu. 

IV.  An  canonici  perinsignis  Basilicae  S.  Nicolai  Missam 
celebrant.es  horis  a  Sacrista  statutis  absque  eleemosvnae  aug- 
mento    emolumenta    praedicta  percipere  possint  in  cf^isu. 

V.  An  candela  occasione  baptismatis  oblata  ad  Parochum, 
vel  ad  Capitulum  pertineat  in  casu. 

VL  An  Parochus  incedens  cum   collegio    parochorum    in 


448  DfSTRIBCTIOIfUV 

proeessionibus  generalibus  praeter  distributiones  parochorum 
fruatur  etiam  distributiQnibus  Capituli  in  casu. 

Resolutio.  Sacra  Congi^egatio  Concilii  instante  Capitulo 
resolutionem  distulit  in  coiuitiis  diei  20  Decembris  anni  1873 
per  rescriptum  Dilata,  re  autem  mature  perpensa  sub  die  9 
Maii  1874  iterum  respondere  censuit  Dilata ,  tandem  die 
12  Septembris  1874  rescripsit. 

Ad  I.  Affirmative  nisi  obstet  voluntas  tesfcitoris  vel  dantis. 

Ad  11.  Affirihative. 

Ad  III.  Provisum  in  praecedenti. 

AJ  IV.  Affirmative  quoad  emolumenta  prout  in  primo 
dubio. 

Ad  V.  Affirmative  favore  Capituli  ad  formain  Bullae  /n- 
ter  mulliplices  Beneuicti  XIV. 

Ad  VJ.  Affirmative  ad  formam  statuti  cleri. 

ExiNDE   COLLIOES  I 

1.  Distributiones  quae  inter  praesentes  audiunt  ita  distin- 
ctas  esse  a  distributionibus  quotidianis  et  praebenda,  ut 
praesentibus  tantum  praesfari  soleant  sive  ex  peculiari  sta- 
tuto,  aut  consuetudine  cuiuslibet  Ecclesiae,  sive  ex  benefa- 
ctorum  expressa  voluntate. 

2.  Has  distributiones  eventuales  et  incertas  non  percipere 
absentes  a  choro  ex  iusta  causa  vel  Apostolico  indulto,  nisi  in 
ipso  id  cautum  expresse  non  fuerit. 

3.  Lucrari  tamen  ex  iure  communi  perinde  ac  si  in  choro 
praesentes  essent,  nisi  obstaret  voluntas  testatoris  vel  dantis, 
canonicos  iubilationis  indulto  donatos ,  canonicos  actu  curam 
animarum  exercentes  suae  praebendae  adnexam,  et  canonicos 
Missam  divinorum  tempore  celebrantes  de  licentia  Praefecti 
chori  et  in  populi  commodum. 

4.  Ex  iuris  dispositione  fallentias  accrescere  tantummodo 
interessentibus  ,  qui  ob  aliorum  absentiam  maiorem  subeunt 
in  choro  laborem. 

5.  Verum  ad  istas  lucrandas  non  requiri  physicam  prae- 
sentiam  sed  fictam  sufficere  ,  proindeque  absentes  ob  legiti- 
nium  canonicum   impedimentum   praeter  fructus  praebendae, 


ET   PROVKNTUUil  149 

quotidianasque   distributiones    et    uegligentium    fallentias    lu- 
crari . 

6.  Canonioos  Missam  celebrantes  divinorum  tempore  uti 
absentes  reputari,  quotidianasque  amittere  distribntiones,  nisi 
populi  commodum  id  exigat ,  et  licentia  intercedat  Praefecti 
chori. 


lURISDICTIONIS  PAROCHIALIS. 


Die  12  Decembris  1874. 

Comiieiidiiim  tmmti.  In  confiuiu  duarum  Faroeciarum  ex- 
trucia  consurgit  in  civitate  B.  c!omus,  ad  quam  duplex  olim 
pHtobat  aditus  :  alter  sub  n.  102,  qui  principalis  erat,  pan- 
debatur  in  via  vulgo  S.  Felice,  quae  intr^  limites  Paroeciae 
S.  Mariae  a  Charitate  sternitur,  alter  vero  sub  n.  194  ,  qui 
erat  secundarius,  aedem  ingredientibus  accessum  dabat  ex  via, 
cui  apud  populum  n :)men  e>i  Larnmej  et  in  quam  Parochus 
S.  Gregorii  iuri-dictionem  oblinet. 

Porro  elapso  anno  factum  est,  ut  principalis  aditus  in 
caup:)nam  vulgo  Ristorante  nuncupatain  verteretur,  et  pariete 
interiecto  a  cetera  divideretur  donio,  atque  ita  qui  antea  se- 
cunrlarius  nunc  non  primarius  tantum ,  sed  unicus  evaserit 
aditus.  Rebus  ita  immutatis  Parochus  S.  Mariae  a  Charitate 
nihil  iuris  innovatum  esse  censuit,  sibique  iurisdictionem  non 
secus  ac  praeterito  tempore  in  ipsa  eaidem  domo  competere 
putavit.  At  ipsi  at^iter  obstitit  Parochus  S.  Gregorii,  exor- 
taque  lis,  ad  iudicem  Ordinarium  e4  delata,  qui,  audita  Con- 
gregatione  Consultiva ,  pro  S.  Gregorii  Parocho  decretum 
tulit.  Ab  hoc  autem  utpote  sibi  adverso  per  Parochum  S.  Ma- 
riae  ad  H.  S.  0.  provocatum  est,  transmissoque  appellationis 
actu  sub  die  25  Aprilis  volventis  anni,  rescriptum  fuit  die  6 
Maii:  «  E/ho  Archiepiscopo  pro  informatione  et  voto,  auditis 
interesse  habentibus ,  transm^^saque  copia  decreti,  de  qtw 
in  precibus.  » 


150  lURISDICTIONIS   PAROCRIALIS 

Rmus  Archiepiscopus  impiger  inandata  S.H  Ordinis  iraple- 
vit.  In  sua  vero  informatione  ea  enarrat,  quae  superius  exposita 
sunt,  pluraque  insuper  addidit  latuni   decretum  confirmantia. 

Archiepiscopi  informatione  accepta,  controversia  huius  Sa- 
crae  CJongregationis  iudicio  dirimenda  proposita  fuit  sub  dubio 
in  calce  exscripto. 

Dlseepiatio  •jrnoptlen. 

luRA  Parochi  S.  GREOORn.  -  Scriptores  iuris  canonici  una- 
nimiter  tradunt  eum,  qui  habitat  in  confinio  duarum  Paroe- 
ciarum ,  illius  Parochiae  iurisdictioni  subiici ,  in  qua  domus 
aditura  habet.  Satis  sit  pro  omnibus  unius  vel  alterius  aucto- 
ritatem  in  medium  proferre.  lamvero  Aloysius  Ricci,  in  Prax. 
forens.  resol.  510^  n.  i,  haec  scribit:  €  habitans  in  confinio 
duarum  Parochiarum,  fit  Parochianus  illius  Paroeciae,  e(s 
qua  domus  aditum  habet,^  quia  ex  aditu  iudicatur  de  domo.  * 
Nec  dissimilia  sunt,  quae  habet  Barbosa  sub  titulo  de  offic. 
et  potest.  Episcop.  p.  2,  alleg.  32,  n.  71 :  €  Infertur  habi- 
tantem  in  confinio  duarum  Ecclesiarum  Parochialium  cen^ 
seri  Parochianum  illius,  in  qua  domus  aditum  habet  ex  no^ 
tabili  doctrina  Bart.  in  lib.  6  in  fin.  ff.  de  damno  infecto; 
huius  illationis  ratio  est,  quia  ex  aditu  iudicatur  de  domo, 
cui  cedat  L.  ei  cui  aedes  /f.  de  Leg.  3.  Bald.  Cons.  50, 
vol.  1.  > 

Atqui  in  facto  est,  domum  controversam  in  praesentiarura 
ianuam,  seu  aditum  unicum  habere  in  Paroecia  S.  Gregorii 
id  est  in  via  Lamme,  siquidem  novatione  facta,  subdit  Emi- 
nentissimus  Archiepiscopus,  accessus  ex  via  Lamme  non  tanr- 
tum  principalis,  sed  unicus  illius  domus,  evasit.  Quonam 
igitur  pacto  vel  qua  potest  ratione  denegari  ipsam  hanc  do- 
mum,  eiusdemque  incolas  in  iurisdictionem  eius  Parochi  con- 
cessisse,  in  cuius  Paroeciae  territorio  via  illa  consternitur  ? 
Recte  hinc  Emus  Archiepiscopus  concludit :  €  Si  igitur,  ra- 

>  tione  principalis  accessus  ista  domus   spectavit   usque  ad 
»  elapsura  annum  ad  Paroeciam  S.  Mnriae  Charitatis,  eo  magis 

>  ratione   unici  accessus   nunc  spectare  debet  ad    Parochuni 
»  S.  Orregorii,  qui  iurisdictionem  habet  in  via  Lararae.  »  Et 


lURISDICTiONIS   PAROCHIALiS  I5l 

liVet  confra  haec  adversarius  contendat  ad  aedeni  accessiuM  ex 
S.  Felicis  via  adhiic  patere,  hoc  tanien  Kmus  Archiepiscopus 
falsitatis  arguit,  docens  pristinum  aditum  interclusum  muro 
undequaque  fuisse. 

Verumtamen  dato  etiam  veritati  eius  verba  inniti ,  nihil 
adversarius  conficeret.  Fateatur  enim  necesse  est,  licet  adhuc 
supersit  aditus  ex  via  S.  Felicis,  hunc  tamen  ex  principaH 
secundarium  evasisse,  per  eum  enim  in  publicura  triclinium 
immutatum  nec  percurrere  equi,  neque  impelli  quadrigae  po- 
terunt.  At  aditus  ex  via  Lamme  civili  non  lantum,  sed  spleu" 
didae  domui  conveniens  esl  ita  ut  etiam  nobiles  currus  per 
eum  ingredi  possint.  Nemo  itaque  inficiabitur  in  praesens 
ianuam  principalem  ex  via  Lamme  pandi,  eamque  magis  vel 
potius  unice  frequentatam  esse. 

Porro  si  res  ita  se  habet  certum  quoque  est,  quamvis  ultro 
deinus  domum  in  casu  binis  adhuc  ornari  accessibus,  eam 
sub  ditionem  Parochi  S.  Gregorii  cedeie,  siquidem  via  Lamme 
intra  eiusdem  Paroeci.-ie  limites  comprehenditur,  et  porta  prin- 
cipalis,  et  aditus  m;igis  frequentatus  in  ea  existit.  Sane  DD. 
hanc  controversiam  unanimi  dirimentes  consensu  docent,  quod 
Domus,  quae  habet  duas  portas  in  diversis  Parochiis,  iu-^ 
dicatur  de  ea  Parochin,  in  qua  residet  porta  principalis,  et 
adilus  'n%agis  frequentatas ,  Barbosa.  de  offic.  et  potest.  Episc. 
alleg.  32,  num.  7L  Reiffenstuel  ad  tit.  de  Parochiis  num.  20. 
-  Casu,  quo  domus  duas  habet  portas  seu  aditus^  erit  ibi 
Parochianus  ubi  porta  principalis  et  aditus  magis  frequen- 
fatus  habetur.  Et  eximius  Giraldi  in  additionibus  Inst.  Canon. 
Maschat.  in  Summ.  Decr.  lib.  3,  tit.  28,  de  sepult.  Cap.  cum 
quis,  haec  habet :  €  Si  vero  quis  inhabitet  domum  habentem 
unum  ingressum  intra  U7iam,  et  alterum  intra  aliam  Pa- 
rochiam,  tuncportio  canonice  integra  debetur  Parochiae  ihtra 
quam  est  principalior  ingressus,  >  Et  Pignatelli  consult.  can. 
tora.  8,  cons.  5,  num.  7.  €  Si  domus  habet  duas  portas  in 
duabus  Parochiis  iudicatur  de  ea  Parochia  in  qua  est  mrta 
principalis  et  aditus  magis  frequentatus  sive  usitatus.    > 

Neque  in  tanta  DD.  concordia  iudicum  animi  quaestioni- 
bus  insurgentibus,  ancipites  de  solutione  fuerunt.  Ita  enim  (ut 


152  ituisi)i(:iif)Ms  PAnocHiALis 

enarnxt  Giraldi  loc.  cit.),  drcisum  fuit  ab  Alexandro  Sperelli 
10  Scpiemhris  1694  lunv.  VicesgereMe.  favore  S.  Mariae  ad 
Martyres  de  Urbe,  contra  Capitulum  S.  Eusfachii^  respectu 
clarissimae  familiae  Virginii  Mnrchionis  Crescenzi ,  cuius 
pnlatium  principaliorem  ingressum  habet  intra  Parochiam 
S.  Mariae.  Nec  diversimode  iudicatum  fnisse  raemoriae  tra* 
(lidit  Ursaya  Discept.  eccles.  tom.  3,  part.  2,  discept.  11, 
n.  102  occasione  mortis  Emi  Taja:  Cum  enim,  inquit  auctor, 
illius  palalium  positum  prope  ecclesiam  S.  Mariae  de  Pace, 
duas  haberet  portas  correspondenfes  duabus  Parochiis,  uter- 
que  Parochus  praetendebot  illius  cadaver  pertinere  ad  pro^ 
piam  Parochiam,  fwtque  decisum  illud  spectare  ad  Paro^ 
chiam  B.  Mariae  de  Pace,  eo  quia  illius  porta  nobilior,  et 
magis  frequentata  correspondebat  eidem  Parochia^e.  Praeterea 
iuxta  sapientissimam  hanc  regulam  diiudicandas  esse  huius- 
modi  controversias  apertissiii.e  docuit  S.  C.  Epijscoporum  et 
Regularium  in  Veliterna  Associationis  et  Emolumentorum  Fu- 
neralium  cuius  haec  erat  species.  losephus  Graziosi  duplex 
habebat  domicilium  Romae  alterum,  alterum  Velitris,  qua  in 
urbe  propriam  habebai  domum  intra  liraites  duarum  Paroe- 
ciarum  videlicet  S.  Mariae  et  S.  Michaelis  Archangeli  con- 
surgentem.  In  dubio  cui  quarta  funeris  cederet,  cum  Velitris 
losephus  diem  obiisset  supremum ,  Erai  l^atres  in  Congrega- 
tione  generali  sub  die  6  Maii  1870  litein  ita  direraerunt : 
€  Quo  vero  ad  quartam  funeris  eam  esse  dividendam  inter 
ewmdem  Parochum  Urbis  et  aUerum  ex  Parochis  Veliternis, 
in  cuius  finibus  extat  ianua  principalis  domus  familiae. 

Neque  refragantur  qu^e  proferuntur  in  contrarium  scilicet : 
primo  viam  Lamme  non  subiici  ex  toto  Parocho  S.  Gregorii, 
sed  tantum  ex  parte,  dum  ex  parte  altera  limitibus  Paroeciae 
S.  Mariae  a  Charitate  circuaicluditur,  neque  secundo  iurisdi- 
ctionem  in  hanc  domura  praescripsisse  eo  quod  putat  accessum 
ad  aedem  controversam  ex  via  Larame  in  Parochi  S.  Mariae 
favorem  vindicatura  fuisse  praescriptione  temporis  quam  longis- 
simi.  Siquidem  primura  oranino  falsura  esse  luce  raeridiana  cla- 
rius  apparet  ex  eo  quod  cuiusque  Paroeciae  liraites  circurascripti 
ac  definiti  fuerunt,  ita  ut  ParOeciae  S.  Gregorii  attributa  fue- 


lURISDICMOMS   PaRUCIIIALIS  13^ 

rit  via  Lamme  a  via  S.  Felicis  usque  ad  pontem  Lamme, 
Cum  itaque  nuUa  fiat  distinctio  inter  sinistruin,  et  doxteruni 
viae  latus,  sed  simpliciter  sermo  sit  de  via,  patet  allatae  di- 
stinctioni  locum  fieri  haud  posse,  ideoque  huc  faoit  tritum  illud 
iuris  principium  «  ubi  lex  non  distinguit ,  neque  no§  distin- 
guere  debemus.  >  Hinc  prima  Parochi  S.  Mariae  difficultas 
suo  destituitur  robore. 

At  neque  huic  iuri  praescriptio  aliquid  derogat,  siquidem 
ea  respuitur  a  iure.  Sane  hac  de  re  aperta  legis  dispositio 
prostat  in  c.  Super,  4.  h.  t. :  «  Cum  dubitalum  fuissel,  an 
quod  de  finibus  Provinciarum  ac  dioecesum  iisque,  quae  /?- 
nihus  cohaerent  non  praescribendis  per  SS.  Canones  stnta- 
tum  reperitur  (c.  Quicumque  4.  et  3  seq.  caus.  16.  q.  3), 
etiam  in  limitibus  Paroeciarum  admittendum  sit  ?  respomlot 
ad  hoc  Urbanus  III  de  utrisque  esse  intelliyendum,  dummodo 
per  legitimam  (uti  est  in  casu)  vel  alias  indubitatam  fidem 
consfiterit  fines  Ecclesiastica  auctorilate  esi<e  consfifutjs.  > 
Concinit  Pirhing,  qui  hanc  theoriam  evolvit  lib.  3,  fit.  29, 
§.  2.  Cum  itaque  fines  in  themate  ab  auctorifate  Ecclesiastici 
fuerint  constituti,  patet  praescriptioni  iurisdictionis  locuni  fieri 
haud  potuisse,  idque  eo  vel  magis  quia  adversarius  nuUos  actu^ 
iurisdictionis  per  viam  Lamme  umquam  exercuit. 

Quare  cum  decretum  Curiae  Archiepiscopali^  B.  notissi- 
mis  iuris  principiis  innitatur,  prono  veluti  alveo  fluit,  ipsum 
nec  <le  nuUitate,  nec  de  iniustitia  argui  posse,  ideoque  oninino 
esse  confirmandum. 

luRA  Parochi  S.  Mariae  a  Charitate.  -  Verunitamen  his 
omnibus  acriter  obsistit  Orator  Parochi  S.  Mariae,  qui  piae- 
uiisso  in  facto  aditum  in  via  S.  Felicis  haud  esse  omnino  |)rae- 
clusum  tres  in  partes  orationem  suain  dispescit.  Deaionstrat 
in  prima  Decretum  Curiae  Archiepscopalis  nullum  esse  ipso 
iure ;  in  secunda  praedictum  Decretum  esse  iniustum  afque 
adversum  iuyHbus  sui  Clientis;  in  tertia  tandem  ostendit  mo- 
menta  rationum,  quibus  Archiepiscopalis  Curia  mota  fuit  ad 
illud  Decretun)  emittendum,  mininie  themati  accommodari  posse. 

Primuni  itaque  aggredieD  ':;iput,  inquit  Decretuin  nuUum 
e^se  ipso  iure  quia  adversatur  aotissimo  iuris  principio,  quo 


i54  lUKISDlCTIONIS  PAKOCIIIALIS 

statuitur  Paroeciaruni  confinia  nonnisi  a  eompetmti  Eccle^ 
sia^ticn  AiicloritkiLe  immulari  posse.  Trid.  sess.  21,  cap.  4 
et  5,  de  Reform.  Imo  ipse  Episcopus  non  semper  illud  prae- 
stare  potest,  sed  in  casibus  dumtaxat  a  iure  perraissis,  teste 
Bouix  Tract.  de  Paroc/u  part.  2,  cap,  4,  prop.  i.  Quod  adeo 
verum  esse  subdit,  ut  ipsaemet  Laicae  Potestates  in  iis  quoque 
Regnis,  in  quibus  Paroeciae  consfiiuunt  poiiticam  Civitatum 
divisioneiu,  uUam  immuiationem  facere  queant,  nisi  de  con- 
sensu  Romani  Pontificis, 

Hisce  praeinissis  observat  Orator  Archiepiscopalem  Curiam 
decrevisse  domum  controversam  ex  una  Paroecia  ad  aliam 
transitum  fecisse  non  ex  consensu  competentis  Auctoritatis , 
sed  eo!  simplici  et  nudo  facto  Laici^  privatique  viri,  qui  ia- 
nuaiu  principalem  precario  in  Triclinarem  Talernam  oonver- 
terat ;  atque  ideo  illud  adprobavit  erroneum  principium,  quod 
Laicus  vir  possit  Paroeciarum  confinia  nioderari.  Exinde  ar- 
guit  Decretum  ipso  iure  nuliitate  luborare,  utpote  latum  con- 
tra  iuris  principium  ad  tradita  per  Reiffeni^uel  lib.  2  Decret. 
tit.  27 ,  §.  5,  num.  70.  Lotter  de  re  Bmefc.  lib.  1,  in  appar.; 
aliosqiie.  2.  ait  idem  Decretum  nuUum  pariter  esse  ipso  iure, 
quia  adversatur  alteri  notissiinae  iuris  legulae,  quod  nempe  Pa 
roeciarum  confinia  certa  esse  debeonl,  determinata,  perpelua^ 
immutabilia.  Trident.  Synodus  sess.  24.  cap.  13  dc  Reform. 
Porro  Decretum  Archiepiscopalis  Tuiiae  recognovit,  adinisit- 
que  principium,  quod  quilibet  privatus  honio  possit  per  sim- 
plex  et  nudum  facturn  alicuius  novationis  in  sua  domo  confinia 
ipsa  immutare,  ita  ut  si  dominus  controversae  domus  velit 
quolibet  mense,  bimesiri,  trimestri,  anno,  unam  claudere  ia- 
nuam ,  alteram  aperire ,  toties  quoties  potest  se  subniittere 
iurisdictioni  unius,  vel  alterius  Parochi  pro  lubifu  suo.  Qnod 
quantas  inferat  absnrditafes  ostendit  ex  periculo  nuUitatis  Sa- 
cramentorum,  et  praesertiin  raatrimonii.  Pingit  enim  casuin, 
quo  mulier,  quae  controversam  domum  inhabitat,  matrimoninm 
inire  cupiat.  Peracfis  iam  (lennuciationibus  a  Parocho  de  Cha- 
ritafe,  donunus  controversae  d  )!nus  aditum  principalem  in  Tri- 
clinarem  Tabernam  converfit.  Mulier  ipso  iure ,  ad  normam 
Decreti  subiicifur  iurisdictioni  Parochi  S.  Grtgorii.  Si  Paio- 


IVRISDICTIOMS   PAROCHIALIS  155 

chus  iste  matrimonio  adsistat,  erit  ne  validum  ?  debet  nec  ne 
iterum  denunoiationes  in  sua  Paroecia  peragere  ?  debet,  vel 
non,  matrimonium  differre  ad  triginta,  vel  quadraginta  dies, 
ad  hoc  ut  mulier  novum  domicilium  contpahat  ?  Quod  si  post 
hanc  dilationem,  in  pervigilio  matrimonii  dominus  aedis  ite- 
rura  Triclinarem  Tabernam  aboleat,  quid  fiet?  Ex  hisce  ab- 
surdis  nullitatem  Decreti  vehementer  arguit. 

Quod  autem  Archiepiscopalis  Curia  illud  principium  admi- 
serit,  ex  ipsis  verbis  Decreti,  ex  Voto  Congr^ationis  Con- 
sultoriae,  et  ex  ipsis  Litteris  informationis  Archiepiscopi  ad 
hanc  Sacram  Congregationem  clare  osteadi  edisserit.  Aucto- 
rilati  deinde  innixus  Menochii ,  de  adipisc.  poss.  Rem.  4, 
mnn.  126,  concludit  nullitatem  ipsQ  iure  Decreti  ob  errorem 
ne 'um  virtualifer,  sed  explicite  in  ipsa  sententia  professum. 
3.  nullum  dicit  Decretum  ipso  iure,  quia  latum  sine  causae 
cognitione,  et  sine  cognitione  in  causa,  ex  eo  quod  rationuni 
momenta  ultimo  loco  a  Parocho  Cliente  deducta,  a  ludice  ne- 
que  perlecta  fuere ;  imo  in  ipso  Decreto  denegatur  illa  fuisse 
dedueta,  quamvis  extet  epistola  Archiepiscopalis  Curiae,  qua 
declaratur  deductiones  illas  receptas  fuisse.  lamvero  senten- 
tiani  latam  a  iudice  ignaro  de  meritis  causae,  nullam  esse 
ipso  iure  tradit  Reiffenstuel  lib.  2  Dec7*etaL  tit,  27 ,  §.  2, 
nuni,  42  et  46,  Vallensis  eod,  tit.  §.  3,  num.  1.  Bngel. 
num.  i.  Fagnanus  lib.  2  Decret.  de  Fide  instrum.  cap.  12s 
num.  19,  et  Mascard.  de  Probat.  Vol.  3,  Conclus.  1296, 
num.  36. 

Huius  autem  defectus  gravitatem  ex  protestatione  emissa 
a  PMrocho  S.  Mariae  a  Charitate  statim  a  Cuiia  Archiepisco- 
pali  ,1'ecognitam  fuisse  ait,  ideo  post  biduum  serotinam  decla- 
rntionem  edidit,  qua  verba  Decreti  corrigere  tentavit,  quibus 
(lixerat  deductiones  exhibitas  non  fuisse.  Sed  frusira  subdit 
Orator,  quia  nedum  huiusmodi  declaratio  vim  infert  naturali 
sensui  verborum ,  sed  etian] ,  quia  iure  impossibilis  erat : 
iudex  namque  prolata  sententia  functus  est  officio  suo , 
teste  Schmalzgrueber  lib.  2  Decret.  tit.  27  §.  4,  num.  78, 
ei  BegundeUi  Biblioth.  Canonico-Civilis  practica  verb.  Sen-- 
tentia,  §.7,  num.  40. 


i  ^6  .(iIll>0IC'TiONIS   PAROCBIALIS 

Unc  ;i')soluto  capite  ad  ?Jteruin  digreditur  Orator  quo 
ostendeie  nititur  controversuni  Decretum  esse  insuper  iniu- 
sluiri,  et  laedens  iura  Parochi  S.  Mariae  a  ChariUite,  1.  quia 
doinus  de  qua  agitur,  cuni  certo  certius  pertineret  ad  iuris- 
dictioneni  dicti  Parochi ,  hic  iure  poterat  ad  illaai  acccdere 
per  viara  Lamme,  quae  est  via  pubblica  ;  inde  Parochus 
S.  Gregorii  iinpedire  nequibal,  quoininus  per  (aiu  transiret, 
quomadmodum  impedire  non  poterat  ingressum  per  Tridina- 
re.u  TaberuHm.  Snno  non  poterat  irapedire  transitum  per  Tri- 
cli  lium, /quia  cum  non  ageretur  nisi  de  honestate  vel  decentia, 
soI:p  Parochus  S.  Mariae  iudex  de  illa  esse  poterat.  Non  pot- 
est  i.npedire  tran^itum  per  viam  Lamme,  quia  redai^uisset 
Beued.  XIV.  in  insti!i(t,  89,  n.  12,  et  praesertim  n.  14. 

Qiiod  autem  Parociu  iure  gaudeant  transeundi  per  publi- 
cas  vias  etiam  in  alienis  Paroeciis  demonstrat  Muctoritate  hu- 
ius  S.  Congregationis,  nec  non  S.  Congregationis  Episcoporura 
<'t  Regularium,  praesertjm  in  una  Placentina,  24  NQvembris 
17 13,  quam  refert  Ferraris  Bibliutlt.  Can.  Verb.  Parochus, 
nrt.  3,  num.  36, 

Post  haec  porgit  Oratoi*  ad  piobandum,  spatium  ilhid  viae 
Lanune  ab  angulo  S.  Felicis  ad  numerum  u>que  194,  ad  Pa- 
roeciam  potius  spectare  S.  Maii.ie  de  Charitate,  quam  ad 
aliaui  S.  Gregorii  :  idque  argumentatur  tribus  adminicuHs. 
1.  quia  via  S.  Felicis  separatur  a  via  I.amme  per  quamdara 
v(duti  plateam  ,  quae  certo  sub  noinine  comprehendi  nequit 
viar  Lam.m€,  et  magn.i  pars  ennlroversae  domus  hanc  plateain 
ios|ri  it.  2.  quia  reliqua  pars  c(  ntroversae  domus  terminatur 
et  circumscril)itur  a  quodain  vico,  a  quo  integra  domus  veluti 
iusula  constituitur ;  vicus  enim  immittit  ad  viam  S.  Fejicis. 
3.  quia  latus  oppositum  huic  cloiuui  in  eadem  via  Lamme  nul- 
iun  hil)  't  iauuam,  por  quam  Curio  S.  Gregorii  ingredi  possit 
illiu^  litiMas  domos;  ita.  ut  inerito  dici  possit  Parochum  S.  Gre- 
go:  ii  umIIo  unquam  tompoiv  a«l  "xtremam  orara  per  viam  Lam- 
mo   pervenisse. 

Hisce  autein  si  afVlntiir  Paro(  hum  Charitatis  ab  ipso  Pa- 
r(»eciaruiu  circumscriptionis  inoment.o  semper  indiscriminatim 
coutroversam  domum  iugressum  fuisse  per  utramque  ianuam 


l0RlSDlcrfOKriS   lAniiCmAUS  157 

iii  vin  S.  Felicis  atque  in  vio  Lnnime,  praesente  atque  sciente 
defiincto  Archiepiscopo,  c  >ncludit  Orator  nierito  dici  posse  Ar- 
'hiepiscopum  eumdem  fin^^s  statuendo  Paroeciae  S.  Gregorii, 
loquutum  fuisse  oppositi  lateris,  vel  ad  summum  de  ipsa  via 
Lamme  ;  sciebat  eniin  Archiepiscopus  latus  domus,  de  qua 
agitur,  certissime  spectare  ad  Parochum  Charitatis, 

Iniustum  dicit  secundo  loco  Decretuin  etiam  ifli  hypothesi, 
quod  via  Lamme  esset  privotae  py^oprietatis ,  quia  Parochus 
Charitatis  praescripsisset  servitutem  transitus  per  viam  illam, 
per  quam  transierat  spatio  septem  supm  sexaginta  annorum, 
fit  quidem  cum  titulo,  Probat  in  primis  factum  testimonio  do- 
mini  praedictae  domus,  nec  non  Petri  F. ,  qui  iam  ab  anno 
1821,  raunus  Capellani  Curati  in  eadem  Paroecia.  exercuerat ; 
loannis  Baptistae  G.  Archipresbyteri  et  Vicarii  Foranei  in 
Plebania  S.  Laurentii  in  Panico,  qui  munus  exercuit  Vice- 
Curati  al)  anno  1841  ad  annum  1846;  Raphaelis  P.  Archi-*^ 
presb}  teri  et  Vicarii  Foranei ;  Vincentii  N.  Pardchi  S.  loan- 
nis  in  Monte  in  ipsa  civitate  ;  Municipalis  Auctoritatis ,  et 
losephi  G. ,  qui  Municipio  addictus  fuit  spatio  quinquaginta 
et  duorum  annorum  ;  tandem  testimonio  aliorum  sexdecim 
Civium  ex  ordine  Sacerdotali,  Patritio,  et  populari  omni  ex- 
ceptione  maiorum.  Hi  omnes  unaniniiter  testantur  Parochum 
S.  Mariae  de  Charitate  semper  et  indisciiminatim  controver- 
sam  domum  ingressum  fuisse  sive  per  ianuam  in  via  S.  Felicis 
sive  per  alteram  in  via  Lamme,  Quinimo  testantur  aditum 
magis  frequentatum  fuisse  semper  illum  in  via  Lamme ,  et 
per  eum  introiisse  Parochum  Charitatis  controversam  domum 
sive  in  Sabbato  SanctO,  sive  ad  Viaticum  et  extremam  Un- 
ctionem  infirmis  ininistrandam ,  sive  demum  ad  levanda  de- 
functorum  cadavera. 

Hisce  in  facto  praemissis  neminem  ignorare  ait,  quanta 
sit  vis  tranquillae  possessionis  spatio  sexaginta  septem  anno- 
rura ;  cum  Gregorius  I..m  Can.  Volumus,  caus.  16,  quae^st,  4, 
et  Alexander  III.  in  una  pariter  Conflnium,  decreverint  spatium 
annorum  quadraginta  suj9Scere  etiam  ad  praescriptionem  bo- 
norum  Ecclesiae  Romanae.  Animadvertit  insuper  servitntem 
transiius  praescribi   super  alienunj  fundum ,   si  non  yi ,   w^xx 


(58  itmmiHcrioivis  j^AnocRiALfs 

claiii,  non  precario  id  fiat,  ad  l.  10,  ff.  si  servitus  mnd., 
nec  requiri  scientiara  adversarii  ad  mentem  Menochii,  de  retin. 
poss.  remed.  5,  n.  36,  quod  ab  ipsomet  Emo  Archiepiscopo 
recognitum  fuit  in  suis  Litteris  informationis,  cui  obstat  tan- 
tum  factum  Novaiionis,  de  quo  tamen  quid  senticndura  sit, 
iam  superius  Orator  ostendisse  asserit. 

Quod  si,  urget,  praedicta  omnia  vera  sint  in  casu,  quo 
quis  sine  titulo  possideat,  quanto  niagis  dici  debet  de  Parocho 
Charitatis  qui  titulo  possidebat  pro  suo  ?  Auctoritate  autera 
Ferraris,  Biblioth.  Can.  Verb.  Praescriptio  §.  5,  num.  26, 
demonatrat  Servitutem  itineris  cum  titulo  praescribi  spatio 
decem  annorum  contra  pra-sentes,  et  viginti  contra  absentes ; 
lib.  12,  Can.  de  praescript.  long.  temp.  Lesj^ius  lib.  2.  de 
iust,  el  iur.  Can.  6,  num.  28,  Pirhing  lib.  2,  Decret.  tit.  26, 
num.  119.  Quinimo  ad  mentem  Benedict.  XIV.  instit.  89, 
num.  14,  quando  agitur  de  domo  propriae  iurisdictioni  certo 
subiecta,  ostendit  non  esse  opus  servitute  itineris,  et  licere 
etiam  per  privatam  alterius  viam  accedere.  <  Si  quod,  ait 
laudatus  Pontifex,  invenies  obstaculum  et  inippdimentum  st^ 
perabis.  > 

Iniustum  tertio  loco ,  renunciat  contrqveisum  decretum, 
quia  executionem  voluit  «  otiam  appellatione  interposita,  » 
etsi  non  agatur  de  iudicio  possessorio  suminario,  neque  de 
iudicio,  quod  celeritatem  requirat.  Quininio  etiamsi  ageretur 
de  possessorio,  cum  iudicium  sit  de  iurisdictione,  appellatio 
operatur  utrumque  effectum,  ex  eo  quod  de  titulo  probandum 
esset  ad  mentem  Baldi,  ut  asserit  Menochius  de  adipisc.  poss. 
Remed.  4,  num.  839.  At  iudicium  in  casu,  erat  stricte  pe- 
titorium,  agebatur  enim  de  propriefate.  Sed  in  petitorio  iu- 
dicio  appeUatio  parit  effectum  etiam  suspensivum  ;  Pichler 
tit.  28,  de  Appell.  num.  30,  excepta  causa  dotis,  mercedis, 
alimentorum  fnturorura,  causae  piae,  et  aliis  quae  celeritii- 
tem  requirunt,  uti  deducit  Barbos.  in  cap.  59.  de  AppelL 
a  num,  5. 

Ad  ultimam  tandem  partera  deveniens  ostendit  momenta 
rationum,  quibus  Archiepiscopalis  Curia  Decretum  edidit,  ad 
.casum  de  quo  agitur,  minime  aptari  posse.  Ad  tria  aulem  illi; 


HmiSDIGTlOJVIS  I^AflOCHrALIS  159 

pMncff.  Pnmum  argumentuni  Decreti ,  inquit,  desumitur  ab 
Edicto  diei  17.  Novembris  1806,  quo  confinia  utriusque  Pa- 
roeciae  statuebantur.  In  eilicto  dicitur  viam  S.  Felicis  spe- 
ctare  ad  Parochum  Charitatis ,  et  viam  Lamme  ad  ilhnn 
S.  Gregorii.  Huic  argumento  respondet,  quod  Edictum  Pj- 
rochQ  Ch^iritatis  omnino  favet :  ex  eo  enim  apparet  contro- 
versam  domum  sub  iurisdictione  fuisse  Parochi  S.  Mariae 
Charitatis  et  ab  hac  Paroecia  domum  ipsam  avelli  non  po- 
tuisse,  nisi  per  dismembrationem  a  competenti  Auctoritate 
peractam ;  quod  cum  nunquam  factum  fuisse  appareat,  donius 
remanet  adhuc  sub  iurisdictione  Parochi  S.  Mariae  a  Chari- 
tate,  cui  per  edictnm  tributa  fuit. 

Secundum  argumentum  ex  eo  deducit,  quod  multi  status 
animamm  a  Parocho  S.  Gregorii  exhibiti,  ab  anno  1806  ad 
praesentem  diem,  adnotant  tamquam  suae  iurisdictioni  sub- 
iectas  domos  in  via  Lamme  193.  194.  195.  Asserit  praedi- 
ctus  Parochus  S.  Gregorii  revera  iurisdictionem  exercuisse  in 
domum  193,  usque  dum  aditus  ille  non  clauderetur,  et  ape- 
riretur  in  via  S.  Fehcis.  Asserit  iurisdictionem  exercuisse  in 
domum  195,  usque  dum  aditum  haberet  inviaLamme;  quia 
vero  deinceps  adnexa  fuit  alteri,  quae  aditum  habebat  in  via 
S.  Felicis  102,  iurisdictionem  amisit,  quam  postea  recupera- 
vit,  iterum  facta  separatione.  Concludit  idcirco  quod  quemad- 
modum  iurisdictionem  habuit  super  domum  193  et  aliam  195, 
ita  et  super  194  habere  debet. 

Heic  vero  niiratur  Orator,  quod  ArchiepiscopaUs  Curia  ac- 
ceptum  retulerit  huiusmodi  factum  favore  Parochi  S.  Gregorii ; 
hic  enim  fatetur  domum  194  semper  subiectam  fuisse  iurisdi- 
ctioni  Parochi  a  Charitate ;  illam  idcirco  describendo  in  ani-r 
raarum  suae  Paroeciae  statu,  si  non  crimen  falsi,  certo  so- 
lemne  mendacium  protulit ;  quod  nunquam  ab  Archiepiscopali 
Curia  tolerari  debuisset.  In  specie  autem  ait,  domum  193 
fuisse  aedem  Curionis  Paroeciae  S.  Laurentii,  quae  anno  1800 
extincta  fuit,  et  domus  divendita ;  quae  domus  diruta  fuit,  et 
nova  a  fundamentis  extructa  cum  unioo  aditu  in  via  S.  Fe- 
licis  101.  Quid  mirum  igitur  quod  subiecta  evaserit  Parocho 


f(>n  rimiSpfCTIOIVlS   fAHOClllALfS 

Charitatis?  Quoad  vero  domum  sub  num.  195,  anim;^dvepfif 
quod  si  aliqu.iudo  partem  con^ituit  altorius  doinus  194,  sine 
facto.  Auctoritalis  Ecclesiasticae  transire  non  potuisset  sub  iu« 
risdictione  Parochi  S.  Oregorii. 

Tortmn)  et  praecipuum  argumentum  Archiej^iscopalis  Curia 
deduxerat  ex  eo  principio  quod  aditus  dat  mfvrnam  iurisdi- 
ctionis  ;  inde  cum  actu  aditus  principalis  controversae  domus 
sit  in  via  Lamme,  non  dubitat  quin  domus  ipsa  subiecta  dici 
debeat  Parocho  S.  Gregorii.  Praedictum  sed  ver;o  principium 
Orator  libentissime  admittit;  sed  inquit  difficullatem  in  illiiis 
applicatione  consistere,  hinc  bene,  et  accurate  expendendum 
est  et  probe  dignoscendum  quando  et  quomodo  applicari  pos- 
sit;  quando  enim  ad  al.surda  dnceret,   in  eo  casu  nuUo  pacto 
esset  adniittendum.  Porro  in  themati*  ait  ex  eo  principio  duo 
oriri  theoremata,   quae  Sacris  Canonihus  oinuino  repugnant. 
l.**"'quod  Piiroecrarum  confinia  ab  ipsis  Liicis  po^sent  immu- 
tari.  2."'"  quod  P.iroiiciarum  continia  ineerta  e^so  possent,  in- 
detei-minata ,    mutabilia  ad  libitu:n   ipsoruni  !  aicorum.    Hinc 
concludit   principium   illud    casui    practico   accommodari    non 
posse.   nisi  quando  agatur  de  domo  ex  inteyro  et  nuviler  cx^ 
cittfa,  vel  in  ipso  acti!  circumscriptionis  Faroeciarum  ;  et  quod 
it;i'revera  cen^endum  sit,  patet  ex  ab^urdis,  quae  secus  exnr- 
gerent.    Fingit  enim  casum,  quo  quis  domum  habeat,    qu  ic^ 
per  (juatuor  latera  aspiciat  quatuor  Parochiarum  fines.    bo- 
minus  aedificii  huius  altercatur  cum  Parocho  suo,    atque  '<u\ 
efFuiiiendam   huius  iurisdictionem   ianuam  claudit   intra  fines 
illins  Paioeciae,    aliaraque  aperit  intra  fines  alterius,    et  sic 
deinceps.  Nemo  non  videt  per  simplex  hoc  factum,  sive  per 
han-  nomtionem,   praedictum   aedificii   dominum   non  po^se 
proprio   marte   iurisdictionem    sui   Parochi   declinare ;    secus 
enim    tot  Parochos   et   Parochiales  iurisdictiones  nmtare  do- 
nunus  iure  posset,    quot  sunt  sui  aedificii  latera.    Quid  a).- 
surdius  {  Ex  his  omnibus  intert  Oiator  decretum  in  themate 
nulluni,   atque  iniustum  esse  renuncianduin,  ideoque  omniao 
infirmandum. 


ltIIIISlllCTlUil.8  l>An0ClllAUlS  ^6^ 

Hij^  aliisque  deductis  propositum  fuit  resolvendum 

Dublum. 

An  Decretum  Curiae  Archiepiscopalis  B.  sit  confirmandum 
vel  infirmandum  in  casu. 

Resolutio.  -  S.  Congregatio  Concilii  omnibus  rite  ex- 
pensis  respondere  censuit :  <  Domum  de  qua  in  casu  spectare 
ad  Paroeciam  S.  Mariae  a  Charitate.  » 

BXINDE   COLLIOES: 

I.  Paroeciarum  confinia  certa,  determinata  atque  iromii- 
tabilia  esse  debere. 

II.  Hinc  non  solum  a  laica  potestate,  verum  neque  ab  ipso 
Episcopo  immutaii  posse  nisi  in  casibus  a  iure  permissis. 


^^u  rom.  VIII,  /(!*/!.  LXXJVIi. 


Hi 

a  S.  CONGREGATIONE  EPISCOPOfiUM  ET  REGUURIUM 


lURIS    ADMINISTRANDI 
OBLATIONES    ET   CUSTODIENDI   SACRAS    SUPE[.LECTILES- 

€ompeiici«fiiii  fftci).  Anno  1702  cum  supplex  libellus  fnis- 
set  oblatus  Sacratissimo  Principi,  ut  suppressa  Paroecia  Ec- 
clesiae  S.  Mauri  in  civitate  N.,  ea  in  CoUe^iatam  erigeretur, 
Suramus  Pontifex  Clernens  XI,  his  votis  annuens,  Litteris 
diei  3.  lunii  eiusdem  anni  decrevit  novae  Coilegiatae  erectio- 
nem,  quae  viginti  canonicis  atque  unica  Praepositi  dignitate 
constarei,  cui  animarum  curam  in  praeftita  Ecclesia  existen- 
tem  attribuit.  —  Praebendae  titulo,  raembris  capitularibus  re- 
pendendae,  qni  singulis  diebus  in  perpetattm,  debitis  tempori'' 
biis,  horas  tam  diurnas  quam  nocturnas  divinaque  officia..,. 
psallere  et  recitare...  (tenerentur)  €  detulit  omnes  redditus  ac 
bona,  tam  per  Hectorem  ac  losephum  P.  universitatem  et 
homines  praedictos  ad  hunc  effectum  relicta...  donata  et  as- 
signata,  quam  per  dictum  Petrum  et  alios  Christifideles, 
dictae  sine  cura  Ecclesiae  seu  Capellae  S.  Mariae  ijrratia-^ 
rum  nuncupatae  similiter  relicta.  »  Tandem  praeposito  attri^ 
buit  annuos  ducatos  decem  monetae  Reg^ii  ex  reditibus  diclae 
Ecclesiae  in  Collegiatam  erigendae,  ac  omnes  ac  singulos 
fructus,  reditus  et  proventus,iura,  obventiones  et  emolumenta 
universa  dictae parochialis  ecclesiae  S.  Mauri,  sic  suppres-- 
sae  et  extinctae,  tam  certa  quam  incerta,  etiam  ratione  exer^ 
citii  curae  animarum  et  admifiistrationis  sacrameniorum, 
aliarumque  functionum  parochialium  undequaque provenien- 
tium,  et  quae  ante  suppressionem  et  extincfionem  praedi" 
ctas,  quomodolibet  dicta  pa^^ochialis  ecclesia  S.  Maitri,  illius'^ 
que  pro  tempore  existentes  rectores  percipiebant  et  habebant.  » 

lisdem  apostolicis  Litteris  cautum  fuit,  pertinere  ad  Capi- 
tuluiii;  idest  ad  Praepositum  atque  Canonicos  aW^mfe^^c^ra^ 


ronrs  ADHiiNisTnANDi  ot  r.Ano^i-s,  ctc.  tSS 

(licfae  ecclpsiae...  ac  illius  sa:)'isttne  ^  ynensae  capitularis , 
fabncar,  rerumque  omniuin  et  l)onorum  tam  spiritualium, 
qunm  femporalium  j^^^ospero  et  felici  gubernio  regimine  et 
administratione,  onerumque  praedictorum  illi  incumbentium 
repartitione  et  supportntione. . .  distributionum  quotidianarum 
el  aliorum  emolumentorum  quorumcumque  exactione^perce* 
ptione,  divisione...qufiecumque  statuta^  ordinationes, capitula 
acdecreta,  lirita  tammef  honesta.  etc,  ^rf^nc/e  Caiionicis  expre*- 
se  vetnns,  quod  uflo  umquam  tempore,  qwbusvis  causa,  prae* 
textu,  i7igenio  ve^  cidore  in  cxercilio  curae  animarum  se 
ingerant,  ncc  quidqunm  tnm  ex  iuribus  et  emolumentis  cer^ 
tis  el  incertis  exinde  pruvcnicnfibus,  quam  ex  fructibus,  re^ 
ditibus  et  proventibus  i^^^cicdiclis  dictae  parochialis  Ecclesiae 
praetendant  vel  exiganf,  > 

lamvero  inter  enioluinenia  adventitia.  quibus  eadem  Eccle- 
siaditescit,  enuincrantur  oblaliones,  quae  intra  annum,  ac  spe- 
ciatim  die  festo  S.  Titularis  ac  Patroni  Coelestis  a  fidelibus  def- 
feruntur,  quaeque  in  cera  ,  pecunia  aliisque  rebus  pretiosis 
consistunt,  nec  non  in  eleemosynis  missarum.  Quamvis  Prae- 
positus  ab  antiquis  usque  temporibus  hns  oblationes  coUigere, 
missarum  inteniiones  Ecclesiae  Clero  distribuere ,  vota  pre- 
tiosa  aliis  exian{il)us  adiungere,  caeterasque  oblationes  ad  fe- 
stum  S.  Patroui  angustiori  forma  celebrandum,  vel  ad  sacra 
utensilia  reficienda  impendere  consueverit,  tamen  hodierni  Ca- 
nonici  opinantes  sui  iuris  esse  haec  gerere,  querelas  detule- 
runt  Ordinario  expotentes  ut  suis  iuribus  redintegrarentur. 

Archiepiscopus  expedi^ms  iudicavit  dissidontes  revocare  ad 
observantiam  Decreti  al)  Emo  Episcopo  die  20  lulii  anno  1836 
editi  (in  confirmationem  cuiu^dam  Statuti)  quod  Capitulum  con- 
lecerat,  et  cuius  vi  nonnulli  canonici  Sacristarum  titulo  insi- 
gniti  nominabantur,  qui  oblationibus  praeessent.  At  vero  tale 
Archiepiscopi  consilium  pacem  restituere  non  valuit,  hinc  die  29 
Sept.  1868  Canonici  quaestionem  iuridice  dirimi  expostularunt 
corain  eadem  Curia,  qwu)  expensis  rationibus  hinc  inde  deductis, 
die  26  lanuarii  187<>  sententiam  edidit  <  qua  declaravit  spectare 
(id  Praepositum  curatum  Collegiatae  Ecclesiae  S.  Mauri  omnes 
rt  singulas  eleemosynas ,  provenfus,  obventiones,  quae  fiunt  in 


i6i  IDRIS  ADlimiSlTftANDI   OBLATlOMlSS 

Ecclesia  praedtcta;  de  aliis  vero  quae  danfur  a  fidelihus  ad 
certum  usum  et  finem  esse  tanfum  administraforem,  ac  pro- 
inde  stricte  teneatur  rationem  reddere  qnotannis  ad  S.  F/- 
sitationis  secretarium  de  fideli  adimplemmto,  et  praesertin: 
de  missis  quae  obveniunt  ex  fidelium  largitate  oblatae.  In- 
fra  dies  octo,  quacumque  appellatione  p^tsthabita,  a  promul- 
gatione  huius  sentenliae,  Praeposifus  et  Capitulum  prore- 
dant  ad  electionem  Sacristarum  ad  normam  Decreti  lati  in 
S.  Visitatione  peracta  anno  1836,  et  iuxfa  articula  confir^ 
mata  a  f.  r.  Cardinale  ludice  C.  eiusdem  anni,  quae  tran-- 
scripta  censentur  in  praesenti  sententia  a  verbo  ad  verbum  et 
iudicialiler  confirmata.  Inter  praecipua  onera  Sacristarum 
erit  recipere  adnotare  et  servare  missas,  anniversaria  et  cae* 
tera  huiusmodi  obvenientia  in  Ecclesia  praedicta  singulis 
diebus.  Quolibet  autem  mense  una  cum  Praeposito  Curato 
fiat  distributio  missarum  iuxta  modum  et  formam  hucusque 
sirvatam,  facta  proportione  inter  Praepositum,  Canonicos, 
Hebdomadarios,  aliosque  de  clero,  dummodo  reapse  paroeciae 
inserviant.  De  guorum  adimplemento  Sacristae  doceant  qttot" 
annis  Secretarium  S.  Visitationis  sub  poenis  arbitrio  no-- 
stro  incurrendis.  > 

Ab  hac  sententia,  quae  neque  Canonicis,  neque  Praepo- 
sito  satisfecit,  ad  hanc  S.  Congregationem  utraque  pars  appel- 
lationem  interposuit,  coram  qua  propositum  fuit  resolvendum 
dubiuin  in  calce  exscriptum. 

Ea  quae  prostant  pavore  Praepositi.  Orator  Praepo- 
siti  in  primis  aniraadvertit ,  controveraiam  circa  oblationes 
inutikm  esse  nullique  rationi  innixam  ,  siquidem  missarum 
eleemosynae  fuerunt  distributae  ac  porro  distribuuntur  pro 
ratione  servitii  Canonicis  ,  Mansionariis ,  aliisque  Sacerdo- 
iibus  Ecclesiae  addictis ,  caeterae  vero  oblationes  ad  deter- 
ininatos  usus  iuxta  offerentium  inientionem  impenduntur, 
Hinc  quisquis  sit  qui  eas  coUigat  atque  administret,  in  idera 
rocidit,  cura  nequeant  diversimode  erogari.  Attamen,   subdit, 


ET   CUSTODIKNDI  SACKAS  SUPi^LLDCTILES  165 

principium  iuris  esse  oblationes  et  eleernosynas  ad  specifi- 
cuin  finern  non  destinatas,  neque  ad  Episcopum  neque  ad  Ca- 
pitulum  pertinere,  sed  ad  Parochum  intra  cuius  paroeciae  limi- 
tesofferuntur  ad  tradita  per  Card.  De  Lnca.  Summ.  Decim.  §.  4 
».  36.  discept.  18  de  decim.  n.  6;  quin  imo  interdum  tales 
oblationes  dicuntur  esse  in  fructu  ad  determinandam  quanti- 
tatein  congruae,  ceu  docet  idem  Card.  De  Luca  de  decimis 
discept.  19.  n.  13.  Neque  refert  utrum  oblationes  intra  Paro- 
chialisEcclesiae  ambitum  colligantur  vel  fiant  altari, aut Capel- 
lae  intra  territorium  paroeciae  Pignatelli  Consult.  Canon.160, 
Tom,  4  %.  14  et  seqq.  vel  etiam  ofierantur  alicui  imagini  de- 
pictae  ad  laicum  virum  pertinenti.  Fargna  de  iurepatr.  p.  2. 
c.  14.  15.  cas.  12.  n,  2.  Caeterarum  vero  oblationum  quae 
quolibet  in  loco  intra  paroeciae  limites  ad  certum  ac  determi- 
natum  finem  elargiuntur,  Parochus  censetur  legitimus  admi- 
nistrator,  ut  tradidit  Sacra  Congreg.  Concilii  in  Ferrarien. 
Confralemitatis  14  Sept.  1782  §.  ad  secundum  dubium;  qua- 
re  relate  ad  has  ultimas  Praepositus  solum  obligatione  ad- 
stringitur  rationem  redder-e  Ordinar*io. 

iuri  communi  plene  consonat  lex  specialis  Capituli,  idest 
BuUa  Erectionis,  quae  dum  determinat  ac  circumscribit  Cano- 
nicorum  proventus  ad  sola  iura  atque  emolumenta  provenien- 
tia  ab  Hectore  Palatino  a  losepho  Zamparellio,  a  loci  Muni- 
cipio,  atque  a  bonis  dono  datis  a  fidelibus  Ecclesiae  S.  Ma- 
riae  gratiarum,  ornnia  iura,  reditus  atque  emolumenta  Prae- 
posito  adiudicat,  quae  ad  Paroeciam  pertinebant,  quaeque  antea 
percipiebantur  a  Parocho,  expresse  vetans  Canonicis  haec  sibi 
vindicare  atque  exigere.  Frustra  vero  has  apostolicarum  Lit- 
terarum  dispositiones  conantur  Canonici  coercere  ad  sola  emo- 
luraenta  a  cura  animarum  obvenientia,  siquidem  taUs  limita- 
tio  prorsus  excluditur  eo  ipso  quo  pi^aefatae  Litterae  quosli- 
bet  reditus  certos  atque  incertos  etiam  ratio7ie  curae  anima- 
rum  obvenientes  Praeposito  attribuunt. 

His  rationibus  accedit  iugis  observantia.  Syndicus  enim 
Municipalis  testatur,  fidelium  oblationes  perpetim  a  Praepo- 
sito  Parocho  fuisse  receptas  atque  ad  finem  ab  offerentibus 
praefixum  erogatas,  nec  non  in  Ecclesiae  utilitatem,  cum  Prae- 


166  lURIS   ADHlNISIRANiil    OBUTIOIfES 

posiius  pro  tenipore  Eccl^siam  ipsam  manutenere  rebusque  np- 
cessariis  providere  fuerit  adstrictus,  quin  unquam  Canonici 
liis  se  ingesserint;  hinc  patet  rationabilitas  vigentis  consuetu- 
dinis  cum  ius  colligendi  atque  adininistrandi  oblationes  evin- 
catur  tamquam  correspectivum  honori  custodiendi  ac  manu- 
tenendi  Ecclesiam  sacrasque  supellectiles. 

Neque  suffragatur  Canonicis  exceptio  inde  petita,  quod 
post  CoUegiatae  erectionem,  Capitulum  unicum  extet  ens  mo- 
rale  legitime  subsistens,  cui  habitualis  animarum  cura  immi- 
neat  quae  eiusdem  Cnpituli  nomine  a  Praeposito  exerceatur; 
etenim  si  facta  rite  perpendantur  evidonter  patet,  Canonicos 
nulhim  ahud  habuisse  nmnus  praeter  illud  canendi  missam 
conventualem  horasque  canonicas.  Et  re  sane  vera  Hector  Fa- 
ladinus  anno  1618  l)ona  reliquit  pro  Sacerdotum  CoUegiata 
erigenda  qui  quoHbet  die  missam  convenfualem  canerent  at^ 
que  horas  canonicas;  Municipium  vero  anno  1693  ad  eum- 
dem  eflfectum  obligatione  se  obstrinxit  annua  ducata  200  con- 
tribuendi,  quae  obligatio  a  Regio  Gubernio  ea  sub  conditione 
approbata  est  ut  CoUegiata  erigeretur  «  servata  forma  dispo-^ 
sitionis  qaondam  He-Joris  Paladini.  —  Distinctius  vero  ipsa 
erectionis  Bulla  otiicia  Praepositi  et  Canonicorum  determinat, 
unicam  et  curatam  pro  uno  presbytero  idoneo  dignitatem 
constituens..,  quicuram  animarumparochianorum  dictae Ec- 
clesiae  S.  Mauri  eooercere  et  in  ea  confessiones  audire^  «/- 
que  ecclesiastica  sacram^nta  administrare,  omniaque  et  sin^ 
gula  onera  parochialia  subire  debeat  ac  etiam  teneatur  ;  > 
Canonicos  vero  teneri  <  singulis  diebus  in  perpetuum  debi- 
tis  temporibus  horas  tam  diurnas  quam  nocturnas  divina-- 
que  officia  psallere  et  recitare...  absque  eo  quod...  ullo  un- 
quam  tempore  etc.  in  exercitio  curae  animarum  se  ingerant.^ 
Quare  omnes  redditus  qui  antiquae  ])aroeciae  ol)veniebant  Prae- 
posito  sunt  devoluti,  quin  aliquod  ius  haheant  in  his  Cano- 
nici,  quibus  aliis  in  bonis  sunt  constitutae  praebendae.  Conci- 
nit  Buliae  Pontiticiae  Decret.um  executoriale,  concinunt  el  Sta- 
tuta  Capitularia  in  quibus  sohim  de  officiatura  sermo  est, 
quin  mentio  ndsit  uUa  sive  de  animai-um  cnra  sive  de  Eccle- 
siae  atque  utensilium  custudia:  imo  vetant  Praeposito  votum 


KT    CfSTODIENIJI     SACIUS   SUPKIJ.ECTILES  167 

dare  in  Caphulo  dum  agitur  de  his,  quae  ad  interesse  cano- 
nicorum  tantum  spectant;  atque  ubi  in  cadaverum  exequiis  ab- 
sens  sit  Praepositus  iubent  antiquiorem  canonicum  *functionem 
peragere  non  iure  proprio  sed  nomine  Praepositi,  Haec  sa- 
tis  aperte  ostendunt  Parochum  et  Capitulum  constanter  tam- 
quam  duo  entia  prorsus  separata  agnita  fuisse,  quorum  utri- 
que  sua  sunt  demandata  officia  ac  munera,  quod  etiam  com- 
probant  tum  tabulae  censuariae  in  quibus  Capituli  proprietas 
inscripta  legitur  seiunctim  ab  illa  Ecclesiae  parochialis  S.  Mau- 
ri,  tum  bonorum  administratio  in  vacatione  Paroeciae  a  Dioe- 
ce^ana  Deputatione  suscepta,  tum  diversitas  sigilii  ac  sacra- 
rurn  supellectilium  utrique  pertinentium  distinctio,  quarum 
custodia  separatim  Parocho  et  Capitulo  incumbit. 

Neque  aliquid  ponderis  inest  argumento  quod  Canonici 
ex  Bullae  Pontificirie  verbis  eruunt,  dum  cumulative  facultas 
fit  Praeposito  et  Canonicis  mensae  capitularis  fabricae  re- 
rum^que  omjiium  et  bono^mm  tam  spiritualium  quam  temr^ 
poralium  prospero  et  felici  gubernlo  regimine  et  admini" 
stratio7ie,  onerumque  jj^ciedictorum  iili  incumbontium  repar- 
titione  et  supportatione,,,  el  alioramemolumentoimm  quorum- 
cumque  eooactione,  perceptione^  divisione,,.,  quaecumque  Sta- 
tuta  Capitula  ac  Decrela  edendi,  Eteniin  eadem  BuUa  speci- 
fice  iam  designaverat  ac  distinxerat  officia  ac  proventus  Prae- 
positi  et  Capituli,  huic  expresse  vetan^  in  officio  atque  emo- 
lumentis  illius  sese  ingerere;  quare  praefata  verba  BuIIae  in- 
telligenda  sunt  de  muneribus  propriis  totius  Capituli  cuius 
Praepositus  pars  principalis  et  Caput  est,  non  vero  de  Eccle- 
siae  administratione,  ac  sacrarum  supellectilium  custodia  quas 
acta  S.  Visitationis  tamquam  peculiarem  proprietatem  Eccle- 
siae  agnoscunt,  et  pro  quibus  Canonici  nihil  umquam  ex- 
penderunt. 

Posito  vero  iure  Pi^aepo^iti  circa  proprietatem  et  admini- 
sirationem  oblationum,  eo  ipso  Sacrist-irum  delegatio  inutilis 
prorsus  evadit,  imo  contraria  Bullariis  Litteris  quae  quamli- 
bet  immissionem  vetant  Canonicis  in  Parochi  proventibus. 
Hinc  repetenda  ratio  est  quod  numquam  Sacristae  extiterint, 
si  unus  excipiatur  annus  quo  ut  Parochi  senectuti  suicurre- 


170  itius  a;)M  .MsinANni  oblationes 

dentia  sint.  Qyare  ad  Qnivers?ditatera,  id  est  ad  inteprum 
Capituluni  quod  unam  cuai  Praeposito  personaai  consiituit, 
Rectoris  qualitas  competit,  quae  duplicari  prorsus  nequit  Cap. 
cum  non  ignores  15  dc  praeb.  De  Luca  disc.  9,  v.  5  Adn. 
ad  ConciL  Trid.  Discep.  33  n.  7  de  parochis,  atgue  ideo 
tamquam  pars  oraogenea,  non  vero  tamquam  personalitas  di- 
stincta  agnoscenda  est.  Ad  rem  Gonzalez  lib.  1  Decis.  tit.l4 
Cap.  1.  Wan  Espen  lus   EccL  p.  1  tit.  2  cap.  1. 

Insuper,  conteudit  Defensor,  Praepositum  neque  Parochum 
dici  posse  post  suppres^ionem  atque  conversionem  Bcclesiae 
in  CoUegiatam  (Reclusius  de  re  paroch.);  cura  enim  habiJua- 
lis  penes  Capitulum  manet,  quod  Canonicum  deputat,  attjue 
ut  pluriraum  eiusdem  Caput  ad  eam  exercendam,  uti  commu 
niter  tradunt  Doctores  innixi  dispositionibus  Bullae  « u4.d  ho- 
norandum  >  Benedicti  XIV,  ac  prae  caeteris  Ferraris  cit.  loc. 
n.  109  €  ibi  »  ex  quo  cura  ahimarum  est  penes  Collegium 
et  exercetur  per  Praepositum.  De  Luca  disc.  60.  de  Benef. 
curam  habitualiier  residere  penes  ipsum  collegium  in  uui^ 
versum,  cuius  nomine  illam  exercet  vicarius.  » 

Neque  obstat  quod  in  Apostolicis  Litteris  Canonicis  prae- 
scribatur  propriis  munerihus  fungi,  absque  eo  quod  ullo  ua' 
quam  tempore,  quibusvis  causa,  praetexlu,  ingenio  vel  colo- 
re  in  exercitio  curae  aniniarum  se  ingerantj  haec  enim  pro- 
hibitio  non  excludit  curam  animarum  habitualem  Capitulo 
competere,  sed  taxative  directa  e^t  ad  impediendam  Canoni- 
corum  ingerentiam  in  ministerii  |)arochialis  exercitio,  quod 
plenum  atque  integrum  Praeposito  adiudicatum  fuit,  idque  vi 
inductae  disciplinae  ad  eliminandam  promiscuitatem  praefati 
exercitii;  post  Dfxrct.  cum  non  ignores  Alexandri  III  Ita 
enim  dum  ex  una  parte  ndeles  certum  ac  determinatum  Pa- 
rochum  agnoscunt,  perturbationes  prohibentur  quae  in  frequen- 
tibus  mutationibus  suboriuntur,  ex  quibus  nata  necessitas  est 
actualem  curam  unico  attribuendi  subiecto,  quod  eo  i:so  Ca- 
pituli  vicarius  evadit:  Fagnanus  Lib.  1.  Dx.  cnp.  6:  De  Luca 
Discept.  35.  n.  12.  De  larisdict.  Discept.  33.  n.  12.  Hanc 
rationem  confirmal  Defensor  observando,  quod  quemachmodum 
non  est  Rector  Ecclesiae  aiiquis   ex    Canonici>    singuL-jritei-, 


ET   CUSrOOlCNDJ  SACRAS   SUPELLECTILES  171 

ita  eiusdem  Rector  non  est  Praepositus,  sed  integrum  Capi- 
tulum:  Gorra  i.  lib.  2.  c  2.  de prax.  benef.  « ibi  >  cura  tamen 
residet  penes  Capitulum  quod  verus  Rector  dumtaxat  est.  > 
His  subnectit  alia  extrinseca  argumenta  inter  quae  enumerat 
obligationem  qua  gravantur  Capitularia  meml  ra  fidei  profes- 
sionem  emittendi,  quae  ad  tramites  Concilii*Tiid.  Cap.  12. 
sess.  14.  de  reform.  obligat  animarum  curam  habentes:  const. 
Iniunctum  nobis  Pii  IV.  Inst,  eccl.  60  n.  i.  Barbosa  de  off. 
el  potest.  Episc.  p.  3.  alleg,  61.  n.  15.;  nec  non  examen 
subeimdum  a  loci  presbyteris  ad  idoneitatem  non  solum  in 
cantu  gregoriano  probandam,  verum  etiam  in  Ibeologia  mo- 
rali,  quae  sane  omnia  pro  beneficiis  curatis  exiguntur  Wan 
Rs;pen  lus  Eccl.  Univ.  p.  2.  tit.  22.  c.  3.  Quid  quod?  ex 
Collegiatae  statntis  cap.  IV.  in  quo  agitur  de  exequiis  Defun- 
ctornm  a  veteriori  canonico  peragendis  in  Praepositi  absentia, 
vel  ab  alio  ad  hoc  deputato,  clare  deducitur  Praepositum  suo 
defungi  munere  non  iure  proprio,  sed  ut  primam  dignitatem 
quae  integrum  repraesentat  Capitulum. 

At  dato  etiam  quod  PraepOsitus  curam  aaimarum  retineat 
tam  habitualem  quam  actualem,  ac  eam  iure  proprio  exevceni, 
num  Praepositus  superior  e  certamine  abibit?  Profecto  non. 
inquit  Dcfensor,  etenim  esset  in  hac  etiam  hypothesi  Rector 
ipsius  curae,  non  vero  collegiatae,  quae  cum  suppressione 
enata  est,  non  vero  cum  paroeciae  unione.  Unitas  ministri 
perturbationes  arcet  quae  suborirentur  admissa  coexistentia 
duarum  personarum  in  eadem  Ecclesia  independentium,  quare 
principium  in  contrarium  adductum  relate  ad  oblationes  tam 
intus  quam  extra  Ecclesiam  parochialem  collectas,  applicari 
nequit  in  casu  in  quo  desit  Ecclesia  parochialis  et  Parochus, 
et  solum  extet  Collegiata  cum  capitulo  rectore.  Hic  defensor 
criterium  determinat  sui  ratiocinii,  scilicet  quaestionem  non  esse 
circa  oblationes  quae  Praeposito  deferuntur  propter  sacramento- 
rum  administrationem  ac  parochialium  functionum  exercitium, 
verum  circa  eas  quae  in  duobus  diebus  solemnibus  S.  Mauro 
dicatis  colliguntur.  Hoc  posito,  licet  oblationes  tales  factae 
fuissent  Ecclesiae  Parochiali,  impendendae  tanien  forent  pro 
restmratione  ac  manutentione    ipsius    Ecclesiae    tum  in  vim 


172  lUKlS   ADMLMSTKANDI    ORLATIONRS 

obtinentis  consuetudinis,  tuni  in  vim  praesuraptae  offerentium 
voluntatis.  Ilinc  est  quad  Doctores  unanimiter  liraitfitionein 
apponunt  legulae  generali  qu;ie  militat  favore  Parochi.  Au- 
diatur  prae  caeteris  Card.  De  Luca  disc.  19.  Decim.  n.  9.  in 
qua  ita  concludit  <  verosimilem  praeseferre  volantalem  devo- 
torum  ut  pro  fabrica,  vel  or^atu  sea  dute  illius  capellae 
vel  Ecclesia£  deserviunf,  ut  regularUer  pro  communi  usu  se^ 
rius  dicendum  videtur,  atque  inpra^i  magis  receptum  est.-^ 
Hoc  vero  graviori  ratione  admitti  debet  circa  oblationes  et 
eleemosynas  quae  in  Coilegiata  colliguntur,  quaeque  cum  of- 
ferantur  a  fidelibus  etiam  extraneis  devotionis  causa  erga  cae- 
lestem  Patronum,  impendendae  prorsus  videntur  in  manuten- 
tione  Capellae,  cui  debet  providere  Capitulum  tamquaiu  eius- 
dem  Rector.  Bt  sane  cum  in  una  Ecciesia  aut  Capella  per-. 
petuus  atque  inamovibilis  Rector  constitutus  sit  huic  et  non 
Parocho  tale  ius  competit  Pignatelli  tom.  IV.  consult.  83. 
n.  3.  S.  Congreg.  in  Caesenaten.  2.  Aprilis  J86Ijet  S.  Con- 
greg.  Concilii  in  Forolivien.  lurium  Parochialium  18  Ntw. 
1865.  cui  corisonat  Dubium  XXVIIF.  Decreti  Urhis  et  orbis 
diei  10  Decemb.  1703,  Si  igitur  tale  principiuin  valet  pro 
Ecclesiis  iuris  patronatus  v(4  Cimfraternitatum,  a  fortiori  va- 
lere  debet  pro  Collegiatis.  Cap.  ea  noscitur  P.  de  his  quae 
fiunt  a  Praelato  et  Sicra  Rota  quae  saepius  definivit  admi- 
nistrationem  reddituum  Ecclesiae  commuaem  esse  Capitulo, 
non  autem  ex(*lusive  propriam  eiusdem  capitis  Decis.  16  et 
183 p.  1.  n.  1.  rec. 

Transvolat  post  haec  Defensor  Capituli  ad  confutandum 
argumentura  ex  Litteris  Apostolicis  petitum,  quae  oflScia  Pa- 
rochi  et  Canonicorum  apte  definierunt,  ac  utriusque  partis 
emolumenta  determinarunt.  Huic  respondet ,  quod  officiuna 
Parochi  non  importat  includere  distinctam  qualitatem  Colle- 
giatae  Rectoris.  Circa  vero  emolumenta  alia  eiusdem  Buliae 
capita  allegat,  in  quibus  generali^bus  ac  indeterminatis  verbis 
emolumenta  pro  animarum  cura  gerenda  statuuntur  «  eoo  emo- 
lumentis  certis  et  incertis  exinde  py\jcenientibus,  quam  eao 
^ructibus,  reditibus,  et  provenfibas  praediclae  Parochialis 
Ecclesiae;  >  et    relate   ad    emolumenta    Canouicoium    ita    se 


er  cosroiMciiDi  sacra^  srmLEcmES  173 

Bulla  exprimit  «  obventionps^  census,  et  emolumenta  universa 
quomodolibet  qualificata  et  undecumque  provenientia.  »  Ex 
his  patet  quod  in  assignandis  redditibus  pro  Parocho  nuUa  flt 
mentio  oblationum  quae  sane  confundi  nequeunt  cum  obven-- 
tiotnbus,  quas  inter  voces  grave  est  discrimen.  Oblatio  enim 
genferatim  significat  quidquid  offeratur  Ecclesiae  quocumqua 
inodo  fiat  Reiffenst.  lib»  3.  Decis,  tit.  3.  obventio  vero  deno- 
tat  industriales  redditus:  ita  Vicat.  Voc.  iuris  <  obventio  ffe- 
neratim  accessionem  significatj  quae  vel  ex  ipsa  industria 
hominis  proficiscitur,  veluti  mercedes  pensionesque  eoo  locof^ 
tionibus  praediorum  urbanorum  debitae,  vecturae  iumento- 
rum  etc.  Forcell.  v.  obventio.  » 

Perperam  vero  oggeritur  ab  adversa  parte  Pontificiam 
Bullam  in  elargiendis  Parocho  incertis  uti  clausula  amplia- 
tiva  <  etiam  ratione  exercitii  curae  animarum;  >  quandoqui- 
dem  si  integer  inspiciatur  contextus  in  quo  reperitur  adver- 
biom  etiam,  satis  apparet,  quod  Bulla  potiusquam  ibidem  al- 
luderet  ad  duas  incertorum  classes,  tluplicem  causam  rationem- 
que  respexit  cuius  vi  Praeposito  assignabanfur,  eidem  confe- 
rendo  cumulativum  ius  eas  percipiendi,  non  solum  qua  prima 
Capituli  dignitas,  verum  etiam  qua  adimplens  parochialia  mu- 
nera.  Taiis  ampliatio  non  solum  coraprehendit  incertos  pro- 
ventus  Stolae,  verum  et  illos  quibus  ipse  independenter  a 
cura  et  tamquam  Collegiatae  caput  gaudet. 

Post  haec  confutat  defensor  argumentum  ex  consuetudine 
167  annoram  petitum,  ac  sustinet,  nonnullas  ex  adductis  rar- 
tionibus  ad  eam  evincendam  nullius  ponderis  esse,  utpote  quae 
a  tabulis  censuariis  petitae,  cum  sit  in  iure  compertum  ta- 
bulas  censuarias  indicare  et  non  probare;  aliae  vero  suspicione 
non  carent,  cuiusmodi  sunt  testificationes  Syndici  municipalis , 
cuiii  ad  Municipium  ius  patronatns  competat  Praepositurae, 
et  cuni  difformes  reperiantur  ab  aliis  testificationibus  iampri- 
dein  emissis  et  praesertim  anno  1863. 

Tandem  ad  2™  defensionis  partem  digrediens  Sacristarum 
officiuiii  eorumque  officia  oxaiiiinat,  animadvertens  quod  Ca- 
pituluai  uteus  facultate  a  Bulla  erectionis  sibi  concessn*  Sta- 
tutum    confecit,    quod   Archiepiscopalis  Curia   approbavji    ad 


17i  fOftlS  ADMllVlsrRAlVDt  orLatioiiiss,  ctc. 

nominationem  Sacristarum  cum  muneribus  in  omnibus  cohae- 
rentibus  ecclesiasticis  legibus.  Sententiam  vero  huius  S.  Con- 
gregationi.^,  qua  officium  Sacristarum  abolitum  fuit  quoad  ea 
omnia  quae  ad  Ecclesiam  et  paroeciam  pertinent,  tamquam 
contrariam  generalibus  iuris  dispositionibu^  in  Cap.  unioo  de 
officio  Sacristae  contentis,  t^aducit,  in  quo  capite  habetur 
<  ut  sciat  se  Sacrisla  subieclum  Archidiacono,  et  ad  eius 
curam  pertinere  custodiam  sacrorum  vasorum,  vestimento^ 
rum  seu  totius  thesauri  ecclesiastici .  >  Quod  idem  confirmat 
Caeremoniale  Episcoporum  approbatum  a  Benedicto  XIV.  et 
Card.  De  Luca.  Neque  iuvat  obiicere  consitutionem  Sacrista- 
rum  temporaneam  fuisse,  ideo  scilicet  factam  ut  adiumentum 
Praeposito  afferretur,  quandoquidem  illa  provisio  tamquam 
definitiva  censeri  debeat,  utpote  nuUam  limitationem  tempo- 
ris  includens,  atque  in  primis  apta  ad  perturbationes  remo- 
vendas. 

His  innixus  petiit  Defensor  ut  S.  haec  Congregatio  a  de- 
cisis  recedat. 

Rbsolutio.  -  Proposito  Dubio,  an  sit  standum  vel  receden- 
dum  a  Decisis  in  casu ;  S.  Congregatio  Episcoporum  et  Re- 
gularium  respondere  censuit: 

In  Decisis  et  amplius. 

EXINDE   COLLIGES: 

L  Administrationem  oblationum  atque  eleemosynarum  quae 
ad  speciticum  finem  non  sunt  destinatae,  neque  ad  Episcopuiu 
neque  ad  Capitulum  pertinere,  sed  ad  Farochum  intra  cuius 
Paroeciae  limites  coUiguntur. 

IL  Eleemosynarum  vero  ac  oblationum  quae  quolibet  in  loco 
intra  Paroeciae  limites  ad  certum  ac  determinatum  finem  elar- 
giuntur  Parochum  censeri  legitimura  Administratorem,  ac  tan- 
tum  obligatione  adstringi  earum  rationem  reddendi  Ordinario. 


175 
DKCRETUM 

Lucionei.  Beatifloa.tioni8  et  Canonizationis  ven.  senri  Dei  Aloisii  Ma- 
riae  Baudouin  Institutoris  Congregationis  Filiorutn  Mariae  Imma- 
culatae,  et  Sooietatis  nrsilinarum  a  Jesu  nuncupatarum,  vulgo 
de  Chavagnes. 

Quum  Idibns  Novembris  anni  1873  Sanctissimus  Dorainus 
Noster  Prus  Papa  IX  benigne  indulserit  ut  de  fama  sancti- 
tatis  Vitae,  Virtulum,  et  Miraculorum  in  genere  Ven.  Servi 
Dei  Aloisii  Mariae  Baudouin  praefati  ageretur  in  Congrega- 
tione  Sacrorum  Rituum  Ordinaria  absque  interventu  et  Voto 
Consultorum,  instante  R.  D.  Gustavo  Canonico  Gallot,  Cubi* 
culario  Honorario  ejusdem  Sanctissimi  Domini  Nostri  et  Cau- 
sae  Postulatore,  Bmus  et  Riiius  D.  Card.  Joannes  Baptista 
Pitra  sequens  Dubium  discutiendum  proposuit  in  Ordinariis 
Sacrorum  Rituum  Comitiis  ad  Vaticanum  subsignata  die  ha- 
bitis  nimirum  «  An  constel  de  Validitate  et  Relevantia  Pro^ 
cessus  Apostolica  Auctoritate  Lucionii  constrvcti  super  fama 
Snnctitatis  Vitae,  Virtutum  et  Miraculorum  m  genere  prae- 
dicti  Ven.  Servi  Dei  in  casu  et  ad  effectum  de  quo  agitur  ?  » 
Emi  et  Rmi  Patres  Sacris  tuendis  Ritibus  praepositi,  omni- 
bus  niaturo  examine  perpensis,  auditoque  voce  et  scripto 
R.  P.  D.  Laurentio  Salvati,  Sanctae  Fidei  Promotore,  rescri- 
bendum  censuerunt  «  Affirmative.  »  Die  28  Novembris  1874. 

Quibus  per  infrascriptum  Secretarium  fideliter  relatis  San- 
ctissimo  Domino  Nostro  Pio  Papae  IX.,  Sanctitas  Sua  Re- 
scriptum  Sacrae  Congregationis  ratum  habuit  et  confirmavit. 
Dio  3  Decembris  Anno  eodem. 

C.  Episcopus  Ostien.  et  VELiTEm.  Card.  PATRIZI 
S.  R.  C.  Praef. 

Loco  ^  Sigilli. 

D.  Bartolini  S.  R.  C.  Secretarius. 


m 

DECRETUM 

Bellicen.  Beitiflcationis  et  Ca^onisationis  Ten.Senri  Dei  loannis  Ba- 
ptistae  Mariae  Vianney  paroohi  vici  Ars  dioeoeseos  bellicen. 

Instante  R.  D.  Theodoro  Canonico  Boscredon  Cubiculario 
Honorario  Sancti^siini  Domini  Nostri  Pii  Papae  IX  et  hujus 
Causae  Postulatore  Kmus  et  Rraus  D.  Card.  Joaiines  Bapti- 
sta  Pitra  Causae  Ponens  sequens  proposuit  Dubium  in  Ordi- 
nariis  Sacrorum  Rituura  Tomitiis  hodierna  die  ad  Vaticanura 
habitis  «  An  sententia  per  Judices  a  Rmo  B.  Episcopo  BeU 
licensi  delegatos  lata  super  Cultu  praedicto  Ven.  Servo  Dei 
non  exhihito,  seu  super  paritione  Derretis  sa:  wje:  Urbani 
Papae  VIII  sit  confirmanda  in  casu  et  ad  effectam  de  quo 
agilurh  Emi  porro  ac  Rmi  Patres  Sacris  tuendis  Ritihus  prae- 
positi  omnibus  accurate  perpensis  auditoque  voce  et  scripto 
R.  P.  D.  Laurentio  Salvati,  Sanctae  Fidei  Promotore.  rescri- 
bere  censuerunt  «  Affirmative  seu  sententiam  esse  confirman'- 
dam.  >  Die  28  Novembris  1874. 

Facta  postmodum  de  praemissis  Sanctissimo  Domino  No- 
stro  Pio  Papae  IX  per  infrascriptum  Sacrorum  Rituum  Con- 
gregationis  Secretarium  fideh  relatione,  Sanctibis  Sua  Rescri- 
ptum  Sacrae  Congregationis  in  omnibus  ratuin  habere  ac  con- 
firmare  dignata  est.  Die  3  Decembris  nnno  eodem. 

C.  Episoopus  Ostien.  et  Velitern.  Card.  PATRIZl 

S.  R.  C.  Praef. 
Loco)^Sigilli 

D.  Bartolini  S.  R.  C.  Secretarius. 


Bmus  D.  Petrus  Avansini  dv:  gravissiiDS  afElictabatur  infimi- 
tate,  c  etulit  munus  sex  huius  Ephemeridis  fasoiculos  eluoubrandi 
D.  Zephyrino  Zitelli  Sacrae  Theologiae  atque  U.  J.  D.  qui  Bibi  a4}u- 
tore  ..1  su9oepit  R.  D.  Aloysium  Veooia  U.  J.  D. 

Gum  is  suo  fuerit  offioio  funotus,  munus  easdem  Ephemerides 
prosequendi  ol.  Reotori  Sem^narii  Apostolioi  Missionum,  aliisquo 
Tiris  demandatum  est,  quorum  nomina  quamprimum  publicabuntur. 


SAXCTfSSIMI  DOMIM  NOSTRI 

PII 

DIVINA  PROVIDENTIA 

PAPAE    IX. 
ALLOCUTIO 

HABITA    UIE    XXI.    DECEMBRIS    MDCCCI.XXIV. 
AD   S.   H.  E.    CARDINALES   IN    AEDIBUS   VATICANI3 


VENERABILES  FRATRES 

Conspiciente^  Nos  quo  a/^erbitatis  et  gravitjitis  tribulationes 
Rcclesiae  Dei  in  dies  progrediantur,  eo  adigi  sentimus ,  ut  la- 
crirais  potius,  quain  verbis  super  tanta  veritatis  et  iustitiae 
oppugnatione ,  super  calamitatibus  humanae  societatis ,  super 
coecitate  improborum  uti  debeamus.  Impietas  enim  insano  li- 
bertatis  spiriiu  instincta  et  arcto  coniuncta  foedere  late  do- 
minatur,  quae  consociatos  habens  consiUis  suis  schismaticos , 
haereticos  et  infideles,  consociatam  malitiae  suae  potestatem 
violentiam  et  dolos,  ac  spe  et  metu  obnoxias  sibi  hominum 
mentes  efficiens  eo  tendit,  ut  Catholica  Religione,  si  id  posset, 
eversa,  vota  expleat  regni  sui  constitiiendi,  regni  scilicet  ethni- 
cae  corruptionis ,  a  qua  Christus  Dominus  humanum  genus 
eruit,  et  transtulit  in  Dei  lumen  et  regnum.  Sub  hac  inimi- 
corum  Dei  conspiratione  graviter  omnino  gemit  Catholica  Eo- 
clesia;  nec  opus  est ,  ut  hictuosam  eius  conditionem  in  Ger- 
raanico  Imperi",  in  Helvetia,  in  Americae  centralis  et  meridio- 
naUs  regionibus  Vobis  commemoremus ,  cum  tot  eius  aeru- 
mnarum  conscii  sitis,  et  doloris  etiam  Nostri  consortes.  Verum 
actnri  hodierna  die  cum  Vobis  de  Patriarchae  Antiocheni  Sy- 
rorum  confirmatione ,  facere  non  possumus,  Venerabiles  Fra- 
tres ,  quin  intimo  moeroris  sensu  deploremus  acerbam  eam 
persecutionem,  qua  in  Turcico  Imperio  Catholici  Armenii  pre- 

Aeta  Tom.  VIII,  f"%c.  f.  XX XVII.  xg 


178  ALLdCUTlO   Pir  IMPAE  tx. 

muntur.  Ibi  enini  legitimo  Armeniorun)  Ciliciae  Patriarcha  in- 
digne  expulso,   eos  ex  ecclesiasticis  et  laicis  publica  potestas 
tamquam  catholicos  habere  praesumit,  qui  Nostrae  Auctoritati 
rebelles,  et  debitam  obedientiam  praedicto  Patriarchae  detre- 
ctantes,  ovile  Christi  deseruerunt,  et  ab  unitate  catholica  nii- 
sere  defecerunt.  lis  publica  proteciio  attributa  est;  veri  autern 
Christifideles,  qui  pro  avita  religione  servanda  adversa  quae- 
que  magna  virtute  sustinent,  Neoschismaticorum  odiis  et  furori 
permittuntur,  eorum  bona  et  Ecclesiae  militari  manu,  Neoschi- 
smaticis  ducibus  et  actoribus ,   violenter  pluribus  in  locis  oc- 
cupata  fuere,  ipsique  in  privatorum  aedes  ad  sacra  officia  et 
mysteria  convenire  compulsi  sunt.  Nec  eos  ilefendunt  illa  ipsa 
huius   saeculi    placita,  quorum  vi   dum    conscientiae   libertas 
proclamatur,  liberum  iis  esse  deberet  suas  habere  ecclesias, 
suam  profiteri  fidem,  suis  adhaerere  pastoribus,  nec  defendunt 
solemnes  conventiones  inter  potentes  principes  initae,  quibus, 
praeter  cetera  quae  in  illis  acta  fuere ,    catholicorum  quoque 
in  Othomanico  Imperio  degentium  libertati,  securitati,  ac  pos- 
sessionibus  plene  consultuq  fuit.  Ubi  nunc  datae  fidei  et  ac- 
ceptae  sanctita^?  Ubi  eam  tuendi  et  oppressos  sublevandi  stu- 
dium  in  iis,  qui  vocem  attoUere  et  possent  et  deberent? 

Haecmala  recensentes,  non  possumus,  Venerabiies  Fratres, 
non  intimo  dolore  cruciari,  videntes  ex  una  parte  quantum  bel- 
lum  impii  et  infideles  callida  impietatis  dissimulatione  moverint 
contra  Deum  et  contra  Divinum  opus,  quod  Ipse  fundavit  in 
terris,  quod  suo  spiritu  regit,  quod  eius  promissa  tuentur;  ex 
altera  autem  parte  non  modo  nullos  tam  nefariae  coniuratio- 
ni  obices  opponi,  sed  etiam  adiumenta  ac  incitamenta  addi, 
nec  cogitari  quod  Ecclesiae  causa  et  iuribus  oppressis,  caete- 
ra  humana  iura  et  civilis  societatis  tranquillitas  incolumis  esse 
non  possit. 

At  in  tantae  tempestatis  fluctibus  omnis  fiducia  Nostra  , 
Venerabiles  Fratres  ,  firmiter  in  Deo  j^erseveret.  Causa  eniin 
quam  tuemur,  Dei  causa  est,  et  licet  a  Divino  Mngistro  pres- 
surae  nobis  in  hoc  mundo  praenuntiatae  fuerint,  idem  taiiien 
in  so  spoi\'in^os  non  deserit ,    soque  nobiscum    u.^(juc  ad  con- 


AUOCVnO  Pll  PAtAE  ix.  (79 

•^nmmafionem  saeculi  futurum  esse  promisit.  Nonne  enim  di- 
vinae  eius  gratiae  virtus  fuit ,  quae  usque  ad  hanc  diem  in 
tanto  certamine,  tum  Venerabiles  Fratres  Episcopos,  tum  Sa- 
cerdotes  et  Fideles  in  Germania,  in  Helvetia,  in  Orientis  re- 
gionibus  ,  in  Americae  plagis  ita  sustentavit ,  ut  admirabilia 
exempla  constantiae,  zeli,  fidei.  invictae  patientiae  et  virtutis 
magna  cum  gloria  religionis  ediderint?  iJeo  itaque  cleraentis- 
simo  gratias  habeamus,  qui  Ecclesiae  suae  in  tantis  tribula- 
tionibus  suo  praesidio  adest  et  consulit;  ad  Ipsum  deinde  cla- 
memus,  tum  fervidis  precibus,  tum  sancta  vitae  disciplina,  ut 
Nos  et  omnem  populum  suum  in  praelio  confortare  pergat, 
ut  errantium  mentes  sua  hice  coUustret  et  corda  flectat,  utque 
quemadmodum  Redemptor  Noster  non  in  suu  omnipotentia , 
sed  in  Nostra  humilitate  et  infirmitate  congressus  fortem  ar- 
matum  vicit ,  ita  Nos  patientiae  et  iustitiae  virtute  adversas 
potestates  vincamus.  Si  ita  clamaverimus ,  dubitare  non  pos- 
sumus,  quin  placatus  nobis  cito  in  sua  benignitate  respondeat: 
salus  tua  ego  sum. 

Nunc  ut  cathoHcae  Orientalium  Ecclesiae  necessitatibus 
noYi  Syrorum  Patriarchae  Apostolica  contirmatione  consula- 
mus,  Vobis  notum  facimus,  Venerabiles  Fratres,  quod  e  vivis 
erepto  Ven.  Fratre  Ignatio  Philippo  Harcus ,  quem  ab  Epi- 
scopis  Syris  de  more  electum  Nos  ante  octo  annos  Patriar- 
cham  confirmavinms  et  instituimus  ,  Episcopi  Syriaci  ritus , 
alii  per  se,  alii  per  procuratorem  ad  Ecclesiam  S.  Mariae  Li- 
beratricis,  quae  in  Libano  est,  in  Synodum  convenientes,  cui 
auctoritate  Nostra  praefuit  Ven.  Frater  Dionysius  Scelhot  Sy- 
rorum  Archiepiscopus  Aleppensis,  consuetis  precibus  praemissis, 
onines  uno  animo  per  secreta  suffragia  praedictum  Ven.  Fra- 
trem  Dionysium  Scelhot  in  Patriarcham  Antiochenum  Syrorum 
elegerunt ,  ac  tum  electus  ,  tum  electores  de  hac  re  ad  Nos 
litteris  datis  Nos  suppHciter  obsecrarunt,  ut  Auctoritate  Nostra 
Apostolica  hanc  electionem  confirmare,  electumque  sacri  Pallii 
honore  decorare  vellemus.  Rebus  hisce  omnibus  a  Nostra  Con- 
gregatione  Fidei  Propagandae  praeposita  diligenti  et  accurato 
examine  perpensis,   Nos  oinsdem  Oongregationis  consilinm  li- 


180  ALLOCUTfO   PII    PAPAE   IX. 

hentissime  excipientes,  praedictuni  Ven.  Fratrem  Dion;ysiuin 
Scelhot  Patriarcham  Antiochenum  Syrorum  renuaciare,  illique 
Pallium  de  Corpore  B.  Petri  sumptum  tribuere  existimavimus, 
firma  confisi  spe,  ipsum,  Deo  bene  iuvante,  Catholicae  Syro- 
rum  Ecclesiae  tam  acerbo  tempore,  zelo  Religionis  et  salutis 
animarum  ,  ac  pastoralis  muneris  partibns  sancte  implendis 
valido  adiumento  et  praesidio  futurum. 
Quid  Vobis  videtur? 

Auctoritate  Omnipotentis  Dei  Sanctoruiiujue  Apostolorum 
Petri  et  Pauli  ac  Nos<ra  confirmamus  et  approbamns  electio- 
nem  seu  postulationeiu  a  Venerabilibiis  Fratrihus  Episcopis 
Svriaci  ritus  factam  de  Persona  Ven.  Fratris  Diunvsii  Scelhot 
Patriarchae,  quem  absolviriius  a  vinculo,  quo  Aloppensi  Ec- 
clesiae  obstringitur,  ao  transferiams  ad  Patriarchalem  Eccle- 
siam  Antiochenam  Syrorum,  eumque  praeficimus  in  Patriar- 
cham  et  Pastorem  eiusdem  Ecclesiae,  prout  in  Decreto  et  Sche- 
dula  Consistorialibus  exprimetur,  contrariis  qui^  uscumque  non 
ol)stantibus. 

In  Nomine  Patris  ^  et  Filii  ^  et  Spiritus  )J(  Sancti.  Amen. 


181 
SANCITSSIMI  DOMINI  NOSTRI 

PII 

DIVINA  PROVIDENTIA 

PAPAE  IX. 

EPISTOLA  ENCYCLICA 

AD   OMNES   PATRIARCHAS   PRIMATES   ARCHIEPISC0P08 
Ei»ISCOPOS   AIIOSQUE    LOCORUM    0RDINARI08 
ORATUM   ET   COMMUNIONEM    CUM   APOSTOLICA   SEDB   HABBNTB8 
BT    AD   CHRISTIFIDELES   UNIVERSOS. 


PIUS  PP.  IX. 

Venerabiles  Fralres  et  dilecti  Filii 
Salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Gravibus  Ecclesiae  et  huius  saeculi  calamitatibus  ac  divini 
praesidii  implorandi  necessitate  permoti,  nunquam  Nos  Pon- 
tificatus  Nostri  tempore  exeitare  praetermisimus  christianura 
populum,  ut  Dei  Maiestatem  placare  et  caelestem  Clementiam 
sanctis  vitae  moribus,  poenitentiae  operibus,  et  piis  supplica- 
tionura  officiis  promereri  adniteretur.  In  hunc  finem  pluries 
spirituales  Indulgentiarum  thesauros  Apostolica  liberalitate 
Christifidelibus  resei*avimus ,  ut  inde  ad  veram  poenitentiam 
incensi  et  per  reconciliationis  sacramentum  a  peccatorum  ma- 
culis  expiati  ad  thronum  gratiae  fidentius  accederent,  ac  digni 
fierent  ut  eorum  preces  benigne  a  Deo  exciperentur.  Hoc  autera 
uti  aliaa,  sic  praesertim  ocoasione  Sacrosancti  Oecumenici  Va- 
ticaui  ConciHi  praestandum  censuimus,  ut  gravissimum  opus 


182  EPISTOLA    ENCYCLICA 

ad  Ecclesiae  universae   utilitatem   institutum,    totius   pariter 
Ecclesiae  precibus  apud  Deum  adiuvaretur,  ac  suspensa  licet 
ob  temporum  calamitates  eiusdein  Concilii  celebratione,   Indul- 
gentiam  tamen  in  forma  lubilaei  consequendam  ea  occasione 
promuigatam,    in  sua  vi,    firmitate,    et  vigore  manere,    uti 
manet  adhuc,    ad  populi  fidelis  bonum  ediximus  et  declara- 
vimus.  Verum  procedente  miserorum  temporum  cursu,  adest 
iam  annus  septuagesiraus  quintus  supra  millesimum  octingen- 
tesimum,    annus  nempe   qui  sacrum   illud   temporis  spatium 
signat,  quod  sancta  maiorura  nostrorum  consuetudo,  et  Rom;i- 
norum  Pontificum   Praedecessorum  Nostrorum  instituta  uni- 
versalis  lubilaei  solemnitati  celebrandae  consecrarunt,  Quanta 
lubilaei  annus,    ubi   tranquilla  Ecclesiae  teiupora   illum  rite 
celebrari  annuerunt,  veneratione  et  religione  sit  cultus,  vetera 
ac  recentiora  historiae  raonumenta  testantur ;   habitus   eninj 
semper  fuit   uti  annus   salutaris  expiationis  totius  christiani 
populi ,    uti   annus   redemptionis   et  gratiae ,    remissionis  et 
indulgentiae  quo  ad  hanc  Almam  Urbem   Nostram  et  Petri 
Sedem  ex  toto  orbe  concurrebatur ,   et  fidelibus  universis  ad 
pietatis  officia  excitatis  cumulatissima  quaeqiie  reconciliationis 
et  gratiae  praesidia  in  animarum  salutem  offerebantur.  Quam 
piam  sanctamque  solemnitatem  hoc  ipsum  nostrum  saeculum 
vidit,  cum  nempe  Leone  XII.  fel.  record.  Praedecessore  Nostro 
lubilaeum  anno  1825.  indicente,  tanto  christiani  populi  fervore 
hoc  beneficium  exceptum  fuit,    ut  idem  Pontifex   perpetuura 
in  hanc  Urbem  peregrinorum   per  totum  annum   concursum 
adfuisse,  et  religionis,  pietatis,  fidei,  caritatis,  omniumque 
virtutum  splendorem  in  ea  mirifice  eluxisse  gratul^ri  potuerit. 
Utinam  ea  nunc  Nostra  et  civilium  ac  sacrarum  rerum  con- 
ditio  esset,  ut  quam  lubilaei  maximi  soleiimitatem  anno  huius 
saeculi  1850.  occurrentem,  propter  luctuosam  temporum  ra- 
tionem  Nos  omittere  debuimus,  nunc  saltem  feliciter  oelebrare 


ENSTOLA    KiNLYriJCA  185 

possemus  iuxta  veterem  illum  rituni  et  morem,  quem  Maiores 
nostri  servare  consueverunt !  At ,  Deo  sic  permittente ,  non 
modo  non  sublatae  sed  auctae  magis  in  dies  sunt  magnae 
illae  difficultates,  quae  tunc  temporis  Nos  ab  indicendo  lu- 
bilaeo  prohibuerunt.  Verumtameii  reputantes  Nos  animo  tot 
mala  quae  Ecclesiam  affiigunt,  tot  conatus  hostium  eius  ad 
Christi  fidem  ex  animis  revellendam,  ad  sanam  doctrinam  cor- 
rumpendam  et  impietatis  virus  propagandum  conversos,  tot 
scandala  quae  in  Christo  credentibus  ubique  obiiciuntur,  cor- 
ruptelam  morum  late  manantem,  ac  turpem  divinorum  huma- 
norumque  iurium  eversionem  tam  late  diffusam  tot  fecundam 
ruinis,  quae  ad  ipsum  recti  sensum  in  hominum  animis  la- 
befactandum  spectat;  ac  considerantes  in  tanta  congerie  mar 
lorum  ,  maiori  etiam  Nobis  pro  ApostoUco  Nostro  munere 
Gurae  esse  debere,  ut  fldes,  rehgio  ac  pietas  muniatur  ac 
vigeat,  ut  precum  spiritus  late  foveatur  et  augeatur,  ut  lapsi 
ad  cordis  poenitentiam  et  morum  emendationem  excitentur, 
ut  peccata,  quae  iram  Dei  meruerunt,  sanctis  operibus  redi- 
mantur,  quos  ad  fructus  maximi  lubilaei  celebratio  praecipue 
dirigitur  ;  pati  Nos  non  dehere  putavimus,  ut  hoc  salutari 
beneficio,  servata  ea  forma,  quam  temporum  conditio  sinit, 
christianus  populus  hac  occasione  destitueretur,  ut  inde  con- 
fortatus  spiritu  in  viis  iustitiae  in  dies  alacrior  incedat,  et 
expiatus  culpis  facilius  ac  uberius  divinam  propitiationem  et 
veniam  assequatur.  Excipiat  igitur  universa  Christi  niilitans 
Ecclesia  voces  Nostras,  quibus  ad  eius  exaltationem,  ad  Chri- 
stiaui  populi  sanctificationem  et  ad  Dei  gloriam  universale 
maximumque  lubilaeum  integro  auno  1875.  proxime  insequenti 
duraturum  indicimus ,  annunciamus  et  promulgamus  ;  cuius 
lubilaei  causa  et  intuitu  superius  uiemoratam  Indulgentiam 
occasione  Vaticani  Concilii  in  forma  lubilaei  concessam,  ad 
beneplacitum  Nostrum  et  huius  Apostolicae  Sedis  suspendentes 


184  IPiSTOLA    ENCyCLICA 

ac  suspensam  declarantes,  raelestem  illum  thesaurum  latissime 
recludimus,  quem  ex  Christi  Domini  eiu^^que  Virginis  Matris 
omniumque  Sanctorum  meritis,  passionibus  ac  virtutibus  coir- 
paratum,  auctor  salutis  humanae  dispensationi  Nostrae  con- 
credidit, 

Itaque  Dei  misericordia  et  Beatoium  Petri  et  Pauli  Apo- 
stolqrum  eius  auctoritate  confisi,  ex  suprema  ligandi  atque 
solvendi,  quam  Nobis  Dominus,  licet  immeritis,  contulit  po- 
testate,  omnibus  et  singulis  Christifidelibus ,  tum  in  alma 
Urbe  Nostra  degentibus,  vel  ad  eam  advenientibus,  tum  extra 
Urbem  praedictam  in  quacumque  mundi  parte  existentibus, 
et  in  Apostolicae  Sedis  gratia  et  obedientia  manentibus,  vere 
poenitentibus  et  confessis  et  sacra  Communione  refectis,  quo- 
rum  primi  BB.  Petri  et  Pauli  nec  non  S.  loannis  Lateranensis 
et  S.  Mariae  Maioris  de  Urbe  Basilicas  seniel  saltem  in  die 
per  quindecim  continuos  aut  interpolatos  dies  sive  naturale^ 
sive  etiam  ecclesiasticos,  nimirum  a  primis  Vesperis  unius  diei 
usque  ad  integrum  ipsius  subsequentis  diei  vespertinum  cre- 
pusculum  computandos,  alteri  autem  Ecclesiam  ipsam  Cathe- 
dralem  seu  maiorem,  aliasque  tres  eiusdem  Civitatis  aut  loci 
sive  in  illius  suburbiis  existentes  ab  Ordinariis  locorum  vel 
eorum  Vicariis  aliisve  de  ipsorum  mandato,  postquan)  ad  il- 
lorum  notitiam  hae  Nostrae  Litterae  pervenerint,  designandas, 
semel  pariter  in  die  per  quindecim  continuos  aut  interpolatos 
dies,  ut  supra,  devote  visitaverint,  ibique  pro  Catholicae  Ec- 
clesiae  et  huius  Apostolicae  Sedis  prosperitate  et  exaltatione, 
pro  extirpatione  haeresum,  omniumque  errantium  conversione, 
pro  totius  populi  Christiani  pjice  et  unitate  ac  iuxta  mentem 
Nostram  pias  ad  Deum  preces^  efFuderint,  ut  plenissimam  ;.nni 
lubilaei  omnium  peccatorum  suonim  indulgentiam ,  remissio- 
nem  et  veniam ,  annuo  temporis  spatio  superius  memorato 
semel  consequantur ,  misericorditer  in  Domino  concedimus  et 


EPISTOLA    KNCYCLICA  181) 

impertimus,  annuentes  etiam,  ut  haec  indulgentia  animabus 
quae  Deo  in  caritate  coniunctae  ex  hac  vita  migraverint,  per 
modum  sufffagii  applicari  possit  ac  valeat. 

Navigantes  vero  et  iter  agentes,  ut,  ubi  ad  sua  domicilia 
seu  alio  ad  certam  stationem  se  receperint,  suprascriptis  per- 
actis  et  visitata  totidem  vicibus  Ecclesia  Cathedrali  vel  maiori, 
aut  Parochiali  loci  eorum  domicilii  seu  stationis  huiusiuodi, 
eamdem  Indulgentiam  consequi  possint  et  valeant.  Ner,  non 
praedictis  locorum  Ordinariis  ut  cum  Monialibus  oblatis  aliis- 
que  puellis  aut  mulieribus  sive  in  Monasteriorum  clausura , 
sive  in  aliis  religi(^sis  aut  piis  domibus  et  communitatibus 
vitam  ducentibus,  Anachoretis  quoque  et  Eremitis,  ac  aliis 
quibuscumque  tam  laicis,  quam  ecclesiasticis  personis  saecu- 
laribus,  vei  regularibus  in  carcere,  aut  captivitate  existen- 
tibus,  vel  aliqua  corporis  infirmitate,  seu  alio  quocuinque  im- 
pedimento  detentis ,  quominus  supra  expressas  visitationes 
exequi  possint ,  super  praescriptis  huiusmodi  visitationibus 
tantummodo  ;  ^  cum  pueris  autem ,  qui  nondum  ail  primain 
Communionem  admissi  sint,  etiam  super  Communione  huius- 
modi  dispensare,  ac  illis  omnibus,  et  siqgulis  sive  per  se  ipsos, 
sive  per  eorum,  earumque  regulares  Praelatos  aut  superiores, 
vel  per  prudentes  Confessarios  alia  pietatis,  charitatis  aut 
religionis  opera  in  locum  visitationum  huiusmodi  seu  respe- 
ctive  in  locum  sacramentalis  Communionis  praedictae  ab  ipsis 
adimplenda  praescribere ;  atque  etiam  Capitulis  et  Congrega- 
tionibus  tam  saecularium ,  quam  regnlarium ,  sodalitatibus , 
confraternitatibus,  universitatibus,  seu  collegiis  quibuscumque 
Ecclesias  huiusmodi  processionaUter  visitantibus,  easdem  visi- 
tationes  ad  minorem  numerum  pro  suo  prudenti  arbitrio  re- 
ducere  possint  ac  valeant,  earumdem  tenore  praesentium  con- 
cedimus  pariter  et  indulgemus. 

Insuper  iisdem  Monialibus,  earumque  novitiis,  ut  sibi  ad 


186  mSTOU    LNuiCLICA 

hunc  eflPrctum  Coafessarium  quemcumque  ad  excipiendas  Mo- 
nialium  confessiones  ab  actuali  Ordinario  loci,  in  quo  earum 
Monasteria  sunt  constituta,  approbatum  ;  caeteris  autem  omni- 
bus  et  singulis  utriusque  sexus  Christifidelibus  tam  laicis  quam 
ecclesiasticis  saecularibus,  et  cuiusvis  Ordinis,  Congrogationis, 
et  Instituti  etiam  speoialiter  nominandi  regularibus  licentiam 
concedimus  et  facultatem,  ut  sibi  ad  eumdem  eflTectum  eligere 
possint  quemcumque  Presbyterum  Confessarium  tam  saecula- 
rem,  quam  cuiusvis  etiam  diversi  Ordinis,  et  Instituti  regu- 
larem  ab  aetualibus  pariter  Ordinariis,  in  quorum  civitatibus, 
dioecesibus,   et  territoriis  confessiones  huiusmodi  excipiendae 
erunt,  ad  personarum  saecularium  confessiones  audiendas  ap- 
prdbatum,  qui  intra  dictum  anni  spatium  illas,  et  illos,  qui 
scilioet  praesens  lubilaeum  consequi   sincere  et  serio  statue- 
rint ,  atque  ex  hoc  animo  ipsum  lucrandi ,   et  reliqua  opera 
ad  id  lucrandum  necessaria  adimplendi  ad  confessionem  apud 
ipsos  peragendam  accedant,  hac  vice,  et  in  foro  conscientine 
dumtaxat  a^  excommunicationis,  suspensionis,  et  aliis  eccle- 
siasticis  sententiis,  et  censuris  a  iure  vel  ab  homine  quavis 
de  causa  latis  seu  inflictis,  etiam  Ordinariis  locorum  et  Nobis 
seu  Sedi  Apostolicae,  etiam  in  casibus  cuicumque,  ac  Sumrao 
Pontifici ,  et  Sedi  Apostolicae  speciali  licet  forma  reservatis , 
et  qui  alias   in  concessione  quantumvis  ampla  non  intellige- 
rentur  concessi,  nec  non  ab  omnibus  peccatis,  et  excessibus 
quantumcumque  gravibus  et  enormibus,  etiam  iisdem  Ordina- 
riis,  ac  Nobis  et  Sedi  Apostolicae,  ut  praefertur,  reservatis, 
iniuncta  ipsis  poenitentia  salutari,  aliisque  de  iure  iniungen- 
dis  absolvere ;  nec  non  vota  quaecumque  etiam  iurata  ac  Sedi 
Apostolicae  reservata  (castitatis,    religionis,   et  obligationis , 
quae  a  tertio  acceptata  fuerint,  seu  in  quibus  agatur  de  prae- 
iudicio  tertii  semper  exceptis,'  nec  non  poenalibus,  quae  prae- 
servativa  a  peccato  nuncupantur,  nisi  commulHtio  futui-a  iudi- 


EPISTOU    KNCYCLICA  187 

cetur  eiusmodi,  ut  non  minus  a  peccato  committendo  reftaenet, 
quam  prior  voti  materia)  in  alia  pia  et  salutaria  opera  com* 
mutare,  et  cum  poenitentibus  huiusmodi  in  sacris  Ordinibus 
constitutis  etiam  regularibus  super  occulta  irregularitate  ad 
exercitiura  eorumdera  Ordinum.,et  ad- superiorum  assecutio- 
nem  ob  censurarum  violationem  dumtaxat  contraota  dispensare 
possint  et  valeant,  eadem  auctoritate,  et  Apostolicae  benigni- 
tatis  amplitudine  concedimus  et  indulgemus. 

Non  intendimus  autem  per  praesentes  super  aliqua  alia 
irregularitate  vel  publica  vel  occulta,  seu  defectu  aut  nota, 
aliave  incapacitate ,  aut  inhabilitate  quoquomodo  contractis 
dispensare,  vel  aliquam  facultatem  tribuere  super  praemissis 
dispensandi ,  seu  habilitandi ,  et  in  pristinum  statum  resti- 
tuendi  etiam  in  foro  conscientiae ;  neque  etiam  derogare  Con- 
stitutioni  cUm  opportunis  declarationibus  editae  a  fei.  record. 
Benedicto  XIV.  Praedecessore  Nostro  incipien.  Sacramentum 
poenitentiae  sub  datum  kalendis  lunii  anno  Iiicarnationis  Do- 
minicae  1741.  Pontificatus  sui  anno  primo.  Neque  demum 
easdem  praesentes  iis  qui  a  Nobis  et  Apostolica  Sede,  vel 
ab  aliquo  Praelato,  seu  ludice  ecclesiastico  nominatim  exconi- 
municati,  suspensi,  interdicti,  seu  alias  in  sententias  et  cen- 
suras  incidisse  declarati,  vel  publice  denunciati  fuerint,  nisi 
intra  tempus  anni  praedicti  satisfecerint,  et  cum  partibus,  ubi 
opus  fuerit,  concordaverint,  ullo  modo  suffragari  posse,  aut 
debere. 

Caeterum  si  qui  post  inchdatum  huius  lubilaei  consequen- 
di  animo  praescriptorum  operum  implementum  morte  prae» 
venti  praefinitun^  visitationum  numerum  complere  nequiverint, 
Nos  piae  promptaeque  illorum  voluntati  benigne  ftivere  cu- 
pientes,  eosdem  vero  poenitentes,  et  confessos,  ac  sacra  Coin- 
munione  refectos  praedictae  Indulgentiae  et  remi^^sionis  par- 
ticipes  perinde  fieri  volumus,   ac  si  praedictas   Ecclesias  die- 


188  EPISTOLA    ENCYCLICA 

bus  praescriptis  reipsa  visitassent.  Si  qui  autetn  post  obten- 
tas  vigore  praesentiutn  absolutiones  a  censuris,  aut  votorum 
oommutationes,  seu  dispensationes  praedictas,  serium  illud  ac 
sincerum  ad  id  alias  requisitura  propositum  eiusdem  lubilaei 
lucrandi,  ac  proinde  reliqua  ad  id  lucrandum  necessaria  ope- 
ra  adimplendi  mutaverint,  licet  propter  id  ipsum  a  peccati 
reatu  immunes  censeri  vix  possint;  nihilominus  huiusmodi 
absolutiones,  commutationes,  et  dispensationes  ab  ipsis  cum 
praedicta  dispositione  obtentas  in  suo  vigore  persistere  decer- 
nimus  ac  declaramus. 

Praesentes  quoque  litteras  per  omnia  validas  et  efficacps 
existere  suosque  plenarios  effectus  ubicumque  per  locorum 
Ordinarios  publicatae  et  exequutioni  demandatae  fuerint,  sor- 
tiri  et  obtinere,  omnibusque  Christifldelibus  in  Apostolicae 
Sedis  gratia  et  obedientia  manentibus  in  huiusmodi  locis  com- 
morantibus,  sive  ad  illa  postmodum  ex  navigatione  et  itinere 
se  recipientibus  plenissime  suffragari  volumus,  atque  decer- 
nimus:  non  obstantibus  de  Indulgentiis  non  concedendis  ad 
instar,  aliisque  Apostolicis,  et  in  universalibus,  provincialibus 
et  synodalibus  conciliis  editis  constitutionibus,  ordinationibus, 
et  generalibus  seu  specialibus  absolutionuin,  seu  relaxationum, 
ac  dispensationum  reservationibus,  nec  non  quorumcumque 
etiam  Mendicantium  ,  et  Militarium  ordinum ,  congregatio- 
num,  et  institutorum  etiam  iuramento,  confirmatione  Aposto- 
lica,  vel  quavis  firmitate  aJia  roboratir-.  statutis,  legibus,  usi- 
bus,  et  consuetudinibus,  privilegiis  quoque,  indultis,  et  literis 
Apostoiicis  eisdem  concessis,  praesertin)  in  quibus  caveatur 
expresse,  quod  alicuiu^^  ordinis,  congregationis,  et  instituti  hu- 
iusmodi  prolessores  extra  propriam  religionem  peccata  sua 
confiteri  prohibeantur  Quil)ns  omnibiis  et  singulis  etiamsi  pro 
illorum  sufficienti  dfTogatione  de  illis  eorunique  totis  tenori- 
bus  specialis,  specifica,  expressa  et  individua  n  entio  facienda, 


tnsniLA   EltCYCLlCA  189 

vel  nlia  exquisita  forma  ad  id  servanda  foref,  huiuBmodi  te- 
nores  pro  insertis,  et  formas  pi'o  exactissime  seivatis  baben- 
tes  pro  hac  vice,  et  ad  praeiuissorum  effectum  dumtaxat  ple- 
nissirae  derogamus,  caeterisque   contrariis  quibuscumque. 

Dum  vero  pro  Apostolico  munere  quo  fungimup,  et  pr^/ 
ea  solhcitudine  qua  universum  Christi  gregem  complecti  de- 
bemus ,  salutarem  hanc  reraissionis  et  gratiae  consequendae 
opportunitatem  proponimus,  facere  non  possumus,  quin  omnes 
Patriarchas,  Primates,  Archiepiscopos,  Epis  opos,  ahosve  Or- 
dinarios  locorum ,  Praelatos  sive  ordinariam  localem  iurisdi- 
ctionem  in  defectu  Bpiscoporum  et  Praelatorum  huiusmodi 
legitime  exercentes ,  gratiam  et  communionem  Sedis  Aposto- 
licae  habent^s,  per  nomen  Domini  Nostri  et  omnium  Pastorum 
Principis  lesu  Christi  enixe  rogemus  et  obsecremus,  ut  populis 
fidei  suae  commissis  tantum  bonum  annuncient,  summoque 
studio  agant,  ut  fideies  omnes  per  poenitentiam  Deo  reconci- 
Mati  Iubila(M  gratiam  in  animarum  suarum  lucrum  utilitatern- 
que  convertant.  Itaque  Vestrae  imprimis  curae  erit,  Venera- 
biles  Fratres,  ut  implorata  primum  publicis  precibus  Divina 
Ciementia  ad  hoc  ut  omnium  mentes  et  corda  sua  luce  et  gratia 
perfundat,  opportunis  instructionibus  et  admonitionibus  Chri- 
stiana  plebs  ad  percipiendum  lubiiaei  fructum  dirigatur,  atque 
accurate  intelUgat  quae  sit  christiani  lubiiaei  ad  animarum 
utiiitatem  ac  lucrum  vis  et  natura ,  in  quo  spirituali  ratione 
ea  bona  per  Christi  Domini  virtutem  cumulatissime  complen- 
tur ,  quae  anno  quolibet  quinquagesimo  apud  ludaicum  Po- 
puhim  iex  vetus  nuncia  futurorum  invexerat ;  utque  simul 
apte  edoceatur  de  indulgentiarum  vi,  ac  de  iis  omnibus,  quae 
ad  fructuosam  peccatorum  confessionem  et  ad  PacrMinentum 
Eucharistiae  sancte  percipiendum  peragere  debeat.  Quoniam 
vero  nedum  exemplum,  sed  ministerii  eoclesiastici  opera  omnino 
rerjiiirilnr,  \\i  in  populo  Dei  optati  sanctificationis  fruofii    I;  .- 


190  fiPfSTOLA   EACrCLIGA 

beaatur,  vesfrorum  Sacerdotura  zelum,  VV.  Fratres,  ad  mini- 
sterium  salutis  hoc  potissiraum  tempore  alacriter  exeroendum 
inflammare  non  omittite :  atque  ad  commune  bonum,  ubi  hoc 
fieri  possit ,  phirimura  conferet ,  si  ipsi  pietatis  et  religionis 
exemplo  christiano  populo  praeeuntes ,  spirituahum  exercita- 
tionum  ope  suae  sanctae  vocationis  spiritum  renovent ,  ut  de- 
inde  utihus  ac  salutarius  in  suis  muneribus  explendis,  et  in 
sacris  Missionibus  apud  populum  habendis ,  statuto  a  Vobis 
ordine  et  ratione  versentur.  Cum  porro  tot  sint  hoc  saeculo 
mala  quae  reparentur,  et  bona  quae  promoveantur,  assumentes 
gladium  spiritus,  quod  est  verbum  Dei,  omnem  curam  impen- 
dite,  ut  populus  vester  ad  detestandum  immane  crimen  blas- 
phemiae  adducatur,  quo  nihil  est  tara  sancturi),  quod  hoc  tem- 
pore  non  violetur,  utque  de  diebus  fesfis  sancte  colendis,  de 
ieiunii  et  abstinentiae  legibus  ex  Ecclesiae  Dei  praescripto 
servandis  sua  oflScia  cognoscat  et  impleat ,  atque  ita  vitare 
possit  poenas,  quas  harum  rerum  contemptus  evocavit  in  t^r- 
ras.  In  tuenda  Cleri  disciplina,  in  recta  Clericorura  institutione 
curanda  vestrura  pariter  studium  ac  zelus  constanter  advigilet, 
oranique  qua  potestis  ratione  auxiliura  circuinventae  iuventuti 
afferte,  quae  in  quanto  discriraine  sit  posita,  et  quara  gravi 
ruinae  obnoxia ,  a  Vobis  non  ignoratur.  Hoc  raali  genus  ita 
acerbura  fuit  Divini  Ipsius  Rederaptoris  cordi,  ut  in  eius  aucto- 
res  ea  verba  protulerit  «  quisquis  scandalizaverit  unum  eco 
his  pusillis  credentibus  in  me,  bonum  est  ei  magis  si  cir-^ 
cumdaretur  mola  asinaria  in  collo  eius  et  in  mare  mitt(^ 
retur  >  (1).  Nihil  autera  raagis  dignura  est  sacri  lubilaei  tem- 
pore,  quam  ut  oranigenae  caritatis  opera  irapensius  exercean- 
tur :  ac  propterea  vestri  etiara  zeli  erit,  Venerabiles  Pratres, 
stirauios  addere ,  ut  subveniatur  pauperi ,  ut  peccata  eleerao- 
synis  rediraantur,  quarura  tara  raulta  bona  in  scripiuris  sacris 
(1)  Marcus  9,  41. 


mSTOU   &ICYCUCA  1^1 

recensenfur:  ef  quo  latius  caritatis  fructus  manet  aq  stabilior 
evadat,  opportunum  admodum  erit  ut  caritatis  subsidia  ad  fo- 
venda  vel  excitanda  pia  illa  instituta  conferantur,  quae  utili- 
tati  animarum  et  corporum  plurimum  conducere  hoc  tempore 
existimantiir.  Si  ad  haec  bona  assequend^  omnium  vestrum 
mentes  et  studia  consenserint,  fieri  non  potest,  quin  Regnum 
Christi  et  iustitia  eius  magna  incrementa  suscipiat,  et  hoc 
tempore  acceptabili,  his  diebus  salutis  magnam  supernorum 
munerum  copiam  super  filios  dilectionis  clementia  caelestis 
effundat. 

Ad  Vos  denique  Catholicae  Ecclesiae  Pilii  universi  ser^ 
monem  Nostrum  convertimus,  omnesque  et  singulos  paterno 
affectu  cohoriamur,  ut  hac  lubilaei  veniae  assequendae  occa- 
sione  ita  utamini,  quemadmodum  sincerum  salutis  vestrae 
studium  a  vobis  exposcit.  Si  unquam  alias  nunc  certe  per- 
necessarium  est,  Pilii  dilectissimi,  conscientiam  emundare  ab 
operibus  mortuis,  sacrificare  sacrificia  iustitiae,  facere  fructus 
dignos  poenitentiae,  et  seminare  in  lacrimis  ut  cum  exulta- 
tione  metamus.  Satis  innuit  divina  Maiestas  quid  a  nobis  po- 
stulet,  cum  iamdiu  ob  pravitatem  nostram  sub  increpatione 
eius,  sub  inspiratione  spiritus  irae  suae  laboremus.  lamvero 
solent  homines  quotiescumqm  necessitatem  arduam  nimis 
patiuntur,  ad  proximas  gentes  auxilii  causa  destinare  /^- 
gatos.  Nos  quod  est  melius  legationem  ad  Deum  destine" 
mus;  ab  Ipso  imploremus  auxilia,  ad  Ipsum  nos  corde,  ora- 
tionibus,  ieiuniis  et  eleemosynis  conferamus.  Nam  quanto  Deo 
viciniores  fuerimus,  tanto  adversarii  nostri  a  nobis  longius 
repellentur  (1).  Sed  vos  praecipue  audite  Apostolicam  vocem, 
pro  Christo  enim  legatione  fungimur,  vos  qui  laboratis  et 
onerati  estis,  et  a  semita  salutis  errantes  sub  iugo  pravarum 
cupiditatum  et  diabolicae  servitutis  urgemini.  Ne  vos  diviijas 

(1)  S.  Maximus  Taurinen.  Hom,  XCI» 


n)2  MsToU  eAcvcLlCA 

bonit  lis,  patientiae  et  longanimiratis  Dei  coniemnaiis;  et  dunl 
tani  :iinpla,  tam  facilis  veniae  consequendae  copia  pafatur  vo- 
bis,  nolile  contumacia  veslm  inexcusabiles  vos  facere  apud 
Divinuni  ludiceni ,  et  thesaurizare  vobis  irani  in  die  irae  et 
reveiationis  iusti  iudicii  Dei.  Redite  itMque  praevaricatores  ad 
cor,  reconciliannni  Deo;  muqdus  Iransit  et  concupiscentia  eius; 
abiioite  opera  tenebrarum,  induimini  arma  lucis,  desinite  ho- 
stes  esse  animae  vestiae,  ut  ei  tandem  pacern  in  hoc  saeculo, 
et  in  altero  aeterna  iustorum  praemia  concilietis.  Haec  aunt 
vota  Nostra:  haec  a  Ciementissimo  Domino  postuiare  non 
cessabimus ;  atq^e  omnibus  Cathoiicae  Ecclesiae  Filiis ,  hac 
precum  societate  Nobiscum  coniunctis,  haec  ipsa  bona  a  Pa- 
ire  Misericordiarum  No^  cumulate  assecuturos  esse  confidimus. 
Ad  faustum  interea  et  salutarein  huius  sancti  Operis  fructum 
sit  auspex  omniuni  gratiarum  onmiumque  caelestium  munerum 
Apostolica  Benedictio,  quam  vobis  omnibus,  Venerabiles  Fi^atres, 
et  vobis,  dilecti  Filii,  quotquot  in  Catholica  Eoclesia  censemi- 
ni ,  ex  intimo  corde  depromptam  peramanter  in  Domino  im- 
pertimus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  vicesimaquarta  Decem- 
bris  Anno  MDCCCLXXIV-  Pontificatus  No^tii  Anno  vicesi- 
monono. 

PIUS  PP.  IX. 


<93 

EX  S.  CONGREGAIIONE  CONCILII  TRIDENTIfll 


DIVHIONIS  REDDITUUM  PAROCHIALIUM 


Die  20  Decembru  1873, 

Comiieiidifim  rneii.  Iq  paroeciali  Ecclesia  SS.  Stephani 
et  Anrlie:)e  civitritis  V.  Dioecesis  S.  viuebat  consuetudo,  ut 
si  Parochus  resignaret  beneficium,  vel  moreretur  antequani 
fructus  a  solo  separarentur,  isti  percipiebantur  ab  eius  succes- 
sore,  quin  aliquirl  vel  ad  praedecessorem,  vel  ad  eius  haere- 
des  perveniret;  si  autem  Parochus  beneficium  resij>n?iret  vel 
decederet  fructibus  iam  recollectis,  tunc  fructus  cedebant  prae- 
decessori  et  haeredibus,   novusque  Rector  nihil  lucrabatur. 

Huiusmodi  consuetudinem  veluti  iuri  naturali  repugnantem 
detulit  ad  Summuin  Pontificem  actualis  Parochus,  exorans  ut 
deinceps  redditus  Paroeciae  distribuerentur   pro  rata  servitii. 

Acceptis  precilMis,  die  22  Novembris  1872  expostulatus 
fuit  Episcopus  pro  informalione  et  voto;  qui  Parocho  favit, 
ratus  ut  fructus  dividendi  essent  pro  rata  servitii,  fixnto  anno 
beneficiario  a  die   1  lulii  ad  dieni  30  lunii  cniuslibet  anni, 

Omnibus  expletis,  causa  proposita  atque  disceptata  fuit 
coram  S.  Oongregatione  Concihi  sub  duplici  aspectu;  scilicet 
super  consuetudine  vigente  in  illa  Paroecia,  et  super  modo 
dividendi  fructus,  quatenus  consuetudo  praedicta  toUenda  vi- 
deretur. 

DiaceiiiMtio  »yiio|iiicii.  Pro  consuetudine  haec  observata 
sunt. 

Ea  sustineri  po^se  videtur.  Ad  quamlibet  enim  consuetu- 
dinem  sustinendam  B'^nedictus  XIV  de  Svnod.  dioeces.  lib.  12. 
cap.  8.  n.  8.  duo  requiri  affirmat;  1.  nempe  ut  sit  rationa- 
bilis;  2.  ut  sit  legitime  praescripta  ;  utraque  vero  conditic 
in  nostra  consuetudine  reperiri  videtur  :  adest  enim  prima, 
rum  ipsa  neque  naturali  neque  divino  iuri  opponatur;  eteninr 

Acia  Tom.   VJlI.far.  LXXXVIIl.  18 


i^i  WVISIOHflg 

per  eam  neque  hominibus,  neque  Deo,  neqae  religioni  iniu- 
ria  infertur,  atque  de  cetero  consentientibus  interesse  habeu- 
tibus  sit  inducta;  nulluin  insuper  scandalum  aut  peccandi 
occasioneiu  pra^bet,  cum  ea  consuetudo  sorti  prorsus  aut  vo- 
luntati  hominum  iiberae  cornmissa  sit,  secundum  quod  amissio 
Paroeciae  contingat  per  mortem  vel  resignationem,  in  quibus 
nulla  peccati  species  esse  potest.  Quod  vero  sit  legitime  prae- 
scripta  ex  eo  patet,  quod  iuxta  Sacrorum  Canonum  tracta- 
tores,  ad  consuctudinem  legitinie  praescribendam  requiritur 
decennium,  et  ad  suamiuin  spatium  quadraginta  annorum. 
Reinfestuel  lib.  1.  DecretaL  tit.  4.  de  comuetud.  n.  102.  (1) 
At  consuetudinem  nostram  Episcopus  ipse  vocat  anliquam^ 
imo  immemorabilems  qua  de  causa  legitiiiie  praescripta  di- 
cenda  est. 

At  pro  e  medio  tollenda  eia^modi  con.sueiudine  animad- 
versuiii  est,  eam  iustitiae  et  aequilati  maxime  repugnare ; 
nil  enim  piaebet  beneficiario  qui  per  aliquod  temporis  in 
vinea  Domini  adiaboi*avit,  et  aute  fructuum  maturationem  et 
collectionem  vel  obiit,    vel  beneficiuai    resignavit  {2)\  dignus 

(1)  Spatinm  40  annorQm  sulTicit  ud  velim  sive  nolira,  ant  mibi  contingit, 
praescribendam  qaoqne  consnetudiiiem  ant  ilii.  Huc  antem  in  prazi:  per  sa 
nedum  contra  legem  indnctam  (nou  ta-  ciiim  et  8[>eeulative  loquendo  consaetn- 
men  contra  ius  natnrale  et  divinnm)  sed  do  illa  poterat  esse  iuinsta  et  ex  alio 
qnam  priuceps  lato  edicto  proscripserit;  capitu;  poterat  scilicet  contingere  nt 
attamen  cum  titnlo,  saltem  colorato:  si-  qnis  P^Bt  frnctuum  matnrationem  et  col- 
ne  antem  titnlo  reqniritnr  tcmpns  im-  lectionem  ingressus  Paroeciam  omnes 
memuriale,  id  est  de  qno  non  extat  expensas  et  onera  snstinere  debnerit 
mcmoria.  Cf.  Synopsim  Pirhingiauam  tnm  ad  colendos  agros,  tnm  domos  et 
lib.  1.  Tit.  IV.  De  consnetudine.  ^.  6.  EccIeBiam  restanrandas  etc.  nihil  pror- 
pag.  43.  suB  percipiendo    eo  anno;  et  postea  st 

(2)  Uoc  antem  per  se,  et  specnlative  moreretnr  ante  frnctnnm  matnrationem 
loquendo:  in  praxi  enim  qniuqne  inri  et  collectiouem;  et  novus  Parochns  qni 
sno  rennnciare  potest;  nt  de  facto  re-  nec  obolom  erogavit  omnia  snu  fuceret; 
nnnciarnnt  omnes  Parochi  antecessores,  qnod  iniqnissimum  esset.  Decetero,  non 
quin  vel  institiam  vel  aequitatem  lae-  desnnt  Doctores  qni  pro  illa  consnetn- 
ttisse  dicendi  sint.  Hi  enim  Parochi  iii  diue  pugiieut,  nt  etiam  in  cansae  decnr- 
Paroeciae  possessionem  immittebantnr  sn  observatum  est:  iuri  igitur  natnrali 
Ktaute  ea  consnetndine,  qnam  apprime  repugnare  dicenda  non  est  sed  potins 
noverant,  qnamqne  ipsi  abrogare  non  quod  consnutudo  dividendi  fructns  pro 
pottrant.  Consuetndo  insnper  illa  crat  rata  servitii  inri  natuiali  sit  confor- 
quiduMi  indus    aleatorins:    Incrum.   sive  mior. 


esl  aufem  op^rarius  ^rierr^de  sua;  omnis  lahor  exoptai  prae^ 
mium.  At  haec  iuris  n  itniMlis  j)rincipia  plane  per  illain  con- 
suetUvlinern  evertuntur;  hinc  corruptela  potius  quani  consue- 
tudo  vocanda  est :  maxiuian)  peccandi  occasionera  insuper 
praebere  videtur,  quoraodo  eniin  in  pace  haeredes  Parochi 
defuncti  ferrent  amissionera  tot  laborum,  tantarumque  impen- 
sarum  ?  nonne  hinc  discordiae  et  iites  atque  blasphemiae  ? 
Huic  igitur  consuetudini  lex  aptari  potest  2  Cod.  quae  sit 
longa  oonsuet.  Consueludinis  ususque  longaevi  non  vilis 
auc/oritas  est,  verum  non  usque  adeo  sui  valitura  momento 
ut  aut  rationem  vincat  aut  legem,  Con^uetudo  vero  prae- 
dicta  tum  rationem  tum  legem  vincere  deinonstratur;  omnino 
igitur  abroganda. 

At  vero  si  eiusmodi  consuetudo  est  e  medio  toUenda,  quo- 
modo  deinceps  erunt  fructus  dividendi  ? 

Ne  in  hac  perdifficili  quaestione  error  incurratur  aqimad- 
vertendum  est,  fructus  quadrupliciter  po^se  spectari,  civiles, 
naturales,  industriates,  micctos,  Ad  fructuum  civilium  spe- 
ciem  referuntur  pensiones  domorum,  salaria,  pretia  rerum 
elocatarum,  quae  non  proprie  fructus  sunt,  sed  ad  simiHtu- 
dinem  fructuum  in  iure  civiH  constituta  sunt. 

Pructus  natuvales  ii  dicuntur,  quos  res  ips.i  ex  naturr. 
sua  sponte  producit,  nuHo,  seu  vix  nuHo  humano  labore,  ut 
sunt  foetus  animaHum,  herbae  pratorum  etc.  Industriales, 
quos  sola  humana  industria  profert,  et  nuUo  modo  naturu  rei 
ex  se  producit,  quamvis  concurrat  uti  instruuientum  hominis 
industrii  operantis,  vei  negotia  exercentis;  mixti  sunt  illi  ad 
quos  producendos  concurrunt  tum  natura  rei,  tum  indusiria 
hominis,  uti  sunt  segetes,  oleum,  caseus.  Relate  ad  fructus 
civiles  ea  relata  sunt  quae  docet  Caid.  de  Luca  disc.  84. 
N.  4.  de  Benefic,  quo  loco  inquit:  <  Cum  isti  fructus  ci/i- 
p  lei  iuris  ministerio  maturare  ac  percipi  dicantur  singuHs 
»  (liebus,  quin  imo  horis  et  raomentis,  hinc  proinde  inter 
»  praedecessorem  et  successorem,  non  curato  actu  exactionis, 

>  intrat  divisio  in  regulis  arithmeticis  pro    rata  temporis  ad 

>  iustar  eorum,  quae  iure  disposita  sunt,  ac   firmantur  circa 
p  divisionem    faciendam    inter    virum    et   uxorem,  vej  respe- 


196  mmcm 

>  ctive  haeredes  in    ultirno   anno  soluti ,  vel    separaii    ma- 

>  trimonii.  > 

Optime  vero  observatum  est,  haec  locum  habere  in  vaca- 
tione  ])eneficii  per  mortem,  vel  per  necessariara  resignatio- 
nem  ;  nam  in  resignatione  simplici  et  voluntaria  beneficii  re- 
sii^nans  heneficium  fructus  condonasse  praesumitur,  nisi  re- 
so:  vjitio  praecesserit. 

Fructus  naturales  simpliciter,  et  industriales  seu  mixti, 
vel  sunt  a  solo  separati  vel  pendentes;  si  sunt  a  solo  sepa- 
rati,  licet  nondum  in  horreum  congregati,  disputant  Doctores 
ad  quem  pertineant;  nlii  enim  tenent,  eos  spectare  ad  haeredes 
])eneticiarii,  alii  autem  ad  successorem  beneficii  C/*.  Thomam 
de  Rom  rnp,  7.  de  recta  distributione  reddituurn  Ecclesiastico- 
rum  n.  36.  et  seq,  ubi  utnusque  sententiae  rotionrs  arcurate 
expenclit,  atque  Dortores  allegat  pro  alterutra  disputantes. 

Fiuctus  vero  pendentes  vel  in  utilitatem  Ecclesiae  ex- 
pendi  debere,  vel  futuro  successori  asservari  tradunt  doctores, 
quia  fructus  pendentes  pars  fundi  esse  videntur,  unde  donec 
fiuirint  collecti,  seu  a  solo  separati  una  cum  fundo  spectant 
ad  Etvlesiam,  vel  ad  successorem  in  beneficio  ipsos  colligen- 
tem.  Leg.  Si  usu^sfrurtuarius  §.  quibus  modis  ususfrurtus 
arnitt.  et  §.  is  vero  Instit.  de  rerum  divisione^  ubi  sic  le- 
gitur:  €  Is  vero  ad  quem  ususfructus  fundi  pertinet,  non  ali- 

>  ter  dominus  fructuum  efficitur,  quani  si  ipse  eos  perceperit, 

>  Bt  ideo  si  maturis  fructibus,  nondum  tamen    perceptis  de- 

>  cesserit,  ad.  haeredes  eius  non   pertinent.  Sed  donuno  pro- 

>  prietafis  acquiruntur.  > 

Quibiis  accedit  Constitutio  lulii  III.  incipiens:  Cum  sicut 
confirmata  per  Urbanum  VIIL  in  sua  Constit.  Aeternus  re- 
rum  conditor,  in  qua  expresse  statuitur,  quod  fructus  bene- 
ficiorum  ternpore  obitus  Beneficiati  nondum  percepti  spectant 
ad  successores  in  ])eneficiis,  ubi  non  debent  Rev.  Camerae 
Apostolicae  persolvi    (1). 

(1)  Ex  tlisputatis  cirra  frnctus  a  solo  de  c;;n8a  consuetndo  introducta  ex  omni 

s«',;jaratos    sed    nondum    in    horieo   con-  parte  inri  noh  adversabatur. 
t;r.'gato.s,  sequebatur,  per  se  saltem  du-  Circa    fructns    peiidontes    nihil    per 

biinu  csHc  ad  quem    spectarent,    an    ad  illam  consuetudinem    immutabatnr. 
Ui'vu       rar"('buui  au  ad  defuiictuui;  qua 


REDDIT(Jl'M   PAIUX  lllALIU.1f  197 

Quidquifl  tameb  de  supradictis  sit  opinionibus,  aiia  sen- 
ientia  rnagis  Docioribus  placuit,  qua  statuitur,  fructus  onines 
esse  dividendos  pro  rata  servitii  praestiti  et  oneruin  suppor- 
tatorum,  Beneficii  enim  fructus  sunt  quota  ab  Ecclesia  sin- 
gulis  annis  Beneficiato  assignatn  pro  eius  congrua  sustenta- 
tione  et  pro  supportandis  oneribus;  quare  iuxta  proportionem 
tum  servitii  praestiti,  tuin  onerum,  quae  quis  supportavit,  iure 
distribuuntur  aequiori, 

Ad  rem  Pellegrini  Consil.  85.  Vol.  4.    «  Beneficium  eo- 

>  clesia^ticum  in  eff*ectu  nihil  aiiud  est  nisi   militia  quaedam 
»  coelestis  in  servitio  Dei  ad  ministerium;  qua  ratione,  qiya 

>  qui  altari  servit  de  altare  vivere  debet,  et  ad  hoc  destinati 

>  sunt  fructus  teneficiorum  ad  textum  expressum  in  Cap.  vi- 

>  dentes  12.  q.   1.,  concludunt    Doctores ,    quod  fructus  be- 

>  neficii,  etiamsi  in  totum  collecti  fuissent  a  Rectore  mortuo, 

>  jputa  in  mense  Octobris,  debeant  pro  rata  dividi  cum  bene- 

>  ficiario,  ut  et  ipse  ex  fructibus  illis  commode  vivere  possit, 

>  inspectis  reditibus  beneficii  usque  ad  novum  recollectum;  quo- 

>  niam  ut  dtxi,  fructus  beneficii  debentur  pro  seivitio  perso- 

>  nali,  et  pro  congruis  alimentis  personae  servientis,  et  in  id 

>  sunt  deputati;  ut  eleganter  declaravit  Aibericus  in  leg.  Di- 

>  vortio  ff.  solut,  matrim.  sub  n.   12.  arguendo,  et  recte,  a 

>  fructibus  dotalibus  bonorum  ad    fructus   beneficiorura,  nam 

>  et  illi  deserviunt  pro  alimentis  uxoris  ?id  L.  Pro  oneribus 

>  C-  de  lur.  Dot.  et  1.  assiduis  G.  qui  poliores  etc.  Secuti 
»  sunt  Didacus  Covarruvias  lib,   1.  cap.   15.  sub  n.   12.  Vi- 

>  rius    Decision.  8,  n.   12.  Ludovicus    Molina   de    maiorat. 

>  Hispan.  lib.  3.    cap.  9.   num.    4.    Gabriel    Consil.   191  • 

>  num.  6.  litt.  N.  Et  est  aequissiaia  distinctio,  immo  neces- 

>  saria;  secuj;idum  quam   manifeste  bquet,  beneficiarium  mor- 

>  luum  ,  non  facerc  fiuctus  illius  anni  suos  onmes  ad   com- 

>  luodum  suorum  haereduin,  sed  tantum  pro  rata  teinporis,  quo 
»  inservivit    post    novos  fructus,  cumque  resolutione  noviter 

>  transivit  loannes  de  Castillo  in  Tractat,  de  usufr.  cap.  77. 

>  num.  29.  post  Pabrum  et  Barbosam. 

>  Neque  dici  potest    huic  sententiae   deesse  fundamentum 

>  SS.  Canonum.    Audi    sane  Clericatum    Tom.    1.    Discord. 


198  DIVISIONIS 

>  Forens,   discept.  37.    niim.    6.    ibi.   Dispositio    SS.  Oano- 

>  nuni  est  jnanifesta  in  C.  Videntes  12  q.  1.  ubi  dicitur  bona 

>  a  fidelibus  esse  tradita  Ecolesiis,  ut  earuni  rainisti*i  ex  sum- 

>  ptilms  eorunidein  bonoruni  po^sint  vivere.  Idem  repetitum  est 

>  m  Cap.  Ex  his  ead.  caus.  \2.  q.  1.  subdens  textus  ibidem. 

>  Lex  Dei  praecipit,  ut  qui  altari  deserviunt  pascantur  de  ipso. 

>  luter  Decretales  autem  habetur  dispositio  Bonifacii  VIII.  in 

>  Cap.  ult.  §.  Porro  de  Off.  Ordin.  ubi  ita  decernit.  Porro 

>  ubi  ex  privilegio,  vel  con^uetudine  seu  alia  de  causa  ratio- 

>  nabili  sibi  aliquis  praedictorum  asserit  bonfi  competere  supra- 

>  dicta;  hoc  de  illis  boni^  soluin  debet  intelligi,  quae  solutis 

>  Tlebitis,  si  qua  sint,  et  his  quae  fuerint  necessaria  pro  ser- 

>  vitoribus  et  ministris  ac  incumbentibus  oneribus  usque  ad 

>  novos  reditus  supportandis  congrue  reservatis,  ex  ipsis  reperta 

>  fuerint  superesse. 

>  Per  quem   canonem    clare  innuitur,  quod    ubi    fructus 

>  beneficii  dicuntur  spectare  ad  haeredes  beneficiarii  defuncti, 

>  a  quo  fuerunt  collecti,...  ipsimet  haeredes   tcnentur  resti- 

>  tuere  beneficiario  successori  congruam  eorumdem  fructuum 

>  portionem,  quae  sufficiat  usque    ad  novos    reditus  pro  ho- 

>  nesta  sustentatione  successoris,   ut  inter  ceteros  bene  decla- 

>  rant  Geminianus  et  Francus  in  Comment.  d,  §  Porro. 

>  Et  hoc  idem  iterum  est  statutum  in  Extrav^g.  suscepti 

>  regiminis  2.  de  Elecf.  et    Cler.  potest,,  in    qua  summus 

>  Pontifex  loannes  XXII  referens  abusum  diversarum  Eccle- 

>  siarum,  in  quibus    omnes    froctus  ben  fieiorum    vacantium 

>  applicabantur  vel    fabricae    vel  haeredibus  defuncti,  ita  ut 

>  successor  in  beneficio  non  haberet  aliquid  pro   sui  susten- 

>  tatione,  et  sic    cogebatur   deserere    pro  eo   anno  servitium 

>  Ecclesiae,   mandat,  ut  de  cetero  certa  tantum  sumraa  detur 

>  vel  fabricae  vel    defunoti    haeredibus  reliqui  "^vero   fruotus 

>  spectent  ad  successorem  in  beneficio  ;  et    ita   decrevit  esse 

>  servandum,  non  obstantibus  quibuscumque  privilegiis  vel  in- 

>  dulgentiis,   aut  contrariis  coiisuetudinibus  et  statutis,  iura- 

>  mento,  confirmatione  Sedis  Apostolicae,  aut  aliqua  quacum- 

>  que  firmitate  vallatis  ;  qiiae  onmia   quoad    hoc  auctoritate 

>  Apostolica  revocat,  et  nullius  deinceps  voluit    esse  firmita- 


REDDITCJCJM   PAROCIilAlJUM  199 

>  tis.  Igitur  per  hanc  extravagcintein  deciditur  in  punct.o  prae- 

>  sens  casus,  cum  in  ea   habeamus  expressain    deterniinatio- 

>  neni  sumini  Pontificis,  quod  fructus  ultimi  anni  saltem  pro 

>  medietate  dentur  successori  in  benefic;io,  ad   hoc    ut  possit 

>  residentiam  facere,  divinis  interesse  utficiis,  atque  Bcclesiae 

>  deservire.  > 

Confirmat  vero  hano  regulam  Barbato  de  divis.  fruct. 
Part.  2.  Cap.  8.  dicens:   <  Fructus  sunt  pro   rata   temporic 

>  dividendi  inter  haer(  des  beneficiati  defuncti  et  successores, 

>  et  hoc  sive  de  pendentibus  fructibus  agatur  ac  extantibus, 

>  sive  etiam  de  perceptis  ad  instar  fructuum  rei  dotalis,  qui 

>  pro  rata  temporis  partiuntur  inter  raaritum  et  uxorem  aut 

>  eorum  haeredes.   Adde  ecclesiasticos  fructus  fuisse  destinatos 

>  ad  hoc,  ut  ex  illis  sustineantur  onera  per  annum  integrum, 

>  donec  novi  habeantur;  rationabiie  proinde  sit,  ut  pro  rata 

>  temporis  servitii  dividantur,  attenta  aequitate.> 

Neque  a  citatis  Doctoribus  dissentit  Cardinalis  de  Luca, 
qui  discept.  IHO  ninier.  40.  postquain  dixerit,  fructus  dota- 
les  dividundos  esse  pro  rata  temporis  inter  virum  et  niulje- 
rein,  vel  utriusque  liaeredes,   «  nulla  facta  distinctione  natu- 

>  raliuin  et  industrialium  vel  civilium,  quia  cum  ei  debeantur 

>  fructus  in  compensationem  onerum   matrimonialium,   quae 

>  supportavit;  idcirco  singulis  diel^us  et    horis    quibus  onera 

>  supportavit,  omnes  fructus  cuiuscumque  sint  qualitatis  lu- 

>  cratur;  de  bonis  ecclesiaslicis  subdit:  Ex  qua  ratione  idem 

>  contra  regulas  generales  statuitur  in  beneficiis  curatis,  vel 

>  aliis  personale  servitium  requirentibus  respectu  eorum  fru- 

>  ctuum,  qui  in  praemium  seu  compensationem  oneris  et  ser- 

>  vitii  praestantur  licet  in  locis,  in  quibus  intrat  spolium  ad 

>  favorem  Camerae  haec  non  de  facili  attendantur.  >  Et  re- 
vera  beneficiarius  successor  nonne  et  ipse  beneficii  onera 
suff^ert,  inter  quae,  iuxta  mentem   Ecclesiae,  recensetur  ho- 

•nesta  sustentatio  Rectoris?  Nonne  beneficiarius  successor  et 

pensiones,  si  adsint  solvendae,  et  taxas  gubernio,  et  expensas 

omnes  persolvit  ?  Quare  igitur  non  est  inter  haeredes  benefi- 

ciarii  defuncti  et  ipsum  aequa  fbuctuum  partitio  facienda  i 

Ad  rem  scribit  PanimoUe  decis.  20.  Annot.  1.  num.  42. 


200  Divistoms 

«  Si  Clericug  moritur  pe^T.eptis,  reconditis  ac  comraixtis  omni- 
»  bus  beneficii  fructibus,  adeo  ut  successor  non  inveniat  fru- 

>  ctus,  cum  quibus  se  susfentare  valeat,  tenetur  praedecessor 
»  seu  eius  haeres  subministrare  omnes  expensas  pro  incum- 
»  bentibus  oneribus  et  alimentare  successorem  usque  ad  novos 

>  reditus,  utpote  quia  in  benefi  iis  reditus  unius  anni  desti- 
»  nati  sunt  pro  dictis  oneribus  usque  ad  novos  reditus  sequen- 
»  tis  anni.  > 

Hos  omnes  vero  sequitur  Cfistillo  de  usuris  cap.  77 ,  n.  29. 
qui  diversas  auctorum  circa  hanc  quaestionem  sententias  ex- 
ponens,  dicit:  «  aequius  et  iure  verius  existimant,  fructus  eius 

>  anni,  quo  beneficiarius  mortem  obierit,  inclistinctc  pro  rata 

>  temporis  ad^defuncti  haeredes  pertinere.  > 

Exponens  autem  rationes  funilamentales  huius  suae  opi- 
nionis ,  eamque  a  contrariis  oppositionibus  defendens  conclu- 
dit:   €  Cum  fructus  agrorum  et  praedioi^um  ipsius  Ecclesiastici 

>  beneficii,  eiusque  reditus  constituti   ac  designati  sint  a  Ca- 

>  nonibus   pro   sustentatione  Clerici  beneficium   habentis ,    ac 

>  eidem  integri  dentur  ob  minisleriurn  quod  Ecclesiae  exhibet 

>  iu  eius  regimine,  .  .  .  aequum  non  est ,   ut  ahunde  aut  non 

>  habita  ratione  praedictorum  solutio  flat  modo  praedicto,  nec 

>  integre  pro  rata  temporis  fructus  praebeantur  ei  qui  bene- 

>  ficio  inservivit ,   prouti  fieri  debere  ratio  ipsa  servitioruni , 

>  atque  beneficiorum  institutio  et  totum  postulat.  Quapropter 

>  superiorem  opinionem,  ut  fructus  pro  rata  dividantur,  omni- 

>  no  observandam   existimamus  ,    et   saepe  observatam  vidi- 

>  mus,  nec  contrariam  aequam  aut  rationi  consentaneam  ar- 

>  bitramur.  > 

Tandem  observatura  est,  ipsam  S.  Congregationem  Concilii 
hanc  regulam  fuisse  secutam  in  Signina  Constitutionum  Ca- 
pitularium  24  lanuarii  1829.  Interpellata  enim  utrum  con- 
firmanda  foret  Coastitutio  Capitnlaris  Ecclesiae  CoUegiatae 
Montisfortini  Signinae  Dioecesis  ,  quae  statuerat  divisionem 
fructuum  pro  rata  servitii  faciendam  esse,  i*e  mature  discussa 
respondit:  Affirmative  facto  verbo  cum  SS>ao.  Praestat  huius 
decreti  rationes  recolei^e:    <  ininime  despicienda  ,   inio  pi-oba- 

>  tione  digna    videtur   poculiaris  Constitutio  Capituli  Monti»- 


REDUHXIU    rAU;.CII.AIJU.M  iOl 

>  foitiiii  ab  Rpiscopo   in   sacru  visitatione  firmata.    Eo  enim 

>  primuiii  s[»ectat,  ut  lites,  qiiae  inter  defun.ti  haei^edem  et 

>  Canonicatus  successoi^em  saepe  oriuniur  facile  dirimantur , 

>  et  evitentur.  Dein  aequitati  non  solum,  sed  etiam  iustiliao 
»  consonum  est,  ut,  quo  tempore  beneficii  quisque  sui  onera 
»  tulit,  per  id  ipse  debeat  eiusdem  beneficii  commoda  sentire. 
»  Quamvis  eniiii  praescriptionibu ',  quae  de  usufructuaiMO  tra- 

>  duntur  inhaerendum  sit,  ubi  agitur  de  posses^oribus  bene- 

>  ficiorum  simplicium  ,    qui   usufructuario  sine  onere  compa- 

>  rfintur ,    aliter  tamen  sentiendum  videtur  de  rectoribus  be- 

>  neficiorum  curam  animarum  ,    administiationen) ,    aut  resi- 

>  doniiam  cum  oflScio  adnexara  habentium  ;  postremo  siquidera 
»  ca^u  fructus  dicuntur  onerum  praemium  ,  et  laboris  remu- 

>  nei'atio Quapropter  nonnulli  antistites  in  S\nodis  Dioe- 

>  cesanis  .  .  •  sanxerunt,  ut  fructuum  partitio  in  dies,  quibus 

>  quisque  pro  t^mporis  diuturnitate  operam  Ecclesiae  navavit, 

>  <iccurate  conficeretur. . .  >  Quibus  apprirae  oonsideratis  S.  Con- 
gregatio  Concilii  ad  duo  proposita  dubia,  quoruiu 

I.  4c  An  consuetudo  dividendi    beneficiorum   fructu  ^  susti- 

>  neatur  iu  casu.  > 

Et  quritenus  negative 

II.  €  An  et  quomodo  huius.iiodi  fructus  dividendi  sint  in 

>  casu,  >  respondit 

Ad  I.   *  Piovidebitur  in  secundo.  > 

Ad  11.   «  Fructus  onines  beneficii ,    de  quo  agitur ,    a  die 

>  30  lunii  ad   1.   hilii  Huni  sequentis,  detiactis  oneribus,  di- 

>  videndos  <  ssc  pro  rata  tempoi'is,  quo  quis  beneticium  pos- 

>  sedit,  facto  verbo  cum  SSmo.  > 

Ex   QUIBUS    COLIIGAS    VELIM. 

I.  Ecclesiam  sive  contractus  sive  consuetudines  particu- 
lares,  ni  tamen  aperlis  iuribus  contradicant,  non  improbare , 
ali(luando  tolerare  et  permiitere ;  velle  tamen  ut  habeatur 
ratio  laborum  et  onei  um ,  quae  quisque  sustinuit. 

II.  Qua  de  causa  cum  iura  clament  benefcium  propter 
uffi.iuni,   Dignus  est  operarius  mercede  sua.   Qui  altari  ser- 


204  ADMINISTRATIJ^iiS   SACKAMENTORCJIf 

tionem  habent,  sive  Inici  ii  sint,  sive  ecclesiast^iti.  Huic  vero 
assentitiir  tuiu  Annostaz  Cap.  8.  N.  16.  afiSrmans,  ad  Paro- 
chum  speciare  ius  Sacramenta  ministrandi  omnibus  Christi 
fidelibus  qui  in  sua  degunt  Paroecia^  eosque  sepcliendi.  Pn- 
rochiali  (Ecclesiae)  competit  ia.s  sepeliendi  quoslibet  defunctos 
inventos  intra  limites  illiun;  tuin  praeter  alios  Rota  in  Ro- 
mana  iuris  tumulandi  20  Pebruarii  1702  coraiu  Priolo  re- 
lata  per  Pitonium  in  discept.  Eccl.  51.  n.  19.  Incontrover^ 
tibiliter  Eclesiae  Parochiali  assistit  regula,  quod  omnes 
Christi  fideles,  qui  intra  illius  fines  decesserint  in  eadem 
Ecclesia  sint  sepeliendi.  Quod  et  definitum  fuit  a  S.  C.  Con- 
cilii  in  Camerinen  Sepultuvae  20  Nov.  1819.  Hanc  vero  eccle- 
siasticam  regulain  tantam  habere  vim,  ut  videatur  ipsum  com- 
plecti  Episcopum.  Qiia  de  causa  S  imuel  de  sepulturis  disput.5. 
controversia  11.  concl.  16.  dicit:  Antislites,  si  intra  Dioe^ 
cesim  decedant  coniecturae  intrant,  quarum  optima  est  si  in 
altera  Parochiarum  moriantur,  ita  ut  videatur  ibi  elegisse  ex 
quo  aliud  non  cccpresserunt.  c.  Cum  quis  de  sepulturis  in  6. 

Sed  dato  etiam  quod  quaestio  ex  iure  dirimi  non  possit. 
certum  esse  t^unen  ex  cit.  conventione,  funerum  emolumeuta 
ad  Parochum  spectare;  Aiticuloenim  VI.  haec  habcntur:  Reser- 
vantur  Parocho  et  successoribus  omnia  emolumenfa  sive  certa 
sive  incerta  obveniei/tia  ex  nwrtuis.  tumulafionibus,  funerali' 
bus,  anniversariis  ef  exequiisy  ef  ex  quolibet  alio  capite,  itaut 
haec  eius  sint,  quomodo  erant  aatequam  Rihum  Capitulum 
ad  Ecclesiam  S.  Andreae  acccderet.  Quod  et  in  ahis  locis 
eiusdem  Conventionis  repetitur. 

Neque  alium  iis  verbis  sensum,  aut  diversam  datam  fuisse 
interpretationem  ab  ipsis  iisdem  adhuc  viventibus,  qui  con- 
ventionem  illam  inivere.  Etenim  vita  functo  Rmo  B.,  quo 
Episcopo  celebrata  conventio  est,  funeris  emolumenta  Parocho 
data  sunt;  et  licet  Capitulum  ea  sibi  vindicare  praesumeret, 
tamcn  nihil  ei  conces  um  nisi  quarta  pars,  quae  devota  fuit 
Sacristiae  Cathedralis  C.  atque  alia  quarta  pars  Sacristiae  S.A. 
ex  mera  Parochi  largitate;  quomodo  constat  ex  aUestatione 
Sacristae  D.  F.  qui  ex  tabulari'-  'uortuoium  praediutum  do- 
cumentum  excerpsit. 


ADHINISTRATIORIS    SACnA.V::\T()l<i;M    ::T    t..^l  ILUMKNT0R|:M    FUIVKRUill  2:)5 

Vicarius  Capitnlaris  sub  die  18  Martii  1872  re^pondit, 
partes  a  se  anditf^s,  Capitulum  lites  nolle,  et  idcirco  humiiiter 
postulare,  ut  remota  omni  contentione,  causa  finiatur  nucto- 
ritate  S.  Congi^egationis  Concilii ;  Parochum  vero  appeliasse 
ad  Metropolitannm. 

Interea  novus  E|)isoopns  creatus  est,  qui  et  auditus  fuit^ 
votumque  ad  S.  Congregationem  transmisit.Capitulo  favora- 
bile.  Qua  de  causa  monitae  partes  fuere,  eornm  cau^am  dis- 
oeptandam  esse  in  plenis  S.  C.  Concilii  CoMiitiis,  ut  si  vellent 
nlteriora  sua  iura  (iedu^ere,  intra  praefixum  terminum  dedu- 
cerent.  Omnihus  impletis,  die  24  Maii  1873  causa  disceptata  est. 

Haec  sed  vero  pro  Parocho  dicta  et  exposita  fuere. 

1.  Kins  ius  sartum  tectumque  videri,  ex  quo  Ecolesia  Pa- 
roeoialis  S.  Andreae  iam  Paroecialis  esset  antequam  ad  eam 
Capitulum  accederet,  et  nihil  ob  ejusmodi  accessionem  imrau- 
tatuni  fuerit. 

2.  Ex  ipsa  oonventione  inita  int(T  Capitulum  et  Comrau- 
nit^itein  P.  die  4.  Septembris  1787  ;  in  qua  sul)  §  10  haec 
legnntur  «  Peracta  unione  (Capituli  scilicet  rt  Edesiae  Pa- 
roe  ialis  S.  Andreae)  vel  Ven,  Capitulam  C ,  offivia  peragat 
in  Ecclesia  S.  Andreae,  vel,  durn  haec  necessariis  repara^ 
tionibus  resarcilur,  ea  peragat  una  cum  Ctero  S.  Andreae 
in  Ecclesia  S.  Francisci^  Ven.  Cnpitalum  Parocho  cQtice' 
dit  liberum  pxey^citium  iurium  suorum  Poroecialium.y^  Quis 
auteni  ita  in  iure  canonico  hospes  qui  nesciat  int'^r  iura 
Parochi  illud  praecipue  recenseri.  Sacramenta  infirmis  con- 
ferendi,  et  mortuorum  cadavera  sepeliendi  i 

3.  Hanc  vero  Parochi  iurisdictionem  nullos  alios  agnoscere 
limit(i>  nisi  quos  Paroecia  ngnoscit,  scribit  Scarfantoni  in  Ceo- 
copcM'inm  p.  2.  decis.  60  N.  2.  inquiens:  Parochus  habet  in- 
tenfionrm  fundatam  et  iuris  communis  adsistentiam  ad  exer- 
rrndam  iurisdictinnem  per  totum  suac  Paroeciae  ambitum; 
eamque  supra  fideles  omnes  indistincte  exereere  posse  defini- 
visse  ipsain  S.  C.  Concilii  in  Forolivien.  iuris  funerandi  16. 
Septembris  1871.  his  verbis:  Parochi  iurisdictio  aduniversae 
Pay<f.:hine  ferritorium  extenditur,  eaque  indistincte  exer- 
cetur  supra  fideles  omnes,  qui  in  eadem  Parochia  habita- 


202  Divisi')iMs  u::hDiruuM    pa:;ochiali[jn 

vit  de  altari  vivere  chhet ;  beneficii  fi  uctus  .loquis  partibus 
sunt  dividendi  inter  eos  qui  eodeni  anno  beneficiuui  possident, 
et  eius  onera  sustinent. 

III.  Contrarias  consuetudines,  quae  huic  aequae  fructuum, 
pro  rata  servitii  et  onerum  ,  partitioni  contradicunt ,  esse  e 
medio  toUendas. 


ADMINISTRATIONIS  SACRAMENTORUM 

ET 

EMOLUMENTORUM  FUNERUM 


Die  24  Martii  1873 


Coinpendium  rneii,  Anuo  1834  cum  naturae  dehifum  red- 
didisset  A.  F.  Episcopus  C.,  sibique  sepulturaui  in  Sacello 
Seminarii  episcopalis  elegis-et,  Parochus  S.  Andreae  sibi  emo- 
lumenta  funeris  vindicare  contendebat,  quia  Falatium  Episco- 
pale  intra  suae  Paroeciae  fines  situm  erat;  e  contra  Capitu- 
lum  affirmabat  sibi  ea  funeraria  emolumenta  competere.  Qua 
de  causa  an.  1861.  Parochus  capitulum  in  ius  vocavit  apud 
Curiam  Metropohtanam,  coram  qua  sistere  Capitulum  renuit, 
fori  incompetentiam  excipien^.  Hinc  ad  tribunal  Episcopale 
recursum  Parochus  habuit.  Sed  cum  interea  mortuus  esset 
Episcopus,  et  Capituhiin  ad  S.  C.  Concihi  confugisset,  duo 
dubia  proponens,  S.  C:  ConciHi  cnisam  advocavit,  et  die  19 
Februarii  1872  decretum  edidit:  V/cario  capitulari  pro  in- 
forniatione  et  voto,  audito  prnescrfini  Capitulo  et  Parocho 
seorsinis  referat  dc  l)ono  iure  Oratorit  transmissa  copia 
convefitionis  an.  1787 ,  aliisciue  ad  reiu  [acicntibus. 


Inseque.itibus  vero  temporibus  semper  Parochuiu  perce- 
pisse,  nemine  resistente,  emolumenta  ex  funeribus  Episco- 
porum.  rem  esse  exploratissimain.  Consuetudinem  vero  opti- 
mam  esse  legum  interpretem. 

Ceterum,  ipsum  Capitulum,  licet  sero,  ius  Parochi  agno- 
visse.  Qnandoquidem  cum  anno  1872  defunctus  esset  Episco- 
pus  F.  de  funerum  emolumentis  nequaquam  cum  Parocho 
contendit:  imo  cum  funebre  oflScium  et  exequias  Episcopo 
persolvere  cuperet,  a  Parocho  veniam  postulavit,  qui  benigne 
annuit,  ea  tamen  lege,  ut  nullum  ex  hac  Concessione  Capi- 
tulo  ius  obveniret,  vel  id  cum  aliquo  iurisdictionis  Parochialis 
praeiudicio  fieret. 

Qua  de  causa  sive  ius  inspiciatur,  sive  conventio  inita, 
sive  consuetudo,  sive  Cupituli  agendi  ratio,  videtur  senten- 
tia  favore    Parochi    ferenda, 

Quae  pro  Capitulo  disputata  suni. 

Haec  vero  multo  solidiori  rationuiu  pondere  exclusa  a  de- 
fensore  Capituli  fuore.  Observavit  enim  1.  scitissimum  in  iure 
esse,  Episcopos  et  Archiepiscopos  in  generalibus  dispositionibus 
minime  comprehendi,  sed  speciaH  opus  esse  mentione  ut  iisdeiu 
subiiciantur  ;  ut  decrevit  Rota  in  rec.  decis.  90.  in  adnut. 
nuui.  248.  et  49.  Incongruum  enim  esse  Parochuui  Paro- 
chorum,  Parochum  totius  Dioecesis,  ut  est  Episcopus,  iis  sub- 
esse  iuribus,  quibus  simplices  Paroeciani  subsunt,  euruque 
quialiis  iurisdictionem  communicat  ab  iis  dependere,  quib.us  iu- 
risdictionem  impertitur. 

lura  deinde  honori  Episcpporum  optimei.coiisulnisse,  Cae- 
reraoniale  enim  Episcoporum  cuncta  digerit  tuj)i  quoacl  Sacra- 
menta  Episcopis  aegrotantibus  ministranda,  tura  quoad  parentalia 
ipsis  vita  functis  persolvenda.  Circa  S.  Viaticura,  cap.  38. 
§  3.  et  seq.  haec  praescribit:  Episcopus  aegrptans....  cum 
exfremum  cliem  suum  appropinquare  cognoverit,  primo  pec^ 
cata  sua  Confessario  diligentissime  confiteafur,  deinde  tem^ 
pore  congruo  Sacrum  petat  Viaticum....  tum  maiori  qua 
jyoterif  devotione  et  humilitate  Sacrum  sumdl  .Viaficum, 
quod  illi  deferat  prima  dignitas,  comitante  Capitulv^  et  tolo 
C7///'j  Cathedralis    Ecclesiae  in  habitu   Ecclesiaslico  el  ciini 


i06  ADlMlNlSTRATloNlS   SiCHAiMfiXTOKttf 

cancUlis  accensis.  Quae  verba  ita  coinmeniantur  d.  Catalani 
in  commentariis  ad  CaereiDoniale  Episcoporum.  Spectare  ad 
primam  dignilatem  minisfrare  Sacramenta  Episcopo  decum-' 
benti,  eoque  defunctOy  offiria  relebrare,  una  cum  Rubrica 
nostri  Coeremonialis  conveniunt  pnssim  doctores,  quos  citaf 
Sjarfantonus  in  Ceccoperium  p.  3.  additione  7 .  ubi  inter 
alia  srite  notat,  id  quidem  procodere  etiamsi  in  Ecclesia 
Cathedrali  adesset  Canonicus  exercens  curam  animarum, 
qUique  solitus  esset  adminislrare  Sacramenlo  Canonicis  de^ 
cumbentibus  in  propriis  domibas,  quia  scilicet  Jioc  non  pro-- 
cederet  respectu  Episcopi,  licet  sit  Caput  Capituli,  et  cum 
eo  unicum  corpus  constituat.  Sed  neque  suffragari  posse 
contrariam  consuetudinem,  atlenta  Caeremoniolis  clausula, 
quae  irritat  contrarias  consuetudines,  idem  Scarfantonus 
notat. 

Ex   Caeremoniali   igitur   Epii^coporum    diserte   patet,  non 
pertinere   ad   Parochum   Euchari^tiam    inlirmo    Episcopo  de- 
ferre.  Sed  neque  extrema  unctione  eundenl  inungere.  Caere- 
moniale    enim   loc.    cit.  §.   4.    pergit.    Post  acceptum  via- 
ticum  monere  tandem  Episcopus  debet  Sacristam  seu  cura- 
tum^  ut  cum  tempus  erit,  Extremae  Unctionis  Sacramentum 
sibi  administret.  In  quae  verba  ita  cit.  Catalani  ibid.  Quod 
dicitur  hic  de  Sacrista,  acceptum  plane  et  illud  est  ew  Cae^ 
remoniali^  Papae,  ductore  Patricio,  ubi  de  aegrofatitjne  Pa- 
pae  agens;  diserle  edicit,  ul  Sdcrista  in  tempore  extremam 
unctionem,  et  commendationem    animae  faciat.   Puto  equi^ 
dem,  licet  proprium  sit  Curati   exlremam    unctionem   mo- 
rieuti  praebere,  cum  tamen  utriusque  et  quidem  disiunciive 
in  nostro%fiat  meiitio,  Sacristae  scilicet  seu  Curaii,  idcirco 
esse  in  arbitrio  Episcopi  ab  uno  vel  ab  altero  Unctionem  ejr- 
fremam  dccipere.  Quae  lil)ertas  eligendi  vel  Sacristam  vel  Pa- 
rochum  flt   etiam  Kpiscopo  quoad    animae  oommendationem . 
Moneatque    Episcopus    Sacristam    seu   Parochum,  ut    cum 
tempus  erit,sibi  animae  commendationem  faciat.  Ibid.  §•  4. 
Imo  neque  in    extremis    momentis  Parochus  ius  habet  adsi- 
steUili  Episcopo;  sed  viri  pii  cf  religiosi  continuo  assii>tanl 
lilpiscopo  animam  agenti,  cui  Crucem    inspiciendam^  oscu" 


f.r  nroLUMKPitoHuiii  rDKCDt/M  20* 

Innf^nmqxfe  crebro  offernnt Ncs'  deslnt  rrligiosi  c'  S'trnr» 

diffca,  qiti  confinuo,  fJirm  adhuc  cxpirot,  Psnlmcs,  Pnssio- 
nc/n  Christi  Dornini,  ef  aiias  deooln.s  orafic.ncs  lcgant.  Ibid. 
t<  7.  HiiiuN.r.odi  nufe:n  conditio  Rirochi  non  immutatur  aut 
ineiior  efficitur  poslquani  E  iscopus  extrenmm  exhalaverit 
sj)iritn:n;  subdit  eniai  Caereinoniale:  Postquam  Episcopua 
spiriltnn  Creatori  reddidcrit,  Cn^ionui  qui  ade7*unt,  sinyuli 
mpcr  eum  versirulum  a  porla  inferi  etc.  mm  oratione  Deu^ 
qui  inter  Apostolicos  Sar-erdotes  etc.  recitnbunt,  Quid  vero 
de  associatione  cadaveri-^,  in  qua  primo  loco  numerantur  Ca- 
nonici,  nuUaqu^  fit  de  Parocho  mentio?  Ponatur  corpus  Epi- 
scopi  defunrti  super  feretrum,  et  prneccdentibus  omnibus 
Beligiosis,  et  Clero,  ordirie  s^io,  ad  Erlesiam  deducatui\... 
Cnnonici  feretrum  imntediate  praecedant.  Postquam  autem 
cadaver  ad  Sccle^iam  pervenerit,  prima  Capituli  dignitas  offi- 
cium  facit  et  Missam  canit...  Praedictum  feretrum  colloce^ 
tur  in  medio  Ecclesiae,  et  ibidem  Prtor,  seu  dignior  Ca^ 
nonicorum,  vel  prima  dignitas  si  adsit,  indulus  pluviali 
faciet  officium,  hoc  est,  dicet  ad  pedes  fcretri  Pater  noster, 
imponet  thus,  aspergel  et  thurificabit,  et  demum  caninbit 
rersiculos  et  orationem  proedictam.  Qao  fatto  cantcUt"* 
Missa  pro  eius  anima...  et  in  fine  solitae  absolutioftfes  iia^ 
heantur.  Quae  postrema  vev\^^  cantctur  Missapro  eius  anima 
lavore  Capituli  exponit  cit;  Catalani  docens,  ad  dignioreni 
Oanonicum,  seu  primam  dignitatem  spectare  pro  defuncto  Epi- 
:copo  offlcium  facere  et  Missam  solemniter -celebrare. 

Ex  C.ieremoniali  igitur  Episcoporum  liquido  aianifestum 
<^st,  non  ad  Parochuni,  sed  ad  Capitulum  pertinere  sive  Sa- 
r-ramenta  ministrare,  sive  defuncto  Episcopo  funerapersolvere. 
Oaei-emonialis  vero  Episcoporum  auctoritatera  legem  facere, 
aique  pro  leg^  hihendau)  esse  pluries  Rota  firmavitj  praeser- 
liin  in  Bixien.  Ihurificntionis  16  Martii  1626,  et  Calaritana 
Primatus  14  Junii  et  10  Decembris  1638.  decis^  60.  et  92; 
'•nni  Rota  vero  onme?»  propemodum  Canonistae  conveninnt, 
intiM-  quos  honoris  gratia  norninamus  Card.  de  Luca  lib.  3. 
]>.   "Z.  (I(i  |.rae6Mninentiis  disc.  29.  §.  9.  et  seqq. 

Cunvcntioneni  vero  initam  inter  Parochum  atque  Capitu- 


S08  iiilimrsrRArioivis;  sAcrii.ifr:!VTOftOY 

luai  nullimode  Parocho  favere,  neque  ius  nliquod  ei  in  Epi- 
scopi  funera  tribuere:  siquidein  in  ea  art.  1.  legitur  CapUulo 
conservari  suas  immunitafes.  exemptiones,  liberlaies,  polesfn" 
teSj  rationes,  iurisdictlones  et  privilegia  omnia,  prout  hnec 
antea  oblinebat;  in  art.  vero  VI.  Capitulo  conservantur,  atque 
contirraantur  anniversaria  omnia,  qime  celebmrc  sulebat  in 
Ecclesia  S.  Francisci  antequam  ad  Ecdesiam  S.  Andreae 
sese  Gonferf^et.  At  ex  demonstratis  competehat  Cajjitulo  ius 
Sacramenta  Episcopo  infirmo  ministrandi,  eique  funus  pera- 
gendi. 

Qua  de  causa  nuilam  difficultatem  facessit  quod  in  eadem 
conventione  dicatur.  Parocho  reservari  iura  omnia,  quae  ha- 
bebat  ante  unionem:  quia  per  haec  verba  nihii  de  novo  fuisse 
tributum  tum  ex  subiecta  materia  patet,  liim  ex  apposita  clau- 
sola  salvo  etc.  quae  fanquam  mere  praeserxativa  nihil  de 
novo  conoedere  valet. 

Addatur,  quod  Canonici  efsi  vohiissent,  non  potuis^ent 
praedictis  iuribus  renuntiare;  primo  qiiidem  quia  dispositio- 
nibus  Caeremonialis  consultum  est  Episcoporum  dignitati,  nnn 
praerogativa  aliqua  Canonicis  concessa;  qua  de  causa  ahenis 
iuribus  renuntiassent;  secundo  vero  quia  dispositionos  Caere- 
moniahs  habent  vira  legis  universalis,  a  qua  supremus  tan- 
turamodo  legislator  dispeusare  potest.  Ad  rem  Pignatelli 
tom.  2.  consult.  30.  N.  13.  Senfmtine  cont^^a  statutum  ri- 
tum  ecclesiasticum  ab  Episcopi.s  prolafae  mm  ottendantur, 
(multo  ergo  minus  sunt  attendendae  conventiones  Canonico- 
rum  initae  contra  statutum  Bcclesiasticum).  Quia  sirut  Con- 
stifutio  Clementis  VIII.  pro  observatione  Caeremonialis 
sustulit  omnes  contrarias  consuetudines,  ita  non  videnfur 
attendendae  sententiae,  ut  plurimum  ex  facilitate  vel  imp"- 
ritia  iudicum  emissae  (1). 

Quod  adeo  verum  est,  ui  contra  Caeremoniale  nullimode 
praescriptio  valeat,  eodeni  Pignatelli  docente  tit.  4.  Cou- 
sult.  98.  N.  6.  Non  obstat  consuetudo  quia  est  irrationalis, 

(1)  Concordat  ius  civile  quod  sta-  hiuc:  Qua0  eontra  lege»  fiunt,  pro  infe- 
tnit:  Lege$  generales  debent  nh  nmn-Ous  cti*  habendn  sunt.  L.  lubemu»,  Cod.  dc 
obterpari,  Jj.  le^e$  Cod.  de  legibus,  AtiiUt;      Saeroi,  Ecelu» 


ET    EMOLUBEiVfORU!!    FUNERITll  209 

ac  proinde  non  potest  de  illa  dari  praescripftr\  ntque  adeo 
non  esf  serrrjnrJa,  etsi  esset    immemorinlis .    Cum  id  neque 
rafione  dignitatis,  neque  7^atione  officii    confingat,  sed  po 
tius  est  abusus^  qui  ex  anihitionis  radice  erumpit. 

De  ceten)  hanc  controveisiam  novani  non  esse,  et  alias 
a  S.  C.  Concilii  definitam;  siquidem  cum  io  Faventina  Praee- 
minenfiarum  et  Fanemm  7  lunii  1760  octavo  loco  quaesi- 
tum  fuisset:  an  CapiUdo^  eiusque  primne  dignifati  competat 
ius  adminisfrandi  Episcopo  aegrotavti  Sacrome7ita  SS.  Eu^ 
charistiae  et  exlremae  uncfionis,  seu  p^  tiwi  an  el  in  quihus 
casibus  idjcm  ius  competil  Parocho:  responsum  fuit:  servetur 
Caeremoniale. 

Ex  solutione  vero  huius  priinae  quaestionis,  vel  dubii, 
solutio  nlterius  prono  alveo  fluit.  Si  enim  Ad  Canonicos  ca- 
thedralis  specfat  Episcopo  infirmo  Sacran>enta  administrare, 
eique  defuncto  officium  facere.  i;im  liquido  constat,  ad  Capi- 
tulum  funeris  einoln-nenta  perlinere,  non  ad  Parochum.  lus 
enim  Parochi  ad  Pciroecianorunj  funera  et  ad  fun^^ris  obla- 
tiones  exigendas  ipsi  tribuitur  tanquemi  spiritualis  laboris  emo- 
lumentum  iuxta  illnd:  nb  eis  temporalia  non  exigant  quihus 
spiritunlia  non  minisfranf;  cum  ergo  Parochus  nullimode 
ius  habeat  a(hninistri\ndi  Spiritualia  Episcopis  nec  vivis  neque 
mortuis;  al)  iis  temporalia  exigere  neque  possunt  neque  de- 
bent.  Qua  de  causa  Ilrsava  discept.  eccl.  tom.  5.  discept.  21. 
num.  59.  et  seqq.  scribit:  A  Sacramenfis  cmolumenta  fu^ 
nerum  commensurantur,  ita  ut  sicut  Parochi  in  vita  fue^ 
runt  socii  passionis  fidelium  eis  Sacramenta  ministrando, 
sic  etiam  in  morfe  fiere^it  comparticipes  consolationis  iuxta 
dicfum  Apostoli.  Quam  sententJam  non  semel  S.  Rota  Ro- 
mana  firmavit. 

Quibus  examinatis  ad  proposita  dubia,  quorum 

I.  An  Capitulum  vel  Parochus  ius  habeat  administrandi 
Sacramenta  Episcopo  infiiino,  eoque  demortuo,  eius  funus 
effcrendi,  iMissam  solenmem  pro  eius  anima  celebrandi  et 
ex(»quias  persolvendi  in  casu. 

II.  An  emolunjenta  causa  funerum  Episcopi  ad  Capitulura ' 
pertineint,   vel  potius  P..io(ho  tribuenda  sint  in  casu, 

Acta  Tom.  V/nic.  III,  LXXXVIJ,  J4 


2i0        AOiriNlSTRATIOlVlS   SACRAlfKirrORUltf   ETT   FMOLVHEnTOnVM  hUtiiHVM 

S.  Congregatio  respondit. 

Ad  1 .  Servetur  Caeremoniah  Episcoporum,  et  umpliu^ 

Ad  2.   Affirmative  favore  Capituli. 

Ex   QUIBUS   GOLLIOES. 

1.  lura  Sacramenta  adrainistrandi  Rpiscopo  infirmo,  tum 
ei  defuncto  funera  persolvendi,  Missain  et  Officium  faciendi, 
ad  Canonicos  pertinere,  non  ad  PMrochum. 

2.  Canonicos  non  posse  huic  iuri  renuntiare,  quippe  tum 
quod  inductum  sit  ut  consulatur  dignitati  et  honori  Episcopo- 
rum,  tuui  quod  sit  lex  universalis  a  qua  dispensare  non  pot- 
est  nisi  Suramus  Pontifex. 

3.  Emolumenta  sequi  ex  ofiicio;  ideoque  ad  illo^  spectare 
qui  officia  ius  habent  pei-solvendi  atque  persolverint. 

4.  Statuta  Caeremoniali^  Rpisco[)orum  vim  legis  habere, 
eaque  ab  omnibus  esso  se.  vauda. 


INHlBrnONIS  MATRIMONn 


Die  2G  lulii  1813. 

roiiipeiKiifini  fa«ii.  losephus  B.  Dioecesis  V.  in  insulis  D. 
sponsalia  contraxerat  cuni  Vicentia  T.  ejusdem  Dioecesis.  Ad 
lerTiam  matrimonii  proclamationem,  quidam  Vicentiae amasius, 
qui  ei  copulari  matrimonio  volebat ,  literas  ad  Parochum 
dedit,  in  quibus  nedum  mutuos  amores,  promissionesque  de 
futuro  matrimonio  ineundo  revelabat,  sed,  quod  gravissimum 
eraU  losephum  futuruin  Vicentiae  maritum  carnaliter  cognovis- 
se  Antoniam  Vicentiae  matrem  affirmabat. 

His  acoeptis  epistolis,  primo  Parochus  losephum  vocavit, 
eique  quid  ineundo  a  se  matrimonio  obstaret  aperuit,  rogavit- 
que  ut  illi  matriinonio  valediceret ,  vel  opportuna  dispensa- 
tione  sibi  consulerel.  At  vero  losephus  omnino  negavit 
se  cum  matre  sponsae  suae  rem  habuisse ,  ideoque  nulla  se 
egere  dispensjilione  contendebat.  Accita  sed  vero  Vicentia, 
haec  in  scriptis  adfirmavit,  et  se  losepho  nubere  noUe  easque 
nuptias  respuere,  illaque  sponsalia  se  inivisse  a  matre  com- 
pulsam;  confessa  insuper  est,  se  vidisse  propriis  ocuHs  copulam 
earnalem  matris  suae  cum  losepho  sponso  ,  quod  iuramento 
oonfirmare,  quatenus  esset  opus,  se  promptam  exhibebat.  Haec 
Parochus  audiens,  elsi  trina  iam  peracta  publicatione,  e  re  sua 
putavit  huiusmodi.  nuptias  inhibere,  prout  inhibuit.  Quod  ae- 
jrre  tiilit  losephus;  et  pravorum  hominum  consilio  tum  ipse 
luiM  sponsa  inducti  matrinionium  proprie  ilictum  clandestinum 
(kl  est  sine  Parocho)  contraxere ,  et  liberorum  procreationi 
o[)eram  dedere.  Id  veio  Vicentiae  Patri  valde  displicuit;  qua 
do  oausa  Curiani  Episcopalem  V.  adivit  ut  matrimonii  inhi- 
bitio  tolleretur.  Haeo  testium  examini  locum  dedit,  et  die  7  lulii 
1857  inhibitionem  Parochi  de  non  contrahendo  matrimonio 
lalaLi  habuit,  iudiciaHque  sententia  confirmavit, 


2(2  r.tiriBiT.o.tis  srATRfvoivir 

ludicio  Curiiie  Episcopalis  Spon-i  miaiino  acquiesoenfes 
ad  Melropolitanum  appelLivere  •  qiii  Episcopalem  sententi;nii 
ra1a!M  habuit  firmavitque  die  28  J.inuarii  1858,  eo  vel  uia^Ms 
quod  aliud  irapedimentum  a  Tribunali  Episcopi  ad  Metiopoli- 
ticum  deductura  fuerit,  primi  scilieet  coiisansninitatis  gradus 
quasi  nempe  Vicentia  ex  turpi  commercio  losephi  sponsi  cum 
matre  sua  habito  prognata  fuerit. 

Duplex  eiusmodi  interdictum  losephus  et  Vicentia  sper- 
nentes  in  concubinatu  turpissi  ne  persistebant,  pluresque  libe- 
ros  susceperunt,  quoruni  leiritimationem  omnimodis  procui*a- 
bant,  non  excluso  matrinionio  mere  civili. 

Episcopus  sed  vero  eiusmodi  scandaluin  e  medio  toUere 
cupiens,  et  rem  componere,  mense  Februario  ;in.  1871  suppli- 
cem  libellum  ad  Romanum  Poutificein  poiTexit.  exorans  ut 
dignaretur  auferre  duplex  interdictum  Curiae  Epi^copalis  appo- 
situm  iudiciali  sententia  die  7  lulii  1857  et  Metropoliticum 
Curiae  G.  diei  30  lanuarii  1858  ne  contrnheietur  inatrimonium 
losephi  B.  cum  Vicentia  T.,  illud  insuper  petens  ut  sibi  fticul- 
i.is  daretur  dispensandi  ad  cautelam  a  |)raeJicto  affinitatis  im- 
pedimento  cum  facultate  etiam  subdeleg^mdi. 

S.  Congregatio  Concihi  sub  die  18  Martii  decretum  edi- 
dit:  Eidem  Episcopo,  qui  refe/nt  lUrum  Curia  Episcopalis 
idiquid  egerit  pro  separatione,  pracserlim  post  sententiam 
nidlitatis  ab  eadem  Curia  prolatam. 

Episcopus  man  atis  Sacrae  Congregationis  obtemperans 
i*espondit,  post  prolatam  sententiam  nulhtatis,  maximopere  ex 
parte  Curiae  adlaboratum  fuisse  ut  separationi  locus  fieret; 
at  frustra,  tum  ex  quo  sponsus  domicihum  mutaverat,  tura  ob 
supervenlas  politicas  procellas.  Accepto  eiusraodi  responso  , 
S.  C.  iterum  sub  die  22  ApriHs  1871  hoc  alterum  decretum 
edidit:  Eidem  Episcopo  qai  transrnittat  seatentias  et  alia 
documenta  ad  rem  facientia:  inter  quae  curavit  ut  tum  lo- 
sephi  tum  Vicentiae  nativitnfis  Hdes  haberetur. 

Onnibus  habitis  decretmn  editum  fuit  snb  die  20  Apri- 
hs  1873:  Ponafur  in  folio,  ct  notificetur  Episcopo  causam 
disceptandam  esse  in  plenis  Comitiis  S.  dfngregationis; 
ideoque    moneat  partes^  eisdem  congruum  pravfigat  termi^ 


INHIBITIONIS    AIATRIMONII  213 

num  arl  dedacendum  quatenus  velint  ulteriora  iura  sua  co-' 
ram  S.  Congrcgntione,  et  de  resultantibus  certioret. 

Post  haec  diligenter  inquisitum  fuit  ex  documentis  ex- 
tantibus  ntrum  iure  celebratio  matrimoaii  losephi  cum  Vi- 
centia  in  facie  Ecclesiae  prohiberi  potuerit  sive  ex  uno  sive 
ex  altero  ex  supradictis  iiDpedimentis,  primi,  scilicet,  gradus 
affinitatis  orti  ex  supposiia.  copula  carnali  losephi  cum  matre 
Vicenfiae  Sponsae  suao,  et  primi  consanguinitatis  gradus 
orti  ex  quo  ex  eiusmodi  turpissimo  commercio  Vicentia  ori^ 
ginem  habuisse  diceretur^  ita  ut  hoc  in  Ccisu  Pater  in  uxo- 
rein  filiam  suam  duceret  (]). 

Ad  expungendum  consanguinitatis  impedimentum  obser- 
vatum  est, 

1.  losephum  vix  quintum  dccimum  attigisse  annum  cum 
mater  Vicentiae  die  1  Novembris  an.  1838  nupsit  A.  atque 
vix  matrimonio  secuto,  eain  cum  n  arito  doinicilium  suum  trans- 
tulisse  P.  ibique  die  4  lulii  1839  peperisse  Vicentiam  (2). 
Ilaec  autem  constare  et  fide  Parochoruiii  ot  testium  fide 
dignorum. 

2.  Constare  ex  relatione  tes^ium,  frUTiiliaritatem  inter  fami- 
liam  Vicentiae  et  losephi  tunc  incepisse  aflfirmMntium  cum  ilHus 
parente>  ex  novo  domieilio,  quod  extra  patriam  elegerant,  in 
patriain  reversi  sunt,  quo  tempore  Vicentia  iam  habebat  duos 
anno.  aetatis,  et  cum  domum  elegissent  prope  losephi  domum, 
illa  Scholas  frequentaret  infEmtiles,  quas    soror  quaedam   lo- 

(1)  Omittimns  referrc  animadversio-  coutractis  naptiis  maritali  fidei  valedi- 
nes  |iro  im,>edimentoram  cxistentia;  xisse.  Hoc  insaper  expnngitnr  ex  domici 
qaia  cnm  innitautar  docamentis,  quae  lii  translatione.  Neqae  difiicaltatem  fa* 
aat  falsa  aut  dabia  probata  sunt  in  al-  cessit,  qaod  mator  pcpererit  Vicentiam 
tera  parte  disceptationis  ,  in  ea  refe-  ante  9  menses  completos;  deerant  enim 
rantar.  dies  26  ad  complendos  noves  menses.  id 

(2)  Vix  revera  credi  potest  maUerem  enim  ex  caasa  aliqua  morbosa  contin- 
concubere  volaisse  cam  iuvenculo,  dam  gere  potuit;  potuit  etiam  oriri  ex  con- 
alios  experiretar  amores,  et  quidem  ad  cabitn  cam  viro  sao,  vel  aJio,  et  et- 
matrimoniaia  contrah«ndam,  vel  vix  a  iam  loiephoj  ai  qaomodo  id  probatur? 


2t4  INHIBITIONIS  MATRI.«OI«ll 

sephi  rnoderabatur.  Exinde  initium  habuit  amicitia  inter  has 
duas  familias,  ergo  et  amicitia  su^pecta  losephi  cum  Anlonia 
Vicentiae  matre  exinde  initium  habui>se  dicenda  est,  cum  Vi- 
centia  scilicet  iam  in  bimatu  versaretur;  haec  igitur  lose- 
phi  filia  nec  erat,  nec  dici  poterat. 

3.  Ex  depositione  testium  de  certa  scientia  super  factis 
publicis,  et  cum  iuramento  excludentium  carnale  losephi  com- 
mercium  cum  Antonia  ante  Vicentiae  nativitatem;  testes  enim 
interrogati  an  Vicentia  haberi  debeat  veluti  losephi  filia,  hic 
iuramento  respondit  negative,  et  se  interne  convictum  esse 
de  eiusmodi  accusationis  falsitate;  ille:  se  nunquam  id  au^ 
divisse,  neque  alios  somniasse,  cum  talis  accusatio  omni 
fundam^nto  destituntur;  alius:  miror  de  eiusmodi  interroga- 
tione,  cum  hae^  suppositio  stare  non  possit. 

4.  losephum  et  Antoniam  perpetuo  et  omni  animi  con- 
tentione  exclusisse  notam  turpis  inter  se  commercii  non  mo- 
do  ante  Vicentiae  nativitatern,  sed  etiam  postea,  scilicet  usque 
ad  annum   1857,  quo  Vicentia  adhaesit  losepho  (1). 

5.  NuHum  facessere  negotium  rumores  sparsos,  scan- 
dalumque  inde  exoriturum  quasi  nempe  verum  haberetur  Pa- 
trem  in  uxorem  propriara  filiam  duxisse:  haec  enim  scandala 
illico  e  medio  auferri  vix  sparsum  in  vulgus  per  sententiam 
iudicialem  fuisset,  nullimode  extitisse  inter  losephum  et  Vi- 
centiae  matrem  commercium;  qua  de  causa  neque  esse  necea- 
sariara  purgationem  canonicam  p^r  iuramentum. 

6.  Tandem  tum  Parochum  tum  Episcopum  idipsum 
confirmare  verbis  adeo  claris  ut  nullam  omnino  relinquant 
dubitationem;  scilicet  losephum,  cum  Vicentia  conciperetur, 
vioD  fuisse  pubertatem   egressum,  nullam    relationem    cum 

(1)  Postremum  hoc  argamentnm  gra-  ei  revelare  filiam  a  se  natam   ez  •iua 

▼isBimnm   erlt  si  consideretnr ,  patree  semine    fnisse     procreatam.    Kiasmodi 

generice  refngere  a  contrahendis  naptiis  enim  revelationes  inter  hnins    farinaa 

cam  propriis  flliabns;  ad  hoc  enim    ne-  personas  semper  et  fere  necessario  con- 

cessariafore  concapiscentia  diabolica  et  tingunt.  Mater  vero,  nisi  obaessa  aliqao 

qaid  peias;  neqne  qnis  dicat  losephum  dacmone  fnisset,  naptias  illas  respaisBet 

id    nescire    poinisse;    etenim   si  veram  et  losepham  ab  iis   contrabendis  com— 

fuit  eins  assiduum  carnale  commercium  pescniBset 
cum  MatreVicentiae,  non  omisiBset  haeo 


INHIBITIONIS    MATRIMONII  215 

eius  matre  nec  hahuisse  tunc  nec  habere  potuisse;  eius  ini- 
visse  amicitiam,  cum  Vicenlia  Scholas  adiret,  neminem  de 
eiusmodi  pnternHate  nec  cogilasse,  nec  somniasse,  nec  verha 
fecisse:  qua  de  causa  inquiebat  Episcopus  anno  1856:  si  oc- 
casione  bannorum  matrimonii  aliquis  adftrmaveritj  patrem 
in  uxorem  pliam  ducere,  id  esse  intelligendum  de  notahili 
aetalis  dijferentia  quae  intercedebat  inter  sponsum  et  spon- 
sam;  atU  de  turpi  commercio  quod  asserebatur  inter  Jose^ 
phum  et  sponsae  matrem,  attamen  post  eius  generationem. 

Ex  iis  vero  enervari  argunienta  contra  adducta  atque  de- 
sumpta  tum  ex  verbi§  ipsius  Josephi  testantis  se  a  teneris 
annis  amicitiam  cum  familia  T.  contraxisse,  licet  nihil 
inhoneste  a  se  patraturn  adfirmet;  haec  enim  intelligi  optime  pos- 
sunt  de  aetate  15  annorum,  respectu  habito  ad  aetatem  qua 
Vicentiam  duxit  uxorem  (1) ;  nec  enim  Josephi  verba  ad 
trutinam  sunt  revocanda,  cum  quid  ipse  asserere  per  illa  verba 
voluerit  ex  aliorum  testium  depositione  constet  (2);  tum  ex  illis 
verbis  vulgo  sparsis:  Pati^r  ducil  in  axorem  filiam,  quibus 
quinam  sit  sensus  applicandus  edixit  Episcopus. 

Difficilior  vero  alia  quaestio  erat,  de  copula  carnali  um- 
quam  habita  a  Josepho  cum  Vicentiae  inatre. 

Verum  1.  observatnm  est,  eos  nec  in  facto  fuisse  depre- 
hensos,  nec  uUas  recitari  facti  consequentias,  nec  iudicium 
aliquod  hac  super  re  habitum  umquam  fuisse,  nec  accusatio- 
nem  ex  parte  cuiuspiam  intercessisse;  imo  nec  denunciationem 
sive  ad  Curiam,  sive  etiam  ad  Parochum  (quod  difficillimum 
ne  dicam  impossibile  fuisset,  si  reapse  relatio  inter  Antoniam 
et  Josephum  extitisset  adeo  frequens;  ad  Parochos  enim  haec 
facinora  et  a  piis  et  a  scelestis  plerumque,  licet  diversa  de 
causa,  referuntui);  neque  ullam  hac  super  re  monitionem  ex 
officio  sive  illis,  sive  ;iliis  factam  umquam  fuisse. 

2.  Observatum  est  etiam,  nec  Josephum  nec  Antoniam 
quidquam  de  re  eiusmodi  in  foro  externo    manifestasse  ;  de 

(1)  EzcessUB  erat  16  annornm.  gazzo!  era  un  ragazzo!  era  per  cosi  dire 

(2)  Id  melius  intelligitnr  si  considb^  una  ereatura!  fin  da  ereaiura! inieXWgQVi- 
remas  nos  Italos  solere  ad  einsmodi  in-  do  per  haec  aetatem  14,  16,  16,  et  etiam 
terrugationei  respondere:  Eh  fin  da  Tfjk'  17  annornm* 


216  INHIBITrOfllS    .\IATniM0N1l 

Josepho  res  est  adeo  rnanifestci  ut  etiamsi  semel  et  iternm 
rogatus  fuisset  de  dispensatione  ah  impe.iinento  nffinitatis  pe- 
tenda,  numquam  acquiescere  voluerit,  constanter  affirmans  se 
nulla  indigere  dispen^atione  (1);  eo  quod  etsi  Antoniae  donium 
frequentasset,  etsi  ab  ea  Epistolas,  non  tainen  amatorias,  ac- 
cepisset,  etsi  domi  eius  et  coenasset  et  pransus  essot,  sive  ab- 
sente  sive  praesente  marito,  numquam  tamen  sese  inhoneste 
cum  ea  gesserat ;  quod  ipsum  testahalur  Antonia  affirmans , 
Josephum  numquam  esse  ausum  verbum  proferre  quod  hone- 
stati  suae  dedecus  inferret: 

3.  Testes  qui  contrarium  deponere  videntur  loqui  vel  de 
rumoribus,  vel  nimis  generice,  vel  non  sine  exaggeratione:  di- 
cunt  enim  se  id  audivisse  a  mundoj  a  voce  puhliea;  loqunnr 
tur  de  ilUcAta  arnicitio,  de  signis  amoris  tenerrimiy  de  m- 
fami  amicitia,  de  illicito  affectu,  hisque  similibus,  quae  nec 
statim,  nec  necessario  copulam  carnalem  significant,  quae  ad 
inducendum  impedimentnm  requiritur  proprie  dicta(2).  Ad  haec 
unus  testabatur  depropria  suspicione  (3) ,  aher  de  dicto  alieno, 
tertius  affirmat  quod  nihil  videre  potuerit,  quod  propria 
uxor  sibi  in  faciem  ostium  clauserit;  at  hunc  tertium  te- 
stem  favere  potiiis,  non  nocere  acute  observavit  Advocatus; 
non  enim  duo  in  cubiculo  animo  coeundi  convenire  dicendi 
sunt,    qui    ultro  se  dant  conspiciendos  ex  advei^is  domibus. 

4.  Hos  vero  testes  elidi  per  alios  testes  probatissimos  ; 
et  formiter  interrogatos;  unus  enim  deponit,  in  familiaritate 
Josephi  cum  Antonia  nil  mali  intercessisse;  alii  familiarita' 
tem  illam  amicitiae,  non  peccafi  causa  fuisse  initam;  at 
ubi  testimonia  convenientia  non  sunt,  crimen  non  probatur; 
actore  vero  non  probante  reus  absolvitur. 

(1)  Einsmodi  vero  constantia  in  fa-  de  viau:  ergo  vel  ex  confessione,  yel  ex 
cto  aliqno  negando,  ex  qno  soquatnr  consequentiis  copDlae;in  facto  yerodeest 
nednm  matrimonii  naHitas,  sed  et  per-  ntrnmqne;  vnlgi  vero  rumores,  et  voci- 
petna  damnatio  tnm  ipsins,  tnm  sponsae,  ferationes  res  snnt  admodam  incertae. 
cniqne  silentio  occnrri  poterat  dispen-  (3)  Et  haec  ^nspicio  apnd  nonnnllos 
sationem  petendo,  pondns  in  re  habet  populos,  praesurtim  insnlanos,  est  ftia- 
maximnm.  damentum  maximarnm  accnsationami  et 

(2)  Haec    vero  vim    habent  ex    illo  calnmniarnm, 
iariB  axiomate :   eopula    non   jorobaiur 


INfliBITIONI>    MAIIUMOMI  2(7 

Eqiiidem  duo  testes  contraiiM  omaino  doponerc  visi  sunt; 
mulier  scilicet  quae  lam,  de  qua  ipsa  Episcopalis  Curia  V. 
asseruit  incapacem  esse  peierandi,  testata  est,  se  vidisse  Jo- 
sephum  frequenter  adire  Antoniae  domum  ;  animadvertisse 
illicitam  inter  eos  relationetn;  sibi  ab  Antonia  preces  por- 
rectaSy  ut  ad  Josephum  scriberet,  tenerrimxisque  amoris  ex^^ 
pressiones  epistulae  insereret,  sibi  insuper  ab  ea  annulum 
donatum ,  itt  taceret ;  se  ab  ipsa  coenalum  invitalam  ; 
coena  vero  duvante  animadverfissc  tactus  ]  ariim  honestos 
inter  eos,  qui  et  post  coenam  repetiti  smd;  se  insuper  cou- 
spexisse  Antoniam  indecentissime  amirtam  in  cubiculo  in" 
gressam  cum  praedicto  Josephoy  in  eoque  clauso  hora  circi'' 
ter  mansisse.  Alia  vero,  seu  ipsa  Vicentia  Antoniae  filia  et 
Josephi  sponsa  coram  Parochi  Coadiutore  die  20  O/tobris  1856 
deposuerat:  Testor  ego  infrascripta^  me  propriis  oculis  vi- 
disse  copulam  carnalem  Josephi  cum  matre  mea;  idque  iure^ 
iurando,  si  opus  erit,  confrmare  sum  parata.  Veruni  utrins- 
que  testimonium  diseite  Advocatus  exciusit;  Vieentiae  quidem 
quod  haec  1.  ad  contestationem  vocata  ante  judicialem  sen- 
tentiam  a  Curia  Episcopali  non  fuerit,  etsi   prudentor. 

2.  Quod  ipsamet  deinceps  adfirmaverit,  viokntiam  quam- 
dam  moralem  a  Parochi  coadiutore  passam  fuisse,  eaque 
scripsisse  quae  sibi  dictabantur,  quin  tamen  sensus  perciperet. 

3.  Quod  illa  adfirmaverit,  eo  quod  Josephum  tuno  odio 
quodammodo  haberet,  et  e  contra  nubere  vellet  J.  F.  qui  pri- 
mus  Parocho  detulit  eiusmodi  impedimentn.  Puellam  vero  in 
amore  coarctatam  ad  omnia  mendacia  praesto  esse. 

4.  Demum  quia  ipsa  Vicentia  publico  testimonio  retracta- 
vit  apud  Curiam  V.  ea  quae  contra  matrem  et  Josephum  de- 
posuerat,  documentis  exhibitis.  Haec  igitur  quin  certos  Judices 
Ecclesiasticos  redderet  de  impedimenti  existentia,  eos  de  con- 
trario  certos  reddebat. 

Testem  vero  M.  de  cuius  integritate  ipsa  Curia  V.  adfirma- 
verat  incapacem  esse  omnino  peierandi  exclusit  Advocatus, 
animadvertens , 

1.  In  contestatione  cum  Antonia,  hanc  omnino  ea  quae 
testis  dixerat  negasse,  et  in  capiiios  involasse. 


218  I.^HIBITlufriS    MATRIMOISII 

2.  Ipsain  Curiam  oppoituniim  iurlicasse  alia  praetennitfere 
ne  ajiquod  gravius  occurreret. 

3.  In  depositione  eius  talia  haberi  quae  cum  veritnte  non 
adeo  facile  componuntur.  QiiMinodo  enim  verum  esse  poterat, 
Antoniam  coenatura  invitasse  testem  M.  si  cum  Josepho  con- 
cubere  volebat,  et  cum,  absente  viro,  po^set  omnia  pro  libi- 
dine  agere,  uno  Deo  teste?  et  illud  aliud,  se  voluisse  domo 
Antoniae  egredi,  quod  Josephus  inciperet  tactus  parum  hc- 
nestos  et  cum  ipsa  habere,  Antoniam  vero  id  non  permisisse: 
scilicet  Antonia  adeo  impudens  erat,  ut  sui  sceleris  vellet  te- 
stem  evidentem;  quod  vix  publicae  meretrices  patiuntur  (1). 

4.  Neque  adeo  castam  fuisse. 

Nam  vocata  in  contestatione  cum  Josepho,  hic  nedum  ea 
quae  illa  deposuerat  negavit ;  sed  imo  adfirmavit  se  fuisse 
in  cubiculo  semiaperto  non  cum  Antonia  Vicentiae  Matre,  sed 
cum  ipsu  teste  M. 

2.  Cum  hac  tactus  impudicos  habiiisse,  non  cum  Antonia  (2). 

3.  Haec  autem  imprudenter  nanasse  quibusdam  amicis 
suis,  de  quibus  quatuor  nominat,  inter  quos  ipsum  tunc  te- 
stis  virum.  Qui  ad  examen  vocati  non  fuere.  Qna  de  causa 
testimonium  M.  suspectum  valde  esse  debet,  cum  fortasse 
Antoniae  per  calumniam  im()igere  volueiit,  quae  ipsamet  cuni 
Josepho  admiserat. 

4.  Tandem  testem  M.  n^n  loqni  de  carnali  copula,  sed 
de  tactihus  in  pectore;  attjne  corrigens  snperiorem  depositio- 
nem  affirmat,  ostium  cubicnli  semiapertum  fnisse,  non  omnino 
clausum;  at  incredibile  esse,  dato  quod  fuerit  vera  eius  depo- 
sitio,  Antoniam  cpmmercium  carnale  cum  Josepho  habuisse 
cubiculo  semiaperto,  ut  sciiicet  M.  esset  testis  sui  sceleris. 

(1)  De    eetero   iura  clamant- 'res/<><  (2)TactiisaateinimpQdiciIo8ephicQm 

deponente»  non  eerisimilia,  non  probant^  testb  N.  vident»  Antonia,  exclndaut,  nisi 

imo  8unt  dtfalao  mspeeti,  L.  fln.  ff.  qiiod  ino  faUit  opinio,  eoram  commurciam  car- 

met.  caas.  Et:  Testia  in  parte   veru$    et  nalc.  Malieres  enim  zelotipia  abripina- 

in  parte  faUuSy  in  totum  reputaiur  fnl-  tnr;  nnlliDiode  ergo  A.itunia  illos  tactas 

BU8,  Et  recte.  In  teste  enim,  nt  admit-  permisisset,  tani  loscphaoi  redargaiBset, 

latnr,  dao  reqairnntar,  scientia  et  pro-  tnm  testem  M.  eiecisset:  haec  antem  af- 

bitus;  at  in  teate  in  parte  v«ro    et   in  uffirniat ,  ab  Antoni  i  $e  domi  retentam, 

parte  falso  atramqae  desideratar.  qood  est  contru    id    (|noil    iii    similibus 

circnmstantii»  contiugure  sulet. 


rNHIBITlON  S    MATRIMONII  219 

Cum  itaque  nulla  adsit  rei  evidentia,  nam  zelus  Parochi 
«xarsit  post  acceptas  ab  F.  primo  Vicentiae  Amasio  episto- 
las,  et  post  factas  futuri  matrimonii  proclamationes  ,  testes 
vero  nec  sint  contestes,  nec  concordes,  vagis  verbis  utantur, 
nec  sibi  cohaereant,  parum  sint  sibi  constantes  et  cohaeretites, 
eorum  testimonium  vel  ab  aliis  vel  a  seipsis  elidatur,  et  ad 
nihilum  reducatur  ita  ut  nec  unus  supersit  te4is  qui  sit  si* 
mul  explicitus  et  fide  dignus,  fama  et  vulgi  rumor  cui  com- 
mercium  (^arnale  Josephi  cum  Antonia  innititur,  cum  pro  te- 
stibus  non  sufficiant  (1),  atque  de  cetero  nuUa  habeatur  jtiridica 
confessio,  et  econtra  perfecta  et  absoluta  negatio  rationibus 
suis  non  destituta,  iure  merito  concludit  advocatus,  nuUimode 
probari  carnalein  copulam  Josephum  inter  et  Antoniam,  pro- 
indeque  ex  ea  nuUum  enasci  posse  impedimentum  in  foro  ex- 
terno  ad  inhibendum  matrimonium. 

Haec  autem  vaiere  etiam  pro  casu  quo  testes  et  de  co- 
pula  deposuerint,  et  vera  deposuerint,  sed  fidem  facere  non 
valuerint;  cum  hisce  in  terminis  eorum  scientia  sibi  ipsis 
renianeat,  ita  ut  factum,  de  quo  testimonium  feruut,  nulli- 
mode  per  eorum  depositionern  aut  probetur  aut  publioum  fiat. 
Quandoquidem  Pagnanus  vir  hac  in  re  magnae  auctoritatis, 
quique  a  Lainbertinio  affertur  in  Inst.  Eccl.  87.  §  44.  di- 
serte  affirmat,  et  ostendit,  illud  occuUum  impedimentum  dici, 
2Uod  nullo  pacto  demonstrari  potesfj  et  Dei  solum  iudicio 
permittitur  (2);  impedimentum  vero  quasi  occultum  illud  esse, 
quod  solum  duobus,  tribus  aut  quinque  testibus  comprobatur: 
dicimus  impedim^ntum  vel  crimen  occulUcm,  Hi-et  aliquibus 
sit  notum^  puta  quatuor,  aut  quinque,  et  hanc  opinionem 
servat  S.  Poenitentiaria. 

His  vero  non   obesse  quod   ea   testimonia  recepta   fuerint 
tum  ab  Bpiscopali  Curia  V.,  tum  a  Metropolitica  G.;  ideoque 

(1)  Gap.  Taa  nos  8  de  cohabit.  fldem,  nescio  an  hnmana  societas  enb^ 
Cleric.  sistere  posaet.  TeBtimonium  .  vero    non 

(2)  Et  recte.  Si  enim  satis  esset  ad  prubatnm  nnllnm  repntaudam  esse  pa- 
impedimentam  indacendnmalicoias  taii-  tet.  Hinc  iara  elamant:  Tasti»  cauaam 
tammodo  testimoniam  quin  neeessaria  sui  testimonii  dioere  debet,  L.  1*  £.  de 
foret  testimonii  probatio  ad  facieudam  transact.,  et L.^So/am  3  Ood.  de  testibas. 


220  INHIBITIONIS    MATRIMONII 

impediraenta  opposifa  publica  omnino  facta  esse;  nam  hoc 
ipsum  est  de  quo  quasritur;  scilicet,  an  utriu^que  Curiae  sen- 
tentiae  sint  confirmandne  vel  rejiciendae  aut  cassandae  (1); 
nec  nos  versari  in  inaleria  Simoniae ,  in  qua  sufficit  diffa- 
matio,  ne  conferatur  diffainato  beneficium ,  quia  scilicet  vix 
tutius  caveri  potest  ne  beneficium  indigno  conferatur ,  sed 
versari  in  materia  matrimonii ,  in  qua  praeter  remedium  pu- 
blicae  dispensationis ,  habetur  recursus  ad  forum  internum  , 
per  qnod  remedium  famae  simul  et  conscientiae  consulitur. 
De  cetero  non  deesse  qui  affirment,  utriusque  Curiae  sententias 
iudiciales  non  adeo  evidentes  fuisse ,  ut  certum  iudicium  in 
quaestione  exhibeant ;  qua  de  causa  concludendum  esse,  neque 
Vicentiam  neque  losephum  posse  sive  petere ,  sive  acceptare 
in  foro  externo  dispensationem  absque  insigni  et  infando  dede- 
core  tum  losephi,  tum  Vicentiae,  tum  huius  matris. 

Quibus  visis  et  consideratis  ad  duo  proposita  dubia,  quorum 

1.  An  inhibitio  Curiae  V.  et  G.  sustineatur  in  casu? 
lijt  quatenus  affirmative. 

2.  An  et  quomodo  providendum  in  casu  ? 

Respondit  S.  C.  Concilii.  Promdendum  iuxta  preces  Epi" 
scopij  scilicet  pro  faQultate  eidem  Episcopo  dii^pcnsandi  ad 
cautelam  super  impedimentu  offinUalis  ex  copula  illicifa,  ad 
effectum  vt  loseph  et  Vincentia  seu  Virentia  contrahere  va- 
leant  matrimonium  in  faciem.  Ecclesiae  ,  facto  verbo  cum 
Sanctissimo. 

Scilicet  S.  Congregatio  Concilii  diserte  exclusit  impedi- 
mentum  primi  grndus  consanguinitatis  ,  quod  ad  illud  asse- 
rendum  nullum  esser  arguinentum  nullaque  probatio;  stante 
autem  eo  impedimento,  inutile  fuisset  de  hoc  matrimonio  loqui. 

Dispensandum  tamen  ad  cautelam  censuit  ab  affinitatis 
impedimento,  ex  quo  ad  inliibendum  (non  tamen  ad  solven- 
dum)  matrimonium  non  requiruntur  probationes  de  rigore  iuris, 

(1)  Non  obsQnt  certe  einsinodi  ntri-  tas    factas     criminnm   dennnciationes  ; 

Qsqne  Cnriae  indiciales  senteiitJHe:  n.im  ideoqnK  impedinientnm  obicctnm  ncdum 

si  demnm  cassentnr,  iam  mai>it't'stuiii  iit.  remunere  oconltum,  sed  et  destrni.  Hoc 

impedimenta  apposita    non    subsi^store,  antem  valtit  jini  alio  qnoc.nmque  rrimi- 

falBasqn*  faisie,  ant  saltem  non  pruba-  ne  obiecto,  bcd  inridice  iiou  prubato. 


miflBITf  )m    MATRlMOIfll  Hl 

sed  satis  ost  unius  personae  testinioniuin  vel  etiani  publica 
fania.  In  Oap.  2.  de  consanguineis,  et  in  cap.  21,  ei  27  de 
testibus. 

BXINDE   COLLIOES  : 

I.  Ad  inhibendum  matrinjoniuiu  satis  esse  ftlMiam  vel  vulgi 
ruraorera  de  aliquo  existente  irapedimento  ad  Curiara  Episco- 
palem  vel  ad  Parochum  deducto. 

II.  Attamen  in  iuridica  inquisitione  debere  certo  constare 
de  impedimenti  producti  existenlia;  documenta  et  testes  e.=?se 
cribrandos  iuxta  legitimas  criticae  regulas  ;  ex  quibtiR  nisi 
de  impediraenti  existentia  constet ,  raatrimonium  non  esse 
inhibendum. 

III.  Si  tamen  adsint  suspicione^  gravissimae,  ad  S".  Sedera 
pro  dispensatione  ad  Cautelam  es<e  recurrendura. 


921 

EX  S.  CONGREGIITIOHE  CONCILII 

MISSAE  OONVENrUALIS 


Die  24  Maii  /873. 

e^tiuiiendiuiii  fMtu  Ignatius  L.  Canonicus  Collegiatae 
Ecciesiae  M.  Dioecesis  C.  anno  1701  cuin  aere  proprio  red- 
ditus  sui  Canonicatus  auxisset,  voluit  ut  in  poslerum  ad  Pri- 
miceriatiun  eveheretur  cum  omnibus  honoribus,  praerogativis 
et  praeeminentiis  ad  similes  dignitates  primiceriales  qtcomo^ 
dolibet  spectantibus. 

Voti  compos  factus  per  Capituli  acceptationem,  canonica- 
tus  ille  ad  Primiceriatum,  qui  est  in  eo  Capitulo  secunda 
dignitas,  Episcopi  decreto  evectus  fuit. 

Cum  vero  in  ea  Dioecesi  consuetudo  invaluerit,  ut  Digni- 
tates  ad  turnum  Missae  Conventnalis  adstricta^j  non  essent, 
vert^nte  anno  1741  acris  axarsit  quaosiio  inter  Primicerium 
D.  R.  et  Capitulum.  Primicerius  enim  se  ail  Missam  conven- 
tualem  per  turnum  celebrandam  non  teneri  contendebat  ex 
sui  Canonicatus  institutione;  e  contra  Capitulum.  Hinc  ne  in 
lites  abirent  die  7  Deceiubris  1744  quaestio  composita  est 
huiuscemodi;  ut  scilicet  Primicerius  praedictus  teneretur  ad 
omnia  Canonicatus  munera  obeunda  ad  instar  aliorum  canoni- 
corum,  qui  sacro  Presbyteratus  ordine  essent  insigniti,  prae- 
terquam  ad  Missam  Conventualem  sine  cantu,  seu  lectam  ; 
pro  qua  tampen  concessione  ipse  adstringeretur  Missam  so- 
lemnem  celebrare  in  diebus  secunda  et  tertia  Paschatis,  et 
Pentecostes,  S.  lanuarii  Ep.  ei  mart.,  dedieationis  Ecclesiae, 
et  iis  duobus  diebus  quibu'.  solemnis  SS.  Sacramenti  exposi- 
tio  haberetur;  in  iis  insuper  diebus  teneretur  oflBcium  Hebdc- 
madarii  persolvere  moro  .;olito,  sicut  et  in  diebus  paschalibus, 


ni  fameu  Archipresbyter  vellet  ipse  officia  solemnjter  pera- 
gere.  Et  haec  quidem  ab  omnihu^  acceptata  sunt  una  voce, 
nemine  discrepante,  atque  ipso  Primicerio  assentierjte- 

Verum  eiusmodi  conventio  cum  scripta  utique  raansertt, 
observata  tamen  non  admodum  fuerit,  hinc  quaestio  iterum 
exarait,  eamque  Episcopo  componere  non  valente,  ad  S.  Con- 
gregationem  Concilii  deducta  fuit,  ibique  utriusque  partis  ra- 
tiones  expositae. 

llisceiitHtio  syiioptlc»* 

Ba  quae  pro  Primicerio  militare  videntur. 

Quadruplici  ex  capite  Primicerius  se  ab  onere  turni  mis- 
sae  conventualis  exemptum  putabat;  fundatione,  convenliune^ 
consuetudine,  et  praescriptione. 

Bt  quidem  ex  fundationis  capite  aiebat,  indubium  esse 
fundatorem  voluisse  ut  ex  canonicatu,  quem  ipse  possidebat, 
dignitas  primicerialis  institueretur  «  cum  omnibus  honoribus, 

>  praerogativis,  et  praeemineniiis  ad  similes  dignitates  primi- 
»  ceriales  quomodolibet  spectantibus.  »  Ad  determinandas  hu- 
tem  praerogativas  Dignitatis  cuiuslibet,  attendendas  esse  cou- 
suetudines  vicinarum  Ecclesiaruni  tradit  InnocentiusIII.Lih.l. 
Decret.  cap.  6:  «  statuentes  ut  Praecentor    taliter  instituius 

>  in  sessionibus  et  processionibus  et    aliis,  illam    haberet  in 

>  Londinensi  Ecclesia  dignitatem,  quam  habent  alii  praecen- 
»  tores  in  aliis  Ecclesiis  Anglicanis.  » 

Ex  qua  dispositione  hnnc  regulara  deducit  Oonzftlez  Tom.l. 
in  Decret.  pag,  135.  «  In  tribuendis  honoribus  novae  Di- 
»  gnitftti,  consuetudo  vicinarum  Ecclesiarura  attenditur;  nam 

>  in  dubiis,  si  non  apparet  quod  actura  est,  erit  consequens 

>  ut  id  sequamur    quod  in  regione,  in    qua  actum  est,  fre- 

>  quentatur.  >  At  exploratum  est  oranibus,  sive  in  illa  Ec- 
clesia  Collegiata,  sive  in  vicinis  Ecclesiis,  Priraicerium  exirai 
ab  turno  missae  Conventualis. 

Neque'  opponi  posse  canonicatum  evectum  ad  dignitatem 
Primiceriatus  fuisse  honoris  tantum  causa,  non  vero  praero- 
y;itiv:irun);  has  enim  fundator  potius  coraprehendero  voliii^se 


tfi  ffssAK  coitircirrcALis 

dicenduf?  est  ex  iis  fundationis  verbis :  quomodolibrt  sperfnnfes 
ad  alias  dignifates;  quod  adverl)ium  quoniodolibet  exceptionem 
non  pati  docet  Vivianus  de  iurep.  par.  2.  lib.  13.  cap.  18. 
n.  108.  Haec  dausufa  inrlucUt  Ofnnem  niodum,  et  est  uni-- 
versalis  ef  dislributiva,  et  ostemlit  plenam  et  exuberaniem 
voluntafeoi  disponentis. 

Noque  his  (lifficultatem  facesseiv,  principium  qwod  dignitas 
superveniens  non  aufert  praecedenies  obligationes  canonicatui 
adnexas  a  fundatione;  nam  status  cnnonicatus  primitivus  onjniDO 
mutatus  est,  novamque  formam  assump^sit  et  natnrani  ex  nova 
erectione,  novis  BuUis,  nova  canonioa  institntione;  quibus  no- 
vae  obligationes  pioinde  substitntne,  vcteribus  extinctis.  lis 
autem  tum  doct.ores,  tum  IVibunalia,  tum  iuri>  principia  fa- 
vere  videntur;  principia  enim  iuris  clamant:  Dignitas  sxiper-^ 
veniens  solval  praecedonlem  obHyationem. 

Pignatelli  vero  TcHn.  1.  Cons.  103.  n.  6.  Rota  in  Com- 
post"ll  ma  diei   17  M;u  tii   15i)()  (;,)ra!n  Litta  ait:  «  Fuit  dictuni 

>  (|U0(l  quando    una    Dignitis  miuus  principalis   unitur  alteri 

>  prinrtipaliori,   vel  quando  nnio  fit  per  inc(.rporati(mem,  Di- 

>  gnitas  minus  principalis  vel  ilLi  qnae  altt^ri  incorporatur,  re- 

>  !!i.met  suppress.i,  extinctus  titnlus,  ac  facta  praedium  illius 

>  n)agis  principalis.  > 

Oaizias  insuper  de  Benef.  part.  12.  Cnp.  2.  n.  13.  et  in 
Burgen.  Servitii  Di^cani   12.   lan.   1594.  oram  eodera:  <  Do- 

>  mini  resolverunt,  Decanum  non  teneri  servire  tanquam  por- 

>  ii  )narium,  quia  portio    eo  ipso  quod    unita  fuit  in  perpe- 

>  tnum  Dignitati     Decanatus  per  vinin    incorporationis  desiit 

>  es  e  portio,  illiusque  nomen  et  effectus  extinctus  fuit;  nara 

>  liias  quod  inductum  fuit,  mediante  unione  in  honorem  Di- 

>  gnitatis  et  augmentum  eius,  retorqueatur  in  dirainutionem 

>  honoris  et  Dignit.itis  iUins  mediante  servitio  suae  Dignitati 

>  minime  condigno,  contra   omnem    rationem.    Debet   omnis 

>  disputatio  sano  modo  interpretari  ut  omnis  contrarietas  evi- 

>  t(^tnr.  >  Garzias  part.  3.  cap.  2.  n.  510. 

2.  Ex  inita  insuper  convenlione  1744  semet  Primicerius 
pnfat  exemptum  ab  onere  mi^^s  le  ConventuaHs  ;  in  ea  enim 
L'yitur  Primicerium   uti    ciicio;    oanonicos    teneri  ad  omniu 


raunerii  obeunda,  exclusa  tanlummodo  Missa  convenluali 
lecia.^l?er  quam  transactionem  partium  iura  cassari  definivere 
Pontificeg  lib.  1.  Decret.  tit.  36,  ubi  sic  legitur.  «  Ut  omnia 

>  instrumenta,  vel    quidquid    est   aliud  quod    partibus,    quod 

>  absit,  ad  invicem  contra  se  venire  cupientibus  quoquo  modo, 
»  vel  ex   temporis   praescriptione,  seu   aliter    opem  de  lege, 

>  aut  quocum  privilegio  poterat  ministrare,  sit  sicut  vacuum 

>  et  omni  virtute  cassatum,  et  sola  pactorum  inter  vos  nunc 

>  habitorum  pagina  validum,  perpetuumque  robur  obtineat... 

>  unde  ea  qufle  religioso  studio  provide  ac  pacifice  terminata 

>  sunt  quocuraque    terapore,    quidquid    dubietatis    incurrant, 

>  omnia  quae  in  eisdem  pactis  tenentur  adscripta,  firma,  il- 

>  libata,  et  sine  aliqua    refragatione  persistant ;    hinc  si  ob 

>  pacem  et  concordiam  inita  fuit  ahqua  transactio,  ipsa  habet 

>  vim  sententiae,  et  rei  iudicatae;  et  ita  paratam  habet  exe- 

>  quutionem,  et    impedit  quemlibet  htis    ingressum ;  dicitur 

>  enim  exceptio  htis  finitAe,  cum  ex  sopita  causa  non  debeat 

>  iurgium  suscitari.  »  Nerainem  vero  latet  transactionem  anni 
1744  initara  fuisse  inter  Capitulares  et  Priraiceriura  ad  Htem 
praecavendam  ;  qua  de  causa  oranino  esse  servandam  raani- 
festum  est,  etiara  ex  eo  quoJ  eodem  anno  Oanonici  conten- 
dentes  illam  iterum  agnoverunt  et  approbarunt,  cura  neraine 
reclaraante  Archipresbyter  Missara  celebravit  Feria  2*  et  3* 
Paschatis,  ad  Transactionis  formam. 

Male  sed  vero  obiiceretur  concordiam  illam  utpote  aucto- 
ritate  Ordinarii  destitutam  successores  non  adstringere,  ideo- 
que  a  nova  Capitulari  resolutione  abrogari  posse  ;  quando 
enim  per  aliquod  statutura  est  ius  alteri  collatum,  nequit  il- 
lud  absque  huius  consensu  tolU  quin  notissiraa  illa  ofiendatur 
regula  iuri»  mutare  consilium  quis  non  potest  in  alterius 
deirimentum.  Reg.  23  in  6.  Ad  rem  Bartolus  in  L.  omnes 
populi  §  ciroa  secundum  ff^.  de  iustitia  et  iure  statuit.  «  Quando 

>  statuto  cavetur  ut  qui  venit  ad  habitandum  in  taH  castro, 

>  habeat  Jmmunitatem  perpetuo,  et  quidara  venerunt,  si  nunc 

>  civitas  cupiat  revocare  statutura,  et  veht  ne    illi  gaudeant 

>  imraunitate,  certe  in  praeiudiciura  eorura  qui  iara  venerunt, 

>  non  potest  revocari.  Idera  ergo  dicendum  in  ahis  simihbus.  > 

Acta  Tom.  VIII,  faac  LXXXVIII.  » 


fi6  mssAE  coNVEKrmtrs 

Quod  melius  in  casu  nostro    posset   urgeri,  cum  hic  noa 
agatur  de  statuto,  sed  de  concordia  per  imraemorabilem  con- 
suetudinem  observata,  quam  successores.obligare,  quin  inter- 
veniat  Superioris  confirmatio,  certum  videtur.  Id  enim  docet  Pi- 
gnatelli  Tom.  V.  Cons,   12.  n.  83.  Cum  concordia,  scribit, 
fat  pro  hono  pacis^praesertim  inter  ecclesiasticos,  super  hv^ 
iusmodi  praeeminentiis,  servari   omnino  debet,    ut  tradunt 
Lotarius  de  re  benef.  lib.  1.  q.  16.  n.  33.  et  isemel  ac  ite- 
rum  firmavit  Rota  apud  Seraph.  decis.  22.  et  81.  Qua  obli^ 
gantur  etiam   successores,    quando    apparet,   initam  fuisse 
bona  fide  super  re  quam  maxime  dubia,  et  ad  ecotingu^endas 
litesy  ut  docet  in  his    terminis   Oratianus   discept,  476,  et 
discept.  867,  uhi  quod    Canonici  et   dignitates    successores 
iigantur  concordia  inita  per   antecessores ,   quamvis  confir-' 
matio  Papae  non    inlervenerit.  Quod   etiam   firmavit  Rota 
in  Cosentina  praecedentiae   6  lunii    1618   coram  Qunozetto, 
Praesertim  si  fuerit  longo  tempore  observata,  ut  in  specie 
concordiae  observatae  per  spatium  viginti  trium  annorum. 
Per  observantiam  enim   inducitur    approbatiOj  ex   qua  vel 
dicitur  praescriptum    ius    alterius^  vel  saltem  per  spatium 
decem  annorum  inducta  consuetudo.  Rota  in  Cordubensi  de- 
cimarum  28  lunii  1628. 

3.  Consuetudinem  pariter  sibi  favere  arbitratus  est  Pri- 
micerius,  ex  quo  ipsa  sit  omnino  servanda,  dummodo  a  legi- 
bus  ecclesiasticis  non  sit  reprobata,  ne  iui^ia  oriantur.  Id 
enim  Auctores  diserte  tradunt.  S.  Augustinus  Ep.  128  scri- 
bit :  Ipsa  mutatio  consuetudinis,  etiam  quae  adiuvat  utili» 
tate,  novitate  perturbat, 

Dioassi  in  lib.  52:  optimum  esse  inimicitias  omnes,  et 
ambitiosa  certamina  prorsus  scindere,  atqtce  adeo  nec  no- 
mina  nova^  nec  aliquid  quid  permittere^  eoo  q%u>  possit  oriri 
discordia, 

Elianus  in  lib  5.  de  varia  Historia:  Saepenumero  etiam 
mutatio  in  melius  maiorum  m/iiorum  solet  esse  princi'^ 
pium  (1).  Unde  Honorius  Papa  III.   in  sua  Epistola  ad  Ca- 

(1)  His  concordaot  Tacitns  in  lib.  5;  Caesar  in  lib.  6.  de  Bello  gailioo;    Fm- 
tricius  in  lib.  I.  de  BepnbUea» 


■ISSAE   CONVENTITALIS  229 

>  gnitates,  sive  Canonicatus,  sive  Mansionariatus,  sive  Bene- 
»  ficia  choralia  obtinent,  et  Missam  conventualem  in  suis 
»  respective  vicibus  celebrant.  Addit:  Missa  conventualis 
»  quamquam  non  veniat  nomine  horarum  canonicarum,  venit 
»  tamen  nomine  divini  offlcii;  quare  si  Cathedralis  et  Colle- 
»  giatarum  canonici  tenentur  ad    quotidianum    officium  diur- 

>  num,  tenentur  etiam  ad  quotidianam  celebrationem  eiusdem 
»  Missae  (1).  » 

5.  Insuper  Concilii  Congregatio  requisita  ad  quem  onus 
missae  Conventuilis  celebrandae  spectaret,  referente  Spiridione 
Talii  pag.  18.  n.  128.  respondit :  Missa  Conventualis  per-- 
tinet  ad  Cantorem  et  Canonicos  Ecdesiae  Collegiatae,  non 
autem  ad  Vicarium,  quando  ipse  habet  tantum  curam  ani- 
inarum  Parochianorum,  nomine  aufem  Cantoris  Primicerium 
venire  probare  satagunt  ex  sent^ntia  Talti  pag.  8.  n.  43.  Ar- 
chipresbyter  seu  alia  dignilas  non  debet  se  intromittere  in 
regimine  Chori,  quod  ad  solum  Cantorem  seu  Primicerium 
perlinet. 

Quoad  factum  vero  a^serunt  Canonici,  Primicerium  et  ante 
transactionem  an.  1744  et  in  posterum  semper  hoc  onere 
fuisse  detentum;  primuin  probant  ex  verbis  ipsis  transactionis 
in  qua  habetur,  Primicerium  aJ  turnum  Missae  Conventualis 
teneri.  vigore  observantiae  et  possessionis  in  qua  stat  nostra 
insignis  Collegiaia;  alterum  vero  demonstrare  conantur  libris 
et  testibus.  Testes  enim  deponunt:  Primicerium  semper  ob-- 
strictum  fuisse  turno  Missae  conventualis,  exceptis  Sabbato 
et  Dominica,  pro  quibus  aliis  anni  diebus  celebrat,  Trans- 
Hctionem  insuper  praedictam  fuisse  favorem  personalem  Pri- 
micerio  R.  concessum,  quod  non  transit  ad  successorem  (2), 
60  vel  amplius  quod  illa  prima  praebenda  primicerialis  in 
aliam  commutata  fuerit,  et  est  haec  actualis  praebenda  quae 
gravutur  onere  100  Missarum. 


(1)  Id  confirmant  Ligorins  in  Epito-  peraoncUe  personam  sequitur,  et  cum  per- 

mc  Theologiiie  moralis,  et  Crispinns  in  aona  extinguitur,   Cap.   priyileginm    dc 

Tractatn     Della   Visita    Pastorale  pag.  reg.  inris  in    6.    Privilegium  peraonale 

131.  §.  3.  non  tramii  ad  eohaeredem.  L.  28.  ff.  de 


(2)  Olamant  enim  inra:  Privilegium     Leyttt.  2, 


230  VISSAE   CONVI-NTUALIS 

Hi3  vero  ex  officio  additum  est,  consuetndinem  et  prae- 
scriptionem  Primicerio  non  suffragari.  L  Quia  adsunt  in  casu 
actus  contrarii,  cum  ipsum  missas  conventuales  saepius  cele-^ 
})rasse  appareat;  2.  quia  Constitutio  Beuedicti  XIV  oranem 
consuetudinem  rei^puit. 

Ad  transactioneii  quod  attinet,  animadverti  posse,  ipsara 
nonnisi  de  re  dubia  et  lite  incerta  esse  ineundam:  neque  de 
re  ccrta  et  clara  aliquid  valere  (1);  etiamsi  facta  appareat 
ad  vitandas  expensas  et  litium  incommoda.  Transactionera 
vero  anni  1744  initani  fuisse  ad  lites  praecavendas,  attamen 
super  certo,  patet  ex  verbis  transactionis,  in  qua  habetur, 
€  Primicerium  ad  omnia  onera  teneri  prout  ceteros  Canonicos 

>  tum  vigore  observantiarum  quae  vigent  in  nostra  insigni 
»  Collegiate,  tum  vigore  Decretorum  S.  Congregationis  Con- 
»  cilii  in  quibus  constituitur,  quod  Dignitate-J  in  Collegiatis 
»  tenentur  exercere  oflScium  hebdomadarii  et  alia  munia  sub- 

>  ire  sicut  ceteri  canonici .  >  Ex  quibus  ipse  Primicerius  co- 
gnovit  ius  suum  consistere  non  posse;  quare  cum  super  certo 
transactio  facta  sit ,  ea  nullius  valoris  est  censenda.  At 
dato  quod  transactio  illa  subsistat,  tamen  eam  successores 
non  obligare  certissimum  est,  utpote  beneplacito  apostolico 
(lestituta  quod  in  hisce  causis  requiri  necessario,  speciatim, 
ex  certa  scientia,  cum  causae  cognitione,  et  non  in  forma 
communi  tradunt  doctores. 

Audiatur  Pignatelli  Tom.  4.  Consult.  27.  n.  9.  Neque 
videtur  his  obstare,  quod  eorum  praedecessores  hanc  rem 
ad  concordiam  adducoerintj  si  non  fuerit  confirmata  aucto^ 
ritate  Summi  Pontificis,  quia  non  ligat  successores.  Con- 
cil.  Trid.  sess.  6.  cap.  4.  de  Reform.  Extravag.  Ambitiosae 
de  reb.  Ecdesiae  non  alienand,  Rota  apud  Gregorium  XV 
decis.  152.  ubi  Add.  litt.  A.  Buratt.  Decis.  132  ex  c.  ve-- 
niens  de  transact.  «  ubi  disponitur,  non  sufficere  quod  trans- 

>  actio  inter    personas  ecclesiastioas  sit    confirmata  in  forma 

>  coinmuni  generaliter  a  S.  Sede  Apostolica   in  iudicio  con- 

>  tradictariim,  sed  necesse  est  quod  speciatim  confirmata   sit 

(1)  Transactio    debet  fieri  de  re  du-  Tranaactio  non  poteat  fieri  aitper  ccr- 

dio.  to.  L.  1.  ff.  de  transAot. 


nSSAE   CONVKMUALIS  227 

pituluik  Parisiense  ita  scribebat:  «  Cum  consuetudinis,  nsus- 

>  que  non  levis  sit  auctoritas,  et  plerumque    discordiam  pa- 
»  riant  novitates,  auctoritate  praesentium  inhibemus,  ne  abs- 

>  que  venerabilis  Pratris  nostri  Episcopi  oonsilio  et  consensu 

>  immutetis  Ecclesiae  constitutiones  et  consuetudines  vestras 

>  approbatas,  vel  novas  inducatis,  irritas  decernentes  si  quas 

>  forsan  fecistis.  » 

Consuetudinem  vero  innixam  conventioni  anni  1744  Pri- 
micerio  favere  demonstrari  et  ex  lignea  Tabella  pro  Hebdo- 
raadario  Chori  designando,  quae  Dignitates  in  Missa  Conven- 
tuali  celebranda  non  cbmprehendit,  et  ex  consuetudine  vici- 
narum  Ecclesiarum,  in  quibus  Dignitates  ad  tumum  Missae 
conventualis  non  adstringuntur. 

4.  Tandem  qfloeLd  praescriptionem  notavit  Primicerius  quod 
praescriptio  cenfenaria  pro  lege  habetur;  hancque  sibi  con- 
tendit  suffragari.  Nullibi  enim  apparet  Primiceriuin  oneri  Mis- 
sae  conventualis  satisfecisse.  Quod  autem  ex  Missarum  Re- 
gesto  eruatur  ,  ipsum  ,  praesertim  postremis  temporibus, 
saepius  Missam  celebrasse,  difflcultatem  non  facessere.  Cano- 
nici  enim  CoUegiatae  M.  quotannis  tenentur  ad  celebrationem 
mille  et  centum  missarum,  quaium  tres  quotidie  celebrantur; 
inter  has  vero  et  Conventuales  numerari  ;  qua  de  causa  et 
ipse  Primicerius  has  missas  celebrabat ;  vel  etiam  id  contin- 
gebat  quod  commutata  intentione  cum  alio  Cauonico,  ipse 
in  libro  Missarum  eas  missas  notabat  veluti  si  Conventualem 
oelebrasset. 

Contendit  insuper  quod  ad  destruendam  praescriptionem, 
constanter  et  evidenter  ex  Missarum  codice  demonstrari  de- 
beret,  Primicenum  Missam  Conventualem  semper  pro  se  ce- 
lebrasse  in  sua  hebdomada,  non  vero  pro  aliis;  quod  demon- 
strari  non  pote^t;  illae  enim  Missae  quae  a  se  celebratae 
reperiuntur  vel  sunt  Missae  aliis  restitutae,  vel  pro  Bene- 
factoribus. 

Quod  si  aliquando  haec  consuetudo  interrupta  fuerit,  sub- 
dit  id  contigisse  tempore  recenliori,  neque  hos  actus  praescri- 
ptionem  centenariam  evertere  posse,  scribente  Pitonio  ul- 
l^.    100.  n.  285.  nihil  obslante  interruptione  de  dicto  an- 


228  aiissAr:  co.nv  NriAiJS 

no  1642  et  Uerum  de  anno  1671,  quia  ohservatio  cente-* 
naria  semel  completa  non  destruitur  per  actus  subsequentes. 
ut  di/vit  Rota  in  Maioricen.  beneficii  28  Novembris  1704, 
sed  alia  in  contrarium  centenaria  requiritur,  ut  inquit  Rola 
coram  Eraerix  lun,  decis.   1195  n.  11. 

Difficultatem  pariter  ^  non  parere  dicit  Priraicerius,  quod 
Oanonici  allegent  substitutionera  peractam  ab  aliis  Primice- 
riis,  qui  Missam  Conventualem  diebus  feriatis  celebrarunt ; 
id  enim  potius  urbanitatis  causa,  quara  obligationis  vinculo 
factura  est. 

Demura  adesse  nonnuUos  Capitulares  asserentes,  Priraice- 
riura  N.  a  tumo  Missae  Conventualis  fuisse  exemptum  quara- 
vis  antea  contrarium  deposuerint.  De  officio  vero  additura  est, 
fieri  posse  ut  aliquis  ex  Capitularibus  a  tali  onere  ita  exera- 
ptus  evadat,  ut  illud  in  totum  Canonicorum  corpus  refunda- 
tur;  ad  toUendam  enim  aliquam  obligationem  longi  teraporis 
observantia,  quae  praescriptionem  inducit,  plurimura  valet.  In 
casu  vero  nostro  praescriptio  legitiraa  esse  videtur,  cura  non 
desit  titulus  ortus  ex  conventione,  nec  bona  fides  descendens 
a  patientia  Capituli,  nec  tempus  praestitutura,  cum  videatur 
adesse  observantia  plusquam  centenaria.  Praescriptione  autera 
obligationes  extingui,  Adest  praeterea  transactio  quae  parit 
exceptionera  litis  finitae :  eaque  cum  facta  fuisse  videtur  ad 
lites  praecavendas,  vim  habet.  Qiiod  vero  destituta  apostolico 
beneplacito  fuerit,  ideoque  successores  ligare  non  valeat,  dif- 
ficultatera  non  parit,  approbatio  enira  apostolica  est  solemnitas 
extrinseca,  quae  praesumitur  post  lapsum  triginta  annorum : 
quin  irao  quando  adest  observantia  centenaria,  beneplacitura 
apostolicura  seraper  praesumitur  quamvis  non  fuerit  prolatum, 
ut  definivit  Rota  decis.  624.  n.  8.  corara  Olivatio  :  Spatio 
enim  centenario,  cursuque  aetatis  tam  prolicoo....  benepla-^ 
citum  Apostolicum  inducitur,  et  intercessisse  praesumi  de^ 
bet,  quamvis  non  prolatum. 

Quae  pro  Capitulo  militant. 

Canonici  autera  tura  ius  tum  factura  pro  se  stare  conten- 
duut :  ius  quidem,  cum  Benedictus  XIV  in  Constit.  Cum  sem-- 
per  oblatas  statuat:   «  Quicumque  in  eadem  Ecclesia  sive  di- 


DECaLTU3l  233 

Itaque  nemo  cutuscumque  graclus  et  conditionis  praedlcta 
Opera  damnata  atque  proscripta,  quocumque  locOj  et  quc^ 
cumque  idiomate ,  aut  in  posterum  edere  ^  aut  edita  legere 
rel  retinere  audeat,  sed  locorum  Ordinariis,  aut  haereticae 
pravitatis  Inquisitoribus  ea  tradere  teneatur  sub  poenis  in 
InrJice  librorum  vetitorum  indictis, 

Quibus  SANCTISSIMO  DOMINO  NOSTRO  PIO  PA- 
PAB  IX  per  me  infrascriptum  S.  I.  C.  a  Secretis  relatis, 
SANCTITAS  SUA  Decretum  probavit ,  et  promulgari  prae- 
cepii.   In  quorum  fidem  etc. 

Datum  Romae  die  11  lulii  1874. 

ANTONius  CARD.  DE  LUCA  Praefectus. 

Fr.  Hieronymus  Pius  Saccheri  Ord.  Praed. 
S.  Ind.  Congreg.  a  Secretis. 

Ix)co  )J<  Sigilli. 

Die  20  lulii  1874  ego  infrascriptus  magisfer  Cursorum 
lestor  .supradictum  Decretum  affiooum  et  publicatum  fuisse 
in  Urbe. 

Philippus  Ossani  Mag.  Curs. 


m 

EX  S.  CONGREGHTa  RITUUK. 

DBCRBTUM 

BlTlonen.  Beatifloationis  et  Oanonisationis  ven.  senrae  Dei  Sor.Marga- 
ritae  a  SS.  Saoramento  tnonialls  profeesae  Ordinis  Oarmelitaram 
exoaloeatorum. 

Instante  R.  D.  Gustavo  Canonico  Gallot,  Cubiculario  ho- 
norario  Sanctissimi  Doraini  Nostri  Pn  Papae  IX  et  hujus 
Causae  Postijlatore,  Emus  et  Rmus  D.  Card.  Joannes  Bapti- 
sta  Pitra,  Causae  Ponens,  sequens  proposuit  Dubium  in  Ordi- 
nariis  Sacrorum  Rituum  Comitiis  hodierna  die  ad  Vaticanum 
habitis  <  An  serUentia  Judicis  a  Rmo  D.  JE^iscopo  Divio'- 
nen.  delegati  super  Cultu  praedictae  Ven.  Servae  Dei  non 
exhibitOy  seu  super  paritione  Decretis  sa:  me:  Urbani  Pa-' 
pae  VIIL  sit  confirmanda  in  casu  et  ad  effectum  de  quo 
agitur?  »  Bmi  porro  ac  Rmi  Patres  Sacris  tuendis  Ritibus 
praepositi,  omnibus  accurate  perpensis,  Huditoque  voce  et  scri- 
pto  R.  P.  D.  Laurentio  Salvati,  Sanctae  Fidei  Promotore,  re- 
scrilicre  cenauerunt  «  Affirmative^  seu  seatentiam  esse  con-- 
firmandam.  »  Die  28  Novembris  1874. 

Facta  postraodura  de  praeraissis  Sanctissimo  Domino  No- 
stro  Pio  Papae  IX.  per  infrascriptuin  Sacrorura  Rituum  Con- 
gregationis  Secretariura  fideli  relatione,  Sanctitas  Sua  Rescri- 
ptura  Sacrae  Congregationis  in  oranibus  ratura  habere  ac  cni- 
flrraare  dignata  est.  Die  3  Decerabris  anno  eodem. 

C.  Bpiscopus  Ostien.  kt  Vblitern.  Card.  PATRIZI 
S.  R.  C.  Prabf. 

Loco^Sigilli. 

D.  Bartolini  S.  R.  C.  Secretarius. 


MISSAE   CO^VENTllALIS  231 

>  ex  certa  scientia  Sumnn  Pontificis,  cum  causae  cognitione, 

>  alias  autem  facta  non  tenet,  fueruntque  sublatae  a  Conci- 
» lio  Tridentino  concordiae  non  confirmatae    ex   certa  scien- 

>  tia  (1).  » 

Qua  de  causa  cum  ius  et  conventio  inita  Gapitulo  ffx- 
veant,  consuetudo  et  praescriptio  pro  Primicerio  allegari  non 
possint,  in  fcivorem  Capituli  sententia  ferenda  videtur. 

Omnibus  ab  utraque  parte  momentis  adductis  mature  con- 
sideratis,  S.  Congregatio  Concilii  ad  dubium  <  An  Primice- 
»  rius  Ecclesiae    CoUegiatae  M.  teiieatur   ad    celebrationem 

>  Missae  Conventualis  per  turnum  prout  caeteri  Canonici  in 
»  casu.  » 

Respondit: 

Servetur  concordia  diei  7  Decembris  1744. 

Ex   QUIBUS   COLLIGES 

1 .  Celebrationem  Missae  conventualis  sequi  ex  quotidiano 
officio  diurno  ad  quod  Canonici  tenentur,  eiusque  esse  partem. 

2.  Singulos  proinde  Canonicos,  etiam  dignitiites  teneri  ad 
Missae  Conventualis  per  turnum  celebrationem. 

3.  Nullum  habere  robur  conventiones  initas  a  Capitula- 
ribus  aliisque  viris  Ecclesiasticis  circa  iurium  seu  statutorum 
alicuius  Ecclesiae  dispensationem  seu  abrogationem  sine  Ro- 
mani  Pontificis  consensu. 

4.  Has  tamen  coiiventiones,  boua  fide  et  cum  titulo  ini- 
tas  valere  etiam  sine  apostolica  approbatione,  si  diuturno  tem- 
pore  sint  praescriptae. 

(1)  Haie  coneinnnt  Fagnanna  lib.  1.  Discept.  32  n.  13.Rota  Decis.  806.  n.  10. 

Decret.   de   transact.  in   Oap.    Veniena  parft.    10.  reeent.   S.  Oongregatio  0.  in 

n.  2.  et  3.  Beiffenstnel  ad  enndem  loc.  Viterbien.  19  Sept.  1767.  et  i^liae, 
j^.  111.  n.  64  et  65.  De  Lnca  De  Benef. 


252 

EX  nm  CONGREGATIOIiE  INOICIS 


DECRETUM 


FBRIA  VI.    DIE    10  lULn    1874. 

Sao^a  Congregatio  Eminentissimorum  ac  Jfeverenffissi' 
morum  Sanctae  Romanae  Ecclesiae  Cardinaliuni  n  SAN- 
CTISSIMO  DOMINO  NOSTRO  PIO  PAPA  IX  Sanctnque 
Sede  Apostolica  Indici  librorum  pravae  doctrinae  ,  eorum- 
demque  proscriptioni^  ecopurgationi,  ac  permissioni  in  tini^ 
versa  christiana  Republica  praepositorum  et  delegatorum , 
habita  in  Palatio  apostolico  Vaticano  die  10  lulii  1874  , 
dnmnavit  et  damnat ,  proscripsit  proscribitque ,  vel  alias 
damnata  atque  proscripta  in  Indicem  Libroruni  prohibitorum 
referri  mandavit  et  mandat  quoe  sequuntur  Opera, 

Drei  Gewissensfragen  liber  die  Maigesetze.  Latine  vero  : 
Tria  quaesita  conscientiae  relate  ad  Leges  Maii.  —  Magun- 
tiae   1873.  Donec  corrigatur. 

Bhrerbietige  Vorstellung  und  Bitte  an  den  hoohwUrdigsten 
Episcopat  in  Preussen  :  ein  Wort  zur  Verstandigung  von 
Vincentius  Sincerus.  Latinevero:  Keverens  expositio  et  sup- 
plicatio  Rmo  Episcopatui  Borussico.  Verbuni  pro  conciliatione 
a  Vincentio  Sincero.  —  Monachii  1774. 

Ormanian  M.  —  Le  Vatican  et  les  Arm^niens.  —  Rome  1873. 
Imprimerie  Romaine  de  C.  Bartoli.  Decr.  S.  0.  fer.  IV  die 
11  Martii  1874. 

Auctor  Operis  cui  titulus :  Union  gdn^rale  dans  le  clergd 
seculier  du  sacerdoce  et  du  mariago  par  Tabbe  Caillet.  — 
Meulan  1873,  Prohib.  Decr.  5.  Febr.  1874,  laudabilit^r  se 
uubiecit  et  Opus  reprobavit. 


DECRETUM 

Toletane  Beatiflofttionis  et  Osnoniaationis  TeD.  servi  Dbi  ft.  Al- 
phonsi  de  Orosoo  Saoerdotis  Professi  Ordinis  Ireniitaran)  san- 
oti  Angustini  FroTinoiae  Hispanioae,  super  Dubio:  an  et  de  qui- 
bus  Miraoulis  oonstet  in  oasu,  et  ad  effeotum  de  quo  agiturP 

Inter  sodales  sammi  Augusiini  filios  nova  emicat  sancti- 
moniae  luce  Venerabilis  Alphonsus  de  Orozco  Hispanus,  qui 
Yeluti  lucerna  usque  adhuc  sub  modio  posita,  nunc,  temporum 
caligine  circumquaque  diffusa  ^  super  candelabrum  coUocatlir 
ut  omnibus  luceat  fidelibus,  qui  in  domo  Dei  sunt.  Hic  dUm 
vitam  degeret  in  terris,  Hispaniam  verbi  Dei  praedicatione , 
piis  lucubrationibus  conscriptis ,  et  virtutum  onmium  fulgore 
illuminaverat ;  praesertim  effusae  in  pauperes  charitatis  exem- 
pla  relinquens,  quibus  Saneti  Thomae  de  Yillanova  consodalis 
sui  praeclarissimus  extitit  imitator.  Vita  functo,  sepulchrum 
haud  famam  sanotitatis  eius  simul  contexerat.  Siquidem  in* 
structis  Ordinariorum  et  Apostolicae  Sedis  auctoritate  Proces* 
sibus,  Virtutes  eius  penes  Sacrorum  Rituum  Congregationem 
ad  examen  vocatae  sunt.  Quo  feliciter  absoluto,  Sumnius  Pon- 
tifex  CSiemens  XII  sa:  me:  decimonono  Kalendas  Septembris 
anni  MDCCXXXII  solemni  decreto  eas  heroicas  declaravit. 
Deinde  Causa  haec  divinae,  uti  videtur,  providentiae  consilio 
siluit :  ut  hisce  nostris  diebus  iu  maxima  Hispaniae  pertur- 
batione,  et  Bcclesiae  Catholicae  ubique  locorum  persecutione 
ad  exitum  perduceretur.  Quapropter  instante  Causae  Pbstu- 
latore  de  Miraculis  quae  a  Dei  virtute  Venerabilis  Alphonsi 
interventu  post  eius  obitum  patrata  dicebantur  instauratum 
est  iudicium  triplici  experiraento.  Primo  in  Antepraeparato- 
rio  conventu  apud  tleverendissimum  Cardinalem  Constantinura 
Patrizi  Episcopum  Ostiensem  et  Veliternensem ,  Sacri  Col- 
legii  Decanum ,  Sacrorum  Rituum  Congregationi  Praefectum 
Causaeque  Relatorem  coacto  tertio  Kaiendas  Septembris  an- 
ni  MDCCCLXX :  secundo  in  Praeparatorio  coetu  quehj  Vatica- 
nae  exceperunt  aedes  pridie  Idus  Augusti  anni  MDCCCLXXIII ; 
tertio  in  Generalibus  Corniliis  coram  Sanctissinio  Domino  No- 
stro  Pio  IX  Pontifice  Maxirno  in  iisdem  Vaticanis  Pontifica- 


libus  Aedihus  habitis  decimosexto  Kalendas  Augusti  anni  vet 
tentis.  Cnm  ibi  Reverendissimus  Cardinalis  Constantinus  Pa 
trizi  Causae  Relator  proposuisset  dubiuai :  <  An  et  de  quibu 
Miraculis  constet  in  casu  et  ad  effectum  de  quo  agitur? 
singuli  Reverendissimi  Cardinales  et  Patres  Consultores  su 
protulere  sententias.  Verum  Sanctissimus  Dominus  suam  di 
tulit  aperire  mentem ,  omnesque  exhortatus  esl  ut  secum  prec 
funderent  ad  impetrandam  ex  alto  virtutem  Spiritus  Sanct 
Adfuit  quidem  Patri  Beatissimo  divina  haec  virtus,  proindeque 
Dominica  XXV  post  Pentecosten  voluit  suum  proferre  iudi- 
cium.  Quapropter  oblatis  prius  sacris  Mysteriis  in  privato  suo 
Sacello,  nobiliorem  Palatii  Vaticani  aulam  ingressus  et  in  solio 
considens  ad  se  accivit  Reverendissimum  Cardinalem  Constan- 
tinum  Patrizi  Sacrorum  Rituum  Congregationi  Praefectum  et 
Causae  Relatorem  una  cum  R.  P.  Laurentio  Salvati  Sanctae 
Fidei  Promotore  et  me  infrascripto  Secretario,  iisdemque  ad- 
stantibus  solemniter  edixit :  «  Constare  de  duobus  Miraculis, 
quae  Deus  Omnipotens   Venerabili  Alphonso  de  Orozco  ad- 
precante  operatus  est :  scilicet  de  primo :  Instantaneae^  per^ 
fectaeque  sanationis  Pauli  de  Arleaga  Clerici  Professi  Or- 
dinis  Eremitarum   S.  Augustini  ab  arthrite   acuta  gravis^ 
simis  stipata  symptomatibus ;  de  altero:  Instantaneae  per^ 
fectaeque  sanationis  Mariae  Aloisiae  Luzi  Monialis  a  lethali 
concretione  polyposa  in  dextera  thoracis  parte.  » 

Huiusmodi  Decretum  in  vulgus  edi,  et  in  Acta  Sacrorum 
Rituum  Congregationis  referri  mandavit.  Decimoseptimo  Ka- 
lendas  Decembris  Anni  MDCCCLXXIV. 

CONSTANTINUS  Ep.  OsTIEN.  ET  VeUT.  CaRD.  PaTWZI 

S.  R.  C.  Praepbctos. 
Looo  ^  SigiUi. 

Dominicus  Bartotini  S.  M.  C.  Secretarius. 


J37 
DE  lUBILAEI  EXTENSIONE 

AD    UNIVERSUM    CATHOLICUM    ORGOBM 

PIMOLA  KNCYCLirA 


LEONIS  PAPAE  XII. 


LEO  PAPA  XIL 

Venerabiles  Fralres 
Sahifem  ef  Apostolicam  Benediclionem. 

Caritate  Christi  urgente  Nos,  ut  fructus  passionis  eius  in 
oranes,  quantum  divinitus  concessa  Nobis,  licet  indignis,  pote- 
state  possuraus,  derivandos  curemus;  in^ignibus  fidei,  pietatis, 
oranisque  virtutis  exemplis  tum  incolaruiu  huius  Urbis,  tum 
advenarum ,  qui  frequentissimi  pro  conditione  teiuporum  huc 
universalis  lubilaei  causa  convenerunt,  magnam  in  spein  erecti 
fore,  ut  ubique  studia  eadem  Fidehum  ad  utilitriteni  animarum 
suarum ,  ad  Dei  et  eius  Ecclesiae  glori  im  excitentur  ;  votis 
Stem  vestris  obsecundantes,  Venerabiles  Fraties,  et  Principum 
Oatholicorum,  quibus  vera  felieitas  cordi  est  gentiuni  sibi  sub- 
ditarum ,  quemadmodum  a  fel.  rec.  Praedecessoribus  nostris 
Benedicto  XIV  et  Pio  VI  iactum  est ,  Ecclesiae  thesiiuros  , 
uti  Romae  elapso  anno  sacro ,  ita  in  universis  orbis  terrne 
legionibus  aperiendos  in  Domino  put^ivimus.  Proinde  Consti- 
tulionem  ad  universos  Christifideles  edidimu-i ,  qua  lubilyei 
eiusfJeni  Indulgentiam  extendimus,  et  quae  pia  opera,  quoque 
temporis  spatio  ad  eam  consequeuilam  prnestari  (lebeant,  item 
permissas  arbitrio  vestro  facultates  iniuncta  opera  commu- 
tandi  ,  aut  redigendi  ,  eorum  commodo  qui  impediti  legitime 
fuerint,  indicamus,  eamque,  ut  per  Vos  cognosci  ab  omnibus 
possit,  Vobis  raittimus.  In  re  autem  huiusmodi  quam  neces- 
saria  opera  vestra  sit,  quantaque  Vobis  contentione  sit  labo- 
landuin,  ut  felices  consihis  nostris  exitus  respondeant,  nihil 
necesse  est  dicere.  Tantum  enim  boni  ex  solemni  hac  anui 
sacri  celebratione  peroepturi  sunt  populi,  quantum  diiitjentiae 

^eta  Tom.  VIII^  /asc.  LXJXIJ,  n 


238  EFISTOU   EIVCYCLICA 

studiique  ad  se ,  uti  par  est ,  praeparandos  adhibuerinf  ;  ut 
autern  plurimum  adhibeant,  id  ex  curis  pendet,  quas  in  id,  pro 
inunere  officii  vestri  pastoralis,  impenderitis.  Agnoscant  igitur 
per  Vos  quid  et  quantum  illud  sit  quod  eis  tribuitur.  Osten- 
dite  thesauri  pretium  quem  reseramus,  et  quara  fticile  oumes 
possint  eius  divitiarum  esse  participes,  tum  ob  amplissimaa, 
quas  ministris  Poenitentiae  concedimus  facultates  peccata  re- 
mittendi ,  tum  ob  ipsam  operum  naturam  ,  quae  imponuntur 
peccatis  expiandis.  Scitis  quanta  fuerit  ea  in  re  disciplinae 
severitas  in  Ecclesia  ante  saeculum  quartum  decimum.  Qui- 
cumque  pro  sola  devotione,  ait  fel.  rec.  Praedecessor  noster 
IJrbanus  II  in  Concilio  Claromontano,   <  non  pro  honoris,  vel 

>  pecuniae  adeptione,  ad  liberandain  Ecclesiam  Dei  lerusalem 

>  [)rofectus   fuerit ,    iter   illud   pro   omni   poenitentia  repute- 

>  tur.  »  Neque  sane  ahter  tunc  concedi  plenariam  indulgen- 
tiam  solitam  fbisse  novimus,  quemadmodum  verba  illa  refL^ens 
doctissiraus  -ac  piissimus  Dei  servus  Beatus  losephus  Maria 
Thoniasius  Cardinalis  aniraadvertit.   «  Hanc,  inquit,  plenariam 

>  indnlgentiam,  in  qua  opus  iniunctum  gravisnmum  erat  sum- 

>  ptilms,  incommodis,   laboriosissimis  itineiibus,  et  iraminen- 

>  tibus  vitae  periculis,  ut  potius  videri  possit  immutatio  poe- 
»  nitentiae,  quam  huius  absoluta  relaxatio  . . .  hanc,  inquara, 

>  plenariam  indulgentiam  pro  terra  sancta  alii  postea  Summi 

>  Pontifices  semper  confirmarunt.  >  Lenitatem  piae  matris  Ec- 
clesiae  imbecillitatem  miserantis  filiorum  suorum,  quae  nunc 
onera  tanto  leviora  ac  faciliora  pro  bonis  pretium  omne  exce- 
dentibus  imponit ,  Fideliura  considerationi  proponentes ,  illud 
certe  assequemini ,  ut  nemo  tam  mollis  et  neghgens  reperia- 
tur,  quin  bona  illa  velit  tara  parvo  sibi  comparare.  Cavendura 
tamen  est  diligenter ,  ne  inde  occasione  accepta ,  ut  verbis 
utamur  Sanctae  Synodi  Tridentinae  ,    «  peccata   ipsa   leviora 

>  putantes,  velut  iniurii,  et  contumeliosi  Spiritui  Sancto,  in 

>  graviora  labantur .  thesaurizantes  sibi  iram  in  die  irae.  > 
Qiiare  Ecclesiae  quidem  cm  in  re  ostendatur  hberaHtas ,  sed 
nihil  omnino  diligentiae,  atque  industriae  negligatur,  quo  re- 
i:igant  homines  in  memoriani  quaecumque  contra  Dei  legera 
coinmiserunt,  eaque  dolentes  ex  anirao,  ac  detestantes  integre 


ttoms  PA^AE  itii.  i^§ 

ac  smcere  confiteantur ;  atque  inde  magis  ad  adniirandam 
amandamque  D^i  benignitateni  excitentur,  qui  se  tam  facileni 
ac  placabilern  praebeat  iis,  qui  nunquam  satis  plectenda  im- 
pietate    «  semel  a  peccati ,  et  Daemonis  servitute  per  Bapti- 

>  smum  liberati .    et  accepto  Spiritus  Sancti   dono ,    scienter 

>  templum  Dei  violare,  et  Spiritum  Sanctum  contristare  non 
»  formidaverint.  > 

Eam  ob  causam  exemplum  secuti  Praedecessorum  nostro- 
rum,  solemni  indicto  lubilaeo,  divinum  auxilium  ad  prosperum 
tanti  operis  exitum  publice  implorari  iussimus,  sine  quo  nihil 
eiusmodi  humana  pote^t  imbecillitas,  et  frangi  populo  panem 
verbi  Domini  tum  in  templis,  tum  in  plateis  ,  quo  ministro- 
rum  ope  salutis  animarum  zelo  flagrantium ,  et  cathohcam  de 
Indulgentiis ,  ac  lubilaeo  doctrinam  doceretur  diligenter ,  et 
de  omni  Christiani  instituti  admoneretur  officio,  et  ad  since- 
ram  poenitentiam  gravissima  oratione  excitaretur. 

Sibi  igitur  unusquisque  vestrum,  Venerabiles  Fratros,  hoc 
potissimum  in  tempore  illud  Prophetae  dictum  putet:  <  clama, 
necesses:  quasi  tuba  exalta  vocem  tuam,  et  annuntia  populo 
meo  scelera  eorum,  et  domui  lacob  peccata  eorum ;  >  et  ipsi 
per  Vos,  quoad  poteritis,  et  monitu  vestro  sacri  oratores,  quos 
elegeritis  verbis  ac  vita  ad  movendos  animos  maxime  idoneos, 
inculcent  auribus  omnium,  quod  omnibus  comrninatus  est  Chri- 
stus:  €  nisi  poenitentiam  habueritis,  omnes  similiter  peribitis.  > 
Doceant ,  idipsum  ,  nos  ut  poeniteat ,  petere  supplici  preco 
oportere,  quod  implorabat  verbis  illis  Propheta :  «  converte  nos 
Domitie  ad  Te,  et  convertemur :  >  ostendant,  quanta  in  Deum 
iniuria  sit  peccatum:  incutiant  salutarem  animis  terrorem  seve- 
ritate  proposita  divini  iudicii,  ac  suppliciorum  acerbitate  quae 
parata  sunt  morientibus  in  peccato  suo  ;  excitent  vero  spem 
in  omnibus  ab  infinita  Dei  bonitate  iinpetrandae  misericor- 
diae,  qui  se  expectare  affirmat,  ut  misereatur,  cuius  sunt  vo- 
ces  illae  dulcissimae :  <  convertimini,  et  agite  poenitentiam  al) 

>  omnibus  inquinamentis  vestris,  et  non  erit  vobis  in  ruinarn 

>  iniquitas.  Proiicite  a  vobis  omnes  praevaricationes  vestras, 

>  in  quibus  praevaricati  estis ,   et  facite  vobis  cor  novum  et 

>  spiritum  novum Quia  nolo  mortem  morientis,  Hicit  Dc- 


!240  EPISTOLA   ENCrcLlCA 

>  niinus  Deus :  revertimini  et  vivite.  »  Ex  quo  illud  facild 
conseqiietur ,  ut  agnoscatur ,  quani  dignus  amore  sit  pater 
adeo  bonus  ac  misericors,  indeque  subeat  consideratio,  quam 
indigna  tanta  bonitate  ratio  sit  eum  offendere ;  dolor  denique 
intimus  oriatur,  ac  detestatio  peccatorum  ,  certaque  ac  deli- 
berata  voluntas  vitam  et  mores  emendaudi. 

Ita  internae  q^tensa  poenitentiae  necessitfite ,  ad  eamque 
compaiatis  Fidelium  animis,  de  eadem  quatenus  sacramentum 
est,  diligent^r  doceantur.  Admoneant  eos  ministri  verbi  Do- 
mini ,  aeque  necessarium  esse  illud  degenerantibus  post  Ba- 
ptismum,  quam  Baptismum  ipsum  nondum  regeneratis,  merito 
pr»)inde  dictum  <  secundam  tabulam  post  naufragium ,  >  qua 
una  in  aeternae  salutis  portum  liceal  pervenir-e :  ostendant  quo 
sensu  doloris  et  humilitatis,  qua  fide,  qua  integritate  confiteri 
peccata  sua  debeant;  neque  illud  docere  praetermittant,  con- 
fessionem  generalem  persaepe  utilem  esse,  certis  autem  in  ca- 
sibus  omnino  necessariam :  abluta  vero  per  absolutionem  culpa, 
aeternaque  poena  condonata,  temporaleni  plerumque  superesse; 
ita  omnino  divina  exigente  iustitia,  ut  poenis  saltem  tempore 
(lefinitis  puniantur  ii,  quorum  sct»leribus  nec  ipsa  nullis  definita 
lemporis  finibus  supplicia  satis  digna  fuissent.  Sic  praeparatis 
animis,  Fideles  sancti  lubilaei  fructus  adipisci  poterunt;  sed 
ut  opera  qua  par  est  pietate  fiduciaque  suscipiant,  per  quae 
hoc  tantum  boni  sint  adepturi,  vestrum  erit  eflicere,  ut  intel- 
ligant,  ac  certum  et  persuasum  habeant,  relictum  esse  Eccle- 
siae  a  mediatore  Dei  et  hominum  Christo  lesu  inexhaustum 
iueritorum  suorum  thesaurum,  quibus  et  merita  accedunt  Bea- 
lissimae  Virginis  Genitricis  eius ,  Sanctorumque  omnium  vi 
copiosae  apud  Dominum  redemptionis  eo  dignitatis  evecta,  cuius 
divitias  hominibus  dividere,  in  eius  esset  potestate,  quem  Chrf- 
stus  ipse  visibile  pro  se  invisibili  in  eadem  Ecclesia  caput 
constituisset ;  eius  nempe  prudenti  arbitrio  merita  illa  modo 
amplius  modo  arctius  applicari  vivis  ad  modum  absolutionis, 
mortuis  ad  modum  suffiagii  posse,  si  quidem  iUi  per  Sacra- 
mentum  poenitentiae  culpain  eluissent,  aeternaque  poena  es- 
sent  absoluti,  hi  vero  si  cum  Deo  caritate  coniuncti  niigrassent 
e  vita ;  in  ea  vero  meritorum  iiiorum  applicatione  indulgen- 


LEONis  PAPAi:  \n.  241 

f  iam  esse  positam,  per  quam  temporales  poenae  apud  divinani 
iustitiam  peccatis  debitae  plus  minusve  rolnxantur,  pro  modo 
applicationis  a  d^spensatore  thesauri  illius  Romano  Pontifice 
constitutae,  et  qurim  Pideles  ad  eani  afferant,  praeparationis: 
ideoque  plenariam  esse  indulgentiain  lubilaei,  et  ab  aliis  etiam 
l)lenariis  indulgentiis  distinctam,  quae  in  modum  lubilaei  con- 
ceduntur,  propterea  quod  anno  soiemnis  remissionis,  qui  lu- 
bilaeus  dicitur ,  amplior  poenitentiae  ministris  ad  hoc  ipsum 
constittitis  tribuitur  focultas  a  peccatis  absolvendi,  et  vincula 
atque  impedimenta  relaxandi ,  quibus  non  raro  confitentium 
conscientia  implicatur:  dum  autem  universi  Christiani  populi 
in  coelum  ascendit  deprecatio ,  certior  in  omnes  ampliorque 
placnti  poenitentia  Domini  descendit  miseratio. 

Atque  haec  quidem,  Venerabiles  Fratres,  docendi  sunt  po- 
puli ;  sed  ut,  quae  docti  fuerint,  efficere  cum  fructu  possint, 
quam  necessaria  sit  apta  et  opportuna  Sacerdotum  opera, 
apud  quos  confiteri  peccata  sua  debeant ,  probe  intelligitis. 
Quamobrem  curandum  sedulo  Vobis  est,  ut  ii,  quos  ad  con- 
fessiones  audiendas  deligetis,  ea  meminerint  ac  praestent,  quae 
de  ministro  Poenitentiae  praecipit  Praedecessor  noster  Inno- 
c^ntius  III.,  ut  scilicet  <  sit  discretus  et  cautus,  ut  more  pe- 

>  riti    medici    similiter   infundat  vinum   et  oleum   vulneribus 

>  sauciati,  diligenter  inquirens  et  peccatoris  circumstantias  et 

>  peecati,  per  qu?is  prudenter  intelligat,  quale  illi  deheat  con- 

>  silium  praebere,  et  eiusmodi  remedium  adhibere  diversis  ex- 

>  perimentis  utendo  ad  sanandum  aegrotum  ;  >  habeatque  prae 
oculis  documenta  illa  Ritualis  Romani :   «  videat  diligenter  Sa- 

>  cerdos,  quando  et  quibus  conferenda,  vel  neganda,  vel  dif- 

>  ferenda  sit  absolutio,  ne  absolvat  eos,  qui  talis  beneflcii  sunt 

>  incapaces,  quales  sunt  qui  nulla  dant  signa  doloris,  qui  odia 

>  et  inimicitias  deponere,  aut  aliena,  si  possunt,  restituere, 

>  aut  proximam  peccandi  occasionem  deserere,  aut  alio  modo 

>  peccata  derelinquere,  et  vitam  in  melius  emendare  nolunt ; 

>  aut  qui  publicum  scandalum  delerunt,  nisi  publice  satisfa- 

>  ciant ,  et  scandalum  tollant.  >  Quae  quidem  nemo  non  vi- 
derit  quam  longe  ab  eorum  ratione  distent ,  qui ,  ut  gravius 
aliquod  audiunt  peccatum,  aut  aliquem  sentiunt  multiplici  pec- 


242  EPISTOLA    KiMCYCLICA 

catornm  penere  infectum,  statim  pronnntiant  se  non  po*?  o  •T)- 
solvere ;  iis  nempe  ipsis  mederi  recusant,  qnihus  maxini^j  c.  - 
randis  ab  eo  sunt  constituti  qui  ait :  non  est  opus  xmlenfihus 
medico ,  sed  male  habmfibus  ;  aut  quibus  vix  ulla  sci  u<an- 
dae  conscientiae  diligentin  ,  aut  doloris  ac  propositi  satis  vi- 
detur  significatio ,  ut  absolvere  se  posse  existiment ;  ac  tum 
(lemum  tutum  se  cepisse  consilium  putant,  si  horaines  in  aliud 
tempus  absolvendos  diraiserint.  Si  enim  ulla  in  re  servanda 
est  mediocritas,  in  hac  potissimum  servetur  neoesse  est,  ne 
vel  nimia  facilitas  absolvendi  facihtatem  nfferat  peccandi,  vel 
nimia  difficultas  alienet  animos  a  confessione,  et  in  despera- 
tionem  sulutis  adducat.  Sistunt  se  quidem  raulti  Sacramenti 
Poenitentiae  ministris  prorsus  imparati ,  sed  persaepe  tameii 
huiusmodi,  ut  ex  imparatis  parati  fieri  possint,  si  raodo  Sa- 
cerJos  viscera  indutus  misericordiae  Christi  lesu,  qui  mm  rc-- 
nit  vocare  iustos  sed  peccalores,  sciat  studiose,  patienter,  et 
raansuete  cum  ipsis  agere.  Quod  si  praestare  praetermittat , 
profecto  non  raagis  ipse  dicendus  est  paratus  ad  audiendum, 
quam  caeteri  ad  confitendum  accedere.  Imparati  enim  ilH  tan- 
lummodo  sunt  iudicandi  ,  non  qui  vel  gravrssiina  admiserint 
tiagitia,  vel  qui  pkrimos  etiam  annos  abfuerint  a  confessione  ; 
misericordiae  enira  Domini  non  est  numerus,  ef  bonitatis  m- 
pnitus  est  thesaurus;  vel  qui  rudes  conditione,  aut  tardi  in- 
genio  non  satis  in  se  ipsos  inquisierint ,  nuha  fere  industria 
sua  id  sine  Sacerdotis  ipsius  opera  assecuturi ;  sed  qui,  adhi- 
bita  ab  eo  necessaria,  non  qua  praeter  modum  graventur,  in 
iis  interrogandis  dihgentia,  omnique  in  iisdem  ad  detestatio- 
nem  peccatorum  excitandis  ,  non  sine  fusis  ex  intimo  corde 
ad  Deum  precibus,  exhausta  caritatis  industria,  sensu  tamen 
doloris  ac  poenitentiae,  quo  salteiu  ad  Dei  oratiam  in  Sacra- 
mento  impetrandam  disponantur,  carere  prudenter  iudicentui\ 
Quocumque  autem  animo  sint  qui  accedant  ad  rainistrum  Poe 
nitentiae  ,  nihil  ei  magis  caven.dum  est ,  quam  ne  sua  culpa 
diffisus  quispiam  Dei  bonitati,  aut  Sarramento  reconcihationis 
infensus  discedat.  Quare  si  iusia  sit  causa.  cur  differenda  sit 
absohitio,  verbis,  quoad  poterit,  hnmanissimis  persmuieat  con- 
fessis  necesse  est ,  id  et  innnus  ( tiiciumque  suum  ,  et  eorum 


LEONIS   PAPAV.    Ml.  243 

ipsoruni  salutem  omnino  postulare,  eosque  ad  redeunduni  quam- 
j)rimum  blandissime  alliciat,  ut,  iis  fideliter  peractis,  quae  sa- 
lubriter  praescripta  fuerint,  vinculis  soluti  peccatorum  gratiae 
coelestis  dulcedine  reficiantur.  Aptissimo  eius  caritatis  exemplo 
inter  ceteros  esse  potest  S.  Raymundus  de  Pennafort ,  quera 
insignem  Sacramenti  Poenitentiae  ministrum  appellat  Eccle- 
sia.   €  Cognitis  peccatis,  inquit,  adsit  (confessarius)  benevolus , 

>  paratus  erigere  et  secum  onus  portare ;   habeat  dulcedinem 

>  in  affectione,  pietatem  in  alterius  crimine,  discretionem  in 

>  varietate,  adiuvet  confitentem  orando,  eleemosynas  et  caetera 

>  bona  pro  eo  faciendo,  semper  eum  iuvet  leniendo,  consolando, 

>  spem  promittendo,  et,  cum  opus  fiierit,  etiam  increpando.  > 

Huiusmodi  vero  acoepti  patieatia,  ac  benignitate  caritatis 
peccatores  aequiore  etiam  animo  poenae  se  subiicient ,  quae 
sibi  satisfactionis  nomine  irrogabitur.  Animadvertant  enim  ne- 
cesse  est,  non  eam  esse  vim  ac  naturam  lubilaei,  ut  per  eius 
indulgentiam  omni  solvantur  homines  obligatione  offensae  pec- 
cajtas  Dei  iustitiae  satisfaciendi,  quasi  vero  quae  poenitentibus 
eius  rei  cauiBa  a  Sacerdotibus  Sacramenti  ministris  per  id  tem- 
pus  iniunguntur,  praestare  necesse  non  sit.  Nam  ad  Sacra- 
inenti  integritatem  pertinet  satisfactio  illa,  neque  profecto  alia 
Nobis  mens  esse  potest,  dum  permissa  a  Christo  potestate  do 
severitate  debitae  peccatis  poenae  per  indulgentiam  remittiraus, 
nisi  ut  illi  dumtaxat  tanto  fruantur  beneficio,  qui  omnia  im- 
pleverint,  quibus,  eodem  Ecclesiam  suam  docente  Christo,  di- 
dicimus  velle  iustitiae  suae  Deum  per  infinita  ipsius  Filii  sui 
Hedemptoris  nostri  merita  satisfieri.  Revocanda  igitur  vobis 
sunt  iu  memoriam  Poenitentiae  ministris  verba  illa  S.  ConciUi 
Tridentini:   «  debent  Sacerdotes,  quanium  prudentia  suggesse- 

>  rit,  pro  qualitate  criminum,  et  poenitentium  facultate,  salu- 

>  tares  et  convenientes  satisfactiones  iniungere;  >  et  quod  docet 
Catechismus  eiusdem  S.  Concilii,  in  irroganda  «cilicet  satisfa- 
(tiunis  poena  nihil  sibi  suo  arbitratu  statuendum  esse ,  sed 
omnia  iustitia,  prudentia  et  pietate  dirigenda ;  qua  ut  regula 
peccata  metiri  videantur,  et  poenitentes  suorum  scelerum  LM'a- 
vitatem  agnoscant,  operae  pretium  esse  eis  interdum  significare 
quae  poenae  quibusdam  delictis  ex  veterum  canonum  praescri- 


244  EPISrrLA    ENCVCLICA 

pto,  qui  poenitentiales  vocantur,  constitutae  sint;  universaequo 
satisf  iclionis  raodum  culpae  ratione  temperandum. 

Quam  in  rem  illud  etiam  hoc  praesertim  tempore  niiseri- 
cordiae  et  remissionis  opportune  admonebuntur  Sacerdotes, 
quod  ait  Doctor  Angelicus  :  «  Melius  est  quod  Sacerdos  poe- 

>  nitenti  indicet  quanta  poenitentia  esset  sibi  pro  peccatis  in- 
»  iungenda ,  et  iniungat  nihilominus  aliquid ,  quod  poenitens 

>  tolerabiliter  ferat.  >  Quod  ipsum  antea  docuerat  Chrysosto- 
mus:  €  Si  nulla  ex  parte,  inquit,  parcere  volens  debitam  adhi- 

>  bueris  sectionem,  fiet  saepe,  ut  animum  ille  doloris  impa- 

>  tientia  despondens,  atque  adeo  omnia  simul  detrectans  cum 

>  pharmacum,  tum  vinculum,  se  ipse  praecipitem  ferat,  con- 

>  trito  iugo,  et  confracto  laqueo.  Equidem  complures  recensere 

>  pos-^im,  quos  constat  in  extiema  mala  adaotos  non  ob  aliud, 

>  nisi  quod  digna  ab  eis  poena,  et  quae  peccatis  perpetratis 

>  par  esset,   exigeretur.  > 

Huc  vero  cum  pertineat  saluberrima  haec,  quae  nobis  divini- 
tus  facta  est,  potestas  aierita  Dei  et  Hominis  Christi  Domini, 
et  Sanctorum  eius  dispensandi,  ut  partibus  omnihus  iiupletis 
Sacramenti  Poenitentiae,  quidquid  poenae  adhuc  sibi  luendum 
supersit  peccatorum  supplere  Pideles  possint;  date  operam,  ut 
intelligant,  qua  ratione,  quo  ordine,  qua  pietate,  quae  ad  id 
iniuncta  fuerint,  sint  exequenda.  Discant  supplicationes  hasce, 
quae  ad  certas  sacras  aedes  faciendae  praescribuntur ,  instar 
esse  quoddam  stationum  illarum,  quae  priscis  Ecclesiae  tem- 
poribus  fieri  solebant,  cum  mos  fuit  fidelium,  ut  certis  diebus 
includerent  se  in  sacris  aedibus,  ibique  ieiuni  orantesque,  et 
annos  suos  recogitantes  in  amaritudine  animae  suae  usque  ad 
vesperam  perseverarent. 

Quod  si  nunc  temporis  Ecclesia  tanto  minus  requirit  a  filiis 
suis  ad  hoc  etiam,  ut  plenariam  consequi  indulgentiam  pos- 
sint,  id  non  ita  sane  est  interpretandum,  quasi  minorem  exi- 
stimet  nunc ,  quam  antea ,  del)'^  «^  nos  D  o  compensationeui 
pro  peccatis;  sed  dum  laI)orio.s;i  o[)era  mitigat  misericordia  , 
quantucn  de  asperitate  remittit  cxteiioris  satisfactionis,  tantum 
conaii  vult  homines  ,  ut  interioris  vi  contritionis,  piique  ar- 
dore  studii  exsequendorum,  quae  imperaverit,  operum  interiori 
profectui  aflferant  animorum. 


LEoNiS   PAPAE    XII.  ^iij 

Atque  ad  hoc  illud  refei'tur,  quod  iat^r  iniuncta  oporHS;ni- 
ctissimafc  Euch^ristiae  perceptio  nuiuerotur,  qua,  cuni  ipse  iii 
ea  fons  coelestium  omnium  charismatum  ac  donorum  Chri^tus 
Domiaui  contineatur,  nuUa  proffecto  efficacior  res  est  ad  igneiu 
excitandum  perfectae  caritatis  :  ex  quo  liquet  quantopen^  in 
eam  curam  incumbendum  Vobis  sit,  ut  (idelis  populus  tauti 
Sacramenti  vim  et  naturam  doceatur ,  et  optime  affecto  uc 
praeparato  animo  ad  illud  accedat. 

Habetis,  Venerabiles  Fratres ,  quae  velimus  potissiumm , 
quod  ad  sacrum  pertinet  lubilaeum  ,  fideles  populos  praemo- 
neri.  Freti  studio  vestro  salutis  commissarum  Vobis  animaium 
uon  modo  Vos  confidimus  operam  daturos,  ut  oiimes  ea  stu- 
diose  peragendo,  quae  indicaviums,  plenariam,  quam  omnibus 
de  inaestimabili  Ecclesiae  thesauro  offeri.mis,  consequantur  iu- 
dulgentiam ;  sed  ita  consequantur,  ut  eius  tVuctus  etiam  in  po- 
sterum  permaneat.  Eo  enim  pro  sollicitudine  nostra  omuiuin 
Ecclesiarum  spectant  vota  nosti*a,  dum  heneficium  huius  uodi 
ad  universos  orbis  Cathohcos  extendinus,  ut  omnis  ,  si  fieri 
potest,  corruptela  a  moribus  Christi;ini  populi  in  perpetnum 
removeatur.  In  vestro  quique  grege  ,  quae  potissimum  vitia 
dominentur,  probe  nostis.  In  ea  igitur  radicitus  evelKmda  toto 
animo  incumbere  nunquam  zeli  vestri  pastoralis  desistat  indu- 
stria.  Immane  iliud  flagitium  contumeliose  in  Deum  loquendi 
quis  credidisset  fieri  unquam  posse,  ut  cUi  liretur  intor  Chri- 
stianos?  Atqui  tamen  nulla  iam  pene  regio  est,  in  qua  uon 
temere  iuretur,  ac  sanctum  et  terribile  nojiien  Domini  ii^ur- 
petur  irreverenter,  atque  adeo  non  desint  (horrescimus  cogi- 
tantes,  pudetque  dicere)  qui  ei,  quem  Angeli  glorifi  ant,  non 
vereantur  maledicere.  In  huiusmodi  impietatem  ,  qua  nulia 
maior  Divinae  Maiestati  affcrri  potest  iniuria,  exardescat  zelus 
vester,  summaque  ope  invehatur.... 

Vestrum  potissimum  est  decorem  diligere  domus  Dei :  at 
illud  maximae  curae  Vobis  esse  debet,  ne  illa  adeuntium  cultu 
habituque  minus  decente,  aut  quavis  irreligiositate  vitjletui* , 
quibus  sane  nihil  eam  magis  dedecorat;  neve  uuquam  excidant 
fidelibus  monita  illa  Christi  Domini:  Domus  mea  domus  ora- 
lionis  e.st,  et:  Ji^elus  domus  tuae  comedit  me. 


246  EPISTpLA    ENCYCLICA 

Meniinerint  adnioniti  per  Vos  populi  praeceptum  ,  quod 
ipse  Doriiinus  iuiposuit  verbis  illis:  memento,  ut  S(xbbata  s<\n^ 
ctijices,  et  horrendani  illam  in  violatores  sententiam:  Snbbata 
mea  violaverunt  rehementer:  dixi  ergo  ut  effanderem  furo- 
rem  meum  super  eos  ,  (*t  consumerem  eos :  in  quo  tamen 
tanta  est  multorum  perversitas,  ut  vel  non  dubitent  servilia 
exercere  ,  vel  quae  immunitas  ab  huiusmodi  operibus  ad  va- 
candum  Deo  praecepta  est,  ea  ipsi  ad  vacandum  Diabolo  abu- 
tantur;  ita  se  diebus  festis  ad  comissationes ,  ad  ebrietatera , 
ad  libidinem,  ad  omnia  Diaboli  opera  proiiciunt.  Tollatur  in 
perpetuum,  quoad  per  Vos  fieri  poterit,  scandahmi  huiusmodi, 
succeditque  illi  orandi  studium  ,  audiendique  verbi  Domini , 
neque  modo  pie  assistendo  augustissimo  Missae  sacrificio,  sed 
ipso  sumendo  Christi  Corpore,  saluberrima  sacrificii  ipsius  par- 
ticipatio. 

Quid  vero  de  Ecclesiae  praeceptis,  quid  nominatim  de  abs- 
tinentiae  ac  ieiunii  observantia  diceraus?  Quotus  enim  iam 
quisque  est  qui  praeceptum  illud  praesertin)  vel,  ut  par  est, 
curet ,  vel  etiam  non  omnino  contemnat  ?  In  hoc  etiarn  in- 
telligitis,  quam  necesse  sit,  Vos  animum  intendere,  ut  co- 
gnoscant  Fideles  quo  praecepta  Kcclesiae  pertmeant ,  quan- 
taque  tantae  parentis  auctoritatem  veneratione  prosequi  de- 
beant,  de  qua  sponsus  ipse  on\s  Christns  pronuntiavit :  «  si- 
»  quis  Ecclesiam  non  audierit,  Sit  tibi  sicut  ethnicus,  et  pu- 
>  blicanus.  » 

Omnis  quidem  aetas  curas  veslra^  sibi  vindicat,  sed  ea 
potissimum,  ex  qua  futurus  pen^let  Ecclesiae  status  et  huma- 
nae  societatis,  quamque  ideo  coniurata  in  utriusque  perniciem 
omni  ope  ad  suas  partes  adducere  conatur  irapietas.  Educa- 
tionis  eius  ac  disciplinae  vel  neghgentiam  vel  perversitatem 
inde  magna  ex  parte  ropetendam  esse  probe  cognoscitis ,  ac 
nobiscum  deploratis,  quod  iam  homines  Matrimonii  sanctitatis 
et  officiorum  cepisse  vide^itin  njlivio;  adeo  crebro  contractus, 
ut  vocant,  civilis,  qui  tot  in  i igionibus  usurpatur,  occasioae, 
sanctissimae  Sacramenti  illius  leges  violantur,  quod ,  Paulo 
Apostolo  auctore,  magnum  est  in  Christo  et  in  Ecrlesia  ; 
adeo    invaluit  iniquissima  illa   inter  catholicos  et   haereticos 


LF.ONS    PAPAK    XII.  247 

coninges  conventio,  uf  vel  tota  proles  patris,  vel  mascula  pa- 
tris,  femina  matris  religionem  seqnatur.  Videtis  igitur  quHnta 
Vobis  suscipienda  sit  soUicitudo,  ut  fideles  catholicam  de  Sa- 
cramento  illo  teneant  doctrinam,  et  ad  parendum  adducantur 
Ecdesiae  legibus,  funestaque  illa  Ohristianae  educationis  per- 
nicies,  quantum  eniti  hortatu  et  auctoritate  possitis,  a  Chri- 
stiano  populo  amoveatur  :  generafim  vero  ut  catholicis.  mo- 
ribus  atque  institutis  imbuantur  adolescentes ,  et  eisdem  ipsis 
instando,  et  parentibus,  et  praeceptoribus,  contendite ;  prae- 
sertim  vero  ut  caveant  a  seductoribus,  ut  adeo  propagatam  rai- 
serrima  temporum  conditione  opinionum  sententiarumque  pra- 
vitiitem,  et  unde  teterrima  malorum  omnium  seges  orta  est, 
libros  religioni ,  moribus  ,  quieti  publicae  infestos  perhorre- 
scant.  Quae  ut  pestis  prohibeatur  a  fideh  populo,  eum  i<len- 
tideui  admrmendum  curate ,  quam  iuste  ac  silubriter  et  a 
PrMedecessoribus  nostris,  et  a  Christianis  Prin^^ipibus  cautum 
sit,  ne  libri  huiusmodi  retineantur .  nuUamque  ea  in  re  ni- 
rniam  vio^ilantiam  curamque  existimate.  Omnis  autem  actatis, 
sexus,  conditionis  mortalibus  (onsultum  fuerit,  si  salutari  pa- 
bulo  assidue  nutriantur  verbi  Domini .  si  frequens  fuveatur 
usus  Sacramentorum  •  si  pii  coetus,  quibus  utrumque  sit  in 
primis  propositum,  vel  provehantur  quicumque  sint,  vel  novi 
etiam  instituantur. 

Sed  ad  haec  efflcienda  adintoribus  Vabis  opus  est,  quos 
vooavit  Dominus  operarios  in  vineam  suam.  Quare  admonete 
eos  assidue  quam  non  ipsis  liceat  esse  otiosis.  quamque  ne- 
cesse  sit,  ut  operam  suam  conferant  ad  mores  popuh  mode- 
randos.  Inquirite  sedulo  in  eorum  vitam,  sermones,  convictus, 
nonsuetudines:  «  manus  enim  sordida,  ut  ait  S.  Gregorius  M., 

>  aliara  non  lavat,  et  oculus  plenus  pulvere  maculam  non  con- 

>  siderat;  ita  mundus  debet  esse  qui  vult  ahena  corrigere.  > 
Ad  cultus  praeterea  eorum  exterioris  gravitatem  acmodestiam 
diligenter  attendite.  Ut  autem  docendis  Fidelihus,  et  eccle- 
siasticis  ministeriis  recte  riteque  ^beundis  sint  idonei,  ne  sitis 
experimento  contenti,  quod  dederint  antequam  Ordinibus  ini- 
tiar»»ntur;  sed  curate,  ut  initiati  nunquam  desinant  in  rerum 
s?icrarum  ^tudiis  impigre  se  exercere.  Qno  spectat  quod  Con- 


248  EPISTOU    FNCYCLICA 

cilium  Hoinanurn  habitura  a  Benedicto  XIII  anno  Tnbilaei  1725 
de  congregationibus  decrevit  Ecclesiasticorura  <  seuiel  in  una- 
»  quaque  hebdomada  habendis,  in  quibus  alternatini  etrituuin 

>  et  conscientiae  casns  proponantnr,  diseutiantur,  et  practice 
»  exerceantur ;  »  quodque  proinde  Vobis  maiorem  in  modum 
voluraus  commendatum. 

Ceteris  vero  Ecclesiasticis  eos  aequum  est  in  omnibus  ex- 
cellere,  qui  excellunt  di^nitate.  Eorum  idcirco  a  Vobis  ratio 
est  habenda  diligenter,  ut  nihil  in  eis  reprehendendum  populus 
animadvertat,  quos  raaxime  intuetur;  sed  ita  Vobiscum  con- 
silio  atque  opera  conspirent  in  opus  ministerii ,  in  aedifica- 
tionem  Corporis  Christi,  ut  merito  cum  Concil.  Trid.  Ecclesiae 
Senatus  dici  possint.  Parochorura  praesertim  curas  et  indu- 
striam  acuite,  ut  ex  praescripto  eiusdeni  Sanctae  Synodi  <  ple- 
»  bem  per  se  incessanter  instruant,  et  Sacramentis  reficiant, 

>  quotidianas  pro  populo  ad  Deum  preces  et  orationes  eff*un- 

>  dant,  et  laudabili  vitae  et  conversationis  exeraplo ,  virtuti- 
»  ))us,    et   moruni   discipUna   omnibus  praeluceant ,  viaraque 

>  salutis  praeraonstrent,  »  ceteris  denique  fungantur  officiis, 
quae  ihidera  praescripta  sunt. 

Serainariura  custodite  ut  pupillam  oculi,  et  quicumque  in 
spem  Ecclesiae  adolescunt,  Clericorum  institutio  summae  Vobis 
curae  sit,  acriterque  vigilate  ne  quis,  nisi  indole,  virtute, 
scientia  vere  se  vocatura  praeseferat  in  sorteni  Doraini,  sacris  Or- 
dinihus  initietur.  Neque  eo  rainus  rehgiosaruni  farailiarum  ob- 
servantiae  prospicite  facultatihus  utentes,  quae  Vobis  a  S.  Con- 
ciiio  Tridentino  vel  taraquara  Ordinariis,  vel  taraquara  Sedis 
Apostolicae  delegatis  tribuuntur.  Scholas  et  collegia  adolescen- 
tium  crebrp  invisite  ad  venena  prohibenda  praesentis  aevi  cor- 
ruptelarum,  omniaque  ad  norraam  dirigenda  sanctissimae  di- 
sciplinae.  Instate,  ut  Moniales  quae  Deo  voverunt  rehgiose 
praestent,  «  et  quas  (uti  raon(»t  f^onciliura  Roraanum)  educan- 
»  das  ac  formandas  suscepeiiu:   j^uellas  convictrices,   pie  illas 

>  et  catholice  instruant,  incumbantque,  ne  ipsarum  ornatus  et 

>  vestes  puellis  inter  sponsas  Christi  versantibus  disconveniant.> 
Quae  de  celebratione  synodorum,  quae  de  visitationt^  dioece- 
sium  praecipiuntur  a  Concilio  Tridentino  partes  ducitci  rauneris 


vestri  gravissiraas.  Ea  ut  praescriptis  ab  eo  temporibus  nio- 
(Joque  religiose  impleantur,  Vobis  etiaui  atque  eiiaiu  commen- 
damus.  lade  enim  et  cognoscetis  oves  vestras.  et  quibus  earum 
nialis  medendum  sit,  quibus  commodis  consuleudum  intellige- 
tis.  Omnium  ordinum  cura  Vobis  comujissa  est,  sed  praecipue 
pauperum,  quibus  ad  evangeliz  indum  se  uiissum  a  Patre  pro- 
fessus  est  Christus,  in  quos  adeo  prneelara  singularis  praebuit 
argumenta  volun^ati?^.  Probe  autem  intelligitis  quam  facile  sit, 
ut,  egestate  impellente,  omnes  praesentis  Dei  beneficentine 
fructum  amittant.  Bonis  igitur  Ecclesiae  ita  utimini,  ut  prae- 
ceptum  Domini  in  exemplum  impleatis:  quod  supere^t  clate 
eleemosynam^  eaque  fideliter  prae^tetis,  quae  de  banorum  il- 
lorum  usu  Episcopis  praescribit  Ecclesia:  aditum  h  ibeaut  ad 
Vos  faciiem  egentium  gemitus;divitum  opem,  eleemosyuae  prae- 
cepto  quam  saepissime  proposito,  pro  eis  impiorate;  eosque  ab 
omni  oppressione  atque  iniuria  pro  virili  parte  defendite.  Con- 
tra  foeneratorum  iniquitatem,  qui,  ut  nit  Calechis.  Rom.,  mi- 
seram  plebem  compilant  et  trucidant  usui  is,  intor  cetera  vehe- 
menter  invehatur  zelus  vester,  quod  malum  adeo  miseris  hisce 
temporibus  invaluit...  (1). 

Inter  pauperes  autem  eos  praesertim  caritati  vestrai»  com- 
mendamus,  quorum  egestati  vel  orlatas,  vel  aegritudo  veluti 
cumulus  accedit,  ut  domus  utriusque  sexus  adolescentibus  alen- 
(lis  educandisque,  invalidis  aegrisque  recipiendis  tuiu  q,uod  ad 
corpus  remque  familiarem  pertinet ,  tum  quod  ad  aniamm  , 
quam  diligentissime  accurentur. 

Ne  multa:  pastores  Vos  estis  ac  magistri  populorum.  Ve- 
strum  idcirco  est,  Venerabiles  Fratres,  non  mo<lo  vigilare.  iie 
quos  crediti  Vobis  greges  spiritualium  bestiarum  patiaittar 
incursus ,  sed  eos  coelestis  (.'octrinae  pabulo  nutrire  monitis 
quidem  legibusque  salutaribus,  at  exeinplo  polissiumm  ;  quo 
spectant  quae  et  Vobis  di(*ta  sunt  a  Domino:  «  Vos  estis  lux 

>  mundi...  sic  luceat  lux  vestra  coram  hominibus ,  ut  videant. 

>  opera  vestra  bona,    et  glorificent  Patrem  vestrun) ,  qui  in 

>  coelis  est;   »  quod  unum   maxime   valet  tum  ad  movendos 

(1)  Idero  gfRFiter  agatur  contra  furti  scelus  quod  tot  moLlis  tiit^uo 
liamiiis  societateiQ  couturbat. 


2SS  Ei^isroLA  KficrcutA 

licos  deputarent,  qiii  Episcopis  snff^cii  eot*um  vice  parique  mre 
in  Dioecesibus  administraiioni  bonorum  temporalium  praeesfleflt, 
sive  sacris  personis,  sive  usui  eccle^iastico  eadem  sint  desti- 
nata.  Probe  scitis,  Venerabiles  Fi*atres,  quae  damna  et  vexa- 
tiones  ex  his  omnibus  legilms,  et  aspera  earumdem  exequu- 
tione  fuerint  insequuta  Consulto  haec  praeterimus,  ne  cora- 
munem  dolorem  luctuosa  recolendo  augeamus ;  at  reticere  non 
possumus  calamitatem  Dioecesiuiu  Onesnensis  et  Posnaniensis, 
ac  Dioecesis  Paderbonensis ;  traditis  enim  in  custodiam  Vene- 
rabihbus  Pratribus  Miecislao  Gmesnensi  et  Posnaniensi  Anti 
stite,  ac  Conrado  Bpiscopo  Padorbonensi,  ac  in  eos  sententia 
lata,  qua  ab  Bpiscopah  sua  Sede  et  auctoritate  per  suramam 
iniuriam  deiecti  declarantur,  memoratae  Dioeceses  subsidio 
egregiorum  Pastorum  suorum  orbatae  in  gravium  diflScultatum 
et  aerumnarum  molem  misere  coniectae  sunt.  Atque  ipsi  qui- 
dem  praedicti  Venerabiles  Fratres  non  deplorandi  Nobis,  sed 
suspiciendi  et  gratulatione  prosequendi  videntur ,  quippe  qui 
(livini  memores  effati  «  Bcati  eritis  cum  vos  oderint  homtnes, 
et  cum  separaverint  vos  et  exprobraveriyit,  et  eiecerint  nomen 
vestrum  tamquam  m^lum  propter  Filium  hominis  »  (1)  no)i 
solum  deterriti  non  sunt  impendenti  periculo  et  legum  animad- 
versione,  quin  pro  ministerii  sui  gravitate  Ecclesiae  iura  et 
niandata  custodirent,  verum  etinin  decori  sibi  duxerunt  et  glo- 
riae,  sicut  et  ahi  istius  regionis  spectatissimi  Episcopi,  quod 
damnationem  immeritam  et  nocentium  poenas  propter  iusti- 
tiam  subirent,  egregiam  exhibentes  virtutem  in  aedificationem 
totius  Bcclesiae  redundantem.  At  quamquam  ipsis  laudis  or- 
namenta  potius  quam  miserantis  lacrymae  debeantur;  contem- 
ptus  tamen  Episcopalis  dignitatis,  violatio  hbertatis  et  niriuiu 
l^cclesiae,  vexationes,  quae  non  modo  suprameraoratas  iUas, 
sed  et  ahas  Borussici  Regni  Dioeceses  premunt,  a  Nobis  fla- 
gitnnt,  ut  pro  Apostohco  munere,  quod  Nobis ,  quamvis  im- 
inerentibus ,  concfedidit  Deus ,  querelas  Nostras  contra  leges 
iha',  unde  tot  mala  parta  sunt  et  adhuc  pkira  timenda,  effe- 
ranuis,  et  hbertatem  Bcclesiae  iniqua  vi  depressam ,  ea  qna 
possninus  ratione  et  sanctii  (hvini  iuris  auctoritate  vindiceujus. 
(1)  Luo.  VI,  22. 


Pll   fAPAK   IX.  IS^I 

A(l  I)-^s  enimvero  partes  Nostri  muneris  implendas  intendinuis 
per  .:asce  literas  aperta  testatione  denunciantes  omnibus,  ad 
quos  ea  res  pertinet,  et  universo  Catholico  Orbi  leges  illas  ir- 
ritas  esse,  utpote  quae  divinae  Ecclesiae  constitutioni  prorsus 
adversantur.  Non  enim  potentes  huius  saeculi  praefecit  Domi- 
nus  sacroruin  Antistitibus  in  iis ,  quae  ad  sanctum  ministe- 
rium  attinent ;  sed  Beatum  Petrum,  cui  non  modo  agnos,  sed 
et  oves  suas  pascendas  commendavit  (1),  proindeque  a  nulia 
quantumvis  sublinii  saeculi  potestate  episcopali  ofiicio  privari 
possunt  ii ,  quob'  Spiritus  Sanclus  posuit  Episcopos  regere 
Eoclesiam  Dei  (2). 

lUud  p  rro  accedit  indignuin  illustri  gente,  idque  ab  aca- 
tholicis  ipsis ,  partium  stu^lio  haud  obnoxiis,  perspectum  iri 
arbitramur,  quod  eae  leges,  severis  munitae  sanctionibus,  acres 
animadversiones  non  obtemperantibus  comminantes ,  et  milita- 
rem  manum  paratam  habentes  ad  executionem,  pacatos  atque 
inermes  cives,  merito  ab  iis  aversos  propter  conscientiae  di- 
ctamen,  quod  neque  ignorare,  neque  contemnere  ipsarum  le- 
guin  latores  poterant,  in  ea  ferme  conditione  saepe  constituant, 
iu  qua  sunt  miseri  afflictique  homines,  quos  premit  atque  urget 
vis  maior,  quam  nequeant  avertere.  Quare  eae  leges  non  li- 
l)eris  civibus  indictae  videntur  ad  rationabile  obsequium  exi- 
gendum ;  sed  quasi  servis  impositae,  ut  coactam  obedientiam 
vi  terroris  extorqueant. 

Haec  tamen  non  ifa  volumus  accipi,  quasi  iusta  excusa- 
1  ione  purgatos  eos  censeamus ,  qui  propter  metum  hominibus 
obedire  maluerunt,  quam  Deo:  multoque  minus  quasi  impune 
hnbituri  sint  a  Divino  ludice  improbi  homines,  siqui  sunt,  qui 
niiius  civilis  auctoritatis  praesidio  suffulti,  paroeciales  Eccle- 
sias  temere  occuparunt,  et  sacrum  ministerium  in  iis  capessere 
;iusi  sunt.  Imo  perditos  istos  et  quotquot  in  posterum  sese 
in  Ecclesiarum  regimen  siinili  crimine  intruserint,  in  maio- 
rein  excommunicationem  iuxta  sacros  canones  incidi^se,  et  in- 
cidere  ipso  iure  et  facto  declaramus ;  monentes  pios  fideles , 
ut  ad  eorum  sacra  haud   accedant ,  neque  ab  iis  sacrainenta 

(I)  loarin.  XX[.  l().  17,  — S.  August.  de  fuiid.  oap.  4. 
(-)  Act.  XX.  28. 
Acta^  Tom.  Vlll,  faae.  L  XXXIX.  17 


iHi  fiCisroLA  civcYaicA 

suscipiant,  atque  ita  ab  eorum   commercio  oonsortioque  pru- 

denter  abstineant,  ne  malum  fermentum  massam  intaminatam 

eorrumpat. 

Has  inter  calamitates  valuit  ad  loniendum  dolorem  Nostrum 
fortitudo  et  constantia  Vestra,  quam  profecto,  Venerabiles  Pra- 
tres,  in  aspera  dimicatione  obeunda  certatim  aemulati  sunt  re- 
liquus  Olerus  et  fideles,  quorum  tanta  fuit  animaram  firmitas 
in  catholicis  servandis  officiis ,  tanta  cuiusque  in  suo  genere 
laus,  ut  omninm«  vel  alienissimorum,  oculos  et  admirationem 
in  se  converterint.  Nec  secus  fieri  poterat:  nam  «  quantum 
pemtcio^a  re$  est  ad  sequenlium  lapsum  ruina  praepositi , 
in  tantum  contra  uiile  est  et  salutare  cum  se  Episcopus  per 
firmamentum  fidei  fratribus  praebet  imitandum.  >  (1). 

TJtinam  levamen  aliquod  in  hisce  rerum  angustiis  Vobis 
afferi  e  valeremus!  Firma  interim  hac  Nostra  protestatione  quoad 
ea  omnia,  quae  divinae  Ecclesiae  Constitutioni,  eiusque  legi- 
l)us  opponuntur,  nec  non  quoad  vim,  quae  iniuste  vobis  in- 
fertur ;  consilio  certe ,  opportunisque  monitis  pro  rerum  cir- 
cuinstantiis  Vobis  non  deerimus. 

IUud  autem  sciant  qui  Vobis  infssti  sunt,  quod  renuentes 
vos  praestare  Caesari,  quae  Dei  sunt,  nuliam  Eegiae  aucto- 
ritati  iniuriam  allaturi  estis,  et  nihil  ex  ea  detracturi ;  scri- 
ptum  est  enirn  «  Obedire  oporl^t  Deo  magis,  qtM,m  homini'- 
bus  »  (2);  ac  simul  noverint,  unumquemque  vestrum  tributum 
et  obsequium  Oaesari  dare  paratum  esse,  non  propter  iram , 
sed  propter  conscientiam  in  iis,  quae  civiii  subsunt  imperio  et 
potestati. 

Sic  utraque  officia  rite  obeuntes,  Deique  ordinationi  obse- 
quentes,  alacri  estote  animo,  atque  uti  ooepistis,  sic  pergite. 
Non  enim  modica  lucrati  estis,  quod  patientiaip  habetis  et  sus- 
tinuistis  propter  nomen  lesu  et  non  defecistis  (3).  Ipsum  su- 
spicite,  qui  vos  graviora  patiendo  praecessit,  et  «  poenampro^ 
brosae  mo7*tis  oppetiit,  ut  membra  Eius  videlicet  discerent 
favores  mundi  fugere,  terrores  minime  timere,  pro  veritate 

(1)  S.  Cypr.  Epist.  4. 

(2)  Act.  V.  29. 

(3)  Apoc.  II.  3. 


adoersa  dihgere.  prospera  formidando  dectinare  »  (1).  Ipse, 
qui  vos  in  hac  acie  constituit,  pares  cert.unini  vires  praebe- 
bit.  In  illo  spes  est ,  ei  nos  subdamus  et  misericordiam  prece- 
mur  (2).  lam  illud,  quod  Ipse  praenunciavit  evenisse,  cerni- 
tis  :  quod  igitur  Ipse  promisit ,  indubie  ab  Eo  praestandum 
esse  confidite.  In  mundo^  ait,  pressuram  hahebitis;  sed  co7i- 
/idite,  ego  vici  mundum  (3). 

Huic  itaque  victoriae  confisi  pacem  interea  et  gratiara  a 
Spiritu  Sancto  suppliciter  adprecamur,  et  praecipuae  dilectionis 
iNostrae  testem  Apostolicam  Benedictionem  Vobis ,  universo 
ClerOy  et  Fidelibus  vigilantiae  Vestrae  commissis  peraaianter 
impertimus. 

Datum  Romae  npud  S.  Petrum  die  5.  Pebruarii  Anno  1875. 
I^.niifirvitns  Nosti  i    \n.  XXIX. 

mvs  pp.  IX. 


(1)  S.  Gregor.  M.  Reg.  Pn^t.  p.  I.  c.  3. 

(2)  S.  Aag.  serm.  55. 
(:))  loann.  XVI.  33. 


EX  S.CljNGPEGftIIOflE  tPISCOPOBUM  hT  fiEGULARlUil 


CONTRIBUTIONIS  ONEllUM 


Die  16  Augusti  1872.    ' 

roiti|ieiiiiiuiii  rneti.  Alexander  VII  in  Constitutione  Pa- 
storalis  officii  die  9  Aprilis  1657  agens  de  Patriarchalibus 
Urbis  Basilicis  haec  inter  ceter.i  statuit:  Ut  ipsi  (Cardinales) 
in  ecclesiis  sive  Basilicis  huiusmodi,  in  quibus  Archipresbj/- 
teri  dignitatem  respective  obfinent  viel  pro  tempore  obtine- 
bunt  divinis  officiis  interesse  studeant  et  Vicarios  deputent 
Praelatos  graves  et  probos,  congruo  per  Archipresbyteros 
praedictos  eisdem  constitulo  salario,  quod  non  sit  minus 
dimidia  portione  Archipresbyterali  per  Cam^rarios  et  De- 
positarium  Capituli,  singulis  mensibus,  statutisque  tempo^ 
ribus,  praedictis  Vicariis  iniegre  et  sine  diminutiuie  sol^ 
x>endo,  onere  tamen  iniuncto  ut  divinis  offtciis  diebus  de 
praecepto,  et  aliis  earumdem  Basilicarum  respective  so^ 
lemnioribus  interesse  ac  munus  Praefecti  in  choro  exercere 
omnino  teneantur.  Quod  si  praedictis  diebus  officio  divino 
tion  interftcerintj  punctetur  portio  eisdem  Vicariis  ut  supra 
assignata  in  duplum  eius  quo  mulctaretur  quilibet  Cano^ 
nicus  et  mulcta  interessentibus  eo  ipso  accrescat. 

Constitutiones  Capituli  patiiarchalis  Liberianae  adproba- 
tae  per  litteras  Apostolicas  in  forma  Brevis  diei  22  Decem- 
bris  1854  haec  fere  repetunt:  legitur  enim  in  cap.  1.  §.  2. 
Vicarium  praeterea  congruo  cum  Salario  a  Capitulo  statis 
temporibus  persolvendo  deputare  debet  (Archipresbyter).  Item 
§.  4.  legitur.  <  Eiusdem  autem  Vicarii  Salarium  minus  esse 
ncquit  dimidit,  portione  archipresbyterali  ex  Bulla  Alexan- 
dri  VII  Pastoralis  officii  die  9  Aprilis  1657 .   > 

Quaenam  autem  sit  in  praesentia  eiusinodi  portio  ex  iis- 
deni  capitularibus  constitutionibus  deprehendilur :  in  capite 
eni'ii  2.  §§.  5,  6,  7  ita  stHtnitiir:   Nulla   inter  canonicales 


COMKlRCini.N.S   (iJMERUll  257 

Praphendas  distmctio  et  differentia  est  ^x  Bulla  Pauli  V 
29  Novembris  1609;  omnes  communifer  administrahtur  ei 
viginti  cadis  nttsti  conslant,  qui  ecc  responsionibus  vinea- 
rum  quolanms  habentur.  Portio  huiusmodi  cuilibet  Cano- 
nico  attribuitur,  qui  adhuc  in  Canonicorum  numero  III 
Jdus  Novembris  recerlseatur .  Redditus  mensae  canonicalis, 
qui  quotidianis  disfribufionibus  aequivalent  ex  Bulla  Pii  IV 
20  N')vembris  1561,  unoquoque  mense  partiuntur  (idest 
scutata  25  pro  unoquoque)  et  instante  festo  paschalis  Resur^ 
rectionis,  nec  non  mense  Septembrij  ac  recurrente  pervigi- 
lio  Nativitatis  Domini,  praeter  menstruam  portionem,  et 
distributiones  percipiant  Canonici;  ad  has  vero  distributio^ 
nes  (extraordinarias)  faciendas  fructtbus  solummodo  uti  per-- 
missum  est  iam  perceptis  et  maturatis,  qui  ex  redditibus 
eius  anni,  subductis  omnibus  oneribus  et  ecopensis^  super- 
sint. 

Quare  in  Capitulo  Liberiano  distinguendae  sunt  Praeben- 
dae  quae  consistunt  in  determinata  niusti  quantitate  quotan- 
nis  niense  Novenibris  distribuenda ;  fructus  canonicales;  qui 
distribuuntur  singulis  men^^ibus  ;  et  distributiones  exlraordi- 
nariae,  quae  ex  redditibus,  qui  qnotannis  supersunt,  con- 
stant. 

Cardinalis  Archipresbyter  percipit  solummodo  Praebendas 
et  fructus  menstruos  canonicales,  non  autem  distributiones ;  id- 
que  derivareex  immemorabili  consueiudine  Canonici  affirniant; 
ex  qua  pariter  derivare  dicunt  quod  Praebenda  Archipresby- 
teralis  non  comprehendatur  inter  Praebenclas  canonicales  quae 
sunt  decem  et  septem  ;  et  quod  in  constitutionibus  Capitula- 
ribus  determinentur  Archipresbyteri  emolumenta,  nulla  de 
distributionibus  facta  mentione.  Ktenim  cap.  1.  §.  4.  legitur: 
quae  (portio  Archipresbyteri)  m  Erclesia  nostra  annuis  scu- 
tatis  nummis  tercentis  ultra  praebendam  cadorum  viginti 
musti  ex  firmata  iamdiu  consuetudinis  observantia  constat. 

Facta  itaque  praecisione  ab  eiusmodi  distributionibus,  cer- 
tuni  est,  portionem  Archipresbyteralem  partem  esse  mensae 
capitularis,  earnque  aequare  portionem  cuiusque  Canonici  in 
scutatis  annnis  300;  qnam  tamen  Cardinales  Archipresbyteri 


258  coNiK.nuruiNis  onerun 

integram  relinquere  consueverunt  proprio  Vicario  duni  ex  re- 
lata  Constitutione  Aiexandri  VII  satis  esset  ut  Vicario  relin- 
querent  dimidiam  portionem;  eaque  numquam  fuit  imminuta 
ad  tramites  dictae  Constitutionis. 

Supervenientibus  ex  Subalpino  Gubernio  gravissimis  ta- 
xarum  oneribus  mensam  capitularism  gravantibus,  quaesierunt 
Canonici,  d  pro  rata  onerum  impositorura  dicta  portio  Ar- 
chipresbyuralis  imminuenda  esset.  Cum  in  diversa  abirent, 
communi  suffragio  convenerunt  rem  dirimendam  proponere 
S.  Congregationi  Bpisc.  et  R^. 

Dlseeptatlo  mjnopU^m. 

EA   QUAE   PRO   ARCHIPRESBYTBRO   SUNT   DEDUOTA 

Bst  itaque  animadversum,  eiusmodi  archipresbyteralem 
portionem,  quam  in  facto  tamquam  Salarium  percipit  Vica- 
rius,  non  posse  considerari  veluti  pensionem  ;  ideoque  non 
posse  invocari  Decretum  Cum  nuperrimis,  quod  de  pensio- 
nibus  tantum  agit.  Quinimo  quum  in  praodicta  Bulia  Alexan- 
dri  VII  nulla  distinctio  fiat;  emolumentum  Archipresbyterale 
Liberianae  Basilicae  haud  censendum  videtur  naturd  diversum 
ab  emolumentis  Archipresbyterorum  Basilioarum  Lateranensis 
et  Vaticanae;  qui  iategram  percipiunt  Praebendam  ut  alius 
quivis  canonicus.  Attamen  evenit  quod  Basilicae  Liberianae 
Archipresbyter  a  distributionibus  ordinariis  eliminetur,  quo- 
rum  cumulus  ni  superet,  indubie  tamen  aequat  dictam  assi- 
gnationem  scutatorum  25  in  singuUs  meusibus.  Ex  ea  vero 
exceptione,  quae  brevitatis  causa  a.l  iuris  tramites  non  discu- 
titur,  inferri  posse  videtur  1 .  quod  curn  Archipresbyteri  prae- 
benda  sit  portio  massae  communis,  non  debeat  omnia  onera 
sustinere  eo  quod  omnia  emolumenta  non  percipiat;  2.  quod 
cum  Basilicae  Liberianae  Capitulum  lucretur  distributiones 
extraordinarias,  Archipresbytero  ab  iis  excluso,  praeter  id 
quod  contingit  in  aliis  patriarchalibus  Basilicis,  nil  mirum 
si  onus  supportare  debeat  praestandi  Vicario  Salarium. 

Quae   exclusio   ab    Emo   Archipresbytero   verus   censetur 
abusus  ad  propriam  favend  un  utilitatem.   Observantia  enim , 


cui  iuuititur  eiusmodi  exolusio ,  adversus  rationem  et  leges 
inducta  videtur.  Nam  si  Archipresbvter  ,  vi  Alexandrinae 
Bullae  ,  est  caput  et  prima  Capituli  dignitas  ,  participare 
certe  debet,  sicut  caeteri  Canonici,  de  communi  Massa;  cum 
recta  ratio  onmino  improbet  quod  caput  Praebendam  obtineat 
aliis  inferiorem.  Neque  observantia  quaevis  adversus  Decre- 
talium  tituium  <  ut  beneficia  sine  diminutione  conferantur  » 
sufficiens  videtur  ad  reddendam  legalem'  quamlibet  Praeben- 
dae  imminufionem;  quae  cum  ad  Massam  communem  perti- 
neat  natura  sua  aliis  par  esse  deberet;  observantia  autem  con* 
tra  rationem  et  ius  attendi  nequit  S.  Rota  dec.  319.  n.  39* 
part.   11.  reo. 

Quum  praeterea  ad  quamlibet  observajQtiam  inducendam 
ndcessariud  sit  concursus  scientiae  et  patientiae  quorum  iiH 
terest,  qui  ab  ea  praeiudicari  possunt  Rota  decis.  406.  n.  7. 
part.  1.  dec.  328.  n.  6.  part.  4.  tom.  1.  haud  videtur  in 
casu  solidum  deduci  posse  argumentum  in  contrarium,  stante 
iure  quod  praedecessorum  acquiescentia,  et  conniventia  prae- 
iudicium  nequeant  successoribus  inferre  Sperell.  decis.  67. 
n.  20  et  seq.  Piton.  discept.  eccles.  50.  n.  42.  Elota  dec.  454. 
n.  4.  part.  3.  rec. 

Verum  si  pure  et  simpliciter  actualis  rerum  status  ac- 
cepto  habeatur,  observantia  praedicta  est  factum  quod  scindi 
nequit  in  proprium  commodum,  sed  necessario  admitti  debet 
sicuti  est.  Ctird.  De  Luca  de  decim.  disc.  17.  n.  6  et  9.  Pro- 
brosuiu  enim  summopere  esset  observantiam  invocare  in  eo 
quod  proprium  commodum  respicit,  reiicere  in  eo  quod  incom* 
moduin  infert.  Indubiuiu  autem  est  Archipresbytero  portionem 
traditam  fuisse  constanter  in  specilica  et  integra  quantitate 
Scut.  300.  et  quamvis  fundi  capitulares  passi  sint,  variis 
temporibus,  augmentuiii  taxarum  vulgo  dativae  et  taxae  ec- 
clesiasticae,  Capitulum  nihil  unquam  huic  summae    detraxit. 

Igitur  sicuti  observantia  titulus  censetur  legitimus  ad  ex- 
cluden  luui  Emum  Archipresbyterum  a  distributionum  quoti- 
dianaruiii  participatione,  ita  efficax  et  sufficiens  esse  debet 
ad  eximendam  eius  assignationem  a  quacumque  imminutione, 
etiaui  intuitu    ouerum    recentium.    Neque    aliter  forsan  esse 


260  G.)MUi.tilO.\.>   <)^KKCJ.V 

posset.  CQDstitutiones  enina  capitulai-es  clare  deterfninant  unde 
distributiones  extraordinariae  desunii  debeant.  Ad  has  vero 
distributiones  faciendas  fruclibus  solummodo  uti  permissum 
est  iam  perceptis  et  maturatis,  qui  ex  reditibus  eius  anni^ 
subductis  omnibus  oneribus  et  ecopensis  supersint. 

Hae  distributiones  ergo  sunt  id  quod  superest  de  cominuni 
Massa  deductis  expensis;  ita  ut  si  nihil  superesset  distribu- 
tiones  hiusmodi  locum  non  haberent;  at  dici  non  posset  Ca- 
pitularis  Massa  ab  omnibus  expurgat.i  expensis  et  oneribus 
nisi  deductis  oneribus  (di  ricchezza  mobile  e  di  mano  morta) 
relate  etiam  ad  portionem  Archipresbyteralem  ;  tum  quia, 
cum  ista  sit  aequalis  aliorum  canonicorum  portionibus,  in- 
tegra  servanda  videtur  impensis  Massae  communis;  tum  quia 
citatae  constitutiones  onera  et  expensas  non  distinguunt,  sed 
exigunt  ut  expensae  oranes  praeieventur,  Subductis  omnibus 
oneribus  el  expensis.  Ita  ut  sicuti  ex  praedictis  redditibus 
solvuntur  praediales  taxae,  canones,  census  et  quaevis  ex- 
pensa  fixa  aut  eventualis  Massam  communem  gravantes  in 
genere,  ideoque  in  specie  etiam  pro  Archipresbyteri  portio- 
ne  ;  sic  ex  iisdein  reditibus  satisfleri  debet  oneribus  specia- 
libus  (di  ricchezza  mobile  e  di  mano  morta).  Praetensa  igitur 
et  postulatio  gravandi  his  oneribus  portionem  Archipresby- 
teraiem  omnino  contrariae  videntur  Constitutionibus  capitulari- 
bus,  quae  distributionem  tantum  admittunt  ex  communis  mas- 
sae  reditibus ;  qui  subdtcctis  omnibus  oneribus  et  expensis 
supersint, 

EA  QUAE  PAVORK  CAPITULI  SUNT  DEDUCTA 

Verum  ex  adverso  haud  dubitari  posse  videtur  assigna- 
tionem  favore  Vicarii  praestari  debere  ab  Emo  Archipresby- 
tero;  dum  expresse  legatur  in  BuUa  Alexandri  VII  congruo 
per  Archipresbyteros  praediclos  eisdem  (Vicariis)  constitvto 
salario  quod  verbum  conUituere  haud  signiticare  videtur  sim- 
plex  officium  determinandi  salarii  quantitatem  ;  sed  onus  as- 
signandi  illudque  praestandi  propriis  impensis;  talis  enim  est 
vocabuli  eiusmodi  significatio  in  iure  Romano  in  formulis 
coiKsfituere  pignus  L.  ex  iure  §.  -/•  ^.  ^'x  quib.  caus.  pign 


cuiNi....iJ.iii.M«  u.\..;;l3I  ^61 

vel  Uypotk.  tav.  cojit.  L.  un,  Cod.  de  rei  uxor.  act,  con* 
stifaere  pecuniam  lib.  13.  Ht.  5,jf.  de  pecun.  constit.  con- 
stituere  dotem. 

Et  eo  sensii  praedictam  Bullam  interpretantur  Capitula  Pa- 
triarchaliuai  Basilicuruni  Lateranensis  et  Vaticanae  et  etiam 
Liberianae,  quae  nullum  adhuc  salarium  rependere,  nec  Vica- 
riusillud  a  Capilulo  unquam  expostulavit.  Proindeque  Came- 
rarii  et  liepositarius  dictorum  Capitulorum  designati  videntur 
veluti  personae  adiectae  solutionis  gvntia;  quae  non  praestant 
Vicario  stipendium  iure  et  nomine  proprio,  sed  nomine  et 
vice  Emi  Archipresbyteri. 

Quapi^opter  controversia,  in  qua  quaeritur  an  Vicarii  as- 
signatio  subiici  debeat  nec  ne  alicui  iraminutioni,  referenda 
non  videtur  ad  Capitulum;  quod  tantum  proprias  rationes  ex- 
periri  vult  super  assignationem  ab  eo  praestandam  Eiiio  Ar- 
chipresbytero,  nulliraode  curans  iura  eventualia  tertii  cuius- 
dam,  cui  rependere  debeat  eandem  portionem. 

Ponderandu  insuper  veniunt  adiuncta  aliqua  eiusmodi 
controversiae.  Etenim  Eraus  Archipresbyter  strictanu  aequa- 
lemque  societatem  habet,  et  ut  ita  dicam,  perfectam  bonorum 
comniunionem  ;  ergo  sicuti  comnmnia  sunt  commoda  ita  et 
onera  communia  esse  debent;  neque  naturalis  aequita-*  con 
cedit  ut  detrimenta  emergentia  aliquos  impetant,  non  omnes 
e  societate... 

Incassum  autera  obiiceretur,  Emum  Archipresbyterum  gra 
vari  uon  posse  his  oneribus,  nisi  prius  et  ipse  ad  percipiendas 
extraordinarias  distributiones  admittatur:  hae  enim  exclusivuni 
emolumentum  Canonicorum  constituunt  per  ob^ervantiam  im- 
niemorabijem  ;  ad  quam  revocandam  in  dubium  separatum 
iudicium  iustitui  deberet.  Sed  Capituh  Camerarii  censent  in- 
trospicere  eiusmodi  ol)^ervantiae  fundamentum  legitimum  in 
(lifFerentia  quae  intercedit  inter  Emos  Archipresbyteros  trium 
PaTriarchalium  relate  ad  beneficiorum  minorum  et  capellania- 
rum  collationem  ;  de  qua  difFerentia  agitur  a  Riganti  §.  3. 
ad  Reguiam  secundam  Cancellariae  Apostoiicae  a  N.  166  ad 
305.  In  Lateranensi  enim:  proprieta^  et  substanlia  iuris  con- 
femili  (*.<'  Indivisa  inter   Cnpi'(t'iu)i  oj   Cnrdinalem  Archi- 


262  co.\.;:i  tr.  .Kis  onerdm 

presbyterum,  el  per  altnws  hebdomadas  dividilur  exprci- 
lium  collationis.  In  Vaticana:  proprietas  et  exercitium  col- 
lationis  beneficiorum  esl  divisum  per  singulas  hebdomadas 
inter  Capity,lum  et  Cardinalem  Archipresbyterum.  In  Libe- 
riana  autem  quamvis  aeque  divisum  sit  ius  et  exercitium 
conferendi  beneficia  ita  ut  Capilulum  et  Archipresbyter  sint 
duo  corpora  diversa,  quae  nihil  commune  habent  in  heb- 
domada  alterius,  tamen  exercitium  eiusmodi  ibi  constituit 
specialitatem,  quae  non  habetur  in  Lateranensi  et  Vaticana; 
quoniam  turnus  inter  Bmum  Archipresbyterum,  et  Capitulum 
locum  non  habet  in  alternas  hebdomadas  sed  devolvitur  joro 
duabus  hebdomadis  ad  Efkttm  Archipresbyterum  et  pro  una 
ad  Capitulum  ex  Brevi  Pii  IV  diei  21.  Dec.  1561. 

Praeterea  notum  est  in  iure  collatio  et  ius  tumandi  est 
in  fructu.  Rota  Dec.  603.  N.  2.  part.  4.  divera.  Roiuana 
clericatus  13.  Maii  1695  cor.  Priolo.  Quinimo  esse  fructura 
pretiosiorem  omni  pecuniario  emolumento  docet  Lagunez  in 
tractatu  de  fructib.  part.  1.  cap.  31.  §.  1.  N.  21.  <  Magni 
»  lucri  et  fructus  collationes  istae  et  praesentationes  sunt  ae- 
»  stimandae;  nam  cum  eis  non  solum  voluntas  in  persoaarum 
>  electione  simpliciter  adimpletur,  sed  etiam  consanguineoruui, 
»  familiarium  et  amicorum  obligationes  remunerantur ;  unde 
»  e  contra  vohmtatem  in  iis  electionibus  et  aliis  actibus  im- 
»  plere  suoque  desiderio  satisfacere  si  quis  impediatur,  grave 
»  damnum  sentire  notarunt  Bartolus.  »  Proindeque  si  Emus 
Archipresbyter  S.  Mariae  Maioris  haud  lucratur  quotidianas 
<listribu<iones,  quas  lucrantur  Archipresbyteri  aliarum  prae- 
dictarum  Patriarchalium,  habet  tamea  duplum  turnum  in  col- 
lationibus,  quod  censendum  est  correspectivum  quod  nobi* 
litate  et  abundantioribus  fructibus  praestat. 

Nihil  autem  obstat  portionem  Archipresbyteris/tempore 
praeterito  non  fuisse  decurtatam  neque  onere  illo  quod  vulgo 
dicebatur  la  tassa  del  Clero ;  namque  eiusmodi  taciUtas  est 
merum  ^«merariorum  factum  quavis  approbatione  Capituli 
destitutum,  neque  per  capitularem  re>^olutionem  unquam  pro- 
batum;  quod  proinde  neque  iura  neque  obligationes  inducere 
potest.   Prattere.i    onu^    lum    Clero    imj^osituin  vix  sununam 


c  ..\T..i:  i  ii.).Ms  ()\    r'f  i.V') 

attingebat  scutatoruni  15;  quOsl  ab  administratoribus  M.issne 
capitularis  negligi  poterat,  quia  parum  pro  nihilo  reputatur, 
Sed  aequitas  haud  sineret  ut  indulgentia  habita  pro  oner 
parvo  sit  causa  gravandi  Capituluni  pro  portione  Archipn»- 
sbyteri  omnibus  oneribus  gravissiinis  quae  ab  actuali  Gubernio 
imposita  sunt,  et  in  posterum  imponentur. 

His  aliisqiie  praenotatis  proposituni  fiiit  eno  'rndufn 

llabiuin 

€  An  portio  canonica  Bmi  ArchipreslJytori  pro  tempore 
>  pati  debeat  decurtationem  pro  oneribus  superadiunctis  (di 
»  mano  morta  e  di  ricchezza  mobile)  in  casu  ?  » 

Resolutio.  S.  Congregatio  EB.  et  RR.  die  16  Aug.  1872, 
ciusa  cognita  re^ponl.Mj  censuit: 

Negalive. 

BXINDE    COI-LIGKS 

I.  Emi  Archipresbyteri  poi-tionem  de  communi  Massa, 
quam  in  facto  percipit  tamquani  salarium,  non  posse  cbnsi- 
derari  veluti  pensionem,  pro  qua  invocare  liceat  Decretum 
Cum  nuperrimis,  quod  ad  pensiones  proprie  dictas  tantum 
refertur. 

II.  Consuotudinem,  propter  quam  Emus  Archipresbyter  ex- 
cluditur  a  distributionibus  extraordinariis,  quas  ceteri  Oano- 
nici  percipiunt,  constituere  emolumentum  Bmi  Archipresby- 
teri  in  tali  conditione,  qua  incapax  flt  cuiusvis  augmenti  ; 
proindeque,  dum  commolis  non  gnhiftt,  nec  onera  sentire 
debere. 


26t 

EX  S.  COaGREGAIIDNc  iNOULGENflARUH 


SEXrO  INEUNTE  CENIENARIO  S.  BONAVBNTURAE 

EGCLESIAE   DOCTORIS 
A   PIA   QLADAM   PERSONA   SrPPUCES   PRRCES  PORRECTAE   8UNT 

SS.  D.  N.  PIO  PAPAE  IX  TT  indclgevtiam  alkkam  concedere  dignaretur 

OMNIBUS  Ql]OCl'Mi.iUE  IDiOUATE  REGITANTIBUS  SEgCENTEM  ORATIONEM. 

Devotissima  oratio  S.   Bonaventurae   Episcopi  Card.  Doct. 
ex  Opusculo  -  SHmuH  arnoris  -  deprompta. 

Domine  Sancte,  Pater  Oinnipotens,  aeterne  Deus,  jpropter 
tuara  largitatem,  et  Pilii  tui,  qui  pro  me  sustinuit  passio- 
nem  et  niortem,  et  Matris  eius  excellentissimam  sanctitatem^ 
atque  Beaii  Prancisci,  et  omnium  Sanctorum  merita,  ooncede 
mihi  i^eccatori,  et  omni  tuo  beneficio  indigno,  ut  te  solum  di- 
ligam,  tuo  amore  semper  sitiani,  beneficium  passionis  continuo 
in  corde  habe.j  n,  meam  miseriam  recognoscam,  et  ab  omni- 
bus  conculcari  et  conteinni  cupiam :  nihii  me  contristet  nisi 
cnlpa.   Amen. 

Die  11  Aprilis  1874 

SuiiJinus  Pontifex  Pius  Papa  IX  propria  manu  rescripsit: 

Benedicat  vos  Deu^  m  IhjhLs  operibu:^,  et  convedat  vobis 

centum  dies  de  vera  indulgentia.  seniel  in  die  lucrandos  ab 

omnibus    Chrisfifidelihus    .supradictam  precem    devote   reci- 

tantibus . 

PIUS  PAPA  IX. 

Praesens  Rescriptuin  xwmwx  SSmi  exuratum  exhibituin  fuit 
in  Secretaria  Sacrae  Confjregaiionis  In.Iulgentiis  sacrisque  Re- 
liquiis  praepositae  hac  die  22  Aprilis  1874  ad  formHin  De- 
creti  eiusdeiii  Sac.  Congregaiionis  diei  14  Aprilis  1856.  In 
quoruin  fidoni  etc. 

Datnni  Roinae  ex  eadeni  Secretaria  die  et  anno  ni  supra. 

D  )miuiciis   Snryn   Stfbstifufus. 


2«) 

EX  S.  COSGREGHTiOi  RITflUI 

DECRETUM 

ucionen.  Beitiflottionis  et  ranoni^ationis  Ven.  SerYi  Dei  Aloisii 
Mariae  Baudouin  Tns  itutoris  rongregitionis  Filiorum  Mariae 
Inixnaoulatae ,  et  So?ieia'i5^  Ursulinarum  a  lesu  nunoupatarum , 
vulgo   Be  ChavagneQ. 

"Qiiuin  Iclibus  Novembris  anni  1873  Sanotissinius  Dorainus 
Noster  Pius  Papa  IX  benigne  indulserit  ut  de  Fania  sancti- 
tatis  Vitae,  Virtutum,  et  Miraculorum  in  genere  Ven,  Servi 
Dei  Aloisii  Mariae  Baudouin  praefati  ageretur  in  Congrega- 
tione  Sacrorum  Rituum  Ordinaria  absque  interventu  et  Voto 
Consultorum,  instante  R.  D.  Gust^ivo  Canonico  Gallot,  Cubi- 
culario  Honorario  eiusdem  Sanctissimi  Domini  Nostri  et  Cau- 
sae  Postulatore,  Emus  et  Rnius  D.  Card.  Joannes  Baptista 
Pitra  sequens:  Dubium  dis  utiendum  proposuit  in  Ordinariis 
Sacrorum  Rituum  Comitiis  ad  Vaticanum  subsignata  die  ha- 
bitis,  nimirum  «  An  constet  de  Validitale  et  Relevantia  Pro- 
cessus  Apostolica  Auctoritale  Lucionii  cojistntcti  super  Fama 
S^vfcJitatis  Vitae,  Virtutum  et  Miraculorum  in  genere  prne" 
fl/cti  Ven,  Servi  Dei  in  casu  et  ad  effectum  de  quo  agitar?  » 
Eini  et  Rmi  Patres  Sacris  tuendis  Ritibus  praepositi,  oinnil)us 
niaturo  examine  perpensis,  auditoque  voce  et  scripto  R.  P.  D. 
Laurentio  Salvati,  Sanctae  Fidei  Promotore,.,rescril)endum  cen- 
suerunt  «  Affirmative  ».  Die  28  Novembris  1874. 

Quibus  per  infrascriptum  Secretarium  fideliter  relatis  Sun- 
cfissimo  Domino  Nqstro  Pio  Papae  IX,  Sanctitus  Sua  Rcscri- 
ptini  Sacrae  Congregationis  ratum  habuit  et  confirmayit. 
Die  3  Decembris  Anno  eodem. 

C.  Episcopus  Ostien.  kt  Velitern.  Card.  PATI^IZI 

S.  R.  C.  Praek. 
I  ()(*p)J<Sigilli. 

i).  Bartnlim  S.  R.  C.  Sfrrrtarius^ 


266 

£X  S.  POENITENTURIA  HPOSTOLICH 


SUPER  DUBIIS 
-n  innfllfi  imiiclutn  lubilaeum  respi  irn^ibus. 

Declarationes. 

Certuin  est  perepicuis  fuisse  conoeptam  verhis  Literain  Bn- 
cyclicam  (1)  Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii  Divina  Providen- 
tia  P;^ip?ie  IX  sub  die  24  Decembris  1874;  ita  ut  nullum  am- 
bigendi  locum  esse  videretur.  Attamen  aliqiia  exorta  sunt  dubia 
quae  a  variis  locorum  Ordinariis  S.  Poenitentiariae  Tribunali 
solvenda  fuerunt  proposita.  S.  hoc  Tribunal  seraper  de  bono 
animarum  spirituali  sollicitum  libenter  de  more  excepit  pro- 
posita  dubia  et  sub  die  25  lanuarii  1875  has  quae  sequuntur 
dabat  Literas. 

Sacra  Poenitentiaria,  mandatis  obsequens  Sanctissinii  Dni  PII 
PAPAE  IX,  super  petitionibus  a  nonnuUis  locorum  Ordi- 
nariis  Sanctae  Sedi  oblatis,  occasione  lubilaei  anno  proxime 
elapso,  die  24  Decembris  indicti,  haec,  quae  set[uuntur,  ex 
Apostolica  auctoritat^  declarat. 

1.  Ne  quis  fidelium  ob  Ecclesiarum  visitandarum  deliaictum 
a  lucrando  lubilaeo  impediatur,  Sanctitas  Sua  locorum    Ordi- 
nariis  facultatem  coQcedit,  in  iis  locis,    in  quibus  praedic^us 
Ecclesiarum  defectus  verificetur,  designandi  minorem  Ecclesi^- 
rum  numerum,  seu  etiam  unam,  si  unica  tantum  adsit  Eccle- 
sia,  in  qoibus,  seu  in  qua,  fideles  aliarum  Ecclesiurum  visi- 
•  itiones  peragere  possint,  eas  vel  eam  visitando  iteratis  ac  di- 
siinctis  vicibus,  eodem  die  naturali  vel  ecclesiastico,  usque  ad 
jitegrum  numerum  in  Apostolicis  Litteris.  praescriptum. 

2.  Indulget  insuper  eadem  Sanctitas  Sua,  ut,  durante  lu- 
bilaeo ,   fideles  rite  dispositi   absolvi  possint  etiam  a  crimine 

^l)  Relata  fuit  paj^.  181.  Voluminis  hDiDt^ 


haeresis;  flrma  f?imen  obligatione  aWurandi  errores  seu  hae- 
resim,  reparandi  scandala  etc.  prout  de  iure. 

3.  Declarat  vero,  vi  praesentis  lubilaei  una  tantum  vice 
absolvi  posse  a  censuris  et  casibus  reservatis,  et  similiter  semel 
tantum  acquiri  posse  ipsius  lubilaei  indulgentiam  ;  manere 
tamen  in  suo  vigore  indulgentias  a  Sancta  Sede  ooncessaset 
expresse  non  suspensas  aut  revocatas. 

4.  IJeclarat,  unica  Oonfessione  et  Coraraunione  non  pdsse 
satisfieri  praecepfo  paschali  et  simul  acquiri  lubilaeum. 

5.  Non  posse  autem  absolvi  Confessarios,  qui  complicem 
absol^ere  ;^usi  fuerint. 

6.  Qenique  Ordinariis  Italiae  deckrat.  in  praesenti  etiam 
lubilaeo  locura  habere  resolutiones  dubiorunj,  ab  ipsa  S.  Poe- 
nitentiaiia  editas  sub  die  1  lunii  1869  (1)  excepta  resolutione 
dubii  sub  n.  14;  semel  enim  tantum,  prout  dictum  est,  prae- 
sentis  Inhilaei  Tndulgentia  acquiri  potest. 

Oontr.iriis  quibuscumque  non  obstantibus. 

Datum  Romae  in  S.  Poenitentiaria  die  25  lanuarii  1875. 

Antonius  M.  Card.  Panebianco  M.  P. 

Laurentius  Canonicus  Peirano  S.  P.  Secr^ 

Verum  iis  ad  Episcopos  vix  expeditis  nonnuUa  alia  per 
varios  locorurri  Ordinarios  eidem  S.  Tribunali  exhibita  fuere 
enodanda  dubia,  quae  prouti  sese  habent  cura  suis  resolutio- 
nibus  referuntur. 

I.  An  inter  Bcdesias  visitandas  recenseri  possint  Oratoria 
publica? 

R.  Affirmative  dummodo  ip$d  Oratoria  sint  publico  cuU 
tui  addicta  et  in  iis  soleat  Missa  celebrari. 

II.  An  ad  distinguendas  numero  visitationes  necesse  sit , 
et  sulficiat,  ut  fideles  egrediantur,  et  rursus  in  eamdiem  sta- 
tutam  Ecclesiam  ingrediantur? 

R.  Affirmative. 

III.  An- Ordinarius  loco  Ecclesiarum  visitandarum  possit 
1  designare  diversa  eiusdera  Ecclesiae  Altaria  aut  Cruces  per 
<        agras  erectas,  sive  erigendas? 

(1)  Vide,  si  ris,  huiusmolli  rcsolutiones  relatas  in  Yolumine  V.  pag.  *IS, 
.  iiuruiu  Ephemeridum» 


268  $ti.n  oatifS 

R.  Sfnndum  esse  Encydicne  «  Oravibtis  Eccles^ne  >  ef  Li^ 
.eris  Poenitentiariae  diei  25  lanuarii  1875. 

IV.  An  tempore  paschali  unica  Communio  et  uniea  Con- 
fessio  sufficiat  pro  lucrando  lubilaeo? 

R.  Ad  lucrandum  labilaeum  requiri  confessionem  et  com" 
munionem  distinctam  a  confessione  ct  communione  paschali. 

V.  An  fideles  qui  comitantur  aut  sequuntur  Capitula,  Con- 
gregatione^i  et  Confraternitales  processionaliter  pro  lucrando 
lubilaeo  Ecolesias  visitantes  gaudeant  indulto  eisdem  Capitulis 
et  Congregationibus  concesso'^ 

R.  S.  Poenitenliarin ,  consideratis  ewpositis ,  de  speciali 
et  ewpressa  Apostolica  Auctoritate  respondet:  Fidelibus  cum 
Capitulis,  Confraternitatibus,  Congregationibus  elc.  seu  cum 
proprio  Parocho  aut  alio  Sacerdote  ab  eo  deptitafo  E^desias, 
pro  lur,rando  lubilaeo,  processionaliter  visitantibus  applicari 
posse  af)  Ordinariis  Indultum  in  Literis  Apostolicis  eisdem 
Congregntionibus  et  Capitulis  concessum. 

VI.  Aliis  in  lubilaeis  concedi  solet  facultas  comrautandi  vota 
dispensando;  ia  praeaenti  vero  conceditur  tantum  facultasea 
commutandi;  intelligi  ne  potest  etiam  in  hoc  casu  ooncessam 
fuisse  facultatem  vota  commutandi  dispensando? 

R.   Negative. 

VM.  In  Literis  Apostolicis  conceditur  facultas  dispensandi 
super  -praescriptis  ad  Ecclesias  visitationibus  perai^endis  cum 
infirinis,  in  carcere  aut  captivitate  existentibus,  vel  aliqua  cor- 
poris  inflrmitate,  seu  alio  quocumque  impedimento  detentis; 
quaerilur  num  ad  hunc  effectum  legitimo  impedimento  detenti 
habendi  sint  ruricolae,  quorum  viculi  procul  a  quacumque  Rc- 
clesia  distant? 

R.  Saiis  provisum  per  Encyclicam. 

VIIL  Quatenus  quatuor  in  die  visitationes  praescriptae  in 
Ecclesia  eadem  peragi  debeant;  quaeritur  num  ad  huiusmodi 
visitationes  inter  se  distinguendas  necesse  sit  post  unamquam- 
que  Ecclesi^  egredi;  an  vero  sufficiat,  in  eadem  Ecclesia  ma- 
nendo,  de  uno  in  alium  locum  transire,  aut  etiam  tantummodo 
as3urg(^re  uti  pro  Stationibus  S.  Viae  Crucis  vulgo  usuvenit? 

R,   Jffecesse  esse  eg^^edi  ah  E  clesia 


a  S.  CONGREGHTfflE  S.  R.  U.  II 


DKr!l:MTIM 


Feriu  IV.   iJie   13  Laiu.irii   1875. 

Suprema  Sacra  Congi^egaiio  Eminentissiinoruin  ac  R^^ve- 
renclissimorum  Sanctavi  Romanae  Kcclesiae  Cardinalium  iu  lota 
Republica  Christiana  contra  haereticam  pravitatem  Inquisito- 
rum  GenTalium  in  Feria  IV.  die  13  lanuarii  1875  damnavit 
et  proscripsit,  sicati  damnat  et  proscribit  atque  in  Indicem 
lihrorum  prohibitorum  referri  mandavit  hbros  qni  sequuntur. 

I.  Del  Sangue  purissimo  e  verginale  della  M.ulre  di  Dio 
Maria  SS.  -  Operetta  Dommatico-A^cetica.  N;i.poli   1863. 

Auctor  lauJabiliter  se  subiecit  et  opus  reprobavit. 

II.  Del  Sangue  Sacratissimo  di  Maria  -  Studii  per  otte- 
nere  la  festivita  del  medesimo  -  Perugia  1874. 

Auctor  laudabiliter  se  subiecit  et  opus  reprobavit. 
Eadera  die  et  Feria. 

Sanctissimus  Dominus  Noster  PIUS  Divina  Provident/a 
PAPA  IX,  audita  super  praemissis  relatione,  una  cum  voto, 
EB.  DD.  Cardinalium  in  soliia  audientia  R.  P.  D.  Adses>ori 
iinpertita  Decretum  confirmavit  et  promulgari  mandavit. 

Mandavit  praeterea  Eadem  Sanctitas  Sua  per  huiusmodi 
promulgationem  monendos  esse  alios  etiam  scriptores,  ((iii  iii- 
genia  sua  acuunt  super  iis  aliisque  id  genus  argumentis,  quio 
novitatem  sapiunt,  ac  sub  pietatis  specie  insuetos  cuhii^  titu- 
los  etiam  per  ephemerides  promovere  student,  ut  ab  eorum 
|)roposito  desistant,  ac  perpendant  periculum  quod  siilxvsl  p(jr- 
trahentli  fideles  in  errorem  etiam  circa  Fidei  douniala,  et  aii- 

Aela,  Tom.  VIII, /nBc.  L  XXXIX,  XH 


270  OECHfMia 

sam  praebendi  Religionls  osoribus  fjcJ  detrahenduin  puritati  do- 

ctriiiae  catholicae  ac  verae  pietati. 

Daturn  Romae  die  28  lanuarii   1875. 

Fr.  Vincentius  Leo  Sallua  Ord.  Praedic.  Coramissariuj 
Generalis  S.  R.  et  Univ.  Inquisilionis. 

luvenalis  Pelarai  S.  Rora.  et  Univ.  Inquis.  Notarius. 

Loco  i5((  Sigilli 

Die  29  lanuarii  1875  ego  infrascripfus  n);i«is1er  Cursorum 
testor  ^uprcidictum  Decretum  affixum  et  publicatura  fuisse  iu 
Urue. 

Philijjpus  Ossani  Mag.   Curs^ 


S7( 

EX  S.  CONGREGMIONE  CO.ICILII 


EXlSrENIIAB  CONFRATERNITATIS. 


Die  10  Aufjiisti  1873. 

Compeiidifiiti  rwcti;  Anno  1749  Vincentins  quidam  Al^s- 
sandrello  Sacerdos  fQndavit  in  Ecclesia  S.  Blasii  civitatis  C. 
Dioecesis  S.  Congregationem  Charitatis  ad  sepelienda  inopum 
cadaverf^,  statutaque  condidit  ad  rem  opportun?),  inter  quae  ut 
omnes  et  singuli  qui  socieiati  nomen  essmt  dnturi  sepelire 
gratis  tenerenlur  pauperum  cadavera^  vesies  ad  instar  aliarum 
Confraternitatum  deferendo  (  vulgo  il  sacco  col  cappuccio  ) ; 
qui  vero  iis  carerent,  in  pectore  deferrent  imaginem  B.  M. 
Virginis  a  Septem  doloribus  nuncupalae.  In  aliis  vero  capi- 
tibus  cultum  Deiparae  Septem  dolorum  commendabat,  solemnem 
diem  festum  constituebat,  processiones  et  publicam  eleemosy- 
narum  collectionem  praescribebat. 

Eiusmodi  statuta  in  decursu  S.  Visitationis  Episcopus  pro- 
bavit  his  verbis:  Die  12  Septembris  1750.  Stante  praemisso 
consensu  Reterendi  Archipresbyteri,  confirmamus  suprascri- 
pta  Capitula  Congregationis  Charitatis  ad  sepelienda  ino- 
pum  cadavera  ;  quam  quidem  iristitui  ac  peragi  volumus  in 
aliqua  Capella  matricis  Etxlesiae  ( licet  alibi  legatur  Eccle- 
siae  S.  Blasii)  ab  ipsomet  Archipresbylero  designanda;  re- 
servantes  nobis  et  successoribus  nostris  iura  visitandi ,  ad- 
dendi,  demendi,  de  novo  efform^ndi,  glossandi. 

Contigit  autera  quosdam  de  Ecclesia  Collegiata  SS.  An- 
nnntiatae  eiusdem  civitatis  die  10  lunii  1751  obtinuisse  a  Frio- 
ri  generali  Servorum  Mariae  literas  pro  erectione  Confrater- 
uitatis  Septem  dolorum  B.  M.  Virginis  de  consensu  tamen 
Ordinarii,  et  dummodo  alia  similis  in  ipso  vei  alio  loco  ad  tria 
pijs^uum  millia  hactenus  erecta  non  fuisset. 


272  eXfSTENTIAE   CONFRATEHlVirArfS 

Nos  qui  generalem  eiusdem  Or/finis  curcim  gerimus  spe^ 
rantes  fore  ut  ex  hac  spirituali  grafiarum  et  indulgentia- 
rum  participatione,  Christifdeles  ad  devotionem  ac  pietalem 
magis  magisque  excJtentur .  auctoritate  Nobis  a  Sunimis 
Pontifcibus  concessa ,  praesentium  tenore ,  licentiam  et  fa- 
cultatem,  accedente  tamen  consensu  Ordinarii,  erigendi  di- 
ctam  Confraternitatem  in  suprn  memorato  loco  et  Ecclesia 
Collegiata  eiusdem  loci  sub  titulo  SS,  Annuntiafae  in  Do^ 
mino  impertimur,  dummodo  tamen  alia  similis  in  ipso  vel 
alio  loco  ad  tria  milliaria  propinquo  hacfenus  erecta  non 
fuerit. 

Has  literas  Regius  Consiliarius  Fisci  patmnus  mandavit 
oxequi  quoad  participationeiu  indulgentiarum  tantum.  Archie- 
piscopus  vero,  auditis  intere^^se  habentibus,  id  est  Parocho  et 
Praefecto  Congregationis  charitatie,  rescriptum  edidit,  quo  fa- 
cultas  fiobat,  ut  ad  normani  diplomatis  a  Oenerali  Sf^rvorum 
Mariae  benigne  concessi,  in  Ecclesia  Collegiata  SS.  Annun- 
tiatae  utriusque  sexus  Christ  ifi  leles  po  sent  se.se  inscribere 
eullui  Virginis  Septem  dolorum,  facta  Deoano  et  successoribus 
eius  pro  terapore  potestate  benedicendi  Scapularia  et  coronas 
cum  Indulgentiarum  applicatione,  erigendi  in  dicta  Ecclesia  al- 
taro  B.  M.  Virginis  sub  titulo  septem  dolorura,  in  quo  vel  die 
veneris  cuiuslibet  hebdomadae,  vel  omnibus  diebus  Pestis,  Do- 
minicis  praesertim,  recitaretur  Rosarium  B.  Mariae  doleniis, 
exclusa  tamen  facultate  peragendi  processionem,  aut  aliara  fun- 
ctionem  sacram. 

Ex  duplici  hac  institutione  magnus  aemulationis  exarsit 
ignis  inter  Congregationem  charilatis  et  SS.  Annuntiatae,  cum 
utriusqu^*  societatis  confratres  dicerent  se  ad  verara  Confrater- 
nitatem  Septen)  dolornm  pertinere,  atque  hinc  ad  invicera  iura 
et  privilegia  cum  nomine  sibi  usuiparent.  Querelae  inde  non 
semel  tum  in  Curia  Episcopali  expositae,  tum  in  Tribunali  ci- 
vili,  in  quo  sententia  lata  est  pro  Congregatione  charitatis. 

At  post  varios  eventus ,  tandem  Curia  Archiepiscopalis 
utrainque  Congregationem,  lata  sententia,  probavit,  denegata 
t.iiuen  Societati  SS.  Annuntiatae  fiicultate  processiones  aliasF- 
tjue  publicas  functiones  peragendi. 


EXISTENTIAE    COWFRATERNI TAriS  273 

Tudicio  non  acquiescontes  sodales  SS.  Annuntiatae  causam 
dotuleruntad  S.  Concilii  Congregationem;  atque  haec  ab  utrius- 
que  pMi-tis  advocatis  exposita. 

QUAE   PRO    CONPRATERNITATE   SS.    ANNtlNTIATAE 
DICTA     SUNT. 

Duo  deinonstrare  aggressus   est  huius  Societatis  defensor: 

1.  Congregationern  charitatis  existentem  in   Ecclesia   matrice 
non  esse  veram  Confi  aternitatem  B.  M.  Virginis  perdolentis. 

2.  Hanc  esse  vere  et  propi-ie  piam  Societatem  existentem  in 
Ecclesia  Colle^iata  SS.  Annuntiatae. 

Primum  quaestionis  caput  probare  contendit  ex  quo,  talis 
erit  quaelib(?t  pia  Societas  qualem  nomen  indicat  denotatque, 
et  decretum  auctoritatis  ecclesiasticae  eam  instiiuit,  atque  esse 
voluil;  non  enim  credibile  est,  Societatem  quandam  appellari 
n«)niine  diverso  ab  fine  quem  sibi  praefixit,  vel  decretum  ec- 
clesiasticum,  quod  est  vel  princeps  vel  unica  causi  coeflSciens, 
cx  qi!0  propriuin  esse,  propri  niique  formam  piae  Societates  in- 
(hiunt,  respexisse  finem  potius  extrinsecum  quam  intrinsecum 
Societatis,  et  ab  oo  hanc  voluerit  appollari.  At  certum  est, 
s  )dali1ium  Ecclesiae  matn<  fuis^^e  erectum  sub  proprio  et  sin- 
gul?M'i  titulo  Congregationis  Charitatis.  Si  igitur  contigit  illud 
apprllatum  fuisse  septem  dolorum,  id  non  de  proprio  titulo  in- 
ti'lli^(mdum  est,  sed  lato  improprioque  sensu  ;  quatenus  scilicet 
Congregatio  instituta  fuerat  sub  patrocinio  Dolent*s  Virgiuis. 

At  ex  proprio  fioe,  propriisque  legilms  melius  dignosci  so- 
(lalitiorum  naturam.  Manifestum  autem  esse  ex  fundationis 
leg<%  sodalitium  oharitatis  fuisse  institutum  in  aliqua  Capella 
S.  Blasii;  pro  Congregatione  vero  SS.  Annuntiatae  erigi  de- 
l)uisse,  ai(ine  fuisse  erectum  altare  sub  titulo  septem  dolorum  ; 
hmc  coalesc(^re  ex  utriusque  sexus  fidelibus,  illud  viris  solum- 
modo  ;  primae  onus  incumbere  qualibet  sexta  fferia,  et  quolibet 
festo  (lie,  prassertim  Dominico,  recitandi  coronam  septem  do- 
lorum,  et  quohbet  anno,  vel  Doininica  tertia  3eptembris,  vel 
Dominica  passionis  celebrandi  Festum  Septem  dolorum;  fralros 
vero  charitatis  debere  quolibet  mense  confessionem  peragere, 
et  recitare  coronam  septem  dolorum  tantum  prima  die  veneris 


274  EXISTENTIAIi;    CONFKATKR.IirATIS 

cuiuslibet  inensis,  atque  die  Festo  Beatae  Mariae  Virginis  Se- 
ptem  dolorum  oommunionem  peragere.  Potiora  vero  esse  i|iMe 
peraguntur  in  honorem  Virginis  dolentis  in  Societate  SS.  An- 
nuntiatae,  quam  quae  fiunt  in  sodalitio  charitatis;  illa  ergo, 
non  istud  vocanda  est  vera  Septem   Doloruin   Confrateinitas. 

Qnem  vero  latet,  veram  Confraternitatem  septem  dolornin 
erigi  non  posse  absque  auctoritate  Prioris  generaUs  Servoi  uin 
Mariae?  (1)  at  sodalitium  charitatis  auctoritatem  eiusinodi  nec 
habuit,  nec  petiit ;  quanam  ergo  de  causa  dicenduiii  erit  Vir- 
ginis  dolentis  Confraternitis?  Neque  huius  auctoritatis  defectas 
suppleri  aut  sanari  potuit  per  eas  apostolicas  literas,  quibus 
illi  indulgentiae  concessae  sunt ;  Pontifex  enim  ideo  indulgen- 
tias  concessit,  quia  supponebat  verae  Confraternitatis  existen- 
tiam ;  quae  cum  de  facto  non  existeret,  tota  dispositio  corrue- 
bat;  de  cetero  Pontificurn  intentio  in  indulgentiarum  conces- 
sione  nihil  influit  in  erectionem  alicuius  piae  societatis  qnae 
tota  stat  ex  legitima  fundatione,  non  vero  ex  privilegiis  vel 
specialibus  gratiis  a  R.  Pontifice  obtentis  (2). 

Ut  vero  adstruat  secundum  quaestionis  caput,  quod  scili- 
cet  sodalitium  existens  in   Ecclesia  SS.  Annuntiatae  non  sit 

(l)Aclvocata8citatFerrariB  Biblioth.  qaas  tamen  aliis  Confratribas  SS.  Rosa- 

canon.  verb.  Confraternitas  Art.  1  N.26.  rii  a  diversis  Samnns   Pontificibns    con- 

At  in   eo    loco  anctor   non  loqnitnr  dc  ccssas  esse  constat  ?  S.  Oongreg.  Indnl- 

Gonfraternitate    Septem    dolornm  ,    sed  gentiamm  ad  utrnmqne  respondisse  ne- 

de   Oonfk^aternitatibns   SS.  Rosarii,    de  gatiye. 
qnibnB  dicit:  3.    In    posternm     tamen   decrevisse 

1.  Innoccntinm  XI  in  Oonstitnt.  Ex-  qnod  non  aliter  Oonfraternitates  SS.Ro- 
poni  Nobit  confirmasse  et  validasse  om-  sarii  erigerentnr,  nisi  requisitis  prins  et 
nes  et  singnlas  Confraternitates  snb  ti-  obtenfis  a  Generali  Ord.  Praedicatornm 
tnlo  SS.  Rosarii  in  qnibnsvis  locis  posi  litteris  facnltativis. 

tas  et  existentes,  Ucet  de  earnm  cauoni-  (2)  Hae  enim  gratiae  tnnc  tantnmmo- 

ca  ab  initio  erectione  et  institntione  non  do  in  erectionam  inflnerent,  si  erectionis 

appareat.  invaliditas    in  sopplici    libello  expona> 

2.  Ad  dno  seqnentia  dnbia:  1.  An  si  tnr,  et  rugetur  Pontifox  pro  sanatione 
inscio  Patre  Generali  Ord.  Praedicato-  quornmcumque  defectnum,  et  simnl  pro 
rnm,  per  Ordinarinm  erigatnr  Confra-  indnlgentiarum  concessione.  Hoc  enim 
ternitas  SS.  Rosarii,  Confratrcs  reii^sa  .  iii  casa,  si  Pontifex  indnlgentias  conce- 
fruantur  indulgentiis  in  Brevi  Apostoli-  dit,  quamvis  de  defectuum  sanatione 
co  per  eosdem  obtento  expressis.  2.  An  m(;ntionem  non  faciat  sanasse  censetnr 
fruantnr  etiamaliis  indulgentiis  in  dicto  cum  non  piaesumatnr  gratias  speciale^ 
Brevi  Apostolico  obtento  uou   exprossis  concedere  societati  non  existenti. 


GXISTENTIAi;   COi>  nATKHNITATIS  27;) 

nuda  pia  societas,  sed  germana  et  unica  Confraternitas  Vir- 
giois  perdolentis  (1)  prirao  loco  producit  literas  Generalis 
Servorum  Mariae,  in  quibus  facultatein  concedit  erigendi  Con' 
fralernilatem  in  Ecdesia  Collegiata  SS.  Annuntiatne;  Ge- 
neralem  autem  fa.ultatem  concessisse  ad  mentem  postulantium, 
qui  confraternitatem  proprie  dictara,  non  nudam  societatem 
rogabant;  atque  de  cetero  verba  intelligi  debere  secundum 
communem  usum  loquendi.  L.  Librorum  ff.  de  legat. 

Ordinariura  vero  in  executoriali  decreto  diei  4.  lanuarii  1752 
nihil  huiusmodi  literis  abstulisse,  immo  eas  plenissime  exequi 
mandasse.  Ad  haec  statuta  illico  prodivisse ,  in  quilms  iiie- 
thodus  praescribitur  recitandi  coronam  Septem  Dolorum,  at- 
que  perdolenti  Virgini  altare  erectum,  statis  diebus  cjronam 
recitatam,  atque  festum  celebratum  ab  ipso  sodalitio;  qua  de 
causa  nihil  eorum  defuisse  quae  in  erectione  alicuius  Confra- 
ternitatis  substantialia  sunt. 

Neque  se  moveri  affirmat  difiicultatibus  ab  adversa  so- 
cietate  propositis,  quad  scihcet  Confraternitas  SS.  Annuntia- 
tae  et  Statutis  careat,  et  a  laica  potestate  probata  non  fuerit. 
Statuta  enim  non  deesse:  quod  autem  approbatione  Ordinarii 
destituautur  non  nocere  cum  ea  praesumi  debeat  ex  plus  quam 
centenaria  huius  confraternitatis  existentia,  hanc  vero  prae- 
sumpti(jnem  validissimam  esse,  ex  quo  Episcopus  aggressio- 
nibus  contrariae  Congregationis  obstiterit,  et  Confraternitatem 
SS.  Anuuntiatae  protexerit.  Consensuin  insuper  praesumi  posse 
ex  centenaria  observantia  probat  auctoritatibus  Cardinalis 
De  Luca  de    alienat.  discept.  2.   n.  2-3  et  Pitonii   discept. 


(1)  Ursaya  Tom.  VIII  Part.  1.    Di.  Ordinarii,  congregantnr  in  aliqno  parti- 

scept.  Xlli,  n.9.  inter  Gonfraternitatem  cnlari  et  determinato  loco  ,  qni  non  sit 

et  Congregationem  hoc  ponit  discrimen:  £ccle8ia  pnblica,  ibique  certis  tempori- 

Oonfraternitates  snnt  illae,  qnarnm  con-  bns  sna  peccata  confiteri  ,  et   Enchari- 

fratres   babent  specialia  yexilla,  et  pro-  stiue  Saoramento  reflci  solent,  nec  non 

pria  insignia,  tenentnr  indnere  se  sac-  andire    exhortationes   et    admonitiones 

cis  ,  et  interyenire   in  processionibns  ,  alicnins  patris  spiritnalis,  qnieos  in  re- 

ac  aliissacrisfnnctionibnepropriaeCon-  bns   spiritnalitatem  concernentibus  in- 

fraternitatis.  Congregationes  vero  e  con-  strnat;  nnmqnam  y^ro  hi  fignram  faciunt 

tra  snnt  priyatae  qnaedam  hominnm  adn-  in  prooessionibns  pnblicis,  necsaccis  sen 

bAAtiae,  qni  priyatim,  de  iicentia  tamen  ipeoialibna  indamentis  ntnntnr. 


276  fXlSTKNTIAK  CONF.tATKIlixlTATIS 

eccl.  115.  n.  22.  (1).  Dato  vero  quod  pr;ie.li'-ta  Confraternit-u 
statutis  oareat,  nihil  id  obesse,  quia  ex  carentia  statutorum 
non  lioet  ad  inexistentiam  Confraternitatis  aiguere,  teste  Lu- 
cidi  De  Visitat.  SS.  LL.  vol.  2.  pag.  448.  f^'.  140.  (2). 

Quid  vero  est  quod  allegetur  defectus  approbationis  .ai- 
cae  potestatis,  cum  haec  nihil  conferat  in  rebus  canonieis  . 
et  dato  quod  aliquid  conferat,  praesumi  oinnino  de'eat  ex 
observantia  plusquara  centenaria? 

Adversa  itaque  Congregatio  non  est  neque  esse  potest 
vera  germanaque  Confraternitas  Septem  Dolorum,  tqm  quia 
orecta  fuit  sub  titulo  Congrejationis  charitatis  ad  sepelienda 
inopum  cadavera,  tum  quia  erecta  non  fuit  a  Praelato  regu- 
lari  ad  id  potestatem  habente  ;  eam  e  contra,  quam  tuetur, 
esse  veram  Confraternitatetn  Septem  dolorum,  quia  et  erecta 
fuit  a  iegitimo  Praelato,  et  ab  Ordinario  confirmata,  quia  re- 
gulas  sibi  condidit,  et  opera  sui  propria  instituti  exercuit , 
possessioneni  sui  iuris  servavit,  et  a  perturbatoribus  protexit. 

(1)  Cardinalis  enim  de  Lnca  loc.  cit.  format  tradnntMascardQB,  Lambertiiiins 

loqnens   de  Constitntione  Urbani  yill  etc    Immo  cnm  agatnr    de    observantia 

toUente  beneplacitnm   pi-aesumptnm   ex  centenaria  non  sulum  praosnmitnr  Sta- 

lapsn  temporis  longissimi,  praeservante  tntnm    fnisse    ab  omnibns  pro  tempore 

antem  centenariani  inqoit:  Primo  aspectn  episcopis  ratificatnm  et  approbatnm,  aed 

atiendendnm    videretnr    tempns   editae  ettam  indncitnr  praesnmptio  beneplaciti 

Oonstitntionis,   adeo    nt   tnnc  existeret  apostoliri,  cnm    Oentenaria   praesnmat 

centenaria  per  eam  praeservata,  ex  regn-  meliorem  titnlnm  de  ninndo,  et  per  con- 

la,  qnod  praeservativae  natarae  est  ni-  seqnens  confirmationem  Statnti   factam 

hii  dare  vel  tollere,  sed  conservare  id  in  forma   speciticu  per  Scdem  Apostoli- 

qnod  invenit  in   sno  statn....  et  conse-  cam,  nt  saepe  firmavit  Rota. 
qnenter  praesnpponit  snbiectnm  iam  exi-  (2)  En  verba  hnius  anctoris  ioc.  cit. 

stensconservabile,  qnod  dici  non  potest,  Si    qaando  contingat,   nt  S.  0.  Ep.  et 

nbi  tnnc  dictnm  centenarinm  tempns  la-  Reg.  intelligat,  statnta  in  sodalitio,  de 

psnm  non  esset,  qnoniam  qnod  non  exi-  qno  agitnr,  vel  non  extare,  vel  ea  qnae 

stit,  praeservari  non  potest.  extant,-  aiiqno   gravi   defectn  laborare, 

Pitonins  vero  loc. cit.Qnodconsensus  praecipere   nqn  omittit,  nt  eadem  inxta 

Episcopi    praesnmatnr   ex    observantia,  allatam  Ecclesiae  disciplinam  conflcian- 

maxime  in    negotiis  propriae  Ecclesiae  tnr,    vel   corrigantnr,   et  emendentnr  , 

cathedralis  et  sni    Capitnli  ,    cnm    qoo  quod  plnribns  in  casibns  praeBcriptnm 

asaidne    versatnr   et  nnicnm  corpns  ef-  fnisse  vidi. 


r.x:si...\i.A.-  (.o.\F.5Ar..UiMrATis  27j 

I'.A    gUAh    PRO   CONGREGATIONK    ChaRITATLS    DICTA    STJNT. 

.  Defensor  Congregationis  Charitatis  matricis  Ecolosiae  bi- 
partitaiii  disee|)tationein  prbposuit;  et  pro  clientibus  -quidem 
locutus  est  r*  de  abiecto  praesentis  quiestionis,  2"  de  iure  exi 
stendi  Confraternitatis  sub  titulo  dolentis  Vfrginis,  vulgo  del- 
TAddolorata.  Contra  adversarios  vero  conatus  e<t  oatendere 
1"  (lefectuui  erectionis,  2"  impossibilitateiji  existendi,  3"  posses- 
sionem  illis  non  opitulari. 

A(l  P'"  itaque  ait,  obiectum  praesentis  quaestionis  aliuc 
esse  nequire  quam  existentiam  alterutrius  e  contendentibus 
confraternitatibus;  impossibile  enim  esse  ut  ambae  simul  exi- 
stant,  cum  utraque  dooumenta  ad  se  trahere  studeat  ad  sui- 
psius  existentiam  evincendam  quae  necess uio,  una  admissa, 
alterara  excludunt.  Quapropter  etiainsi  Confratres  SS.  Annun- 
tiatae  coexistentiae  contentos  sose  dechrarent,  coexistentia 
tamen  huiusmodi  semper  impossibilis  maneret,  cum  in  eodem 
loco  duae  confraternitates  Septein  dolorum  tum  ex  dispositioni- 
bus  iuris  pontificii,  tura  Generalis  Servorum  Mariae  esse  non 
possint.  Pleno  autem  iure  subsistere  Congregationem  Chari- 
tatis  evidentissime  demonstrat  ex  BuUa  Clementis  VIII  quae 
incipit  Quaecumque  a  Sede  Apostolica  in  qua  Pontifex,  ut 
Ot)nfraternitas  aliqua  legitirae  subsistat  duo  requirit:  P  Ordi- 
narii  consensum,  2"  ut  nuila  alia  eodem  nomine,  titulo  vel  in- 
vocatione  similis  eodem  in  loco  habeatur  (1).  At  exploratum 

(1)  En  pnrtes  ;  rnectpffaf   BuHae  a  Clemente  VIII  ediiae 
die  7  Decembria   1604  Pontificatut  an,  XIII, 

%.  2.  Quibus  (id  est  pravis  consuetudinihus  in  ipsis  Con- 
fraternitatibus  ob  negligentiam  praepositoruni  vel  alias  (^;iusas 
iniroductis)  nos,  pro  commisso  iiohis  apostoIi(*ae  solliiiiudinis 
officio,  paternaque  erga  oiimes  Christifideles  charitate  prospi- 
cere  volentes,  hac  nostra  Constitutione  perpetuo  valitura  de- 
cernimus,  ut  iuiposterum ,  tam  huius  abiiae  urbis  nostrae, 
quam  aliarum  civitatum  et  locorum  totius  Christiani  orbis , 
regularium  Ordinumi  reiigionum  et  institutorum    (quibus    iu 


278  KXISTENTIAE   GONFRATRRNITATfS 

esse  Congregritioni  charifatis  Ordinarii  consensurn  acfiess?*;'^, 
nuUamque  aliiiin  siniileui  tunc  in  loco  extitisse;  legitinie  ergo 
fuit  instituta,  ot  iure  pleno  extitit,  et  existere  debet. 


eorura  et  quibuscuraque  aliis  ecclesii^  et  collegiis.  Confrater- 
nitates  Saeculariuni  erigendi  et  instituen.!i  fHCultas  concessa 
est)  nec  non  etiam  Archiconfiviternitatum  et  congregationum 
cuiusvis  nationis,  nominis  et  instituti  illae  sint,  et  in  quibus- 
cumque  ecclesiis,  domibus  et  oratoriis,  tam  saecularium,  quara, 
ut  praefertur,  quorumcuraque,  etiara  mendicantium  ordinum, 
religionura,  et  institutorum  regulariuhi,  quavis  tam  ordinaria 
quam  apostolica  auctoritate  erectae  ac  institutae  existanl,  seu 
alias  quovis  raodo  introductae  reperiantur  (quibus  alias  Con- 
fraternitates  et  congregationes  instituendi,  erigendi  ac  sibi  ag- 
gregandi,  illisque  privilegia,  indulgentias,  facultates,  aliasque 
spiritUctles  gratias  et  indulta  praedicta  elargiendi  et  comm!>- 
nicandi  potestas  a  Romanis  Pontificibus,  vel  a  Nobis  et  Apo- 
stolica  Sede  attributa  fuit),  raagistri,  priores,  praepositi ,  re- 
ctores,  gubernatores,  praeceptores,  priraicerii,  prat^lati,  custo- 
des,  guardiani,  praefecti,  administratores  et  alii  oflSciaies,  seu 
superiores  quovis  modo  nuncupati;  regularium  siquidem  Or- 
dinum,  religionum  et  institutorum,  unam  tantum  confrater- 
nitatem  et  congregationem,  de  consensu  tamen  Ordinarii  loci, 
et  cura  litteris  eius  testimonialibus,  quibus  confraternitatis  et 
congregationis  erigendae  et  instituendae  pietas,  et  christianae 
charitatis  officia,  quae  exercere  cupit,  apud  eos  commenden- 
tur,  in  eorum  et  quibuscumque  ahis  ecclesiis  et  coUegiis  eri- 
gere  et  instituere. 

§.  3.  Caeterarum  vero  archiconfraternitatum  et  congre- 
gationum  in  singuHs  civitatibus,  oppidis  vel  locis,  unam  etiam 
confraternitatem  et  congi^egationem  dumtaxat,  quae  apostohca 
vel  ordinaria  auctoritate  prius  ei^ecta,  ac  nulH  alteri  ordini, 
rehgioni,  instituto,  Archiconfraternitati  et  congregationi,  eius- 
dem  vel  aiterius  nationis,  nominis  et  instituti  aggregata  sit, 
praevio  simihter  loci  Ordmarii  consensu,  et  cum  eius  litteris 
testimoniahbus,  quibus  eiusdem  oonfraternitatis  et    congrega- 


EXiyr..NTIAI-:    C  KNKHATKRNITATIS  270 

Haec  sed  vero  nulliiiiode  infringi  quod  hic  f^gatur  de  Con- 
gregatione  charitafis  ad  sepeliond-).  inopuuj  c;idavera.  non  de 
vera  Confraternitate;  nullimode  enira  congregafionis  appelhitio 


tionis  aggregandae  institutum,  pietas  et  christinnae  charitntis 
oflScia,  quae  exercere  consuevit,  apud  eos  coinmendentur,  sibi 
adiungere  et  aggregare  possint. 

§.  4.  Huic  vero  confraternitafi  et  congregationi  erigendae, 
instituendae,  seu  aggregandae,  ea  tantum  privilegia ,  indul- 
gentias,  facuhates,  aliasque  spirituales  gratias  et  indulta,  quae 
ipsi  ordini,  rehgioni,  instituto  erigenti,  instituenti  ac  commu- 
nicanti,  seu  Archiconfraternitati  et  conaregationi  aggreganti 
nominatim  et  in  specie,  non  autem  quae  per  extensionem  vel 
communicationem  sibi  quovis  modo  concessa  sunt,  et  illa  qui- 
dein  non  sub  generali  forma  verborum ,  vel  ad  instar ,  sed 
expresse  et  in  specie  communicare  valeant. 

§.  5.  Statuta  autem  pro  regimine  ordmum,  religionum  et  in- 
stitutorum  erigentium  et  instituentium  ac  communicantium,  seu 
Archiconfraternitatum  et  oongregationum  aggregantium  edita, 
confraternitatibus,  et  congregationibus  erigendis,  instituendis 
et  aggregandis,  et  quibus  communicationes  privilegiorum  et 
aliorum  praedictorum  fiunt ,  impertiri  non  possint ,  nisi  ea 
prius  ab  Episcopo  dioecesano  examinata,  et  pro  ratione  loci 
approbata  fuerint,  quae  nihilominus  eiusdem  Episcopi  decretis, 
ac  moderationi  et  correctioni  in  omnibus  semper  subiecta  re- 
maneant. 

§.  6.  Insuper  vohjmus  et  ordinamus  ut  praedicti  ordines, 
religiones,  instituta  erigentia,  instituentia  ac  cominunicantia, 
nec  non  Archiconfraternitates  et  congregatione>  nggregantes, 
certam  erigendi ,  instituendi ,  aggregandi ,  et  communicandi 
formulam  a  nobis  novissime  approbatam  diligenter  observent, 
secundum  quara  privilegia,  indulgentias ,  facultates  aliasque 
spirituales  gratias  et  indulta  ipsis  oidinibus,  religi(mi))us,  in- 
stitutis  eriL»  ntibus,  instituentibus  ac  cominunicantibus  ,  seu 
Archi(onri;.t  Miitatibus  et  congregationibus  nggregantibus,  no- 
minatim  ei  <^xpresse,  non  autem  per  communication'»in,  neque 


280  EXiSTKMJAr:  (:o>Fis\r:.|iNiTATis 

pugnnre  pofe^f  cuin  Confrafernitatis  existenfia,  si  revera  qme 
in  Congieg.itione  aliqua  finnt  ronfraternitatein  revelant.  Cou- 
fraternitas  enini  iuxta  Capon    D'.y'epL  276.    n.  7.  nil  aliutl 

I 

I 
ad  instar,  ut  supra,  concessa,  ipsis  confraternifatibus  et  con-  i 

gregationibus  erigendis,  insfituendis  et  aggregandis,  et  quibus  ! 

oommunicafiones  fiunt,  communicare  possint. 

§.  7.  Quibus  conft^aternifaf>es  et  congregationes  eiusdem 
dumtaxat  nationis  et  nominis,  ordinis,  religionis  et  instituti, 
archioonfraternitatis  e*  oongregationis  cui  aggregantur,  tam 
hactenus  ag-gregatae,  quam  imposterum  aggregandae  utantur, 
potiantur,  et  gaudeant ,  ita  ut  dictarum  confraternitatum  et 
congregationum  erectarum,  institutarum,  et  aggregatarum,  ac 
quibus  communicationes  factae  sunt,  ministri  et  officiales,  et 
alii  supradicti ,  privilegia,  indulgentias ,  faculfates  aliasque 
spirituales  gratias  et  indulta  huiusmodi,  praevia  tamen  reco- 
gnitione  Ordinarii  loci,  qui  adhibitis  duobus  de  eiusdem  ec- 
clesiae  capitulo,  illa  iuxta  sacri  Concilii  Tridentini  decretum 
promulganda  decernat,  debitis  temnoribus  promulgare  valeant. 

§.  8.  Quibus  etiani  ministris,  offici;dibus  et  aliis  praedi- 
ctis  eleemo^vnas  et  alia  obiuta  christianae  charitatis  subsidia 
iuxta  modum  et  formam  per  Ordinnrium  loci  praescribendam... 
excipiendi  potestas  detur...  Rleemosynas  autem  sic  collecfas 
in  reparationem  et  ornatuin  Ecclesiaruin...  aut  in  ahos  earum 
pios  usus....  arbifrio  Oi*  inariorum  locorum  respective,  fideli- 
ter  exponere  atque  erogare  procurenf,  ut  omnes  intelligant 
coelestis  Ecclesiae  thesauros,  non  quaesfus  aut  ahcuius  lucri 
causa,  sed  pietatis  et  charifatis  excitandae  gratia  ex  aposto- 
hcae  Sedis  benignitafe  christifidelibus  a|:eriri. 

§.  10.  Demum  statuimus  et  parifer  ordinamus,  ut  con- 
fraternif ate ^>  et  congregationes,  iibivis  locorum,  quavis  aucto- 
ritate,  ut  praofertur,  vMeotKi  et  institutae,  et  quibus  commu- 
nicationes  |)rae(lictae  factae  sunt,  ac  cuicumque  ex  dictis  or- 
dinihus ,  religionibus,  institiitis  ,  archiconfraternitafibus  et 
congregationibus  ubilibi-t  .'xisleatilms  hMctoniis  -iggregatae,  ab 
eisdem  respeclive  ordiuilms,   roligionibus,  iu  litutis  Archicoa- 


E.tlSTKNTlAS   CORFlUTKRHlTATrS     .  281 

es^  qiiam  Congregatio  plurimorum  hominum  per  vAam 
y'>fl'tlitah's  ad  oprra  pietalis  exercenda;  haec  autein  defini<io 
iipprime  convenit  sodalitio  charit?itis,  cuin  ia  eo  ope:  a  piot;itis 
exerreantur  per  viam  sodalitati^^.  Equi  !em  in  primo  statutorum 
capilulo  non  fuit  utique  expressuin  sodalitiuiu  inslitui  in 
formam  Confraternitatis;  certum  est  tameu  uti  Confraternita- 
tein  ab  omnibus  illico  habitum  fuisse,  Confraternitatem  a 
Benedicto  XIV  in  Brevi  Indulgentiarum  fuisse  nppellatum  . 
Confraternitatem  retentum  fuisse  ab  Ecclesiasticis  et  civilibus 
potestatibus  per  spatium  120  annorura. 


fraternitatibus,  et  congregationibus,  novas  erectionum ,  insti- 
tutionuni,  conmiunicationum  et  aggregationuin  litteras,  iuxta 
formam  a  nobis  novissinie  approbatam,  infra  annum,  si  in 
Europa  sint,  et  si  extra  Europam  fuerint,  infra  bienniura  a 
die  publicationis  praesentium  in  Romana  Curia  faciendae  com- 
putandos,  impetrare  teneantur;  alioquin  dicto  tetnpore  elapso.. 
erectiones,  institutiones,  et  quaecumque  communicationes  pri- 
vilegiorum,  facultatum  etc.  nullius  sint  roboris,  ac  revocatae 
et  abolitae  censeantur  eo  ipso. 

In  eiasmodi  porroConsiitiitione  Cle-  CoDfraternitatibuB  seryandam  esse  for* 

mpn.s  VIII  statait:  mnlum  ab  eodem  Pontifice  approbatam. 

1.  Unam  tantnm  Confraternitatem  6.  Gratias  et  indnlgentias  Confra- 
eiasdem  iDstitati  et  generis  posse  in  ternitati  eommnnicatas,  praevia  cogni* 
Ecclcsiis  tam  saecalariam  qnam  rega-  tione  Crdinarii  damtaxat,  esse  promal- 
larinm  institni  et  aggregari.  gandas. 

2.  Id  fieri  debere  de  consensn  Ordi-  7.  Oonfraternitates  eleemosynas  et 
Darii  et  cam  Htteris  testimoniaUbas  alia  charitatis  sabsidia  excipere  posse^ 
eiosdem.  iaxta  formam  per  Ordinarinm  praescri» 

3.  Institaentes  vel  aggregantes  Oon-  bendam. 

fraternitatem  eidem  expresse  et  in  spe-  8.  Dietas  eleemosynas   pro    arbitrio 

Gie   commanicare   debere   privilegia   et  Ordinarii  in  attlitatem  Ecclesiae,  alioB- 

indnlgentias  Ordini  institaenti  vel  ag-  qae  pios  asas  erogandas.   Attamen   ex 

greganti  nominatim  concessa,  non  vero  Olementina  BoUa  qnaerere  qais  posseti 

ea,  qaibns  gaadet  per  pnvilegiam  com-  Qaid  si  plares  einsdem   nominis    et 

mnincationis  (intellige  cnm    aliis   Or-  institati  Oonftraternitates   ante  praedi- 

diDibosj.  ctae  Ballae  promalgationem  erectae  in 

4.  Statnta   Oonfraternitatis    exami-  eodem  loco  inTeniantar  ? 

nanda  et  approbanda  esse  ab  Ordinario,  Resp.  Posse  conservari;  at  deberent 

ei   cdrrigi  posse.  petere  novas  erectionis    litteras    iuxtu 

4^.  Iti    aggregandis    et    institnendis      formam  a  Pontifice  approbatumr 


282  IXfSTEirrUE   COfrFRAtKRffirATlS 

•  Et  praeierrnissa  approbatione  civilis  potesfatis,  Ejiiscopi 
approbatio  eiusmodi  fuit  ut  aniplior  concipi  neque;it;  neduni 
enini  approbavit  Capitula  et  erectionein  confirnrjavit,  sed  etiam 
voluntateni  expressit  ut  institutio  tandem  aliquando  fieret  in 
aliquri  Capella  raatricis  Ecclesiae,  prout  fricta  e4;  ex  qua  in- 
stitiiiione  ius  certissinmm  acquirebat  sodrditium  charitatis  ob- 
sistendi  erectioni  cuiuslil)et  Confraternitatis,  eiusdem  tituli, 
invocationis,  et  instituti.  Atque  hinc  factum  est,  ut  cum  age- 
retm*  de  instituenda  societate  in  Ecclesia  SS.  Annuntiatae, 
Ordiaarius  interesse  habentes  audiverit,  id  est  Confratres  prae- 
•cipuos  chHritatis.  Qua  de  causa  Ordinarius  sodahtium  chari- 
tatis  ut  veram  Confraternitatem  septem  dolorum  habnit  atque 
recognovit;  sin  minus  enim  ad  quid  sodales  interrogasset  cnm 
nulhim  interesse  et  ius  haberent  impediendi  quominus  alia 
septem  dolorum  Confraternitas  institueretur,  cum  simiHs  nul- 
la  existeret? 

Quid  vero  nocet  quod  Clemens  VIII  in  cit.  Bulla  potesta- 
tem  visus  sit  Episcopis  fecisse  eas  Confraternitates  tantum- 
modo  instituendi,  quarura  erectio  vel  aggregatio  ab  Ordini- 
bus  vel  Confraternitatibus  nascilur'^  expresse  vero  nullam 
Ordinaiiis  facultatem  contulerit  novasodahtia  instituendi?  Bar- 
bosa  enim  De  OflScio  et  potestate  Episcopi  part.  3.  Alleg.  75. 
n.  2.,  et  alii  Canonum  tractatores  eo  usqne  potestatein  Episco- 
palem  circa  Confraternitates  magnificant,  ut  eain  nece^s?iriam 
putent,  etiam  ut  statuta  vali<ia  sint  (1).  lure  igitur  pienoque 
iure  Confraternitas  charitatis  ut  germana  septem  dolorum  con- 
fr.iternitas  dicenda  est. 

•  1)  fiarbosa  loe.  cit.  nU  alind  propa-  «  ex  disposit.  Qone.  Trid.  Sess.  22  de  Re- 

gnut  nisi  EpiWopi  ius  visitandi  Oonfra-  ^  format.  ^  De  eetero  ea  qnae   Advuca- 

ternilatcs  et  hospitaHa,  iis  exceptis  qaae  tas  affirmat,  disertie  verbis  habentar  in 

sttb   regaui  immediata  protectioiie  sant:  BoUa  rolata  Clementis  VIII. 
et   uii    dicit    de  etatutoraui    episcopali  Quaeri  hic  posset:  si  Episcopo  visi- 

apprubatione  at.  valida  sint.  <•  Episcopi  tanti  hospitale  aat  Oonfraternitatem  op- 

»  etiam.tamqnam  Sedis  Apostolicae  de-  ponatar    qaod    snb    immediata   Regam 

M  lcgali  liubent  ins  visitandi  hospitalia,  sint  protectione,  ad  qnem    pertinet  co- 

71  colkg.u  qaae.cnmqae,  aciUonfraternita*  gnoscere  exceptionis  veritatom  utqcu  de 

n  tes  laicuram  etiaai  qnas  scholas,  sive  ea  ferre  indiciam?  Respond.  cxtracuu- 

if  qaocuniqae  alio    nomine  vocaut,    non  troversiam  esse  non  ad  saecuiareiu   ia* 

n  taiucu    qnae   sab     regnm     iiumudiaiu  dicem,  sed  ad  Spiscopam  pertinere, 
I»  ^iiulectione  sont..  sine  eornin   liceutiui 


KXisnirriAK  com-uMtiRmAm  283 

At  vero  haec  iura  exulare  a  Congregatione  instituta  in 
Ecclesia  SS.  Annuntiatae  certissimurn  esl  tum  ex  conditioni- 
bus  a  Priore  generali  servoruin  Mariae  appositis,  tum  ex  re- 
strictionibus  in  executoria  ab  Ordinario  expressis.  Qnandoqui- 
dem  literae  Prioris  generalis  sub  duplici  conditione  datacfue- 
runt  P  ut  Ordinarii  consensus  accederet,  2"  ut  nulla  alia  in 
loco  ad  tria  milliaria  propinquo  similis  Confraternitas  existe- 
ret  (1).  At  Ordinarium  rem  omnem  ad  Indulgentias,  ad  lus 
adscribendi  fideles,  et  benedicendi  coronas  et  scapularia  Decano 
Capituli  factara  coarctasse,  deueg.ita  licentia  peragendi  proces- 
siones  aliasque  publicas  functiones,  ex  ipso  executoriali  De- 
crelo  constat;  in  quo  pariter  nuUa  mentio  habetur  de  sacco, 
de  stenimate,  de  statutis,  aliisque  huiusmodi  quae  in  Confra- 
ternitatibus  potissima  sunt.  Confiaternitatem  ergo  Ordinarius 
instituere  noluit. 

At  sit  quod  instituerit,  illa  existei^e  nequit  ea  prorsus  de 
causa,  quod  alia  existebat  Confraternitas  eiusdem  nominis  et 
invocationis  in  Ecclesia  matrici.  Similitudo  enim  et  identitas 
Confraternitatum  conficitur  ex  nomine,  inoocationes  tititlo, 
habitu,  quae  omnia  in  utraque  habentur  Confraternitate;  quare 
posterior  instituta,  si  unquam  tamen  fuit  instituta ,  existere, 
stante  altera  priori,  nequit. 

Equidem  Clemens  VIII  in  cit.  BuUa  nou  dixit  Confra- 
ternitatem  posteriorem  annullari  debere  ubi  alia  similis  iam 
existit,  sed  commentatores  unaniraiter  aflSrmant  nullitatem  po- 
sterius  erectae  esse  pro  certo  tenendam  (2). 

(1)  Neqae  fratres    8S.   Annnntiatae  rein  inqnirere,  et  iQdicinm  ferre   ante« 

obiicere  poterant  nnllitatem  ezistentiae  qnam  alia  Oonfraternitas   erigeretur. 
Gonfraternitatis    charitatis ,  qnod  haec  (2)  Revera   PignateUi    Oonsnlt.  Ca« 

a  Priore  f eneraU  Servorani  Mariaeere-  non.  Tom.  IV.  Consnlt.  XVIII.  inqait: 

cta  non  fnerit,  proat  expressc  habetar  «  Si  in  aliqna  Ecclesia  reperitar  altaro 

in    relata    BaUa   Clementis /VIII;  nam:  >»  cnm  imagine  devota,  non  potest    ne- 

1.  Certnm  est  ipsis  facaltatem  datam  n  qae  debet  aliad  altare  cam  eadem 
esse  a  praedicto  Generali  erigendi  Con-  c  imagine  vel  invbcatibne  erigi...  Et 
fraternitatem  dommodo  alia  einsdem  «  qnod  nna  Ecclesia  vel  nniversitas 
nominis  et  institnti  in  eodem  loco  non  »  possit  alteri  prphibere  assamptionem 
existeret,  nnila  facta  exceptione  an  ab  »  npvi  nominis  sibi  praeinrlicialem  di- 
ipso  vel  ab  alio  foerit  institnta.        '  i»  xit  eiiam  Rota  in*Ampariensi    deno- 

2.  Non  ad  Confratres  SS.  Annnntia-  >»  minationis  Oanonicorani  20  ajirilis 
tae  ,    sed    ad  Episcoi^am  pertiaebat  in  »  1646  coram   Moltio.  »  CoulVaUiuit.*., 


2Si  msrE.iTi.4E  eonrftAnnnnkm 

iTndenam  vero  po-isessionem  existentiae  adversae  socWa- 
tis  IVatres  praetendere  possunt?  Nonne  enim  anno  1794  que- 
relas  ad  Ordinarium  detulere  quod  magno  et  extraordinario  cla- 
raon:?  Festum  Virginis  dolomsis^imae  a  Confratribus  Charitatis 
celebratuin  fuerit?  Confratre>.  ergo  charitatis  erant  iam  tunc  in 
existentiae  possessione;  et  ab  anno  1794  ad  annum  1803  nonne 
isti  aeinulos  denunciaverunt  ob  puldicam  eleemosynarum  col- 
lectioneiii,  nec,  non  ob  alia  iura  quae  sihi  usurpaverant?  Por- 
ro  re  ad  iudicem  criminalein  delata,  hic  sententiam  tulit,  non 
existere  confraternitatem  septem  dolorum  in  Rcclesia  SS»  An- 
nuntiatne,  sed  tantuin  fidelium  adsiriptionem.  Nonne  ineunte 
anno  1827  Regium  Siciliae  Gubernium  omnibus  Confraterni- 
tatibus  cutn  indixisset  ut  statuta  ederent  ad[)robanda,  sin  mi- 
nus  suppressae  fuissent,  duae  tantummodo  recognitae  fuerunt, 
Confraternitas  scilicet  SS.  Sacraujonti,  et  Confraternitas  vulgo 
deirAddolorati,  id  est  charitatis,  cui  tunc  praeerant  losephus 
Cipolhi,  et  Canonicus  Donzelli  ?  Ei'go,  dato  etiam ,  quod  Con- 
fraternitas  adversa  exHterit,  a  civili  gubernio  suppressa  fuit: 
quae  oivilis  gubernii  in  res  canonicas  sentontia  etiamsi  nulla 

ergo  charitatis    inre    prohibere   potnit  Advertendnm  insnper  esti  qaod    es 

Confratcrnitatis  alterius  institationem,      sappreHaione  Ooufraternitatia  aliimo  e- 


qaae  eadcm  denominatione  et  flne  po- 
tiretnr.  Id  vero  plariea  a  3.  Ritaam 
Goiigregiitione  decretam  iam  est.  Ex. 
gr.  in  Faroiiviensi  die  31  martii  1640. 
In  Cassa^^nsi  die  17  ialii  1640.  -  In 
Eagabiiia  die  23  martii  1641.  In  qnibus 
decretam  est  esse  sapprimendas  novas 
Confraternitates  eiasdem  nominis  et  in- 
stitnti  posterias  erectas.  BaRsas  vero  de 
SodalitiiB  Qaaest.  III.  inqait  expressis 
verbis,  postqaam  plarimos  citaverit  do- 
ctoreij:  «Prias  erecta  debet  manateneri, 
n  et  posterior  annnnari. 

Id  tamen  dicl  de  omnibns  Confra- 
ternitatibns  non  potest. 

Kxcijiinntnr  enim  Oonfraternitates 
SS.  Suf!  :tmunti  et  Doctriuue  christiauae 
quae  possont  institui,  et  debrrent  esse 
in  qualibot  Parocbia,  at  declaravit  S.  C. 
lCl>|i.  et  R^g.  iu  Vercenensi  d^e  3  fu- 
biuurii  1610* 


rectae.  non  potest  Gonfraternitas  ante- 
rior  in  eodcm  loco  erecta  praetendere 
qnod  sint  su|ipressi  et  inhibiti  actus  ei 
devotionc  cxercendi  in  alia  Ecclesla 
eiusdem  luci,  et  respecta  eiasdem  san- 
cti,  sub  cuius  nomine  fuit  suppressa  so- 
cietas,  non  obstante  quacumque  ea  de 
re  indncta  transactione,  seu  alia  qnavis 
adstipalata  amicabiU  compositione.Qna 
de  caasa  etsi  Confraternitas  erecta  in 
EcclesiaSS.  Annantiatae  snppressa  fais- 
set,  tamen  eins  confratres  velaliiftde- 
les  impediri  non  poterant,  qnominns  in 
praedicta  Ecclesia  erga  Virginem  dolo- 
rosissimam  actns  pietatis  et  devotionis 
exercerent.  Hi  enim  actns  santproprii 
omnium  Christifidelium,  et  non  cxcln- 
sive  Confraternitatnm;  et  eos  impeiiire 
in  qualibet  Ecclesia  est  pietati  et  do- 
votioni,  et  christianae  libertati  detri* 
mentum  inferre. 


KXISlKNtlAE   COWKftATKHi^iTAiriS  28  J 

55if,  faraen  pondus  in  quaeslione  habet  inaximiim,  cum  ex  ea 
constet,  confmtres  SS.  Annuntiatae  stnnitis  tunc  cainisse, 
quae  prohanda  exhiberent. 

Quidquid  deinum  sit,  Confraternitas  SS.  AnnuDtiatafc  aut 
exislit  ab  anno  1752,  aut  hodie  vivere  incipit,  Si  primuin,  an- 
nuUari  debet  iuxta  allegatos  Doctores,  eo  quod  sit  identica 
cum  praeexistenti,  si  alterum,  nunquam  erigi  poterit,  existente 
in  eodenri  loco  alia  eiusdera  nominis  et  inMiluti  Confi-nternitate. 

Quibus  omnibus  visis  et  considerat.is,  P.ilres  S.  Congrega- 
tioni  Concilii  Tridentini  praepositi  ad  duhiuui  An  sententia 
Curiae  Archippiscopalis  Syracusa^iae  sit  confirmanda  vel 
iiifi^t^manda  in  casuy 

respondere  censnerunt: 

Sententiam  esse  confirmandam  iuxla  modum.  Modus  esl . 
ul   Y  in  exordio  dispositivae  sententiae  dicaiur  Petitio  soda- 
liuin  Congregationis  charitatis  sub  patrocinio  B.  M.  V.  vulgi 
ad.olorata;  2"  ut  tanquara  deleta  habeantur  verba,  r|uae  respi 
ciunt  dispositiones  laicae  potestatis  in  rebus  spiritualibus  (1) 

Ex    QUIBUS   COLLIGES: 

I.  Quamhbet  Confraternitatera  vocari  debere  ex  fine  prin- 
cipahori . 

II.  Ad  legitimam  Confraternitatum  exisientiara  necessa- 
riara  esse  approbationem  episcopalem. 

III.  NuUam  Confraternitatem  institui  posse  in  locis  ubi 
alia  eiusdera  norainis  et  instituti  erecta  reperitur,  exceptis 
dnmtaxat  Confraternitatibus  SS.  Sacramenti  et  Doctrinae  Chri- 
stianae,  quae  in  singulis  Paroeciis  possunt  et  institui  debent, 
non  obstante  quod  ibi  reperiatur  erecta  quaelibet  alia  Con- 
fraternitas. 

IV.  In  rebus  canonicis  et  spiritualibus  nuUara  civile  gu- 
bernium  habere  potestatera, 

(1;  Iitramquo  Confraternitatem   sci-  cationem  cit.    BnUae    Clementis    VIII. 

licet  Gonflrmarant  ;  qtiod  ad    toileudas  non    semel    a  Sede   Apostolica    fuelnm 

eontroversiaa  et  iites  etiam  j>ust  publi-  fuerat. 

jicta^  Tom.  VIII,  /asc.  LXXXIX,  X9 


EX  S.  CONGREG»Tl&iE  RITUUH. 

INEAPOLITANA 

BEATIFICATIONIS    ET   CAN0NI7ATI0NIS 

SBBVI    DEI 

lANLARII    MARIAE    SARNELLI 

SACGRDOTIS  E  CONUHBGATiONE   SS.  nEMeUPTOKIS. 


.  POSrilO  SUPER  DUBIO 

An    sit   signanda    Commissio    introduotionis    Causae  in  oasu, 
et  ad  effectum  de  quo  agitur? 

Com]jendiu7n  informationis. 

Dei  famulus  laouarius  Maria  Sarnelli  natus  est  Neapoli 
urbe  Italiae  florentissima  pridie  Idus  Septembris  an.  1702 
ex  praenobilibus  parentibus  Angelo  Sarnelli  Dynasta  Oppidi 
Ciorani ,  et  Catharina  Scoppa  ;  biduo  a  nativitate  sacro  est 
ablutus  baptisiiiate ,  et  quinque  nominibus  auctus ,  quorum 
priiua  fuere  lanuarius ,  Maria ,  Franciscus.  Parentes  pia  et 
diligenti  institutione  puerum  imbuerunt,  ut  talis  evaderet  qualis 
deinde  compertus  et  iudicatus  est.  IMae  institutionis  fi-uctus 
illico  in  puero  apparuere  ;  eteniin ,  ut  testatur  P»  losephus 
Landi,  a  pueritia  devotioni  ei  virtutibus  christianis  adipiscendis 
deditus  erat ;  modestus  ita  ut  nec  in  sorores,  nec  in  matrem 
oculos  levaret;  obediens  parentibus,  atque  mortificationi  addi- 
ctus ,  nam  fructibus  ultro  se  privabat,  et  si  aliquando  a  patre 
doini  aliqua  pararetur  recreatio  et  soiatium,  domo  subinde  es^re- 
(liebatur  ne  recreationibus  et  conversationihus  interesse  coga- 
reiur. 


Cum  annos  pul)ertatis  attigisset ,  conslituit  mundo  valt- 
dicere,  et  Societati  lesu  nomea  dure ;  at  a  paire  prohibitus , 
dorai  coepit  eas  virlutes  impensms  coleie,  quas  tutius  et  libe- 
rius  in  coenobio  se  exerciturum  speraverat.  Quare  a  jocis  et 
iuvenum  coetibus  alienus  diu  precibus  vacabat,  et  cum  liie- 
rarura  studiis  tempus  necessariura  impendi&^et,  Ecclesiam  pe- 
tebat ,  atque  coram  SS.  Eucharistiae  Sacramento  in  geuua 
pi-ovolutus,  Deum  obsecrabat  ut  sibi  viam  osienderet,  qiia  tu- 
lissime  aeternam  salutem  consequeretur.  Suadente  patre  iuris- 
prudentiae  operam  dedit ,  et  licet  iuvenis  ,  in  causis  tamen 
agendis  negotiisque  forensiI)us  pertractandis  non  exiguam  lau- 
i!em  est  consecutns;.attamen  inter  eiusmodi  negotia  quotidie 
Missam  audiebat ,  SS.  Sacramentum  quotidie  visitabat  in 
Ecclesia  S.  Franivisci  Xaverii,  quarn  ita  frequentare  solitus 
crat  ut  aut  ibi,  aitt  domi  certe  reperiretur  ab  iis  qui  eum 
quaerebant. 

Interea  augescente  charitate  consuevit  in  nosocomiis  in- 
firmos  visitare,  iisque  inservire;  atque  ibi  a  S.  Alphonso  de 
Ligorio  agnitus,  intellexit  se  ad  maiora  vocari.  Hinc  abiecto 
forensi  habitu,  clericales  vestes  induit  mense  Septembri  1728. 
Anno  1729  Convictoris  nomine  ingressus  est  convictum  Clerico- 
lum  quem  Neapoli  fundaverat  Matthaeus  Ripa,  ut  ibi  iuvenes 
edoceret,  quos  Sacerdotio  auctos  deinde  in  Sinicum  imperium 
initteret  evangelii  disseminandi  causa,  atque  ipsi  S.  Alphonso 
auctor  fuit  ut  illuc  secum  ingrederetur.  Dei  famulus  ibi  toto 
pectore  rerum  divinarum  studiis  vacavit ,  ahisque  sodalibus 
vitae  austeritate  et  charitatis  fervore  exemplo  fuit;  quoties 
vero  egrediebatur,  vel  pueros  catechesim  christianam  edocebat, 
vel  nosocomia  visitabat ,  ut  aegrotis  auxiUa,  solatia,  et  mo- 
nila  salutis  praeberet. 

Mense  Aprilis  1730  clericali  tonsura  insignitus  est,  inde- 
que  pietatem  auxit ;  servatisque  temporum  interstitiis,  ac  spi- 
rituahbus  exercitiis  praemissis,  anno  1732  Sabbato  post  Pen- 
tecosten  Sacerdotalem  dignitatem  obtinuit. 

Novus  Presbyter  zelo  domus  Dei  inflamraatus  et  anima- 
rum  salutis  procurandae  percupidus  cum  sociis  Missionum  Aik>- 
si  li^^-niv^i  N«\']p<^l!  in*5Titut;)rum  ad  sacras  exoursion^s  ex:  \\^ 


288  CEcnF.TCjr 

et  vitiis  grnssantibus,  lasciviae  prae>;ertim,  bellum  asperrimimi 
indixit;  nulla  ipsi  erat  quies  vel  mora;  praeclicabat,  tota  die 
fidelium  conf^ssiones  excipiebat ,  excepto  praeJicationis  tem- 
pore ,  parco  admodum  victu  utens ;  atque  deinde  pauperibus 
et  senibus  in  Hospitiis  detentis  suam  charitatem  impertivit  , 
et  eodem  tempore  ad  infirmos  et  ad  triremes  damnatos 
ventitabat ,  ut  spiritualia  et  temporalia  subsidia  iis  submini- 
straret. 

Sed  enim  praecipuum  optimi  Sacerdotis  studium  ad  pueros 
et  adolescentulos  conversum  erat ,  quibus  saepe  circumdatus 
apparebat,  ut  eos  fidem,  pietatem,  mores  et  ( Ificia  edoceret. 
Imo  quo  id  melius  praestaret,  piam  iniit  societatem  cum  qui- 
busdam  egregiis  presbyteris,  quos  inter  S.  Alphonsus  emine- 
bat ;  ex  hoc  autem  coetu  prodiit  opus  longe  l)eneficum  plebe- 
cuiae  inslituendae ;  nam  nelum  viri  eccle^iastici,  sed  et  pii  sae- 
culares  in  opus  vocabantur  cum  ingenti  puerorum  et  adole- 
scentulorum  fructu. 

Dum  ita  Sarnellius  in  vinea  Domini  str^enue  atque  inde- 
sinenter  operaretur,  accidit  ut  S.  Alphonsus  fundamenla  Con- 
gi  egationis^  SS.  Redemptoris  iaceret  ;  eumque  maximas  tunc 
oontradictiones  patientem  acriter  defondit :  atque  demum  ipse- 
inet  institutae  Congregationi  nomen  dedit  an.  1733,  S.  Epi- 
scopo  se  totum  addixit,  et  tria  vota  nuncupavit,  quarto  de  per- 
severcintia  adiecto. 

Mams  tamen  aliquid  pro  novo  Instituto  praestare  voluit, 
curans  ut  in  oppido  paternae  ditionis  Collegium  ftindaretur  ; 
quod  efFecit  a  patre  non  minus,  quam  ab  Andrea  Tratre  pien- 
tissimo  ndiutus. 

Interea  partim  ob  infirmam  valetudinem  ,  partim  ob  ex- 
antlatos  labores,  veniam  Superioribus  concedentibus,  Neapolim 
reversus  est,  quam  videns  funesta  et  raalesana  lue  correptam 
propter  meretriciam  labem,  quae  late  et  impune  grassabatur, 
nefando  vitio  totis  viribus  bellum  indixit ;  et  Deo  benedicente, 
iiifestum  illum  scortorum  gregem  partim  ad  bonam  firugem 
revocavit,  partim  ex  regia  urbe  eiectuin  ac  profligatum  feli- 
citer  vidit. 

Instituto  autem  de  virtutibus  eius  examine,  repertum  ex 


OECRKIU.^  289 

inauuiic»  testimoniis  est,  in  eo  fidem  praecelleniissimam  fbisse 
tum  propter  amplitudinem  atque  extensionem  cognitionum  , 
quas  de  ea  adipisci  curabat ;  tum  propter  maiorem  firmitatem 
ac  certitudinem ,  qua  eas  tenebat ,  tum  propter  impensiorem 
devotae  voluntatis  effectum,  quo  eas  complectebatur ;  ex  quo 
factum  est  ut  indesinenter  in  sacris  Scripturis  meditaretur , 
coelestem  inde  haustam  doctrinam  in  christianum  populum 
effundere  satageret ,  SS.  Eucharistiae  Sacramentum  continuo 
adoraturus  accederet ,  atque  saepissime  mente  et  afft^ctu  in 
Deum  laperetur. 

Spem  vero  in  eo  eximiam  atque  firmissimam  fuisse  o  ten- 
sum  est  quod,  ad  tramites  doctrinae  traditae  a  Benedicto  XIV 
De  Beat.  et  Can.  Sanctorum  lib.  3.  cap.  23.  n.  16.  dicente: 
Habitus  spei  inclmat  ad  sperandum  ultimum  finemy  id  est 
ad  Deum  ipsum  videndum^  et  eo  firuendum;  secundarium 
autem  ad  speranda  concomitantia  praedictum  finem^  hoc  est 
media  el  auxilia  ad  illum  obtinendum  necessaria  ;  Dei  fk- 
mulus  et  directe  ad  Deum  tanquam  ultimum  finem ,  in  quo 
conquiesceret ,  intendebat,  et  media  et  auxilia  temporalia  ab 
60  se  assecuturum  sperabat;  conteiiinebat  enim  veluti  impor- 
tunissima  impedimenta  mundana  omnia ,  natalia  sua  praeao- 
bilia,  commoditates  divitiasque  ftimiliares  ;  nihil  confidens  in 
filiis  hominum,  imo  ai)  iis  contemptus,  reiectus,  irrisus,  et 
divino  tantum  innixus  praesidio  magnas  atque  arduas  res  est 
aggressus ,  gravesque  sustinuit  labores ,  quamvis  valetudine 
infirmus  et  viribus  destitutus. 

Circa  vero  charilatem  quae  omnium  virtutum  maxima  et 
potissima  est,  quippe  tota  vis  et  ratio  christianae  sanctitatis 
et  perfectionis  in  iUa  continetur,  observatum  est,  io  eo  spe- 
ctaiissimam  fuisse  tum  erga  Deum,  tum  erga  proximum;  fhit 
eaini  in  ipso  singularis  vitae  innocentia ,  et  diligens  legum 
divinarum  observantia ,  inundo  insuper  propter  Deum  valedi- 
xit ,  ac  postea  votis  nuncupatis  de  evangelicis  consiliis  ser- 
vandis,  totum  se  divino  femulatui  addixit;  numquam  seipsum 
quaesivit,  vel  quae  sua  essent,  sed  unice  divinam  Wuntatem 
et  divinam  gloriam  spectavit,  et  quidquid  virium ,  qui''4uid 
opum  habebat  impendit,  ut  peccati  regnum  deleretur ,  et  omnes 


290  DECHKTUSI 

Deum  diligerent.  Bx  quo  divinae  charitatis  ardore,  sive  evan- 
gelia  legens,  sive  preces  faciens,  tanfam  obortarum  lacryi)i?i- 
rum  vim  fundebat  ut  lectionem  precationemve  intermittere 
cogeretur.  Saepe  etiam  suspiriis  et  iaculatoriis  precibus  sese 
exserebat  interna  charitas  qua  aestuabat ,  ita  ut  aliquamlo 
inscius  per  monasterii  claustra  incederet ,  brachiis  extentis , 
oculis  in  coelum  defixis,  atque  suspiria  et  gemitus  ciens. 

At  tessera  et  lapis  sydius  verae  et  minime  fucatae  san- 
ctitatis  est  charitas  in  proximum  ;  eam  vero  ita  Sarnellius 
exercuit,  ut  non  modo  integrara  vitam  in  ea  colenda  impen- 
derit ;  sed  laboribus  sacri  ministerii  pro  salute  fidelium  exan- 
tlatis  absuntus  animam  nobilissimam  profuderit.  Quum  autem 
duo  sint  operum  genera  quibus  haec  charitas  exercetur,  (alia 
enim  ad  spiritum,  alia  ad  corpus  iuvandum  pertinent)  aeque 
assiduum,  beneflcum  et  insignem  in  utroque  sese  Dei  faraulus 
exhibuit. 

Indefesso  enim  studio  et  cura  incubuit  ad  imperitos  catho- 
licam  doctrinam  edocendos  etiam  antequam  Sacerdotio  initia- 
retur ,  et  puellis  non  defuit  paterna  Servi  Dei  soUicitudo. 
SoUicite  curavit  ut  Clerus  ea  doctrina  et  sahctimonia  prae- 
staret,  quae  huius  ordinis  dignitatem  et  amplitudinera  decent, 
adeoque  optabat  theologiae  moralis  academias  institui,  quarura 
regulas  ipse  designavit ;  sacris  excoiendis  virginibus,  gynaeceis 
et  parthenotrophiis  regendis,  piis  oongregationibus  civium  il- 
lustrium  moderandis,  coetibus  puerorura  et  puellarum  ad  pie- 
tatem  informandis  naviter  operam  impendit.  Omne  genus  ho- 
minura  industriara  et  effusara  charitatem  eius  expertum  est, 
ii  vero  prae  ceteris  qui  in  peccatis  sordescunt ;  hos  enim  omni 
ope  conatus  est  ad  Deum  revocare.  Totus  erat  in  modis  per- 
vestigandis  quibus  animas  lucrari  posset,  et  fructum  uberriraum 
hortando,  suadendo,  et  concionando  ooUegit,  et  in  locis  innu- 
raeris  verbum  Dei  disseminavit. 

Quotquot  vero  concionibus  suis  excitarat  et  permoverat , 
eos  in  exedra  confessionali  Deo  reconciliare  sategit,  in  cuius 
muneris  sanctissimi  perfunctione  labores  ingentes  et  incredi- 
biles  sustinuit ;  in  eoque  tanti  valebat  ut  scelestos  insignes  ad 
virtutem  revocarit. 


DRCRETUN  291 

Attamen  in  eiusmodi  Servi  Dei  zeli  <  fFusione  praecipuas 
sibi  curas  vinclicarunt  meretrices  quae  et  seipsns  perdunt  alios- 
que  quamplures  ad  peccandura  alliciunt ;  derelicti  insuper  at- 
que  ab  urbibus  remoti ,  utpote  qui  ope  destituti  miserentis 
Sacerdotis  accessus  eis  maxime  necessarius  est;  ad  meretrices 
convertendas  eleemosynas ,  sacras  coinciones ,  hortationesque 
adhibebat ,  pro  iisque  sublevandis  non  erubescebat  aliorum 
charitatem  implorare.  Pro  illis  vero  qui  procul  ab  oppidis 
degentes  otxmi  spirituali  destituuntur  auxilio,  sacras  missiones 
obibat  nuUique  parcebat  labori  ut  iis  subveniret,  illud  fie- 
quenter  repetens:  evangelizare  pauperibus  7nisit  me ;  eaque 
de  causa  Congregationem  SS.  Redemptoris  amplexus  est  pro 
evangelizandis  pauperibus,  derehctis,  et  ab  urbibus  remotis. 
In  his  vero  Apostohcis  laboribus  pro  animarum  salute  con- 
gestis  et  in  ahis  charitatis  operibus ,  quae  brevitatis  gratia 
praetermittimus ,  diu  noctuque  usque  ad  obitum  Dei  servus 
perseveravit. 

Ex  iis  vero  quae  de  Servi  Dei  praestantia  in  exercitio 
virtutum  theologalium  dicta  sunt,  quisque  facilhme  intelhgal 
quantopere  etiam  enituerit  in  excolendis  virtutibus  cardinali- 
bus,  ahisque  adnexis.  Nil  mirum  proinde  si  et  ipsum  S.  Al- 
phonsum  laudatorem  atque  biographum   habuerit. 

Mortis  suae  praescius  decessit  Dei  fainulus  Neapoh  die  30 
lunii  1744;  aetatis  suae  42,  atque  ad  eius  corpus  biduo  in 
Ecclesia  propositum  ,  suavemque  spirans  odorem  tanta  fuit 
popuh  frequentia  ac  devotio  ,  ut  certatim  partes  vestium  ,  et 
ornamentorum  sacerdotahum  ,  quibus  corpus  induebatur  cae- 
derent ,  et  discerptas  frustatim  auferrent ;  vim  proinde  adhi- 
bere  oportuit  ut  ihe  pietatis  impetus  coerceretur. 

Pecuharis  sepulcri  locus  in  Sacello  S.  Andreae  AvelHno 
Ecclesiae  vulgo  nuncupatae  di  S.  Mnria  deU'aiuto  ai  Coltrari 
attiil)Utus  fuit,  et  anno  1858  archiepiscopali  auctoritate  corpus 
rite  recognitum  in  eodem  loco  i^epositum  est. 

Qane  a  Promotore  ficlei  obiecta  sunt  contra  hmus  cau-- 
sae  iatroductionem. 

1.  Hanc  causam  per  120  annos  initam  non  esse,  eo  quod 
neque  ooaevi ,    nec  qui  illos  consequuti  sunt   eam    promoveri 


292  DECRETU» 

dignani  sint  arbitrati ;  desunt  enim  nednm  testes  de  vi^n,  scd 
etiani  probationes  subsidiariae ,  cum  e  quatuor  et  viginii  te- 
stibu^  qui  ad  examen  vocati  sunt,  anfiquioi'  post  sneculi  dimi- 
dium  a  Servi  Dei  obitu  lucem  uspexerit ;  ceteri  sint  illo  iu- 
niores. 

2.  Hos  insuper  testes  pati  exceptionem  quam  vocant  ^/- 
fectionis,  cum  sint  vel  consodales,  vel  amici,  vel  consanguinei 
Servi  Dei ,  quique  ad  feren  !um  testimonium  acoesserunt  ad 
comparandum  sive  Congregationi ,  sive  familiae  honorem, 

3.  Deesse  veri  nominis  oralem  traditionem  de  Servi  Dei 
sanctitate,  cum  plerique  testes  fiflSrment,  se  eum  uti  Sanctum 
hfibere  coepisse  ex  lectione  assidua  devotorum  librorum,  quos 
ille  typis  evulgarat,  minime  vero  eam  accepisse  a  testibus  de 
visu. 

4.  Deinum  Famam  virtutum  et  miraculorum  ven.  Sarnelli 
communem  seu  in  maiori  parte  populi ,  et  late  in  diversis 
mundi  parfibus  non  fuisse  diffusam ,  sed  in  una  SS.  Reden>- 
ptoris  Congrei>:atione  permansisse. 

5.  Neque  obstacula  deesse  quae  plane  evertant  Servi  Dei 
heroicas  virtutes. 

(a)  Ea  enim  pietatis  opera ,  quae  in  adolescentia  illum 
gessisse  tradiint,  omnino  corruunt  si  consideretur,  eum  Sacra- 
mentum  0)nfinnationis  suscepisse  anno  vitae  suae  quarto  su- 
pra  vigesimum  ineunte  ;  proindeque  et  ad  sacram  Synaxim 
post  illam  aetatem  accessisse  deduci  oportet. 

(b)  Inconstans  in  vitae  Instituto  amplectendo  deinde  fuit; 
nam  primo  Societatem  lesu  ingredi  cupiebat ,  a  patre  vero 
prohibitus  advocati  munus  suscepit ;  eo  post  annos  quatuor- 
decim  dimisso,  habitum  clericalem  induit ;  anno  deinceps  1729 
Congregationem  Missionum  Sinensium  ingressus  est,  sed  ac- 
cepta  ibi  clericaH  tonsura,  octa-o  mense  vix  praeterlapso,  in 
paternam  domum  redivit  ut  sese  dederet  Congregationi  Pre- 
sbyterorum  saecularium,  sub  invocatione  Reginae  Apostolorum 
Neapoli  institutae. 

Sacerdotio  aufttus  ad  Novam  Congregationem  SS.  Redem- 
ptoris  a  S.  Alphonso  institutam  advolavit ,  ac  tria  religiosa 
vota  ibi  emisit,  cui  quartum  adiecit  de  perseverando,in  Con- 


OIXUKTLU  2i)3 

gregatione.  Et  tamen  hnnc  de.seruit  •   Neapolim  reversus  est , 
et  ibi  in  statu  presbj^teri  saecul^ris  vita  funclus  est. 

(c)  Neque  voti  paupertatis  sutis  rigidus  custos  ;  quando- 
quidem  et  una  cum  fratribus  Patri  litein  vel  intentavit  vci 
inteniare  rpinatus  est,  ut  pqrtionem  substantiae  quae  sibi  con- 
tingebat  daret;  quod  de  cetero  ingerit  etiain  graveui  et  inho- 
nestam  iniuriam  parentibus;  et  inorfi  proxinms  testauientum 
condidit,  quo  ad  pias  causas  disposuisse  constat  de  omnibus 
bonis  suis.  Num  autem  ,  et  qua  ratione  hoc  licite  patraverit 
qui  paupertatis  voto  obligabatur,   penitus  latet. 

Ea  quae  praedictis  animadversionibus  reposita  sunt. 

Verum  haec  omnia  disertissimis  argumentis  exclusit  Ad- 
^ocatus : 

Ad  1.  enim  respondit.  Nullius  animadversionem  obiectam 
])onderis  esse ,  cum  compertum  sit  ex  testiinoniis  ineluctabi- 
libus,  Ven.  Sarnellum  habitum  uti  Sanctum  fuisse  a  coaevis 
testibus  onmi  exceptione  maioribus.  S.  Alphonsus  de  Ligorio 
sodalem  suum  defunctum  validum  sibi  patronum  in  coelis 
rcgnare  exislimavit.  Cardinalis  Oersale  Archiepiscopus  Nea- 
politanus,  audita  Servi  Dei  morte,  illacrymans  dixit  Neapolis 
el  Ligorius  Sanctum  amisere^  et  Clerus  Neapolitanus  mar- 
garitam  suam.  S,  Alphonsus  insuper  biographiam  illius  ab- 
solvit  plures  prodigiosas  gratias  innuendo  intercessione  Servi 
Dei  impetiatas.  Testes  alii  mediati  ab  immediatis  se  accepisse 
nffii-inarunt  heroicas  virtutes  et  sanctitatem,  quibus  servus  Dei 
praefulgebat,  ita  ut  aliqui  ipsi  S.  Alphonso  eum  praeposuerint. 
Ergo  non  quod  coaevi  vel  suppares  Servi  Dei  causam  indi- 
gnam  proraoveri  existimarint,  sed  quod  Congregatio  Ligoriana 
eausain  promovere  et  ad  finem  perducero  sui  Fundatoris  de- 
buerit,  et  statuam  eius  in  Vaticana  Basilica  coilocare  ;  quae 
opes  Congregationis  nonnihil  extenuarant.  His  lamen  non  ob- 
stuntibus  documenta  colUgebantur  ad  introducendam  Ven.  Sar- 
nelli  causam.  Accedebat  quod  causa  etiam  provehenda  erat 
Ven,  Gerardi,  erga  quem  incredibilia  ferebantui*  fidelium  studia 
in  provinciis  praesertim  Italiae  i:  endionalis  propter  prodigia 
quae  per  eiusintercessionem  patrata  vulgiirentur.  Duplex  itaque 
uuus  ab  optiiiia   nec   divite  Congreg.it ione    eiat   sub  undum  , 


^94  DECRETUa 

adeoque  niinus  celeriter  utramque  causam  procedere  oportebat. 
Si  autem  ob  has  rationes  causa  Ven.  Sarnelli  proponi  aon 
poterat,  et  tamen  docuraenta  coUigebantur ,  ut  suo  tempore 
proponeretur;  ergo  non  quod  eam  iudicarent  indignam  promo- 
veri,  sed  aliis  de  causis  promotam  non  fuisse  manifeste  con- 
stat.  De  cetero  praeter  testes  de  visu  et  suppares  adesse  in 
ciisxx  probationes  subsidiarias,  quas  esse  admittendas  docet  Be- 
nedictus  XIV.  lib.  3.  cap.  8.  §.  4.  ex  actis  luculenter  constare. 
Ad  2.  Non  omnes  testes  vel  e  gente  Sarnelliorum,  vel  e  Li- 
goriani  Instituti  Alumnis  eorumque  amicis  fuisse  delectos;  ne- 
que  exinde  (dato  etiam  quod  fuerint)  repudiari  posse  eorum  te- 
stimonium,quia  ope  illorum  potissimum  possunt  etdebent  Servi 
Dei  virtutes  probari,  et  quia  extranei  minus  idonei  habentur 
ad  res  domestioas  comprobandas.  Nonne  deinceps  et  ipsi  inter 
alios  homines  et  in  media  fori  luce  prout  ceteri  cives  ver^^an- 
tur,  et  possunt  de  iis  quae  viderunt  vel  audivere  fideni  facere? 
Numquid  ne  in  aliis  eiusmodi  causis  reiecta  est  testatio  so- 
ciorum  vel  propinquorum  ?  Nonne  hi  in  causa  nostra  conoordes 
sunt  cuin  illis  qui  nec  propinqui  nec  amici  ven.  Sarnelli  fuere? 
Quunam  ergo  de  causa  repelli  possunt  ?  De  cetero  Benedi- 
otus  XIV  lib.  3.  cap.  6.  n.  II  ait:  «  Licet  testes  in  his  causis 
»  examinandi  a  iudicibus  ordinariis  vel  delegatis  interrogen- 
»  tur,  an  sint  pie  affecti  erga  Dei  Servum  vel  Beatum ,  et 
»  eius  exoptent  beatificationem  vel  canonizationem :   et  licet, 

>  si  affirmative  respondeant ,  animadverti  consueverit  a  fidei 

>  promotoribus  eorum  diciis  fidem  non  esse  deferendam,  ani- 

>  madversio  tamen  haec  semper  a  S.  Congregatione  reiecta 
»  fuit;  praesumi  siquidem  nequit,  testes  ex  eo  solo  piae  mentis 
»  affectu  rem,  prout  est,  non  esse  relaturos,  atque  adeo  unus- 
»  quisque  scit,  exoptari  a  testibus,  qui  in  his  causis  exami- 

>  nantur,  beatificationerri  et  canonizationem  Servorum  Dei  et 

>  beatorum ,    dummodo  eorum  virtutes  et  miracula  a.  Sancta 

>  Sede  approbentur.  > 

Ad  3.  Falsa  esse  omnino  quae  a  Fidei  promotore  circa  ora- 
lem  traditionem  de  fama  sanctitatis  ven.  Servi  Dei  obiiciuntur; 
nam  testes  concordi  ore  afHruiant,  ipsum  ob  famam  sanctita- 
tis  ab  obitu  usque  nunc    respleaduisse    et    respletidere    tum 


i):.i:;;vrtM  293 

Neapoliytumaliln;  hanc  fatnani  cornmunem  fuinsi*  apudquem^ 
cumque  personarum  coefum  liim  Neapoli,  tum  in  aliis  locis; 
eam,  volventihus  annis,  non  imminutam  sed  crevisse. 

Hanc  vero  famani  non  didicisse  ex  lectione  librorurn ,  quos 
servus  Dei  exaraverat,  sed  aliunde;  scilicet  et  ex  eo  quod  in 
vitam  eius  spectaverant ,  et  ex  quo  id  a  ^testibus  immediatis 
audiverant,  et  ex  quo  Neapoli  praesertim>fama  ciusmodi  con- 
stans  erat  tum  apud  Ecclesiae  viros,  tum  saeculo  ,addictos, 
Miracula  deinde,  vel  gratiae  miraculosae  non  a  Neapolitanis 
tantuni  sed  etiam  ab  aliis  aliarum  civitatum  et  nationum  in- 
colis  per  Dei  Servi  intercessionem  obtentae  sunt;  quare  falsa 
etiam  sunt,  quae  a  fidei  proraotore  quarto  loco  obiiciuntur. 
5.  Ob^^tacula  vero  adducta  nihil  savw  Dei  nocere,  Et  ad 
a)  Qnid  S.  Alphonso  de  Ligorio  nocuit  quod  confirmationis 
Sacramento  non  anno  24  ut  Sarnellus,  sed  anno  26  fuerit 
inunctus?  Nam  Neapoli  haec  est,  sahoai  tunc  erat  consuetudo, 
ul  non  modo  vulgares  homines ,  scd  etiam  proceres,  cives 
ac  forenses  viri,  quamcis  pii,  honisque  moribus  imbuti  con- 
firmationis  Sacramentum  susciperrnt  nonnisi  adulti,  et  ad 
virilem  aetatem  perventi...  quin  inde  illum  vel  minimum 
oridtur  scandalum,  ut  testis  omni  maior  exceptione  fi.!eiii 
facit.  Quare  deductio  quod  post  illam  aetatem  ad  sacram  sy- 
naxim  accesserit  per  se  corruit. 

li)  Nullimode  vero  servum  Dei  mutabilem  et  inconstanlom 
fuisse  ex  propositis  observationibus  deduci  potest  cum  volun- 
tatem  sese  Tj^i  servitio  consecrandi  semper  constanterque  le- 
tinuerit;  nam  impeditus  a  patre  quominus  Societati  lesu  no- 
men  daret,  si  ad  iurisprudentiam  addiscendam  sese  convertit, 
horis  quibus  a  negotiis  foiensibus  liber  erat,  coram  SS.  Sacra- 
mento  diu  stans,  Dominum  exorabat  ut  viam  sibi  arripiendam 
ostenderet;  quo  vero  magis  divinum  favorem  sibi  conciliaret, 
charitatem  exercebat,  frequens  ad  nosocomia  ventitabat  ut 
aegrotis  ministraret;  atque  ibi  Deus  sine  ambagibus  suaiii  vo- 
luntatem  revelavit,  ut  ipse  S.  Alphonsus  testatur;  quare  cmn 
iuri  studens  didicisset,  minores  annis  25  fragile  et  inlirmum 
habere  iudicium,  et  luultis  captionibus  suppositum,  maioribus 
vero  hac  aetate  id  obiici  non  posse,  hanc  aetatem    ingressus 


296  DECRETUM 

hahitum  induit  olerioalem;  in  quo  nulla  certe  inconstantia, 
sed  finnitas  anim;  pluriiiia.  C(:;terum  quis  nescit,  vaiias,  niul- 
tiplices  ac  niirabiles  esse  vias  per  quas  Dous  sapientissimus 
famulos  suos  ad  eurii  statum  perducit^  in  quo  sanetitatis  lu- 
men  pertingant?  Si  humanis  criteriis  aestimemus  quae  pro 
variis  rerum  adiunctis  gessit  B.  Benedictus  losephus  Labre, 
quis  illo  videbitur  inconstantior?  Et  idein  dicendura  de  pluii- 
rais  aliis  sanctis  qui  vel  a  solitudinibus  ad  vitae  genus  nego- 
tiorum  plenuin  rediere,  vel  a  saeculari  militia,  vel  a  fbrensi 
palaestra  ad  Ecclesiara  deinceps  advolarunt.  Nonne  demura 
eodera  fere  tempore,  S.  Alphonsus  ratione  siiuili  se  ad  Cleri- 
catum  comparaverat? 

Quid  vero  de  ceteris  quae  obiecta  sunt?  Cum  in  aedibus 
Congregatioois  sinensium  degere  instituit  Dei  ftimulus,  minime 
eo  intendit  ut  peculiarem  statum  capesseret,  et  certum  vilae 
genus  institueret ;  nam  iuxta  testium  depositiones  illuc  se 
contulit  ut  in  solitudine  melius  se  ad  Clericalem  statum  am- 
plectendum  disponeret. 

Quod  si  Dei  servus  an.  1730  in  paternam  domum  redivit, 
ut  se  dederet  Congregationi  pi*esbyterorum  saecularium  Apo- 
stolicarum  missionum,  optime  fecit.  Nam  Clericus  iam  evas-rat, 
nec  opus  amplius  ei  evfit  ut  se  Clericatui  praepararet;  oportebat 
exercitiurn  suscipere ,  eaque  re  nihil  aptius  quam  missionum 
Apostoliearum  Congregationem  ingredi.  Haec  vero  non  erat 
ad  instar  religiosae  tamiliae  ,  quae  votis  nuncupatis  in  una 
domo  coalescit ,  sed  erat  coetus  virorum  Apostolicorum  ,  qui 
in  Ecolesia  CathedraH  neapoHtana  sese  congregabant,  qua  de 
causa  nihil  vetabat ,  ut  qui  in  sinensium  Coliegio  Convictor 
fuisset  huic  coetui  adscriberetur.  Idipsum  vero  egerat  S.  Al- 
phonsus  quin  inde  inconstantiae  arguatur. 

Sed  deinceps  Congregationem  Ligorianam  ingressus  est. 
Quid  inde?  Dei  servitio  strictius  sese  mancipare  voluit  etiam 
nuncupatione  votorum,  Et  haec  in  onstantia  dicenda  est,  an 
potius  animi  firmitas  totum  se  Deo  consecrandi?  Quod  si 
deinceps  iNeapolim  reversus  est,  non  quia  a  sodalitio  Ligoria- 
no  desciverit ,  non  (luia  eioctus  fuerit  •  sed  quia  ei  necesse 
fuit  Neapohm  sese  confei-re  tum  ob    infirjiam    valeludinem  , 


DfiCRETdSI  297 

imv.  ut  iis  operibtis  attenderet  quae  perficieinla  susceperat , 
quneque  prnesentiam  eius  exigel  ant,  S.  Alphonso  teste:  rever- 
sus  est  autem  Neapolini  de  consilio  suae  conscientiae  mo- 
deratoris,  qui  tunc  erat  ipse  S.  Alphonsus. 

Quoinodo  vero  dici  potest  Sarnellium  non  fuisse  ad  raor- 
tem  usque  evangelicae  paupertatis  rigidum  custodem,  quando 
constat  et  omnia  sua  pauperihus  distribuisse.  et  ob  hanc  prae- 
claram  virtutem  ab  ipso  S  Alphonso  comraendatum  ?  Sed  non- 
ne  Patri  litem  intentavit,  vel  intentare  minatuse^?  minime, 
id  enim  ex  documentis  exlantibus  non  constat,  Testameiitum 
demum  conrlidit,  et  condere  potuit,  eo  quod  ipsae  Ligorianae 
farailiae  Constitutiones  id  ei  ultro  facere  conc^edebant ;  condi- 
dit  autem  ad  tramites  eorura  quae  Constitutioacj3  praedi'ilie 
praecipiebant:  nulla  igitur  paupertatis  infractio. 

Quibus  visis  atque  raaturae  consideratis  a  S.  Rituum  Con- 
gregatione  sequens  Decretum  editum  fuit. 

DECRETUM 

Kejpolitana  beitifloationis  et  c  inoniz^tionis  Ven.  Servi  Dei 
Januarii  Mariae  Samelli  Sacerdotis  e  Congregatione  SS.  Redemptoris. 

Nonis  lulii  anni  1870  quum  Sanctissimus  Dominus  Noster 
PIUS  Papa  IX.  benigne  indulserit ,  ut  de  Dubio  Signaturae 
Comruissionis  Introductionis  Causae  Servi  Dei  lANUARII 
MARIAE  SARNELLI  praefati  agerelur  in  Congregatione 
SS.  Rituum  Ordinaria  absque  interventu  et  voto  Consnltorum, 
licet  non  elapso  decennio  a  die  praesentationis  Pracessus  Or- 
dinarii  in  actis  SS.  Rituum  Congregationis ,  et  scriptis  eius- 
dem  Servi  Dei  non  perquisitis  et  examinatis,  Emus  et  Rmus 
D.  Cnrd.  AIoisuh  Bilio  huiu^  Causae  Ponens,  ad  instantiara 
Rmi  P.  Brixii  Queloz,  Procuratoris  Generalis  Congregationis 
SS.  Redemptoris,  et  Postulatoris  huius  Causae,  attentis  litte- 
ris  postulatoriis  plurium  Virorura  Ecclesiastica  praesertim  di- 
gnitate  inustrium,  in  Ordinariis  SS.  Rituura  Comitiis  ad  Va- 
ti<Mnuii)  hodierna  die  coadunatis,    sequens  Dubium  dis.  utien- 


dum  proposuif  ,  nimirum:  An  sit  signanda  Commissio  Tn- 
troduciionis  huius  Causae  in  casu  et  ad  e/fectuiu  de  quo 
agilur? 

Et  Sacra  eadem  Congregatio ,  omnibus  maturo  examine 
perpensis,  auditoque  voce  et  scripto  R.  P.  D.  Lauivntio  Sal* 
vati  S.  Fidei  Promotore,  rescribendum  censuit:  Af^vm.alive  ^ 
seu  t>ignandam  esse  Commissionem ,  si  Sanctissimoplacuerit. 
Die  28.  Novembris  1874. 

Facta  postmodum  de  praemissis  Sanctissimo  Domino  No- 
stro  PIO  Papae  IX.  per  infrascriptum  Secretarium  fideli  re- 
lationQ ,  Sanctitas  Sua  sententiaui  S.  Congiegationis  ratam 
habuit  et  confirmavit,  propriaque  manu  sigriavit  Cominissio- 
nem  Introductionis  Causae  Ven.  Servi  Dei  lANUARIl  MARIAE 
SARNELLI  praedicti,  Die  3.  Decembris  anno  eodem. 

C.  Eptscopus  Ostien.  et  Velitbrn.  Card.  PATRIZI 
S.  R.  C.  Praef. 

LocoiiiiSigilli. 

D.  Bartolini  S.  R.  C.  Secretarius, 


m 


DECRRTUM 

Pragen.  conilnnationis  oultufl  ab  imniemorabill  tempore  praeBtitl 
SerTae  Dei  Agneti  Filiae  Premislai  Ottooari  Bohemorum  Regis 
ordinis  Clarissamm  beatae  nunoxipatae. 

In  Ordinariis  Sacrorum  Rituum  Comitiis  hodierna  die  ad 
Vaticanum  habitis  per  me  subscriptum  CardiHalem  eideni  Sa- 
crae  Congregationi  Praefectum  et  Causae  Ponentem  proposito 
Dubio  *  An  sententia  lata  a  Rmo  D.  Ordinario  Archidiop.'' 
ceseos  Pragensis  super  Cultu  ab  immemorabili  tempore 
praestito  Servae  Dei  Agneti  praefatae,  seu  super  casu  eoo^ 
cepto  a  Decretis  sa.  ms.  Urbani  Papae  VIIL  sit  confirmanda 
in  casu  et  ad  effectum  de  quo  agitur  ?  »  Emi  et  Rmi  Patres 
sacris  tuendis  ritibus  praepositi  omnibus  maturo  examine  per- 
pensis,  auditoque  voce  et  scripto  R.  P.  D.  Laurentio  Salvati 
Sanctae  Pidei  Promotore,  rescribendum  censuerunt  €  Affirm^ 
tive>.  Die  28  Novembris  1874. 

Quibus  per  infi^ascriptum  Secretarium  Sanctissimo  Domino 
Nostro  Pio  Papae  IX.  fideliter  relatis,  Sanctitas  Sua  Rescri- 
ptum  Sacrae    Congregationis    ratum    habuit   et    confirmavit 
Die  3.  Decembris  Anno  eodem. 

C.  Episcopus  OsTffiN.  ET  Vblitern.  Card.  PATRIZI 
S.  R.  C.  Praep. 

L.  ^  S. 

J).  Bartolini  S.  JR.  C.  Secretarius. 


300 


DECRETUM 

\  Viillius  seu  Sublaque*^.  Beatifloationis  et  Carioniz  tlonis  Ven.  Serrl 
•Dei  Pr.  Fnnciaoi  a  Ghisone  Olerioi  Professi  Ordinis  Minorum 
S.  Franoisoi  de  O  ^serTantia. 

In  Causa  Beatificationis  et  Cjmonizationis  Ven.  Servi  Dei 
Prancisci  a  Ghisone  praefati  quujii  agi  deberet  in  Congrega* 
tione  Sacrorum  Rituurn  Orlinnria  de  ValiditHte  omniuni  Pro- 
cessuum  in  eadem  Causa  constructorum  ad  instantiaiii  R.  P, 
Fr.  Bernardini  a  Cryptis  Castri  Sacerdotis  Professi  et  Postu- 
latoris  Generalis  Causarum  Bocitificationis  et  Canonizationis 
Servorum  Dei  Ordinis  Minoram  Sancti  Francisci  de  Obser- 
vantia,  Emus  ot  Rmus  D.  Canjinali^  Aloisius  Bilio  Causae 
Ponens  in  Ordinariis  Sacrorum  Riiuum  Comitiis  hodierna  die 
ad  Vaticanum  habiti^  sequens  proposuit  Duhiura,  nimirum 
«  Aii  constel  de  Validitate  Processuum  fam  Aposlolica  quam 
Ordinaria  Auctoritale  co?istructorum,  Testes  sint  rite  ac  re- 
cle  examinati;  ac  iura  producta  legitiine  compulsata  in  casu 
et  ad  effectum  de  quo  agitur  ?  » 

Emi  porro  ac  Rini  Patres  sacris  tuendis  ritibus  praepositi 
post  accuratura  omnium  examen  audito  voce  et  scripto  R.  P. D. 
Laurentio  Salvati  Sanctae  Fidei  Promotore,  rescribendum  cen- 
suerunt  «  Affirmative  m  omnibus.  »  Die  28  Noven)bris  1874. 

Facta  autem  de  praemissis  Sanclissimo  Domino  Nostro 
Pio  Papae  IX.  ab  infrascripto  Sacrorura  Rituum  Congrega- 
tionis  Secretario  fideli  relatione,  Sanctitas  Sua  senlentiam  Sa- 
crae  Congregationis  ratam  habere  ac  confirmare  dignata  est. 
Die  3  Decembris  anuo  eodem. 

C.  Episcopus  Ostirn.  et  Vblitern.  Card.  PATRIZI 
S.  R.  C.  Praep. 


L.  )i<  S. 


J).  II'  tolini  S.  R.  C.  Secretarius, 


SANCTISSIMI  DOMINI  NOSTRI 

PII 
DIVINA  PROVIDENTIA 

P  A  P  A  E     IX. 

ALLOCUllO 

HABITA    DIE   XV    MARTIT   MDCCCLXXV    AD   S.  «•  E.  CARDINALE3 
IN    AEDIBUS    VATICANIS 


VENERABILB3  FRATRES 

Curarum  nostrarum  partem  esse  agnosc(niles  liis  praeser- 
tiiii  raiserrimis  temporibus  Vestrum  Ordinc^in  ;i!n[)lissimum  prne* 
stantibus  augere  viris,  qui  Nobis  auxilio  sint  in  universae  Ec- 
clesiae  procuratione,  ad  hoc  implendum  munus  auiinnmnostrum 
convertendum  existimavimus.  Vellemus  quide'ii  lio?  exequi  ve- 
teri  et  solemni  ritu,  quem  Ecclesiae  dignitas  |)oUulat,  sed  id 
non  patitur  acerbitas  temporum ,  quae  tanta  iain  est,  ut  no 
deplorandi  quidem  Ecclesiae  mala  faculbitem  lilieram  Nobi^. 
esse  velle  demonstret.  Non  miraraur  quod  qui  veteri  erroro 
et  odio  ab  Bcclesia  dissident,  id  assequi  pr.iesumant,  sed  quod 
in  hac  misera  Italia,  in  qua  suprema  veritutis  Cathedra  divi- 
na  dispensatione  est  constituta,  ii  qui  fihi  erant  in  Kcclesiae 
hostes  conversi  perniciem  Ecclesiae  ipsius,  quae  a  ruina  hu- 
manae  societatis  seiungi  non  pot^t,  tum  voluntate  sua,  tum 
externo  impulsu  permoti  moliantur  ac  strurmt,  id  qu*  'em  do- 
Innter  et  inio  ex  (wde  ingemiscimus.  Ex  hac  molitione  pro- 
tiuxere  tot  ilH  deplorabiles  ausus,  qui  iura,  libertatem,  res  et 
ininistros  Ecclesiae  inique  laeserunt,  et  quoruin  diuturno  iam 
ex  lempore  spectatores  ad  vim  propulsandam  impares  esse  co- 

Mlti  Tam.  7111,  /a$ii,  XC,  "^ 


502  ALLOCUTfd 

gimur:  profluit  etiam  et  promovetur  in  dief^  malum  illud  lonjrd 
ggavissimum  ,  quo  nihil  tot  animabus  et  humanae  societati 
funestius,  corruptio  scilicet  iuventutis,  qua  corruptione  ad  pr;^e- 
sentia  mala  in  futuras  etiam  generationes  propaganda  conten- 
ditur.  Omnibus  enim  institutis ,  quae  ad  iuvenes  erudiendos 
spectant,  ab  Ecclesiae  vigilantia  in  hoc  Catholici  Orbis  centro 
subductis,  iuvenes  a  prima  aetate  qua  virtutis  aut  vitii  se- 
mina  tenaciter  haerent ,  scholas  civili  potestati  subiectas  ce- 
lebrare  expresse  coguntur,  ubi  eorum  mentes  et  corda  nuUa 
fidei  et  religionis  ratione  habita,  iuxta  huius  saeculi  placita 
etsapientiam  informantur,  cuius  amarissimos  ffuctusomnis  nunc 
terra  experitur. 

Cum  porro  ipsa  pariter  institutio  eorum,  qui  in  sortem 
Domini  vocati  sunt,  tot  regulis  de  ratione  studiorum  ad  ar- 
bitrium  impositis  implicetur,  magis  magisque  in  dies  arduuna 
illis  efficitur  hoc  curriculum  emetiri ;  ideoque  perpauci  iam 
existunt,  maxime  post  infaustam  de  militari  delectu  legem, 
qui  in  derum  possint  adscribi. 

Quo  autem  luculentius  pateant  hostiun»  nostrorum  consi- 
lia,  quaedam  etiam  nuper  documenta  prodiere,  quibus  aniinus 
additur  presbyteris  et  inferioribus  clericis,  qui  Episcopis  ahis- 
que  Praesulibus  contumaces  obsistant;  iisque  praesidii  spes  et 
tutelae  proponitur  adversus  sententias,  et  decreta,  quae  in  eos 
forte  latura  sit  r  piscopaHs  auctoritas. 

Quid  plura  ?  Ipsa  divini  verbi  praedicatio  et  serraonum 
nostrorum  evulgatio  infestis  actibus  politicae  potestatis  per- 
ceilitur:  leges  exhinc  poenales  denunciantur  adversus  eos,  qui, 
sive  typis,  sive  aliter  verba  a  Nobis  prolata ,  et  acta  huius 
Apostolicae  Sedis  in  vulgus  ediderint,  quoties  in  hisoe  ex  eo- 
rum  sententia  qui  talia  minitantur,  aHquid  inesse  videatur  ad- 
versum  civilibus  institutis  ac  legibus.  Scilicet  per  eiusmodi 
minas  in  aperto  ponitur  quaenam  mens  et  vis  fuerit  quibus- 
dam  legibus,  quae  simulata  obsequii  specie  ad  fucum  faciendum 
lideHbus  nostram  Hbertatem  et  dignitatem  tueri  videbantur, 
et  magis  magisque  ostenditur  quam  necessaria  sit  Nobis  su- 
prema  ac  plena  potestas  nuUius  ditioni  aut  arbiti^io  obnoxia, 
qualem  diviaa  Providentia  Romanis  Pontificibus  contulit,  ad 


ALLOCOirO  r>.»«) 

spirituale   ministerium   in    universo   orbe   expedite   ac  libere 
exercendum. 

Interim  comminatio  illa  eo  intendit ,  ut  supremi  verifati^ 
Magistri  vox  ipsa  comprimatur  ac;  late  manare  non  possit , 
vox  quae  divino  iure  ad  commune  societatis  bonum  in  uni- 
versum  orbem  emittitur ,  quaeque  circumsoribi  aut  cohiberi 
non  potest  quin  etiam  omnium  fidelium  iura  violentur,  Cogi- 
tent  qui  Ecclesiam  tantae  huic  servituti  subiiciunt,  sese  divini 
iudicii  severitatem  in  se  ipsos  provocare,  eociue  duriores  vi- 
cissim  experturos  dominos ,  et  graviora  tyrannidis  iuga  quo 
benignior  erat  Matris  auctoritas ,  quam  iniectis  vinculis  re- 
iecerunt, 

Nec  vero  satis  est  Ecclesiae  oppugnatoribus  earum  rerum 
acerbitas,  quas  memoravimus,  sedad  novas  etiam  parandas  cau- 
sas  dissidioriim,  et  perturbationum  in  ipsa  Fidelium  conscientia 
eorum  conatus  conversi  fuere.  Nuper  enim  in  extera  regione 
quibusdam  scriptis  in  publicam  lucem  vulgatis  quibus  Vaticani 
Concilii  decreta  in  laevam  partem  detorquebantur,  id  specta- 
batur,  ut  in  successoribus  nostris  eligendis  Senatus  vestri  li- 
bertas  violaretur,  atque  ut  in  ea  re,  quae  tota  ordinis  eccle- 
siastici  est  magna  pars,  civili  potestati  tribueretur.  At  Deus 
niisericors,  qui  praeest  et  consulit  Bcclesiae  suae,  provide  ef- 
fecit  ut  fortissi  in  ac  spectatissimi  Germanici  Imperii  Bpiscopi 
iliustri  declaratione  edita,  quae  in  Bcclesiae  fastis  memora- 
bilis  erit,  erroneas  doctrinas  et  cavillationes  hac  occasione  pro- 
latas  sapientissime  refellerent,  et  nobilissimo  trophaeo  veritati 
erecto  Nos  et  universam  Bcclesiam  laetificarent.  Dunrautem 
amplissimas  laudes  coram  vobis  et  Catholico  orbe  praedictis 
Bpiscopis  universis  ac  singulis  tribuimus,  praeclaras  eas  de- 
olarationes  et  protestationes ,  ipsorum  virtute,  gradu  ac  reli- 
gione  dignas,  ratas  habemus,  easqne  Apostolicae  auctoritatis 
plenitudine  confirmaraus.  Dissipet  Divina  Clementia  consiiia 
iniraicorum,  et  mitigans  Nob's  a  diebus  malis  hereditatis  suae 
recordetur,  ostendatque ,  non  esse  prudentiam ,  non  e^se  sa- 
pientiam,  non  consilium  oontra  Dominum.  Hoc  ut  ex  votis 
feliciter  contingat,  sacrificemus  in  hurailitate  et  fervida  depre- 
Catione  sacrificia  iustitiae.   Deas  noster  iustus  el  pius  est  el 


304  Atiocvna 

sicu/.  persjveranfibus  tri  prar/tfUe  distri  tus,  ita  conversis  mt- 
sericu  s.  Ad  ipsum  ergo  tota  menle  ccniri/i  cordis  eiulatione 
currahuss  ab  ipso  ereptionis  nos/rae  solatia  postulemus,  qui 
quoniam  benignus  et  mitis  est  si  nos  a  'malis  nostris  emen- 
dmtos  sua  viderit  mandata  diligete,  et  hic  potens  est  nos  ab 
hoste  defendere ,  et  in  futuro  aetema  nobis  gaudia  pra£- 
parare  (!)• 

Iq  his  vero  tantis  tribulationibus ,  quoniam  quo  saevior 
est  diinicatio,  eo  mnioi  ductorurn  ac  inilitum  cooperatio  vir- 
tusque  in  acie  requiritur,  constituimus,  Venerabiles  Fratres, 
in  nostrum  Sanctaeque  Romanae  Ecclesiae  Senatum  bodierna 
die  ad  Dei  gloriam  et  Eeclesiae  utilitatem  sex  praestantissi- 
mos  viros  cooptare,  scilicet  Venerabiles  Fratres  Petrum  Gian- 
nelli  Archiepiscopum  Sardiaouiu  Congregationis  ConciUi  Secre- 
tarium,  Miecislaum  Ledochowski  Archiepiscopum  Gnesnensem 
et  Posnaniensem,  lohanuem  M-ic-Closkey  A.rchiepiscopum  Neo- 
Eboracensem,  Henrioum  Eduanlum  Manniag  Archiepiscopum 
Westmonasteriensem,  Victorein  Augustum  Decharaps  Archie- 
piscopum  Mechliniensem,  et  Dilectum  Filiuin  Dominicum  Bar- 
tolini  Protonotarium  Apostolicum  Congiogationis  Sacrorum  Ri* 
tuum  Secretarium,  qui  omnes  profcto,  sive  Episcopah  ma- 
nere  inagna  cum  laude  zeli,  fortitudinis,  prudentiae  cloctrinae- 
que  gesto,  sive  gravi.ssimis  in  tuenda  Ecciesiae  causa  perae- 
cutionibus  singulari  virtutis  et  invicti  animi  exemplo  toleratis, 
sive  in  hac  Urbe  sedula  diuturna  probatissima  opera  Sedi  Apo- 
stolic:ae  navata,  hac  honoris  amplitudine  sese  dignos  oxhibue- 
runt.  Qua  in  re  illud  Nobis  iucundissimum  est  quod  nobilissimia 
etiam  Ecclesiis  ex  quibus  sacrorum  Antistites  elegimus  et 
exornamus  certum  ac  sincerum  amoris  ac  studii  testimonium 
praebere  possimus. 

Praeter  autem  hos  sex  memoratos  Cardinales,  ad  Orani- 
potentis  Dei  gloriam  creare  intendimus  alios  quinque  Cardi- 
nales ,  quos  tamen  iustis  ex  causis  in  pectore  reservanms , 
urbitrio  nostro  quandocumque  evuigandos;  ac  si  Sanctam  hanc 
Sedem  Deo  disponente  viduari  contigerit  antequam  ipsi  evul- 
j4:c'ntur,  litteris  Nostro  Testamento  adieotis  ii  declarabuntur  , 

(1)  S.  Gregorias  M. 


ALLOCLil:)  3).i 

eosdemquo  ius  activae|  ac  passivae  electionis  in  Successore  No- 
stro  eligendo  Vobiscura  habere  Apostolicae  Nostrae  auctoritatis 
plenitudine  volunaus  statuimus  atque  decernimus. 

Quid  Vobis  videtur? 
Auctoritate  Omnipotentis  Dei,  Sanctorum  Apostolorum  Petri 
et  Pauli  ac  Nostra  creamus  Sanctae  Ronianae  Bcclesiae  Pre- 
sbyteros  Cardinales 

Petrum  Giannelli 
Miecislaum  Ledochowski 
loannem  Mac-Closkey 
Henricum  Manning 
Victorem  Dechamps 

Diaconum  vero 
Dominicum  Bartolini 

cum  dispensationibus,  derogationibus  et  clausulis  necessariis 
et  opportunis. 

Alios  autem  quinque  in  pectore  reservamus,  prout  supra 
expressimus  evulgandos,  eosque  iure  supramemorato  gauderc 
edicimus  et  confirmamus. 

In  nomine  Patris  iji  et  Filii  i^  et  Spiritus  jjg  Sancti.  Amen 


306 

EX  S.  CONGREGATIflNE  S.  R.  U.  INQUI8IT. 


DECRETUM 

Peria  VI.  Die  12  Martii  1875. 

Sacra  Congregatio  Eminentissimorum  ac  Reverendi^sv' 
morurn  Sfmrtae  Rom^anae  Erclesiae  Cardinalium  a  SAN- 
CTISSIMO  DOMINO  N0S7R0  PIO  PAPA  IX  Sancta^ 
que  Sede  Aposlolica  Indici  lihrorum  pravae  doctrinae,  eo^ 
rumdemqtce  proscriptioni  ^  expurgationi ,  ac  permissioni  in 
universa  christiana  Repuhlica  pra^positorum  et  delegatorum, 
hahita  in  Palatio  Apostolico  Vaticano  die  12  Martii  1875, 
damnavit  et  damnat ,  proscripsit  proscrihitque  ^  vel  alia^ 
damnata  atque  proscripta  in  Indicem  Lihrorum  prohihito^ 
rum  referri  mandavit  et  mandat  quae  sequuntur  Opera. 

Latine  vero:  Interpretatio  Doctorum  Chorepiscopi  losephi 
David  et  Rmi  losephi  Debs  auctoris  Libri  cui  titulus  :  Spu- 
ritus  confutationis :  per  sacerdotem  Aloysium  Sabungi  Sy- 
rum  —  Beryti,   1874. 

L*Universo,  Lezioni  popolari  di  filosofia  enciclopedica  e 
particolarmente  di  astronomia  e  di  antropologia  etc.  date  neJ- 
le  principali  citti  d'Italia  da  Quirico  Filopanti  —  Bologna 
nov.  1871  —  luglio  1874  —  Fascicoli  10  in  tre  volumi  in  8 
piccolo. 

Histoire  politique  des  Papes  par  P.  Lanfrey.  Nouvelle  6di- 
tion  revue  et  corrigee  —  Paris  1873. 


DECRETU.il  5i)7 

Del  Sangue  purissimo  e  verginale  della  gran  Madre  di  Di(j 
Maria  Santissiiua  —  Operett<i  Doginatico-ascetica  —  Napo- 
li  1863.  -  Decr.  S.  Off.  fer.  IV  die  13  lanuarii  1875  — 
Auctor  laudabiliter  se  subiecit  et  Opus  reprobavit. 

Del  sangue  Sricratissiino  di  Mnria  —  Studi  per  ottencre 
la  festivitJi  del  medesimo —  Perugia  1874  —  Eod.  Decr. — 
Auctor  laudabiliter  se  subit^cit  et   Opus  reprobavit, 

Itaque  nemo  cuiuscumque  gradus  et  conditionis  praedi- 
cta  Opera  damnala  atque  proscripta  ,  quocumque  loco ,  el 
quocuYnqu£  idiomate ,  aut  in  posterum  edere,  aut  edita  le- 
gere  vel  retinere  audeat,  sed  locorum  Ordinariis ,  aut  hne' 
rfiticae  pravitatis  Inquisitoribus  ea  tradere  teneatur  sub  jpoe* 
nis  in  Indice  librorum  vetitorum  indicfis. 

Quibus  SANCTISSIMO  DOMINO  NOSTRO  PIO  PA- 
PAE  IX  per  me  infrascriptum  S.  I.  C.  a  Secrelis  reUiHs, 
SANCTITAS  SUA  Decretum  probavit,  et  promulgari  prae* 
cepit.  In  quorum  fidem  etc, 

Datum  Rom^e  die  13  Martii  1875, 

ANT.  CARD.  DE  [.UCA  Praefectus. 

Pr.  Hieronymus  Pnrs  Sacchbri  Ord.  Praed.  S.  Ind. 
Congreg.  a  Secreiis 

Loco  ^  Sigilli. 

Die  20  Martii  1875  ego  infrascriptus  ^nagister  Cur^ 
sorum  teslor  supradictum  Decretum  affixum  et  publicaium 
fuisse  in  IJrbe. 

Philippus  Ossani  Mag.  liuuii« 


303 

tX  8.  OONGREGftTIOilE  CONGILII 


SPONSALIUM 


Die  28  Februarii  1874.    ' 

Coiiipeiidiiiiii  faetl.  loannesS.  Domo  0.  Dloeceseos  B, 
diu  prosecutus  fuit  amore  Mariani  Vincentiam  C.  eiusdeni  loci. 
Hoc  penlurante  tempore  Vincentia  gemiuos  uno  partu  pueros 
edidit.  Pertnesus  loannes  se  ad  aliam  convertit  mulierem,  cum 
qua  nuptias  inire  cupiens,  in  Paroeciali  Ecclesia  publicatio- 
nibus  de  more  iam  locus  fieb  it.  Hoo  ut  ad  Mariae  Vincentiae 
notitiam  pervenit,  sub  die  11  Augusli  1869  impediinentum  per 
consuetam  inhibitionem  apposuit  ne  matrimonium  a  loanne 
cum  alia  contraheretur,  quia  sub  promissione  de  futuro  ab  ipso 
corrupta  conceperat,  du(^sque  pepererai  uno  partu  filios. 

Eiusmodi  apposito  impedimento,  ilhco  Curia  tabulas  pro- 
cessu.iles  instituere  coepit,  testes  exaruini  subiiciendo. 

Hoc  expleto  exainine,  die  23  Octobris  eiusdem  anni  1869 
Curia  pr.ielau^lata,  visis  actorum  publicatione,  et  voto  patroni 
fiscahs,  atque  ex;  leto  termino  ad  percontandum ,  comperen- 
dihavit  causae  decisionein  ad  diem  secundam  einsdem  mensis, 
qua  hanc  definit^van)  sententiam  protuht:  Dicimus  et  pro- 
nunciamus,  observationes  productas  a  Maria  Vincentia  ad- 
versus  statum  liberum  luoiinis,  non  constare,  ideoque  loan^ 
nem  liberum  esse  ad  contrahendum  mafrimonium  cum  alia; 
et  quisquis  litis  proprias  expensas  sustineat  ob  debilitatem 
mulieris. 

Ab  huiusmodi  sententia  statim  appellationem  M^aria  Vin- 
centiaad  Sacram  Concihi  Congregatiunem  interiecit,  quae  actis 
de  more  agendis,   et  praefixo  partibus  termino  ad  deducenda 


sr.i.\.-.\-  M  31  5yj 

ulteriora  sua  iura  si  vellent,  c.ms  iin  corani  EB.  Cardinaliuin 
conveiitu  disceptandarn  proposuit. 

Atque  de  ufficio  haec  pro  mufiere  animadversa  fuere. 

Sponsalia,  quae  suapte  natura  mutuam  futuri  matriinonii 
proniissioneiu  unice  desiderant ,  inter  eos  contractus  indubi- 
tanter  adnumerantur,  qui  nudo  con^ensu  perficiuntur  (1).  Dunv 
modo  itaque  contrahentium  consensu-i  exterius  ac  sensibiliter 
manifestetur,  nulla  alia  solemnitas,  nullaque  peculiaris  verbo- 
rum  conceptio  praescribitur.  Quapropter  ad  spon^alium  exi- 
stentiam  evincendam  satis  esse  debet,  nt  de  mutuo  consensu 
contrahentium  quomodocumque  raanifostato  doceatur.  lamvero 
praesto  esse  argumenta  et  coniecturas  non  leves,  ex  quibug 
emergere  videtur  eiusmodi  reciprocus  consensus. 

Kt  P  Testes  de  re  non  dubiam  fidem  faciuflt;  unus  enira 
afRrmat,  lonnnem  in  ea  constanter  permansisse  intentione 
ut  sibi  M:riam  matrifnonio  copularet;  alius  dicit,  adeo  laan' 
nem  ea  iu  sententia  perstitisse ,  ut  cum  Pater  amovere  illum 
nonposset,  sdopctum  in  ftlium  exploserit;  hic,  Mariamunius 
loannis  amore  fuisse  captam,  aliisque  amoribus  indulsisse  se 
7iunquam  audivisse;  ille,  loannem  velle  in  uxorem  Mariam 
ducere^  etsi  pater  alias  nuptias,  et  pinguem  dotem  ei  parare 
vp.llet,  At  ex  relatis  testimoniis  sponte  eruitur,  loannem  pro- 
missionis  vinculo  fuisse  detentum  ne  a  Maria  resiiiret;  secus 
quomodo  paternae  Voluntati  adeo  obstinate  reluctari  potuis- 
set(2)?  Testes  equidem  de  mutua  promissione  non  deponunt;  at 

(l)  Suffieiat  tecunlnm  lege»  $olut  eo-  Ap.  diserte  asseritnr  dnin  1.  Cor.  VII.38. 

rum  eoneeiuus,  de  quorum  eon''unctioni'  inqnit:  Qui  matrimonio  iungitvirginem 

6u§  nffitur.^xG9i\t.$Hffieiat  27.Qiia68t.2.  euam  bene  facilf  et  qui  non  iungit  me 

Bota  in  Maioricen.Sponsalinm^OIaniia-  liu$  faeit;  tanqnam  si  totam    negotiam 

rii  1712.  Lez   antem    habetnr  L.  1.  if.  in  patris  positam  sit  arbitrio. 
de  Sponsaiibns:  Suffieit   nudue   conten-  Ins  natnrale,  divinnm,  eccleBiaaticnm 

su»  ad  eonetituenda  Sponealia»  et  civile  einsmodi  matrimonia  detestan- 

£t:  Sponealia  §ietit  nuptiae  eon§en§u  tnr;  et  miigna    incommoda    ex  iis  oriri 

cantraheniium  fiunt.  solent,  nt  ezperientia  constat. 

(8)  Doetores  nniyerai    tenent,  filioa,  GonciJinm   Areiatease    IV   an.  541. 

Inconsnltia  parentibns,  yel  instadecaa-  can.  22  declarat  flia/r/monium  "'^ntravo' 

sa   repagnantibns ,  matrimonia   contra-  luntatem  parentum  impie  eopulari, 
lientes  ^rayiter  peccare.  De    parentnm  TertnUianas  lib.  2.  ud  uxor.  cap.  ^. 

6nin  c^asensn  matrimonia  a  filiis  esse  dicit:  Nam  nee  in  terri%  filii    §ine  con- 

inennda,  praeter  ias  natarale,    a  Paalo  eeneu  parentum  reete  et  iure  nuhunt. 


510  SPONSALfUli 

ad  valide  sponsalia  contraheada  suflScit  privata  promissin  ei 
acceptatio,  quin  uUiniode  necessaria  sit  testium  praesentia.  Dc 
cetero  centies  et  millies  dum  amasii  amoribus  indulgent  pro- 
mittere  matrimonium  solent,  de  futuro  matrimonio  plerumquo 
loquuntur,  quin  immo  eiusiuodi  intentione  vir  mulieris  amo- 
rem  sibi  ab  initio  conciliat,  mulier  eiusmodi  spe  amorem  suum 
viro  obligat.  Quomodo  ergo  negari  potest,  nuUam  inter  loan- 
nem  et  Mariam  matrimonii  reciprocam  intercessisse  promis* 
sionem  ?  Quid  vero ,  quod  loanni  tribuendum  videatur  inla- 
tum  Mariae  stuprum  et  quod  uno  partu  duos  in  lucera  filios 
ediderit?  Id  enim  disertis  verbis  mulier  affirmat,  cui  tides  certe 


S.  Basilias  ad  Amphiloohiam:  Ma- 
irimonia  §ine  ttt  ^t^t  pote$tat4m  habent 
fomioationu  iunt, 

CoDciUam  Coloniense  an.  1530:  «  0- 
»  [itandnm,  nt  toUantnr  claodeatina  ma- 
n  trimonia  qnae,  inyitis  parentibns  ac 
n  propiuquis,  Veneris  potins  qnam  Dei 
»  cansa  contrahnntnr.  Nam  qnanta  ex  his 
1»  mala  snboriantnr  in  aperto  est.  Inter* 
n  ea  vero  si  non  irrita,  prohibita  saltem 
>*  bint,  et  poenae  canonicae,  id  est  excom- 
K  mnnicationi  contrahentes,  et  qni  eis 
r>  ope  etconsilio  adfnernnt,  snbiaceant.v 

Qnin  imo  per  dnodecim  priora  sae- 
cnla  ins  civile  dissensnm  parentnm  ha- 
bvbat  velnti  impediuientnm  dirimens 
miitrimoninm  filiornm  familias,  nnilimo- 
de  id  Ecclesia  improbante,  nt  testan- 
tnr  plnrimi,  inter  qnos  Benedictns  XIV 
De  Synodo  Dioec.  lib.  9.  cap.  XI.  dicens: 
Vtra$que  eivile»  leyei,  tam  videlieet  quae 
aervorum,  qunm  qua^.  filiorum  famiiias 
tnlo  eonirnhentium  eons^ntu  inita  ma- 
trimonia  infringebant^  quondam  rata$ 
habuit  Eeele$ia.  Reapse  In$t,  tit.  de  Nu- 
ptii$  §.1.  legitnr:  St^Wiyami7t/?rt<m  sunt, 
enn$en$um  habeant  parenium  ,  quorum 
$unt  in  pote$tat€.  8%  adver$u$  ^a  >juae 
diximu$  aliqui  eoierint,  nee  vir  ner,  uror, 
uee  nuptiae,  nee  matrimonium,  nee  doa 
intelligitur,  yernm  hae  leges  fuerc  per 
Eccieaiam  abrogatae,  et  Goncilium  Tri- 
dentiniuii    Sesi.  24.  cap.  1.  de  reforma- 


tione  matrimonii  excommnnicationis  sen- 
tentiam  tnlit  in  eos  qni  einsmodi  ma* 
trimonia  irritain  posternm  declararent: 
«  Eos  Sancta  Synodns  anathemate  da- 
»  mnat,  qni  ea  vera  ac  rata  esse  negant, 
9  qniqne  falso  affirmant  matrimonia  a 
n  flliis  familias  sine  consensn  parentnm 
»  contracta  irrita  esse...  Nihilominns 
*  sancta  Dei  Ecclesia  ex  instiKsimis  can- 
»  sis  illa  semper  detestata  est  atqne 
n  prohibnit.  n 

Attamen  ex  qnibnsdam  cansis  satis 
raro  nrgentibns  ezcnsantnr  filii  si  in- 
vitis  ant  inconsnltis  pareutibns  matri- 
moninm  contrahant,  si  scilicetl.  Paren- 
tes  filiis  prohibeant  coninginm  in  ge- 
nere.  2.  Vel  cansa  maioris  dotis  nonni- 
si  indignam  mnlierem,  vel  haereticam 
ei  dare  velint,  ant  nxorem  aegram,  tnr- 
pem  {brntta),  imprniientem,  vel  dnrioris 
condittonis,  sen  asperafm,  cnm  qna  filins 
credat  difficnlter  se  paeem  habitanim. 
3.  Si  fUins  a  parentibns  plns  iasto  op- 
primatur,  ant  ideo  coninginm  prohibeant 
qnia  volnnt  nt  flUns  hanc  vel  illam  dn- 
cat  contra  eins  inclinationem  neqnaqnam 
dncendam,  attentis  gravibUB  eausia,  qu- 
bus  movetnr  fiiina  ad  hniiismodi  matri- 
la^uinm  recnsandnm.  4.  Si  demnm  par«a- 
(cs  procnl  distent,  nee  fllins  absqnegra- 
vi.  iucommodo  illos  admonere  valeat, 
et  alinnde  credere  posait  eoa  libenter 
esse  assensnroa. 


SPONSAIJUM  31 1 

est  adhibenda,  cum  iacredibile  sit,  eani  loanni  tribuere  vo- 
luisse  factum  quod  ab  illo  patratum  non  fuerat;  eiusmodi  eniin 
calumnia  nedum  assecuta  matrimonium  non  fuisset,  sed  sponsi 
animum  a  se  avertisset  omnino  ;  quomodo  enim  hic  uxorena 
ducere  potuisset  eam,  quae  tantam  sibi  irrogal)at  calumniam, 
quaeque  orc  se  damnabat  suo,  dum  praegnantem  se  revelans 
ab  alio  fuisse  viro  cognitam  ultro  fatebatur^  Nonne  deinceps 
cum  uno  loanne  protraxit  amores?  loanni  igi(nr  Mariae  de- 
floratio  est  tribueuda.  At  quis  unquani  in>  aninjum  inducat 
suum  ut  credat.  Mariam  puellam  aliun.le  honestam,  eius  ces- 
sisse  libidini  nisi  ab  eo  pfomissionem  futuri  matrimonii  accepis- 
set  i  Hoc  enim  pleruraque  contingere  solet,  sed  fere  semper  in 
maliimoniis,  quae  parentes  ambo  vel  unus  aversantur;  tunc enim 
sponsi  ut  matrimonium  necessario  inire  possint  ad  eiusmodi 
sane  detestandum  remedium  facillinie  oonfugiunt.  Cum  igitur 
constet,  loannem  consilii  sui  fuisse  tenacem ,  etiam  contra 
apertam  patris  voluntatem,  ut  ni;itHn.onium  cum  M.  Vmcen- 
tia  iniret,  si  haec  honori  suo  non  pepercit,  certe  ut  matrinio- 
nium  pronus.sum  consequeretur ,  quomodo  negari  potest  aut 
dubitari  de   reciproca  matrimonii  promissione  i 

Equidem  de  promissione  mulieris  certa  neque  in  testium 
depositionibus,  neque  in  facto  sententia  habetur,  at  rationa* 
biliter  de  ea  dubitari  nequit.  Nonne  enim  luxit  Vincentia  \  ix 
scivit  loanaein  a  Patre  gravissime  fuisse  reprehensuin ,  in 
eumque  igneuni  torMientnm  explosum  {  Nonne  defloralioni 
suae  assensuni  praestitit  i  Nonne  cum  eo  tantuminodo  anir^res 
diuturnos  inivit  ?  Id  vero  quo  modo  sine  repromissione  futuri 
matrimonii  cogitari  potest^ 

Neque  quis  dicat,  haec  omnia  coniecturis  inniti,  non  ma- 
nifestae  probationi;  nam  simplex  coniectura  non  est  illa  quae 
in  anioris  facto  fundatur ,  quando  praesertim  non  intercedit 
conditionis  disparitas;  ideo  enim  amores  personae  iiberae  in- 
stituunt  ut  deinceps  ad  inatrimonium  deveniaut,  ideo  puella 
in  suam  deflorationeni  consentit ,  ut  deinceps  sponsus  neces- 
sario  eam  ducere,  etiam  superiorum  auctoritate,  cogatur  (1). 

(1)  Id  revera    experientia    constat;      yiros  a  dnceudis   paenis    iUis   in  axu- 
0e(l  et  iUiid    experientia  oonstare   soio      res  resiiire,  qaae   in    saam  dufluiatio- 


312  SPONSALIUli 

Sed  esto  eius  iiodi  sj)()as?ilia  coniecturis  inaiti ;  attanion 
gravissiina^  esse  nemo  diffitebitur;  it  coniectui-as  jjravissinias, 
quales  profecto  sunt  virginis  honest;ie  defloratio,  et  amores  pro- 
tracti,  et  publica  fama,  sufficere  ad  evincendaui  sponsaliurn 
existentiaui  doctores  passini  tradunt.  In ter  ceteros  Conscius 
de  sponsalibus  filiorum  familias  Decis.  XXVIII  n.  13  et  14. 
Si  haec  (puella)  consensum  praebuit ,  ut  suae  virginitatis 
iacturam  faceret,  utique  facto  ipso,  quod  verbis  est  poten^ 
tius,  repromissionem  suam  praestitit;  ac  sola  spe  futuri  oblati 
coniugii  honesfa  mulier  id  gessisse  praesumilur  (1). 

Quoad  vero  publicam  famam  et  protractos  amores  idipsum 
cit.  auctor  affirmat  decis.  3  n.  17  inquiens:  Ex  familiari 
inter  sponsos  consuetudine  diu  C07itinuata....  publica  inva- 
luH  fama  de  sponsalibus  iam  perfectis ,  quae  summopere 
aitendi  debet,  nec  adversus  ea  (id  est  praemissa  indicia)  ex- 
ceptiones  amplius  admittuntur  (2). 

Cum  itaque  ad  evincendam  sponsalium  existentiam  Vin- 
centiam  inter  et  loannem  validissimae  existantconiecturae,  cas- 
sanda  undequaque  videtur  Episcopalis  Curiae  0.  sententia , 
quae  ea  non  existere  iudicavit. 

Quae  contra  sponsalium  existentiarn  pro  loanne  dispu-- 
tata  faere. 

Imprimis  notatum  fuit^   exploratum    undequaque   esse  ad 

nem  assensnm  nltro  pranstitere.  Eins-  promissio  facta   faerat;  anctoriias  pro- 

modi  plnrima    facta    noyi.  Parochoram  inde  addacta  nnllimode  Vincontiae  fa* 

proinde  sit  paeilas  de  haiasmudi  facto  yet,  nt  ez  dicendis  patebit. 
monere.  Sponsi  enim  ita  ratiocioari  so-  (2)  Et  etiam  haec  decisio  nnllimode 

leat:  si  carissima  paella    mea  non  em-  Yincentiae  favet:   nam  in  ea  agitar  de 

bnit  de  peccato,  cam  ox  virginitatis  ia-  perfectis  sponsaUbas  coram  Paroeho  ce- 

ctnra  et  conceptione    immensnm    dede-  lebratis,  etiam  mcdiante  annnloram  per- 

cns  sibi  poterat    inferre  ,  erabeBcet  ne  mntation^,  a  qaibos  sponsas  resilire  to- 

cnm  post  matrimoniam,  marito  sao  tri-  lebat,  qnod    snbinde  per    trlenninm  de 

baere  tnto  potest  qaae  cam  alicno  viro  iis  amplins    locntns  non   fnerat.  Neqne 

perpetrat?  Bt  meo  qnidem  iudicio  non  fayet  regala    generaUs;  protraeti  enim 

adeoinepte  ratioeinantnr,  saltum  ordina-  amores  per  se  argnant  Tolnntatem  ma- 

rie  loqaeudo.  trimoniam    ioenndi,  non  sponsalia,  niai 

(1)  Plarimos  pro  sna   sententia  cit.  aiia  intersint  adminicnlaad  ea  proban- 

anctor   doctores    allegat.   Arivertendum  da.  Atqae  idem  de  fama  dicito.  De  eete- 

tamen  est,  eam  ibi  loqai  de  [loella,  cai  ro  allegatas    aactor   Decis.  50  n.  2.  in- 

explicita  ab  amasio  fatnri    matrimonii  qoit:  nisi  pUne  et  coneludenter  appareat 


sfatuendasponsalia,  utpote  quae  futuri  contrahendi  matrimonii 
ohligalionem  pariunt,  proindeque  nativam  adimunt  libertatem, 
non  suflSoere  simplex  quoddam  propositum  et  velleitatem,  sed 
certas  evidentesque  exigi  probation<^s,  ita  ut  indubit  inter  ap- 
pareat  forn)alis  utriusque  partis  consensus  (1). 


de  mutuo  utriusque  parti»  eonsentUt  fini- 
moque  delib^rafo  nrtu  sese  ohligandi  ad 
ineundum  mairimonium,  numquam  diei 
poteat  de  sponsalibus  eonstare. 

(IJ  Citrn  eontroversiam  ^«<  ,  inqnit 
Sanche?  De  matrim.  Disp.  V.  n.  1  de- 
siderari  mutuam  promissionemj  ui  spon- 
saiia  sint;  et  raHo  est,  quia  eum  sponsa- 
lia  sint  prnema  matrimonio,  quod  utri- 
usque  eontrahentis  vineulum  desiderat^ 
ipsa  quoque  neeessario  exigunt  mutuam 
promission^m ,  ft  utrumque  vineulum.  Sa- 
tis  tamen  est  ut  repromissio  alterius  ta- 
citn  sit  per  aliqua  signa  quae  ipsius  pro- 
minMtnnem  indicent, 

Sed  1.  qnid  si  alter  fldem  det  de  ma- 
trimonio  inenndo,  alter  vero  non  re 
promittat,  sed  acceptet  damtaxat  pro- 
niissionem  inquiendo  ex.  gr.  placet,  vel 
acceptOf  yel  gratias  tibi  ago  pro  benefi- 
eio  in  me  eollcUo;  haec  acceptatio  censen- 
da  ne  est  repromissio,  et  proinde  spon- 
saUa  eiasmodi  snnt  ne  valida  pntanda? 

K.  Digladiantnr  Doctores.  Sed  pro- 
babilior  sententia  tenet,  sponsalia  hoc 
modo  contracta  non  esse  valida,  qnia 
simplez  accoptatio  eensenda  non  est 
Tera  repromissio,  qnalis  reqniritnr  in 
sponsalibns.  Acceptans  enim  illum  pro- 
missionem  potest  acceptare  in  qnantnm 
est  in  sni  favorem,  nempe  ntsolnm  pro- 
mitteus  ipsi  obligetnr,  et  non  in  sni 
praeindicinm  nt  ipse  paritcr  obligetnr. 

Sed  2.  qnid  si  promissionem  acce- 
ptans  intendat  pcr  illa  verba  matiimo- 
ninm  repromittere? 

R.  Teneri  certe  in  foro  intbrno  ad 
matrimoninm  contrahendnm,  qnia  vere 
repromisit. l.Nam  verba  umbiguu  seenn- 
dom  intentionem  proferentis    accipinn- 


tnr.  2.  qnia  verba  habent  vim  obligandi, 
qnatenns  ezplicantconsensnm  internnm, 
et  contractns  ex  intentione  legem  ucci- 
pinnt.  3.  qnia  haec  obligatio  cst  iex 
qnaedam  particnlaris,  qnam  hoiuo  sna 
sponte  sibi  imponit;  obligatio  antem  le- 
gis  a  Ic-^i8lati*ris  mente  pendet.  In  foro 
antem  extenio  a  indice  obligari  non 
potest,  nisi  de  intentione  constet;  nam 
in  foro  externo  non  statnr  intentioni 
contrahentinm,  cum  ea  Ecclesiam  la- 
teat,  scd  communi  ▼erbornm  intelligen- 
tiae;  atqne  utraqne  pars  cogonda  esfc 
in  eo  sensn  vcrba  retinere,  qnem  com- 
muniter  recte  intelligontibns  generare 
soient. 

3.  Is  qni  fidem  dedit,  obligatnr  ne 
ad  contrahcndnm  matrimoninm,  altero 
minime  obligato? 

Resp.  vel  promissio  matrimonii  fit 
gratis,  et  pcr  modnm  cninsdam  libera- 
lis  promissionis,  nnlla  ex  institiae  de- 
bito  expcctatarepromissione,' vel  fit  non 
gratis,  sed  respective,  et  per  modnm 
contractns  conditionalis  expectantis  alte- 
rins  repromissionem,  nt  in  omnibns  con- 
tractibns  obligatoriis  contingit. 

Si  l.Tnnc  altero  acceptante  pr  mis- 
sionem,  nec  repromittente ,  solus  pro- 
mittens  obligatnr,  non  vi  sponsalinm 
qnae  ant  ntramqne  partem  obligunt,  aut 
nnlla  snnt,-  sed  vi  promissionis  libera- 
lis,  qnae  aceeptata  cnm  sit  obligat  pro- 
mittentem. 

Si  2.  Necessaria  est  omnino  repro- 
missio  alterins:  qnare  dnm  ea  non  ac- 
cesserit,  prior  promissio  non  est  efficax 
ad  obligandnm,  et  promittens  tnta  con- 
scientia  potest  a  fide  praestita  resiliro. 
Matrimonii  enirn  promissio  non  est  gru- 


$li  fSPOfl&MWM 

At  vero  has  probafiones  ia  themate  dej^iderari,  et  simplox 
duiDtaxat  adesse  propositum  in  propntulo  esl;  probationes  eniin 
desuini  non  possunt  neque  ex  testibus,  neque  ex  loanne  et 
Vincentia,  neque  ex  huius  deflorati(»ne. 

Non  a  primo  capite ;  nam  ex  adductis  testibus  ne  unus 
quidom  de  eiusmodi  piomissione  verbum  facit,  sed  solummodo 
testimonium  perhibent,  quod  loannes  in  eo  erat  proposito  ut 
in  uxorem  Vincentiaui  duceret ;  hic  enim  dicit ,  ae  niliil  Oe 
eiusmodi  promissione  scire;  ille  numquam  quid  audivisse  de 
talibus  sponsalibus;  alius,  luannem  a  dumida  in  ttxorrm 
Vincentia  alienum  fuisse ,  quod  affirmaret  ab  iis  nuptiis 
deterreri  honoris  causa.  Utique  duo  testes  affirmnnt  loan- 
n^m,  postkabita  patris  sui  volunfate,  constanlem  fui.sse  in 
voluntaJe  sibi  Vincentiam  m/xtrimonio  copulandi.  At  id  nil 
aliud  revelat,  nisi  loannis  propositum,  non  inita  sponsalia  (1): 
quod  etiara  propositum  a  loanne  fuisse  immutatum ,  constat 
ex  teste  fide  oumigena  digno  (2).  Frustra  igitur  ad  evincen- 
dam  s;  onsalium  existentiam  testes  adducuntur. 


tuita  et  ilberaliH  donatio,  sed  contractas 
onerosaR,qai  i>roinde  habet  tacitamcon- 
ditionem,  si  alter  similiter  so  obligut; 
ac  proinde  non  se  obligante,  nnlla  con> 
S(.rg:it  ex  priore  promissione  obligatio. 
AilUu,  qnod  dum  celebratur  coiitractas 
obl!g.toriaB,  anteqnam  nlraqnu  pur::  su 
obliget.nondnmest  contructas  Mcrfecias; 
at  aiite  perfectionem  contrartus  libcre 
potust  alternter  resilire. 

(1)  Innnmeri  porro  Doctore.s  tradant, 
nadoui  propositnm  ctiain  vi>rbis  expres- 
sani  non  constitnere  s|ion^aiin.  Andia- 
tnr  Cosci  lib.  cit.  Decis.  A\).  h'x  guibus 
ane  v.'rbi$  (qaod  scilicet  Niuolaus  sue- 
pe  saam  manifostaverit  volunt.tcm  da- 
cendi  in  axorem  dirtam  Augul.in,  sen 
qnod  optabat  ram  o.i  ui.it rimoninm  con- 
trahore)  nequU  uiia  promissi  >  argui  de 
ontrnhendo  m  ilrimonio^  s  •  l  illa,  eum- 
praeeeferat  pntiu»  roluntntem  imperfe- 
etam  et  de  fnturo^  non  s'inl  apta  ad  in- 
duci  ntla  »pou$  ill  I.  Si'tl  dVtiuitio  Spousa 
iium  idijiSDiu   uioliud  prubat. 


(2)  Ktenim  doctores  tradnnt,  ob  for- 
nicatiouem  sponsao  sive  praecedentcm 
sponsaiia,sivc  snbseqnentem,  posse  spon* 
snm  ipsa  sponsalia  dissolvere,  etiamsi 
sponsa  fnurit  vi  oppressa.  Qnandoqni- 
dcm  per  tal  lu  fornicatlonem  sponsae 
lit  uotubilis  uiatatio  ez  ;iarte  ipsios, 
cnm  ruililatnr  uotabilitir  vilior,  et  pro- 
brosum  viro  videator  talem  dncere  nxo- 
rem.  Id  vero  sine  nlla  dubitatione  si 
sponsa  volciitario  fornicatioueui  admi- 
serit  pruesertim  post  sponsalia. 

Neqne  obstat  qnod  in  Gap.  Qnemad- 
mudnm  25  de  iareiarando  dicatnr:  >'* 
quis  iuraverit  ee  ducturum  aliquam  in 
uxorem,  noyi  poteit  ei  forniectiionem  op- 
ponere  prnecedentem,  §ed  aub$equentein, 
ut  ilinm  non  duent  in  eoniugem;  nuni 
ciosmodi  iexta.s  ust  intelligendas  de 
iuruicutiouo  praecedente  a  sponsocogni- 
tu  autuqnam  sponsaliu  iniret ;  stante 
untum  bac  coguitioui;  omnino  inri-  sno 
c.  ssit,  et  foriiicationum  condoiias.>e  di* 
ceudns  est. 


Quid  vero  ipse  Toannes?  Semper,  con«!tanterque  negavit 
se  fidem  suam  Vincentiae  obligasse. 

.  Contrarium  utique  affirmat   mulier,  sed  numquam  valuit 
ea  qnae  dixit  probabili  ratione  munire. 

Quod  enim  loanni  tribuerit  conceptionem  duorum  uno  par- 
tu  filibrura,  deflorationera  nempe  suain  sub  promissione  futuri 
matriraonii,  res  admodum  est  incerta. 

Quandoquidem  V  ex  depositione  te^tiura  constat,  non  uni 
loanni  deflorationem  illam  fuisse  tributam,  sed  etiam  aliis. 

2°  Non  unum  loannem  fuisse  qui  Vincentiae  amicitia  frue- 
retur,  sed  etiam  alios  iuvenculos  eius  domus  frequentantes, 
quos  mater  eius  non  eiiciebat  affirinans,  muliprcm  esse  omnium 
ohsonium  (era  piatto  per  tutti).  Qua  de  causa  in  casu  deest 
spectata  undequaque  mulieris  honestas  (1). 


Similiter  sponsns  dissoWere  spon- 
salia  potest  ob  amplezus,  tactna  inho- 
nestos,  bscnla  et  similia  a  eponsa  libe- 
re  dt  Tolnntarie  admisBOB  ,  talis  enim 
sponsa  eensetnr  impndice  yiyere,*  nnde 
spODSos  merito  recedit,  cnui  eam  sine 
gravi  dedeeore  dncere  non  possit. 

Sententia  pariter  probabilior  doeet, 
posse  sponsnm  dissolvere  sponsalia  ob 
fornicationem  sponsae)  etiamsi  et  ipse 
fornicationem  admiserit ,  quia  tnrpior 
est  fornicatio  et  qnaelibet  impndlcitia 
admissa  a  foemina  qnam  a  viro,  mnlto- 
qne  ignominiosins  est  viro  talem  foemi- 
nam  dncere,  qnam  hnic  tali  viro  nnbere; 
addatnr  qnodratione  fornicationis  foemi* 
nae,  non  viri,   proles  redditnr  incerta. 

Attamen  et  Sponsae  innocenti  iice- 
bit  a  sponsalibns  cnm  fornicario  spon- 
so  resilire  1.  Si  sponsns  cnm  plnribns 
fornicatnB  fnerit,  et  valde  vitiosus  in 
hoc  deprehendatnr;  rationabiliter  enim 
timere  sponsa  potest  ne  minns  se  %i\ 
amatnrns  et  servaturus  fldem.  2.  Si  ex 
nnica  fornicatione  sponsns  prolem  sn- 
sceperit,  qnia  tnnc  praeter  notabilem 
mntationem,  matrimoninm  difficilius  red- 
ditiir  ob  disconiias,  (juae  ratione  prolis 
yvcnire  Kolent.   3.    Si  oiicnla,  tactns  et 


amplexus  impndicos  sponsns  cnm  alia 
freqnenter  habeat,  ita  nt  sponsa  instum 
de  iis  concipiat  horrorem  ;  hi  enim 
actns  snnt  violationes  apertissimae  £• 
dei  datae;  experientia  porro  oonstat, 
sponsos  incontinentes  fieri  maritos  incon- 
tinentissimos,  et  infelicissimas  nxores 
reddere;  cnm  qnibns  proinde  inre  merito- 
qne  sponsalia  potest  sponsa  dissolvere. 

loannes  noster  ergo  iuste  et  licite 
a  sponsalibns  cnm  Vincentia  recessisset, 
etsi  contraxisset,  1.  qnia  de  facto  illa 
alios  viros  in  sui  amicitiam  admiserat; 
2.  quia  aliis  tribuebatur  fornicutio  Vin- 
centiae  et  non  nni  loauni. 

(1)  De  cetero  hi  testes  et  ex  alio  ca- 
pite  exclndnntnr.  Ut  enim  fldem  dt  ini- 
tis  sponsalibns  facere  possint,  debent 
referre  quamodo  ,  ubi,  guibusve  verbi$ 
fnerint  contracta;  iifferre  scilicet  snae 
scientiae  cansam.  Nam  TeMtit  cautam 
aui  tettimonii  dieere  debet. 

Et:  Dietum  testis  sitie  redditione  cau- 
\ae  non  probai.  L.  Solam  3.  Cod  de  te- 
stibns. 

Sed  dices:  Nonne  Vincentiae  estad- 
hibenda  fldesse  coAstnpratHm  aflirmanti 
a  loanne  snb  promissione  iuiun  m^- 
trimonii? 


316  SMMISALfini 

3*  Sed  esto  quod  auctor  fornicationis  fuerit  loanneR ,  ^n- 
de  sperare  poterat  Vincentia  se  ab  eo  ductum  iri  in  uxorera, 
cura  probe  nosset  ab  uno  testr  ,  qui  omnem  adhibuerat  ope- 
rani  ut  matriinonium  illud  concili  irer,  loannem  nolle  prorsus 
niatrimonio  itieundo  nssentiri  el  quidem  ob  honoris  seu  hone- 
statis  praetextus  ?  Si  igitur  Vincentia  consen^^it,  sponte  vo- 
lensi(ue  consensit:  volenfi  autem  ef  ronsenfienfi  nonpt  iniuria. 

4"  Argumentum  autein  ex  publiea  fama  et  partium  dicte* 
riis  de:^umptum  non  valere  ut  loanni -stuprum  pcjssit  imputari 
ad  eflFectum  sponsalium,  tradit  Rota  in  Mai(  ricen,  coram  Bus- 
sio  9  Aprilis  1757.  Et  merito  ;  agitur  enim  de  imponenda 
obligatiotie  gravissima,  ut  est  matrimonium,  cui  adnexum  est 
Sacramentale  vinculum;  ad  quod  probationes  gravissimas  et 
cvidentes  requiri  nemo  est  qui  ignoret. 

Quocirca  de  iustitia  et  validitate  sententiae  Bpiscopalis  Cu- 
ria(*  0.  ambigi  non  posse  videtur. 

Quiljus  perpensis  S.  Concilii  Oongregatio  ad  dubium: 

An  Sententia  Curiae  0.  sit  confirmanda  vel  infirmanda 
in  casu. 

Respondere  censuit: 

Seulentiam  esse  confirmandam,  et  amplius. 

Ex  QriBqs  colliges: 

1"  Nudum  propositum  roatrimonii  ineundi  etiam  mutuura 
non  inducere  obligationem   sponsalium. 

2"  Ad  illam  inducenJam  requiri  mutuam  mentionem  promis- 
sionenique  futuri  matrimonii  aliquo  sensiluli  signo  expre^sam. 

3*"  Pamam,  vulgique  rumores,  nisi  alia  a^lsint  adminicula, 
satis  non  esse  ad  pro!)andam  sponsalium  existentiam. 

4"  Sponsalia  ad  effectiim  ooactionis  requirere  indubiam  pro- 
bationem  mutuae  cpntemporaneae  repromissionis  de  praesenti, 
prohationem  scilicet  concludentem  et  in  suo  genere  perfectam. 

Resp.cnmsaepecit.  Oonsci  Decis.  49:  «*  Ex    assidna    familiariUte    a    viro 

b  Staprnm  SQb  flde  luatrimonii   non  pro-  »  habita  in  propria  dorao  cum  foemina... 

n  batnr  per  ^olam  assurtion^>m  foeminae  9  etiam  din  continuata  non  cmergit  pro- 

n  sappositae  stnpratae    prae.sei-titii  con-  n  batio  qaod  inter  eos  contracta  faerint 

n  tra  iaramentnm  viri  se  stuprum  cuiii-  *<  spunsalia,  maximesifoemina  etiamcniu 

n  misi»e»t^  negantis.  »  aliis  amasiis  familiaritatem  habebat.9 


317 

SEl^AUAriONlS  THORI  , 


Die  27  lanuarii  1866. 


€emi»enfiiuiu  ritcti.  Solemnibus  celebratis  Quptiisin  oivitH-- 
te  V.  Aloisium  inter  et  Catharinam,  et  quinque  iam  suscepti^  li- 
beris,  cum  firma  coniugii  fides  et  communis  concordia  inter  ipsos 
per  duodecim  annos  perseveraverint,  quin  aliquid  contra  coniu- 
ges  ad  propinquorum  vel  vicinorum  aures  devenerit,  anno  ]86*.i 
perturbari  coepit  domestica  quies  per  leves  quasdam  ab  initio 
dissensioaes,  quae  mox  animos  coniugum  in  plenam  dissocia- 
tionera  et  odium  adduxerunt.  Pervulgatis  discordiis,  Aloisius 
Parochum  adiit  die  18  lunii  eiusdem  anni,  et  uxorem  adulterii 
ciimine  accusans,  separationem  thori  expostulavit.  Parochus 
sunimo  studio,  ut  par  erat,  conatus  est  primam  pacem  et  <  ori- 
cordiam  inter  coniuges  redintegrare  ;  cum  autem  nihil  profi- 
ceret  neque  p6r  se,  neque  per  alios,  rem  detuht  ad  Episc:)pale 
tribunal,  ut  servalis  de  iure  servandis,  causa  petitae  separa- 
tionis  pertractaretur. 

Hinc  institui  coeperunt  acta  processualia,  et  die  17  prae- 
dicti  mensis  lunii  1863  rogatus  a  iudice  Aloisius  super  causis 
expostulatae  separationis  haec  retulit. 

Praeraitto,  me  spatio  13  annorum,  quibus  matrimonio 
iuncfus  sum,  numquam  zelotypia  erga  uxorem  meam  fuisse 
abreplum;  sed  res  anno  circiter  abhinc  immutatae  serio  fue- 
re.  Quoniam  artifeco  ego  sum,  multos  operarios  habeo,  qui- 
biis  famen  domum  m^am  ingredi  interdixi.  Inter  illos  iam 
a  16  annis  Titius  adest,  qui  cum  uxore  mea  turpem  ami-' 
ci/iam  instituit,  quam  ego  detexi  die  septima  currentis  lu- 
liii.  Nam  cum  hora  circi/er  octava  post  meridiem  domum 
reverterer,  vidt  hunc  Titium  qui  muritm  legens  egredieba- 
tur  direns:  sum  ego  qui  ephemeridem  lego.  (Sono  io  che  leggo 

Act'i  Tom,  VIJI,  /atii,  XC,  %l 


il  foglio).  Rexersus  sum  relro,  H  axori  meae  ohviam  fncJxfrs 
sum,  quae  neque  verbum  dixif,  Hinc  domo  egressus,  literas 
ei  dedi  huiuscemodi:  Catharina  doaio  egredere,  si  vis  ut  olini 
ego  te  sinam  filios  tuos  osculari.  D  labus  praeterlapsis  Ik- 
ris  domum  iterum  ducfus  sum,  et  uxori  meae  dixi:  Ne- 
fonda  mulier  !  Illa  vero  verbum  non  respondif,  neque  se  excv" 
savit,  sed  surgens  domo  aufugit.  Postridie  Titium  o/ficina 
expuli,  qui  ultro  respondif:  id  praevideram. 

Accepta  Aloisii  depositione,  die  8  lunii  mulier  a  iudicc 
certior  facta  est,  se  in  iudicium  a  viro  suo  ob  violatam  con- 
iugalem  fidem  traduci ;  quae  respondit,  se  adeo  circa  obiectum 
crimen  esse  innoxiam,  ut  vellet  iudicium  a^-urafissimum  d^ 
eo  institui,  quo  innocentia  sua  omnino  drtegeretur.  Mirari 
se  praeterea  ait,  ruptnm  coniugalem  fidem  ipsi  exprobrare 
maritum,  qui  ad  non  paucas  alios  mulieres  iam  uxoratus 
accessit,  quique  nonnuUos  anfe  annos  uxorem  suam  lue  ve~ 
nerea  infecit,  cuius  flagiHi  acriter  y^eprehensus  fuit  a  Mr^ 
dico  P.  qui  ex  ore  ipsius  Alotsii  facfi  canscius,  utrumque 
coniugem  curavit,  Circa  vero  factum  diei  septimae  lunii  , 
ita  mulier  prosequutaest,  animadverto,  Tdiam  domum  meam 
sexcenties  adventare  solifum  fuisse ,  ephemeridem  legendi 
causa,  sicut  illa  die  ratione  eadem  adventnverat,  Quod  si 
illa  die  triclinium  ingressus  est  ( camera  di  ricevimento  ), 
atque  inde  crimina  suspicatus  est  maritus  meus,  id  contigit 
quod  Titius  habebafur  veluti  delator  meus  contra  maritum 
meum.  Ego  prudentia  ducta  domo  egressa  sum ,  atque  ad 
fimitam  meam  advolavi.  Haec  sed  vero  retuli  ut  quisque  in^ 
lelligat  qua  de  causa  domo  aufugere  compulsa  fuerim. 

Ad  probandam  uxoris  infidelitatem  et  suspectas  aut  libe- 
i-iores  cum  Titio  relationes  actor  Aloisius  primo  quatuor,  deinda 
octo  nlioS  testes  designavit,  qui  exceptis  duobus,  quorum  igno- 
riil)  lui  (lomicilium,  formiter  sub  iuramenti  vinculo  examinati 
fuenmt.  Attainen  omnes  Catliarinam  dixere  domi  assiduam. 
cdacntioni  filiorum  et  negotiis  domesticis  sedulo  prospicien- 
fem.  Se  quidem  vidisse,  addiderunt,  Titium  saepe  intran^ 
t"m  domum  Aloisii  fam  pracsente  quamabsente  domino;  sed 
nihil  mali  inde  esse  suspicatos,  quia  Tilius  inter  operarios 


SRfARATfUlVlS    liiodt  3fd 

praedileclos  Aloisii  recensebatur,  etpoHus  efusdem  frater  vi- 
debatar  ;  numquam  vero  vel  signum  ncquivoritm,  vel  fa-- 
cium  indecens  conspexisse,  aut  aliquid  audivisse  quod  mi- 
nus  honeslum  reputari  posset. 

Unica  testis  quaedam  Cailotta  B.  a  ceteris  dissentiens 
nonnulla  enarravit ,  quae  nimiam  innuere  videntnr  fainilia- 
ritatem  Catharinam  inter  et  Titium.  Sed  huic  mulierculae 
quae  fides?  Ex  Parochi  enim  testiraonio  concubinariam  cum 
niilite  vitam  agebat. 

Dnm  testium  examina  peragerentur,  non  destitit  actor  si- 
nistros  rumores  de  uxore  sua  in  vulgus  efferre,  et  ahmento- 
rum  qnotam,  durante  lite  uxori  assignatam  ,  denegavit ,  do- 
nec  uxor  nonnulla  mundi  muliebris,  quae  domo  aufugiens  se- 
cum  asportaverat,  redderet.  Sub  specioso  vero  titulo  educa- 
tricis  fiiiorum  saltatricem  quamdam  puollain  sexdecim  anno- 
rum  domum  introduxit;  qua  de  causa  taiu  ingens  scandalum 
exortum  est,  ut  Civilis  auctoritas,  prout  opus  erat,  rei  cer- 
tior  facta  salt-^tricem  domo  Aloisii  expulerit;  qui  tamen  vi- 
gilantiam  magistratus  eludens,  paulo  post  eandem  ad  se  revo- 
cavit,  Praeterea  cum  amicis  audacter  gloriari  non  erubuit,  quod 
ea  nocte,  qua  legitiman)  uxorem  domo  eiecit,  cum  famula  cu- 
hitum  ierit ;  idque  iudici  interroganti  palam  denegare  non  est 
ausus.  Circa  tur()em  vero  cum  saitatrice  relationem,  eo  im- 
pudentiae  progressus  est,  ut  in  iudiciali  examine  haec  verba 
profeire  non  erubuerit.  An  iure  tribunal  episcopale  me  vocei 
adulterum,  ex  saltatricis  depositione  cognoscetur.  Neque  con- 
fiteri  debeo  an  habuerim  nec  ne  cum  eiusmodi  puella  tur^ 
pem  relatignem:  nemo  certe  ad  volum  castitatis  me  compel^ 
lere  potest. 

Hucusque  perductis  actis,  Actor  Aloisius  petiit  quidem  ut 
alii  testes  super  Catharinae  infidelitate  examini  subiicerentur, 
at  matrimoniale  tribunal  satis  se  instructum  reputans,  reiecta 
eiusmodi  Aloisii  instantia,  die  19  Octobris  1863  sequentem 
(   idit  sententiam. 

Videntes  et  considerantes  unicam  accusationem  uxori  suae 
ab  Actore  illatam ,  esse  coniugalem  illius  infidelitatem ; 
ciusmodi  vero  accusationem  illo  in  facto  fundari,  quod,  sci^ 


320  ^KPAnATioi^is  rlfoftr 

licet,  die  7  lunii  1863  Titium  deprehenderit  in  remoto  do- 

mus  cubiculo,  dum  uxor  alio  in  cubiculo  reperiretur. 

Considerantes,  Aclorem  uUro  confiferi,  se  usque  ad  prae- 
dicJum  diem  de  uxoris  lioneslate  nullam  unquam  suspicio- 
nem  habuisse;  suspiciones  eius  rirca  hominem  versari  quem 
a  plurimis  annis  in  suae  offiinae  servilio  detinebat,  et 
numquam  quid  de  eo  fuisse  suspicatum,  etsi  pluries  domi 
ipsum  reperisset. 

Considerantes,  circumstanfias  loci  el  femporis,  in  quibus 
Titius  deprehensus  fuit,  nullam  subminislrare  causam  su- 
spicnndi  contra  eum,  qui  co7iscio  ef  videnfe  acfure,  eius  do- 
mum  frequenter  adibal;  praesentes  vero  loci  ef  femporis  cir^ 
cumstarUias  eo  minus  potuisse  suspicionem  ingerere,  ex  quo 
ipse  fiteatur  Actor ,  se  in  eo  momento  nullimode  fuisse 
turbatum,  neque  contm  Tifium,  neque  contra  uxorem;  quin 
imo  post  eiusmodi  deprehensionem  sese  cum  Titio  conso- 
ciasse  per  viam,  cum  eoque  prorsus  aynice,  ut  antea ,  sese 
gessisse. 

Considerantes,  testes  ab  Acfore  inducfos  ad  probandam 
nxoris  amicitiam  cum  praefafo  Titio  quoad  tempus  praefer- 
lapsum,  nullimode  actori  favere,  immo  adversari;  cum  omnes 
de  uxoris  castitate  et  honesfafe  fesfimonium  ferant.  Unicam 
vero  testem,  quae  uxori  non  favet,  fum  facta  deponere  quae 
fundafum  motivum  praebere  non  possunt  ad  adulterium 
suspicandum  ,  tum  cxcludi  a  fesfimonio  ferendo  ob  vitam 
quam  impudice  ducit. 

Videates,  Acfo7^em  ipsum  ulfro  confiteri  turpissimam 
relationem  qua  saltatrici  ipse  obstringitur;  eamque  talem  esse 
ut  adulfera  relatio  sit  vocanda. 

Hoc  Tribunal  decrevit  et  pronunciavit,  sicut  decemit  et 
pronunciat ,  reiiciendam  esse ,  sicut  reiicit,  ufpote  funda^ 
mento  destitutam,  pefitioncm  Acforis  Aloisii  confra  propriam 
uxorem  Catharinam,  eumque  ad  illam  iterum  recipiendam 
feneri;  salvo  tamen  /*^  omnibus  iure  uxoris  se  constituendi 
actricem  contra  maritum,  ut  legalem  separationem  obtineat 
ob  iniquam  rnariti  desertionem. 

Ilac  senteatia  gravatum  se  reputans  Actor  duplex  reme- 


SEPARATIONIS   THORI  321 

dium  arripuit.  Primo  enim  nuUitatis  querelam  admovit  con- 
tra  episcopale  iudicium  ob  neglectum  testium  examen,  et  ab 
Apostolica  Seoo  petiit,  ut,  annuUata  prius  episcopi  sententia, 
iubeat  instilui  regularem  processum  probatorium,  cum  obliga- 
tione  audiendi  sub  iuramenti  vinculo  testes  a  se  allegatos  qui 
essent  ut  ceteri  omnino  examinandi.  Dein  le  vero  eadem 
die,  ne' spreta  forsan  nuUitatis  querela,  praeiudicium  ipsi 
ex  decursu  fetalium  exoriretur,  appellationem  a  contraria  sen- 
tentia  denuuciavit. 

Dum  ludex  primae  instantiae  30  dierum  spatium  partibus 
concesserat  ad  conflciendum  libellum  gravaminum  et  contra 
gravaminum,  S.  Congregatio  Concilii  ad  Episcopum  scripsit, 
uf  super  expositis  referret ,  praesertim  vero  doceret ,  qu.ire 
testes  non  fuissent  auditi ,  et  an  expediret ,  ut  ante  causae 
prosequutionem  ingradu  appellationis  audirentnr.  Die  31  Mar- 
tii  1864  Episcopus  acta  processus ,  et  gravamina  coniuijum 
una  cum  informatione  novisque  documentis  ad  S.  Concilii  Con- 
gregationem  transmisit,  simulque  adnotare  non  praetermisit , 
Actorem  nova  fSicta  in  prima  instantia  minime  deducta  alle- 
gasse,  quae  tamen  cum  iam  expositis  in  aperta  contradictione 
essent ;  in  appellantis  gravamine  as-^ertiones  contineri  a  vero 
prorsus  alienas,  quod  nempe  uxor  Catharina  coram  Parocho 
culpam  confessa  sit ,  quodque  nunc  apud  malae  vitae  foe- 
minam  commoretur.  Episcopus  vero  concludebat,  inutile  pror- 
sus  esse  alios  testes  interrogare  tum  ob  rei  substantiam,  tum 
quod  etiamsi  actor,  novis  testibus  mediantibus,  posset  uxoris 
adulterium  cum  Titio  probare,  numquam  se  purgare  posset  ab 
suo  cum  saltatrice  commercio ;  quod  ultra  ipsa  saltatrix  con- 
fessa  est. 

His  acceptis  epistolis  monitae  partes  faere  ds  ulterioribus. 
si  vellent,  deductionibus  afferendis.  Mulier  ad  praecedentia  se 
retulit,  addens  solummodo,  saltatricem  concubinam  dimissam 
u  marito  fuisse  praegnantem,  ne  partus  in  ipsius  domo  se- 
queretur.  Maritus  vero  vetores  accusationes  repetens  deposi- 
tionem  cuiusdam  suae  quondam  famulae  adiunxit  honestati  uxo- 
ris  admodum  adversam.  Monuit  tamen  Episcopus ,  eamdem 
fimulam  iudiciali  examini  ante  subieclam,  nihil  nisi  favora- 


322  SKPAR4riONlS   THORI 

bile  pro  domina  sua  deposuisse,  toturaque  docnmentum  nb  igno- 
tis  testibus  subscriptum  parvam  fidein  merei'i  (1). 

QuAE  PRO  Aloisio  dicta  sunt.  Post  hanc  facti  narratio- 
nem  pauca  de  oificio  animadversa  sunt  tam  super  testium  no- 
vorum  productione,  quam  super  causae  merito. 

Ad  primum  quod  artinet,  tres  fieri  posse  testium  produ- 
ctiones  super  articulis  colligitur  ex  Cap.  h%  Causis  15  de  te- 
stibus,  in  quo  dicitur;  In  causis  ecdesiasticis ,  vel  civilibus 
ultra  tertiam  productionem  non  debenl  testes  produci,  quin 
immo  cum  iusta  causa  et  cum  solemnitatibus  iuris  quartam 
etiam  admittit  Caput  Ultra  55  eod.  tit.  Ultra  tertiam  pro- 
ductionem  non  debent  testes  produci  in  causa,  nisi  praestito 
ab  ea,  qui  hoc  postulat,  iuramentOj  quod  neque  per  se,  ne- 
que  per  alium  testificata  subtraxerit ,  vel  fuerit  percuncta^ 
tus,  neque  per  dolum,  aut  artem  aliquam,  quartam  produ'- 
ctionem  exposcat,  sed  quia  quos  desiderat  de  novo  produce- 
re,  prius  habere  nequivit  (2), 

In  casu  igitur  licet  Aloisius  prima  et  altera  vice  suos  pro- 
duxerit  testes  ,  prohibendus  non  erat,  quominus  alios  exhi- 
bere  valeret ;  praesertim  cum  non  fuisset  in  causa  conclusum. 

(1)  Ideoqne  repellebatnr  a  teBtimonio  1.  qaod  te§tificata,  id  est  factas  siye 
ferendo  1.  ez  notissimo  illo  inris  axio-  pro  sna,  siye  pro  contraria  parte  testinm 
mate:  Semel  mendax  §emper  mendax,  d^spoBitionesnequepertefnequepercUium 
2.  ex  qno  haec  famula  potnit  ab  Aloy-  iuhtraxerit,  id  est  snppresserit  yel  oc- 
sio  cormmpi,  et  snspicio  inerat  gravis-  cnltayerit,  forsan  adyertens  qnod  sibi 
sima.  3.  Qnia,  his  omnibns  praetermia-  non  fayeant. 

sis,  erat  testis  nnictiB.  At  ins  diyinnm  2.   qnod  nec  dicta  testificata  fuerit 

clamat:   Non  stabit    teetia    unue   conira  pereunotatut   id  est   non    didicerit    ant 

aliquem  Deut.  XIX.   15.  Clamat  ins  ca-  explorayerit,  cnm  de  facili  possit  tnne 

noDicnm:    Nulla  est  cauea ,   quae  uniut  oriri  pericnlnm  et  praesnmptio    snbor- 

tettimonio  quamvii  legitimo  terminetur.  nationis  testinm  si  isti  post    iam   per- 

Gap.  Licet  23.  cnnctata  sen  cognita  testiiicata  prodnci 

Olamat  ins  ciyile:  Manife$te8ancimu$  possent. 
ut   uniuM  omnino    tettit   retponsio    -^n  3.  quod  ncqne  per  dolum  aut  artem, 

audiatur,  etiamti  praeclare   Curiae    >i«*    ^  aliquam  quartam  preduetionem  expoteat, 

norepraefulpeat,  L.  luritiurandi  9,  cod,  id  est  qnod  non    ud    malitiose    protra- 

de  testilns.  hendam    litem.    donec   aliqnis   interim 

(2)  Ex  qno  qnisqneintelliget,  praedi-  raoriatur  vcl  se  absentet,  nedquiaquot 
ctam  Holemnitatem  legalem  iu  quarta  tes-  detiderat  de  nooo  produeere  priut  Aa6a* 
tium  productione  importareiuraiuentum  re  nequioerit. 

Buper  tribnB  iudioiaUter  praeBtandnm* 


SEPARATIONIS   THORI  523 

CoNTRA  Hoc  QUAESTioNis  GAPUT  DiCTA.  At  novum  non  est 
in  iure  nt  denegentur  ulteriore.^,  praeter  uecessarias  ,  produ- 
ctiones  testium,  tum  quia  effraenata  te>tium  multitudo  cohi- 
benda  est,  tua  ne  sub  optatae  probationis  praetextu  lites  ni- 
minm  protrahantur.  C  Significovermit  36.  P.  t.  Ubi  Glossa 
ad  V.  Effraenala  et  c.   16  eod.  t.  ad  V.   Productionem. 

lus  etiam  civile  post  plures  anditos  testes  prudenti  iudicis 
arbitrio  remittit  alios  audire  vel  respuere,  ne  testium  produ- 
ctiones  unice  fiant  ad  retardandam  sententiam  definitivam. 
Quamquam  quibusdam  legibus  amplissimus  numerus  testium 
defnitus  est,  tam^n  ex  constitutionibus  principum  haec  li^ 
centia  ad  sufficientem  numerum  testium  coarctatur  ^  ut  iu^ 
dices  moderentur  ,  et  eum  solum  numerum  testium ,  quem 
necessarium  esse  putaverint,  evocari  patiantur;  ne  effraenata 
potestate  ad  vexandos  homines,  superflua  multitudo  teslium 
prolrahotur.  L.    1.  Quamquam  ff.  de  Test. 

Qua  de  causa  cum  utrumque  jus  reiiiittat  arbitrio  iudicis 
eos  tantummodo  testes  andire  quos  n^ecessarios  ad  litem  rite 
dilucideque  iudicandam  putaverit,  cura  Episcopale  tribunal  suf- 
ficientem  testium  numerum  reapse  audiverit,  afque  de  cetero 
actor  novos  testes  qui  diversa  seu  alia  deponerent  vel  non  pro- 
duxerit,  vel  produxerit  qui  inverisimilia  et  (alsa  allegaverint, 
vel  eos  qui  primae  depo^itioni  factae  contradicerent,  iure  opti- 
mo  alios  in  causa  teste:;  audire  recnsavit. 

QlAE    SUPER    CAUSAE    MERITO    OBSERVATA    SUNT.    Observatum 

est,  damnari  Aloisium  a  notissimo  inris  principio:  Actore  non 
probanfe  reus  absolvitur ;  nullimode  enim  actionem  suam  pro- 
basse,  ex  rationibus  adfluctis  a  Indice  Cnriae  Episcopalis  quis- 
que  facMllime  intelliget  (1). 

(1)  Etenim    neqae  antecedeDtia,    nt  homini  scnsato  posset;  non  testes,  qaia 

iutegraui  dispntatioDPm  pancis  perstrin-  si  mDlieroi  malae  famae ,  qDaeqoe   di- 

gumns,  neqne  factom,   neqne  testes  ab  gna  Dxor  Aloysii  esse   potnisset ,  exci' 

ipso  actore  addncti,  neqoe  conseqDentia  pias  cetori  omnes  de  Catharinae  hooc- 

.snppetias  ei  tolernnt:   non  quidcm   an-  state  tnm   in    genere,   tnm   in    specie, 

tecedentia,  nam  ipse  Aloysins  nltro  fas-  qnoad    Titinm    scilicet,   Incnlentissima 

iins  est,  se  spatio  18  annornm  nnmqnam  testimonia  reddidere,  Sobseqnentia  ve- 

anspicatnm  de  nxoris  honestate  fuisse;  roabAloysio  allegata  pntidissimas  esse 

non  factnm,  cnm  illod  esset  indifferens  calnmniaa  Epiacopale  Tribanal  apprirao 

nnilamqne  gnspicioni»  cansam  praebere  detexit. 


524  SEPARATIONIS   THORI 

Sed  dato  etiam,  actorem  novorum  te:^tiiim  depositionihus 
actionem  suam  sustentMre  potuisse,  admitlenda  tamen  eins  cx- 
postulatio  non  erat  ex  iis  quae  super  dissociatione  thori  tx 
capife  adulterii  in  iure  statuuntur. 

Quandoquidem  licet  in  genere  loquendo,  adulterium  con- 
summatum  et  culpabile  unius  coniugis  ius  praebeat  alteri  con- 
iugi  instituendi  divortium  perpetuum,  hoc  tamen  ius  amittitur, 
si  alter  coniux  eiusdem  criminis  reus  reperiatur. 

Significa^ti  quod  quidam,  icxore  sua  sine  iudicio  Ercle^ 
siae  dimissa,  pro  eo  quod  suggestum  sibi  fuerat  ipsam  in- 
cestura  cum  quodam  consanguineo  su^  commisisse,  vinculo 
fuit  propter  hoc  excommunicationis  adstrictus;  verum  mulier 

non  continuit,  sed  soholem  de  alio  viro  suscepit Quod  si 

nolorium  est  mulierem  ipsamadulteriumcommisisse,nd  eam 
recipiendampraefatus  vir  cogi  non  debet,  nisi  conslaret  ipsum 
cum  alia  adullerium  commisisse. 

Cuius  dispositionis  causam  attulit  Innocentius  III.  in  G.  /n- 
telleximus  et  Tua  Fraternitas  de  adulteriis  et  stupro,  quod 
neinpe  Paria  crimina  mutua  compensatione  (leleanfur.  Con- 
sonat  ius  Caesareum  L.  Viro  atque  uxore  ff.  dolut.  ma- 
trim.  (1). 

Nec  refert,  quod  unus  prius,  aut  saepius,  aut  gravius 
altero  deliquerit,  ut  afSrmat  inter  alios  Sanchez  de  Matrim. 
Lib.  X.  Disput.  6.  nn.  5.  6.  8.  Immo  delictum  post  rem  iu- 
dicatam  superveniens  praeiudicare  coniugi  pro  quo  lata  est 
sententia  tenent  Pagnanus  in  cap.  Ex  litteris  5.  de  Divortiis 
n.  9.  et  10.,  et  ReiflFenstuel  4.  n.  8.  (2). 

Si  igitur  propter  coniugis  antea  innocentis  infidelitatem 
Beiitentia  iudicialis  rescinditur,  et  is  cui  licitum  erat  vitam 
separatam  instituere,  ad  cohabitandum  compellitur  propter  de- 


(l)Aagnstina8  Ub.  1.  de  Sermone  Do-  (2)  Qna  de  cansa  si  Oatharina  fnia- 

mini  iu    luonte    c.   28.   .ViAt7    tnt^uttu,  oet  actrix  coutra  maritum,  et  post  epi- 

qunm  /ornieationlk  canaa  dimittere   uxo-  seupalem  seiiteuiiam  qna    fnisset   iiidi- 

reMf  et  i/Be  eonoineitur  /ornicnri.  Oecur-  catnm,  eam  posse  vitam  separatam  dn- 

rtt  enim  illud:  in  quo  alterum    iudiea»  cere,  lapsain  adalterinm  esset.  iam   ani- 

teipsum    eon  inmnae;    eadem    enim    agit  plius    locus    separaliuni    non     ilabAlari 

guae  iudioa»,  qnla  deiiota  oompeasabautar. 


SEPAIUTIONIS   TIIORI  32j 

liatum  quod  subsecutum  est  (1),  eo  magis  iuri  conforiiiis  vi- 
detur  aententia  Tribunalis  Bpiscopalis,  qua  denegata  cst  se- 
paratio  M  mensa  et  thoro,  quam  Aloisius  absque  ulla  legiti- 
lua  comprobata  causa  expostulavit.  Quin  imo  idem  ipse  dum 
uxorem  laesae  fidei  coniugalis  accusat,  adulterinis  amoribus 
indulget. 

Quibus  consideratis  ad  dubia,  quorum 

1.  An  sit  locus  examini  novovum  tPi^tium  in  casu. 

2.  An  smfentia  Curiae  Episcopaiis  sil  confirmanda  vel 
infiriannda  in  casu, 

S.  Concilii  Congregatio  respondit: 

Ad  1.   Negative. 

Ad  2.  Affirmalive  et  amplius. 

L  In  causis  divortium  concenientibus,  (et  idem  de  cete- 
ris  dicito  in  quibus  testium  numeru^  no.i  o=5t  a  iure  statutus) 
arbitrio  et  cons-ientiae  iudicis  reinitiitur  illum  testiuin  nume- 
runi  audire,  quem  suflBcientom  iudiciaverit  ad  veritatem  de- 
tegendam. 

2.  Ad  divortium  inducendum  ex    capite    adulterii    requiri 

(1)  Aloysio  nnUa  revera  actio  in  nxo-  actionem  contra  maritnm  si  ipsa  adiil- 

rem  competebat  1.  qnia   ea  ipsa  nocte  terinm  imiiorfectnm,  id  est  taiv  ex  qno 

qna  legitimam  nxorem  expnlit,   cnm  fa-  genoiatlo  bcqni  non  poterat ,    adniii<is- 

mula  ipse  concnbnerat.  2.  propter  lasci-  set,  marltns  vero  perfectnm? 

vam  cnm  aaltatrice  consnetndinem.  Resp.  Affirmative.  ^ani   adnlterinm 

S;ed  qnaeres   1.  Catharina  habniseet  snfficiens  ad  divortinm  cst  tantnmniodo 

ne  actionemcontramaritnm  ob  illa  qoae  purfectnm  et  consnmmutnm. 

admiserat  hic  adnlteria,  cnm   eam    Ine  Quaerea  3.   GaihHrina  habniKset    no 

yenerea  infecit?  actionem  in  maritnm  si  ipsa  adnlterinm 

Besp.     Probabilins     negative;    qnia  occnlLnm  consnmmasset? 

condonaverat;  ratio  est  1.    qnia   rcmit-  Hesp.  Quidqnid  sit  de  foro  externo, 

tentibns  actiones  snas,  non  est   dandns  circa   forum    conscientiae    negativu    re- 

regressns.  2.  qnia  reconciUntio    contra-  spondendnm  est,  nam  nihil  intcrest  an 

cinm    matrimonii    ad    snnm    pristinnm  fornicatio  secreta  sit  vel  pnblica,  qnan- 

atatnm    revocavit  ,    ac    si   nnlla    essct  do    ipsi    coningi    constat    se     fornica* 

asqne  tnnc  fornicatio  admissa.   Qna  de  tnm  fuisse,  atqne    in    sinilli    conditio- 

cansa  si  post  eiusmodi    condonationem  ne ,    qnoad    snbstantiam,  ve.rsatnr    qna 

ipsa  ,   non    maritns  .    adnlterata    fnis-  versatnr    pars   qnae    pnblice    fornirata 

fe;et,nun    dabator  compensatioui    locns,  est.  Debet  propterea  remitture    adnltu- 

et  actio  legitima,    inxta    hanc     senten-  rinm,    qnia     compensatio    iore    o[itiniu 

tiaro,  inaniocompetebHt,  petcudi  scilicet  datnr;  hinc  graviter  Catbarinapeccasset 

separationeni  a  mensa  et    thoro.  si  separationem  expostulasset. 

Ctnaeres  2.  Cathariua    habnisset  ne 


o26  SEPAUATIONIS   THORI 

aut  probationes  concludentes,  ex.  gr.  confessionem  adulteri ; 
aut  suspicionem  ita  vioientam,  quae  moralem  certitudinem  prae- 
beat  de  patrato  adulterio  (1). 

3.  Si  uterque  coniux  aJulteratus  est,  neque  ^ilteruter  adul- 
terium  condonaverit,  non  datur  divortio  locus,  quia  adest 
oomp^nsatio;  idque  etiamsi  adulterium  unius  sit  oocultum. 


(1)  Prima  coroUarU  pars  eonBtat 
tmn  ez  ipsa  natnrali  ratione,  tnm  ^x 
c.  penaltimo  de  adnlteriis:  Mandfimui 
guatenuM  nUi  tibi  eomtiterit  vel  per  evi- 
dentiam  rei^  vel  per  eon/eseionem  legi* 
timam  (id  est  per  confessionem  factam 
in  indicio)  mulieriBf  quod  aduUeratn 
spnnte  fui»»et,  ipeum  reeipere  compellae 
eandem, 

Altera  vero  pars  affirraatnr  a  D.  Hie- 
ronymo  in  Gap.  XIX  Hatth.  etrefertnr 
c.  Dixit  DominuB  32.  q.  1.  Ubieumque, 
inqnit  8.  Doctor,  e$t  fornieatio  vel  for* 
ntcationi»  suspieio  libere  dimittitur  iLXor. 
£t  Tere,  qnandoqnidem  cnm  adnlterinm 
sit  ex  iUis  criminibns,  qnae  in  abdito 
loco  et  omnino  occulte  admittnntnr , 
difflcillimae  probationi:^  est;  nec  vere 
probari  potest,  sed  ex  probationibns 
potitis  ex  praesnmptionibns  conclndi* 
tnr.  Qnod  adeo  vernm  est.  nt  si  qnis 
in  fragranti  erimine  reperiatnr ,  atta- 
mon  metaphysica  certitndine  non  cou- 
staret,  adnlterinm  fnisse  consnmmatnm, 
qnale  ad  divortinm  exigitnr. 

Snspicio  tamen  haec  non  debet  esse 
quaecnmqne,  sed  violenta,  et  qnalis  de- 
ciditnr  cap.  Literi»  de  praesnmpt.  id 
est  »olum  eum  Bola,  nudum  eum  nuda, 
in  eodem  leeto  iaeentem  viderunt  multi» 
loei»  »ecreti»  et  latebri%  ad  hoe    eomitio- 


di»t  et  hori»  eleeti».  Jle»pondemu»  quod 
ex  huiu»modi  violenta  et  eerta  »v8pieio- 
ne  fornieationi»  poteti  eententia  divor- 
tii  promulgari,  Einsmodi  enim  snspicio 
ia  relatis  factis  fnndata  vimm  qnem- 
camqne  prndentissimnm  ad  indicandnm 
adnlterinm  indnceret.  Secns  ex  dictis, 
adnlterinm  nnmqnam  probaretnr,si  adni- 
teromm  confessionem  excipias. 

Hinc  non  potest  fieri  divortinm  ob 
tactns,  amplexns,  et  oscala  etiam  cnm 
pollntione  proprii  vel  alieni  eorporis 
habita,  qnia  per  haec  licet  gravia  pec- 
cata,  non  laeditnr  perfecte  et  consnm- 
raate  ins  matrimonii,  cnra  non  divida* 
tnr  caro  nnins  coningis  ab  altero  per 
concnbitnm  in  tertinra.  In  odiosis  enim, 
qnale  est  divortinm,  non  lata  sed  atri- 
cta  est  facienda  interpretatio. 

Qnando  antem  snspicio  non  est  vio- 
lenta,  sed  tantnmmodo  probabilis,  coninx 
innocens  non  potest  nec  in  interno  nec 
in  externo  foro  a  matrimonio  diverte- 
re,  antdebitnm  negare,  qniacnm  coninx, 
de  qno  est  snspicio,  sit  in  possessione 
inris  matrimonialis  ,  non  potestillo  pri- 
vari  ob  solum  dubium,  ant  snspicionem; 
nam  in  dubio  melior  e»t  eonditio  possi- 
denti»,  Et  clamant  canones:  Omni»  »u»pi' 
eio  potiu»  repellenda  ett,  quam  approban- 
da  vel  reet>teA(2a.GAp.Offin<«9«cans.6.q«L 


^■■**i^3?gyCWgyg:w^ 


Sr.Kviril  CHORALIS 


Die  13  Septembris  1862. 

e«iM|»endium  fiirii.  In  CivitHto  S  Dioecesis  A  insignis 
ndest  Collegiata  titulo  SSmi  Rosarii  erecta  e  Parochiali  prius 
Ecclesia  a  s.  m.  Benedicto  XIV.  anno  1742,  unica  constans 
Prioratus  dignitate  et  octo  Canonicis  <  qui  cum  Priore  prae^ 
dicto  (sunt  verba  Bullae  fundationis)  Capitulum  primodictae 
Confraternilatis  EccleHae  huiusmodi  in  saecularem  et  insi^ 
gnem  collegiatam,  quae  etiam  pnrohialis  esse  debeat ,  Ei:-' 
clesiam  ut  infra  erigendae  constitunnt  el  opud  illam  perso- 
7ialiter  residere  ac  inibi  debitis  temporibus  horas  Canonicas 
diurnas  et  nocturnas^  nec  non  Coiiventualem  et  Maiorem , 
aliasque  Missas  caeteraque  divina  officia  cum  debita  mentis 
attentione  servataque  Ecclesiastica  disciplina  recitnre,  decnn- 
tare  et  psallere,  divinisque  officiis  tam  diurnis ,  quam  no- 
cturnis  huiusmodi  interesse. . .  respective  dcbeant  et  teneantur. » 

Verum  a  primis  secutae  erectionis  temporibus  evenit,  ut 
Prior,  quin  ulla  dignoscatur  facti  ratio  vel  origo,  nunquam 
choro  per  hebdomadas  una  cum  caeterisCanonicis  interfueiit, 
sed  solummodo  missam  conventualem  in  solenmioribus  anni 
Festivitatibus  celebraret.  Quod  cum  aegre  ferret  maior  Cani;- 
nicorum  pars,  ultimae  vacHtionis  PrioratuN  tempore  ob  mor- 
tem  Aloysii  M.  die  27  lunii  1861  obventam  coiitare  incepit 
de  huiusraodi  exeinptione  auferenda;  cumque  per  Bullaai  Pon- 
tificiam  mox  suffectus  in  Prioratu  fuisset  loseph  M.  eundem 
inemorati  Canonici  sciscitati  sunt,  an  vellet  iuxta  primaevam 
institutionem  una  cum  ipsis  Choro  interesse.  Refi-agante  vero 
huic  oneri  se  submittere  novo  Prioie,  Capitulum  supplex  adiit 
Summum  Pontificem  exponens:  quod  aclualis  Prior,  qui  nu- 
per  suae  Praebendae  possessionem  obtinuit,  sciens   Capitula- 


328  SERVITII    CnORALIS 

riniff  e?se  infentionem  ut  tolleretur  abusus  per  quera  ipsemet 
Prior  *;hon)  pM'  hebdomadas  non  interesset  cum  ceteriscano- 
nicis;  nunc  quoniam  institntionem  accepit  magis  ad  conti- 
nuandum  dispositus  videtur  quam  ad  abusu«n  tollendum;  qua 
de  re  tum  Prior,  tum  Capitulares  sese  in  conditione  reperiunt 
ut  Summus  Pontifex  resolvat  et  mandet  an  etiam  Prior  de- 
beat  Choro  interesse  per  hebdomadas  nec  ne. 

Sede  A.  vacante,  ad  Vicarium  Capitularem  preces  remissae 
fuerunt  pro  informatione  et  voto,  et  ut  audito  Priore  et  Ca- 
l)itulo  in  scriptis,  transmissa  particulaStatutorum  capitularium, 
aiiisque  documentis  ad  rem  facientibus ,  super  bono  iure  re- 
fcrret.  Quapropter  Canonici  habito  capitulari  conventu  die  20 
F(».bruarii  currentis  anni,  quinque  in  eam  iverunt  sententiam 
ut  Prior  una  cum  ceteris  teneretur  ad  chorale  servitium,  duo 
vero  adstipulantes  Prioris  sententiae,  protestati  sunt  servan- 
(lim  esse  praecedentem  consuetudinera.  Agnita  sed  vero  per 
\ncarium  Capitularem  eorumdera  actorum  nullitate  ob  Prioris 
l^raesentiam  in  Capitulo  et  suffragiorum  publicitatem  in  prae- 
dicta  resohitione;  eaque  penitus  reiecta,  calata  iterum  fuere 
comitia  die  6  Martii  subsequentis,  in  quibus  praecedens  sen- 
tiintiaab  utraquedissidentium  parte  propriis  argumentis  scripto 
traditis  hinc  inde  propugnata  fuit  et  vicissim  confirmata.  Quae 
omnia  a  Vicario  Capitulari  ad  S.  C  C  transmissa  fuere  li- 
teris  19  dicti  mensis  raartii,  quin  tamen  iisdem  particula  sta- 
tutorum  capitularium  adiecta  fuerit.  Quoad  vero  suam  senten- 
tiam  Vicarius  haec  habet:  <  Ne  videar  Vobis  aut  Capitulo 
studere  partibus  potius  istorum  quam  illorum  contendentium, 
ro  quod  iurisperitorum  opiniones  nobis  exhibitae  in  contra- 
ria  scinduntur,  enodandam  quaestionem  una  cum  canonicis 
ipsis  censeo  sapientissimo  Vestro  inappeflabili  iudicio  omnu 
no  submiltendam. 

His  vero  non  obstantibus  praenotandum  est,  folium  reper- 
tmn  fuisse  in  actis,  quo  ideiii  Vicarius  Capitularis  audito 
Advocato  Curiae  illius  ecclt  si;isticae,  favebat  exemptioni  Prio- 
ris  ab  hebdomadali  servitio  chori,  concludebatque  se  retinere 
nihil  esse  innovandum,  et  Priorem  debere  ab  onere  eiusmodi 
eximi  ut  antea. 


SfiHVitii  ciioRAUS  529 

BA  QUAB  FAVORE  EXEMPTIONIS  PROSTANT. 

Innuebatur  consonum  equidern  esse  Beneficiorum  choraliurn 
naturae,  praesentem  Ben 'ficiatum  qnotidie  divinis  officiis  ope- 
rain  navare  Cap.  ult.  dist.  92.  Beneflcium  enim  datur  pro- 
pter  officiura  Cap.   ult.    de   Rescript.   num.   fi.    Attamen  ad 
extruendam  a  chorali  servitio  exemptionem  in  casu,  profere* 
hantur  in  medio  consuetudo  et  centenaria  observantia ,   quae 
vocata  fuit  immemorabilis.  Relatum  enim  fuit  a  tempore  per- 
antiquo,  cuius  memoria  non  extabat,  imo  vel  ab  ipsa  OoUe- 
giatae  erectione  numquam  consuevisse  ut  Prior  cum   ceteris 
Canonicis  choro  interesset.  Atqui,  ut  observatum  fuit,  tantum 
est  robur  huiusmodi  consuetudinis  et  centenariae  observantiae, 
ut  melioris  tituli  praesumptionem  secumferat.  Doctores  com- 
muniter    et   S.    C.   Congregatio   in  Perusina  Capellaniae  15 
Sept.   1828  et  die  24  Nov.  eodem  anno.  Nec  non  vim  habeat 
privilegii  a  Principe  concessi  Gonzalez  m  Regula  VIII.  Gonc. 
Gloss.  33.  num.  4,  cui  consonat  Corradus  de   Prax,  be- 
nefic.  lib.  2.  cap.  10.  num.   94.  et  Rota  in  decis.  12.  et 
deHs.  117 .  num.   13.  coram  Gamberini  ceu  fuse  relalunc 
est  in  Ferentina  Procurationis  25  Februarii  1826  §  nul- 
lum  ubi  haec  leguntur  <  In  Cardinalitiis  Congregtitionibus 
consuetudo  plurimum  attendi  solet. ...  ut  solitum  non   alte- 
retur,  ceu  tradit  De  Luca  de  Parochis  disc.  14.  n.  1.  >  In^o 
iuxta  Riganti  in  Regula  2  Cancel.  num.   138.    seq.    «    licet 
»  privilegium  Apostolicum  aiiibulet  pari  passu  cum  immemo- 
»  rabili ,   tamen  haec  est  maioris  virtutis  et  efflcaciae ,    cuiu 
»  illius  ope  possit  quis  allegare  meliorem  titulum  de  mundo». 
Neminem  vero  latet  Privilegio  Apostolico,  si  adfuisset,  eximi 
legitime  potuisse  Priorera  eiusmodi  Collegiatue  a  servitio  cho- 
rali:  in  NuUius  Sublacen.  18  lulii  1807 . 

Favore  consuetudinis  eiusmodi  observatum  fuit  praeterea, 
illam  ducere  suam  originem  rationabilem  ex  quodara  forte  grati 
aui'Mi  sen.^u  erga  primura  Priorem,  summoj>ere  de  GolK^iii.ita 


330  SKBVlTll    CAORALrg 

beneiuerifura;  eamque  firmatara  fuisse  favore  suocessorun]  O. 
patientia  Gapitularium,  et  tacito  consensu  Auctoiitatis  Eo- 
clesiasticae,  quae  per  centum  et  amplius  annos  nil  unquam 
contra  decrevit.  Maximi  ergo  focienda  fomt  huiusmodi  obser- 
vanti?i  praesertim  cupi  diuturna  et  perennis  sit,  quae  proinde 
solet  es.se  optima  legis  et  voluntatis  interpres ,  eo  vel  magis 
si  proxima  fuerit  fundationi  Piton.  de  contr.  Pntr.  all.  17 . 
num.  13,  Card.  de  Luca  Je  lurepatr.  disc  60  num,  11, 
illis  neinpe  viventibus  qui  erectionem  Collegi.tae  postulave- 
rant ;  et  ita  interpretati  sunt  onus  Prioris ,  ut  hebdomadali 
servitio  ipse  non  teneretur.  Nec  ratione  huiusmodi  ob- 
servantiam  caruisse  autumant,  etiam  ex  eo  quod  maiora  in 
dicta  Collegiata  sint  onera  Prioratus,  quam  aliorum  Capitu- 
larium.  Prior  enirn  solemnioribus  omnibus  anni  festis  Missam 
canere,  et  quolibet  anno  sexdecim  numero  plures  quam  ceteri 
Canonici  Conventuales  Missas  ipse  celebrare  tenetur.  Missa 
vero  Conventualis  grave  est  onus ,  et  praecipua  pars  divino- 
vxxw)  officiorum  Canonicis  incumbentium,  ita  ut  horas  canoni- 
cas  iu\  eam  ordinari  liqueat  ex  Cap.  Cum  Creatura  de  celebr. 
mi.ss,  Gavant  in  Rubr.  miss.  tom.  L  part.  1.  t.  7.  rubr.  2. 
S.  Coiigregatio  Conc.  in  Mazzarien.  18  Martii  1826  §  Cano- 
nicorum.  Ex  quo  arguebatur  chorale  onus  Prioratui  imposi- 
tuin  respective  maius  esse  chorali  servitio,  quod  canonicis  re- 
liqnis  incumbit,  et  compensationem  qurinidam  praeseferre  cum 
eiusjcfm  exemptione  ab  hebdomadali  servitio. 

Ilis  praeiactis  nihili  faciendas  esse,  censebatur,  querimo- 
nias  nonnuUas  quorundam  Canonicorum  praedecessorum ,  qui- 
bus  liodierni  capitnlares,  qui  contrariam  partem  propugnunt, 
innuere  vellent,  ut  interruptam  aliquando  fuisse  praedictfjni 
consuetudinem  evincant.  Praeterquam  quod  enim  huiusmodi 
querelae  et  adversae  reclamationes  nuUimode  probentur,  certa 
insuper  earumdefu  testimonia  vel  documenta  afferri  debuissent, 
quod  huc  usque  peractum  «sse  adversarii  Canonici  non  docuerunt. 
Sed  datoeUam  quodipsi  alquandoreclamaverint,  illud  etiam  con- 
cludenter  in  hyppthesi  statuendum  foret,  legitimo  tempore,  seu 
nondum  inducta  consuetudine,  easdem  querelas  fuisse  promotMs; 
ne  secus  ad  infinnandam  observantiam  omnino  despici  debeaut 


8P,RVrTir    CRORAIJS  !(^t 

iiix<;)  Ensrel.  Coll.  Inr.  Canon.  lih.  2.  tit.  26.  p.  5.  nnm.  34. 
His  ergo  non  undequaque  prob?itis  eonclndendiim  r»sse  puta- 
batur  vel  ab  ipso  erectionis  die  exemptionom  a  ohorali  ser- 
vitio  per  privilegium  concessam  fuisse  Priori  Collogiatae,  vf»l 
per  legitimara  consuetudipem  fuisse  deinde  acquisitam.  Per 
consuetudinem  enim,  ut  habent  Doctores,  totum  id  acquiritur 
quod  potest  acquiri. 

Ea  quab  contra  exemptionem  faciunt. 

Ex  adversa  autem  aliorum  Canonicorum  parte  animadver- 
tebatur  in  primis,  eam  esse  omnium  Beaeficiorura  naturuMi, 
ut  propter  ecclesiHsticum  officiuui  formaliter  instituta  sint ; 
quod  quidem  officiura  in  praebendis  Cathedralium  et  GoUegiM- 
tarum  constitutum  esse  in  chorali  servitio  nemo  unquam  du- 
])itavit.  Hinc  post  sanctiones  iuris  canonici  m  cap.  inter  qua- 
tuor  et  cap.  ult.  de  clericis  non  resident,  el  Clement,  de 
celebrat.  missae,  Conciliura  Trident.  in  sess.  24  vnp.  12  de 
refor.  iussit  ut  omnes  (Canonici)  divinn  per  se  compellantur 
obire  officia...  alque  in  choro  ad psallendum  imtituto  hymnis 
et  canticis  Dei  nomen  reverenter^  distincte^  devoleque  laitdare. 
Quibus  canonicis  sanctionibus  innumerae  accedunt  Sacnu^  C. 
Congregationis  resolutiones,  quas  hic  referre  qperae  pretium 
haud  esset;  praesertim  cum  Bulla  quoque  erectionis  Collegia- 
tae,  in  themate  de  quo  agitur  aperte  loquatur;  statuens  et 
iutjens  ut  Prior  una  cum  ceteris  Canonicis  ad  obeunda  mu- 
nera  Collegiatae  teneatur.  Quapropter  ad  ad^truendam  exeu:- 
ptionem  ab  huiusmodi  onere  legibus  solemniter  sancitain  et 
naturae  praebendarum  inhaerentem,  legitiraum  et  vigens  bene- 
placitum  seu  indultura  Apostolicum  requireretur,  nec  sufficeiet 
illud  quoraodocumque  praesumptum.  Qua  in  re  quanti  fucieuda 
sit  deficientia  Indulti  Apostolici  manifestum  fit  ex  una  pariter 
Ariminen.  Servitii  chori  18  Augusti  1826  in  Ecclesia  S.  Luciae 
oppidi  Sabiniani,  a  SumnK;  Pontifice  Beaedicto  XIV,  eodem 
anno  quo  Ecclesia  SSrai  Rosarii  in  CoUegiatam  eiecta.  Cum 
enim  memoratae  Collegiatae  S.  Luciae  Sabiniani  ArchiprQsbv- 
t(»r  consensum  erectioni  Collegiatae  dedisset,  assumpturus  onus 
in-erviendi  choro  diebus  festis  tantum,  aegre  proin(^e  tuli^ict 


S?i  smvirii  c^iioRAi.rd 

graviora  sibi  onera  imposita  per  A.postoIicas  litteras,  licef  suf- 
fultus  ab  Episcopo  ad  exemptionem  evincendam,'  frustra  ad- 
lahoi'avit  apud  S.  C-  C.  ut  petitara   exemptionem   obtineret. 

Nec  aliquid  ad  rem  facere  videretur  contraria  observantia ; 
praeter  quamquod  ejiim  eadecn  explicitae  fundationi^^  legi  re- 
sisteret,  ut  patet ,  et  manifeste  contra  naturalem  beneficiati 
obligationem  a  SS.  Canonibus  statutam  adduceretur  ,  illico 
tamquam  abusus  reiicienda  fuisset,  nec  tractu  teinporis  con- 
vale^^ceo  unquam  potuisset  cum  nonnisi  per  corruptelam  di- 
sciplinae  choralis  fuisset  inducta.  S.  Cong.  in  Perusina  21 
lunii  1828;  aliud  etiam  adiungeretur  in  casu,  testibus  scili- 
cet  Canonicis ,  qui  praetensae  exeinptionis  reft^agantur ,  non 
defuisse  praeterito  teinpore  querelas  et  reclamationes  Capitula- 
rium  contra  eandem  observantiam ,  ex  quo  fuisse  nliquando 
interruptam  retinendum  foret ;  quippe  quae  etiam  ex  solo  in 
contrariiim  rumore  funditus  everti  potuisset,  ceu  monet  Ri- 
ganti   Reg.  Cancell.  reg.  4.  p.  6.  n.  44.  et  seqq. 

Sed  et  ulterius  urgent  Capitulares:  quaecumque  enim  sit 
in  !()l'j<  Mdsertae  observantiae,  dubitari  nuUatenus  posse  dicunt, 
oatn  t!irecte  adversari  sanctionibus  Tridentinis,  ideoque  neces- 
i^.irio  ineidere  sub  censura  Constitutionis  s.  m.  Pii  IV.  In 
Principis  ^p^^^/o/ryrwmquae  consueludinem  quamcumque  Cou- 
cilio  Tridentino  contrariam  nuUam  et  irritam  declaravit.  Ea 
vero  Constitutio,  ceu  sapienter  monuit  Benedictus  XIV.  Inst. 
Eccl.,  60,  n.  7.  singula  eiusdem  Concilii  capita  simul  com^ 
plecfitur,  et  nuUius  efficit  momenti  consuetudines  quae  leges 
in  iisdem  capitibus  praescripfas  violent.  Quod  si  ex  contextu 
eiusdem  Constitutionis  ita  omnino  retinendum  de  consuetu  !i- 
nibus,  quae  decreta  Tridentihi  praecessissent,  potiori  sane  i-n- 
tione  idem  dicenduin  foret  de  iis  consuetudinibus,  quae  contni 
i?im  statuta  deereta  introduci  vellent.  Ob  decretum  siquidem 
irritans  in  ipsa  constitutione  Pii  IV.  contentum,  infecta  illico 
remanet  quaecumque  contraria  possessio  vel  observantia,  nt 
propterea  consuetudo  incipere  non  potuisset.  Card.  De  Luca  de 
Canonic.  et  copia  disc.  33.  num.  3.  Adnot.  ad  Concil.  Trid. 
Disc.   1.  nuin.  R.  et  alibi. 

Et  haec  quae  adnol.ila  riiercj  in  genere  sunt;  in  specie  au- 


SERVITII    CnORAtfS  035 

fem  (le  cliorali  officio  nionet  Barbosa  de  Off.  ef  Pofett.  Episc. 
All.  33.  num.  131,  et  133,  pluribns  allatis  auctoritatibus, 
Canonici  et  qui  Dignitales  ubtirient  in  E':.:li\siis  Cathedra- 
lihus  ef  Collegiatis  etiam  seclusa  consuetncline  vel  statuto... 
tenenlur  psallere  in  choro....  omnihus  diehus  et  horis  debent 
Canonici  interesse....  et  non  possunt  iuvari  aliqua  consue- 
tudinej  quin  feneantur  omnihus  septem  horis  inservire. 

Arguniento  autem  ducto  a  Canonico  qui  in  Choro  prae- 
sens  rainime  psallit ,  ad  Canbnicum  qui,  quod  maius  e>t,  ne 
praesens  quidem  choro  unquam  assistit ,  ad  rem  praestat  re- 
ferre  textum  supra  memoratae  Constitutionis  Benedicti  XIV, 
Cum  semper  ohlatas  19  Augusti  1744.  num.  24.  «  Equidem 
scimus  in  aliquibus  Metropolitanis  et  Cathedralihus  Eccle" 
siis  infer  Canonicos  eam  opinionem  invaluisse  ut  se  munus 
suum  satis  implere  contendant  dum  choro  praesentes  assi^ 
stantj  licet  ipsi  sibi  silentium  imponant,  neque  psallentihus 
Beneficiatis  aut  Mansionariis  in  cantu  se  adiungant.  In  hu- 
fusrnodi  vero  opi7iionis  confirmMionem  adduci  ah  iisdem 
solenl  invet^rafae  consuetudineSj  statuta  peculiaria,  aut  eiiam 
praetensa  Erclesiarum  privilegia.  At  cum....  receptae  in 
universa  Erclesia  disciplinae  illos  adversari  dignoscatur ; 
quum  insuper  opinio  illa  numquam  in  Congregalione  Con- 
cilii  Tridentini  interpretationi  praeposita  examinata  sitjquin 
sfatim  explosa  fuerit  et  improhata  j  quamvis  praesumptis 
consuetudinibus  aliisque  fundamsntis  innixa  perhiheretur, .. 
7iihil  iam  reliquum  esse  videturj  quominus  pauciores  uni^ 
versorum  legi  se  accommodent.  > 

Cui  doctrinae,  observabatur,  apprime  consentaneam  esse 
praxim  S.  0.  C.  nemo  non  videt:  ex  centenis.  enim  resolu- 
tionibus  ,  quae  in  praesenti  materia  afferri  possent ,  id  con- 
stanter  eruitur,  quod  quoties  exemptio  a  Chorali  servitio  su- 
stineretur  ab  aliquo  Capitul^  vel  Canonico  in  vim  peculiaris 
Apostolici  Indulti ,  vel  ex  eo  quod  imminutis  praebendarum 
reditibus  fructus  viderentur  impares  ad  onera  sustinenda  be- 
neficii,  tunc  S.  C.  C.  ex  iustissiraa  aequitate  ducta  eandem 
(»xemptionem  vel  saltem  imminutionem  in  Chori  servitio  ap- 
])robare    consuevit,    ut  apparet   ex  iam  citata   Nullius   seu 

Mia  Tom.  VITI,  /ase.  X€.        -^  32 


334  SF.RViTn  cnoftAus 

SiAblacen.  Visitattonis  Sacrorum  Liminum  18  lulii  1807  in 
quaproposito  dubio  «  an  Canonici  S.  Andreae  compelli  debeant 
ad  recitandas  integras  horas  canonicas  diebus  Dominicis  , 
aliisque  festis  de  praecepto  >  responsum  prodiit  «  Negative.  > 
Favebat  enim  Canonicis  Decretum  in  actu  S.  Visitationis  ab 
Bmo  Canale  latum,  quod  a  Summo  Pontiftce  Pio  VL  proba- 
tum  fuerat.  Eamdem  ex  adverso  exemptionem  constanter  re- 
spuisse  videtur,  quoties  ex  titulo  consuetudinis ,  et  iugi  ob- 
servantia  adstrueretur,  ceu  patet  ex  Setina  21  lan.  1786. 
Cum  enim  Episcopus  retulisset  consuetudinem,  quantum  ho- 
minum  memoria  extenditur,  fuisse,  quod  Canonici  integrum 
officium  nonnisi  in  aliquibus  anni  festivitatibus  recitarent,  et 
ipse  Episcopus  arbitraretur  ut  Canonici  adstringerentur  ad 
integrum  offlcium  recitandum  diebus  Dominicis  et  Festivis  de 
praecepto  ultra  consuetos,  S.  Congregatio  respondit,  compel- 
lendos  esse  Archipresbyterum  et  Canonicos  ad  Chori  servitium 
iuxta  votum  Episcopi.  Item  in  Albanen.  4.  Aprilis  1789,  in 
qua  cum  ad  declinandam  integri  servitii  choralis  legem  Ca- 
nonici  inveteratam  observantiam  adduxissent,  eorum  preces  ab 
Erhis  Patribus  in  Congregatione  16  Maii  eiusdem  anni  reie- 
ct^e  penitus  fuerunt. 

His,  aliisque  praenotatis  sequens  propositum  fuit  eno- 
(landum 

€  An  Prior  Collegiatae  Ecclesiae  SSmi  Rosarii  teneatur 
>  hebdomadali  Chori  servitio  in  casu?  » 

Rbsolutio.  S.  Congregatio  ConciHi  die  13  Septembris  1862, 
c;\usa  cognita  respondere  censuit: 

Afprmative  et  amplius. 

EXINDE   COLUGES  : 

I.  Nullum  Canonicum  eximi  a  servitio  chorali ;  dum  ex 
'iVidentino  Concilio  Sess.  24.  cap.  12.  de  refor.  quivis 
}>raebendatu8  debeat  per  se  et  non  per  alios  divinum  obire 
or'Kiuin,  cuius  gratia  beneficia  ecclesiastioa  instituta  fuere. 


SEItVlMl    <:lf  i:\i  .^  tZl) 

II.  Prijstra  adlaborare  ad  evincendain  exemptiomjrn  ab  eius 
modi  onere  legibus  solemnitep  sancito,  qui  Aposlolicnm  Indul- 
Imu,  legitimurn  etvigens,  haud  quomodocumque  jy^aesumptum, 
in  sui  fayorem  exhibere  non  possit. 

IIL  Consuetudinem  et  observantiam  in  contrarium  haud 
alicui  refragari  hac  in  re ;  eo  quod  potius  reiiciendae  sint  tan> 
quani  abusus  contra  naturalem  legal^mque  beneficiati  obliga- 
tionem  inductus;  quique  utpote  disciplinae  choralis  corruptela 
iiumquam  tractu  temporis  convalescere  possit. 

IV.  NuIIius  esse  roboris  observantiam  eiusmodi  evinci  etiam 
ex  eo  quod  illa  adversetur  sanctionibus  Tridentinis  proindcj- 
que  incidat  in  censuram  Pii  IV.  In  Principis  Apostolorum 
quae  iuxta  Benedictam  XIV.  Inst.  EccL  60,  n.  7.  singula 
eiusdem  Concilii  capita  simul  camplectitur  et  nullius  efficil 
momenti  consuetudines  quae  leges  in  iisdem  capitibus  prae- 
scriptas  violent. 

V.  Nostro  in  themate  adversari  Prioris  consuetudinem 
abessendi  a  choro,  non  solum  legibus  Ecclesiae  generalibus  sed 
(Miam  specialibus  istius  Capituli  constitutionibus,  quae,  praeter 
ali;i,  disponunt  <  ut  Prior  et  Canonici  debeant  personaliler 
residere  (apud  Collegiatam)  ac  inihi  debitis  temporibus 
horas  canonicas  diumas  et  nocturnas....  caeteraque  divina 
offnia....  recitare.  » 


»36 

PRABBENDAE  THEOIX)OALIS 


Die  18  Aprilis  186$. 

Comiicttdium  fn«ii.  Bpiscopus  G.  in  sun  triennali  relatione 
super  suae  Dioecesis  statu  die  15  Febr.  an.  1851  retulit  Ca- 
nonieum  Theologura  losephura  A.  tara  propter  praebendae  te- 
nuitatem,  quara  propter  adversara  valetudinera,  ac  auditorura 
defectura  praescriptas  a  Concilio  Tridentino  Sacrae  Scriptu- 
rae  lectiones  interraisi.sse,  nec  unquara  adduci  potuisse  ad  eas, 
saltera  per  substitutum  reHssuraendas;  licet  alioquin  idera  Theo- 
logus  collationibiis  Moralibus,  et  Biblicis,  quae  in  Episcopio 
habebantur  praeesset.  Sacra  0.  Congregatio  die  19  lulii  1852 
rewscripsit  praedictum  Canonicura  suo  muneri  satisfecisse  mi- 
nime  putandura  esse,  ac  si  vellet  suae  conscientiae  consulere, 
separato  libello  debere  S.  C.  rera  diligenter  exponere,  prae- 
teritarum  oraissionum  veniam  expostulando.  Hisce  sedulo  ob- 
sequens  praelaudatus  Canonicus  supplicem  obtulit  libellum  ad 
absolutionera  consequendam  ;  nonuullas  tamen  aniraadversiones 
adiungens,  quibus  sperabat  suara  agendi  rationera  a  S.  C. 
approbatum  iri  non  solum  quoad  praeteritum,  sed  etiam  quoad 
futurum.  Quas  quidem  Oratoris  deductiones  Episcopus  litteris 
(latis  die  18  Octobris  1854  confirraavit  quoad  rei  veritatem, 
ac  insimul  raagnopere  commendavit. 

Canonicus  A  itaque  exposuit,  se  post  Theolognlis  prae- 
bendae  assecutionem  Sacram  Scripturara  in  Cathedrali  Eccle- 
sia  legisse  a  raense  Noverabris  ad  finera  lunii  singulis  feriis  V. 
diebus  festis  exceptis,  tempore  Adventus  et  Qiiadragesimae  ob 
appositos  tunc  fiori  solitos  sermones ;  nec  ab  incepto  munere 
destitisse,  nisi  gravi  morbo  correptum,  quo  tamen  coactus  est 
a  recitatione  etiam  Breviarii,  et  a  residentiae  lege  aliquando 
ilispensationera  obtinere.  Aliquantulura  deinde    convale-cens , 


PRAEBKNDAE   THKOLOGALIS  <>0/ 

sed  oulmonari  inorbo  et  advenientis  senectutis  incoiinnodis 
la})orans  licet  a)  Episcopo  rogatus  esset,  ut  una  saltem  iti 
singulis  mensibus  vice  lectionem  Haberet,  munus  illud  rursum 
haud  suscepit,  animadvertens  id  pene  inutile  sibi  visum  esse^ 
cum  ipsa  intermissio  auditores  iara  ab  iniiio  raros,  rariores 
etinm  reddidisset. 

Interea  tamen  subiunxit  se  non  defuisse  aliis  utilibus  of- 
ficiis  operam  dare,  praesertim  vero  in  regendis  per  quindecim 
annos  coUationibus,  quas  ad  instar  earum  quae  a  Prassynoux, 
Ventura  et  Lacordaire  habitae  fuerunt,  Episcopus  C.  de  con- 
sensu  Capituli  in  sua  Dioecesi  institui  curavit  ad  profligandos 
errores  illos,  qui  per  libellos  publicasque  ephemerides  in  dies 
niacris  ac  magis  evulgantur.  Quibus  porro  coUationibus  suo 
se  satisfecisse  muneri  autumat  innixus  adnotationibus  Secretarii 
S.  C.  C.  circa  dubium  Praebeadae  Theologalis  in  Thes.  Re- 
solut.  relatum  tora.  2.  pag.  329.  ad  annum  1723,  in  quibus 
diserte  continetur,  pot^statem  fieri  Canonicis  Theologis  legendi 
Sacras  Scripturas  vel  Theologiam.  Quod  admitti  ait  etiam  a 
Ferraris  in  Biblioth.  Canon.  ad  V.  Canonicus  art,  P,  num.  27 
ei  28,  ubi  tempus  Iqcus  et  materia  lectionum  relinquuntur 
arbitrio  Ordinarh.  Praeclarissimus  vero  Lambertinius  in  /n- 
stit,  57.  num.  2.  refert  ab  Innocentio  III  statutum  fuisse, 
Canonicum  Theologum  debere  Sacerdotes  aliosque  Sacris  Li- 
teris  informare  et  ea  praesertim  tradere,  quae  ad  animarura 
ouram  spectant;  ac  insuper  affirmat  ibid.  n.  7.  et  8.  decisum 
alias  fuisse  sive  Sacram  Scripturam  sive  Theol6giami  Scholasti- 
cam  legi  posse,  imo  quibusdam  in  locis  quaestiones  morales 
exponi,  quod  tamen  ob  peculiares  rationes  Bononiae  toleran- 
dum  non  esse  censuit. 

Haec  antem  omnia  arctius  in  suo  casu  urgere  subiungit 
orator,  si  vel  ipsa  natnra  respiciatur  suarum  collationum,  quae, 
ut  i|)se  prosequitiir,  vocantur  quidem  morales,  adhibendo  vo- 
cabulum  commune  et  usitatnm;  ast  sunt  etiam  speculativae  et 
dogmaticae ;  etenim  casus  propositi,  non  quomodocumque  sunt 
compositi ,  nec  per  saltum  in  rebus  traotandis;  nec  solam  pra- 
xim  in  Sacro  Tribunali  habendam  respiciunt,  sed  verius  theo- 
logicas  tractationes   complectuntur ,    tum  quoque  varia  argu- 


538  PUA.BK.MA  .   TIIEOLOGAIJS 

nienta  theologica,  politica,  et  historica  attingunt,  quae  in  dies 
agitantur.  Item  cuilibet  casui  ex  Theologia  additur  alter  ex 
Sacris  Litteris,  modo  de  generalioribus  principii»,  modo  de 
quibusdam  specialibus  difficultatibus. 

Animadvbrsiones  ex  oppicio.  Ex  officio  observabatur  quam 
cordi  semper  fuerit  Ecclesiae  in  Sacrarum  Litterarum  scienlia 
profectus  evinci  ex  dispositione  qua  Alex.  IIL  in  Condl.  La- 
teran.  III.  beneflcium  institui  voluit  in  qualibet  Cathedrali 
Ecclesia  ad  pauperes  clericos  in  sacris  litteris  et  disciplinis 
erudiendos.  Innooentius  vero  III  in  Lateranensi  ConciL  IV  de- 
cretum  Alexandri  confirmavit  et  insuper  iussit  ut  in  quavis 
Metropohtana  ecclesia  Theologus  constitueretur  ad  edocendam 
Scripturam  Sacram  et  cetera  quae  ad  animarum  curam  per- 
tinerent.  Tridentina  Synodus  tandem ,  huiusraodi  Gentralis 
Concilii  dispositionem  ad  CoUegiatas  etiam  in  insigni  aliquo 
oppido  existentes,  unico  decreto  omnia  complectens  et  etiam 
adiiciens,  ampliavit.  Sess.  5.  C.  L  de  reform.  Ea  quae  pa- 
riter  omnia  post  Concilium  Trid.  confirmarunt  Benedictus  XIIL 
in  Constitut.  Pastoralis  officii,  et  nuperrime  Gregorius  XVI 
Litteris  Encyclicis  editia  anno  1844.  Multoties  disputatum  est 
de  praeciso  munere  Canonici  Theologi.  Ac  primum,  vel  in  ipso 
Tridentino  Concilio,  teste  Card.  Pallavicinio  in  eiusdem  Concil. 
Historia  lib.  7.  n.  83.  ad  90,  controversia  obtinuit  an  in 
Monachorum  Coenobiis  lectio  S.  Scripturae,  vel  potius  Theo- 
logiae  Scholasticae  tradi  deberet,  ac  retentura  fuit  praeferri 
debere  Sacrarum  Litterarum  studium,  non  omissa  tamen 
Theologia. 

Plures  vero  Doctorea  innixi  Concilii  Trid.  decreto  ac  in- 
sequentibus  Pontificum,  praesertim  praelaudati  Benedicti  XIII 
constitutionibus,  quae  promiscue  de  lectione  Scripturarum  de- 
que  Sacra  Theologia  loqotiutur ,  rati  sunt  Canonicum  Theo- 
logum  aeque  suo  muneri  satisfacere  si  vel  S.  Scripturam  legat 
vel  dogmaticam  aut  scholasticam  Theologiam  doceat.  Fagna- 
nus  in  cap.  Quia  nonnullis  num.  29,  30,  31.  de  Magistris. 
Ferraris  ^  verb.  Canonicus  art.  9.  num.  15.  §.  SO.^Oard. 
Petra  in  commcnt.  ad  Comiit.  Inn.  VI.  n.  46.  et  Benedi- 
ntu^  XIV  in  Instit.  57.  n.  7.  Et  ceteris  omissis  praeetat  eum- 


PRAEBKNDAI:;   TlltOLOGALIS  339 

deai  BenedictumXlV  audire  in  Synod.  dioeces.  lib.  13.  cAp.  9. 
n.  17.  ubi  haec  habet.  <  De  hac  etiarn  re  actum  fuit  cum  nos 
»  a  Secretis  esseraus  saepedictae  Congregaiionis  Concilii;  quin 

>  etiam  typis  impressus  fuit  discursus  quidam  noster   in   ea 

>  Congregatione  relatus,  quae  habita  fuit  die  5  lunii  1723 
»  qui  legitur  in  Thes.  ResQi.  tom.  2.  329.  In  eo  probaviraus 
»  decretum  illud  Tridentini  Conciiii,  sive  eius  verba  conside- 
»  rentur  sive  ratio  habeatur  praxis  et  consuetudinis  sequen- 

>  tium  temporum,  aeque  comprehendere  Scripturarum  Sacra- 

>  rum  expositionem  ac  Theologiae  scholasticae   disciplinara  , 

>  et  a  Canonico  Theologo  non  magis  suo  muneri  satisfieri  si 

>  Sacrae  Scripturae  libros  explicet  et  declaret,    quam  si    in 

>  Theologia  scholastica  clerum  erudiat,  dummodo  haec  talis  sit, 

>  qualem  Melchior  Canus  tradendara  addiscendamque   suadet 

>  in  suo  Ldb.  8  de  Locis  Theologicis  cap.  1.  et  quidem  nos 

>  etiara  indicavimus  in  nostra  Instit.  42.  quae  scilicet  circa 

>  quaestiones  gravis  momenti  et  utilitatis  versetur  easque  per- 

>  tractet  allatis  Divinae  Scripturae  testimoniis,  conciliorum  de- 

>  cretis,  et  Patrum  auctoritatibus.  >  Quam  quidem  senten- 
tiam  confirmavit  S.  C.  C.  in  Pulginaten.  3.  lulii  1784,  Rpi- 
scopo  rescribi  iubens  <  Theologum  suas  lectiones  peragere 
debere  iuxta  tradita  a  Benedicto  XIV  de  Syn.  Dioec.  lib.  13. 
cap.  9.  n.  17.  >  Quod  iam  antea  in  Hispalensi  diei  5.  April.  1576. 
responsum  pariter  fuerat  a  S.  C.  C;  cum  enim  quaesitum 
fuisset  utrura  obtinens  Praebendara  Theologalera  suo  muneri 
satisfacere  valeret  lectiones  Theologiae  Scholasticae  prosequens 
quas  explicandas  susceperat,  S.  Congregatio  censuit  <  Satis-- 
fieri  Decreto  Concilii  sess.  5.  c.  1.  si  oel  Sacra  Scriptura^ 
vel  Tkeologia  Scholastica  legatur  >  (lib.  decr.  2.  pag.  153). 

Quod  praefati  auctores  et  allatae  S.  C.  resolutiones  affir- 
luant  de  Theolpgia  Scholastica,  idipsum  multi  tenent  de  rao- 
rali.  Sic  inter  alios  Card.  de  Luca  ia  Annot.  ad  Conc.  Trid. 
Disc.  11.  n.  5.  censet,  in  partibus  haereticorura  theolofjiani 
S(;[;()la8ticara,  in  locis  vero  in  quibus  pac.'€ca  est  fldei  catho- 
licae  possessio,  raoralera  utpote  utiliorera  jsse  tradendara;  et 
Card.  Petra  loc.  cit.  sese  referens  ad  hanc  sententiam  Card. 
De  Luca  et  advertens  quod  res  prudentiae  Episcopi  a  S.  C.  C. 


340  PRAEBF.KOAE  THEOLOGALIS 

fuerit  remissa,  improbari  non  posse  ait  lectionis  Theologiae 
nioralis  iniunctionem  a  qua  non  dissentire  prorsus  videiur  Be- 
nedictus  XIV.  qui  in  Instit.  57.  n.  8.  narrat  in  quibusdam 
locis  pro  Sacra  Scriptura  et  Theologia  Scolastica  qnaestiones 
de  Morali  Theologia  a  Canonico  Theologo  explicari,  et  in  Syn. 
Dioeces.  loc.  cit.  clarius  aliquo  modo  sese  explicans  ait,  non- 
nullorum  Episcoporum  mandato  laudabiliter  factum  esse ,  ut 
per  Canouicum  Theologum  ea  traderetur  Theologia,  quae  est 
de  conscientiis  et  moribus  dirigendis.  Cui  opinioni  consonantea, 
quae  in  citato  dubio  Praebendae  Theologalis  anno  1723  ex- 
posuerat,  Theologiae  scilicet  Scholasticae  subrogatam  fuiss# 
Theologiam  moralem,  quae  subrogatio  fieri  prius  coepit  cu- 
mulative  cum  ipsa  iectione  S.  Scripturae,  decursu  tamen  tem- 
poris  cumulativam  hanc  lectionem  cessasse,  et  Canonicos  Theo- 
logos  praesertim  in  locis,  qui  ab  haereticis  dissiti  erant,  solos 
casus  conscientiae  explicare  consuevisse. 

Quoad  Concilii  Congregationem  vero  observari  potest  die 
16  Aprilis  1595,  lib.  8  decr.  pag.  116  Bpiscopo  i^harensi 
rescriptuin  fuisse  c  Praebendam  IVieologalem  alicui  e  Colle- 
gii  Illyrici  alumnis,  alioquin  idoneis  utique  conferri  ab  Blpi^ 
scopo  posse  tametsi  casus  conscientiae  tantum  sit  explicatu- 
rus  »  et  in  Polignanen.  die  12  Novemb.  1639.  lib.  16.  Decr. 
pag.  292  €  Sufficere  ut  Canonicus  Theologus  sit  licentiatus 
in  utroque  iure,  alias  idoneus  ad  docendam  Theologiam  mo^ 
ralem;  >  nec  non  in  Pacen.  24  Aug.  1765,  in  qua  allegante 
Episcopo  usum  iam  invaluisse  ab  erectione  Praebendae  Theo- 
logalis,  ut  Theologus  de  Theologia  morali  seu  de  casibus  con- 
scientiae  lectiones  haberet ,  quod  etiam  deinde  expresse  ab 
Episcopo  cum  Capitulo  statutum  fuerat,  proposito  dubio  «  An 
Canonicus  Theologus  cogi  possit  pro  arbitrio  Episcopi  etiam 
per  mulclas  loco  Sacrae  Scnpturae  legere  casus  conscientiae 
seu  Theologiam  moralem  in  casu  »  etc.  prodiit  responsum 
«  Affirmative  >  quamvis  ut  aniiiiadvertebatur  in  folio  a  Se- 
cretario,  in  Ecclesia  Pacensi  lectiones  Theologiae  moralis  ha- 
berentur  a  Canonico  Poeiiitentiario  ;  qui  ex  veteri  niore  id 
agebat,  et  ad  S.  Scripturae  expositioneni  et  interpretationem 
Theologum  separatuni  exhibuisset. 


PRAKBbNDAE   m^OLOGAUS  341 

His  tamen  non  obstantibus,  perspiciendurn  est  utrum  ea 
quae  per  auctores  nonimllus  disseiuntur  super  satisfactione 
rauneris  Praebendae  Theologalis  per  lectiones  moralis  Theo- 
logiae  satis  convenire  dicenda  sint  cum  Decreto  Cap.  1 .  Sess.  5. 
de  Refor.  a  Patribus  Trident.  edito.  Profecto  si  aliquem  ra- 
rissimum  casura  exc  piris,  in  quo  id  fuerit  ex  speciali  aliqua 
circurastantia  a  S.  Congregalione  permissum  ,  quamplurima 
in  Thesauro  Resolntionnra  inveniuntur  exerapla ,  in  quibus 
denegata  fuit  Theologo  f  icultas  muneri  suo  satisfaciendi  per 
Theologine  nioralis  lectiones. 

Qnare  si  iuxta  ea  quae  superius  adnotata  fuerunt  ex  Be- 
nedicto  XIV.  cum  nonnullorum  primae  notae  Doctorum  au- 
ctoritatibus,  ex  recepta  interprotati.>ne  factura  est,  ut  Theo- 
logus  rauneri  suo  satisfaciat  Theologiam  Scholasticara  docens, 
maxirae  cum  S.  C.  Congregatio  in  huiusmodi  quaestione  Au- 
ctores  ipsos  praeiverit,  ut  iara  allatum  est ,  eamdemque  in- 
terpretationem  praesertim  post  Benedictuni  XIV  approbaverit, 
saepius  ad  proposita  dubia  super  lectionibus  a  Theologo  facien- 
(lis  respondendo  ut  in  Fulginalen  5  lalli  1784  «  lectiones 
peragendas  esse  iucota  tradita  a  Benedicto  XIV.  de  Syn. 
Dioeces.  1.  13.  c.  9.  §.  17;  >  maxiraa  tamen  difficultas  super- 
esse  videretur  ex  plurimis  S.  C.  C.  Dec  isionibus,  ut  idem 
statuatur  de  Theologia  morali.  Imo  respoiisio,  ut  saepius  no- 
tatum  fuit,  ab  Ernis  Patribus  post  Benedictura  XIV  praeser- 
tira  lata  satis  innuere  videretur  ex  peculiaribus  tantum  cir- 
cumstaniiis,  aliquando  permissum  fnisse,  ut  a  Theologo  Scien- 
tia  morura  traderetur;  idque  vel  ex  nu^xima  forsan  necessi- 
tate  in,  Pharen.  6  April.  1595  et  Polignanen.  12  Nov.  1639. 
veJ  ex  immediata  interpretatione  legis  fundationis,  quae  per 
annos  86  ab  ipsa  erectione  Praebendae  obtinuerat  in  Pacen. 
24  Augusti  1765.  Ceterum  non  defuerunt  Episcopi  qui  le- 
ge  synodali  mandarunt  ut  canonicus  Theologus  Sacrae  Scri- 
pturae  et  Theologiae  moralis  cuumJative  lectiones  Iiaberet; 
et  in  Cap.  8  Tit.  I  Concilii  Romani  sub  ipso  Benedicto  XIII 
edito  post  minutim  traditam  methodum  habendae  lectionis 
Scripturae  Sacrae,  maxime  inculcatur  textus  litteralis  expo- 
sitio,    quam  postea  excipiant  duae  quae^tiones  exinde    dedu- 


342  PRAi:UhMiiA<.    lllr:OLOGALIS 

cendae  historica  et  moralis  aut  dognaatica  aut  disciplinaris, 
cum  humanae  eruditionis  et  spiritualis  profectus  considera- 
tionibus.  At  longe  haec  esse  videntur  ut  evincant  permissam 
esse  subrogationem  lectionum  Theologiae  moralis  expositioni 
et  interpretationi  S.  Scripturae  a  Theologo  faciendae. 

His  praenotatis  longius  immoranduin  esse  haud  videtur 
in  recensendis  Doctoribus  qui  negant  Theologum  officio  suo 
fungi  si  moralem  Theologiam  legat,  inter  quos  Gallemart 
Adnot.  ad  c.  i  Sess.  5  Conc.  Trid.  num.  16  Ferraris  ad 
V.  Canonicus  cap.  9  n.  15  et  Bened.  XIV  Instit.  57  n.  8 
qui  etsi  affirmet,  in  quibusdam  equidem  locis  Theologiam 
tnoralem  legi  solere,  id  tamen  non  esse  dissimulandum  ait 
nisi  in  parvis  oppidis. 

Posteaquam  haec  in  iure  perpensa  fuere,  minime  prae- 
termittendum  est,  dubitari  etiam  in  facto  posse  an  collatio- 
nes  eae,  quibus  Orator  praeesse  dicitur,  quae*itiones  Theoio- 
giae  moralis  vel  etiam  Scholasticae  appellari  queant.  In  iis 
enim,  uti  idem  Canonicus  A.  retulit  agebatur  <  de  Christo 
democratico;  de  Populo  ut  hodie  dicitur  Sovrano;  de  Homi- 
nibus  novis;  de  Tolerantia;  de  Coelibatu;  de  bonis  ecclesia- 
sfcicis;  de  Papatu  temporali;  de  Ecclesia  et  Protestantismo; 
oj  libertate  conscientiae;  de  cultu  externo  etc.  >  Quae  omnes 
Iractationes  licet  theologicis  principiis  exarainari  valeant;  ma- 
)ama  tamen  ex  parte  ius  publicum  ecclesiasticum  vel  politi- 
oiim  potius  attingunt,  quam  ipsam  Dogmaticam  vel  Moralem 
Th  ologiam. 

His  perpensis  quae  ad  potiorem  ratidnem  referebantur 
qua  Oanonicus  Theologus  ab  expositione  et  interpretatione 
S.  Scripturae  se  legitime  eximere  arbitrabatur;  nonnullae  ob- 
servationes  fiebant  ex  officio  relate  ad  alium  titulum  quo 
Orator  Theologus  semet  subtrahere  posse  opinabatur  ab 
assumpto  onere  sub  piaetextu  vel  defectu  auditorum,  vel  re- 
dituum  tenuitatis,  vel  earuni  regionum  consuetudinis.  Et  quoad 
auditorum  defectum  observabatur  illum  minime  excusare  ab  ha- 
benda  Sacrarum  Scripturarum  lectione  ceu  resolutum  fuisse 
apparet  a  S.  C.  C.  iu  Fundana  15  Octobris  1618;  rogata 
enim  respondit,  non  posse  Canonicum  Theoiogum  sese  exime- 


p:i  k::i  ..N  :a.:  .ii..c»i.()<;alis  343 

re  ab  explanatione  Scripturae  praelextu  quod  non  habeat 
auditores;  Ferraris  V,  Canonims  c.  9.  n.  15.  Ideo  praesertim 
quia  uti  ex  pluribus  eiusdem  S.  Congregationis  resolutionibus 
aniraadvertit  Card.  Petra  Comment.  ad  Const.  2  Innoc.  VI 
num.  62  ad  interveniendum  lectioni  Theologali  cogi  semper 
possent  Parochi,  Canonici  Praebendarii,  ac  Confessarii  saecu- 
lares.  Redituura  tenuitas  quanti  facienda  sit  vel  ex  eo.  statui 
valet,  quod  onus  explicandi  Sacras  Scriptuias  Praebendae 
Theologali  praecise  traditur  adnoxnm,  cum  certis  determinatis 
fructibus,  quibus  Theologus  gaudet.  Quoad  consuetudinem 
t«ndem  iuverit  animadvertere  eamdem  Tridentinis  Sanctioni- 
bus  directe  adversari,  ideoque  irritam  renunciandam  esse, 
oranique  effectu  destitutara  ex  Constitutione  Pii  IV  In  Prin^ 
cipis  Apostolorum  >  quae  uti  habet  Bened.  XIV  Instit.  60 
€  Singula  eiusdem  Concilii  capita  complecfiturj  et  nullitcs  ef- 
ficit  momenti  consuetudineSj  quae  leges  in  iisdem  oapitibus 
contentas  violent  ». 

His,  aliisque  praenotatis  proposita  fuere  enoflanda 

Onh  ii 

€  I.  An  et  quomodo  Caut)ui(  iis  Theologus  oflScio  Praeben- 
»  dae  Theologalis  satisfacere  dicendus  sit  CoUationibus  mora- 

>  libus  et  Biblicis  in  casu.   » 

<  II.  An  et  quomodo  Canonicus  Theologus   ob  defectum 

>  Auditorum,  tenuitatem  redituum  et  consuetudinem  ab  offi- 

>  cio    Praebendae    Theoiogalis    a(li'''|)l^»n<lo    exemptus    repn- 

>  t;iri  valeat  in  casu  ». 

Et  quatenus  Negative 

€  III.  An  et  quomodo  consuieuduinsit  SSmo  favore  Cnuo- 
»  nici  Theologi  A.  super  praeteritis  omissionibus  in  casu.> 

Resolutio.  S.  Congregatio  Concilii  die  18  Aprilis  1863, 
causH  cognita,  respondere  censuit: 

Ad  L  et  ad  II:  negotive  in  omnibus  et  amplius:  ad 
III  ;iffiriiiative  et  qnond  fnturuni  Episcopns  provideat  ad  for- 
luain    inris. 


3i4  PRAER..N!>AF.   TH.OLOiiALIS 

ExrNDE   COLUGES: 

I.  Canonicura  Theologum  muneri  suo  et  institutioni  eius-^ 
modi  oflScii  haud  stricte  sitisfacere  nisi  Sacrarum  Scriplura- 
rum  lectionem  et  interprefcitionem  peragat;  <  ne  ut  TVeV/en- 
tinum  ait  Sess.  V  cap.  i  de  ref.  ofBcium  Canonici  Theo- 
logi  instituens,  coelestis  ille  Sacrorum  lihrorum  thesaurus^ 
qtcem  Spiritus  Sanctus  summa  liberalitate  hominibus  trad>* 
dit  neglectus  iaceat.   » 

II.  Proindeque  muneri  suo  minime  satisfactum  ftiisse  per 
Theologum  A.  coUationibus  quibus  praeerat;  eo  quod  licet  quae- 
stiones  illae  principiis  theologicis  examinari  valeant,  tamon 
])ropius  attingunt  ius  publicum  vel  politicum,  quam  theologiam 
Dogmaticam  vel  Moralem. 

IIL  Neque  uUimode  exirai  Canonicum  Theologum  ab  ha- 
l>enda  Sacrarum  Scripturarura  lectione  et  interpretatione  vel 
per  auditorum  defectum,  vel  per  redituum  tenuitatem,  vel  per 
nlicuius  loci  consuetudinem  in  contrarium. 

IV.  Non  deesse  tamen  nonnullas  S.  C.  Congrcgationis 
resolutiones,  auctoresque  non  paucos  qui  autumant  Canonicum 
'I  heoJogum  suo  fungi  munere  tum  si  legat  et  interprci(5tur 
STipturam  Sacram,  tum  si  pertractet  Theologiam  Scholisti- 
cam,  dumraodo  ista  versetur  circa  quaestiones  gravis  momen- 
ti  et  raagnae  utilitatis. 

V.  Neque  tandera  defiiisse  Episcopos  nonnullos,  qui  lege 
Synodali  raandarent  ut  aliquando  Canonicus  Theologus  Sa- 
(Tae  Scripturae  et  Theologiae  moralis  cumulative  lectiones 
daret,  praedpue  in  parvis  oppidis. 


ua 

lURISPArRONATUS 


At«  9§  lulii  iSf». 

CompcMdiant  fmmt\.  CaQonicus   G  vita  fonctus  est  die 

3  Pebruarii  1749;   et  quomam    dum    vireret    pietatem    co- 

luerat,  in  huiuj^modi   virtutis    testimonium    beneficium    sim-^ 

plex  instituit  supremis    voluntatis  suae   tabulis,  atque    non- 

nuDis    fundis    rusticis    et  urbanis    dotavit,  qui    insimul  Re- 

ctori  darent  scutata  circiter  quinquaginta,   cum  onere  unius 

Missae  in    qualibet   hebdomada.   Distinxit    iuspatronatus    in 

activura   et    passivura,    concedens    primum    Archipresbytero , 

pio  tempore,  Collegiatae,  in  qua  ille  fuerat  Canonicus.  Secun- 

dum  vero  concessit  Filiis  masculis  ex  sorore  M;et,  deficientibus 

istis,  subrogavit  et  nominavit  in  iurepatronatus  passivo  filios 

natos  ex  alia  sorore  C.  Tamen  ut  indignum  exclusit  ab  hoc 

benoflcio  B.  unum  ex  filiis    Sororis  primae,   et  omnes    ilhus 

(ipscenclentes  tam  in  linea  mascuHna,  quam  in  hnea  foeminina. 

Dedit   Archipresbytero   normam    in    perpetuo   servandain;  ut 

noininai^et  nempe    vicissim    alterum    ex   famiha    M,  alterum 

t^\  fainilia  C.  Quam  agendi  rationem    Archipresbyter    se^quu- 

tiis  fuit  ad  haec  usque  tempora,  et  unus  ex  sorore  C.  descen- 

deiis  Beneficium  retinuit  usque  ad  diem   21    Augusti    1871, 

in  qua  mortem   oppetiit.  Ek    quo    decr:*ssu    Beneficium    curn 

yacaret,  illico  adiverunt  Archipresbyteruin  praefcitum,  obtinen- 

dae  nominationis  causa,   Presbyter  B..  et  dericus   E.  Origi- 

nein   trahebat  hiq.  a   B.    excluso    in    perpetuuin    a    beneficio 

passivo,  descendebat  alter  a  Sorore  C.  per  medium  foeminae. 

Inter  duos  istos  postulantes  Archipresbyter  nominavit  Oleri- 

cuni   E.  sub  conditione  dispensationis  obtinendae  supar  aetatis 

defeetu,  et  Curiae  illuih  praesentavit  die  8  Noveaibris  1871. 

Qiii    obtenta  .noniinatione,  preces  ilHco    Sanctissimo  Priacipi 

obliilit  ut  ei^dispensation^^m  super  aetatis  defectuiu  indulgere 

digiiMi-etur.  Ordinarius   Clerici    E   quaesitus    Ut   referrot   do 


546  t{ju.sv\nii>SAtvi 

aetate,  moribus,  studiis  et  de  legitima  oratoris  petitionis  •aif- 
sa,  respondit:  <  Clericus  E  natus  est  die  3  Pebruarii  1860 
»  baptizatus,  et  confirmatus  fuit,  bonisque  ornatur  moribus, 
»  et  clenientiae  Sanctissimi  Piincipis  commendamus  ut  peti- 
»  tam  ab  eo  gratiam  imploret.  >  NuUam  inde  asserebat  aliam 
adesse  dispensationis  causam,  praeter  sanguinis  coniunctionem 
cum  passive  vocatis,  et  angustias  fcimiliares,  obitu  patris, 
auctas.  Presbyter  B  acritersese  opposuit  dispensationi  huic; 
ideoque  S.  C\  Congregatio  iussit  ut  Ordinarius  partes  mone- 
ret  causam  disoeptandam  esse  plenis  comitiis,  et  ut  iura  sua 
(leducerent  quatenus  vellent. 

Ea  quab  pavorb  Clerici  E  prostant. 

Eiusmodi  Clerici  patronus  sustinuit,  duplici  de  causa 
aetatis  dispensationem  ei  concedendam  fuisse:  l.quia  iurepa- 
tronatus  passivo  gauderet;  2.  quia  altera  linea,  ex  qua  oppo- 
sitor  desoendebat  in  actuali  vacatione  excludebatur.  Et  quoad 
primuni  haud  obstare  Geminiani  senteutiam,  qua  contenditur, 
deficiente  omnino  Familia,  velgente,  cui  patronatus  .ftierat  reli- 
ctus,  patronatum  extingui;  ecclesiamque  ad  liberam  Episcopi  col- 
lationem  devolvi;  quuij  Ancharanus,  et  Doctores  communiter 
censuerint,  patrqnatum  tunc  transire  ad  haeredes  tam  ex  testa- 
mento  quam  ab  intestato  ultimi  de  familia  vel  genere  morientis, 
proindeque  inspatronatus  haereditarium  fieri.Et  Pitonius  theori- 
cam  Ancharani  referens  sic  se  habet  in  Disceptatione  33  n.  1: 
<  Celebris  et  a  foro  recepta  Ancharani  theorica,  quae  meliore 
»  fortuna  praevaluit  contrariae  Geminiani  sententiae,  edocuit 

>  ut  iuspatronatus  gentilitium  in  ultimo  de  familia  fiat  hae* 
»  reditarium  et  ad  eius  haeredes  transeat  quamvis  extraneos: 

>  ea  ratione,  quod  cum  de  iure  communi  iuspatronatus  transeat 

>  ad  hderedes  extraneos,  idcirco  provisio  hominis,  seu  fun- 
»  datoris  vocantis  et  exprimentis  descendentes  masculos  da 
»  Familia,  non  tollit  provisionem  legis,  seu  iuris  communis 
»  quod  iuspatronatus  defert  extraneis  haeredibus,  cum  illa 
»  expressio  Fundatoris  quoad  eosdem  descendentes,  non   vi- 

>  deatur  exclusisse  ahos   successores  qui   nituntur    de    iure 


lUniSpATIlONATCJS  S47 

>  cominuni,  sed  censeatur   facta  raentio  de    illis    potius   ex 
»  abundanti,  seu  quia  voluit  eis  pingnius  providere,  ut  ius- 

>  patronatus  transiret  ad  eos  etiam  non  haeredes.   > 

Si  id  in  iure  certum  evadit  ex  Ancharani  sententia,  in 
facto  aeque  certum  fuisse,  aiebat,  B  exchisum  a  Fundatore, 
successisse,  ministerio  legis,  ultimo  ex  FiUis  M.  in  totam  haere- 
ditaten).  Ast  Clericum  E  descendere  a  B  per  medium  Foe- 
minae  demonstratum  fuisse  ex  arl)ore  genealogica.  Ergo  ae- 
que  certum  evadere  clericum  E  frui  debere  iurepatronatus 
passivo,  utpote  haeredem  totius  axis  patrimonialis,  quo  etiam 
dos  dicti  Beneficii  continebatur.  Neque  obesse  contendit  B 
exclusnm  fuisse;  quando/}uidem  ipsum  clericum  non  venire 
qua  descendentem  a  B,  sed  qua  haeredem  ultimi  ex  familia  M: 
quo  in  casu  provisionem  legis  cessare  facere  provisionem 
homiuis.  Inutiliter  autem  opponi  posse  ex  theorica  Ancharani 
tierivare  absurdum:  nempe  iuspatronatus  in  una  huea  esse 
haereditarium,  in  altera  vero  gentilitium.  Eiusmodi  doctrinam 
haud  imphcare,  satis  erudite  tradere  Pitonium  Disceptatio- 
ne  33  n.  2  «  quae  theorica  procedit  etiamsi  iuspatronatus  per- 

>  tineat  ad  duas  lineas,  seu  duas  Pamihas,  nam  una  defecta 

>  non  transit  ad  aliara  sed  ad  haeredes  ultimi  de  illa,   quae 

>  defecit,  cum  non  imphcet  iuspatronatus  pro  parte  esse  gen- 
»  tiUtium  et  pro,  parte  haereditarium,   seu    eius    exercitium 

>  penes  unam  lineam  esse  uno  modo,  ac  altero   penes   alte- 

>  ram,  firma  remanente  individua  sul)stantia   proprietatis.  > 

Et  relative  ad  secundum  caput,  quod  nempe  altera  linea 
in  vacatione  hac  excludebatur,  patronus  aiebat,  Fundatorem 
voluisse  Archipresbyterum  nominare  debere  vicissim,  nunc  e 
familia  M.  nunc  e  familia  C.  Sed  postremum  iri  possessione 
Beneficii  fuisse  unum  de  familia  C;  hinc  indubium  esse  in 
hac  vacatione  unum  ex  familia  M  Beneficium  consequi  de- 
bere.  In  praesenti  Clericum  E  esse  unicum  in  linea  ista  eerto 
constare;proptereaque  ei  beneficium  conferendum  esse,  iitdQHa 
aet^itis  dispensatione,  Accedit  insuper  Presbyterom  B  conse- 
qui  nequire  Beneficium;  tum  quia  suam  descendentfan?  non 
])robat,  tuMi  quia  opiniones  praeiudicatas  fovet  tam  in  re  po- 


litica^  quarn  in  re  Dogmatica.  Quare,  deficiente  legitimo  ooa- 
tradictore,  ei  gratiara  conoedeadain  esse  concludelwit. 

Ba  quae  pavorb  Presbyteri   B.  prostant. 

Ex  adverso  Presbyter  B.  raordicus  obsistent  aiebat:  non 
posse  admitti  volunt^tis  quaestionem,  quum  in  verbis  nuUa 
sit  ambiguitas.  Ideoque  omnem  dubitationem  cessare ,  quum 
fundator  aperte  praescripserit  personas  quae  succedere  del:)e- 
rent  in  patronatu  gentilitio  vel  familiari.  lam  vero  nostro 
in  themate,  haud  dubiiset  ambiguis,  sed  claris  et  aperiis  ver- 
bis  Fundatorem  exclusisse  h  Beueficio  obtinendo  Clericum  E, 
utpote  qui  desceJoiderat  a  Familia  sibi  invisa  et  ab  initio  exchi- 
sa  a  iurepatronatus  passivo  cum  omnibus  descendentibus  eius. 
Neque  prodesse  dictum  Clericura  postulare  in  Beneficii  pos- 
sessionem  immitti,  non  qua  descendentem  a  B  sed  qua  haere- 
dem  eius.  Nam,  oinisso  etiam  tali  uiodo  supremam  testatoris 
volunlalem  apertissime  violari,  quam  ius  utrumque  clamat 
sancte  et  religiose  servandam;  animadvertendum  est  1.  Qua- 
iitatetn  haereditariam  Clerici  E  legitime  haud  probatam 
fuis.se;  2.  ipsum  nonnisi  in  vim  theoricae  Ancharani  be- 
neficiuin  postulavisse.  Locum  non  esse  istiusmodi  theoricae 
in  casu  Tiostro  docent  omnes;  et  limitationem  accipere  a  Ge- 
miniani  theorica,  cui  cedere  debet  eo  in  casu  ubi  fundator 
verbis  taxativis  patronatum  certae  familiae  ac  stiipi  reser- 
varit.  Hoc  posito,  prosequebatur:  quo  modo,  quo  iure  trans- 
mitti  potest  iuspatronatus  descendentibus  a  B  expressini  a 
Fundatore  exclusis?  Proindeque  hoc  in  tbemate  verificari, 
asseruit ,  provisionem  hominis  cessare  facere  provisionem 
legis. 

His  aliisque  praenotatis  propositum  fiiit  enodandum 

Dablum 

An  (Clerici)  E  supplicatio  sit  excipienda  in  casu. 
Resolutio.  S.  Concilii  Congregatio,  causa  cognita,   respon- 
dere  censuit: 


rtRfSPATnOlVATUS  *)Y9 

Prarsentationem  hac  vice  et  quoties  praesenlandi 
essent  ex  familia  M  libere pertinere  ad  Archijvesbyterurii  , 
non    sustineri  prciesen'a(ionem  et  postulaliouem  (ClcriciJ  E, 


EXINDB   COLLIGES: 

L  S.  C,  Congregatiotieni  haud  admisisso  Ancharani  thoo- 
riau);  quae  «iocet  iuspatronatus  gentilitiurn  transire  ad  haoredes 
tain  ex  testunento,  quara  ab  intestato  ultiuii  de  Fainilia  vel 
genere,   proindeque  fleri  haereditarium. 

II.  Neque  ius  conimune  in  themat^  nostro  obesse  potuisse 
testatoris  voluntati,  proindeque  provisionem  hominis  cessare 
fecisse  provisionem  legis.  Namque 

III.  Certuiu  est  testatorum  voluatatem  sancte  ac  religiose 
servandam  es^e;  quatenus  admittit  aUt  excluJit  aliquas  per- 
s()ri?xs  a  successione  in  iurepatronatus. 

IV.  Non  hal)ere  looum  luris  Canonici  intepretum  opiniones 
ant  theorias,  aut  legis  praesumptionem  dum  const^t  de  clara 
ei  expressa  testatorum  voluiitate. 


Aeia  Tom,  VJJJ,  j"ic.  X€  US 


S5d 

ERECrlONIS  PRAElBElNDAE  POElNlTENTlALIS 


IH$  24  Aprilis  i864. 

ConipeMAiam  fiicti.  Perinsignis  Cathedralis  B,  praeter 
Theologalem  Praebendain,  quae  recentioris  fuerat  fundationis 
novem  habebat  canonicatus;  quorum  Praebendae  a  vetustissima 
aetate  optionis  iuri  erant  obuoxiae.  Deerat  proinde  in  eius- 
modi  Ecclesia  Poenitentiarii  offlcium;  quod  sicuti  nulli  prae- 
bendae  adnexum  erat,  ideo  precario  exerceri  consuevit;  et  iam 
viginti  abhinc  circit^r  annis  penitus  in  eodem  Capitulo  desi- 
derabatur.  Huic  ut  Episcopus  occurreret  incommodo  in  releH 
tione  de  statu  suae  Ecclesiae,  quam  anno  1858  exhibuit,  S.  0. 
Congregationem  certiorem  reddidit  de  defectu  Praebendae  Poe- 
nitentialis  (quae  tamen  olim  extitisse  ferebatur)  atque 
deinde  Capitulo  S.  C.  C.  responsum  notificavit,  quo  ei- 
<lem  Episcopo  commendabatur,  ne  desineret  rationem  exquirere 
qua,  ad  traraites  iuris,  Poenitentiariae  praebenda  restitueretur. 
Attamen  Capitulum  die  29  Maii  1859  respondit,  restitui  prae- 
bendam  non  posse,  quae  nunquam  adfuerat:  addiditque  se  mi* 
Rime  obsistere  poenitentiarii  institutioni ,  quae  peragi  posset 
sine  perantiqui  iuris  optandi  detrimento.  Si  tamen  necesse 
foret  aliquam  in  specie  praebendam  illiusmodi  officio  perpetao 
assignare,  id  commode  fleri  posse  autumabat  super  praebenda 
nuncupata  G.  V.  vix  ac  lis  super  nonnnUis  eiusdem  bonis 
exorta  propitium  sortiretur  eflectum. 

Supersedit  Ordinarius  tunc,  optatum  litis  exitam  expectans; 
cum  tamen  die  29  Decembris  1861  vaoavisset  praebenda, 
cui  nomeri  S.  Capitulo  significavit  eam  in  Poenitentiariam 
esse  erigendam.  Ast  Capitulum  die  16  lanuarii  1862  unanimi 
suffragio  huiusmodi  propositionem  respuit  sequentibus  de  cau- 
sis.  1 .  Quia  suae  Praebendae  omnes,  praeter  Theolc^alem,  essent 
mere  canonicales  atque  optabiles.  2.  Quia  Praebendarum  opta- 
bilitas  haud    impediebat   quominus   constitueretur   Canonicus 


Poenitentiarius  iuxta  Concilii  Tridentini  praescriptura.  3.  Qiiia 
Capitulura  noceret  Canonico  Poenitentiario  potius  quara  in- 
varet,  dura  illum  privaret  optionis  iure.  Rursus  Ordinarius 
S.  C.  Congregationem  adiit  expostulans  quonam  modo  sibi.li- 
ceret  tandem  proprium  adiiuplere  officiura,  et  Capitularium 
obstacula  superare.  Per  literas  S.  C.  die  18  Augusti  1862 
certior  efficiebatur  Episcopus  de  facultate,  qua  pollebat  per- 
petue  erigendi  ex  tunc  ixi  Poenitentiariam  aliquam  in  genere 
praebendam  licet  optabilem,  pro  tempore  quo  primum  vaca- 
tura  esset;  quas  litteras  Capitulo  patefecit.  Cum  tamen  Capi- 
tulum  magis  magisque  obsisteret,  quominus  per  poenitentia- 
riae  erectionem  sibi  ius  optandi  in  aliqua  praebenda  praeci- 
deretur,  iudicio  tandem  S.  C.  C.  Episcopus  rem  dirimendani 
detulit. 

OlMeptatlo  ■ynopiica. 

Ordinarius  Litteras  mittebat  ad  S.  C.  Congregationem  sub 
die  3.  lanunrii  anni  1863  adprecans  ut  in  maiori  animarum 
bono  quaestio  quamprimum  absolveretur,  quae  inter  illum  et 
C\'inonicos  exorta  erat.  Interdum  tamen  ut  suam  protueretur 
sent-entiam  ante  oculas  ponebat  EE.  Cardinaliura  maximara  con- 
fi*s>ariorum  penuriam,  qua  afflictabatur  civitas,  Caput  suae 
Dioecesis  inquiens:  ita  paucos  numero  esse  Confessarios  ut  fide- 
les  saepenumero  incassum  quaererent  qui  confessionem  suam 
exciperent.  Proin^eque  statim  opus  esse  idoneo  probatoque 
Poenitentiario,  qui  pene  a  viginti  annis  abest  in  Capitulo, 
inaximo  animarum  detrimento;  dum  facillime  obtineri  posset. 
Nam  prosequebatur  Episcopus,  novem  extant  in  eiusmodi  Ca- 
pitulo  Praebendae  Canonicales  penitus^  liberae;  ita  ut  cuique 
illarum  indifferens  esset  nn  ex  iUis  una  pinguior  Poeniten- 
tiario  destinarctur  ;  qui  pro  certo  sciret  sibi  inesse  strictam 
excipiendi  confessiones  obligationera.  Quamvis  Capitulum  haud 
facile  fieri  id  posse  existimet,  mihi  ex  aiverso  planum  vide- 
tur,  ait  Episcopus,  posse  oj^us  conflci  si  provisorio  destinaretur 
Poenitentiario  vacans  praebenda  M.  ut  postea  modo  defiuiti- 
vo  constituatur  ei  praebenda  C.  statim  ac  vacavisset. 

C;ipitulnin    e    contrario,   cui    ab    Episcopo    praefigebatur 


terminus  ad  sua  iura  coram  S.  C.  C.  deduceoda,  ea  quae  sfr- 
quuntur  produxit.  Nullimode,  ait,  obstitisse  ne  Ordinarius  in- 
stitueret  Poenitentiarium  iuxta  SS.  Canonum  praes(Tiptum: 
attamen  haud  neoessarium  putavisse  ut  ei  constitueretur  in 
perpetuum  praebenda,  quae  ante  et  post  Conciliura  Tridenti- 
num  fuit  constanter  optabilis,  iis,  ut  nuUus  eam,  et  Poeniten- 
tiarius  ipse  aliam  pinguiorem  vacaturam  praebendam  optare 
queant.  Sese  opposuisse  autem  novitati  quam  Episcopo  intro- 
ducere  oordi  erat,  his  fretum  momentis. 

1.  Quia  nuUimode  sibi  suadere  quiverit  Patres  Concilii 
Tridentini  nec  fortuito,  neque  inutiliter  m  Sess.  24,  cap.  8. 
de  Reform,  agentes  de  Canonici  Poenitentiarii  institutione 
introduxisse  limitationem  his  conceptam  verbis  «  ubi  id  com-- 
mode  fieri  poterit  »  ;  sed  potius  ut  innuerent  suam  esse 
intentionem  ut  in  eiusmodi  actuatione  haud  laederentur  iura 
quae  canonum  praoscriptionibus  non  opponerentur.  In  eiusmodi 
enim  decreto  distinctionem  faciendam  esse  inter  principale , 
quod  est  Poenitentiarii  praebendati  institutio,  ab  accessorio  sub 
quo  Piaebenda  venit:  quae  varia  esse  potest  iuxta  adiunctorum, 
tempoium,  looorum ,  consuetndinum  ,  nec  non  particularium 
statutorum  diversitatem.  Liquidum  proinde  evadere,  quod  si 
Concilio  Tridentino  disponere  placuit  ut  Poenitentiarius  prae- 
bendatus  esset  cum  unione  Praebendae  noluisse  tamen  iura 
Capitularium  constituta  (sicuti  in  casu  est  ius  optabilitatis) 
laedere  aut  Poenitentiario  eidem  obstaeulum  ponere  ne  ad 
pinguiorem  transire  posset  praebendam  vi  eiusdem  iuris  optio- 
ijis  His  innixum  momentis  Capitulum  putavit  neque  potuisse 
neque  annuere  debuisse  in  praesentium  praeiudicium  et  futu- 
rorum  nec  non  eiusdem  Poenitentiarii,  ut  una  ex  praebendis 
auferretur  legitimae  optabilitati  et  in  perpetuum  addiceretur 
Poenitentiario, 

2.  Decem  extitisse  in  Capitulo  Praebendas  Canonicales 
ex  quibus  unam  Theologalem  (haud  optabilem)  ex  recentiore 
institutione,  et  novem  ex  vetustissima  fundatione  optabiles; 
(junrmn  privilegium  sanctionem  accepisse  per  capitulares  con- 
stitutiones  anno  1385;  iqtegrum  permansisse  post  Tridentinura 
Concilium;  illudque  salvum  rehquisse  eandem  S.  C.  Congrega- 


PRAEBb\M)AK    POKM TluMIArS  r)  \1 

tionem  die28  lanuarii  1860;  adversus  Ordinarii  eiusdem  prae- 
tensas,  qui  praebendam  qUamdnm  subtiahere  volebat  optabi- 
litatis  iuri  ut  illam  constitueret  Decano  pro  tempore. 

3.  Omnes  eiusdem  Dioecesis  Ordinarios  quorum  pennultos 
omni  ex  parte  nobiliores  et  observanliae  SS.  Canonum  solli- 
citissimos  numquam  in  suo  optionis  iure  Canonicos  exturba- 
visse  ut  Poenitentiarios  con*<tituerent,  existimantes,  absque  du- 
bio  Tridentinum  Concilium  instituere  voluisse  Poenitentiarios 
praebendatos,  non  autem  praebendas  Canonicorum, 

Expositis  rationum  momentis  quibus  hinc  Ordinarius,  inde 
Canonici  innitebantur,  referenda  prostant  quae  ex  officio  ob- 
servabnntur. 

Manifesta  lex  est  Tridentinorum  Patrum  super  erectione 
Praehendae  Canonicalis  ;  eaque  his  concepta  verbis  prostat 
sess.24.c.8.  de  Ref. //?  omnibus  etiam  Cathedralibus EcGlesiis , 
ubi  id  comynode  fieri  poterit  poenitentiarius  aliquis  cum  unione 
praebendae  proxime  vacaturae  ab  Episcopo  instititatur . 
Quae  (liserta  Tridentinae  Sanctionis  verba.dunj  Episcopisdeiiian- 
dant  Poenitentiarii  institutionem  inomnibus  cathedralibu  ^  nul- 
lam  exceptiouem  in  primis  exhibent  prae  qualitate  et  natura 
Praebendarum.  lam  longe  praeterea  est,  ut  ea  decreti  verba 
€  icbi  id  commode  fieri  poterit  >  in  favorem  saltem  privilegiati 
iuri*=i  optionis  restringere  quodaramodo  intelligantur  facultatem 
Episooporum  erigendi  in  Poenitentiariara  Praebendam  primo 
viiciituram,  ut  Doctores  communiter  doceant  praefatam  ere- 
ctionem  Poenitentiariae  iure  optionis  non  impediri.  Garcias 
(le  Beneficiis  part.  5.  cnp.  4.  n.  129.  sic  so  habet  <  Non  ta- 

>  nien  impediretur  assignatio   et  deputatio    praebendae    pro 

>  Poenitentiario  per  optionem  post  erectionem  factara  in  Ec- 

>  clesiis  in  quibus  viget  ius  optandi ,   quamvis  ante  erectio- 

>  p.Mu  recte  posset  optnri  ut  in  sequenti   declaratione  S.   C 

>  ( \)ngregationis    in    Ecclesiis    in    quibus   rx   consuetudinp 

>  optantur  praebendae,  si  ea  quae  post  Concilium  primo  na- 

>  cavit  non  fuit  in  poenitmtialmi  erecta  potest  optari;  srd  si 

>  ante  oprionem  Episcopus  erexit  erectio  praevalet  etiamsi 

>  postea  optaretur.p 


394  ERECTJONIS 

Card.  Petra  in  Const.  2.  Innoc.  VI.  n.  24.  (1)  <  Quamplu- 

>  res  vero  quaestiones  emergunt  quoad  Tbeologalen.  praeben- 

>  (lam,  quando  in  Eiclesiis   ex    privilegio,  consueiudine    vel 

>  statuto  ius  optandi  inter  Capitulares  viget.  Et  primo  diffi- 

>  cultas  esset  quoraodo  Concilii  dispositio  in  eisdem  Ecclesiis 

>  nd  praxim  reduci  posset,  cum  in  praebenda  primo  vacanti 

>  antiquioF  ex  Canonicis  ius   habeat;  quin   imo  nec   itidem 

>  vacare  censeatur,  cum  praeventa  dicatur  ab  optionis  iure; 

>  nisi  ex  S.  Cong.  resolutionibus  theorica  efFormari   posset 

>  videlicet;  aut  ante  vacationem   praebenda    primo   vacatura 

>  in  Theologalem  formaliter  est  erecta;  et  tunc  optari  nequi- 

>  bit;  vel  praebenda  primo  vacans  non  fuit  reipsa  in  Theo- 

>  logalem  erecta  et  quidem  optionibus  subiicitur  (2).  > 

€  Siquidem  de  praebenda  in  theologalem  erecta  bene  in- 

>  terpretari  potest  resolutio  S.  Congregationis  in  qua  decla- 

>  ravit,  quod  in  praebenda  primo  vacatura,  locum  optio  non 

>  habebit,  referente  eodem  Garzia;  cessat  enim  in  hac  hypo- 

>  thesi  praenotata  obiectio,  quod  antiquior  Canonicus  ius  habet 

>  in  praebenda  vacanti;  cum  ius  optandi  nonnisi  in  vacatio- 

>  ne  praebendae  liberae  habeat  locura,  non  vero  cum  est  afFe- 

>  cta,  ut  puta  pro  Theologo > 

Igitur  ex  Garzias  et  ex  Card.  Petra  facile  quaestio  com- 
ponitur  hac  cuni  distinctione ;  an  idest  formahs  praebendae 
Theologalis  vel  Poenitentiariae  erectio  vacationem  praecesserit 
nec  ne.  Primo  enim  in  casu  praevalet  erectio,  ac  via  quaevis 
praecluditur  optioni,  iu  altero  vero  praevalet  optio  circa  prae- 

(l)IJt  rocte  intellifatQrdoctrinaCar-  dralibut  in  quihui  nondumfu^rit  insti' 

dinalis  petra  notandnmest  Poonitenia-  tutu$,  eiuique  honeBtam  iuetentationmnn 
rinm  «t  theolognm  in    omnibns   a  inre  (1)  Qnamvis  Concilinm  Tridentinnm 

fere  pariflcari.  Benedictns  XIII  enim  in  dicat  Poenitentiarins  (idem  intellige  ex 

in  Connt  Vaitoralii  postqnam  plnra  de  notatis  du  Theologo)  institiiendnm  esse 

theologali  praebeuda  tradidisset  relate  cum  unione  praebendae  proxime  voeaiu- 

r.d  ercctionem  conclndit  Poitremo  quae-  rae  reqniritnr  tamen  factnm  Ordinarii  nt 

eumque  aetenuide  Praebenda  Theologali  praebenda  primo  vacana  dici  qneat  for- 

et  Saerae  Seripturae   iancivimui    exten-  lualitnr  erectara  iii  Poenitentiariam;  ne- 

dimuB  etiam    ae    ad    amuuim    observnri  qnc  ipso  facto    et  ex    inr«  erecta   cen- 

nolumui  et   mandamui  (cougrna    lameu  senda    est,   nisi    prins    Episcopua    ^m 

congrnis  referendo)  quoad  tmtitutionem  constitoat  ad  hoc  officinm. 
(Janoniei  Poenitentiarii   in    illii  Cathe» 


PRACBENDAE   POENITENTIALIS  355 

bendam  nondum  affectam,  et  ultima  quae,   peracta  optione, 
vacat  in  poenitentiariam  erigitur. 

Attamen  ex  praemissa  distinctione  negari  nequit^ubi  erectio 
ante  vacationem  perfecta  non  fuerit,  deterior  fieret  Poenitentiarii 
conditio.  Eteniai  praebenda  ab  ultimo  optante  derelicta  ruinima 
prae  omnibus  foret;  et  probabiliter  ita  tenuis,  ut  pro  officio 
poenitentiarii  sufficiens  non  reputetur.  Proindeque  poeniten- 
tiarii  officium  quod  est  inter  praeclariora  et  graviora,  dete- 
riori  praebendae  perpetuo  adhaereret ,  quod  incongruum  sane 
videtur.  [ncoinmodo  eiusmodi  autumat  occurrere  Berardi  tow.  1. 
pag.   240,  hisce   verbis    «  Tridentinum  Concilium  expresse 

>  ait  proxiiue  vacaturam  praebendam  Poenitentiario  uniendam 

>  esse;  haec  autem  unio  videtur  perpetua.  At  e  contrario  vi- 

>  deri  potest  Tridentino  Patres   eam   unionem   praestituisse 

>  gratia  potius  Poenitentiarii  ,    ne  ipse  diu  sine   praebenda 

>  maneat,    proptereaque   licere  poenitentiario   etiam  optare, 

>  quoties  quae  primo  vacavit  tenuis  admodum  videretur,  ne 

>  torte  dicatur  gratiam  Tridentinam  in  damnum  poenitentia- 
»  rii  eiusdem  torqueri.  In  hac  dubitatione  ego  censerera  pru- 

>  denter  facturum  Episcopum,  quoties  in  erectione  Poeniten- 

>  tiariae  assignaret  quidem  Poeuitentiario  instituto  proxiine 

>  vacaturam  praebendam,  reseivato  iure   gratia  Poenitentiarii 

>  ut  ipse  valeat  meliorem  optare ,   quoties  altera  inde  vaca- 

>  verit,   donec  tandem  postremo  loco  optata  remaneat  veluti 

>  dos  perpetua  poenitentiaiiae,   nuUius  ampUus    oplionis  vi- 

>  cissitudinibus  obnoxia.  > 

Verum  huiusmodi  reservatio  optionis  minime  esse  videtur 
in  Episcoporum  potestate  Regulariter  enim  Poenitentiarius  op- 
tare  nequit:  Barbos.  de  Canon.  et  dignit.  cap.  26  n.  23. 
Garzias  de  Benef.  part.  5.  cap.  4.  n.  132  et  seq.  Quapropter 
rectius  tradidisse  videtur  Card.  Petra  loc.  cit.  n.  25  quod 
S.  Congregationis  benignitas  ex  speciali  Summi  Pontificis  com- 
missione  Poenitentiario  facultatem  impertiri  soleat  optandi  me- 
liorem,  ubi  ultiraa  praebenda  ipsi  devincta  tenuis  sit  nimis. 

Etenim  in  una  Sebenicen.  ann.  1651  resolutum  fuerat 
Theologum  et  Pacnitentiarium  non  esse  admittendos  ad  ius 
optandi;  sed  cum  Episcopus  SS.  Limina  visitans  exposuisset  ta- 


35G  {-RiciiOiNis 

nuitafein    prr<el)endnrum  Theol  galis   et  Poenitentiarii ,  die  8 

Maii    1688  rescriptum    fuit :  «  Ceteruni    ut  necessitati ,   qua 

>  Pr--ebenda  Poenitentialis  et  TheologaJis  laborat  provide  con- 

>  sulatur  S.  Congi^atio  auctoritate  sibi  per  SS.  specialiter 
»  attributa,  benigne  inJulsit  ut  Poenitentiarius  et  Theologus 
»  Oathedralis  Sebenioen.  praebendas  optare  possint,  sicuti  ce- 

>  teri  Cauonici,  donec  ad  aliquaui  ex  pinguioribus  Praeben- 

>  dis  ascendant,  quae  perpetuo  affecta  Poenitentiario  et  Theo- 
»  logo  pro  tenipore  esse  intelligantur  ac  sint.  »  Ac  tandein 
in  Melevitana  23  Fel)ruarii  \7z6  ad  dubiun)  «  Aii  Canontcus 
Poenilentiarius,  sua  Praebenda  dimissa,  aliam  optare  pos- 
sit,  quae  affecla  officio  Poenitentiarii  perpetuo  remaneat  » 
responsum  fuit  «  Pro  graiia,^ 

An  vero  unio  Praebendae  cum  officio  Poenitentiarii  pos- 
sit  esse  accidentalis  et  personalis  tantumniodo  ;  seu .  potius 
esse  deteat  realis  et  perpetua,  ex  ipsis  Tridentinis  verbis  de- 
finiri  videtur.  Unio  enim  ex  communi  et  ordinaria  accepta- 
tione  circa  beneficiorum  materiam,  perpetuum  regulariter  prae- 
sefert  vinculum  inter  officium  et  praebendam.  Praesertim  ve- 
ro  cum  ad  officium  Poenitentiarii  specialis  desideretur  perso- 
nae«industria  et  habiiitas,  quae  congruam  etiam  praebendam 
exposcit.  Et  quoniain  a  Theologo  inferri  ad  Poenitentiarium 
facile  permittitui' ,  recolam  Card,  Petra  loc.  cit.  num.  26 
indubie  tradere  praebendara  Theologalem  dici  peipetuo  unitam, 
atque  inseparabilem  ab  officio,  ad  quod  fuit  semel  et  in  per- 
pelunm  deputata;  ita  ut  DD.  censeant  tamquam  ansurdam  di- 
visionem  Praebendae  Theologalis  a  munere  Theologi. 

Innuunt  Concihi  verba  praecitata  officio  Poenitentiarii 
uniendam  esse  prael)endam.  Ideoque  loco  praebendae  assigna- 
ri  non  posse  certa  beneficia  respondit  relate  ad  Theologum 
S.  Congregatio  in  Cephaluden,  15  lanuarii  1593  lib.  7. 
decr.  pag.  86;  quanivis  per  fructus  simplicium  Beneficiorura 
exiguitati  Praebendae  Theologalis  ^uppleri  posse  tradat  Card. 
Petra  loc.  cit. 

Tandem  inter  plures  alicuius  Capituli  praebendas,  non  ea, 
qnae  inagis  libet,  sed  cjuae  ab  incerto  futuro  vacationis  even- 
tu  determinatur  Poeniteutiario  uscribenda  est.   Maxime  auim 


PUAI.HK.NDa..    iMLiNrJKNTIALIS  5ij7 

intererat  Tridenlinorum  Pairuiu,  ut  praedaruin  huiusiuodi  uffi- 
ciuMi  quantocius  in  Cathedralibus  excitaretur ,  quod  taiiien 
sero  etiaiu  niiniscontingere  posset,  si  ahqua  specialis  praebenda 
desiguaretur.  Quapropter  iidem  Patres  Tridentihi,  non  quan;- 
libet  praebendain  sed  proxime  vacatui*am  uniendam  esi=;e  prae- 
ceperunt.  Quinimo  praelaudatus  Card.  Pelra  loc.  cit.  n.  16 
refert  quod  proposito  (iubio,  an  liceat  Episcopo  primam  prae- 
bendauj  vacaturam  assignnre  Poenitentiario  potius  qnam  Theo- 
logo,  S.  Congr.  respondit:  c  Id  non  esse  in  arl>itrio  Kpiscopi 

>  et  primam  assignandam  esse  Theologo  propter  veiba  Cou- 

>  cilii  ipso  facto,  et  ideo  si  ahquo   loco  m?igis  visum   fuerit 

>  expedire  ut  prius  de  Poenitentiario  provideatur,  habendam 

>  esse  confiriuationem  Apostolicam.  » 

Et  liinc  ipse  Card.  Petra  veluti  geueralem  regulam  statuit 
integrum  non  esse  Episcopo  huiusmodi  erectionem  retardaie, 
Praebendam  vacantem  ad  alium  usdm  convertendo. 

His  aliisque  a  partibus  et  ex  offi.io  praonotatis  sequentia 
fuerunt  proposita  resolvenda 

llubla 

«  An  et  quomodo  sit  locus   erectioni    PiMcbendae  I*oeni- 

>  tentialis  in  casu?> 

El  quatenus  negntive 
€  An  et  quae  prael)enda  determinari  valeat  ab  E|)fscopo 

>  pro  Officio  Poenitentiarii  in  Casu?> 

Resolutio.  S.  Congregatio  Concilii  die  23  Aprilis  1804, 
causa  cognita  respondere  censuit: 

Ad  I  afjfirmative. 

Ad  II  affirmative  iuxta  vofum  Episcopi,  facto  verbo  cum 
SSmo. 

EXINDE   COLLIGES: 

I  Indubium  esse  Ordinarios  faouhate  pollere  perpetuo  eri- 
gendi  in  Poenitentialem  aliquam  ex  praebendis  suarum  Cnthe- 
dralium,  aiente  Concilio  Tridentino,  PoenilentUirius  aliquis 
cum  unione  praebendae  proxime  vacaturae  ab  Episcopo  in- 
stituatur. 


358  CRKCTIO.NIS   PRAEBENDAE   PORmTEIfTIALIS 

II  Nnllam  rlisei*ta  Concilii  Trideptini  verba  exhibere  ^x- 
ceptionom  prae  qualitate  et  natura  praebendarum;  ita  ut  simul 
ac  Episcopus  unam  ex  ilJis  pro  Poeniteutiario  constituerit , 
ius  eain  optandi  nullius  roboris  fiat,  erectioque  praevaleat. 

III  l'raebendam  ante  vacationem  in  poenitentialem  forma- 
liter  ertxjtam  censeri  veluti  reservatam  et  affectam;  nuUumque 
antiquiori  ex  Canonicis  ius  in  eam  superesse ;  duni  ex  inre 
optare  liceat  praebendam  liberam,  minime  vero  affectam  re- 
servatamque. 

IV  Ilaud  putandum  in  poenitentialem  erectam  esse  prae- 
bendam  primo  vacantem  ipso  facto  et  ex  iure  ;  sed  omnino 
''dquiri  factum  Ordin^irii,  qui  eam  formaliter  ad  eiusmodi  offi- 
cium  constituat. 

V  Neque  inficiari  posse  deteriorem  prae  omnibus  Oanoni- 
cis  fieri  Poenitentiarii  conditionem  ,  quando  erectio  formalis 
vacationem  non  praecesserit;  eo  quod  praebenda  ab  ultimo  optan- 
te  derclicta  minima  inter  omnes  alias  esse  soleat;  ideoque  in- 
sufficiens  pro  Poenitentiarii  officio,  quod  inter  preclariora  et 
graviora  recensendum  esse  nuUus  ambigit. 

VI  Quamvis  ex  communi  acceptatione  unionem  alicuius 
praebendae  regulariter  prae^eferre  soleat  vinculum  perpetuum 
iater  oflicium  ipsamque  praebendam;  tamen  si  illa  tenuis  et  in- 
8ufficiens  fuerit ,  pro  gratia  Apostolica  alicui  Poenitentiario 
concessum  fuisse  praebendas  optare,  doneo  ad  aliquam  ex  pin- 
guioribus  ascenderet. 

VII  In  themate  nostro  unionem  praebendae  cum  poeniten- 
tiarii  officio  fuisse  pro  gratia  Apostolica  primo  provisoriam  ; 
ne  valde  differretui*  poenitentiarii  institutio,  aut  ne  iste  diu 
sine  praebenda  maneret;  et  perpetuam  evasisse  quum  Poeni- 
tentiarius  assequutus  fuisset  pinguiorem  praebendam  ab  Ordi- 
nario  designatam. 

VIII  Neque  tandem  fas  esse,  ex  mre,  constitui  ab  Ordina- 
rio  loco  praebendae  pro  Poenitentiario  nonnuUa  beneficia  sim- 
plicia;  ((uamvis  iuxta  Doctores  per  illorum  beneficiorum  fru- 
ctus  supplere  liceat  exiguitati  praebendae  eiusdem. 


339 

EX  S.  PbENITENTlARIA  APOSTOLICIi 


SUPER  DUBIIS  (1) 

NONNULLIS   INDICTC:M    IUBILAEUM    I?ESPICIRNTIBUS 
DECLARATIONES, 

I.  An  Confessarii  absolvere  possint  poenitentem,  qui  iam 
a  i'e>ervatis  et  a  censuris  absolutus  in  ea  denuo  inciderit  an- 
tequaui  opera  impleverit  ad  lubilaeum  adquirendum  prae- 
scripta? 

R.  Viriute  luhilaei  posse  una  vtce  tantum  ahsolvi  a  re^ 
servaiis  et  a  censuris;  seu  negative. 

II.  Ordinarius  quidam  exposuit,  in  sua  Dioecesi  nonnuUas 
adesse  Paroecias  rurales  et  montuosas;  in  quibus  Oratoria 
ecclesiaeque  minores  reperiuntur  quidem;  sed  quae  adeo  inter 
se  distant,  vel  in  talium  summitate  montium  positae  sunt  ut 
notabilis  pars  gregis  ab  exequendis  praescriptis  visitationil)ns 
ob  difficultat(^m  retrahatur,  et  indulgentiam  propterea  lubilaei 
non  consequatur. 

Proindeque  indultum  petit  designandi  vel  Ecclesiam  pa- 
rochialein  tantum  vel  Ecclesiam  parochialem  et  illa  tantum 
Oratoria,  quae  populus  satis  commode  adire  possit,  aliis  aspe- 
rae  et  difficilioris  viae  omissis. 

R.  Ea  tantum  designanda  esse  Oratoria,  quae  publico 
divino  cultui  sint  addicta;  in  quibus  Missa  celebrari  soleat^ 
et  quorum  visilatio  non  sit  iudicio  Ordinarii  m^raliter  im- 
possihilis:  iis  vero  fidelibus  qui  oh  aliquod  peculiare  impe- 
dimentum  ea  visitare  non  valeant  provisum  per  Litteras 
Apostolicas. 

IIL  Revmus  Pater  Generalis  cuiusdam  perinsignis  Ordi- 
nis  quaesivit,  quoad  electionem  Confessarii,  an  iste  approba- 
tus  esse  debeat  ab  Ordinario  Loci,  vel  ixh  Ordinario  Ordinis? 

(l)Aliaeia8modirelitafaerepag.22B  ^ol.  haia*. 


500  SLTKR    DUBIIS 

R.  Rer/ulrtres  iaxfn  Litferas  Apostolicas  Gravibiis  Ec- 
clesiae  nd  Iwranduni  lubflarum  posse  sibi  eligere  quem- 
mmque  confessorium,  qui  famm  sif  a  Locorum  Ordinariis 
ad  audiendas  personarufn  saecularium  confessiones  appro- 
batus. 

IV.  An  ille,  qui  ante  Paschalis  Octavam  vel  ante  termi- 
nim  prorogationis  ab  Ordinario  concessie  paschale  praece- 
ptum  haud  impleverit,  queat  |  ost  aliquod  tempus  lubilaeum 
lucrare  unica  confess.ione  et  unica  comnmnione;  vel  abscisse 
(lebeat  duas  peragere  confessiones  et  duas  communiones  dis- 
tinctas;  quarum  unam  pro  paschali  illius  anni  praecepto  adim- 
plendo,  alteram  autem  pro  lubilaeo  lucrando? 

R.  Ad  lucrandum  Tubilaeum  reriuiri  Confessionem  et 
Communionem  a  Confessione  annuali  et  a  Commtmione 
paschali  omnino  distinctam. 

V.  An  concessa  nec  ne  intelligi  debeat  in  lubilaeo  Con- 
cilii  Vaticani  facultas  illum  absolvendi  qui  complicem  absol- 
verit  aut  falso  accusaverit  Confessarium  de  soUicitatione  ? 

R.  Provisura  per  Litteras  S.  Poenitentiariae  diei  25  la- 
uuarii  1875  (1);  hoc  est  nullam  osse  concessam  facultatera 
;ibsoIvendi  a  casibus  expressis  in  Constitutione  Benedicti  XIV. 
Sacramentum  Poenitenfiae. 

VI.  An  fideles,  qui  iuxta  Ordinarii  dispositionem  quinque 
tantum  peragunt  visitationes  prooessionnliter  ad  Ecclesias;  te- 
neantur  pro  aliis  decein  visitationibus  ab  Ordinario  remissis 
praescriptas  a  Romano  Pontifice  rccitare  preces? 

R.  Sfandum  esse  tenntnis  reductionis  ab  Episcopo  mgore 
Litterarum  Apostolicarum  concessae  (2). 

VII.  Ex  S-  Poenitentiariae  responsis  certum  est  haud  sa- 


(1)  Relatae   faernnt  pag.  266  huias  ces  praediotas    ita    ▼isitationibiis   eon- 
VolaminiB.  ianctaB  esse  nt  eorom  essentialem  par- 

(2)  Ratio  resolotionis  einsinodi  in  tcai  constitaant.  Proindeqne  remissii 
lioc  nobis  posita  esse  videtar.  N.iin  si  visitationibas,  et  preoes  remissae  intel- 
liaramper  dabitare  liceatan  Ordinarias  ligi  debent;  salvo  tameu  casn,  qno  Epi- 
liispensando  saper  visitatioues  pcra-  scupas  visitationes  remitteni  inianxe- 
^undas  dispensare  qneat  etiam  sapcr  rit  precibns  sappieri, 
priceiitamen  hand  ambigendam  est  pre- 


^(M;u  Di;BifS  361 

tisfieri  posse  praecepto  paschali  et  lubilaeum  lucrari  unicA 
confessione  et  unicA  coinniunione;  potest  ne  unus  et  alter  at- 
tingi  finis  duabus  communionibus  et  unica  confessione? 

R.  Affirnialive;  firma  tamrn  remanente  ohligatione  satis- 
faciendij  si  nondum  quis  satisfecerit^  praecepto  annuae  con- 
fessionis  (!)• 

VIII.  Ordinarius  N,  quaesivit  a  S.  Poenitentiariae  Tribu- 
nali  an  absolvi  queant,  virtute  huius  lubilaei,  rei  rebellionis 
in  Pontificium  civile  Gubernium? 

R.  Affiniiative,  sub  conditionibus  expressis  in  Littaris  a 
S.  Poenitentiaria  editis  die    1  lunii  anni  1869  sub  n.  1.      . 

(1)  Qniyis  fidelis  Qnain  confessioneiii  ries  in  anno  pro  sna  doTotione  propria 

peragere  tenetnr  intra  annnm;   non  ta-  confltendi  peccata;    inxta    praeallaiaM 

sative   intra    tempns    paschale    aiente  resolntionem  opns  nou  habeat,  tempo'rQ 

Ooncilio  Latcran.  lY.  Can.  21  9altem$9'  pascliali,  dnabns  confessionibns  ad  ini^ 

mel  in  anno.  Ita  nt  si  qnis  ante  id  tem-  plendaui    praeceptnm    et    Inbilaenui  In* 

poris  praecepto  annnaii  satisfecerit;  ant  craudnm,  sed  nnica  confessio   cnm  dak* 


Cll 


u.u  {liaiu  habeat  consaetndinem  pli|-      bas  commnnionibas  satis  eranl. 


EX  S.  CONGREGATIOHE  S.  R.  U. 


EPISTOLA 


AD  KMUM  EPISGOPUM  PREMISLIENSEM  L\T.>'i»IUIM 
IN  6ALLITIA. 

Illme  ac  Rme  Dne  uti  Prater. 

Sni^plioi  libello  per  Nuntium  apostolicum  Vindobonensem 
SSmo  Domino  Nostro  Pio  Papae  IX  oblato  ac  commendato 
exponebat  amplitudo  Tua  in  ista  dioecesi  Premisliensi  latiuo- 
rum,  sicuti  in  tota  Polonia  vigere  ac  florescere  devotionem 
erga  Braam  Virginem  incarnati  Verbi  Matrem  imraaculatam, 
pinque  sodalitia  in.eius  honorem  approbata  frequenter  fuisso 
indunta.  quae  inter'  recentissime  erectum  illud  sic  dictum: 
Nol'-^^  Dnme  (lu  Sacri   Cc^ur  a  Sede  Apostolica  indulgentia- 


362  ,  s^fsfoii 

rum  favoribus  ditatuln  plurimos  inibi  numerare  a^^^seclas.  Ad- 
debat  insuper  ipsam  cum  gaudio  accepisse  mox  factam  ver- 
sionem  gallicae  inv6cationis,  quae  genio  linguae  polonioie 
quam  maxirae  respoddens  sonat  idem  ac  Mater  Cordis  lesu^ 
rtdnotans  per  eam  dptime  occurri  erroneae  ac  periculosae 
quorumdam  versioni  in  idem  idioma  quae  invocationi  Regina 
Cordis  lesu  responderet.  Quibus  praeiactis  rogat  eadem  amplit. 
Tua  ut  genuinae  ac  pietati  congruae  versioni  seu  [invocatio- 
ni  polonica  lingua  ut  supra  expressae  indulgentiae  gallicae 
invocationi  Notre  Dame  du  Sacri  Coeur  iam  concessae  et 
in  posterum  concedendae  applicari  valeant. 

Porro  Emi  Patres  Cardinales  mecum  una  inquisitores  Ge- 
nerales  quibus  rei  cognitio  a  SSmo  Domino  Nostro  commissa 
est  haud  potuerunt  quin  ex  huiusmodi  expositione  deprehen- 
derent  ac  laudarent  zelum  et  studium  amplit.  Tuae  in  pro- 
tuenda  fidei  puritate,  quae  identidem  praesertim  hisce  diehus 
a  viris,  ut  ut  piis,  sed  nimio  torsan  novitatis  amore  abreptis, 
incaute  postha)3eri  videtur,  haud  perpendentes  periculum  ne 
doctrinis  variis  ac  peregrinis  rudium  saltem  fideliura  mentes 
a  recto  pietatis  ac  devotionis  sensu  facile  abducantur.  Cui 
sane  ut  occurreret  alias  iam  suprema  haec  S.  Congregatio, 
ipso  auctorante  Pontifice,  reprehendendos  ac  monendos  censuit 
eos,  qui  meraorati  sodalitii  titulura  explicare  eiusque  sensum 
illustrare  adlaborabant,  Eccle.^iae  traditioni,  rectoque  catholico 
sefisui  haud  plene  cohaerentes  pmedicatum  potentiae  B.  M. 
Virginis  ex  eius  divina  maternitate  emanans  plus  aequo  ex- 
tollebant,  et  novum  ita  magnificabant  titulum,  quasi  novus 
celsitudinis  ac  gloriae  cunulus  hactenus  ignotus  Virgini  ex  eo 
accesserit,  et  quasi  in  eius  sublimis  dignitatis  notione,  qualem 
hucusque  iuxta  SS.  Patrum-  doctrinam  tenuit  Ecclesia,  ali- 
quid  desideraretur;  haud  considerantes  quod  quamvis  phiri- 
mum  ipsa  apud  Filium  valeat^  attamen  pie  asseri  nequit  quod 
imperium  super  eodem  exerceat.  Hoc  sane  sensu  apostolica 
Sedes  titulum  Notre  Dame  du  Sacre  Coeur,  haud  improban- 
dum  oensuit,  eo  quod  Christi  fideles  hac  formula  eam  invo- 
cant  uti  eorum  Dominam.  Huc  quoque  se  refert  decretum  iam 
editum^  qiio  instantibus  proWi  titnlum  verbis  polonis  redditum. 


quae  significabknt  Regina  Cordis  lesu,  praescriptiirr)  fuit 
servandam  esse  invocationerh  gallicam:  Notre  Dame  du  Sacri 
Cosur,  sub  quocumque  idioraate.  Huc  demum  subsequens  Pon- 
tificis  mandatum  ut  simulacra  seu  picturae  cultui  dicandae 
repraesentare  debeant  Vii^ginem  Puerum  lesum  non  ante  genua 
sed  ulnagestantem.  Quae  quidem  innuisse  iuverit  ut  plene  per- 
spiciatur  Sedis  apostolioae  soUicitudo  ac  vigilantia  n^um 
in  damnandis  ac  proscribendis  erroribus  qui  palam  cafliolicis 
veritatibus  opponuntur,  sed  et  in  i^eprobandis  oom.nentis  ac 
sententiis,  quae  de  hoc  aliisque  id  genus  argumentis  ;  rodeun« 
tes,  doctrinae  puritatem  obumbrare  vel  leviter  videantu*'. 

Ceterum  tuae  petitionis  obiectum  quod  attinet,  scifcts,  ui- 
hil  impedimento  esse  quominus  sodalitium  isthinc  erectum 
eiusdem  indulgentiarum  thesauri  particeps  fiat,  quo  principale 
Issodouni  ditatum  fuit,  dummodo  tamen  sensus  tituli  seu  in« 
vocationis  polonico  idiomate  vertendae  siguificationi  fituli  gal^ 
lici:  Notre  Dame  du  Sacri  Co^ur,  fideliter  respon<leat.  Haec 
ex  amplissimi  Ordinis  mente  plene  a  SSmo  Domin^^  Nostro 
probata  Amplitudini  Tuae  praescribenda  lubenter  I  bui.  Ad 
me  quod  attinet  impensos  animi  mei  sensus  testatos  tibi  volo 
dum  fausta  omnia  ac  felicia  a  Domino  precor. 
Amplitudinis  tuae, 

Romae  die  28  Pebruarii  1875. 

li  'io  Episcopo  Premisliensi  latinorum  in  Qal    lia. 

Addictissimus  uti  frater 
C-  CARD.  PATRIZL 


EX  S.  CONGREGIITIOIIE  RITUUH. 


DECRETUM.  r*orisopiten.  Beatiftcationis  et  GanoQisationis  Ven.  Ser- 
▼i  Dei  P.  luliani  Manerii  Saoerdotis  Professi  Sooietatis  lesu. 

Duodecimo  Kalendas  fehruarii  fmni  vertenlis  quuni  San 
ctissiiniis  Dorrjinus  I^oster  Piiis  Papa  IX  beuigne  indulserit, 
ut  de  dubio  signaturae  Cohiniis>ionis  introductionis  causa« 
Servi  Dei  luliani  Manerii  praefati  ageretur  in  Congregationo 
sacroruni  Rituum  ordinaria  abs^iue  interventu  et  voto  Consul- 
toruin,  licet  scriptis  eiusdeni  Ven.  Servi  Dei  non  perquisiti^ 
et  exaniinatis,  Eminentissimus  ac  Reverendissimus  D.  Cardi- 
nalis  Aloisius  Oreglia  de  S.  Stephano  huius  causae  Ponens, 
ad  inst;intiam  R.  P.  losephi  Boero  Sacerdotis  Professi  et  Po- 
stulatoiis  Generalis  (v:usaruin  Beatificationis  et  CanonizationH 
Servoruin  Dei  e  Socii^t^te  lesu,  attentis  postulatoriis  litteri^ 
pluriuMi  virorum  ecclesiustica  dignitate  illustrium,  in-ordinariis 
sacroiuin  Rituum  comitiis  ad  Vaticanum  hodierna  die  coadu- 
natis  sequens  dubium  discutiendum  proposuit ,  nimirum  An 
sit  signanda  commissio  infrodtcciionis  huius  causae  in  casu 
el  ad  effectum,  de  quo  agitur? 

Bt  sacra  eadem  Congregatio,  omnibus  maturo  examine 
expensis,  .auditoque  voce  et  scripto  R.  P.  D.  Laurentio  Salvati 
S,  Fidei  Promotore,  rescribendum  censuit,  Affirmative^  seu 
signandam  esse  commissionem,  si  Sanctissimo  placuerit.  Die 
20  martii  1875. 

Pacta  postmodum  de  praemissis  Sanctissimo  Domino  No- 
stro  Pio  Papae  IX  per  infrascriptum  Secretarium  fideli  relatione, 
Sahctitas  Sua  sententiam  sacrae  Congregationis  ratam  habuit 
et  confirmavit,  pr()|)riaque  m?inu  signavitcommissionem  intro- 
ductionis  causae  Ven.  Servi  Dei  luliani  Manerii  praefati.  Dio 
8  aprilis  1875. 

C.  Episcopus  Ostien.  et  Velitern.  Card.  PATRIZI 
S.  R.  C.  Praep. 

L.  *  S. 

Placidus  Ralli  S.  R.  C.  Secretarius. 


S(t; 


SANCTISSIMI  IN  CHRrSTO  PATRIS 
ET  DOMIM   NOSTHI   DOMINl 

PII 
DIViNA  PROVIDKNTIA 

P     A     P     A     K        IX. 

LITTERAE  APOSTOLICAE 

QUIl.US  INDULGETUR  Pl^AESIDI  PRO  TEMPOT^K  REIPT'BIJCAB 
PERUVIANAE    UT   lURE   PATRONATUS     FRUI   POSSIT. 


PIUS  EPISOOPUS 

SERVUS   SBRVORUM   DEI 

Ad  perpetuam  rei  memoriam. 

Praoclura  iQter  beneficia,  quibas  dives  in  misericordi.i  Deus 
Peruvianam  gentem  cumulavit,  donum  potissiinum  eminet  Ch- 
iholicae  veritatis,  quam  semel  acceptam  ab  Evangelii  praeco- 
nibus  Peruviani  sedulo  retinuere,  atque  ita  coiuerunt,  ut  ali- 
quot  etiam  ex  iis  prodierint  heroes,  quos  altarium  digno^  ho- 
noribus  Ecclesia  iudicavit.  Haec  ilii  genti  vera  gloria  fuit, 
eiusque  servandae  studium  minime  in  ea  deferbuit,  postquam 
a  C;itholicorum  Hispaniae  Regum  ditioue  seiunota  est.  Siqui- 
dem  in  legibus  latis  reipublicae  constituendae  solemniter  de- 
claravit«  Peruviam  profiteri  Catholicam  religionem,  eamquetue- 
ri,  neque  pati  pubHcumalterius  religionisexercitium.  »  Huicpor- 
ro  studio  servandaa  catholicae  unitatis  plura  consentanea  fue- 
runt,  quae  in  eadem  regione  acta  gestaque  sunt  publica  auctori- 
tate.  Nam  dioecesibus  iam  existentibus,  novisque  denuo  erectis 
dos  liberaliter  aucta,  vel  data  est;  subsidia  coUata  seminariis  seu 
collegiis  Missionariorum  ad  propagandam  fidem  institutis;  pa- 
ri  muqificentia   prospectum  doptrinis,  seu  paro^:  iis   excitatis 

Actfi  Tom.  VIIIj  fa»n,  XCL  %i 


%6  LlTTERAe  A^OSTCirCAC: 

in  oppidis  conversorum  ad  fidem;  et  inpens  peouniae  vfs  pn- 
blice  impen^^a  sive.  reparandis  ornandisve  Ecolesiis,  sive  novis 
extruendis ,  sive  religiosi  cultus  decori  sustentando  ac  pro- 
vehendo. 

Haec  Nobis  probe  alioquin  comperta  comniemoravit,  atque 
exposuit  dilectus  Filius  illustris  vir  Petrus  Galvez  Peruvia- 
nae  Reipublicae  legatus  apud  Apostolicam  Sedem,  ut  publi- 
cum  et  solemne  testimonium  meritorum  eiusdem  Reipublicae 
erga  Ecclesiam  Oatholicam  a  Nobis  obtineret. 

Nos  itaque  Peruviani  Oubernii  votis  per  eumdem  lega- 
tum  significatis  annuere  volentes,  et  exempla  imitantes  Prae- 
decessoruin  Nostrorum,  qui  bene  de  re  Christiana  meritos  pe- 
culiaribus  gratiis  et  favoribus  prosequuti  sunt ,  nonnuUis  e 
S.  R.  B.  Cardinalibus  in  consilium  adhibitis,  Peruvianae  Rei- 
publicae  Praesidi,  eiusque  Sucnessoribus  pro  tempore  existen- 
tibus,  qui  Catholicam  fidem  profiteantur,  indulgere  decrevimus, 
prout  Apostolica  auctoritate  indulgemus,  ut  in  territorio  sune 
Reipublicae  frui  possint  eo  patronatus  iure,  quo  ante  Peru- 
vianam  regionem  a  ditione  Hispanica  seiunctam  Catholici  Hi- 
spaniarum  Reges  ex  indulgentia  Sedis  Apostolicae  ibi  frue- 
bantur,  ea  tamen  conditione  et  lege,  ut  ea  quae  dotis  nomine 
adsignata  sunt  tum  Clero,  tum  sacro  ministerio  et  cultui  exer- 
cendo  in  dioecesibus  terriiorii  praedictae  Reipublicae  serventur 
ihtegre  et  diligenter  ac  fideliter  praestentur,  simulque  Ouber- 
nium  Peruvianum  in  Catholica  religione  fovenda  tuendaque 
perseveret. 

Hisce  legibus  et  conditionibus  servatis,  ius  erit  Peruvia- 
nae  Reipublicae  Praesidi,  eiusque  successoribus  praesentandi 
Apostolicae  Sedi  ad  vacantes  Sedes  Archiepiscopalem  et  Bpi- 
scopales  Ecclesiasticos  viros  dignos  et  idoheos,  quibus  secun- 
dum  regnlas  ab  Bcclesia  praescriptas  canOnica  detur  institu- 
tio,  ita  tamen,  ut  intra  annum  a  vacatione,  si  legitimum  im- 
pedimentum  hon  obstet,  fiat  praesentatio.  His  vero  sic  prae- 
sentatis  nuUum  ius  erit  suscipiendi  regimen  et  achiiinistratio* 
nem  Bcclesiae,  antequam  Litteras  ApostoHcas  institutionis 
obtinuerint,  et  eiusdem  Bcclesiao  Capitulo  exhibuerint,  iuxta 
Constitutionem  Nostram  Romanus  Pontifex  datam  V.   Kal. 


LiiidRAi:  AfH)srdLii;Aii!  Slif 

Sepieini)i'is  Aano  lacarnat.  Domiaicae  Millesiino  Octingcnto- 
simo  septuagesimo  tertio. 

Fus  etiaii»  erit  Reipublioae  Praesidi  praesMitandi  E|>is  opo 
viros  caooaice  digaos  ia  quolibet  Capitulo  ad  Di{iahaio>  et 
Caaoaicatus  rf^^ra/m,  aliasque  Praebeadas  Kcclesiaruin  cailie- 
dralium,  etiamsi  ia  Roinaaa  Curia  vaceat,  cuin  earum  vacatio 
ab  auctorilate  ecclesiastica  declarata  fuerit. 

Hoc  iasuper  iure  idem  Praeses  gaudebit  quoad  Canonica- 
tus  de  otiicio  et  Paroecias,  servata  consueta  canonica  tbrma 
concursus  et  examinis,  eoque  habito,  a  Praeside  unus  eligetur 
ex  trihus  dignioribus,  qui  sibi  exhibiti  fuerint,  ut  deinde  ab 
Episcopo  canonice  instituatur. 

Tandem  in  Peruvianis  TeinpHs  Reipublicae  Praeses  iis 
fruetur  honoribus ,  qui  olim  Hispaniaruin  Regibus  ,  ex  iure 
Patronatus  a  S.  Sede  concesso  haberi  consueverui?t. 

Haec  vohimus,  statuiinus  ac  mandamus.  decernentes  lias 
Nostras  Litteras,  et  omnia  in  eis  contenta  nullo  unquam  tem- 
pore  a  nemine  cuiusque  conditionis,  et  dignitalis  >;ub  quovis 
titulo,  et  quaesito  colore  infringi ,  impugnari  vel  in  contni- 
rium  revocari  posse,  sed  semper  flrmas,  et  efficace  -idere, 
et  fore,  suosque  plenarios  et  integros  efFectus  seniper  '  ;  liri 
et  obtinere  debere. 

Non  obstanlibus  quibusvis  etiam  in  generahl)us  et  univer- 
sahbus  Conciliis  editis,  Constitutionihus  et  Ordinationibus  Apo- 
stoUcis  ac  Nostris  et  Cancellariae  Apostolicae  regulis,  praeser- 
tim  de  iure  quaesito  non  iollendo,  ceterisque  etiam  speciaU 
mentione  dignis  contrariis  quibuscumque. 

Volumus  autem  ut  earumdem  praesentium  Litterarum  tran- 
sumptis  seu  exemplis,  etiam  impressis,  manu  ta.nen  ahcnius 
Notarii  pubHci  subscriptis,  et  sigilld  personae  ir  ecclesiastica 
(lignitate  constitutae  munitis,  eadem  prorsus  fides  adhibeaiur 
uhique  locorum,  quae  adhiberetur  ipsis  praesentibus  si  foreut 
exhibitae  vel  ostensae. 

NuUi  ergo  omnino  hominum  Uceat  paginam  hanc  Nostri 
Decreti  ,  Indulti ,  Statuti ,  Mandati  et  Voluntatis  infringere, 
vel  ei  ausn    ttMnerario    contraire.  Si  quis  vero  hoc   attentare 


3t>8  LlTTEHAfe.   AfH)SroLlCAE: 

praesumpserit,  indignationem  Omnipotentis  Dei,  et  Beatorurii 
Fetri  et  Pauli  Apostolorum  eius,  se  noverit  incursurum. 

Datum  Romae  apud  Sanctum  Petrum  anno  Incarnationis 
Duminicae  Millesimo  Octingentesimo  Septuagesimo  quarto  (1), 
tertio  Nonas  Martias,  Pontificatus  Nostri  anno   vigesimonono. 


A.  Card.  VANNICELLI  Pao-DATARios  F.  Card.  ASQUINIUS 

VISA 

Db   CuEIA    J.    Db    AUUILA    B    VlGBCOMlTIBUS 


Locn  -f^  Plunibi 

I.   CUONONIOS 


Beg.  in  Seoreiaria  Brev%f$m. 


(1)  Tnxta  praxim  Cnriae  ApostoUcae     debeat  a  die    Annmitlatloiiiff  B.  M.  T. 
cuiii  auu ait  ab  Inciiruatioiie   cuoipatari     idcireo  reiipundet  ad  aiinam  itilb» 


509 

Veneribilibus  Pratribus  Episcopis  ac  Dilectis  Filiis  Clero  et  Pide 
libus  Helveticae  Regionis  Gritiam  et  Conimunionem  cum  Apo- 
stolica  Sede  habentibus. 

PIUS  PP,    IX. 

VI  NKRABILES  PRATRES  ET  DILECTI  FILII 

Salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Graves  ac  diuturnae  insidiae  et  conatus,  quos  in  dies  magis 
Neo-haeretici  qui  se  veteres*  catholicos  dicunt  in  ista  regione 
adhibent,  ut  fidelem  populum  decipiant  et  ab  avita  fide  divel- 
lant,  Nos  movent  ut  pro  supremo  nostri  Apostolatus  officio 
ad  spiritualem  flliorum  nostrorum  salutem  tuendam  paternas 
curas  et  sollicitudines  studiosissime  conferamus.  Agnoscimus 
enim,  Venerabiles  Pratres,  et  cum  dolore  deploramus,  prae- 
dictos  schismaticos  et  haereticos  in  dioecesis  Basileensis  terri- 
torio  et  in  aliis  istius  regionis  locis  dum  religiosa  catholico- 
rum  hbertas  publice  per  schismaticas  leges  oppressa  iacet, 
ipsos  civili  auctoritate  favente,  damnatae  suae  sectae  mini- 
sterium  exercere,  ac  violenter  occupatis  per  apostatas  presby- 
teros  Paroeciis  et  Ecclesiis ,  nullum  fraudis  et  artis  genus 
omittere  ut  cathoUcae  Ecclesiae  filii  in  schisma  misere  indu- 
cantur.  Quoniam  autem  proprium  semper  et  pecuHare  haere- 
ticis  et  schismaticis  fuit  simulatione  et  fallaciis  uti,  ita  hu- 
iusmodi  filii  tenebrarum  inter  eos  recensendi  quibus  per  Pro- 
phetam  dictum  est:  <  Vae  filii  desertores  habentes  fiduciam 
in  umbra  Aegypti ;  reprobastis  verbum  et  sperastis  in  ca- 
lumnin  et  tumultu,  >  nihii  habent  antiquius,  quam  ut  fucum 
facientes  incautis  et  imperitis  eos  per  simulationem  et  hypo- 
crisim  in  errores  trahant,  palam  dictitantes  sese  minime  re- 
iicere  Ecclesiam  cathoficam  et  eius  visibile  Caput,  imo  puri- 
tatis  cathohcae  doctrinae  se  esse  studiosos,  seque  antiqu^e 
fidei  haeredes  et  solos  cathoUcos  esse,  dum  reipsa  divinas 
omnes  praerogativas  Christi  in  terris  Vicarii  nolunt  agno- 
scere,    nec  eius  supremo  magisterio  obsequantur.    IJt  autem 


370  LITTERAE    APOSTOI.ICAE 

haereticas  suas  doctrinas  late  diffundant,  s(;iiau3  etiam  eoriiin 
nonnuUo?  munus  docendi  sacram  theologiam  in  universitate 
Bernensi  assumpsisse ,  sperantes  hac  ratione  posse  novos  e 
iuventute  catholica  asseclas  suae  damnatae  factioni  lucrifacere. 

Nos  quidera  huiusmodi  deplorabilem  sectam,  quae  tot  er- 
rores  adversus  praecipua  catholicae  fidei  principia  e  veteri 
haereticorum  penu  deprompta  in  medium  protulit,  quae  ca- 
tholicae  religionis  fundamenta  evertit,  quae  dogmaticas  defi- 
nitiones  oecumenici  Concilii  Vaticani  impudenter  reiicit,  quae 
ad  ruinam  animarum  tot  modis  incumbit  iam  reprobavimus 
ac  damnavimus,  eosque  infelices  homines  qui  ad  eam  perti- 
nent  eique  adhaerent  et  ^vent  ab  Ecclesiae  communione  se- 
gregatos  et  tamquam  schismaticos  esse  habendos,  nostris  lit- 
teris  die  21  Novembris  anno  1873  editis  ediximus  ac  decla- 
ravimus.  Hoc  ipsum  rursus  nunc  palam  declarantes,  muneris 
nostri  esse  putamus,  Venerabiles  Pratres,  Vobiscum  agere, 
ut  pro  spectato  zelo  vestro  et  pro  egregia  vestra  virtute  cuius 
illustria  exempla  in  tribulationibus  pro  Dei  causa  sustinendis 
edidistis,  omni  qua  potestis  ratione,  fidei  unitatem  in  fideli- 
bus  vestris  tueamini,  iisque  in  mentem  revocetis,  ut  ab  insi- 
diosis  illis  gregis  Christi  hostibus  eorumque  venenatis  pabulis 
onmi  siudio  caveant,  ut  ab  eorum  religiosis  ritibus,  instru- 
ctionibus,  cathedris  pestilentiae  quas  ad  sacras  doctrinas  tra- 
dendas  impune  posuerunt,  ab  eorum  scriptis  et  quacumque 
conti^ige  omnino  refugiant,  ut  cum  intrusis  presbyteris  et  a 
fide  apostatis  qui  audent  obire  munera  ecclesiastici  ministerii, 
quique  legitima  missione  et  omni  iurisdictione  carent,  nul- 
lam  sibi  consuetudinem  et  congressum  esse  patiantur,  ab  iisque 
abhorreant  tamquam  ab  alienis  et  furibus,  qui  non  veniunt 
nisi  ut  furentur,  mactent  et  perdant. 

Cogitare  enim  debent  Ecclesiae  filii,  id  agi  ut  custodiatur 
pretiosissimus  fidei  thesaurus  sine  qua  impossibile  est  placere 
Deo,  ac  pariter  agi,  ut  ipsi  rectam  iustitiae  viam  tenentes, 
olim  reportent  finem  fidei  salutem  animarum  suarum. 

Quoniam  vero  agnoscimus  isthic  ab  auctoritate  civili , 
praeter  caeteras  leges  diviuae  constitutioui  et  auctoritati  Ec- 
clesiae  infensas,    alias  etiam  editas  esse  omaino  adversantes 


LITTERAE   APOSTOLICAE  371 

canonicis  praescriptionibus  quae  Christi^num  Matrimonium 
respicinnt,  iis|ue  legibus  auctoritatem  et  iurisdictionein  Ec- 
clesiasticHiu  esse  penitus  oppressam  ,  facere  non  possumus, 
Venerabiles  Fratres,  quin  Vos  in  Domino  hortemur,  ut  op- 
portunis  instructionibus  catholicam  de  Cliristiano  Matrimonio 
doctrinam  quam  tradit  Ecclesia  fidelibus  vestris  explicetis , 
eorumque  in  mentem  revocetis  ea,  quae  saepius  nostris  Apo- 
stolicis  litteris  aut  allocutionibus,  praesertim  die  9  Septembris 
anno  1855,  et  die  27  eiusdem  mensis  eodemque  anno  de  hoc 
Sacramento  inculcavimus,  quo  ipsi  sanctitatem  et  vim  huius 
Sacramenti  penitus  perspiciant,  et  cauonicis  legibus  in  hac 
re  sese  pie  conformantes ,  vitare  possint  ea  mala,  quae  ex 
contempta  Matrimonii  sanctitate  in  familias  et  in  societatem 
humanam  dimanant. 

Plurimum  autem  confidimus  in  Domino  Vos,  Dilecti  Filii 
Parochi  et  Ecclesiastici  viri ,  qui  non  solum  in  vestram  sed 
in  aliorum  etiam  sanctificationem  et  salutem  positi  estis,  vos 
inquam  in  tanta  impiorum  conspiratione  et  in  tot  seductionum 
periculis,  pro  vestra  pietate  et  zelo,  cuius  egregia  argumenta 
habuimus,  valido  solatio  et  auxilio  futuros  Episcopis  vestris, 
et  sub  eorum  ductu  strenuam^et  alacrem  daturos  operam  ut 
Dei,  Ecclesiae,  et  salutis  animarum  causam  diligenter  agatis, 
utque  stantium  fidelium  virtutem  confiriuetis,  nutantiurn  iri- 
-firmitati  opitulemini,  et  ea  apud  Deuin  merita,  quae  adepti 
estis  patientia,  constantia  sacerdotali,  fortitudine  in  dies  magis 
augeatis.  Graves  quidem  sunt  labores  quos  sustinere  debent 
hoc  tempore  qui  pro  Christo  legat.ione  funguntur,  sed  fiducia 
nostra  in  eo  esse  debet  qui  vicit  mundum,  quique  in  suo  no- 
mine  adlaborantes  adiuvat ,  eosque  immarcescibili  corona 
gloriae  remuneratur  in  coelis. 

Vos  autem,  Dilecti  Filii,  fideles  universi,  in  Helvetia  de- 
gentes,  quos  ob  soUicitudinem  quam  de  vestra  salute  gerimus 
paterno  cum  affectu  alloquimur,  Vos  probe  intelligentes  quam 
pretiosura  est  donum  Catholicae  Fidei,  quod  Deus  vobis  lar- 
gitus  est,  nulli  unquam  curae,  nulli  labori  parcite  ut  donum 
illud  fideliter  custodiatis,  ac  avitae  rehgionis  gloriam  quam 
a  maioribus  accepistis,    incolumem  ac  integram  conservetis. 


572  LITTKRAK   AP  ^SrOLiCiR 

lUud  itaque  summo  studio  Vobis  commendairms,  ut  legitimis 
vestris  Pastoribus  qui  ab  hac  Apostolica  Sede  legitimam  iiiis- 
sionem  acceperunt,  quique  pro  animabus  vestris  advigiiaut 
tamquaui  rationem  pro  iis  Deo  reddituri,  firmiter  const^nrei^ 
que  adhaereatis,  eorumqiie  voces  obsequenter  excipiatis.  ac 
prae  oculis  habentes  aeternae  Veritatis  verba ,  quae  dixit : 
<  Qui  mecum  non  est  contra  me  est,  qui  mecum  non  colligit 
spargit,  >  Eius  doctrinae  obsequentes  sitis,  Eius  suave  iugum 
diligatis,  reiicientes  impigre  a  Vobis  eos  de  quibus  a  Redem- 
ptore  nostro  dictum  est :  «  AttenrJite  a  falsis  prophetis  qui 
veniunt  ad  vos  in  vestimentis  ovium^  intrin^ecus  autem  sunt 
lupi  rapaces.  » 

Antiquo  igitur  humani  generis  hosti  resistite  fortes  in  firie, 
donec  Dei  omnipotentis  dextera  omnia  diaboli  arma  confrinr- 
gat,   cui  ob  hoc  aliquid  audere  permittitur ,  ut  a  fdelibus 

Chrisfi  glorin  maiore  vincatur ^  quoniam  ubi  veritas 

est  rnagistra,  nunquam  desunt  divina  solatin  (1). 

Haec  vobis,  Venerabiles  Fratres  et  Dilecti  Filii,  scribenda 
censuimus  pro  supremi  Nostri  ministerii  munere  quo  univer- 
sum  Christi  gregem  ab  omni  fraudis  periculo  eripere,  eiusque 
salutem  ac  fidei  et  Ecclesiae  unitatem  tueri  tenemur,  Quoniam 
vero  omne  datum  optimum  et  omne  donum  perfectum  desur- 
sum  est  descendens  a  Patre  luminum,  Ipsuin  ex  corde  pre- 
camur  ut  vires  vestras  in  certamine  confortet,  ac  suo  vos 
praesidio  et  protectione  tueatur,  utque  istam  regionem  pro- 
pitius  rrspieiat,  quatenus  destructis  erroribus  et  impiorum  con- 
siliis,  veritatis  et  iustitiae  tranquilla  pace  fruatur.  Nec  porro 
omittimus  pro  miseris  etiam  errantibus  supernum  lumen  im- 
plorare,  ut  desinant  thesaurizare  sibi  iram  in  die  irae  et  re- 
velationis  iusti  iudicii  Dei,  et  ab  errore  viae  suae,  dum  adhuc 
lempus  eis  datur,  sincera  poenitentia  convertantur.  Vos,  Ve- 
nerabiles  Fratres  et  Dilecti  FiUi,  fervidas  preces  vestras  no- 
stri  coniungite,  ut  niisericordiam  consequamur  et  gratiam 
inveniamus  in  auxiho  opportuno;  ac  accipite  Apostolicam  Be- 
nedictionem  qurun  ex  intimo  corde  deproinptam  vobis  singulis 

(1)  9.  Loo  in  e|ilitola  ad  lUrtinum  rrcBbyternoi. 


LITTERAK    APOSTOUCAE  5/5 

universis  in  pignus   praecipuae  nostrae  caritatis   peiauiiinter 
in  Donnno  impertimus. 

Datuni  Roniae  apud  S.  Petrum  die  23  Martii  anno  1S75. 
Pontificatus  Nostri  anno  vicesimonono. 

PIUS  PP.  IX. 


LITTERAE  APOSTOLICAE 

Cotnmendantes  Belum  Episcopi  PictaTiensis ,  qui  funebria  laudls 
offlcia  persolyit  Abbati  S.  Petri  Solesmesi. 

VENERABILI   FRATRI   NOSTRO    I.TTDOVICO    KDUARDO, 
BPISCOPO   PICTAVIKNSI 

PIUS  PP.  IX. 

Venerabilis  Frater,  Salutem  et  Apostolicam  Benedictio- 
nem.  Deoebat  profecto  funebria  laudis  officia  clarissimo  1m- 
miliae  Sancti  Benedicti  ornamento  Prospero  Oueranger  a  Viro 
persolvi,  qui  optimus  virtutum  et  scientiae  iudex,  illique  fa- 
iniliarissimus ,  ges^a  simul  et  mentem  defuncti  valeret  expo- 
nere  ac  revelare. 

Gaudemus  autem,  Venerabilis  Frater,  te  sic  istud  obiisse 
munus  amicitiae,  ut  in  tota  eius  vita  demonstraveris  aptis- 
simum  instrumentum  a  divina  providentia  paratum  Galliae , 
oum  ad  restituendos  Regulares  Ordines  deletos,  tum  ad  amplis- 
sirnam  eorum  utilitatem  oculis  subiiciendam.  Luculenter  enim 
ostendisti,  ipsum  assecutum  utrumque  fuisse.  sive  excitfindo 
rursum  et  propagando  in  Gallia  monasticum  institutum  et  di- 
sciplinam  ;  sive  suad^mdo  Yitunni  uniformitatem,  vitio  tempo- 
rum  distractam,  cum  Rx)man;i  l^](:clesia;  sive  propuguando  et 
illustrando  Sedis  huius  Apostolicae  iura  et  privilegia;  sive 
demum  confligendo  errores  omnes,  ac  pracsertim  ia  tatas  uti 
nostrorum  temporum  ornamentum  opiniones;  ita  ut  illa  sen- 


574  LITTEnAF.   APOSTOLICAB 

teatiarum  inier  sinceros  catholicos  concordia,  et  comniunis 
illa  observantia  et  dilectio  vere  filialis,  qua  Gallia  Nobis  con- 
iimgitur,  eius  operositati,  gratiae,  scientiae  magna  ex  parte 
non  immerito  tribuenda  videatur. 

Haec  porro  cum  mirifice  consensum  foverint  aut  contirma- 
verint  animorum,  qui  necessario  vertitur  in  sumrnum  quoque 
civilis  consortii  beneficium ,  defuncto  elogium  asserunt  veri 
Benedicti  discipuli,  qui  dum  se  totum  Deo  et  Ecclesiae  de- 
vovit,  tanto  se  filiosque  suos  eiiioiumento  praebuit  civili  so- 
cietati. 

Copiosam  operum  suorum  mercedem  ipsi  iam  a  Deo  co- 
latam  esse  speramus;  tibi  Vero  sterilem  non  futurum  confidi- 
inus  laborem  tuum;  tum  quod  piorum  gesta  vulgari  in  alio- 
1  um  incitamentum  expediat ,  tum  etiam  quod  promeritae  a 
(lefuncto  laudes  ob  indictum  recentibus  erroribus  bellum,  no- 
vam  quamdam  vim  adiiciant  oppugnationi  illi  strenuae  quam 
eximiae  tuae  litterae  pastorales  iisdem  passim  obiiciunt. 

Excipe,  Venerabilis  Frater,  Apostolicam  Benedictionem, 
quam  divini  favoris  auspicem  et  praecipuae  Nostrae  benevo- 
lentiae  testem  tibi  tuaeque  Dioecesi  universae  peramanter  im- 
pertimus. 

Datum  Romae,  apud  S.  Petrum,  die  29  Martii  anno  1875, 
Pontificatus  Nostri  anno  vigesimo  nono. 

PIUS   PP.    IX. 


0/ J 


EX  SECBEIABH  BBEVIUM 


LITTBRAE  APOSTOMCAB 

Quibua  Abbati  pro  tempore  S.  Petri  Solestiiesis  conceditnr  in  per* 
petuum  usus  Cd>ppae  Magaae  et  loous  inter  Conault  rroj  S.  Bituum 
Congregationis. 

PIUS  PP-  IX. 

AD   FUTURAM    RKt    MKMORIAM 

Ecclesiasticis  viris,  quos  nostra  haec  lulit  aetas,  religione, 
doctrina,  et  Catholicae  rei  provehendae  stuilio  atque  industria 
maxime  insigues,  optimo  quidem  iure  adscribendus  est  dile- 
ctus  filius  Prosper  Gueranger  Abbas  ad  S.  Petri  Solesinesis, 
ac  summus  in  Gallia  Magister  Congregationis  Benedictinao. 
Hic,  cum  abundaret  ingenio,  excellentisqu»»  eruditioni^?,  attjuc 
in  Canonicis  Disciplinis  scientiae  laude,  ad  id,  per  longae  suae 
vitae  cursum,  seinper  intendit  animuin,  ut  gravissimis  editis 
scriptis,  pro  Catholicae  Ecclesiae  doctrina,  et  Romani  Ponti- 
ficis  praerogativis  strenuissime  propugnaret  ,  adversariorum 
frangeret  conatus ,  erroresque  refutaret,  neque  vero  ,  qnuni 
Nos,  plaudente  Christiano  Populo,  Sanctae  Dei  Genitrici  coe- 
leste  Immaculatae  Conceptionis  praecooium  sollemni  Decieto 
confirmavimus,  ^eque  novissime,  quum  Romani  Pontificis  ex 
Cathedra  docentis  Infallibilitatem,  frequentissimo  universi  Ca- 
tholici  Orbis  Antistitum  Consessu  approbante,  sanximns,  idem 
dilectus  filius  Prosper  catholici  scriptoris  orficio  defuit,  immo 
vulgatis  operibus  ^^idei,  sacraeque  scientiae.plenissimis,  novum 
dedit  praestantis  ingenii  sui,  immotaeque  erga  Beaiissimi  Pe- 


376  I.ITTKRA!:    ArOSTOLicAE 

tri  Cathedram  observantiae  testimonium.  Sed  in  quo  ipse  cii- 
ras  omnes ,  cogitationesque  coUocavit,  potissimum  illud  fuit, 
ut  Romana  Liturgia  in  Oalliam  ,  veluti  postliminio,  remea- 
ret.  Qua  quidem  in  re  ita  se  gessit,  ut  eius  scriptis,  nec  non  con- 
stantiae  atque  industriae  singulari  prae  ceteris  acceptum  re- 
ferri  debeat,  si,  antequam  ipse  ex  hac  vita  migravit,  cuncta^ 
Galliae  Dioeceses  Romanae  Ecclesiae  ritus  araplexae  sunt.  Haec 
in  Catholici  nominis  procurando  bono  tota  fere  vita  transa- 
cta,  veluti  in  novurn  splendorem  redundat  Congregationis  Be- 
riedictinae  in  Gallia  consistentis,  satis  quidem  aliis  nominibus 
clarae ,  ita  novum  a  Nobis  quodammodo  postulat  propeusae 
animi  voluntatis  documentum.  Cum  igitur  a  Romanis  Ponti- 
ficibus  Praedecessoribus  Nostris  quamplurima  prodierint  exem- 
l)la  Nobis  ad  imitandum  relicta ,  quibus  illi  certos  honores 
ac  munera  nonnuUorum  Religiosorum  coetuum  Alumnis  ita 
5=omper  addixerunt,  ut  iUi  maiores  inde  spiritus  sumerent  ad 
ReUgionem  colendam,  sapientiae  laudem  potiundam,  Christia- 
nasque  virtutes  exercendas ,  hinc  est ,  quod  Nos  singulos  ac 
universos ,  quibus  Nostrae  hae  Literae  favent,  ab  quibusvis 
excommunicationis  et  interdicti,  aUisque  ecclesiasticis  senten- 
iiis,  censuris  et  poenis  quovis  modo  /el  quavis  de  causa  la- 
tis,  si  quas  forte  incurrerint,  huius  tantum  rei  gratia  absol- 
ventes  ac  absolutos  fore  censentes,  Motu  proprio,  certa  scien- 
tia,  et  matura  deliberatione,  deque  Apo-tolicae  potestatis  No- 
strae  plenitudine,  volumus  ac  decernimus,  ut  deinceps,  perpe- 
tuis  futuris  temporibus ,  Al)has  ad  S.  Petri  Solesmesis  pro 
tempore  existens  Cappae  Mfjgnae,  servatis  servandis  ,  usu 
fruatur,  utque  locus  inter  Consultores  Congregationis  Vene- 
rabilium  Fratrum  Nostrorum  S.  R.  E.  Cardinalium  Sacris  Riti- 
Ijus  praepositae,  succedente  iUius  pro  tempore  vacatione,  uni  ex 
Monachis  Ordinis  S.  Benedicti  Congregationis  Cassinensis  con- 
cedi  atque  adsignari  debeat.  vel  si  jUias  ab  hac  S.  Sede  Apo- 
stolica  concessus,  adsignatns^pie  fuerit  confirmetur.  Haec  volu- 
inus  ,  mandamus ,  ediciinus  ,  decernentes  praesentes  Nostras 
Literas  semper  firmas,  validas,  et  efficaces  existere  et  fore , 
suosque  plenarios  et  integros  effectus  sortiri  atque  obtinere, 
iUisque,  ad  quos  spectat,  ac  pro  tempore  quandocuraque  s^pe 


LiTTiBRAe  a^ostolicae:  577 

ctaverit,  plenis>iiiie  suffragar-i,  sicque  in  praemissis  per  quos- 
cumque  ludices  ordinarios  et  delegatos  etiam  causarum  Pala 
tii  Apostolici  Auditores  iudicari  et  definiri  delere,  ac  irrituru 
et  inane ,  si  secus  super  his  a  quoquam  quavis  auctoritate 
scienter  vel  ignoranter  contigeiit  attentari.  Non  obstantil)iis 
Constitutionibus  et  Sanctionibus  Apostolicis,  et  quatenu^  opus 
sit,  dictae  Congregationis  etiam  iurau)ento,  confirmatione  Apo- 
stolica,  vel  quavis  firmitate  alia  roboratis  Statutis  et  consue- 
tudinibus,  caeterisque  contrariis  quibuscumque,  Datun)  Ro- 
mae  apud  S.  Petruui  sqb  Annulo  Piscatoris  die  XIX  Martii 
MDOOCLXXV.  Pontificatus  Nostri  Anno  XXIX. 


37S 

EX  S.  CflNGREGATIONE  CONCILII 


PRAKCHlDllliNTIAE  ET  lURIS  OI^TANDL 

Die  20  DeeemhrU   1873. 


c«iii|ieiifiAum  tntiU.  Extat  in  rivitate  P.  Parochialis  Eo- 
clesia  Abbatia  nuncupata  sub  invocatione  S.  Mariae  Maioris, 
quae  a  fel.  record.  Pio  Papa  VI  die  quarta  Julii  anni  1801 
a<i  iusii^-nera  Collegi;it^e  honorem  erecta  fuit.  Ex  variis  bene- 
ficiis  quae  tunc  teinporis  adnexa  reperiebantur  quinque  Bc- 
clesiis  Parochialibus  huius  Civitatis  ,  constituta  fuit  mensa 
Capitularis  distribuenrla  inter  decem  canonicos  et  quatuor  Be- 
neliciatos,  qui  ad  Beneficii  consequutionem  satis  est  ut  cleri- 
cali  ofdine  refulgeant,    uti  Bulla  erectionis  manifeste  innuit. 

Onus  coadiiivandi  Parochum  Bulla  erectionis  iniunxit  duo- 
bus  postreniis  Canonicis;  Beneficiatis  veio  ius  atfribuit  optan- 
di  ad  praefatos  Canonicatus,  servato  or.line  antianitatis ;  ita 
tamen  ut  iile,  qui  ocoasione  vacationis,  iure  huiusmodi  potiri 
vellet,  examin.mdus  prius,  et  ad  curam  animarum  exercendam 
adprobandus  es^et  ab  Ordinario. 

At  anno  .1868 ,  praeeunte  auctoritate  SSmi ,  datis  literis 
sub  die  decimaprima  augusti ,  onus  coadiuvandi  Parochum  , 
quod  vi  memoratae  Bullae  erectionis  impositum  fuit  ultimis 
duobus  Canonicis  ,  in  aliam  obligationem  translatum  est ,  ut 
raelius  consultum  foret  tam  servitio  chori  quam  curae  ani- 
marum ,  et  Parocho  concessum  ut  coadiutores  sibi  benevisos 
assumere  etiam  extra  Capituli  gremium  Uceret.  lus  tamen 
optionis  quod  antiquiori  beneficiario  ab  initio  altributunj  fiie- 
rat  sartum  tectumque  somper  mansit. 


^RA£CRDK]<ltlAE   Et   l(JRIS  Cmi!lDl  $7{) 

Volvente  anno  1871  Subdiacono  A.  P.  optimae  spel  iu- 
veni  vacans  tunc  beneficiuin  collatum  fiiit,  cuius  possessionein 
arripuit  die  vigesima  lunii.  Vacarunt  deinde  duo  alia  bene- 
ficia  fjroximo  insequenti  anno  1872.  Primum  coUatum  fuit 
Presbytero  A.  M.,  alterura  secundo  vacans  Subdiacono  S.  G. 
qui  antequam  obtineret  regium  placitum  possessionem  arri- 
pere  curavit  coUati  beneficii,  quam  revera  adeptus  est  die  vige- 
simatertia  lulii.  Postremo  praefatus  Presbyter  A.'M.  post  sibi 
relaxatum  regium  placitum  possessionem  postulavitsuiBeneficii, 
eamque  consecutiis  est  die    quinta  septembris  eiusdem   anni. 

Cum  ex  parte  Presbyteri  A.  M.  contendi  coeperit  sibi 
praelationem  deberi  ratione  ordinis  sacerdotalis  prae  memoratis 
beneflciatis  tum  in  choro  tum  in  processioriibus .  caeterisque 
ecclesiasticis  functionibus ,  unum  expertus  est  adversariuin 
A.  P.,  qui  sibi  potius  praelationem  deberi  aufuniat  ratione 
aniiquioris  ab  eo  captae  possessionis.  Hinc  ttiemoratus  Pre 
sbyter  A.  M.  supplici  libello  S.  Concilii  Congregationem  adiit 
ut  controversia  dirimeretiir.  tam  super  praecedentia  quam  su- 
per  praelatione  in  iure  optandi  occasione  futurae  vacationis 
Canonicatus ,  nempe.ut  statuatur  utrum  sibi 'competant  iura 
huiusmodi  ratione  ordinis  Sacerdotalis,  vel  potiiis  Subdiacono 
A.  P.   velut  in  receptione  antiquiori. 

Acoeptum  huiusmodi  libellum  S.  Congregatio  reraisit  Epi- 
scopo  pro  inforraatione  et  voto,  et  ut  audito  Capitulo,  ac  seor- 
sim  subdiacono  A.  P.  referret  de  bono  iure  OMtoris,  Irans- 
missa  particula  Bullae  erectionis  coUegiatae  et  constitutionum 
capitulariura. 

Respondit  Episcopus:  <  Capitulum  hac  super  re  interro- 
»  gatum  quin  sententiam  suam  panderet,  sibi  remisisse  actum 
»  resolutionis  capitulariter  editae,  ex  qua  deprehenditur  quod 
»  numquam  contigerit  casus  similis  controversiae  inter  cle- 
»  ricos  ac  Pre^byteros  B^neficiatos  sive  super  praecedentia , 
»  sive  super  iut^e  praelationis  in  optione.  Dum  autem  remit- 
»  tit  particulam  BuUae  erfectionis  Eccleaiae  Collegiatae  non 
»  potest  remittere  aliam  particulam  constitutionam  capitula- 
»  riuin  quae  adhuc  onraino  desiderantur ,  licet  pluries  a1) 
»  Episcopo  cautum  fuerit  ut  tandem  aliquando  conficereutuj' 


38(1  MAitGRDFirrrAG  er  lonis  oPTA!n>i 

>  Cum  idcirco  njhil  elicere    fas    sit    ex    statutis,  quiTiiis 
»  collegialis  ecclesia    dostituitur,   nihil  item  ab  observantia , 

>  quae  oriri  numqu-im    potiiit  ob  deficientiam  casuum  simi- 

>  lium,  remanet  ut   praesens  quaestio    tota    pendeat  a  iuris 
»  communis  di^positjone ,    qua    optio   datur  habito    respectu 

>  longioris  servitii .  ac  antiquioris  receptionis  in  Ecclesia  in 

>  qua  quis  militat,    prout    habetur  in  oap.   Cum  in  tua  de 

>  ConsueL  in    6.    Cuius  iuris  dispositionis  redditur  ratio   a 

>  Doctoribus,   quia   scilicet ,    nt  habetur  in  Decis.   36  n.  7 

>  part..   17  rec.  optiones  sunt  friictus  et  emolumenta  posses- 

>  sionis. 

>  Quin  adversetur  iuri  communi  Bulla  fimdationis,  quae 

>  onus  coadiuvandi  Parochum  imposuit  ultiinis  duobus  cano- 

>  nicis,  et  ob  id  argui  valeat  quod  beneficiati  ut  iure  optio- 

>  nis  potiantur,  debeant  necessario  esse  constituti  in  Ordine 

>  Sacerdotali;  quidquid   enim    dicendum    foret  si    adhuc    lex 

>  inemoratae  fundationis  vigeret ,  cum  illud  onus  Parochum 

>  coadiuvandi  fuerit  iam  cum    apostolica  auctoritate  commn- 

>  tatum  in  obligatione  retribuendi   certa  ac  determinata  pe- 

>  cuniae    summa   alium    quemcumque    idoneum  sacerdotem  , 
»  qui  operam  suam  impendat  in  exercitio  curae  animarum  , 

>  haud  amplius  necessario  requiritur  ad  effectum  ius  optionis 

>  exercendi,  ut  hoc  ius  sit  adiudicandum  beneffciato,  qui  non 

>  sohim   poUeat  auctoritate,  sed  etiam  honestetur   charactere 

>  sacerdotali. 

»  Cum  itaque  agatur  in  casu  de  antianitate,  nullo  habito 

>  respectu  ad  ordinem  sacerdotalem ,  et  subdiaconiis  P.  quin- 

>  decim  mensibiis  antea  possessionem  obtinuerit,  eidem  igitur 

>  tribuenda  praelatio  in  exercitio  iuris  optandi  potius  quam 

>  Presbytero  A.  M.,  qui  posterior  existit  in   adepta  Beneficii 

>  possessione. 

>  Libeat  EE.   VV.  decernere  quid  statuendum  sit  in  alia 

>  parte  controversiae  ex  causa  praecedentiae,  de  qua  simpli- 

>  citer  loquitur  Decretum,   cui  innititur  in  suo   libello  Pre- 

>  sbyter  M. 

>  Porro  si  quarumdam  ecclesiarum  consuetudr)  exquiratur, 

>  beneficiatis  postquam  fueriiit  sacerdotes  effecti  competit  re* 


<»RAEti:f)£.NriA:;  f:t  liinis  oPTAtiui  551 

>  integratio.  Cui  consuetuclini  valde  favere   mihi  videntiu*  in 
»  ^*asn  verba  Bullae  erectionis  ex  quibus  eruitur.  quatuor  bo- 

>  neficia,  quae  extaut  in  hac  filcclesia  CoUegiali ,  ad  ouin   fi- 

>  nem  praesertim  ordinata  esae  ut  iis  qui  in  sorleui  Dj^in- 

>  ni  vocati   sunl    opportuna    compararmlur   media  qai*)its 

>  eorutn  vocationi  facilius  possent    incumbere    ita    ut  laa  • 

>  dabilis  inter  eos  ad  literarum  studia  enixe  colenda,  sc- 

>  que   hahiles  et    idoneos  efficiendos    ad   ecclesiastica    inde 

>  'iiunia  obeunda  ecccitaretar  aeinulatio^  ex   qua    maxima 

>  anitnarum  saluti  proveniret    utilitas ,  et  divinus  quoque 

>  cultus  mayis  susciperet  incrementum.  Qneni    finera    pro- 

>  tecto  minus  sperandum  foret  assequi  posse,  ubi  hisce  Cle- 

>  licis  Beneficiatis  iam  in  sacris    ordinibus    constitutis  rein- 

>  tegratio  denegaretur ,   eo    magis  quia  in  hac    civitate  alia 

>  deficiunt  beneficia  quae  Clericis  pauperibus  conferri  valeant. 

>  Quatenus  itaque  censuerint  BE.   W.  ex  quadam  for- 

>  san  convenientia  votis  oratoris  hac  in  parte  as^entiendutn, 

>  mihi  liceat  rogare  istum  araplissimum  Ordine  n  ut  in  diri- 
*   niendis  quaestionibus  etiam  habeantur  in  pretio  qualitate; 

>  Ac.  praerogativae  quibus  iure  merito  praestat   suo  competi  • 

>  tori  subdiaconus  P.,  cuius  deductiones  adiunctas  remitto.  > 

Oinnibus  absolutis ,  atque  partibus'  monitis  ,   causa  disce 
^itanda  proposita  est  tum  circa  ius  praecedentiae  in  sacris  fun- 
ctionibus ,   tura  circa   praelationem   in  iure  optandi  occasione 
vacationis. 

Et  haec  pro  Sacerdote  M.  circa  ius  praecedentiae  dicta 
fuere. 

Lege  cautum  est  in    honoribus    quarumdam    personarum 
ordinem  et  gradum  servandum  esse;  proprium  enim  legis  est 
ralionabiliter  et  ordinate  statuere.    Honores  et  munera   non 
ordinalis  omnibus,  sed  potioribus  iniungenda  sunl.  L  Ho 
nores  ff.  de  decurionibus. 

Et  raerito;  si  enim  prciecedentia  raaiori  non  daretur,  ordo 
non  subsisteret,  et  confusio  sequeretur.  Hoc  posito  rairum  non 
est  si  in  iure  canonico  statutura  sit ,  ut  Presbvteri  supra 
(liaconos  et  subdiaconos  locum  habeant :  Statuimus  ut  Pre- 
sbijteri  primuin  locum,  Diaconi  secundum,  Subdiaconi  ter- 

Aela  Tom,  VIII^fa$e.  XCf,  26 


S82  PUECEbEffTixh  f:i   rORis  OMARDr 

tif^m  haheant,  et  sic  de  reliquis  observetar  ordinatifii,  etiam 

si  posferius    admHtantur.  Cap.    Stafuimus    de  maiorit,   rt 

obcdienl,  Cui  innixa  S.  R.  Congregatio  in  S.  Severini  1  Se- 

ptem.   1067  statuit,  praecedentiam  dandam   esse   seniper  di- 

gnioribus. 

Cum  itaque  praebendatum  M.  in  themnte  t>eneficiatum  P. 
subdiaconum  dignitate  ionge  antecellere  ambigi  profecto  non 
possit  ob  sacerdotii  honorem  quo  condecoratur ,  ipsi  praece- 
dentiam  dandam  esse  in  processionibus  aliisque  sacris  eccle- 
siae  functionibus  nianiLste  liquet. 

Qnin  obsit  subdiaconum  P.  antianitate  praecellere  Bene- 
ficiatuui  M.  eo  quod  prior  in  beneficii  possessione  capienda 
extiterit;  hoc  enim  ipsi  nulbim  iribuit  dignitatem,  ac  proinde 
nullum  ius  ad  praecedentiam.  Qiiare  iheinati  accommodari 
posse  videtur  decretum  Alexandri  VI[.  suh  die  20  septem- 
bris  1659.  «  Auditii  Ponpilio  Zaccarino  et  Michaele  Angelo 
»  Bonaccefusio  canonicis  clericis  colh^giatae  ecclesiae  S.   Ma- 

>  riae  a<i  Martyres  de  Roturida  nuncupatae,  inter  non  exigua 

>  spatia  dilationis ,  eisdein  repetitis  vicibus  indulta  ,  ad  iura 
»  quaecumque  cumulanda,  contra  cnnonicum  loannera  Caro- 
»  lum  Vallonum  in  sacerdotali  ordine  constitutum,  posterio- 

>  rem  praedictis  in  possessione    canonicatus  ,  ac    tandem    et 

>  novissime  relata  per  Kmum  et  Rmurn  D.  Carolum  Ghisium 

>  hiiiusmodi  controversia  in  Congrogatione  S.  Rit.  ordinaria, 
p  liabita  coram  SS.,  Sanctitas  Sua  decrevit,  canonicos  sacer- 

>  dotes  ,    quamvis   po<sessione   canonicatus    posteriores ,   ubi 

>  praebendae  non  sunt  distinctae ,   semper  ei  ubique  praefe- 

>  rendos  esse  canonlcis  inferioris  ordinis  etiamsi  possessione 

>  canonicatus  anterioribus  ,  non  obstante  immemorabili  con- 

>  suetudine  quam  abusum  impraescriptibilem  declaravit ,  ob 

>  idque  in  praedicta  collegiata  Decretum    emanatum  sub  die 

>  29  Martii  praesent's  anni  debitae  executioni  demandari,  et 

>  posthac  inviolabihter  ac  inconcusse  servari  mandavit.   > 

Nec  secus  in  Monopolitana. 

€   Pro  parte  Hyacinthi  Venetiani  canonici  sacerdotis  cathe- 

>  dralis  Monopolis  adversus  canouicum  Antonium  Sforza  cle- 
p  ricum  eiusdem  cathedraiis.  supplicatum  tuit  apud  S.  Rituum 


>  Coiigregationem  per  resolutioneiii  infrascripti  dubn:  An  su- 

>  pradictns  canonicus  clericus  sedere  debeat  tum  in  choro  , 
»  tum  in  capitulo,  et  stare  in  looo  suae  receptioais;  an  vero 

>  post  omnes  canonicos  sacerdotes,  etiam  postquam  fueritef 
»  fectus  sacerdos,  in  loco  tamen  ex  tunc  sibi  tangente;  et  ea- 
»  dem  Sacr.  Congr.  inhaerendo  aliis  resolutionibus  in  simili- 

>  bus   emanatis ,   et  praecipue   in   una  Urbis  S.  Mariae   ad 

>  Martyres  de  Rotunda  sub  diebus  29  niartii,  et  27  septem- 
»  bris  1659  iterum  declaravit,  quod  canonici,  ubi  praebendae 
»  non  sunt  distinctae  in  presbyterales,  diaconales,  et  subdia- 

>  conales ,  quamvis  antiquiores  receptione  .   non  sint  praefe- 

>  lendi  canonicis  presbyteris  ,  etiam    postcjuam  ipsi  canonici 

>  clerici  fuerint  effecti  sacerdotes,   et  tunc  nec  ipsis  compe- 

>  tere  reintegrationern  seu  praecedentiam  adversus  canonicos 

>  sacenlotes  posteriores  receptione,   cum  ius  semel  adeptuni 

>  ex  sacerdotio  numquam  amittatur ,  non  obstante  immemo- 

>  rabili  in  contrariura  consuetudine ,  quam    abusum  imprae- 

>  scriptibilem  declaravit.  Et  ita  censuit  et  servari   mandavit 

>  in  praedicta  ecclesia  eathedrali  Monopolitana,  (iummodo  ta- 

>  men  in  eadem  praebendae  sint  tantummodo  presbyterales, 

>  hac  die  17  novembris  1674.  >  Quod  idem  a  S.  Congrega- 
tione  Concilii  decretum  fuit  in  una  Sutrina  Praecedentiae 
sub  die  17  augusti  1707. 

Quae  cum  ita  sint  dubitationi    loous   non   esse    videtnr  , 
quod  beneflciato  M.  utpote  sacerdotii  dignitate  exornato  prae 
cedentia  danda  sit  in  sacris   functionibus   supra  caeteros  be  • 
neficialos  non  presbyteros  etsi  in  possessione  beneficii  priores. 

Ea  quae  pro  eodem  sacerdote  dicta  sunt  circa  o^^tionem. 

Scitum  est  optionem  esse  emolumentum,  ac  veluti  fructum 
maioris  servitii  ecclesiae  praestiti.  Cap.  uU.  de  consuet.  in 
6  verbo  antiquiores.  Atqui  dubitari  non  posse  videtur  inaius 
ecclesiae  servitium  ab  eo  praestari ,  qui  sacerdotio  fungitur , 
qnam  ab  eo  qui  subdiaconatus  ordine  praelucet.  Sane  sacer- 
dos  offert  sacrificium  pro  populo ,  sacramenta  ministrat  ,  et 
pr^aedicat;  maius  ergo  ecclesiae  servitium  praestareindubium  est. 

iNeque  dicatur  rnaius  hoc  vservitium  ab  eo  pi*aestari  qui 
aniionioi*  est;  hoc  enim  intelligendum  He  antiqniore  in  ordine, 


ZSi  mECEDCI^TlAE   ET   itJHiS   uMAlfOf 

miniiiie  vero  in  receptione.  Siquidera  siinplex  clerfcus  yA 
subdiacoQus  in  beneficii  possessionein  immissus  vel  nullum  , 
vel  leve  tantum  servitium  praestare  ecclesiae  valet.  Cum  igitur 
optio  datur  illi  qui  maius  servitium  praestitit,  cum  beneficia- 
tus  M.  utpote  presbyter  huiusmodi  servitium  contulerit,  spon- 
te  veluti  sua  fluit  ipsi  utpote  sacerdoti,  et  non  subdiacono  P. 
optionem  dandam  esse. 

Praeterea  ex  superius  dictis  manifeste  apparet  sacerdoti  M 
praecedentiam  dandam  esse  ;   nii  igitur  magis  obvium    et  na  - 
turale ,   ut  ei  etiam    praelatio  in  optando   concedatur ;   secus 
enim  illud  absurdi  eveniret,   ut  prior  posterior,  et  posterior 
prior  evaderet. 

Quae  tum  circa  praecedmtiam,  tum  circa  praelalioneni 
in  optione  allegata  sunt  pro  subdiacono  P. 

Relate  ad  praecedentiain  dictuin  est  absolutum  in  iure 
esse  singulis  in  classibus  eos  esse  anteferendos,  qui  prius  in 
suain  classem  recepti  fuerint,  tametsi  ordine  fortasse  sint  in- 
ftriores,  quod  manat  ex  illa  iuris  regula  quae  dojet  ,  ut  in 
collegiis  non  privatus  cuiusque  ordo  spectari  debeat,  sed  col- 
legii  gradus.  Hinc  enim  fit ,  ut  licet  sacerdos  canonicatum 
diaconalem  obtineat,  in  collegio  tamen  canonicorum  nonnisi 
pro  diacono  haberi  debeat;  et  aeque  sit  canonicus  diacouus , 
ac  diaconali  dumtaxat  munere  fungatur,  ac  alii  omnes  eius- 
dein  classis.  Quod  idem  dicendum  est,  si  canonicatus  snbdia- 
conalis  ei  conferatur,  qui  presbyter  sit,  aut  diaconus.  Quoniam 
igitur  qui  sunt  eiusdem  classis  aeque  omnes  sunt  canonici 
diaconi,  aut  aeque  subdiaconi,  ratio  utique  teraporis  habenda 
est;  cum  inter  eos  qui  aequales  sunt  gradu,  certum  sit,  prae- 
rogativam  temporis  circumferre  secura  etiam  praerogativam 
honoris. 

Atque  hinc  quadrare  autumat  exemplum  ex  Cardinaliura 
collegio  desumptura.  Utcumque  enira  in  presbyterorum  ordinem 
quandoque  adsciscatur  qui  aut  episcopali  vel  patriarchali  di- 
gnitate  praefulgeai ,  aut  in  orrlinem  diaconorum  qui  presby- 
teratu  poUeat  ,  non  ideo  reliquos  antecellit  eiusdem  ordinis  , 
v^ed  suus  cuique  gradus  manet  pro  antiquitate  temporis,  quo 
qnisque  eam  dignitatem  sit  assecutus.  Nemo  autem  existima- 


PRAECEDENTIAE   ET   lURIS   OPTANDf  385 

verit  in  spectatissimo  totius  ecclesiae  coUegio  id  esse  inductum 
quod  absurdum  sit  et  iuri  repugnet.  Quod  si  non  est  abso* 
num  ut  inter  eos  qui  aeque  sunt  Cardinales  ex  presbyterorura 
aut  respective  diaconorum  ordine,  anteriores  tempore  promo- 
tionis  posterioribus  antecedant ,  tametsi  maiori  ordine  priva- 
tlm  fulgeant ,  nec  absonum  nec  repugnans  videri  debet ,  ut 
idipsum  obtineat  inter  canonicos,  qui  in  collegiata  ecclesia 
aeque  sunt  canonici  diaconi  aut  subdiaconi,  nempe  ex  diaco- 
norum  aut  subdiaconorum  classe.  Quin  secus  censendum  quoad 
clericos  qui  canonicatum  subdiaconalem  obtinuerint,  minores 
ordines  nondum  egressi.  Hoc  ipso  enira  quod  clerici  subdia- 
conalem  canonicatum  assequuntur,  in  canonicorum  coUegio  pro 
subdiaconis  sunt  habendi,  et  quoad  dignitatis  gradum  aeque 
sunt  canonici  subdiaconi  ac  reliqui  omnes,  qui  vere  sunt  sub- 
diaconi  aut  diaconatum  habent  aut  presbyteratum.  Quoniam 
proinde  sunt  pares  in  gradu  coUegialis  dignitatis,  recte  hinc 
sequitur,  ut  si  terapore  anteriores  sint,  aliis  antecedant ,  qui 
eodera  illo  in  gradu  canouicatuum  subdiaconalium  sunt  poste- 
riores.  Hoc  itaque  si  in  collegio  Emorum  Cardinalium,  si  in 
ecclesiis  cathedralibus  et  collegiatis  obtinet,  nihil  certe  absur- 
di  aut  inconvenientis  esse  videtur,  si  et  in  classe  beneficia- 
riorum  procedat ;  ubi  enim  eadem  est  ratio ,  ibi  eadem  esse 
debet  iuris  dispositio.  Ex  quibus  omniuo  sequi  videtur  prae- 
cedentiam  dandam  esse  subdiacono  P.  utpote  in  beneficii  pos- 
sessione  antiquiori. 

Quoad  vero  secundura  dubiura,  seu  ius  ad  optandura,  no- 
tatum  est  pro  subdiacono  P.,  exploratum  in  iure  esse,  optio- 
nem  debitam  esse  canonico  anteriori  in  possessione,  cum  sit 
quidam  fructus,  sive  emolumentum  possessionis ,  et  competat 
non  ratione  muneris,  sed  longioris  servitii  ecclesiae  praestiti. 
Monet.  tract,  de  optio7i.  cap.  7.  quaesf.  2.  num,  36  Ghmza- 
les  ad  Regul.  8.  Cayicell.  gloss.  34.  num.  4.  9.  et  100., 
ita  ut  debeatur  non  uti  canonico ,  sed  uti  antiquiori ,  prout 
decrevil  etiam  Rota  coram  Merlin.  dccis.  746,  7ium.  34.  et 
decis.  308.  n.  6.  Quare  themati  aptari  posse  videtur  lex  2 
Cod.  de  offic.  magistr.  In  gradu  coeteros  antecedat,  quem 
stipendia  melioraj,  vel  labor  proliccior  fecerit  anteire. 


386  PRAECEDENTIAB    KT    (CKIS   OPTA^ni 

Quo  posito  nuUum  dubium  esse  videtur ,  quin  in  iurc 
optandi  praeferendus  sit  beneficiarius  P.  qui  in  beneficii  pos- 
sessione  prior  exfitit.  Quin  obiici  possit,-allata  iuris  principia 
unos  tangere  canonicos,  nec  facile  ad  beneficiarios  extendi 
posse,  cum  inter  hos  et  illos  ingens  intercedat  discrimen;  hu- 
iusraodi  enim  offensio  nec  in  iure,  nec  in  facto  consistit;  non 
in  iure,  quia  Monet.  in  tract.  de  option,  cap.  3.  n.i  et  cap.  4. 
n.  1.  tradit,  optionem  nedum  canonicis,  sed  etiam  beneficiariis 
competere  posse;  non  in  facto,  quia  Bulla  fundationis  colle- 
giatae  mentionem  faciens  de  istis^eneficiatis,  propositam  dif- 
ficultatem  evertit  dicens:  Qui  (id  est  quatuor  clerici  beneficiati) 
ad  canonicatus  et  praebendas  annexas  occasione  illorum  re- 
spective  vacationis,  servato  ordine  antianitalis  optandi  iure 
gaudebunt. 

Quapropter  tuto  concludi  posse  videtur  beneficiario  P. 
etsi  subdiacono  praecedentiam  in  Ihemate  competere,  eumque 
in  optandi  iure  e-^se  praeferendum.  Hisce  pro  utraque  parte 
animadversis  ad  sequentia  dubia,  quorum 

1.  An  et  cui  in  sacris  omnibus  functionibus  competat 
praecedentia  in  casu. 

2.  An  et  cui  competat  praelatio  in  iure  optandi  occasio- 
ne  vacationis  per  obitum ,  vel  per  resignationem  alicuin^  ca- 
nonici  in  Ctisu: 

Eminentissimi  Patres  respondere  censuerunt. 
Ad  1.  affirmative  favore  sacerdotis  M. 
Ad  2.  AflBrmative  favore  subdiaconi  P. 
Corollaria  coUigant  lectores  ex  sequentibus  quae  circa  prae- 
cedentiam  cleri  saecularis  subuecto. 

1.  Praecedentiarum  controversias  in  funeralibus  et  pro- 
cessionibus  coinponere  potest  Episcopns  brevi  manu,  sumraa- 
rie  et  de  plano,  ac  sine  strepitu  et  figura  iudicii.  S.  Congre^ 
gat.  Concilii,  fesltbus  Fr^mcisco  Leone  in  Thesaar,  Fori  Ec- 
cles.parf,  1.  cap.  8.  n.  18;  Barbosa  in  Sunim.  Apo^tol. 
verb.  Praecedentia  n.  1  et  aliis. 

2.  Praecedentia  semper  dignioribus  danda  est.  S.  Rit. 
Congi'.  in  Snncti  Severini   1  sept.  1607. 

3.  Piaecedentia  inter  Episcopos   nulla  alia   ratione  regu- 


PRAECEDENTIAi:   IT    lUIUS   OPTAiVDr  587 

latur,  nisi  electionis,  seu  provisionis,  ut  qui  prius  electus  seu 
provisus  fuit  de  aliquo  episcopatu,  alteri  postea  electo,  seu 
promoto  praecedat  S.  Rit.  Congreg.  in  Segobien.  31  mar-^ 
tn  1609. 

4.  Praecedentia  Episcoporura  in  Conciliis  Provinciaiibus 
sfatuenda  est  iuxta  tempus  ordinationis,  non  autem  secundum 
dignitatem  ecclesiarum.  iS.  Congreg.  Concilii  die  9  apri^ 
lis  1596. 

5.  Praecedentia  semper  rlebetur  c;inonicis  ecclesiae  cnthe- 
dralis  supra  canonicos  ecclesiae  coUegiatae  etiam  in  associan- 
dis  funeribus  propriae  ipsius  collegiatae  parochiae.  S.  Congr. 
Rit.  in  Praenestina  Cavarum  28  augusti  1618. 

6.  Praecedentia  in  processionibus  et  funeralibus  danda 
est  canonicis  Ecclesiae  Cathedralis.  S.  C.  Rit.  i?i  Ripan.  30 
lulii  1616. 

7.  Praecedentia  debetur  canonicis  Ecclesiae  Collegiatae 
supra  Collegium  Parochorum  et  aliorum  Presbyterorum  etiam 
ipsius  civitatis ,  dum  occasione  Synodi  ,  vel  alterius  similis 
causae  simul  conveniunt.  S.  C.  Rit.  in  Faventina  Brisiguel^ 
lae  12  mart.  1616. 

8.  Praecedentia  inter  Curatos  Ecclesiarum  Parochialium 
non  ratione  regulae  sed  ratione  antianitatis  ,  seu  praerogati- 
vae  Ecclesiae  Parochialis  Cui'atis  danda  est.  S.  C.  Rit.  in 
Asten.  21   martii  1609. 

9.  Praecedentia  semper  debetur  Clero  saeculari  supra  Re- 
gulares,  etiam  in  ipsoruQi  Regularium  Bcclesiis.  S.  C.  Rit. 
in  Firmana  Terrae  Sanctae  Victoriae  31  martii  1618.  Et 
alias. 

10.  Praecedentia  inter  Presbyteros  sumitur  ex  antianitate 
ordinis ,  non  ex  gradn  Doctoratus  ,  quia  Presbyteratus  ordo 
longe  dignior  est,  quam  gradus  Doctoratus.  S.  C.  Rit,  in  Me 
diolanen.  29  nov.  1603. 

11.  Beneficiatus  in  Bcclesia  sui  beneficii  praecedentiarn 
habere  debet  supra  alios  Beneficiatos  in  eadem  Ecclesia  non 
sacerdotes.  S.  C.  Rit.  in  nullius  Provinc,  Flor.  de  m^^se 
Innuar,  1633. 

12.  Praecedontia  inter  simplices  Presbyteros  debetur  an- 


388  PRAECEDIINTIAE    KT    lUIUS    OPIAM)! 

lianis,  nisi  Presbyteri  minores  suppleant  vices  et  munu>  P;i- 
rochi.  S.CMit.  in  Praenesfina prnecedenfiae  13  Aag,  1701. 

13.  In  processionibus  quae  finnt  cum  interventuCapitulica- 
thedralis  praecedentia  debetur  Beneficiatis  eiusdem  supra  Pa- 
rochos.  S.  C.  Rit.  in  Taurinen.  2  OGtobr.  1683. 

14.  Praecedentia  quae  debetur  Parochis  perpetuis,  eadem 
debetur  Parochis  et  Curatis  amovibilibus  ad  nutum,  quia  etiam 
hi  gaudent  praerogativis  Parochorum  pernetuorum.  5.  C. 
Concil.  in  ufia  Comensi  27  mnrtii  1706. 

Quibus  et  haec  alia  quaquaversusoptima  coroUaria  adiungo. 

15.  Vos  autem  non  sic;  sed  qui  maior  est  in  vobis,  fiat 
sicut  minor,  et  qui  praecessor  est ,  sicut  ministrator.  Nam 
quis  maior  est,  qui  recumbit  an  qui  ministr.it?  Nonne  qui 
recumbit?  Ego  autem  in  medio  veslrum  sum^  sicut  qui  mi^ 
nistrat. 

16.  Vos  vocatis  me,  Magister  et  Domine;  et  bene  dicitis; 
sum  etenim.  Si  ergo  <^^o  lavi  pedes  vestros,  Dominus  et  Mor- 
gister,  et  vos  debotis  alter  alterius  lavare  pedes.  Exemplum 
enim  dedi  vobis ,  ut  quemadmodum  Ego  feci  vobis ,  ita  et 
vos  faciatis. 

17.  Discite  a  me  quia  mitis  sum  et  humilis  corde. 

18.  Omnis  qui  se  exaltat  humiliabitur ,  et  qui  se  hurai- 
liat  exaltabitur. 

Auctor  horum  Corollariorum  dignoscitur. 

19.  Ergo  hurailiamini  in  conspectu  Domini,  et  exaltabit 
vos.  lacob.  IV.  10. 


38.; 
ELKCKONiS  VICARII  CAPITUIARfS, 


Die  0.   Anrjnsti  1862. 

eoiH|i«ttdiiiiti  r«ctu  Episcopu^  l)ioe<"esis  R.  vita  fniicdi:^ 
est  die  6.  Augusti  1861 .  in  civitate  quae  a  sua  Cathedrali 
haud  parum  distabat.  Attamen  (luol)us  diebus  vix  elapsis, 
nuncium  mortis  transmissum  fuit  Capitulo  per  Vicarium  Dioe- 
cesis  alterius,  epistola  ad  id  missa.  Capitulares,  nuUa  inter- 
iecta  mora,  per  F^raepositum  intimati  in  primam  convenere 
Sessionem,  qua  destinatis  Episcopo  defuncto  in  diem  13.  eius- 
dem  mensis  funerum  honoribus,  Canonicis  ex  constitutioDum 
praescripto  indicta  lex  est  bis  uuaquaque  die,  absque  nova 
convocatione ,.  in  aulam  capitularem  conveniendi  ut  negotiis 
Dioeceseos  consulerent,  et  quae  Cipitulo  tributa  erat,  iuris- 
dictionem  exercerent  donec  Vicarius  Cnpitularis  eligeretur. 
In  sequenti  die ,  quae  9.  erat  mensis ,  vespertino  conventu 
non  defuerunt  qui  proponerent  Vicarii  Capitularis  electionem 
peragendam  esse  ante  solemnia  Episcopi  funera,  ne  octo  die^ 
a  Concilio  Tridentino  electioni  assignati  inutiles  forte  prne- 
terlaberentur ,  veruiu  nuUa  de  hac  re  coUata  sententia,  ab 
aula  Canonici  recesserunt. 

Die  10.  in  matutiua  Sessione  iterum  hoc  negotiuin  ad 
examen  demandatum  fuit  ;  sed  dissidentibus  in  utramque 
partem  Canonicis,  nuUum  de  anticipanda  electione  decietum 
confectum  est.  Interim  Canonici,  qui  electionem  diutius  dit- 
ferri  non  patiebantur  duos  a  peracta  Congregatione  absentes 
Canonicos  admonitos  voluerunt,  vespertina  proxima  Sessione 
inceptum  iri  pro  Vicarii  Capitulaiis  electione  scrutmium. 
CoUectis  deinde  in  Sessionem  Canonicis .  quaestio  mota  est 
an  inchoari  electio  deberet .  datisque  suffiv^giis ,  aifirniativa 
sententia  praevaluit.  Et  frustra  obsistente  Decano  qui  etiain 
ab  aula  ciisc^ssit,  electio  coepta  est.   Porro  cum  quinque  >.;-. 


390  rLECTlONIS    VJCAHII    CAPirULARIS 

lnmrnodo  Cnnonici  magisterii  doctoralis  titulo  decorati  repe- 
rirentur,  lios  quinque  tantum  electione  passiva  gaudere  de- 
claratum  est,  et  cli.irtulae  eligibilium  nomine  signatae  cuique 
distributae  sunt,  non  distributa  tamen  cuique  ex  eligibilibus 
Canonicis  chartula,  quae  nomen  ipsius  eligibilis  praeseferebat. 
Depositis  suffragiis ,  Praepositus ,  Canonicus  a  Secretis ,  et 
senior  Canonicus  schedas  perlegerunt  singillatim ;  attamen  ea 
priraa  vice  nemo  maioris  partis  Capituli  suffragia  retulit ; 
proindeque  electione  infecta,  Sessio  soluta  est.  Quod  iterum 
et  tertio  contigit ;  quarto  tamen  scrutinio,  quod  in  vespertina 
Sessione  diei  decimaequartae  mensis  eiusdem  celebratum  est, 
praesentibus  viginti  Canonicis  integrum  Capitulum  efforman- 
Tibus,  quorum  tamen  unus  nempe  clericus  G.  iunior  electione 
activa-  ex  defectu  Ordinis  carebat,  datisque  suffragiis,  decem 
{)ro  Canonico  S.  suffragia  reperta  sunt ;  et  cum  enunciatum 
esset :  <  risultata  la  maggioranza  a  favore  del  Rfho  Ca- 
nonico  S.  >  statim  conclamatum  est  Canonicum  S.  electum 
fuisse  in  Vicarium  Capitularem.  Mota  vero  quaestione  an 
reapse  ob  praesentiam  supradicti  Clerici  G.  qui  a  suffi-agio 
jibstinuit,  maior  pars  Capituli  electioni  consenserit,  res  ple- 
nius  definienda  in  aliam  Capitularem  Sessionem  remissa  est. 
Quae  cum  die  16.  eiusdem  mensis  celebraretur,  Archipresbyter 
soiemniter  protestatus  est,  electionem  Vicarii  Capitularis  pei- 
;ictam  die  14.  Augusti  irritam  esse ;  Canonicus  tnmen  S.  cum 
in  eius  sententiam  caeteri  praesentes  Canonici  concessissent , 
Vicarii  Capitularis  oflScium  assumpsit ;  illudque  statim  exer- 
cere  aggressus  est. 

Male  rem  tulit  Archipresbyter  et  ad  Sacram  Concilii 
(  ongregationem  confugit,  declarari  expostulans,  irritam  proi^ 
sus,  et  invalidam  esse  electionem  Canonici  S.  in  Vicarium 
Capitularem.  Sacra  Congregatio  praeprimis  Canonico  S.  li- 
teris  diei  7.  lanuarii  illius  anni  commendavit,  ut  Archipre- 
sbyterum  prudenti  consiiio  et  charitate  a  suo  proposito  re- 
Mioveret,  et  ad  ratam  habendan  electionem  adduceret.  Qui 
tamen  cum  in  irritum  cessisse.t  conatus,  partihus  indicta 
lex  est,    ad   S.  C.  Congrejiationem   propria  iura  deducendi. 


ELFXr.ONiS    \MAIlll    <:AlMTlJf.AUIS  391 

icriipitjsuytero  eleclionem  oppugnanti  socius  adiuncfus  est 
Decanus,  qui  derluctiones  ad  suam  protuendam  sententiam 
factas  firmavit  et  ratas  habuit, 

Hlsccptatl»  syitopciea. 

BA  QIJAE   IN  SUI   FaVOREM    ARCHIPRESBYTRR   PRODUXIT. 

Ciini  Concilium  Tridentinum  nihil  de  speciali  forma  per- 
afifendae  electionis  Vicarii  Capitnlaris  decrevisset ,  arguebat 
Archipresbyter,  electionem  hanc  faciendam  fuisse  iuxta  ea 
qu^ie  in  Cap,  42,  de  elecL,  praecipiuntur  observanda  in  ele- 
ctione  Praelatorum.  Vicarius  enim  Capitularis  iurisdiction^m 
exercet  qua  Praelatus ;  Marcheffi,  prax.  Vtc.  Capit.  tit.  2. 
Caput  illud  ita  se  habet :  <  qitia  propter  diversas  elecfimnm 
formas,  quas  quidam  invenire  conantar^  et  multa  impedi^ 
menta  proveniitnt ,  et  magna  perirala  imminenf  Erlcsiis 
viduatis ;  stattiimus  ut  cum.  elecfio  faerit  celebranda.  prae- 
sentibus  omnibus^  qui  debent  et  rolunt  et  possunt  commode 
interesse;  assumantur  fres  de  Collegio  fde  digni  qui  secrcfe 
et  singillatim  vota  cunctorum  diligenter  exquirant  et  in 
scriptis  redacta  mox  publicenf  in  communi ;  nullo  jjrorsus 
appellationis  obslaculo  interiecto ;  ut  is  collafione  habita  eli- 
gatur  in  quem  omnes  vel  maior  et  sanior  pars  Capifuli 
consentit.  Aliter  electio  facta  non  valeal,  >  Ex  allato  capite 
quasdam  conclusiones  arguit  Archipresbyter  de  legitima  nempe 
convocatione  praemiltenda  ;  de  scrutatoribus  assnmendis,  de 
sufFragiis  secreto  exquirendis,  iisdenique  publicandis,  et  de 
collatione  fricienda  ut  appareat  quinam  maioris  et  sanioris 
partis  vota  retulerit. 

Quoad  legitimam  convocationem  prae  oculis  habendam  esse 
subiungit  regulam  ,  quae  explicite  traditur  in  Cap.  8,  §.  7. 
Constitutionum  Capitularium  Ecclesiae  R.,  quae  ita  sta- 
tuunt ;  <  Omnia  Capitula  indiceniur  una  die  pro  alia  se^^ 
quenti  per  notulae  affixionem  ad  valvas  nulae  Capitularis. 
Hanc  ./iUmationem  statim  Sacristae  minares  Cajritulares  per- 
sonalifcr  sintjulis  de  Capitulo  propria  in  domo  exequentur.  w 


392  ELECTIO.Xrs    VfCARfl    CAPtmARIS 

Capite  vero  XI.  earumdem  Constitutionum  et  alia  traditur 
regula  :  «  Hamana  priidenfia  postalat  ut  magis  ardua  ne^ 
gotia  differa^itur  ad  sequrns  Capitulum ,  et  sic  matnrius 
considerentur.  >  Et  iis  praemissis  de  omnibus  Capitulis  in 
genore;  in  specie  de  Capitulis  ad  electionem  Vicarii  Capitu- 
laris  peragendam  ,  Constitutiones  anni  1831.  haec  habent : 
«  Ab  obitu  Episcopi  usque  ad  Vicarii  Capitularis  electionem 
CapitiUum  bis  in  die  congregetar ,   nimirum  post  Prima^n 

et  post   Vesperas,  et  absque  alia  intimatione sacris 

completis  expiationibus  et  Episcopi  cadavere  ad  tumulum  de^ 
mandato,  Capitulum  celebretur  pro  Vicarii  Capitularis  ele^ 
ctione.  >  Idem  quoad  quotidianas  Canonicorum  Congregationes 
statuunt  Constitutiones  anni  1851. ;  distinctionem  nempe  satis 
l)erspicuam  fieri  ibter  ordinarias  Congregationas  et  solemne 
Capitulum  in  quo  electio  Vicarii  peragenda  est.  Congregaiio- 
nes  illae  nova  intimatione  non  indigent ;  non  refert  enim  si 
nliqui  absint  Canonici,  prout  de  facto  saepe  ob  gravia  munia, 
({uibus  nonnuUi  detinentur,  abesse  coguntur.  Non  idem  vero 
«le  Capitulari  Sessione  dicendum  ;  in  qua  niaximum ,  procul 
dubio,  negotium,  Vicarii  nempe  electio,  peragitur. 

Quare  Sessioni  eiusmodi  ea  verba  Constitutionum  applicari 
debent :  m  Humana  prudentia  postulat,  ut  magis  ardua  ve^ 
gotia  differantur  ad  sequens  Capitulum.  >  Hinc  mos  fuit  ad 
valvas  Aulae  Capitularis  intimationem  affigi  ne  quis  ignoran- 
tiam  allegare  possit ,  et  ideo  ad  Vicarium  rit^  eligendum  , 
ordinariain  Comitiorum  convocationem  non  sufficere.  Praeterea 
cum  in  memorato  Cap.  quia  propter,  legatur,  vota  cuncto- 
rum  et  in  scriptis  redacta  secrete,  singillatim  et  diligenter 
exquirant ;  Constitntiones  Capitulares  Cap.  XI,  praecipiunt: 
<  Secundum  canonicas  Constitutiones  in  hac  electione  omnia 
per  schedas  peragentur.  >  Porro  inquisjtio  illa  suffragiorum, 
quae  in  scriptis  seu  per  schedas  diligenter  instituenda  est, 
ut  inde  collatio  zeli  ad  zelam  fieri  possit,  et  periculum  r^ 
moveatur,  ne  sibi  quis  det  sufl\agium,  absque  dubio  exposcit, 
ut  nomina  eligentium  et  eleciorum  dignoscantur.  In  eadeni 
ergo  scheda  utrumque  nomen  est  notandum.    Collecta  autem 


tLfidtlONfS    VICARtl    CAPITIJLAKIS  §93 

suffragia  et  nuraerata ,  mox  publicanda  esse  iubet  Pontifex 
in  recitato  capite ;  ita  ut  nullo  actu  extraneo  longiorive  horae 
intervallo  interpositOj  fiat  publicatio.  Peracfam  publicationem 
coUatio  suifragiorum  excipere  omnino  debet,  nisi  Canonici 
irritam  velint  electionem  celebrare,  uti  statuit  Gregoriu:^  IX. 
in  Cap.  I.  de  Electione,  Ex  hac  vero  collatione  ille  ex  prae- 
scripto  Constitutionum  Capitularium  anni  1831.  in  Vicarium 
electum  censebitur,  qui  duas  ex  tribus  suffragiorum  partibus 
retulerit.  Ita  enim  Articulo  XI.  earumdem  Constitutionum 
definitum  esse  ait  Archipresbyter,  cui  hoc  prooemium  praefi- 
citur  :  «  Hic  articulus  fuit  in  cortsulentium  Canonicorum 
coetu  lectus  et  approbatus  die  6.  Aprilis  1826 ;  et  ab  Epi- 
scopo  nostro  B.  confirmatus,  et  in  Ada  S.  Visi/ationis  re- 
latus  die  10.  eiusdem  mensis  et  anni.  >  Haec  ergo  lex  est, 
quam  Canonici  R.  spernere  nulla  ratione  possunt.  Proinde(|ue 
electus  haud  erit,  qui  duarum  ex  tribus  partibu>  suffragia 
non  retulerit. 

His  animadversis,  conqueritur  primo  Archipresbyter  legi- 
timam  non  praeextitisse  Capituli  convocationem  Vicario  Ca- 
pitulari  eligendo.  Die  octava  Augusti  Canonici  convocati  diem 
statuerunt,  qua  iusta  solemnia  Episcopo  persolverentur.  In 
Sessione  vero  quae  die  nona  habita  est  post  Completorium , 
proponentibus  quibusdam  Canonicis  ad  Vicarii  electionem  quam 
cito  esse  deveniendum ,  fortiter  ceteri  obstiterunt,  neque  ul- 
lum  captum  consilium  ;  in  sequentibus  autem  Comitiis  ma- 
tutinis  diei  decimae  iterum  renovata  quaestione,  Praepositus 
prima  Capituli  dignitas ,  haec  verba  protulit ,  ut  adversae 
partis  studia  compesceret :  vos  rogo  supplex  et  per  aniinae 
meae  tranquillitatem  ut  exequiarum  implementum  attendere 
velitis  sicuti  in  prima  Sessione  statuimus.  Piaepositi  senten- 
tiae  Archipresbytw  pluresque  Canonici  adhaeserunt,  et  Con- 
gregatio  soluta  est.  Patet  ergo  Canonicos  ad  electionem  in 
Sessione  vespertina  eiusilem  diei  absque  legitima  et  solemni 
convocatione  devenisse.  Nec  tamen  aliquid  valet  exceptio,  ante 
electionem  nempe  incipiendam,  maiorem  partem  Capituli  con- 
j5eiisi-4se  ut  inciperetur ;  nam  octo  Capit.ularer>  adversati  sun(» 


^di  ELECTIONIS    VI€ARll   CA^ITULAfttfS 

et  cum  de  re  agatur ,  quae  singulos  tangit ,  agitur  enim  ffe 
exercitio  potestatis  ejigendi,  quae  singuloruiu  est;  eoruin  dis- 
sensiis  ceteris  consentientibus  officiat  oportet.  Hac  ratione 
motus  Decanus,  protest.;itione  emissa,  ab  Aula  discessit. 

Tamen  ad  electionein  ceteri  deveniunt ,  quin  ullas  prae- 
ponerent  dispositivas  consultati»  nes,  quae  ex  Cap.  56.  de 
Eledione  et  Olos^a  a»l  Cap.  21.  eiusdeni  tituH  omnino  ne- 
cessariae  sunt ;  Ferraris  V.  Klectio  Art.  4,  n.  5. :  Vocalibus 
vocatis  et  in  unum  conventls,  sunt  anle  elecfionem  liabendi 
tractatus  consultorii ;  qiiin  uUum  de  subiect(jruin  eligehdorum, 
praeseptim  pro  hisce  temporibus ,  idoneitate,  eximen  insti- 
tuerent.  Nec  defuit  et  alius  substantialis  defectus  ;  etenim 
schedae  distributae  sunt,  quae  unico  eligibilium ,  omisso  eli- 
gentium  nomine,  nntabantur  ;  quod  uti  superius  monebatur 
alienuin  est  a  sacrorum  Canonum  mente,  ah  asserta  Docto- 
rum  seutentia,  et  rem  periculi  plenam  facit.  Haec  quideni  in 
prima  Sessione ,  quae  effectu  electionis  caruit ,  contigerunt  ; 
sed  eadem  omnino  in  aliis  Sessionibns  obtinuerunt  donec  ad 
electionem  deventum  est.  In  postrema  vero  Sessione,  praeter 
antecodentium  Sessionum  viti.i  ct  defectus,  plura  alia  Archi- 
presb\ter  contra  validitatem  electionis  redarguit.  Et  primo 
satis  compertum  non  esse  ait,  utrinn  Canonicus  S.  maiorem 
suffr.igioruin  partem  reapse  conse(|nutns  fuerit.  Nam  cum  no- 
vem  suffragia  pro  eodem  Canonico  lecta  iani  fuissent,  Prae- 
positus  qui  scrutinio  praeerat  coUegns  respiciens  motum  fecit 
qui  significat:  ad  finem  pervenimus ,   et  verbum  protulit :    at 

neque  hodie Interim  vero  Secretarius  aliam  sehedam 

(ixhibuit,  quam  Praepositus  excipiens  miratus,  ait:  adest  ue 
et  alia  ?  eamque  1  git,  quae  decimum  erat  pro  Canonico  S. 
suffingium. 

Quamvis  ex  nonnullis  adiunctis  dubitare  liceat  an  vere 
decern  Canonicus  S.  vota  obtinuerit ;  tamen  concessis  eidem 
etiani  decem  snffragiis ,  haud  sequitur,  ail  Archipresbvter , 
eumdem  Canonicum  inaioris  partis  OapituH  suffragia  obtinuisse. 
Viginti  enim  aderant  Canonici,  et  licet  unus  ex  Ordinis  de- 
fdctu  suffragiuni    non  de.ierit,    cum  ipse  tamen  interesse  Cu- 


ttECtlOI^IS   VlCARIf    CA^ftULARIS  iS^Oo 

pitulis  lent^batur,  uti  praesens,  Archipreshytep  ait,  augero 
debebat  suffragiorum  nunierum.  Ergo,  concludit,  non  ad  (V)s 
tantum  qui  ius  habent  suffragii,  sed  ad  eos  etiam  respicien- 
duni  est  qui  iure  intersunt  ut  maior  pars  suffrngiorum  de- 
finiatur. 

Quod  si  haec  electioni  infirmandae  paria  non  sunt,  appel- 
landum  esse  aiebat  ad  Constitutiones  Capituli  R.  Etenim  ut 
superius  relatum  est,  Art.  XI.  Constitutionum  anni  1831., 
qui  Capitulo  ob  peculiarem  acceptationem  et  Episcopi  confir- 
raationem  loco  legis  est,  duas  ex  tribus  suffragiorum  partibus 
ad  Vicarium  Capitularem  eligendum  exposcit;  has  duas  sul- 
fragiorum  partes  praedictus  Canonicus  non  est  assecutus ;  Vi- 
carias  ergo  Capitularis  electns  non  est.  Deinde  electio  iuxta 
Cap.  42.  de  Eiectione,  §.  2.  illico  publicanda  fuisset,  quae 
publicatio  omnino  defuit  iuxta  Archipresbyterum.  Cum  eniiu 
Capitulares  in  eadem  Sessione  convenerint,  Doctorum  senten- 
tias  exquirendas  esse  antequam  electio  publicaretur,  die  16. 
Augusti,  intimato  Capitulo  extraordinario,  quin  uUum  de  va- 
liditate  electionis  examen  praeponeretur,  Canonicus  S.  Vicarii 
Capitularis  oflScium  occupavit. 

Et  haec  omnia  quoad  formam  et  solemnitales  electionis  ; 
quoad  electi  vero  personam  Ar'chipresbyter  ea  exhibet  quae 
Concilium  Tridentinum  Sess.  24.  Cap.  16,  de  Reform.  in  hac 
re  statuit :  Item  Officialem  seu  Vicarium  comiituere  vel  exi- 
stentem  confirm^re  omnino  teneatur,  qui  saltem  in  lure  Ca- 
nonico  sit  Doctor  vel  Licentiatus,  vel  alias,  quantum  fieri 
poterit  idoneus.  Hanc  ergo  disposilionenj  expendens  adnotat, 
Concilium  subiecti  idoneitatem  praecipue  voluisse,  qune  ex 
saniori  doctrina ,  prudentia  ,  iustitia ,  ex  virtutibus  scilicet  in 
Pastore  requisitis  resultat.  Testimonium  vero  gradus  Dooto- 
ralis  tantummodo  inspexit  et  requisivit,  quritenus  idoneitati 
huiusmodi  conferat  et  conmngatur,  non  autem  illum  inspexit 
tamquam  testimonium  honoris,  quia  honor  immerentibus  etiam 
alKiuando  tribuitur.  His  praeterea  nonnulla  etiam  Archipre- 
siAler  addidit  de  stuaio,  quo  Canonicus  S.  propitip3..sihi.  iu 
eleclione   nonnullos  Canonicos   reddere   Qonatus  esl ;    ex  qui> 


396  ELfiCTioNis  vtciaii  cAMmAnfs 

redarguendus  esset,  ut  ait,  ad  traraites  Oap.  26,  do  Rloot.  : 
Quo  eligi  non  possunt,  tit  legitw\  ambitiosi  qui  nempe  alios 
sollicUdrunt  precibus,  ut  eligerentur  ipsi. 

KA  QUAE    IN  SIJI   FAVORKM    CAPITULUM    R.    PRODUXIT. 

Capitulum  tanien  omnihus  respondebat  Archipresbyteri  dif- 
ficultatibu^.  Et  quoad  convocationis  defectuni  anirnadvertebat 
in  prima  ipsa  Sessione  CMnonicos  decrevisse  iux<a  Capituli 
constitutiones  bis  qualibet  die  absque  nova  intimatione  Ses- 
siones  capitulares  celebrandas  osse,  quousque  Vicarius  Capi- 
tularis  eligeretur:  idque  in  more  fuisse  anteactis  etiam  tenl- 
poribus.  Convocatio  igitur  prima  ad  omnia  quae  celebranda 
erant  Comitia  sese  extendebat ,  eamque  titi  talem  Canonici 
omnes  habnerunt.  Praeterea  cum  in  Sessione  matutina  diei 
10.  Augusti  st^tutuni  fuisset,  in  vespertina  eiusdem  diei  Ses- 
sione  incipiendam  fore  electionem  Vicarii  Capitularis,  qui 
aberant  Canoniei  de  capto  consilio  admoniti  sunt.  Mininie 
idcirco  intempestive  incepit  electio,  licet  ipsa  locum  habuerit 

contra  voluntatem  octo  Canonicorum Canonici  siquidem 

oinnes,  praeter  unum,  ratam  habuerunt,  responsionem,  quam 
duo  Cmonici  deputati  in  scriptis  Decano  huiusnmdi  defectura 
obiicienti  dederant ,  licet  ratihabitio  absolute  uecessaria  non 
fuisset ;  per  sententiani  enim  maioris  partis  Capituli,  de  in- 
cipienda  ipsa  die  decinm.  Vicarii  electione,  poteslas  eligendi, 
quae  singulorum  est,  nullam  omnino  iniuriam  aut  limitMioneni 
passH  est.  Non  agebatur  siquidem  de  cuiusque  Canonici  ele- 
ctionis  iure  in  aliquem  veluti  compromissarium  transferendo , 
in  qua  re  voluntas  singulorum  requireretur  ;  sed  de  prae  - 
nienda  ipsa  electione,  quae  res  est  potius  Capituli  quam  sin- 
gulorum.  Canonici  praeterea  qui  ante  funera  Episcopo  per- 
agenda  inteinpestivain  existimabant  electionem,  suffi-agiura  asl 
quaestionem  definiendain  exhibendo,  implicite  decisionem,  quae 
maioris  partis  Capituli  esset,  acceptarunt,  Ceterum  animad- 
vertendum  est,  aiebat  Capitulum,  Episcopum  obiisse  longo  ;i 
sua  Dioecesi,  nec  deesse  exempla  in  ipsa  Ecclesia  R.  electio- 
nis  Vicarii  Capitularis  aute  funeium  honores  Episcopo  tril)u- 


BLBGTIOm   VlCARir   CAPimARIS  o?.  J 

tos,  celebratae  ;  ceu  constat  evenisse  nnno  1831.  Mini»ne 
tandem  veritati  consonum  est,  quod  ohiiciehat  tertio  looo 
Archipresbyter ,  eJectioneni  nempe  carui^^e  sp,  tio  nniu^  ad 
aliam  diem  ;  nara  electio  non  ipsa  die  clt*cinia,  sed  in  respe- 
ctiva  Sessione  diei  quatuordeciinae  completa  est ,  adeoqne 
tempus  consultationibus,  precihus  iisque  omnibus  qnae  electioni 
rite  peragendae  poterant  prodesse,  nuUatxjnus  defuit. 

Prosequebatur  deinde  Capitulum  adnolando  electionis  for 
mam,  quae  in  Capite  quia  py^opUr  pra<'scrihilur,  propriam  esse 
electionis  Praelatorum   quorum   interilu    Ecdesia  Pastore  vi- 
duatur;  ceu  facile  patet  ex  prooemio  capifis. 

Re|)eriuntur  sane  Doctores  quidam  qni  hanc  formnm  se- 
creii  sTutinii  adhibendam  esse  commendant  in  Vicariis  Ca- 
pituhiribus  eligendis.  Sed  melioris  notae  scriptores  uti  Pijrn^j^t. 
toui.  8,  consult.  o4 ;  De  Luca  De  Canonicis  Disc.  26,  n.  3 
e<  seqq.;  Garcias  De  Beneficiis  Cap.  7,  part.  5,  n.  21.  22, 
(lo(»ent  nuUo  modo  eam  formara  uecessariam  esse  in  electioue 
Vi(*ani  Capitularis  (1). 

Neque  necessarium  esse  subiungit  ad  f^rmam  srrutinii 
st»ci(»ti  cum  inscriptione  utriusque  nominis  eli«^entis  et  eh^cti 
sose  ahsolute  referre.  Constitutiones  siquidem  Cathech-alis  K<;- 
clesiae  R.  iuhent  electi(mes  fieri  per  schedas  secuudum  cano- 
nicas  conslitutiones  ;  atqui  fatentihus  plurimis  Doctorihus  di- 

(1)  PraetiTenndnm  haad  est  qaod  in  »  gnbiecta  materia,in  qna  nonagitnrnec 

prupositnm  scripsit  De  Lnca   loco  cita-  «  de   vera  electione  ,  nec  de  i»rae8cnta 

to:tt  Licet  enim  reiecta  opinione  Gemin.  n  tione,  sen  nominatione  exigente  postse 

»  et   Lambert .    receptnm  sit ,    seqnen-  n  alinm  actnm  ad  sni  perfectionem,  sed 

»  do   opinionem  Archidiaconi  et  Fran-  n  agitnr  de  simpltci  depntatione  sonan- 

n  chi  et   aliornm  nt    dictae    Decretalis  n  te  in  mandatnm,  qnod  Episcopns  vel 

n  dispositio  procedat  nednm  in  Praela-  :>  Praelatns  vel  oins  loco  Capitnlnm  Vi- 

n  tnris,  sed  etiam  in  inferioribns  Bene-  «  cario   dare   dicitnr  ,    qnod    mandatnm 

n  ficiis;  attamen  id  procedit  quando  agi"  „  ^d  sni   essentiam  non  exigit  scriptu- 

»  inr  de  actn  qni  exigat  ad  eins  perfe-  „  ram  sed  etiam  oretenns  dari  potest... 

n  ctionen     anctoritatem  buperioris ,   ut  ,  Litterae  8iqnide.ii  patentes  expedian- 

»  est  in  casn  electionis,  quae  indiget  con.  ,  tnr  ad  probationem,  nun  antom  ad  snb- 

n  ftrmatione.  Vel  ubi  agitur  de  praesen-  »  stantiam    vel  ad  perfectionem  actns  , 

»  tatione  sen  nominatione  ad  Beneflcinm  „  cnm  nuUo  inre  cautnm  Bit,  «ms  reqni- 

n  nnde  neceasaria  sit  institntio  sen  pro-  .  ri  dA  snbstautiB  - 
9  visJ^»  QQperioris.  Secos  antcm  in  hae 

Acfa  rom.   Vlll.Ja^cXCl.  *      .  -  -                   ^ 


a9g  «.ECTioNis  vrcARir  ci^pvnjtAm 

versae  danfur  electionum  forinae  quae  sacris  Canonibus  con- 
formes  omnino  existimantur.  Quod  vero  in  re  de  qua  agitur, 
quaostionem  dirimere  videtur  .  factuin  est  ipsorum  Capifula- 
rium,  qui  recentiora  Statuta  Capituli  redegerunt,  eaque  simnl 
cum  aliis  confirmaverunt.  li  porro  Capifulares  cum  demortuus 
esset  Bpiscopus  B.  Vicarium  elegerunt  eadem  forma  usi,  quani 
hodierni  Capitulares  adhit>uerunt. 

Sed  nec  ulla  suspicio  fraudis  in  ip^a  schedularum  praepa- 

ratione  et  distributione  oriri  poluit Nam  commoditalis 

gratia  optimae  fidei  Canonicus  Secretarius  easdem  praeparavit, 
et  distributio  eo  modo  facta  est,  ut  nemo  unus  de  gestorum 
integritate  in  variis  Sessionibus  dubitaverit.  Hic  vero  monent 
Capitulares  nullam  hodie  vim  habere  Constitutiones  anni  1831., 
quHS  Aichipresbyter  invocat,  ut  duas  suifragiorum  part^s  pro 
electione  Vicarii  Capitularis  necessarias  suadeat.  Eae  siqui- 
deni  saepius  diversis  propositue  Bpiscopis  ut  confirmarentur 
numquam  probatae  et  confirmatae  fnerunt.  Negari  equidem 
non  posse,  subiungebat  Capituluin,  Art.  XI.  earumdem  Con- 
stitutionum  auctoritatem  Bpiscopi  B.  retulisse  ;  verum  cura 
novao  anno  1851.  confectae  et  ab  Bpiscopo  probatae  fuerint 
Constitutiones ,  quae  nulla  habita  distinctione  inter  negotia 
maioris  et  minoris  momenti  quamlibet  decisionem  maioris 
partis  Capituli  iudicio  tribuunt,  vires  Art.  XI.  omnino  dele- 
cisse  (licendum  est.  Regi  ergo  debet  electio  ad  tramites  no- 
v;iru:n  Constitutionum ,  quae  duas  ex  tribus  partibus  suffra- 
gioruin  non  requirunt. 

Ad  obiectionem  diluendan)  quae  ex  Clerici  praesentia  de- 
ducel)atnr  quasi  nempe  hic  suffragiorum  numerum  augere 
debuisset ,  reponens  Capitulura  ,  observabat ,  Clericum  qui 
subdiaconatus  Ordine  caret ,  electionis  iure  non  gaudere ; 
qnemadmodum  patet  ex  Clementina  II.  de  aet.  et  qualit.  et 
ex  Conc.  Trid.  Sess.  22,  cap.  4,  de  Reform.  Maiorem  vero 
paitem  aestimandam  esse  ait  respectu  omnium  Canonicorum 
in/rrr^enientium  et  suffragium  ferentium,  ut  habet  Ferraris 
V.  Capitulum  Ait.  I,  n.  60.  Quod  non  obscure  etiam  tni- 
ditur  in  Cap.  42,  de  Blect.,  ubi  dicitur:,'<  Electio  celebranda 


fiLfiCTlONlS   VlCAftll   CAMTltARtS^  S09 

est  praesmtibus  omnibus  qui  dehent ,  el  volunt  et  possunt 
coinmode  interesse.  >  Haec  porro  praesentia  cuni  referatur  ad 
id  .quod  sequitur  de  suffragiis  ferendis,  sensus  est,  electioneni" 
celebrandam  esse  ab  iis   qui  suffragium  debent  et  volunt  et 
commode  dare  possunt. 

Capitulum  inde  in  sua  allegatione  progrediens  veritatem 
decimi  suffragii  tuebatur  animadvertens,  obstupuisse  Canonicos 
mirantes  quomodo  Archipresbyter  tot  simul  potuerit  adiuncta 
connectere,  eaque  ita  disponere  ut  fraudis  suspicio  ingereretur. 
Sed  Secretarii,  cuius  praesertim  agendi  rMtio  in  scrutinio  ab 
Archipresbytero  impetitur,  nota  fama  est,  et  si  res  prout 
contigit  inspiciatur,  ait  Praepositus,  cui  ceteri  adhaerebant 
Canonici,  omnis  suspicio  fraudis  evanescat  necesse  est.  Prae- 
positus  praeter  Secretarium,  qui  ex  oflBcio  scrutator  est,  se- 
niorem  Canonicum  assumpsit ;  schedae  videntibus  omnibus  in 
nrnara  deponuntur,  hinc  numeratae  collocantur  «  lul  Bacino  > 
jiperiuntur  singillHtim,  lectaque  nomina  distinctis  lineis  adno- 
tantur.  NuUus  proinde  fraudi  locus  est  quoad  stuporem  Prae- 
jiositi  cum  ultima  scheda  a  Secretario  proposita  est ,  et  ipse 
Praepositus  falsam  omnino  esse  ait  relationem  Archipresby- 
teri.  Quod  si  aliquando  signum  fecerit  admirationis  se  illud 
retulisse,  ait  Praepositus,  ad  sortam  electionis,  quae  al)  unica 
perlegenda  scheda  dependebat. 

Ad  publicationem  vero  quod  attinet  electionis,  illico  eam- 
deni  factam  fuisse  subdebant  Capitulares,  cuivi  nempe  lectis 
suffragiis  scrutinii  exitus  declaratus  fuit :  «  E  risultata  la 
maygioranza  a  favore  del  Rmo  signor  Canonico  S.  >  Con- 
venerunt  equidem  Capitulares  in  vulgus  manifestandam  haud 
esse  electionem,  ut  interim  Doctorum  sententiis  collectis  et 
perpensis,  omnis,  si  quae  esset  Achipresbyteri  difficultas  ex 
Clerici  praesentia  dilueretur.  Sed  die  decimasexta  formali,  ut 
inoris  erat,  convocatione  Capitularibus  convenientibus  et  con- 
sentientibus  omnibus  excepto  Archipresby tero ,  Canonicus  S. 
olficium  Vicarii  Capitularis  assumpsit. 

Communi  Canonistarum  sententia,  et  resolutionibus  S.  C. 
Congregationis  ad  ea  respondit  Capitulum  quae  Archipresby- 


iOO  ELECriONlS   VlCAfilf   CAPlTCLARfS 

ter  obiiciehaf  de  mente  Concilii  Tridentini  super  qualifatihwi 
eligibilium  in  Vicarium  Capitularem.  Tridentinorum  proinde 
Pafrum  mentem  fuisse  statuit  ut  doctorali  gradu  decoratus 
eligeretur  in  Vicarium  ,  ceteros  autem  etsi  idoneos  nonnisi 
in  prioris  defectu ;  afferens  Pignatell.  Consult,  34  et  36,  et 
S.  C.  Congreg.  in  Capuana  19.  lanuarii  1636. 

Attamen,  ut  manifesfum  est,  tempus  ante  Capitulo  de- 
fuisset,  quam  selecti  aucfores,  et  resolutiones  S.  C.  Congre- 
gationis,  si  suas  probationes  ex  hac  parte  urgere  voluisset 
ulterius. 

Ad  ea  tandem  Capitulum  respondens  quae  obiiciebat  Ar- 
chipresbyter  de  studio  Canonici  S.  ad  sibi  quosdam  Capitu- 
lares  alliciendos  in  negotio  electionis,  aperte  declarat  se  nul- 
latenus  huiusmodi  studium  expertum  fuisse. 

Tandem  ipse  Canonicus  S.  in  Vicarium  Capitularem  ele- 
ctus  Capituli  ipsius  testiraonio  innixus  indignas  artes  ab  se 
repulit,  quaium  incusatus  fuit  ab  Archipresbytero :  et  de  con- 
vocatione  deinde  agens  Comitiorum  eadem  repetivit ,  quae  a 
Capitulo  deducta  fuere,  addens  praeterea  Canonicos  post  Ses- 
sionem  qua  coeptum  est  electionis  scrutinium,  inter  se  quaque 
vice  convenisse  de  futuro  celebrando  consessu  ad  electionem 
ipsam  conficiendam.  Considerans  autem  electionis  modum,  in- 
nixus  auctoritati  Glossae  et  Canonistarum ,  formam  Capitis 
Qaia  propter,  non  esse  exclusivam  tuitus  est,  adhibitam  vero 
a  Capitulo  legitimam  fuisse  sustinuit ;  suffragia  siquidem  col- 
ligebantur  et  legebantur  a  tribus,  qui  scrutatorum  locum  te- 
nebant,  omnibus  spectantibus  Canonicis,  qui  praesentia  sua 
in  singulis  Sessionibus  ratam  habuerunt  procedendi  rationera. 
A  veritate  vero  omnino  alienum  esse  dixii;  decimi  suffragii 
defectum  ;  quod  ab  ipsis  iteratis  attestationibus  Capituli  non 
minus  evinxit,  quam  ex  facto  ipsius  Archipresbyteri ,  qui 
eadem  electionis  die  et  post  24.  horarum  studium,  nullam  ex 
hoc  Capite  ad  infirmandam  electionem  suspicionem  adduxit, 
coiiiendens  solummodo  ob  praesentiam  Canonici  iunioris,  de- 
cem  suffragia  .maiorem  Capituli  partem  non  repraesentasse. 
Mouente  Ga^liardi  tandem  Iml.  lur.  Can.  Lib.  1.  Tit.  19r 


ELECTIONIS    YICARJI    CAPHtLARIS  401 

§.  25,  non  nece^sariam  esse  dixit  in  electione  zeli  ad  zelum 
comparationem ;  sed  solum  numeri  ad  numerum  in  acceplis 
suffragiis  collationem  itemque  iuxta  ReifFenst.  Lib.  1.  Decr. 
tit.  6,  §.  12,  n.  284.  285,  publicationem  electionis,  nil  aliud 
esse  ait  nisi  suifragiorum  publicationem. 

Hisce  hinc  inde  rationum  momenfis  adductis  sequens  pro- 
positum  fuit  resolvendum 

llublum. 

€  An  sustineatur  electio  Vicarii  Capitulaiis  iu  ca>u  i  » 
Resolutio.  -  S.  C.  Congregatio  die  9.  Augusti   1862., 
causa  cognita  respondere  censuit : 
Affirmxitive  et  amplius. 

Ex   QUIBUS   COLUGES: 

I.  NuUam  in  iure  adesse  foriuam  specialem  pro  Vicario 
Capitulari  eligendo  praefinitam  ;  neque  ipsum  Tridentinura 
eam  constituisse  dum  ediceret :  <  Vicarium  infra  o  to  dies 
post  moriem  Episcopi  constituere  vel  existentem  confirmare 
omnino  teneatur  (Capitulum),  qui  saltem  in  iure  Canonico 
sit  Doctor  vel  LicentiatuSj  vel  alias  quantum  fieri  poterit 
idoneus.T^ 

II.  Proindeque  in  electione  Vic^^rii  Capitularis  sufficere  si 
pars  maior  electorum  praesentium  in  eiusdem  electionem  con- 
sentiat ,  quacumque  ratione  id  fieret ,  sive  in  scriptis ,  sive 
oretenus :  dum  agatiir  de  simplici  deputatione  quae  in  nian- 
datum  sonat  et  quae  non  exigit  alium  actum  ad  sui  perfe- 
ctionem. 

III.  Haud  necessario  sequendam  esse  formam  tum  Cap.  42, 
Quia  propler,  de  Elect.,  tum  Decreti  Tridentini  Sess.  25, 
Cap,  6j  ut  nonnulli  putant;  quia  in  primo  agitur  de  electione 
Praelatorum  qui  principalem  et  perpetuam  oblinedt  iurisdictio- 
nem,  dum  Vicarii  Capitulares  sint  temporales  et  momentanei ; 
et  in  secundo  loquatur  de  electione  Superiorum  Regularium. 

IV.  Nihil  in  themate  nostro  obfuisse  votorum  computationi 
praesentiam  Canonici  iunioris ,  qui  a  iure  prohibetur  vocem 
in  Capilulo  haher$. 


402 

EX  S.  CONGREGATIOi  RITUUH. 


ATTO  Dl  CONSECRAZIONE 

AL   SACRO  CUORE   DI  GESU 

▲PPROVATO 

CON  DECRETO  DALLA  S.  C.  DK'RITI 

del  22  Aprilp  1875. 


Oh  Gesii  mio  Redentore  e  mio  Dio!  non  ostante  il  grande  amore  che 
portate  agli  uominif  per  redimere  i  quali  avete  sparso  lutto  ii  Vostro  San^ue 
prezioso,  siete  pure  da  assi  cosi  poco  riamato,  anzi  tanto  offeso  ed  oltraggia- 
to,  segnatamente  colle  bestemmie  e  con  le  profanazioni  dei  giomi  festivi !  Deh  I 
potessi  io  dare  al  Vostro  Guore  Divino  una  qualche  soddisfazione ,  potessi  n- 
parare  tanta  ingratitudine  e  sconoscenza,  che  riportate  dalla  maggior  parle 
degli  uomini  stessi !  Vorrei  poter  dimoslrarvi  quanto  io  desidero  riamare  ed 
onorare  queslo  adorabile  e  amorosissimo  Cuore  al  cospetto  di  tutti  gli  uomini, 
ed  accrescerne  vieppift  la  vostra  gloria!  Vorrei  poterne  ottenere  la  conver- 
sione  dei  peccatori,  e  scuotere  T  indifferenza  di  tanti  altri,  i  quali  sebbene 
abbiano  la  sorte  di  appartenere  alla  vostra  Chiesa,  non  hanno  per6  a  cuore 
gPinteressi  della  vostra  gioria  e  della  stessa  Chiesa  che  6  vostra  Sposal 
Vorrei  altresi  poteme  ottenere  che  quei  Cattolici  ancora ,  i  quali  non  lascia* 
no  di  dimostrarsi  taii  con  moite  opere  eslerne  di  carit4 ,  troppo  tenaci  delle 
loro  opinioni  ricusano  di  sottomettersi  alle  decisioni  della  Santa  Sede,  o  nu- 
Irono  sentimenti  che  dissentano  dal  suo  magistero,  si  ravveggano  persaaden- 
(losi  che  chi  non  ascolta  in  tutto  la  Chiesa,  non  ascolta  iddio  che  6  con  Lei. 
Ad  ottenere  pertanto  questi  santissimi  fmi  ed  inoltre  impetrare  il  trionfo  e 
la  stabile  pace  di  questa  Immacolata  Vostra  Sposa,  il  benessere  e  ia  pro- 
sperit^  del  Vostro  Vicario  qui  in  terra,  e  le  sante  di  Lui  intenzioni  vedere 
adempiute,  ed  insieme  percbfe  tutto  il  Clero  vieppiu  si  santiiichi  e  a  Voi 
lorni  accettevole,  e  per  tanti  altri  flni  ancora  che  Voi,  o  mio  Gesti,  inlende- 
le  conforrai  al  Voslro  Divin  volere,  e  cbt  In  qualunque  modo  giovino  alla 
conversione  dei  peccatori  ed  aila  santificazioue  dei  Giusti,  adinchfe  tutti  ne  ot- 
teniamo  un  giorno  Feterna  salvezza  delle  anime  nostre,  e  finalmente  percb^ 
su,  0  mio  Gesfi ,  di  far  cosa  grala  al  Vostro  Cuore  dolcissimo;  prostrato  ai 
Vostri  Piedi  alla  presenza  di  Maria  Saniissima,  e  di  tutta  la  Corte  Celesle, 


DECRETUM  403 

solennemente  riconosco  per  ogni  titolo  di  giustizia  e  di  gralitudine  di  appar- 
tenere  totalmentef  ed  unicamente  a  Voi,  Redentore  mio  (iesu  Gristo,  fonle  uni- 
00  di  ogni  mio  bene  nello  spirito  e  nei  corpo:  ed  unendomi  alla  intenzione 
del  Sommo  Ponteiice  consacro  me  stesso  e  tutte  le  cose  mie  a  questo  Sacra- 
tissimo  Cuore,  cui  solo  intendo  am^re  e  servire  con  tutta  1*  anima  mia ,  con 
tutto  il  mio  cuore,  con  tutte  le  mie  forze  facendo  mia  la  Vostra  volonta, 
e  unendo  ai  Vostri  tutti  i  miei  desiderii. 

A  pubblico  segno  infine  di  questa  mia  consecrazionp ,  solennemente  di- 
chiaro  a  Voi  stesso,  o  mio  Dio,  di  volere  in  avvenire  ad  onore  del  medesimo 
Sacro  Cuore,  osservare  secondo  le  regole  della  Santa  Chiesa,  le  fesle  di  pre- 
cetto,  e  procurarne  Tosservanza  nelle  persone  sulle  quali  io  abbia  influenza 
ed  autoriti. 

Riunendo  adunque  tutti  questi  santi  desiderii  e  propositi  nel  Vostro  bel 
Gnore,  quali  la  Vostra  grazia  mi  ispira,  confido  di  poter  dare  ad  Bsso  un  com- 
penso  delle  tante  ingiurie  che  riceve  jdagli  ingrati  figli  degli  uomini,  e  tro- 
vare  per  Tanima  mia,  e  per  le  anime  di  tutti  i  miei  prossimi  la  nii:i  r  \.\ 
comunc  felicil^  in  questa  vita  e  neir  altra.  E  cosi  sia. 


Praesens  exemplar  concordat  cum  originali  existente  in  Secrelaria  Sa* 
crorum  Rituum  Gongregationis.  in  quorum  fldem  etc.  Ex  eadem  Secretaria  hac 
die  26  Aprilis  1875. 

Pro  R.  P.  D.  Placido  Ralli  Secretario 
Josephus  Giccolini  Suh^lilntii^. 


i04 

DEGRETUM 


Quamplures  ex  toto  orbe  ad  Sanctissimum  Dominum  Nostrum  Pium  Pa- 
pam  IX.  Episcoporum  postulationes  ac  pene  innumerae  Christifidelium  petitio- 
iios  in  dies  adveniunt,  quibus  enixe  rogatur  ut  Ipse  ad  fovendam  augendamque 
pietatem  erga  Sagratissiiih'm  Gor  Jesu  Christi  Salvatoris.  universum 
mundum  eidem  Sacratissimo  Cordi  consecrare  dignetur.  Jam  vero  Sanctitas 
Sua  rei  gravitatem  coram  Deo  animo  reputans ,  ut  aliquo  modo  pientissimis 
Imjusmodi  votis  satisfaciat  adnexam  Orationem  approbans,  illam  quocumque 
idiomate,  dummodo  versio  sit  fldelis  ,  recitandam  proponit  iis  omnibus  qui 
Sacro  Cordi  Jesu  se  ipsos  devovere  voluerint.  Ita  sane  omnes  Christifideles 
hac  unanimi  consecrationis  formula  divino  Jasu  Cordi  sese  devoventes,  Sacro- 
sanctae  Ecdesiae  unitatem  clarius  asserent;  ac  in  eodem  Corde  lutissimum  in- 
venient,  et  ab  ingruentibus  animae  periculis  effugium;  et  in  tribulationibus, 
quibus  hodie  divexatur  Ecclesia  Christi,  patientiam;  ac  in  omnibus  angusliis 
firmissimam  spem  ac  solatium. 

Voluit  itaque  Sanctitas  Sua  ut  per  praesens  Sacrorum  Ritaum  Congre- 
gationis  Decretum  mens  Sua  omnibus  Locorum  Ordinariis  pateat,  ac  ad  illos 
praefata  precationis  formula  transmittatur;  ut,  si  ita  in  Domino  iudicaverinl, 
el  ovium  sibi  commissarum  bono  expedire  censuerint,  eam  edendam  curenl; 
ac  Fideles  ipsos  hortentur  ut  illam  vel  coiyunctim  vel  privatim  recitent  die 
16  Junii  vertentis  anni,  qua  secundum  Centenarium  recurrit  a  revelatione 
facla  ab  ipso  Redemptore  Beatae  Margaritae  Mariae  Alacoque  devotionem 
erga  Cor  Suum  propagandi.  Omnibus  vero  Fidelibus  qui  enuuciata  die  id 
elTecerint,  Sanctitas  Sua  plenariam  Indulgentiam  Animabus  quoque  Purgatorii 
applicabilem  in  forma  Ecclesiae  consueta  concedit,  dummodo  vere  poeniten* 
tes,  confessi  et  Sacra  Synaxi  lefecti  Ecclesiam  vel  publicum  Oratorium  vi- 
sitaverint,  ibique  per  aliquod  temporis  spatium  devote  oraverint  juxta  men- 
tem  ipsius  Sanctitatis  Suae.  Contrariis  non  obstantibus  quibascumque.  Dle 
22  Aprilis  1875. 

CoNSTANTiNUft  Episcopus  Ostion.  et  Velitem.  Card.  Patbizi 
S.  R.  G.  PraefecUi^ 

Loco  i{i  SigiUi« 

Plac.  JRaUi  S.  A.  C.  Secretarius. 


40j 


DECKKTUiM 


Rrhns  D.  NN.  Rpiscopus  N.  et  P.  exposuit  quod  in  sua 
Dioecesi  plure^  iaveniuntur  sepulturae  quae  trifms  ab  altiri 
cubitis  non  distant,  ut  leges  ecclesiasticae  statuunt.  Quuni  vero 
aliae  sepulturae  constrni  nequeant,  ac  antiquis  rejnovere  lo- 
cum  praebere  possit  offmsionibus,  praefatus  Orator  a  Sacra 
Rituum  Congregatione  humillime  petiit,  ut  sepulturjis  iam 
existentes  conservare  liceat,  sub  conditione  tamen  quod  in  po- 
sterum  in  earumdem  constructione  leges  ab  ecclesiasticis  san- 
ctionibus  praesoriptas  adaiuussiin  serva')untur. 

Porro  eadem  S.  Congregatio,  audita  rehtione  huiusmodi 
instantiae  per  infrascriptum  secretarium  facta  rescribere  ra- 
ta  est: 

Corpora  defunctorum  iam  conditn    in   sepulchris ,  qune 
non  distant  ab  altari  iuxta  praescriptii.nes   cantmicas    re 
moveantur,  si  id  commode   fieri  potnnt.    Posthac    vero    in 
iisdem  neutiquam  sepelinnfur.  Atqii"  ita  rescripsit  et  servari 
mandavit. 

Die  2  Aprilis  1875. 

CONSTANTINUS  Ep.  OsTIKN.   KF   VlLIT.  CaRD.   PaTRIZI 

S.  R.  C.  Prakfectus. 
Loco  ^  Sigilli. 

Placidus  Ralli  S.  R.  C.  Secrelarius^ 


406 

PRAGEN. 

CONFIRMATIONIS  CULTUS 

AB  IHEXOBABiU  TEMPORR  PBAB8TITI 

SERVAE   DEI   AGNETI 

PHEMYSLAI   OTTOKARI   1.    BOHEIIORLll   REGIS    FILIAE 
MONIALI  ORDINIS  GLARISSARCII 

BEATAE  NDNCUPATAE 


Notitia  historica. 

Inter  Sacras  Virgines  quae  Clarae  Matris  exempla  secu- 
<ae  Clarissarum  amplissimam  familiam  excellentium  suarum 
virtutum  splendore  illustrarunt,  recensenda  merito  est  Agnes 
Beata  nuncupata,  honor  decusque  civium  Pragen^ium ,  cuius 
causa  Confirmationis  cultus  S.  Rituum  Congregationi  disce- 
ptanda  proposita  fuit  (1), 

Regiis  ipsa  orta  natalibus,  nam  filia  fuit  Premyslai  Otto- 
kari  Bohemiae  Regis,  vel  ab  adolescentia  coeleste  tantum  rer 
gnum  adamavit.  Regales,  immo  et  imperatoris  nuptias  non 
semel  oblatas  declinavit,  ac  patre  vita  functo,  cum  de  Clara 
Assisiensi  audivisset,  idem  ac  illa  vitae  genus  amplecti  sta- 
iuit.  Quapropter  patrimonium  a  patre  donatum  in  pios  usus 
Histribuit;  ac  primo  quidem  iam  inceptum  coenobiura  soda- 
lium  Franciscalium  Pragae  ingentibus  sumptibus  absolvit, 
tleinde  hospitales  aedes  pro  pauperibus  et  aegrotis  aedificavit 
ac  opibus  auxit;  tandem  monasterium  sibi  aliisque  virginibus 

(1)  Deeretam  habent  lectores  fftscicnlo  praecedenti. 


Df.CUi.TUM  407 

paravit.  Quo  facto,  cuiii  nonnullis  aliis  rjobilibus  virginibus  «o 
se  rec^it^  monasticam  sub  r^Hk  S.  Olarae  Yilae  rationeni 
professa. 

Virtutum  ipsius  fama  ad  Suramos  Pontifices  Gregoriura  IX, 
et  Innocentium  IV,  atque  ad  matrem  Clar$Lm  pervenit.  Clara 
amantissima^  ad  eara  iitera;  dedit  ac  donaria  raisit.  Sic  etiara 
sumrai  illi  Pontifices  eara  laudarunt,  apostolicasque  literas 
raiserunt.  Gregorius  vero  eara  Monasterio  i|>si  praefici  iussit. 
Antistitae  munus  sanctissirae  Agnes  obivit,  sed  pauUo  post 
Abbatissae  titulum  recusavit,  ac  appelbiri  voluit  soror  maior 
raonasterii.  Divitias  a  rege  fratre  accipere  renuit,  ac  nuUura 
a  sororibus  suis  ius  aliquod  aut  dorainium  terrestriura  bonorura 
retineri  voluit;  quippe  quae  paupertatis  amantissima  fuerit. 

At  non  virtutibus  tantura,  sed  et  rairaculis  claruit  Agnes; 
ideoque  per  totara  Germaniara  nomen  eius  insigne  fuit,  eius- 
que  exeraplura  plures  nobilissimae  puellae  iraitatae  sunt,  quae 
vel  ipsi  sese  in  raonastica  vita  instituendas  dedere,  vel  in 
aliis  Monasteriis  virginitatem  suara  Deo  dicaverunt.  Obiit  tan- 
dem  meritis  plena  anno  1282  in  suo  raonasterio  quod  Ma^ 
nasterium  S.  Agnetis  etiara  nunc  appellatur,  quamvis  snci-ne 
Virgines  ab  eo  iaradiu  recesserint,  aedesqne  ipsae  ad  profa- 
nos  usus  fuerint  conversae.  Ab  obitu  ad  nostru.n  hoc  aevura 
ecclesiastico  cultu  venerata  seraper  fuit ;  cuius  cultus  confir- 
mationem  Sacer  ac  Militaris  Ordo  CrucigerOrum  qui  eam  sibi 
in  coelestem  patronam  elegit,  atque  conditricem  sui  Hospitalis 
vcveretnr,  ab  Apostolica  Sede  humiliter  pet<:»re  decrevit. 

§.2. 

DocuDieafa  cjuibus  innititur  cultus  immennivabilis 
praestitus  B.  Agneti. 

Peractis  oranibus,  quae  in  processus  compilatione  pera- 
genda  erant  a  ludice  Deputnio  per  Archiepiscopum  Pragen- 
sera,  a  Proraotore  Fiscali,  ab  Actuario  et  Nnncio,  testibusqne 
ex  oflicio  examinatis,  plurimisque  do^umentis,  de  quorun.i 
anthenticitate  nullum  dubium  extabat,   rite   perpensis,   Index 


408  nFXRETUM 

solemniter   pronuDciavit:  <  A   tenipore   immeinorabili ,   atque 

>  ante  annuiii  niillesiinum  quingentesimum  trigesimum  quar- 

>  tum,  quo  oentenariuin  Urbanianum  initium  habet,  Servam 

>  Dei  cultu  publico  ecclesiastico   in  hac   praesertim    Dioecesi 

>  (Pragen.)  honoratam  fuisse;  atque  liunc  cultura  numquam 

>  interruptum,  neque  essentiahter  imminutuin;  quinimmo  no- 

>  vissimis  temporibus  auctum,  et  ad  nostram  usque  aetatem  feli- 

>  citeressedeductum;  ideoque  minime  obstare  quominus  accen- 

>  sendus  sit   inter  casus  exceptos  a  Decretis  sa.  me.  Urbani 

>  Papae  VIII.  >  Atqui  hanc  sententiam  recte  fuisse  pronuncin- 
tain  facile  ostenditur.  Ac  1 .  quidem  Agnesab  obitu  {erme pttbliie 
venerata  est,  et  solemnia  dona  ad  eius  sepulchrura  deferri  coepta. 
SaneGeorgius  Crugerius  Societatis  lesurefert  in  vita  quam  scri- 
p^it  Agnetis,  Wenceslaura  III.  Bohemiae  sextum  Regem,  uxo- 
lemque  eius  ludith  Habsburgicam,  Agnetis  agnatae  interce<- 
sionem  advocasse  pro  filiola  Margarita  de  cuius  sanitate  ac- 
tum  iam  erat;  votique  compotes  factos,  gratos  sospitatrici 
caelesti  eco  voto  anathema  fiwisse.  Narrat  etiam,  Elisabeth  Ca- 
roh  IV  Imperatoris  matrem  in  vitae  discrimen  adductam,  Agnetis 
ope  implorata,  convaluisse  atque  idcirco  ca  lestis  agnatae  muni^ 
jice7itiam  regia  gara  prosecutam  esse  et  continuavisse  quoad 
7nxit  magnae  Patronae  cultu  solemni  donisque  regiis  vene- 
rnfionem.  Ergo  paullo  post  obitum  Agnetis.  donaria  publice  ad 
eius  sepulchrum  delata  sunt,  solemnisque  praestitus  cultus. 

Constat  vero  Crugerium  concinnasse  vitam  praedictam  ex 
vetustissimis  manuscriptis  Bohemicis  Agneti  ipsi  coaevis. 

2.  Neque  hoc  soluni;  nam  saeculo  XIV  Agnes  5anc<a  ap- 
liellata  fuit  a  loanne  MarignoH  Italo  Episcopo  Bisinianensi, 
qui  Pragae  apud  Carolum  IV  degebat,  eiusque  erat  ab  anno  1355 
comraensalis.  Iste  chronicon  exaravit,  eodem  Imperatore  inci- 
t?mte,  in  quo  haec  habentur:  €  Anno  Domini  miilesimo  du- 

>  centesimo    trigesimo    secundo   Fratres    Minores   receperunt 

>  domum  Pragae.  Et  eodem  anno  Sancta  Elisabeth  canoniza- 

>  ta  est.  Et  anno  sequente  Sancta  Agnes  filia  Regis  Premis- 

>  lai,  spreto  connubio  regali  et  imperiali,  cum  decem  sodali- 

>  bus  intravit  daustruuu  > 


b£CREt(Jli  i09 

Sequifur  Chronicon  Anonymi  nuncupatum  eiusdem  saeculi 
XIV.  Porro  Anonymus  scribit:  Eodem  anno  (1348)  EUsabelh 
Regina  transmisit  Papae  literas  pro  canonizatione  Beatae 
Agnefis  apud  S.  Franciscum. 

3.  Quin  imo  eodem  saeculo'  Festum  eius  solemniter  cele- 
brabatur  die  2.  Martii.  Siquidera  in  Kalendario  Cruci  erorum 
cum  rubra  stella  scripto  anno  1356  et  ludici  ,  exhibito,  sub 
die  2  Martii  adnotatur  Festum  Beatae  Agnetis  Fundatricis 
Ordinis  Crucigerorum  cum  rubra  stella. 

4.  Saeculo  XV  publico  cultu  Agnetem  fuissa  honoratam 
constat  ex  tabula,  quam  Peritus  delegatus  depictam  affirinat 
anno  1487.  Haec  enim  imago  Agnetem  repraesentat  aureola 
circumdatam. 

5.  Saeculo  XVI  Daniel  Weleslawinus  in  sno  Kalendario 
historico,  quod  Pragae  editunj  fuit  anno  1578,  Agnetem,  cuius 
gesta  aliqua,  et  obitum  refert,  Beatam  appellat. 

Saeculo  XVII  eodem  titulo  decoratur  etiam  in  Annalibus 
Ordinis  Minorum  anno  1662  Romae  editis  a  Crugerio  in  suo 
opere  Sacrae  Memoriae  Regni  Bohemiae;  Bollando  in  Acta 
Sanctorum  martii  edita  anno  1668  Antuerpiae,  etc.  . 

Statuta  Oniinis  Crucigerorum  a  Clemente  X  anno  1672 
approbata  iubent  Crucigeros  ieiunare  diebus  festum  diem  Bea-- 
tae  Agnetis  proxime  praecedentibus. 

Anno  1682  editum  Pragae  fuit  a  Bohuslao  Balbino  opus, 
cui  titulus  Miscellanea  historica  Regni  Bohemiae  seu  Bohnmia 
sancta.  Libro  autem  IV  catalognm  refert  Sanctorun)  ot  Beato- 
rura  Bohemiae,  quos  vel  apostolica  Sedes  Coelitum  honoribns  au- 
xitvel,  utipsescribit,  eiusdein  Sedis  permissione,  nti  Sancti  vel 
Beati  coluntur,  quos  inter  enumerat  Sanctam  Agnetem  ordi- 
nis  S.  Clarae  Regis  Premislai  filiam. 

Monumentum  cultus  saeculi  XVII  extat  in  altari  maximo 
templi  Coenobio  Crucigerorum  Pragen.  adnexi  ;  extant  enira 
in  eo  altari  iabellae  canonis  in  argenteis  marginibus  ope- 
ris  caelatij  quas  Periti  adiudicarunt  postremis  annis  saecu- 
li  XVII.  In  his  tabellis  Beafa  Agnes  apparet  in  dimidiafa 
figura  ut  monialis  veslita  dexlera  manu  Cruci^xum  fenens 
ciita  corona  in  capife,  (^uae  esl  radiis  circumdafa. 


4^0  DEC^REltlM 

Saeculo  XVIII  Directorium  Divini  Officii  Crucigerorum 
aufli  1704,  die  sexta  Martii  enunciat  Feiitum  Bealae  Ayne^ 
tis  Fundati^icis  ,  celebranduiu  riln  duplici  1.  chiss.  Sic  etiam 
Directorium  annorum   1705,  1706,  1725. 

Aprnetem  B^atam.  appellat  Florianu-^  Hammerschmied  in 
Ruo  libro,  cui  titulus  «  Prodronius  gloriae  Pragenae  »  edito 
«nno  1723;  idemque  est  auctor,  Nosocomium  Crucigerorum 
idcirco  Agnesfanum  dictum  ,  quia  in  ipso  anno  1693  die  6 
martii  Cnpklla  sub  nomine  B,  Agnetis  ritu  sanct?ie  Romanae 
Ecclesiae  benedicta  fuit. 

Anno  1725  Ignatius  Gregorius  Hettinger  ex  vetustis  MM. 
SS.  concinnavit  librum  Memorabilium  sacri  ac  militaris  Or^ 
dinis  Crucigerorum;  retulitque  preces  recitari  solitas  in  ho- 
noreui  B.  Agnetis. 

In  Kalendario  adnexo  operi  loannis  B^»ckovscky  Crucigeri, 
cui  titulus  <  Mo^sta  turtur  »  Pragae  an.  1782,  int^r  coeHles 
quorum  nlenloria  mense  Martio  proponitur  celebranda,  habe- 
tur  die  4  Agnes  Virgo  Ordinis  S.  Clarae  nata  Pragae,  In 
eodem  opere  habentur  etiam  preces  in  honorem  Beatae  Agne- 
tis  recitandae. 

Monumenta  cultus  eiusdem  fraecnli  XVIII  snnt  1.  tabula 
in  altari  maximo  Monisterii  Crucigerorum  Prai>dn.,  quae  a 
Perito  jiffirmatur  mitio  illius  s;u^culi  depicta.  In  ea  videtur 
Agne.^  in  capit/C  cororiam  gestanscum  aiireoia.  2.  Altera  Agne- 
tis  iitiago  depicta  in  amhulacro  Prioratus  Crucigerorum.  Agnes 
depicta  visitur  cum  corona  atque  aureola.  Hanc  tabulam  sae- 
culo  XVIII  depictam  peritus  affirmat.  3.  Statua  lapidea  siipra 
ianuam  antiqui  Monasteiii  Clarissarura,  quod  iamdiu  ad  pro- 
fiino^  usus  conversum  est.  Illa  Agnetem  exhibet;  in  crepiiiine 
st.it,  in  cuius  medio  clipeus  applicitus  est  cura  inscriptione 
«   S.  Agnes  > 

In  Kalendario  Romano  Catholico  Festorum  et  Sa^ictorum 
aduexo  operi  <  Dcus  in  Sanctis  suis  »  edito  Grncii  an.  1830, 
die  6  Martii  enunciatur  celebranda  <  Beata  Agnes  filia  Bo^ 
hc.rtia:*  Regti  Oftokari.    » 

Intor  Officia  propria  Sari  Militaris  Ordinis  Crucige^ 
roritm  cum  rubra  stella  editM   Pragae  an.  1853  habetur  die 


DECfikTUil  411 

2  Martii  Oratio  recitanda  in  Festo  Beatae  Agnetis  Virginis 
Fundatricis  Hospitalis  Pragensis. 

Operi  cui  titulus:  «  Quinque  rubra  coralla  »  an.  1862 
adnexum  est  Kalendarium  Ecclesiasticum,  quod  inense  Mar- 
tio  die  7  enunciat  Festum  Beatae  Agnetis  filiae  Regis  Ol- 
tokari  Virginis  et  Monialis. 

Testes  vero  scientia  spectatissimi,  quique  in  documenta 
Vitam  Agnetis  respicientia  sedulo  inquisiverant,  omnes  testati 
sunt,  cultum  ab  immemorabili  tempore,  imrao  ab  obitu  Agne- 
ti  praestitum  fuisse,  idque  adfirmarunt  tnm  ex  documentorum, 
quae  afferebant,  auctoritate,  tum  ex  traditione. 

Ille  enim  testatus  est:  Agnetem  statim  post  mortem  voce 
populi  sanctam  fuisse  vocatam^  et  veneralam;  hic:  devotionem 
et  cultum  huic  Servae  Dei  exhibitum  subilo  fuisse  post  mor^ 
tem.  Alius:  Servam  Dei  Agnetem  non  inferrapto  cultu  a  Crw 
cigeris  et  a  populo  fideli  tanquam  beatam  et  sanclam  fuisse 
vel  nominatam,  vel  memoria  inter  fideles  tamquam  Beata^ 
insignitam,  ut  ceteros  silentio  praetereamus. 

Quid  vero  de  cultu  nostro  hoc  tempore?  Piofecto  praestan- 
tissimum  esse  sequentia  suadent. 

d)  Ante  statuam  lapideam,  de  qua  sui^rsi^  pendet  lampas 
quai  a  cultoribus  S.  Agnetis  inde  ab  omni  tempore  coni>er^ 
vatur. 

b)  Agnes  a  Pragensibus  civihus  non  aliter  quam  Snnrta 
Agnes  aut  Beata  vulgo  nominatur. 

c)  Monasterium  iam  ab  Agnete  aedificatum,  etsi  ad  pro- 
fanos  usus  iamdiu  conversum  fuerit,  tamen  a  populo  non  ali- 
ter  indicatur  quam  Monasterium  S,  Agnetis. 

d)  Fideles  in  suis  necessitatibus  ad  eam  confugere  solenl 
eiusque  patrocinium  precibus  et  litaniis  in  lihris  precatoriis 
inipressis  expostu^are,  cere^^sque  in  eius  honorem  incendendos 
deferre. 

e)  Sacer  ac  ulilitaris  Ordo  Crucigerorum  cum  rubra  stella 
eam  sibi  in  coelest^m  patronam  elegit,  atque  eius  festum  quot- 
annis  ritu  celebrat  sblemni;  fit  populi  ad  hoc  festum  concur- 
sus;  et  eleemo^-A-nne  (*opiosiores  pauperibus  distribuuntur  a  Cru- 
circri^.         '      '  ■  ' '' 


412  DECflRTtM 

f)  Crucigeronim  ordo  Officium  proprinm  B.  Agnefis  ro- 
citnt  ritu  dup.  1.  clnk.  cum  Octava,  si  extra  toininis  quadrajre- 
siiiialfe  eius  fe^tum  colebretur;  et  hafyetur  hoc  festum  tamquam 
Ordinis  principale. 

g)  In  Mart;.  rologio  Univers«li,  nuctore  Adalberto  Mnller, 
edito  Ratisbonae  anno  1860.  die  6  Martii  enunciafur:  Beaia 
Agnes  filia  Regh  Bohemine  OffokaH  Vtrgo  ef  Abbatissa 
Pragae  in  ordine  S.  Clarae  flefancfa  1282.  Cum  itaque  in- 
quisitionis  acta  fuerint  valide  confecta;  cum  per  testes,  docn- 
menta  ac  monuraent-i  probatnm  sit  culfum  ab  iinmemorahili 
tempore  ad  nostros  u^^que  dies  fuisse  Ag^eti  praesfitum  ,  de 
iustitia  siententiae  latae  a  ludice  ab  Erho  Pragensi  Episcopo 
delegato  ambigi  non  posse  videtur. 

§.  3. 

Anttuaflof^rsiones  Promotoris   FitJei 

SUPER    DUBIO 

An  sententia  lafa  ab  Ordinario  super  cultu  ab  immemo- 
rahili  leinpore  prHestilo  Servae  Dei  y\gneti,  sive  super  casu 
excepfo  a  Decretis  sa.  me.  Urhani  Papae  VIII.  de  cultu  Ser- 
vae  Dei  non  exhibendo,  sit  confirnianda  in  casn  et  ad  efFectum 
de  quo  agitnr? 

Praefermissis  aniinadversionibus  circa  logitimam  adornHti 
processus  formam,  (]nas  ipse  fidei  promofor  levioris  momenti 
esse  affirmavit.  eas  tantummodo  quae  rei  substantiam  attin- 
guut  referemus.  ()')servavit  itaque 

1.  Documenta  4uae  ad  nos  usque  pervenerunt,  adeo  incer- 
tam  tradere  huius  Servae  Dei.  historiam  ,  ut,  saltem  quoad 
plura,  inter  fabellns  sit  accensenda.  Inprimis,  prout  de  eius 
nativitatis  anno,  ita  de  tempore,  quo  mortiia  est,  sententiae 
in  diversas  partes  abeunt.  Nam  cum  omnes  discrepent  circ^i 
diem,alii  defnnctam  tradunt  auno  1283,  alii  anno  1282,81, 
76,  65.  Si  parentes  iaquiramus,  aliqnr  filiam  dicunt  Premislai 
Otlokuri  I.  Bohemiae.  R(*gis  III.  et  Constantiae  Sororis  Hun- 
gariae  Regis  Andreae.  'jui  pater  fuit  S.  EHsal)eth,  alii  vero 
patrem  habuisse  Ottok  lum  II.  fiUum  Regis  Weuceslai  I.  et 


Otfokari  T.  nepofem.  Eiusmodi  vero  dis^idiiirrl  ndeo  grave  est, 
ut  subiectum  ipsum,  de  qno  agitur,  incerinm  plane  reddat. 

2.  Circa  cultum  Agneti  ab  initio  assertum  ohservandum 
est,  eam  defunctara  in  Coenobio  Clarissnrum  Civitatis  Prag^eri- 
sis,  fuisse  sepultam  in  aedicula  divinae  Virginis,  77 on  a  Tobia 
Episcopo,  nec  a  proximis  illius  dignitalis  Sacerdotibus  de-- 
latam  munus  recusantibus ,  sed  a  quodam,,.^  nudipede  Mo- 
nacho  Bonagrotia  dicto.  Quae  profecto  prochmt,  Antistitera  et 
Clerum  Pragensem  noluisse  honore  indebito  piae  Reginae  fu- 
nus  ac  sepultiiram  cohonestare.  Quod  si  eins:nodi  factum  re- 
centioris  aevi  soriptor  IgnatiusNOreg.  Norb.  Hettinger  explicare 
tentavit,  dicens,  eos  honorera  detrectasse  quod  se  ad  hoc  mu- 
nus  minus  dignos  aestimabantj  id  prorsus  gratuito  affirmavit. 

3.  In  manifestum  errorem  labi  videtur  testis  secundus  de 
officio,  cultus  indicium  inde  desumens  ,  quod  Regina  Bohe^ 
7niae  Elisabeth...  canonizationem  Agnetis  a  S''de  Apostolica 
flogitavit;  quandoquidem  non  solum  nihil  de  cultii  assertum 
in  hisce  actis  reperitur,  sed  plura  inde  suppeJitantur,  ex  qui- 
bus  arguitur,  nullam  ad  illam  usque  aetatem  Agneti  fuisse 
venerationem  exhibitam.  Nam  1.  Acta  BoUandiana,  non  Epi- 
scopi  et  Cleri  Pragensis,  sed  nonnullorum  hominum  e  liicali 
coetu  epistolam  postulatoriara  tantummodo  exhibent,  in  qua 
de  cetero  nuUa  fit  mentio  de  cultu,  aut  Beatae  titulo  Servao 
Dei  tributo.  2.  Talia  subdunt,  ex  quibus  evincitur  ip^am  Dei 
famulam  datam  obHvioni  fuisse;  dicunt  enim:  quae  quidem 
lucerna  pro  Dominorum  varietate^  qui  in  regvo  Bohemiae 
successerunt,  sic  occultata  fuit  sub  modio,  quod  Virginis  vifa 
et  sanctUas  ad  Apostolicae  SediSj  et  vestram  notitiam  non 
pe7'venerit. 

4.  Carolus  IV  Imperator  Elisabeth  praefatae  filius  cum 
Romano  Pontifice  de  Virginis  Canonizatione  tractavit;  et 
tamen  quid  actum  fuerit  penitus  latet.  Coniicere  autem  nie- 
rito  datur,  Romanura  Pontificem  dignam  Dei  servam  non  exi- 
sUmasse,  quae  canonizationis^^^decreto  a  pulvere  erueretur. 
Anno  1436  processus  canonizationis  iterum  quidem  inceptus 
esi,  sed  ultimo  irritus  factus  est  anno  1450  oropter  impossi- 
bilitate  n  in/eniendi  reliquia^  Beatae. 

Mta  Tom,  VJIf,  /aac,  XCL  ^  6? 


m  HECRKTCt 

5.  Esfo  famen  aliqua  cultus  indicia  olini  in  sepulchro  Agne- 
tis  extitisse,  aliqua  scilicet  donaria  ibi  apposita;  certum  est 
tamen,  temporis  lapsu  et  sepulchrum  adductum  in  oblivionc 
fuisse,  et  eius  cultum  in  plurimorum  fidelium  obliiijnem 
devenisse,  ut  ultro  fatentur  testes  a  Postulatore  inducti. 

6.  Haec  vero  ita  se  habuere  per  annos  ferrae  350;  nam 
cultus  refloruisse  perhibetur  cum  sub  regimine  Em.  D.  Car- 
dinalis  de  Harrach  quaesitum  et  repertum  est  Servac  Dn 
corpus;  id  autem  contigisse  tradunt  anno  1643  TJrbaniano 
saeculo  iam  praeterlapso. 

7.  Nemo  tamen  arbitretur,  sanctimoniales  tum  coenobium 
incolentes,  ex  intentione  Servae  Dei  corpus  quaesivisse;  etenim 
huniuin  effodere  coeperunt,  quod  thesaurum pro  summa  mo^ 
nasterii  neccssitate  se  incenturas  sperarent,  cum  audivissmt 
€0  loci  flammas  erupisse,  quae  sole^it  ess^i  siyna  latentium 
thesaurorum.  At  nihil  aliud  invenerunt  praeter  humani  cor- 
poris  ossa.  Hinc  paulispei*  dubiiiri  coeptum  est  num  forte 
reliquiae  essent  Agnetis;  praesertim  quod  rumor  accesserit  ah- 
cuius  inde  manantis  fragrantiae  At  Pragensis  Antistes  Car- 
dinalis  De  Hanach  illa  ossa,  utpote  oninino  incerta,  et  extra 
altaris  locum  absque  uUo  indicio  cultus  inventa,  seorsim  in 
aliqua  cista  in  adiecta  sacristia  deponi  iussit.  Aliud  utique 
corpus  ibi  postmodum  repertum  est  albo  inarmore  inclusum, 
illudque  deprehensum  ipso  sub  altari  per  niodum  sepulchri 
eminere.  Sed  P.  loannes  Tannerus  Scriptoi  BoUandianus  su- 
spicatur  hoc  corpus  esse  alicuius  Imperatricis  aut  Reginae  in 
eo  templo  sepultae, 

Ex  hac  igitur  inventione  anno  1644  peracta  nedum  Servae 
Dei  cultus  nihil  profecit,  sed  in  ultimum  potius  discrinien  ad- 
ductus  fuit,  ob  grave  inde  exortum  dubium  circa  personam, 
cui  aliquando  idem  cultus  eo  loci  forsitan  delatus  fuerit. 

8.  Quid  autem  in  posterum  ad  nostram  usque  aetatem? 
Ex  devastatione  facta  tum  temporibus  Hussiticis,  tum  tem^ 
porc  Imperatoris  losephi  11. ,  mx^nasterium  partim  dirutum 
nartim  transmutatum  cst.  Ica  testes.  Unde  nulla  prorsus  vel 
snjndturae  B.  Agnetis,  vel  alia  sacri  cultus  pristini  restigia 
vi''rniuntur.'lta  acta  iudicialis  visitationis.:  Utique  supra  qua- 


dam  poi^ta  eversi  monasterii  conspicitur  lapidea  statua  an.  1703 
confecta  cum  addita  inscriptione  S.  Agnrs;  ac  sub  ista  statua 
patet  lampas,  in  qua  in  honorem  B.  lAgnetis  qu^ndoque  per 
annum  lumen  accendi  solet.  Sed  quid  inde?  Hoc  recens  mo- 
numentum,  quatuor  iam  praeterlapsis  saeculis,  valet  ne  te 
stari  de  corporis  expositione  ad  publicam  venerationem? 

9.  Sed  nonne  testes  referunt:  Secunditm  famam  et  audi- 
tionem  in  Ecclesia  Pragensium  Cracigeroram  sacellum  in 
honorem  S.  Agnetis  consecratum  esse  fertur  'f  At  aliis  de 
huc  sacello  non  constat ;  multoque  ininus  innotescit  quando 
extructum  fuerit,  quamvis  Ecclesia  ipsa  aedificata  dicatur  se^ 
cundo  dimidio  saeculi  XII.  Certum  tamen,  ut  testatur  ipsius 
Pragensis  Conventus  praesos,  in  praesenti  talem  Capellam 
in  Ecclesia  nostra  non  adesse.  Adest  utique  privatuin  Con- 
ventus  Oratorium  cum  imaginibus  B.  Agnrtis.  At  hic  de 
cultu  publico,  non  privato  res  est,  ac  de  imaginibus  in  Ec- 
clesiis  dumtaxat  expositis  ad  publicam  fidelium  venerationom. 

10.  Quod  si  beatae  ac  sanctae  elogia  a  Scriptoribus  Agneti 
tributa  >^\\ni.  hi  et  panci  sunt  numero,  et  minoris  auctoritatis. 

§.4. 

Ri*.  intnsiones  ad  praedictas  amrnadversiones. 

Ad  1'".  Quid  nocet  sanctitati  alicuius  si  dubius  sit  annus 
nntivitatis  aut  raortis  eius,  dummodo  historia  certissima  sit? 
Num  primo  id  accidit?  Quot  in  martyrologio  Sancti  celebrantur 
quorum  nativitatis  et  mortis  latet  nos  dies?  Quis  unquam  nobis 
diem  nativitatis  aut  S.  losephi  Ecclesiae  universalis  patroni 
inclyti,  aut  apostolorum,  ut  potiores  inter  sanctos  recenseamus, 
edicere  valebit?  Quis  tot  Martyrum,  Cowfessorum,  Virginum? 
Ideo  ne  isti  inter  sanctos  non  erant  enumerandi,  aut  nunc 
sunt  e  Beatorum  albo  expungendi?  De  cetero,  si  annus  est 
incertus,  certissimum  est  saeculum,  cum  omnes'*criptores  con- 
veniant  Agnetem  natam,  et  mortuam  esse  saeculo  XIII.  Cum 
autem  ex  authenticis  documentis  sciamus,  eius  cultum  iam  a 
saecnlo  XIV  incepisse,  futiliter  quaerimus  annum  nativi- 
tatis  ef  mortis  eins.  Quocumque  enim    die    nata  vel   mortua 


416  DECRiilTlIiir 

sit,  certum  est  eam  mortuam  esse  diu  anfequam  oeni^narius 
cursus  Urbanianus  incepit  (1). ' 

Sed  nec  difficultatem  facessit  varietas  sententiarum  circa 
parentes  Agnetis.  Nam  Scriptores  omnes  eam  affirmant  filiain 
Regis  Premislai  Ottokari.  Qui  etiam  matrem  eius  nominant, 
et  Reges  Bohemos  nutiiero  ordinativo  recensent,  illam  Con- 
stantiam  appellant,  et  Premislauni  Ottokarum  Primum  dicunt. 
Una  est  inscriptio  a  quodam  pictore  iinagini  Agnetis  appo 
sit^  quae  refert:  B,  Agnes  Oltokari  11.  Boemorum  Regis  II f. 
filia.  Sed  nunjquid  ignotus  pictor  auctoritatem  tot  scriptoruia 
labefactabit? 

A(I  2*".  Clarissimus  fidei  vindex  totam  de  morte  Agnolis 
ejusque  funere  relationem  vel  non  leofit,  vel  studio  praeler- 
misit.  Oodex  enim  ille  Pragensis  a  B  )llando  adductus  post- 
quam  n.  15.  obitum  Agnetis  descripserit,    haec   habet:   «  Ad 

>  cuius  visendum  corpus  neque  rigidum  neque  decolor  omnis 
»  aetatis  et  generis  conventus  agminatim  multis  diebus  fie- 
»  bant,  ter  beatosque  se  homines  ducehant,  qui  aut    annuiis, 

>  aut  torquibus,  aut  baltheis  suivS  coelo  digna  anembra   con- 

>  tingere  possent.   Inclusa    tandem    sunt   ligneo   sarcophago, 

>  quod  solidis  laminis  ferreis   clavisque    revinctum  ne  mem- 

>  bratim  dilaceratave  distraherentur,  defensabat. 

>  Domina  interior  Scholastica  Sternbergae  amatrix  Agnetis 

>  et  amata  ab  Agnete,  adveniens  magnopere   oravit.  Pontiri- 

>  ciiim  dipIon)a  etiam    interponens,  ne    amicissinme  Virginis 

>  piivarelur  extremo  aspectu.  Dehberantibus  eius  loci   virgi- 

>  nibus  an  petitionibus  satisfacerent ,   non   deliberavit  divina 

>  l:onitas,  quae  compages  sarcophagi  ferratas  ita  dissolvit,  ut 

>  Scholastica  libere    desideratum    thesaurum    oculis   venerari 

>  possit.  Sepulta  est  in  aedicula  divinae  Virginis,  non  a  Tobia 

>  Episcopo,,  nec  a  proxirais  illius  dignitatis  Sacerdotibus  de- 

>  latum  munus  recusantibus,  sed  a  quodam,  ut  praemonuerat, 

>  nudipede  Monacho  Bonagratia  dicto.  > 

Ex  hac  porro  relatione  accipimus,  funus  Agnetis  illustre 
ac  honoratum  maxime  fuisse,  eo  vel  magis   quod    Deus   ipse 

(I)  Onrsas  fsteincipitanno  1534;  definit  anno  1634« 


DKCKETUN  417 

ad  illud  illiistrandum  prodigio  accesserit.  Quid  vero  si  Episco- 
pus  ac  Sacerdotes  dignitate  clari  corpus  Agnetis  sepelire  re- 
cusarunt? 

^  Id  enini  contigit  non  quod  Agnetem  Sanctam  non  habue- 
rint,  non  quod  se  ad  hoc  niunus  minus  dignos  exisUmarint: 
sed  forlOrSse  quod  feminam  a  Praelatfs  efferri  indecorum 
piUaveri7itj  ut  habet  alter  Codex  manuscriptus  a  Bollando  re- 
latus.  Sed  esto  quod  Bpiscopus  et  Clerus  maximo  illo  honore 
Agnetis  funus  cohonestare  noluerint.  Quid  inde?  Num  haec 
illorum  austeritas  sanctitatem  qua  Agnes  refulgebat  obscirri^re 
poterit?  Num  aliquid  contra  cultus  probationem  ponit?  Mini- 
me;  nam  hoc  non  obfuit  quomious  deinceps  Agnetis  interces- 
sio  invocarelur,  miracula  ad  eius  sepulchrum  patrarentur,  ab 
Blisabetha  summopere  veneraretur,  a  scriptoribus  ilHus  aevi 
sancta  ac  beata  appellaretur. 

Advertatur  insuper  Codicem  illum  Pragensem,  post  enar- 
ratam  austeritatem  Bpiscopi  ac  Sacerdotum,  referre  frequentem 
deinde  factum  civium,  etiam  ex  nobilioribus,  concursum  ad 
sepulchrum  Agnetis,  et  vota  quibus  se  Christo  sub  nomine 
Agnetis  ligarunt;  quae  sane  sepulchrum  Agnetis  gloriosum 
probant,  et  sunt  cultus  argumenta  (1). 

Ad  3'".  His  praetermissis  quae  primo  loco  fidei  vindex  addu- 
cit,  quia  ad  rein  non  faciunt,  nullum  eo  terapore  viguisse  in 
Agnetem  cultum  ex  eo  praesenim  deducit,  quod  in  illa  j)re- 
catoria  epistola  haec  habeantur:  Quae  quidem  lucerna  (Agnes) 
pro  dominorum  varietate  etc.  Quid  vero  ex  hoc  contra  cul- 
tuiii  ?  Quaeritur  ab  inclyto  Censore:  utrum  vita  et  sanctitas, 
immo  et  cultus  eorum  omnium,  quorum  cultus  Sanctae  Sedi 
approbandus  et  confirmandus  proponitur,  Pontifici  ante  illam 
propositionem  innotuerit?  Negative  certe.  Ergo  ne  ex  hoc  de- 
duci.poterit  contra  cultum,  quem  alia  argumenta  demonstrant? 
Minime.  Quare  ergo  deducetur  in  hac  causa? 

(1)  Addidigsem:  et  demonstraut,  Epi-  inferendia  Agnetis  corpori    honoribiifi, 

scopum   et    Sacerdotes    rennisse    fnnns  si  iUnm  recnsassent  honorem  qntc'  ve- 

Agnetis  cohonestare  ex  cansis    omnino  neratione  dignam  non  pntarent.  Ancto- 

famae     iUins     sauctitatis     extrinsecis.  ritatis   enim    Ecclesiaiticat    indicinm, 

Qnandoqnidem  Episcopi  et  Cleri   indi-  sen  opinio,  maximnm,   tnm    praesertim 

cinm  popalnm  valde   compescnisset  ab  temporis,  pondis  habnisstt. 


418  DKcui/riiM 

Sed  addendum  praeterea,  verba  illa  epistolae  aon  aliud  si- 
gnificare  quam  quod  varietas  successoruni  in  Regno  Boheniiae 
obstiterit  quominus  preces  Summo  Pontifici  offerri  potueriut 
ad  impetrandam  solemnem  Agnetis  canonizationem;  quam  po- 
titionem  non  excludere  cultum  iam  vigentem  nemo  negabit, 
cunii  aliud  sit  cultus,  etsi  publicus,  nuUo  S.  Sedis  decreto  in- 
tercedente,  praestitus,  aliud  vero  cultus  qui  per  solemneuj  ca- 
nonizationem  praecipitur. 

Et  sane,  Agnetis  sanctitatis  notitiam  ad  S.  Sedem  non 
pervenisse,  ex  eo  penderet,  iuxta  verba  illa,  quod  plures  Re- 
ges  in  regno  Bohemiae  successerint.  Qui  vero  nexus  inter  va- 
rietatem  illam  successorum,  et  notitiam  Sanctitatis  Agnetis? 
Optime  haec  notitia  ad  S.  Sedem  pervenire  poterat,  etsi  tot 
successissent  Reges  in  Bohemia  quot  anni  essent  elypsi  ab  Agne- 
tis  obitu.  Et  revera  Gregorius  IX  Agnetis  Sanctitatem  noverat, 
qui  ad  eam  amantissimam  scripsit  epistolam,  sicut  eam  novit 
S.  Clara. 

At  vero  varietas  et  frequentia  eorum  successorum  obesse 
potuit,  et  reapse  obfuit,  quominus  Bohemiae  Rex,  Clerus,  po- 
pulusque  solemnem  peterent  Agnetis  canonizationem .  Quae  sen- 
tentia  ex  sequentibus  conflrmatur  eiusdem  epistolae  verbis: 
«  cui  perfectioni  vitae  laudabilis  (Agnetis)  tantam  Dominus 
»  contulit  gratiam  et  virtutem  quod  et  in  vita  et  in  morte 
»  et  post  mortem  tanta  miraculorum  claritate  refulsit,   quod 

>  evidenter  patuerunt  et  patent  quotidie  suae  indicia  sancti- 

>  tntis.  >   Verba  haec  an  significent  Sanctitatem  Agnetis  la- 
tuisse,  quisque  seoum  animo  reputet. 

Quid  quod  eadem  epistola  aperte  innuit  Agnetem  a  po- 
pulo  Pragensi  vehiti  caelestein  patronam  haberi?  Haec  enim 
legimus:  «Verum  quia  divinae  largitatis  immensitas  munifi- 
centiae  suae  mensuram  non  ponit,  nej  coUata  semel  libera- 
litas  fastidium  ei  praestat,  illi^i  quos  eidem  regno  patres  con" 
tulit  et  patronos  (intellige  sanctos)  dedit  adhuc  et  vtrgi- 
nem  innocentia  agnam,  et  aominis  nppellatione  Agnetem. 
quae  felicis  memoriae  Domini  Preinislai  sive  Otiokari  Bohc- 
miae  quondain  Regis  filia  etc.  En  quoujodo  sub  modio,  iuxta 
epistolam  hauc,    latebat    lucerna  illa!  Et  taiuda  clariss.  lidei 


DECRRTUa  419 

vinaeA  aussus  c8t  asserere  pretiosum  hoc  documentum    susce- 
ptae  causae  tantopere  adversari. 

Falsurn  insuper  est,  post  illam  precatoriam  epistolam,  rite 
oonfectam  fuisse  iudicialem  inquisitionem  ad  canonizationem 
Agnetis  obtinendam,  sed  tantumniodo  ex  Bullandianis  constat, 
Elisabetha  mandante,  gesta  ac  miracula  fuisse  descripta.  En 
BoUandianorum  verba:  t  Ut  iam  dicta  supplicatio  felicem 
»  exitum  sortiretur,  videntur,  mandante  Elisabetha  Regina, 
»  undequaque  conquisita  illustriora  acta  ac  miracula,  atque 
»  ex  iis  duplex  vita  B.  Agnetis  confecta.  »  Sed  pone  proces- 
sum  fuisse  inchoatum;  quid  inde?  Deperditus  est.  Num  ex  hoc 
probationi  cultus,  quae  aliis  documentis  firmatur,  detrimenlum 
obvenire  potest? 

Ad  4".  At  enim  Carolus  IV  Imperator  cum  R.  Pontifice 
de  Agnetis  canonizatione  tractavit.  Atqui  iure  id  negari 
posset,  et  e  contra  adfirmari  Carolum  IV.  filio  suo  Venceslao 
coramisisse  ut  de  ea  ageret;  et  id  auctoritate  Pisani  freti 
(apud  BoUandum)  qui  supremum  diem  obiit  anno  1401,  et 
qui  scripsit ,  Imperatorem  Carolum  IV  (qui  mortuus  est 
anno  1378)  Bohemiae  Regem  bis  a  mortis  faucibus  liberatum 
Agncite  advocata,  filio  suo  Regi  Venceslao  commisisse,  ut  tc- 
tis  virihus  pro  eius  laboraret  canoni^atione;  qui  aliis  in-- 
tmtus  et  praepeditus,  hoc  suum  velle  non  adimplevit.  Sed 
esto:  et  Carolus  et  Venceslaus  pro  Agneiis  canonizatione  ege* 
rint.  Quid  ex  hoc  contra  cultunj  ?  Nonnc  Censor  optime  novit 
quanta  ad  canonizationem  obtinendam  necessaria  sint,  etsi 
iam  de  publico  cultu  constet,  et  apostoliium  decretum  de  eo 
latum  fuerit?  Qua  de  causa  neque  mirari,  neque  difficultatem 
derivare  poterat  contra  cultus  probationem  ex  canonizatione 
nondura  decreta  cum  plurimae  et  nunc  sint  Beatorum  causae, 
de  quorum  cultu  constat,  et  tamen  Canonizationis  decretum 
nondum  est  latura.  Quod  si  suminus  Pontifex  etiamsi  tantis 
compulsus  precibus  nihil  agendun)  tamen  duxerit,  in  causa 
fuit  quod  defuit  Postulator  qui  ageret,  qui  inquisitiones  ha- 
bendas  curaret. 

De  cetero  circa  hanc  historicam  difficultatem  audiendus  est 
omnino  Antonius  Frind  in  sua  Historia  Ecclesiastica  Bohemiae, 


420  DKCRETUM 

cui  si  censor  fidem  adhibet  dum  asserit  processum  inceptum 
anno  1436  irritum  factum  esse  anno  1450  quod  Agnetis  re- 
liquiae  inveniri  non  potuerunt,  adhibere  fidem  debet  etiam 
dum  haec  alia  scribit:  «  Admirabantur  devotara  principem  ab 

>  ipsa  S.  Clara  medietatem  animae  nunci  patam  adhuc  ti- 

>  ventem  sicuti  sinctam.  Eo  m^igis  id  acciclit  post  eius  mor- 

>  tem,  ita  ut   brevi  tempore   et  Ecclesia   ct  Monasterium  a 

>  populo  Sanctae  Agnetis  nomen  acceperit,  Hoc  et  commu- 

>  nis  fiducia  in  suffragia  Beatae,    commovit  anno  1328  Re- 

>  ginam  Elisabeth,    ut   consentiente  Episcopo  loanne,  peteret 

>  canonizatiohem  eius  apud  Papam  loannem  XXI.  Etiam  Ca- 

>  rolus  IV  prosequebatur  hoc  inceptum   matris ,   magno    fer- 

>  vore   recommendans  id,   cum  adimpletio    tardaret,  moriens 

>  iam  filio  suo.  Sed  Imperator  Venceslaus  IV  oblitus  est  per- 
»  brevi  desiderii    paterni;  denique   tumultus   Hussitici   totam 

>  rem  reposuerunt.  Attamen  accepit  univrrsus  Ordo  Cruci- 

>  gerorum  papalem.  permissionem  celebrandi  Festum  Bea^ 

>  tae  Agnetis  omni  anno  die  secunda  Martii  sub  rttu  du^ 

>  plici  prim^e  clarSsis.  > 

Quich  ad  haec  Censor  eximius  ? 

Ad  5'".  Esto,  ob  turbas  Hussiticas  praevalentes ,  cultum 
Agnetis  in  plurimorum  oblivionem  devenisse.  Non  tamen  ex- 
tinctus  est.  Et  quomodo,  a  Vindice  quaeritur,  per  illud  rui- 
narum  et  raalorum  aevum  cultus  in  Agnetem  splendescere  po- 
terat  eo  loci,  cum  et  cultus  aliorum  Sanciorum  imminutus 
sit?  Eo,  inquam,  tempore  et  loco  quo  plurima  pietatis  mo- 
nuijienta,  ecclesiae,  monasteria,  imagines,  statuae,  reliquiae 
Sanctorum  devastabantur  ?  Et  tamen  extinctus  Agnetis  cultus 
non  est,  illo  ipso  teste  id  affirmante,  qui  dixerat  fuisse  im- 
njinutum.  Nihilominus  autem  cessante  procella  turbarum 
Hussiticarum,  nova  recuperasse  incrementn,  et  testantibus 
de  hac  cultus  causa  scriptoribus  et  monamentis  historicis 
non  solummodo  fauste  faisse  conservatum,  sed  ad  nostra 
usque  tempora  tamquam  procerum  nostrorum  pia  haeredi- 
tas  fidelihus  Bohemiae  csse  traditum, 

Quin  imo  eodem  illo  aevo  imago  Agnetis  cum  aureola  de- 
picta  fuit. 


i)::CKKTUM  421 

Qua  de  causa  cultus  Agneiis  irnminutus  utique  fnit  ob 
vim,  arniorum  strepitum,  ruinasque,  non  vero  ab  fidelium  ani- 
mis  eius  ::iemoria  et  devotio  deleta.  Causae  autem  violentae 
cultus  imminutioni  obesse  non  pos^unt,  atque  de  cotero  non- 
dum  decurrebat  ille  centenarius  annorum  numerus  qui  ad  im  - 
jnemorabile  statuendum  in  re  nostra  satis  estr 

Ad  6"*.  Sed  oblivionem  hanc  sive  cultus  interruplionem 
usque  ad  annum  1643  perdurasse  Censor  affirmat,  quo  scili' 
cet  anno  reliquiae  Agnetis  a  Canlinali  de  Harrach  quaesitae 
sunt.  Oblitus  est  scilicet  Censor  depictam  illau)  tjabulam  sae  • 
culi  XV  quae  in  Oratorio  Ordiui-i  Ci'ucigerorum  asservabatur 
et  adhuc  asservatur.  Oblitus  est  Festum  quod  de  Beata  Agnete 
celebrabatur  iam  a  saeculo  XIV.  Oblitus  est,  in  Kalen«lario 
historico  edito  Pragae  anno  1578  Danieleni  Weleslawinum 
Agnetem  Beatam  appellasse  cuin  scripsit:  Dictu  anno  1281 
mortua  est  Beata  Agnes  filia  Premislai  Ottokari  L  Olditus 
pariter  est  quae  retulit  testis  II.  cum  ait,  in  Martyrologio 
Franciscano  anno  1638  Parisiis  edito  extare  Biographiam 
Agnetis  Beatae  nuncupatae.  Haec  vero  quidquau»  aliud  signi 
ficant  quam  quod  Agnetis  cultus  siluerit. 

Ne  et  illud  observetur,  ab  anno  scilicet  1420,  cum  Hus 
sitica  saeviit  tempestas,  ad  annum   1643,  quo  requi<itao  sunt 
Aguetis  rebquiae,  non  anni  350,  ut  vult  Censor  eximius,  sed 
anni  223  numerari  possunt. 

Ad  7".  Advertendum  est,  duas  fuisse  peractas    requisitio- 
nes;  alteram  iussu  Cardinalis  de  Harrach,  alteram  iussu  Fer 
dinandi  III,  cuius  auctoritate  hac    in    re  fulcitur  cl.  Censor. 
In  prima  illa  inquisitione  inventum  est   corpus    sanctiuionia 
lis  cuiusdam,  prouti  crux  et  velum   quo    sanctimoniales    ute 
bantur,  ostendit,  ac  mire  olens.  loannes  Tannt^rus  scripsit  ad 
Bollandum  sese  aliquod  ex  ossibus  illius  corporis  vidissc,  fra- 
grantiam  sensisse,  ac  se  putare  ossa  illa  Beatae  esse  Agnetis. 
Idem  etiam  testatus  est  D.  Tavornicus,  qui  tunc  erat  Cancella- 
rius  Archiepiscopalis.  At  revera,   cum   argumenta   certissima 
non  adessent,  et  ciim  ex  antecedenti  vastatione  Monast.ei*ii  et 
sepulchrorura  dubium  merito  exoriri  po>set,  Cardinalis  iu^^sit 
ossii   'lla  in  cista  re[)Oni,  et  in  Sacristia^  ut    ultcriur    reso- 
lutio  accederetj  asservari. 


422  DECRETUX 

De  altera  inquisitione  iussu  Ferdinandi  III  peracta,  de  qua 
Censor  dicit:  Aliud  corpus  ibi  postmodum  repertum,  non 
est  cur  loquaumr,  cum  ad  re:n  nostram  non  faciat.  Quoinodo 
vero  as^erit  Censor,  cultuiu  Agnetis  ex  illa  inventione  in  ulti- 
niura  fuisse  discrimen  adductuin,  cum  e  contra  scribat  Bol- 
landus:  Interim  ecocitata  fuit  maior  populi  Pragensis  erga 
B.  Agnetem  devotio,  quam  etiam  nonnulla  miracula  ccn 
prmarunt  ?  Hoc  ne  discrimen  dicetur  ?  Advertendum  praeterea, 
Rollandum  scribere  excitatam  fuisse  non  devotionem  sed  nui' 
iorem  devotionem.  Ergo  devotio  populi  in  Agnetera  iam  ex- 
tabat.  Nec  solum  extabat,  sed  locus  sepulchri  eius  uti  notus 
habebatur.  secus  ac  Censor  asseruit;  nam  refert  BoUandus 
alterum  ex  iis  rairaculis  accidisse  anno  1642,  et  ante 
dictam  inventionem  uno  solo  anno;  atque  illud  impetrasse 
sanctimonialem  quamdam  eius  Monasterii,  quae  petiit  ad  lo- 
cum  sepulchri  B.  Agnetis  deferri,  et  reapse,  illuc  delata  rst. 

Falsum  proinde  omnino  est  quod  Censor  affirmavit,  &r- 
7me  Dci  cultum  in  ultimum  discrimen  adductum  esse  ob 
grave  inde  exortum  dubium  circa  personam,  cui  aliquando 
idem  cultus  eo  loci  forsitan  delatus  fuerat. 

Ad  8'".  Quid  autem  in  posterum  ad  nostram  usque  aeta- 
tem?  clamat  Censor.  Ac  fere  nuUius  momenti  sint  arguraenta 
cultus  quae  relata  sunt,  queritur  nullum  in  illa  Sede  nunc 
extare  cultus  vestigium  nisi  lapideam  statuam  supra  ianuam 
eversi  Monasterii  anno  1703  confectara  cura  addita  inscri- 
ptione  S,  Agnes.  Id  dare  lubet.  Num  parum  hoc  est  ?  Mona- 
sterium  iliud  tum  Hussiticis  temporibus  dovastatum,  tum  tera- 
pore  losephi  li.  partim  dirutura,  partira  transmutatum,  atque 
in  profanos  usus  conversum,  statua  5.  Agnetis  supra  ia- 
nuam  ab  anno  1703  decoratuin,  et  quamquam  aliud  omnino 
sit  quam  Mon^isterium,  tamen  Monasteriura  S.  Agnetis  nun- 
cupatum,  nonne  indicium  evideatissimura  est  cultus  iam  pri- 
dem  in  eo  loco  Agneti  praestiti  ?  Nescio  an  validius  argumen- 
tum  afferri  possit  cultus  antecedentis. 

De  cetero  Benedictus  XIV  corporis  eoopositionem  alterum 
esse  ex  argumentis  cultus  docet,  non  auteui  unicura.  Scribit 
eaira    ST.b.  11.  Cap.  23.  N.  I.  «  Deficientibus  testibus  (ad  pro- 


DixaLKJM  4  23 

»  banduin  cultum  ex  terapore  immemorabili),  locus  est  pro- 
»  bationi  per  authentica  docuraenta...  Noraine  vero  authen- 
>  ticorum  documentorum  in  praesenti  materia,  primo  veniunt 
»  historiae  conscriptae  a  viris  fide  dignis,  qui  eas  composue- 
»  rint  centum  annis  ante  Constitutionem  Urbanam,  vel  qui 
»  saeculo  eodem  decurrente  sua  ediderint  monnmenta,  idque 
»  non  solum  si  de  cultu  Servi  Dei  festimojiium  dicant,  ve- 
»  runi  etiam  si  eius  virtutes  et  fuiracula  tantummodo  enar- 
»  rent,  ipsum  appellantes  Beati  \e\  Sancti  i\t\\\o.>  Quot  vero 
scriptores  sunt,  qui  Agnetem  Beatam  vel  Sanctam  appellant? 

Ad  9'".  Etsi  quae  de  inexistentia  sacelli  obiicit  cl.  fidei 
vindex  vera  essent,  non  moveremur;  nam  satis  esse  cuilibet 
ad  probationem  cultus  Agneti  praestiti  del  erent  et  quod  Ordo 
Crucigerorum  iam  a  saeculo  XIV  eius  festum  ritu  solemni 
celebrat,  et  quod  effigiem  eius  sueculo  XV  pictam  in  eius  sa- 
cello  veneratur,  et  quod  ieiunium  in  diebus  Agnetis  Postum 
proxime  praecedentibus  servet,  et  quod,  ut  alia  omittamus, 
iuxta  Antonium  Frind,  habita  fuerit  popalis  permissio  cele- 
brandi  festum  B.  Agnetis  sub  ritu  dtipHci  prima£  classis. 
At  his  praetermissis,  de  sacrae  aedicuke  existentia  dubitari 
nequit.  Siquidem  Prior  Ordinis  Crucigerorum  Georgius  Igna- 
tius  Pospuchal  qui  ad  finem  saeculi  XVII  erexit  novum  Ho- 
spitale  sub  patrocinio  B.  Agnetis  ad  ripam  Moldavae,  se|iultus 
fuit,  uti  legitur  in  inscriptione,  sub  eius  imagine  delineata,  in 
Cappella  Beatae  Agnetis  Ecclesiae  Ordinis  sui.  Quod  et 
confirmant  Acta  visitationis  Ecclesiae  Crucigerorum,  in  quibus 
legimus:  <  In  Ecclesia  ipsa  a  njagno  Magistro  Crucigerorurn 
»  Oeorgio  Pospichal  secundo  dimidio  saecuH  XVII  extructa 
»  patet  Capella  hodie  B.  M.  Virginis,  prius  S.  Valentini, 
»  olim  autem,  prout  traditio  fert,  B.  Agnetis  nuncupata.  In 
»  qua  Capella  tumulatus  est  praefatus  Ecclesiae  conditor, 
»  cuius  effigies  optime  conservata  in  ipso  Conventu  patot, 
»  et  cuius  effigiei  subscriptio  se(|uentia  verba  ccmtiuet:  Vige-- 
»  sin  a  sexta  Augusti  1'699  in  Capella  B.  Agn^tis  Ecchs. 
»  et^Ordinis  sui,  quam  ipse  in  honon^.m  Sancti  Frar.-^^^^ri 
»  sumptuose  erexerat,  tumulatus  est.  » 

Unde  vero  didicit  cl.  Censor  oratorium  Conventu>  Cruci- 


424  DECRETVtf 

gerorurii  fuisse  prtvatum,  quando  testes  dicuat:  in  Aedihus 
Conventus  nostri  existere  Capellam  seu  oratorium  cum 
i)naginibus  B,  Agnetis?  Bt  quando  in  relatione  peritoruin 
legimus:  in  Altari  m/iiore  conventualis  SacAli  Monastrrii 
Crucigerorum  reperitur  imago  ex  initio  saeculi  praeceden  - 
tis  ?  Privatus  ne  eiusmodi  cultus  dici  potest  ?  privatae  vene- 
rationi  expositae  huiusmodi  imagines?  privatus  cultus  qui  a 
publico  illustrissimoque  Ordine  per  recitationera  offloii,  per 
festi  solemnem  celebrationem,  per  ieiunium  in  pervigilio  Festi 
solemniter,  et  summo  Pontifice  approbante  praeceptum,  prae- 
st^tur  ?  Demum  cultus  Agnetis  publicus  fortasse  vel  ex  solo 
Orat^rio,  vel  ex  solis  imaginibus  patet,  et  probatus  est? 

Ad  10"  Responsio  ex  dictis. 

Quare  etc. 


il5 


ROMANA. 


Academia  Liturgica  in  Urbe  erecta  cupiens  occurrere 
abusui ,  qui  latius  serpere  incepit,  adhibendi  in  sacrosancto 
Missae  sacriflcio  Calices ,  quorum  Cuppae  ex  riietallo  sunt 
confectae,  a  S.  R.  C.  insequent.  Dubioi^um  solutionem  humil- 
lime  exquisivit,  nimirum. 

Dubium  I.  An  fabricari  possint  Oalices  pro  sancto  sacri- 
ficio  Missae  quorum  Cuppae  sint  ex  metallo ,  aurichalco ,  vel 
cupro  confectae? 

Dubium  II.  An  huiusmodi  Cuppae  etsi  inauratae  licite 
consecrari  queant  ab  Episcopo? 

Dubium  III.  An  tolerari  possit  quod  Ecclesiae,  quae 
praedictos  Calices  iam  habent,  eorumdem  usum  valeant  re- 
tinere? 

His  tribus  Dubiis  aliud  fuit  additum  ad  definiendum  quid 
esset  sentiendum  de  usu  Tabellarum  ex  metallo,  quae  nonnul- 
hs  in  Dioecesibus  adhibentur ,  quando  fidelibus  praebetur 
S.  Synaxis  nimirum. 

Dubium  IV.  An  in  ministranda  fidelibus  sacra  Commu- 
nione  liceat  loco  Tobalearum  linearum  uti  Tabellis  ex  metal- 
lo ,  vel  eiusmodi  usus  tolerari  possit  in  iis  Dioecesibus ,  in 
quibus  fuit  introductus? 

Sacra  eadem  Congregatio  voluit  ut  super  propositis  dubiis 
antea  sententiam  suam  ex  officio  aperirent  alter  ex  suis  Theo- 
logis  Consultoribus  et  alter  ex  Apostolicarum  Caeremoniarum 
Magi^tris.  Qunin  vero  votis  exaratis.typisque  cusis  suhseriptus 
C\nlinalis  Praefectus,  eiusdera  Causae  Ponens  constitutus.  su- 


iH  RoM.KfiA 

praedicta  quatuor  Dubia  retulerit  in  Ordinariis  Sacrorum  Ri- 
tuum  Coinitiis  ad  Vaticanum  infrascripta  die  habilis,  Emi  et 
Rmi  Patres  sacris  tuendis  Ritibus  pra^^positi  post  ccuratum 
omhium  examen  rescribendum  censtif^nmt. 

Ad  I.  Serventur  Rubricae. 

A(i  II.  Provisum  in  prinw. 

Ad  III.  Abusum  esse  interdicendu  tt:  coayrao  fit.nm  as- 
signato  tempore  ut  de  aliis  CaHcibus  promdeanlur. 

Ad  IV,  Non  esse  interdicendum:  nikilominus  signifir.e^ 
tur  Rtm  D.  Epis  opo  Alecoandriae  non  esse  improbandum 
usum  Tobalearum  liaearum.  Atque  ita  decreverunt,  ac  ser- 
vari  mandarunt.  Die  20  Martii  1875. 


«^^>0^  €9K9X(>^^^ 


/     .      K 

V    .        K 


EX  S.  CONGREGHTIONE  OE  PROPHGHNDH  FIDE 


INDULTUM  PRO  lUBILAKO 

Favore  fidelium  in  misstonum  locis  commorantium. 

Ex  aadientia  SSdii  habita  die  24  lanuarii  1875 

Cuin  ia  pluribus  Haereticorum  et  Infidelium  ioois  iiullae 
sint  Ecclesiae,  in  aliis  vero  non  tot  sint,  quot  ex  nuper  edi  - 
tis  Sandissimi  Domini  Nostri  PII  Divina  Providentia  PP.  IX. 
Apostolicis  Litteris  VIII.  Kal.  lan.  anni  prox.  praeteriti,  qua- 
rum  initium  Oravibus  Ecclesiae,  pro  lubilaei  indictione  adiri 
a  Fidelibus  exti*a  Urbem  morantibus  necesse  est,  ut  lubilaeum 
ipsum  adipisci  valeant,  cumque  evenire  etiam  possit,  ut  varias 
ob  causas  praescriptae  Ecclesiarum  visitationes  iterari  ne- 
queant ;  plures  iis  in  locis  fideles  tam  utili  ac  s  dutari  lubilaei 
thesauro  carere  cogerentur,  nisi  Apostolica  auctoritate  iis  sub- 
veniretur.  Haec  animo  suo  reputans  idem  Sanctissimus  D.  N., 
referente  me  infrascripto  S.  Congregationis  de  Propaganda 
Fide  Secretario,  pro  sua  benignitate  contulit  arbitrio  Pati-iar- 
charum,  Archiepiscopcrum,  Episcjoporum,  Vicariorum  Apo^lo- 
licoruni  ac  Superiorum  Missionum  quorumcumque,  facultalem, 
quam  etiam  simplicibus  Missionariis  subdelegare  ipsi  poterunt, 
prorogandi,  ubi  necessitas  id  postulet,  etiam  per  duos  annos 
tempus  ad  lubilaeum  luciandum ,  nec  non  dispensandi  cum 
praediciis  Fidelibus  quoad  numerum  Ecclesiarum  visitandarum 
et  visitationum  in  ipsis  peragendarum  ;  imo  etiani ,  quando 
necesse  id  fuerit,  commuiandi  in  totura  huiusmodi  bpera  in- 
iunota  in  aliquod  ieiunium  ,  aut  in  recitationem  aliquarum 
jiinrum  precum ,    firino  remanente   pro  pueris,    qui    nondum 


i*^,  ii9i>c;f.TC;M  iHio  \tjftiiAE6 

ad  S.  Cooimnnionem  fldmissi  sunt,  onere  Saoramentalif^  Con- 
fessi6nis  ^  et  pro  adultis  etiam  Communionis  ;  ac  praeterea 
quoAd  oinnes,  orandi  pro  Catholicae  Ecclesiae,  et  Apostolicae 
Sedis  prosperitate  et  exaltatione,  pro  extirpatione  haeresum, 
omniumque  errantiuiti  conversione,  pro  totius  populi  Christi;mi 
pace  et  unitate,  ac  iuxta  mentem  Sanctitatis  Snae. 

Datum  Romae  ex  Aedibus  eiusdem  S.  Congregationis  de 
Propaganda  Fide  die  et  anno  praedictis. 

loANNES  SiMKONi  Secretnrtus. 

N.  B.  S.  Poenitentiaria  occasione  eiusden)  lubilaei,  sub  die 
25  lanuarii  ;187b,  ex  Apostolica  auctoritate  haec  inter 
alia  declaravit : 

1.  Sanctitas  Sua  indulsret,  ut  eodem  lubilaeo  duranrte, 
Fideles  rite  dispositi  absolvi  possint  etiam  a  crimine  haeresis ; 
firma  tamen  obligatlone  abiurandi  errores  seu  haeresim,  re- 
parandi  scaqdala,  etc.  prout  de  iure. 

2.  Declarat,  vi  praesentis  lubilaei  una  tantum  vice  absolvi 
pos?^^^  n  pensuris  et  casibus  re.servatis,  et  similiter  semel  tan- 
tum  acquiri  posse  ipsius  lubilaei  Indulgentiam  ;  manere  tamen 
in  suo.  vigore  Indulgentias  a  Sancta  Sede  concessas  et  expresse 
non  suspensas  aut  revocatas. 

3.  Declarat  insuper  unica  Confe-sione  et  Communione  non 
posse  satisfieri  praecepto  Paschali,  et  siinul  acquiri  lubilaeuin. 

4.  Non  posse  autem  absolvi  Confessarios ,  qui  coraplioeiu 
ul)sulvere  ausi  fuerint. 


429 

LIl TERA.E  APOSTOLICAE 


Haud  dubitamus  perutile  gratumque  futurum  harum  Ephe- 
meridum  lectoribus  si  modo  illis  quatuor  exhibeamus  Litteras 
SSmi  D.  N.  Pii  divina  Providentia  Papae  IX,  quae  tamen 
variis  abhinc  annis  in  lucem  prodierunt.  Temporibus  hisce 
nostris  accommodatae  visae  sunt,  maximaeque  utilitatis  fore 
tum  philosophis  catholicis,  tum  theologis.  Ideoque  operae  pre- 
tiuin  esse  censuimus  ,  earum,  quo  magis  per  nos  fieri  possit, 
vulgare  notitiam.  Per  illas  enim  cunctis  innotescit  tutus  se- 
curusque  trarnes,  quem  S.  Sedes  Roraana,  sedula  veritatis  vin- 
dex  atque  magistra,  nobis  ostendere  dignata  est,  circa  philo- 
sophiae  studium,  ne  falsae  vel  erroneae  philosophorum  non- 
nullorum  opiniones  incautos  seducant;  qui  autuinare  haud  ve- 
riti  sunt  humanam  rationem  omnia  a  seipsa  intelligere  posse, 
quae  etiam  ad  fidem  pertinent;  ideoque  a  philosophia  Revela- 
tionem  Divinam  omnino  esse  arcendam. 

Litterae  porro  Apostolicae  sunt  sequentis  tenoris. 

PIUS  PP.  IX. 

VfiNERABlLI  PRATRI  OREGORIO 
ARCHIEPISCOPO  MONACENSI  ET  PRISINOENSI 

VENERASnJS    Pi^ATER 
SALUTEM   ET   APOSTOLICAM   BENEDICTIONKM 

Gravissimas  inter  acerbitates,  quibus  undique  premimur  in 
hac  tanta  temporum  perturbatione  et  iniquitate  vehementpr 
dolemus,  cum  noscamus,  iu  variis  Germaniae  regionibus  repe- 
riri  nonnuUos  catholicos  etiam  viros,  qui  Sacram  Theologiam 
ac  Philosophiam  tradentes  ninime  dubitant  quamdam  inaudi- 
tam  adhu*  in  Ecclesia  docendi  scribendique  libertatem  inducere, 
nova^qne,  et  omnino  improbandas  opiniones  palam  publiceque 
profitei-i  et  in  vulgus  disseminare.  Hinc  non  levi  moeroi^c  af- 

Aeta  Tom.  VIII,  Jase.  XClh  ^» 


430  LITTRRAR   APOSTOLfCAP 

fecti  fuin)us,  Venerabilis  Frnter,  uhi  tri^fi^simns  ad  Nns  vonif 
nuntius ,  Presbyterum  laf^obum  Froh<?chammer  in  ista  Mona- 
censi  Academia  Philosophine  Doctorem  huiusmodi  docendi 
scribendique  licentiam  pr.ie  cete.  is  adhibere,  eumque  sum 
operibus  in  lucem  edit^s  perniciosissimos  tueri  errores.  Null.i 
igitur  interposita  mora,  Nostrae  Congregationi  libris  notandi^ 
praepositae  mandavimus  ut  praecipua  volumina  quae  eiusdeni 
Presbyteri  Frohschammer  nomine  circumferuntur  cum  maxi- 
ma  diligentia  sedulo  perpenderet,  et  omnia  ad  nos  referret. 
Quae  voluraina  germauice  scripta  titulum  ha':ent  <  Introduclio 
in  philosophiam,  De  lihcrtate  scientiae,  Athena(?um  >  quoruui 
primum  anno  1858,  alterum  anao  1861,  tertium  vero  vertente 
hoc  anno  1862  istis  Munaceusibus  tvpis  in  lucem  est  editum. 
Itaque  eadem  Congregatio  No4ris  mandatis  diligenter  ob- 
sequens  summo  studio,  accuratissimum  exainem  instituit, 
omnibusque  semel  iterumque  serio  ac  mature  ex  more  discussis 
et  perpensis  judicavit,  Auctoreii}  in  pluribus  non  recte  sentire. 
eiusque  doctrinaui  a  veritate  catholica  aberrai*e.  Atque  id  ex 
duplici  praesertim  parte,  et  primo  quideui  propteiea  quod 
auctor  tales  humanae  rationi  tribuat  vires,  quae  ratioui  ipsi 
minime  competunt,  secundo  vero,  quod  eam  omnia  opinandi 
et  quidquid  seuiper  audendi  libortatem  eidem  rationi  concedat, 
ut  ipsius  Ecclesiae  jura,  officium,  et  auctoritas  de  medio  omi- 
nino  toUantur.  Namque  auctor  in  primis  edocet,  philosophiam, 
si  recta  ejus  habeatur  notic,  posse  non  solum  percipere  et 
intelligere  ea  christiana  dogmata,  quae  naturalis  ratio  cum 
fide  habet  communia  (tamquam  commune  scilicet  perceptionjs 
obiectum),  veruui  etiam  ea  quae  christianam  rehgionem,  fl- 
demque  maxime  et  proprie  efficiunt,  ipsumque  scilicet  super- 
naturalem  hominis  finem  et  ea  omnia,  quae  ad  ipsum  specfcmt, 
atque  sacratissimum  Douiinicae  Incarnationis  mysterium  ad 
humanae  rationis  et  philosophiae  provinciam  pertinere,  ratio- 
nemque,  dato  h  kj  6b\ec'.o ,  suis  propriis  principiis  scienter  ad 
ea  posse  pervenire.  Btsi  vero  aliquam  inter  haec  et  illa  dog- 
mata  distinctionem  auctor  inducat,  et  haec  ultima  minori  iure 
rationi  adtribuat,  tamen  clare  aperteque  docet,  etiau)  contineri 
inter  illa,  quae  veram  propriamque  scientiae  seu  philosophiae 


LITTRRAR   APOSrOLlCAE  43f 

maferiam  ponstituunt.  Qnocirca  ex  eiusdem  Ancforis  sententia 
eoncludi  omnino  po-i^ii  ;»c  debent,  rationem  in  abditissimis 
f^iiiiu  Divinne  Sapientiae  ac  bonitatis,  innno  etiam  et  iiberae 
eius  volunbitis  mysteiiis  licet  posito  revelationis  obiecto, 
posse  ex  siMpsH.  non  jam  ex  divinae  auctoritatis  principio, 
sed  ex  naturalibus  snis  principiis  et  viribus  ad  scientiam  sau 
certitudinem  pervenire. 

Quae  Auctoris  doctrina  quara  falsa  sit,  et  erronea  nemo 
est,  qui  christianae  doctrinne  rudimentis  vei  levjter  imbutu  s  non 
illico  videat  planeque  sentiat.  Namque  si  isli  philosophiae  culto- 
res  vara  ac  sola  rationis  et  philosophicae  disciplinae  tuerentur 
principia  et  jura,  debitis  certe  laudibus  essent  prosequendi.  Si- 
quidem  vera  ac  sana  Philosophia  nobilissimum  suum  iocura  ha- 
bet,  cura  ejusdein  |>hilosophiae  sit  veritatein  diligenterinquirere, 
humanamque  rationem  licet  primi  hominis  culpa  obtenebratau), 
niillo  tamen  modo  extinctara  recte  ac  sedulo  excolere,  illu- 
srare,  ejusque  cognitionis  objectum,  ac  permultas  veritntes 
peicipere,  bene  intelligere,  promovere,  earumque  pluidmas,  uti 
Dei  existentiam,  naturam,  attribuita,  quae  etiam  fides  credenda 
proponit,  per  argumenta  ex  suis  principiis  petita  demonstrare, 
vindicare,  defendere,  atque  hoc  modo  viam  munire  ad  haec 
doi>;mata  fide  rectius  tenenda,  et  ad  illa  etiam  reconditiora 
do^nnata,  quae  sola  fide  percipi  priraum  possimt,  ut  illa  ali- 
quo  modo  a  ratione  intelligantur.  Haec  quidem  agere,  atque 
in  his  versari  debet  severa  ni  pulcherrima  verae  philosophiae 
scientia.  Ad  quae  praestanda  si  viri  docti  in  Germaniae  Aca- 
demiis  enitantur  pro  singulari  inclytae  illius  Nationis  ad  se- 
veriores  gravioresque  disciplinas  excolendas  propensione,  eorum 
studium  a  Nobis  comprobatur  et  commendatur,  cum  in  sa- 
crarum  rerum  utilitatera  profectumque  convertant,  quae  illi 
ad  suos  usus  invenerint. 

At  vero  in  hoc  sine  negotio  tolerare  nunquam  possumus, 
ut  omnia  temere  perinisceantur,  atque  ratio  illas  etiam  res, 
quae  ad  fideni  pertinent»  occupet  ac  perturbet,  cum  certis- 
si  i)i,  oranibusque  notissimi  sint  fines  ultra  quos  ratio  nun- 
quara  suo  jure  e-^t  progressa,  vel  progredi  potest.  Atque  ad 
hujusmedi  doguKita  ea  omnia  maxime  et  apertissime  suectant, 


452  LiTTERAE  ap.jstoi.icaf: 

quae  supernafuraleni  hominis  elevationem,  ac  supernafnr?«1f> 
ejiis  cuiu  Deo  commercium  respiciunt,  atque  i\d  hunc  fin-^m 
revelMta  noscuntur.  Et  sane  cum  haen  dogmata  sint  supra 
naturam,  iccirco  natunili  ratione,  ac  naturalil)us  principiis 
altingi  non  possunt.  Niimquan^  siquidem  rntio  suis  naturali- 
hus  principiis  ad  hujusmodi  (iogmata  scienter  tractanda  effici 
potest  idonea. 

Quod  si  haec  isti  temere  asseverare  audeant,  sciant,  se 
certe  non  a  quorumlibet  Doctorum  opinione,  sed  a  communi 
et  nimquam  immutata  Ecclesiae  doctrina  recedere.  Ex  divinis 
enim  Litteris,  et  Sanctoruru  Patrum  traditione  constat,  Dei 
quidem  existentiam,  umltasque  alias  veritates  ab  iis  etiam, 
qui  fidem  nondum  susceperunt.  naturaii  ratjoni^  lumine  cogno- 
sci,  ?e(l  illa  reconditiora  dogmata  Deu.n  solum  manifestasse, 
dum  notum  facere  vuluit  mysV^riam,  quod  ahsconditu m  fait 
a  s^K^culis  et  generationihus  .1),  et  ita  quidem,  ut  p(^st(/uam 
maltifariam  multisque  mol/s  olim  locutas  es.)>et  patribas  i7i 
pruphetis,    nocissime  JSobia  locatus  est  In  Filio,  per  quen% 

fecit  et  saecula  (2) Dfium  enifU  nemo  vidit  unjaam. 

Uniyenitus  Filius,  qai  est  in  sina  Pahi^.ips;  enarravit  (3), 
Qi:;ipropter  Apostolus,  qui  gentes  Deum  per  ea,  quae  fficta 
suut,  coguovisse  testatur,  disserens  de  gratia  et  veritate  (4) 
qune  per  lesum  Christum  facta  est,  loqui^nar,    inquit,   Dei 

sapietUiam  in  mysterio,  quae  ah.sconlita  est qaam  ne- 

mo  principum  hujus  saeculi  cognovil Nobis  autem  re- 

velacit  Deus  per  Spiritum  saum Spirilas   enim  omnia 

scrutatur,  etiam  profunda  Dei,  Quis  enim  hominam  scit 
quae  sunt  hominis  ,  nisi  spiritus  hominis.  qui  in  ipso  cst? 
Ita  et  quae  Dei  sunt,  nemo  coynovit,  nisi  Spiritas  Dei  (5), 

Hisce  aUisque  fere  innumeris  divinis  eloquiis  inhaerentes 
SS.  Patres  in  Ecclesiae  doctrina  tradenda  continenter  distin- 
guere  curarunt  rerum  divinarum  notionem,  quae  naturalis 
intelligentiae  vi  omnibus  est  communis  ab  illarum  rerum  no- 
titia,  quae  per  Spiritum  Sanclu.ii  fide  suscipitui%  et  constanter 

(l)Col.  1.  26.  (4)  loaii.  1.  v.  17. 

(2)  Heb.  V.  12.  (5)  L  Oor.  JJ    v.  7.  8.  10.  U. 

(3)  loun.  1.  V.  18. 


LITTERAE   APOSTOLICAE  433 

docuerunt,  per  h  'nc  ea  Nobis  in  Christo  revelari  mvsteria, 
qune  non  soluin  huinanaai  philosophiarn,  verum  etiam  Ange- 
hcarn  naluralein  intelligentiam  transcendunt,  quaeque  etiamsi 
div^aa  revelatione  innotuerint,  et  ipsa  fide  fuerint  suscepta, 
tarnen  sacro  Jidhuc  ipsius  fidei  velo  tecta  ot  obscura  caligine 
ohvoluta  permanent,  quamdiu  in  hac  mortali  vita  peregrina- 
innr  a  Donino  (1). 

V\  his  omnibus  patet,  alienam  omnino  esse  a  catholicae 
Ecclesi  10  (loctrina  sententiam,  qua  idem  Frohschammer  asse- 
rero  non  (lubitat,  omnia  indiscriminatiin  christianae  religionis 
doirni;it;i  esse  obiectum  nalurahs  scientiae,  seu  philosophiae, 
et  humanam  rationem  historice  tantuin  excultam,  modo  haec 
douaiata  ipsi  rationi  tamquam  obiectum  proposita  fuerinr, 
p{>s.s<3  ex  suis  naturalibus  viribus  et  principio  ad  veram  de 
oinnibus  etiain  reconditioribus  dogmatibus  scientiam  pervenire. 

Nunc  vero  in  memoratis  eiusdem  Auctoris  scriptis  aUa 
dominatur  sententia,  quae  catholicae  Ecclesiae  doctrinae  ac 
seasui  plane  adversatur.  Eteniin  eam  phibsophiae  tribuit  U- 
bertatein,  quae  non  scientiae  libertas  sed  omnino  reprobanda 
et  intoleranda  philosophiae  licentia  sit  appellanda,  Quadam 
enim  distiactione  inter  philosophuin  et  philosophiaai  facta 
tribuit  philosopho  ius  et  otficium  se  submittendi  anctoritati , 
quani  veram  ipse  probaverit,  sed  utrumqne  philosophiae  ita 
deneyat,  ut  nulla  doctrinae  revelatae  ratione  habita,  asserat, 
ipsaai  nnmquam  debere,  ac  posse  auctoritati  se  subauttere. 
Quod  esset  tolerandum  et  forte  admittendum ,  si  haec  dice- 
rentur  de  jure  tantum,  quod  habet  philosophia  suis  principiis, 
seu  methodo,  ac  suis  conclusioniburi  uti,  sicut  et  aliae  scientiae, 
ac  si  eius  libertas  consisteret  in  hoo  suo  iure  utendo,  ita  ut  nihil 
in  se  admitteret,  quod  non  fnerit  ab  ipsa  suis  conditionibus 
acqaisituin  aut  fuerit  ipsi  alienum.  Sedhaec  juxta  philosophiae 
libertas  suos  limites  noscere  et  experiri  debet  Nunquam  enim 
noa  solum  philosopho,  verun.  -jtiaMi  philosophiae  licebit,  autali- 

(1)    S.  lo.  Ohrys.  Homil.  7.  (9)  in  loan.  1.  9.  S.  loan.  Dam.  de  Flde  orat. 

1.  Cov.  3    Aiubr.  de  Fide  ad  Gral.  1.  10.  11.  1.  2.  in  1.  Oor.  c.  2.  S.  flieron.  in 

S.  Leo  dxi  Nativ.Domiui  Ser.  9.  S.  Cyril.  Gal.  lll.  2. 
Alex.    Coutra   Nest.    tib.   8.    initio    in 


434  LITTERAK   APO^TOI.ICAE 

quid  contrarium  dicere  iis  qn?ie  divina  revelatio,  et  E^^^rl^^^^ia 
docet,  aut  aliquid  ex  eisdom  in  dubium  vocare,  proptereaquod 
non  in+elligit,  aut  iudiciuiu  non  suscipere,  quod  Rcclesiae  au- 
ctoritas  de  aliqua  philosophiat;  conclusione,  quae  hucusque 
libera  erat,  proferre  constituit..  Accedit  etiain,  ut  idem  Auctor 
philosophiae  libertatem,  seu  potius  effrenatam  licentiam  tam 
acriter  tam  temere  propugnet,  ut  minime  vereatur  asserere, 
Ecclesiam  non  solum  non  debere  in  philosophiam  unquara 
animadvertere,  veru:n  etiam  debere  ipsius  phiiosophiae  tole- 
rare  errores,  eique  relinquere  ut  se  ipsa  corrigat,  ex  quo  evenit, 
ut  philosophi  hanc  philoso|)hiae  libertatem  necessario  partici- 
pent,  atque  ita  etiam  ij^si  mI»  omni  lege  solvantur.  Ecquis 
non  videt  quam  vehementer  sit  reiicienda,  reprobanda,  et 
omnino  damnanda  huiusmodi  Frohschammer  sententia  atque 
doctrina?  Etenim  Ecclesia  ex  divina  sua  institutione  et  divi- 
nae  fidei  depositum  integruiu  inviolaluiuque  diligentissime  cu- 
stodire,  et  animarum  saluli  sunnuo  studio  debet  continenter 
advigilare,  ac  summa  cura  ea  omnia  amovere  et  elirliinare, 
quae  vel  fidei  adversari,  vel  animarum  salutem  quovis  niodo 
in  discrimen  adducere  possunt.  Quocirca  Ecclesia  ex  potestat^ 
sibi  a  divino  suo  Auctore  commissa  non  solum  ius,  sed  of- 
ficium  praesertim  habet  non  toler*andi,  sed  proscribendi  ac 
daranandi  omnes  errores,  si  ita  fidei  integrita^  et  atumarura 
salus  postulaverint,  et  omni  phiiosopho,  qui  Ecclesiae  filius 
esse  velit,  ac  etiam  philosophiae  officium  incumbit  nihil  un- 
quam  dicere  contra  ea,  quae  E(.*clesia  docet,  et  ea  retractare, 
de  quibus  eos  Ecclesia  monuerit.  Sententiam  autem,  quae 
contrarium  edocet,  omnino  erroneam,  et  ipsi  fidei  Ecclesiae 
eiusque  auctoritati  vel  maxime  iniuriosam  esse  edicimus 
et  declaramus. 

Quibus  omnibus  accurute  perpensis,  de  eorumdem  VV. 
PF.  NN.  S.  R.  E.  Cardinaliuui  Congri  gationis  libris  notandis 
praepositae  consilio,  ac  motu  proprio,  et  certa  scientia,  ma- 
tura  deliberatione  Nostra,  deque  Apostolicae  Noi^trae  potestMtis 
plenitudine  pr.iedictos  libros  Presl^yteri  Fiohscharhmer  tam- 
quam  continentes  propositiones,  (4  doctrinas  respective  falsas, 
erroneas,  Ecdesiae,  eiusque  auctoritati,  ac  iuribus  iniuiiosas 


LITTERAE    APOSTOIJCAE  435 

reprohaiijus,  dafnnamus,  ac  pro  reprobatis  ot  damnatis  ab 
omnibus  haberi  volumus,  atque  eidem  Congregationi  mandamus, 
ut  eos.letu  libros  in  indicem  prohibitorum  hbrorum  referat. 

Dtiin  vero  haec  Tibi  significamus,  Venerabihs  Frater,  non 
possumus  non  exprimere  magnum  animi  Nostri  dolorem,  cum 
videamus  hunc  filium,  eorumdem  librorum  auctorem,  qui 
cetiToquin  do  Ecclesia  benemereri  potuisset,  infeiici  quodam 
cordis  impetu  misere  abreptum  in  vias  abire ,  quae  ad  sa- 
lutem  non  ducunt,  ac  magis  magis^que  a  recto  tramite  aber- 
rare.  Cum  enim  ahus  eius  hber  de  aiiima  n  n  origine  prius 
fuisset  damnatus,  non  solum  se  iniii'  e  nbnisit,  verum 
etiam  uon  extimuit,  eumdem  errorem  in  lii>  etiam  libris  de- 
nuo  docere,  et  Nostram  Indicis  Congregaiionem  contumehis 
cumulare,  ac  multa  aha  contra  Ecclesiae  agendi  rationem 
temere  mendaciterque  pronuntiare.  Quae  oinnia  talia  sunt, 
ut  iis  merito,  atque  optimo  jure  indignari  |»otuisseraus.  Sed 
nolumus  adhuc  paternae  Nostr^e  caritatis  viscera  erga  illum 
deponere,  et  iccirco  Te,  Vener.d)ihs  Frater,  excitamus,  at 
velis  eidem  manifestare  cor  Nostru.n  p;iternum ,  et  acer- 
bissimum  dolorem,  cuius  ipsc  est  n.nisa.  ac  simul  ipsum  sa- 
luberrimis  monitis  hortari  et  inoneie,  ut  Nostram.  quae  com- 
munis  est  omnium  Patris,  vocem  audiai,  a:j  resipiscat,  quem- 
adMiOdum  catholicae  Ecclesiae  filium  decet,  et  ita  nos  omnes 
laetitia  afficiat,  ac  tandem  ipse  felicitei'  experiatur  quam 
iucundum  sit,  non  vana  qiiadam  et  perniciosa  hbertate  gaudere 
sed  Domino  adhaerere,  cuius  iugum  suave  est,  et  onus  leve, 
cuius  eloquia  casta  igne  examinata,  cuius  iudicia  vera,  iusti- 
ficata  in  semetipsa,  et  cuius  universae  viae  misericordia  et 
veritas.  Hac  etiam  occasione  Hbentissime  utimur,  ut  iterum 
teslemur  et  confirmemus  praecipuam  Nostram  in  Te  benevo- 
hmtiam.  Cuius  quoque  pignns  esse  vohinms  Apostolicam  Bene- 
dictionera,  quam  intimo  cordis  aflfectu  Tibi  ipsi,  Venerabihs 
Frater,  et  gregi  tuae  curae  commisso  peramanter  impertinins. 
Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  11  Decembris  Anno  1862. 

Pontifi<!atus  Nostri  anno  decimoseptimo. 


436  LITTERAK   APOSTOLICAE 

VENERABILI    FRATRI    ORFGORIO    ARCH[EriSC0I*O 
MONACENSI    ET    FRISINGENSI. 

PIUS  PAPA  IX. 

VENERABILIS    FRATFR 
SALVTEM    ET    APOSTOLICaM    BKNEDICTIONEM. 

Tuas  libenter  accepimus  Litteras,  die  7  proximi  elapsi 
raensis  Octobris  datas,  ut  Nos  certiores  faceres  de  Conventu 
in  ista  Monacensi  civitate  proximo  raense  septembri  a  non- 
nullis  Germaniae  Theologis,  doctisque  catholicis  viris  habito 
de  variis  argumentis,  quae  ad  Theologicas  praesertim  ac  phi- 
losophicas  tradendns  disciplinas  pertinent,  Ex  litteris  tibi 
Nostro  iussu  scriptis  a  Venerabili  Kratre  Matthaeo  Archiepi- 
scopo  Neocaesariensi  Nostro  et  Apostohcae  huius  Sedis  apud 
istam  Regiain  Aulam  Nuntio  vel  facile  noscere  potuisti,  Ve- 
nerabilis  Frater,  quibus  Nos  sensibus  affecti  fuerimus,  ubi 
primum  de  hoc  proposito  Conventu  nuntium  accepimus,  et 
postquam  agnovimus  quoraodo  comnjemorati  Theologi,  et  viri 
ad  huiusmodi  Ccmventum  invitati  et  congregati  fuere.  Nihil 
certe  dubitare  volebamus  de  laudabih  fine,  quo  fiuius  Con- 
ventus  auctores,  fautoresque  permoti  fuere,  ut  scilicet  omnes 
cathohci  viri  doctrina  praesiantes,  collatis  consiliis,  coniun- 
ctisque  viribus,  germanain  catholicae  Ecclesiae  scientiara  pro- 
moverent,  eamque  a  nefariis,  ac  perniciosissimis  tot  adversa- 
riorum  opinionibus  conatibusque  vindicarent,  et  defenderent. 
Sed  in  hac  sublimi  Principis  Apostolorum  Cathedra  lioet  im- 
merentes  collocati  asperrimis  hisce  temporibus,  quibus  Sacro- 
rum  Antistitum  auctoritas.  si  unquam  alias,  ad  unitatem  et 
integritatem  catholicae  doctrinae  custodiendam  vel  maxime 
est  necessaria,  et  ab  omnibus  sarta  tecta  servari  debet,  non 
potuimus  non  vehementer  mirari  videntes  memorati  Conven- 
tus  invitationem  privato  nomine  factam  et  promulgatam,  quin 
uUo  modo  intercederet  impulsus,  auctoritas  et  missio  eccle- 
siasticae  potestatis,  ad  quam  proprio,  ac  nativo  iure  unice 
dertinet  advigilare  ac  dirigere  theologicarum  praesertira  rerum 


UTTERAE   ArOSTOLICAG  437 

doctrinarn.  Quae  sane  fes,  ut  optime  noscis,  omnino  nova,  ac 
prorsus  inusitata  in  Ecilesia  est.  Atque  iccirco  voluinius,  Te, 
Venerabilis  Frater,  noscere  hanc  Nostram  fuisse  sententiam, 
ut  cum  a  Te,  tum  ab  aliis  Venerabilibus  Fratribus  Sacrorum 
in  Germania  Antistibus  probe  iudicari  posset  de  scopo  pcr 
Conventus  programma  enuntiato  ,  si  nempe  talis  esset ,  ut 
veram  Ecclesiae  utilitatem  afferret.  Eodem  autem  tempore 
certi  eramus,  Te,  Venerabiiis  Frater,  pro  paslorali  Tua 
soUicitudine  ac  zelo  omnia  consilia  et  studia  esse  adhibi- 
turum,  ne  in  eodem  Conventu  tum  catholicae  fidei  ac  do- 
ctrinae  integritas ,  tum  obedientia,  quam  omnes  cuiusque 
classis  et  conditionis  catholici  homines  Ecclesiae  auctwi- 
tati  ac  magisterio  praestare  omnino  debent,  vel  minimum 
detrimentuai  cap:Tent.  Ac  dissimulare  non  possuiDus,  non  le- 
vibus  Nos  anguitiis  affectos  fuisse,  quandoquidem  verebamur, 
ne  huiusmodi  Conventu  sine  ecclesiastica  auctoritate  congregato 
exoniplnm  praeb(»retur  sensim  usurpamli  aliquid  ex  iure  ec- 
clesiastici  regiminis  et  authentici  magisterii,  quod  divina  in- 
stitutione  proprium  est  Romano  Pontifici,  et  E|>i^copis  in 
unione  et  consensione  cum  ipso  S,  Petri  Successoici ,  alque 
ita,  ecclesiastico  01'dine  perturbato,  aliquando  unitas.  e  ube- 
dientia  fidei  apul  aliquos  labefactaretur.  Atque  eiiam  tinie- 
bamus,  ne  in  ipso  Coaventu  quaedam  enunciarentur,  ac  te- 
nerentur  opiniones  et  placita ,  quae  in  vulgus  praesert  m 
eniissa  et  catholicae  doctrinae  puintateni ,  et  debitam  subie- 
ctionem  in  periculum  ac  disirimen  vooarent,  Suinmo  enim 
animi  Nostri  dolore  recordab  unur,  VenerabiHs  Frater,  hanc 
ApostoHcam  Sedem  pro  gravissimi  sui  muneris  otticio  debuisse 
ullinjis  hisce  temporibus  censura  notare,  ac  prohibere  non- 
nuUorum  Oermaniae  scriptorum  opera,  qui  cum  nescirent  de- 
cedere  ab  aHquo  principio,  seu  methodo  falsae  scientiae,  aut 
hodiernae  fallacis  philosophiae,  praeter  voluntatem,  uti  con- 
fidimus,  inducti  fuere  ad  docendas  doctrinas  dissentientes  a 
vero  nonnullorum  sanctissimae  fidei  nostrae  dogmatum  sensu 
et  interpretatione,  quique  err^res  ab  Ecclesia  iam  damnatos 
e  tenebris  excitarunt,  et  propriam  divinae  revelationis  et  fidei 
iudolem  et  naturain  in  alienum  omaino  sensum  expHcaverunt, 


438  LITTERAE   APOSTOLICAE 

Nos("ebamus  etiaiii,  Venerabilis  Fralei^  nonnullos  ex  catholiois, 
qui  severioribus  disciplinis  excolenf.is  operam  navant,  huiuani 
ingenii  viribus  nimium  fidentes  periculis  haud  fiiisse  absterritos 
ne  in  asserenda  fallaci,  et  minime  sincera  scientiae  libertate 
abriperentur  ultra  iimites  quos  praetergredi  non  sinit  obe- 
dientia  debita  erga  magisterium  Ecclesiae  ad  totius  revelatae 
veritatis  integritatem  servandam  divinilus  institutum.  Ex  quo 
evenit,  ut  huiusmodi  catholici  misere  decepti  et  iis  saepe 
consentiant,  qui  contra  huius  Apostolicae  Sedis,  ac  Nostrarum 
Congregationum  decreta  declamant,  ac  blaterant,  ea  liberum 
scientiae  progressum  impedire,  et  periculo  se  exponunt  sacra 
illa  frangendi  obedientiae  vincula,  quibus  ex  Dei  voluntate 
eidem  Apostolicae  huic  obstringuntur  Se<Ji  quae  a  Deo  ipso 
veritatis  magistra,  et  vindex  fuit  constituta.  Neque  ignora- 
bamus,  in  Germania  etiam  falsam  invaluisse  opinionem  ad- 
versus  veterein  scholam,  et  adversus  doctrinam  summorum 
illorum  Doctorum,  quos  propter  admirabilem  eorum  sapientiam, 
et  vitae  sanctitatem  universalis  venei^atur  Bcclesia.  Qua 
falsa  opinione  ipsius  Ecclesiae  auctoritas  in  discrimen 
vocatur,  quandoquidein  ipsa  Ecclesia  non  solum  per  tot  con- 
tinentia  saecula  perniisit,  ut  ex  eoruiudem  Doctorum  methodo, 
et  ex  principiis  communi  omniuui  catholioarum  scholarum 
consensu  sancitis  theologica  excolerotur  ^cientia,  vernm  etiam 
saepissiuie  summis  laudit)us  thcologicam  eorum  doctrinam  ex- 
tulit,  illamque  veluti  fortissimum  lidei  propugnaculum  et  for- 
midanda  contra  suos  inimico^  arma  veheuienter  commendavit. 
Haec  Srme  omnia  pro  gravissimi  supremi  Nostri  Apostolici 
ministerii  inunere,  ac  pro  singulari  illo  amore,  quo  onines 
Germaniae  catholicos,  carissimam  Dominici  gregis  parteni 
prosequimur,  Nostrum  sollicitabnnt  et  angebant  aninmm  tot 
aliis  pressum  nngustiis  ubi,  accepto  memorati  Conventus  nun- 
tio,  res  supra  cxpositas  Jibi  siL^^aificandascuravimus.  Postquam 
vero  per  brevissimum  nuntium  a  I  Nos  relatum  fuit,  Te,  Ve- 
raljilis  Frater,  huiusce  Conventus  auctorum  precil)us  annuen- 
tem  tribuisse  veniaia  celebrandi  eumdem  Conventum,  ac  sacrum 
solemni  ritu  peref»isse,  et  consultationes  in  eodem  Convcmtu 
iuxta  catholicae  Ecclesiae  doclrinam  habitas  fuisse,  et    j.ost- 


LITTERAE   APOSTOIJCAE  430 

quam  ipsius  Conventus  viri  per  eunidem  nuntium  Apostolicaj» 
Nostram  imploraverunt  Benedictionem,  nuUa  intei^pos^  m&nL 
piis  inomm  v^s  obsdcimdavimiis.  8umm  iffero  ^anxiefate  tuas 
expectabamus  Litteras  ut  a  Te,  Venerabilis  Prater,  accuratis- 
sime  noscere  possemus  ea  omnia,  quae  ad  eumdem  Conventnm 
quovis  modo  possent  pertinere.  Nunc  autem  cum  a  Te  acce- 
perimus,  quae  scire  vel  maxime  cupiebamus,  ea  spe  nitiinur 
fore,  ut  huiusmodi  negotium,  quemadmodum  asseris,  Deo  au- 
xiliante,  in  maiorem  catholicae  in  Oermanik  Ecilesiae  uiili- 
tatem  cedat.  Bquidem  cum  omnes  eiusdem  Conventus  viri,  velnti 
scribis,  asseruerint,  scientiarum  progressum,  et  felicem  exitum 
in  devitandis  mc  refutandis  miserrimae  nostrae  aetatis  errori- 
bus  omnino  pendere  ab  intima  erga  veritat^s  revelat^is  adhae- 
sione,  quas  catholica  docet  Bcclesia,  ipsi  noverunt,  ac  pro- 
fessi  sunt  illam  veritatem,  quam  veri  catholici  scicntiis  exco- 
lendis  et  evolvendis  dediti  semper  tenuere,  ac  tradiderunt.  At- 
que  hac  veritate  innixi  potuerunt  ipsi  sapientes,  ac  voii  catholici 
scientias  easdem  tuto  excolere,  explanare,  easque  utiies  certas- 
que  reddere.  Quod  quidem  obtineri  non  potest,  si  humanao 
rationis  luinen  tinibus  circumscriptum  eas  quoqne  veritaies 
investigandas  quas  propiiis  viribus  et  facultatibus  asse(jni 
potest  non  veneretur  maxime,  ut  par  est,  infallibile  et  in- 
creatum  Divini  inteilectus  lurnen,  quod  in  christiana  reveia- 
tione  undique  mirifice  elucet.  Qiiamvis  enim  naturales  ilbie 
disciplinae  suis  propriis  ratione  cognitis  principiis  nitnntur* 
catholici  tamen  earum  cultores  divinam  revelationem  veluti 
rectricem  stellam  prae  oculis  habeant  oportet,  qiia  pi-.»dliicente 
sibi  a  syrtibus  et  erroribus  caveant,  ubi  in  siiis  investiga- 
tionibus,  et  commendationibus  animadvertant ,  posse  se  illis 
adduci,  ut  saepissime  accidit,  aJ  ea  proterenda,  quae  plus 
minusve  adversentur  infallibili  rerum  veritati,  quae  a  Deo 
revelatae  fuere.  Hinc  dubitare  nolumus,  quin  ipsius  Conventus 
viri  commemoratam  veritatein  noscentes,  ac  profitentes  uno  eo- 
denque  tempore  plane  reiiceie  ac  reprobare  voluerint  recen- 
tem  illam  ac  praeposteram  philosophandi  rationem,  quae 
etiamsidivinam  revelationem  veluti  historicum  faclum  admittat, 
tamen  ineffabiles  veritates  ab  ipsa  divina  revelatione  propo- 


440  LrTTERAE   aPOSTOLICAG 

sitas  hurnanae  rationis  iuvesligationibus  supponit,  pennde  ac 
veritatas  rationi  subiectao  essent,  vel  ratio  suis  viribus  et 
principiis  posset  consequi  intelliijenfiam  et  scientiam  oniniuna 
supernarum  sanctissiuiae  fidei  nostrae  veritatum,  et  myste- 
riorum,  quae  ita  supra  humanani  rationem  sunt  ut  haec 
nunquam  eflBci  possit  idonea  ad  illa  suis  viribus  et  ex  natu- 
ralibus  suis  principiis  intelligenda,  aut  demonstranda.  Biusdera 
vero  Onventus  viros  debitis  prosequimur  laudibus  propterea- 
quod  reiicieutes,  uti  existimamus,  falsara  inter  philosophum 
et  philosophiam  distinctionem,  de  qua  in  aliis  Nostris  litteris 
ad  Te  scriptis  loquuti  suuius,  noverunt  et  asseruerunt,  omnes 
catholicos  in  doctis  suis  commentationibus  debere  ex  conscien- 
tia  dogmaticis  infaliibilis  cathoiicae  Ecclesiae  obedire  decre- 
tis.  Dum  vero  debitas  illis  deferimus  laudes  quod  professi  sint 
veritatem,^qua  catholici  Magistri,  ac  Scriptores  omnino  ad- 
stringuntur,  coarctare  in  iis  tantum,  quae  ab  infallibili  Ec- 
clesiae  iudicio,  veluti  fidei  dogniata  ab  omnibus  credenda 
proponuntur.  Atque  etiam  Nobis  persuademus,  ipsos  noluisse 
declarare,  perfectam  illam  erga  revelatas  veritates  adhaesio- 
nem,  quam  agnoverunt  necessariam  oinnino  esse  ad  verum 
scientiarum  progressum  assequendum,  et  ad  errores  confutan- 
dos,  obtineri  posse,  si  duintaxat  Dogmatibus  ab  Ecclesia  ex- 
presse  definitis  fides,  et  obsequium  adliibeatur.  Namque  etiamsi 
ageretur  de  illa  subieotione,  quae  fidei  divinae  actu  est 
praestanda,  limitanda  tarnen  non  esset  ad  ea,  quae  expressis 
oecumenicorum  Conciliorum,  aut  Romanorum  Pontificum  hu- 
iusque  Apostolicae  Sedis  decretis  definita  sunt,  sed  ad  ea 
quoque  extendenda  quae  ordinario  totius  Ecclesiae  per  orbem 
dispersae  magisterio  tamquam  divinitus  revelata  traduntur, 
ideoque  universaii  et  constanti  consensu  a  catholicis  Theologis 
ad  fidem  pertinere  retinentur.  Sed  cum  agatur  de  illa  subie- 
ctione,  qua  ex  conscientia  ii  omnes  catholici  obstringuntur, 
qui  in  contempiatrices  scientias  incurabunt,  ut  novas  suis 
scriptis  Ecclesiae  afferant  utihtates,  iccirco  eiusdem  Conventus 
viri  recogn.scere  debenl,  sapientibus  catholicis  haud  satis 
esse,  ut  praefata  Ecclesiae  ilogmMta  recipiant  ac  venei^entnr, 
verura    etiara    opus   esse,  ui  se  subiiciant   tuin    deci^ionibus, 


LftrERAE  Al>OSTOLlCAl?  441 

qoae  aci  doctrinarii  pertinentes  a  Pontifioiis  Congregationibvis 
profeienfiir,  tnin  iis  doetiinae  capitibus,  quae  coiMniuni  et 
constanti  Citholicorum  consensu  retinentur  ut  theolQgicae  ve- 
ritat(^,8  et  conclusiones  ita  certae,  ut  opiniones  eisdera  doctrinae 
capitibus  Jidversae,  quaaiquam  haereticae  dici  nequeatit,  tamen 
aliam  theologicam  merentur  censuram.  Itaque  haud  existima- 
juus  viros  qui  commemorato  Monacensi  interfuere  Oonventui, 
ullo  inodo  potuisse,  aut  ^oluisse  obstare  doctrinae  puper  ex- 
positae,  quae  ex  verae  Theologiae  principiis  in  Blcclesia  re- 
tinetur,  quin  immo  ea  fiducia  sustentamur  fore,  tit  ipsi  in 
severioribus  excolendis  disciplinis  velint  ad  enunciatae'dectrinae 
normam  se  diligenter  conformare.  Quae  nostra  fiducia  prae- 
seriim  nititur  iis  Litteris,  quas  per  Te,  Venerabilis  Frstter, 
Nobis  miserunt.  Siquidem  eisdem  Litteris  cum  summa  animi 
Nostri  consolatione  ipsi  profitentur,  sibi  in  cogendo  Clonventu 
nientem  nunqutun  fuisse  velminimam  sibi  arrogare  au'toritatem, 
quae  ad  Ecclesiam  omnino  pertinet,  ac  simul  testnntur,  no- 
luisse  eumdem  dimittere  Conventura,  quin  primum  declararent 
suminam  observantiam,  obedientiam,  ac  filialem  pieiatem  qua 
Nos  et  hanc  Petri  cathedram  catholicae  unitatis  centrum  pro- 
sequuntur.  Cum  igitur  hisce  sensibns  supremam  Nostram,  et 
Apostoiicae  huius  Sedis  potestatem,  auctoritate:iique  ipsi  reco- 
giioscant,  ac  simul  intelligant,  gravissimum  officium  Nobis 
ab  ipso  Christo  Domino  comraissum  regeadi,  ac  inoderandi 
universam  suam  Ecclesiam,  ac  pa^condi  oiimem  suum  gregem 
salutaris  doctrinae  pascuis,  et  c  ntinenter  advigilandi,  ne 
sanctissima  fides,  eiusque  doctrina  uUum  unquam  detrimentum 
patiatur,  dubitare  non  possumus,  quin  ipsi  severioribus  di- 
sciplinis  excolendis,  tradendis,  sanaeque  doctrin  e  tueodae 
operam  navantes  uno  eodemque  tempore  agnoscant,  se  debere 
et  i-eligiose  exsequi  regulas  ab  Ecclesia  semper  servatas,  et 
obedire  omnibus  decretis,  quae  circa  doctrinam  a  suprema 
Nostra  Pontificia  aucloritate  eduntur,  Haec  autem  omnia 
Tibi  conimunicamus,  ac  summopere  optamus,  ut  ea  iis  ora- 
nibns  significes  viris,  qui  in  memorato  Conventu  fuere,  duin, 
si  npportunum  e>se  censuerimus,  haud  omittenius  alia  Tiln, 
tJl   Veuerabihbus  Fratribus  Germauiae  Sacrorum  Autislitibu^ 


442  irrmAC  AH)st6Lf<!A« 

hac  super  re  significare,  postquam  Tuam,  et  eorumdem  An- 
tistitum  senteniiam  intellexerimus  de  huiusmodi  Conventuum 
opportunitate.  Demum  pastoralem  Tuam  sollicitudinem,  ac  vi- 
giiantiam  iterum  vehementer  excitanms,  ut  una  cum  aliis 
Venerabilihus  Pratribus  Sacrorum  in  Germania  Antistitibus 
curas  omnes,  cogitationesqne  in  tuendam  et  propagandam 
SHuam  doctrinam  assidue  conferas.  Neque  omittas  omnibus 
inculcare,  ut  profanas  omnes  novitates  dihgenter  devitent, 
neque  ab  illis  se  decipi  unquam  patiantur,  qui  falsam  scien- 
tiae  libertatem,  eiusque  non  solum  verum  profectum,  sed 
etiam  errores  tamquam  progressns  impudenter  iactant,  Atque 
pari  studio  et  contentione  ne  desinas  omnes  hortari,  ut  ma- 
xinrta  cura,  et  industria  in  veram  christianain  et  catholicam 
sapientiam  incumbant,  atque,  uti  par  est,  in  summo  pretio 
habeant  veros  soHdosque  scienti^ie  progressus,  qui,  sanctis- 
sima  ac  divina  fide  duce,  et  magistra,  in  cathohcis  scholis 
habiti  fuerunt,  utque  theologicns  praesertiin  discii>linas  ex- 
0Dlant  secundum  principia,  et  constjintes  doctrinas,  quibus 
unanimiter  innixi  sapientissimi  Doctores  immortaiem  sibi 
nominis  laudem  et  maximam  Ecclesiae,  et  scientiae  utilitatem, 
ac  splendorem  pepererunt.  Hoc  sane  modo  c-Htholici  viri  in 
scientiis  excolendis  poten)nt,  Deo  anxiliante,  inagis  in  dies, 
quantnm  homini  fas  est,  noscere,  evolvere,  et  explanare  ve- 
rilatum  thesaurum,  quns  in  natnrac^  et  gTMtiae  operibus  Deus 
posnit,  ut  homo  postquam  ilhis  rationis  fidei  himine  uotaverit, 
sunmque  vitam  ad  eas  sedulo  conformaverit,  possit  in  aeteinae 
gloriae  claritate  summam  veritatem,  Deum  scilicet,  sine  uUo 
velamine  intueri,  Eoque  felicissime  in  aeternum  perfrui  et 
g;iudere,  Hanc  autam  occasionem  libentissimo  animo  ample- 
ctimur,  ut  deimo  testemuret  confirmemus  praecipuam  Nostram 
in  Te  caritatem.  Cuius  quoque  pignus  esse  volumus  Aposto- 
licani  Betiedictionem,  quam  effuso  cordis  affectu  Tibi  ipsi, 
Venerabilis  Frater,  et  gregi  l\iae  curae  commisso  peran)an- 
ter  impertimus. 

Datuni    Romae    apud    S.    Petrum    die    }i]     Decembris 
Anno  1863. 

Pontificatus  Nostri  Auuo  Dccimoctavo. 


tfTtEHAE  APOsrnt.rcAe  HZ 

VENERARIU    FRATRI    PKNRICO    EPISCOPO    URATISLAVIFNSI 

PIUS  PAPA  iX. 

VKNERAHI.I^    r.IATER    SALUTEM    ET    APOSTOLICaM   BK\K.>I   TIONKMi 

Dolore  hnud  mediocri  litteris  quas  nuper  ad  Nos  dedisli 
percepinius  dis^sidia  catholicorani  per  Antnnii  Guntheri  phi- 
losophian)  enata  posteaqpain  Sedes  apostolica  de  huius  scri- 
ptoris  operil)us  et  doctripa  iudica^set,  nonduin  esse  penitus 
extincta;  propterea  quod  tum  alibi  tuin  in  istn  Uratislaviensi 
Academia  etiain  inter  sacrae  doctrinae  niayistros  reperiantur, 
qui  nonnulla  saltein  guntheriana-^loginatM  retinere  atque  de- 
tendeie  multis  videantur,  Quorum  nnus  dilectus  scilicet  filius 
loannes  B.  Battzer  Uratislaviensis  Ecclesiae  canonicus,  cum 
libellum  in  quo  de  hominis  natura  disseritur  Til)i,  V.  F.  tra- 
didisset,  precibus  eius  obsecundans  libellum  eumdem  ad  Nos 
transmisisti,  rogans  ut  nostro  iudicio  quid  de  doctrina  in  eo 
contenia  sentiendum  sit  definiretur.  Ac  nos  quidem  tuuin, 
V.  F.  studium  catholicae  doctrinae  tuendae  magnopere  iau- 
dantes,  atque  pro  muneris  nostri  offido  nihil  magis  curae 
habeiiles,  quam  fidei  deposiUtni  nbique  terraruin  intactum 
custodire,  interque  christifidel<s  servnre  urulatein  spiritus 
in  vin  ulo  pacis,  Battzeri  scriptum  nonnnllis  huius  almae 
Urbis  theologis  discutiendum  tradidimu^.  Quoium  fida  rela- 
tione  compertum  Nobis  est,  in  eo  doctrinum  eanidem  quae 
in  Ountheri  libris  tradirur  et  ante  horum  pros';riptionem  a 
BaMzero  quoque  propugnabatur,  retineri,  nihil(|ue  aliud  agi, 
nisi  ut  ha(  c  doctrina  demonstretur  et  Verbo  Dei  scripto  ac 
tradito  conformis,  nec  uUa  ratione  contraria '  esse  iis  quae 
ss.  Concilia,  nominatini  Conc.  Oecumenicum  Vlir.  et  Vien- 
nense  sub  Clemente  V,  statuerunt,  aut  ipsi  nostris  litti?risad' 
dilectum  filium  nostrum  Cardinalem  presbjteruni'  de  Geissel 
Archiepiscopum  Coloniensern  die  15  junii  1857,  datis  ludi- 
civinms,  dicentes  horainem  corpore  et  anirna  ita  absolvi, 
ut  'niina  eaque  rationalis  sit  vera  per  se  atqur.  irunufdin^a 
cor^jor,s  formo.  Ai  vero  Nos  non  modo  his   verbis    calbijl> 


cain  'h  homine  doctrinam  declaravimus,  %ed  etiam  hanc  ipsara 
cathoHcani  dortrinam  doctrina  Qiintheri  laedi  pronuntiavi- 
mus.  Ad  quod  si  Battzer  aninmm  advertisset,  intellexisset 
sane  doctrinum  de  homine,  quam  in  suo  scripto  profitetur 
tamqnam  ecciesiasticis  dogniatibus  consontaneam  defendere 
idem  esse  atque  Nosmet  incusare  quod  in  guntheriana  do- 
ctrina  iudicanda  erraverimus,  Notatum  praeterea  est  Battzerum 
in  illo  suo  libello  cum  omnem  controversiam  ad  hoc  revo- 
cassot  sitne  corpori  vitae  prinoipium  proprium,  ab  anima  ra- 
tionali  reipsa  discretum,  eo  temeritatis  progi-essum  esse,  ut 
oppositam  sententiam  et  nppellaret  haereticum  et  pro  tali 
habendam  esse  multis  verbis  argueret.  Quod  quidem  non 
possumus  non  vehementor  improbare,  considerautes  hanc  sen- 
tentiam,  quae  unum  in  homine  ponit  vilae  principium,  ani- 
raam  scilicet  rationalem,  a  qua  corpus  quoque  et  motum  et 
vitam  omnem  et  sensum  accipiat,  in  Dei  Ecclesiae  esse  com- 
munissimam  alque  dootoribus  plerisque,  et  probatissiniis  qui- 
dem  m;ixime,  cum  Ecclesiae  dogmate  ita  videri  coniunctara, 
ut  huius  sit  legitima  solaque  vera  interpretatio,  nec  proinde 
sine  errore  in  fide  possit  negari. 

Qn.ie  cum  Tibi,  V.  P.  ex  certa  soientiu  et  motu  proprio  re- 
soii'iiMius,  ardenter  cupimus  imo  fidenlei-  sper.mius  fore,  ut  dile- 
ctus  filius  loannes  Battzer  et  caeteri  qui  huic  aliisve  Guntheri 
opinionibus  a  Nobis  reprobatis  quocumque  modo  adhaeserint, 
iam  se  erga  hanc  Ecclesiam,  quam  Christus  Dominus  reliqua- 
run.'  matrem  et  magistram  esse  voluit,  dociles,  et  morigeros 
exhil>eant,  quemadmodum  et  Battzer  ipse  et  alii  dudum  lau- 
dabiliter  sunt  poUiciti.  Te  vero  V.  F.  hortamur  ut  Apostoli 
ex<^nplo  in  captivitatem  redigens  omnem  intellectum  in  ob- 
sequium  Christi,  hanc  plenam  submissionem  ab  iis  praesertim 
qui  alios  docent  auctoritate  lua  postules,  licentiam  autem  eorum 
qui  foite  audire  detrectant  potesiate  quam  dedit  Tibi  Deus 
coercoas.  Superest  ut  Tibi  V.  F.  ac  y;regi  universo  Tuis  cuiis 
oommisso  apostolicam  benedictionem  toto  cordis  affectn  im- 
pertianiur.  Datnm  Komae  apud  S.  Petrum  die  XXX  apriiis 
MDrCCLX,  P.  N.  anuo  decimoquaito. 


llTTERlfi   APOStOUCie  HH 

DILEOTO    PTLTO    NOSTRO    lOANNI 

TITULI   S.  LAUREXTH    I.V    VCMtNALI  PRR^BYTERO 

S.  R.  R.  CARDINALI   DK  GBrS^RL  ARCHIBPISCOPO  COLOVrENSI 

PIUS  PAPA  IX. 

ExirniHin  tuam  Nobisque  plane  cognitani  pastoraleni  ia 
catholica  doctrina  tuenda  curam  et  sollicitudinein  non  mediocri 
certe  animi  Nostri  iucunditate  undique  elucere  perspexiinus 
in  litteris,  quas,  dilecte  fili  Noster,  die  XVI  proximi  mensis 
aprilis  ad  Nos  dedisti  super  decreto  pontificia  nosti*a  aucto- 
ritate  sanoito,  atque  a  Nostra  Indicis  Congregatione  die  VIII  ^ 
mensis  ianuarii  huius  anni  edito,  quo  opera  dilecti  filii  pre- 
sbyteri  Antonii  Ounther  proscripta  fuerunt.  Nos  quidem  |)ro 
apostolici  Nostri  ujinisterii  officio  nullis  umquam  parcentes 
curis  nullisque  laboribus,  ut  fidei  depositum  Nobis  diviniuis 
concreditura  integrum  inviolatumque  custodiatur,  ubi  priumm 
a  pluribus  VV.  FF.  spectatissimis  Oermaniae  Sacrorum 
Antistitibus  accepimus  non  pauca  Guntheri  libris  conti- 
neri,  quae  ipsi  in  sincerae  fldei  catholicae  veritatis  perniciem 
cedere  arbitrabantur,  nulla  interposita  mora  eidem  Congrega- 
tioni  commisiums ,  ut  ex  more  opera  eiusdem  Guntheri  accu- 
rate  diligenterque  excuteret,  perpenderet,  exan)inaret,  ac  deinde 
omnia  ad  Nos  referret.  Cum  igitur  ipsa  Congregatio  Nostris 
mandatis  obsequuta  suoque  munere  functa  omnem  in  hoc, 
gravissimo  sane  maximique  momenti  negotio  curam  et  ope- 
ram  scite  riteque  collocaverit,  nuUumque  praetermiserit  studium 
in  guntheriana  doctrina  accuratissimo  examine  no^cenda  ac 
ponderanda,  animadvertit  piura  in  Guntheri  libris  reperiri  om- 
nino  improbanda  ac  damnanda,  utpote  <|uae  catholicae  eccle- 
siae  doctrinae  maxime  adversarentur.  Hinc  rebus  onmibus  a 
Nobis  etiara  perpensis  eadem  Congregatio  decretum  illud  sn- 
prenia  Nostra  auctoritate  probatum  Tibique  notissimum  edidit, 
quo  guntheriana  opera  prohibentur  et  interdicimtur.  Qiiod 
quidem  decretum  Nosira  auctoritate  sancitum  Nostroquo  iussu 

4cia  Tam.  VIIl^  fasr.  XCIl  ]i9 


446  LITTERAE  APOSTOLrCAR 

vulgnfiim  snfflcere  plane  debebat  ut  quaestio  omnis  penif»i<f 
dirempta  censeretur,  et  omnes  qui  catholico  gloriantur  nomine 
clare  ^iperteque  intelligerent  sibi  esse  omnino  obtemperandum, 
et  sinceram  haberi  non  posse  doctrinHm  guntherianis  libri«5 
contentam  ,  ac  nemini  deinceps  fas  esse  doctrinam  iis  lihris 
traditam  tueri  ac  propugnare,  et  iUos  libros  sine  debita  facnl* 
tate  legere  ac  retinere.  A  quo  quidem  obedientiae  debitique 
obsequii  officio  nerao  immunis  propterea  videri  censeriquc 
poterat,  quod  in  eodem  decreto  vel  nullae  nominatiui  pro- 
positiones  notarentur,  vel  nuUa  certa  stataque  adhiberetur 
censura.  Ipsum  enim  per  se  valebat  decretum  ne  qui  sibi  in- 
tegrum  putarent  ab  iis  quae  Nos  comprobavimus-  utcumque 
discedere.  Sed  vehementer  errant  qui  generalis  eiusdem  pro- 
hibiiionis  causam  inde  profectam  esse  arbitrantur,  quod  ipsa 
Congregatio  nuUas  singillatim  guntherianorura  operum  sen- 
tentias  nullasque  praecise  opiniones  censura  dignas  deprehen- 
derit.  Etenira  non  sine  dolore  apprime  noscimus  in  iisdem 
operibus  erroneum  ac  perniciosissimum  et  ab  hac  apostolica 
Sede  saepe  damnatum  rationalismi  systema  ampliter  dominari; 
itemque  noscimus  in  iisdem  libris  ea  inter  alia  non  pauca 
iegi,  quae  a  catholica  tide  sinceraque  explicatione  de  unitate 
divinae  substantiae  in  tribus  distinctis  sempiternisque  personis 
non  minimura  aberrant.  In  compertis  pariter  habemus  neque 
meliora  neque  accuratiora  esse  quae  traduntur  de  sacraraento 
Verbi  Incarnati,  deque  unitate  divinae  Verbi  personae  in 
duabus  naturis  divina  et  humana.  Noscimus  iisdera  libris  laedi 
cathohcam  sententiam  ac  doctrinam  de  homine  qui  corpore 
et  anima  ita  absolvatur,  ut  anima  eaque  rationalis  sit  vera 
per  se  atque  iraraediata  corporis  forma.  Neque  ignoraraus  ea 
iisdera  libris  doceri  et  statui  quae  catholicae  doctrinae  de  su- 
preraa  Dei  libertate  a  quavi^  neeessitate  soluta  in  rebus  pro- 
creandis  plane  adversantur.  Atque  illud  etiam  vel  uiHxiine 
improbandum  ac  daranandum  qu(»(l  guntherianis  libris  humanae 
rationi  et  philosophiae,  quae  in  religionis  rebus  uon  dominari 
sed  ancillari  omnino  debent,  inagi^terii  ius  temere  attribuatur, 
ac  propterea  omnia  perturf)entur  quae  (irmissima  manere  de- 


imEHAK  A(>OStOLlCAlf  ii7 

benf ,  ium  de  distinctione  inter  scientiam  et  fidera,  tum  de 
perenni  fidei  immutabilitate,  quae  una  semper  atque  eadem 
est,  dum  j)hilosophia  bumanaeque  disciplinae  neque  semper 
sibi  constant,  neque  sunt  a  multiphci  errorum  varietate  im- 
raunes.  Accedit  nec  ea  Sanctos  Patres  reverentia  haberi, 
quam  ConciHorum  canones  praescribunt,  quamque  splendidis- 
sima  ecclesiae  lumina  omnino  proraerentur,  nec  ab  iis  in  ca- 
tholicas  scholas  dicteriis  abstineri,  quae  recolendae  memoriae 
Pius  VI  decessor  Noster  solemniter  daiimavit.  Neque  silentio 
praeteribijuus.  in  guntherianis  hbris  vel  maxime  violari  sanam 
loquendi  formam,  ac  si  Hceret  verborum  apostoh  Pauh  obH- 
visci  (2  ad  Tim.  )  aut  horum  quae  gravissime  monuit  Au- 
gustinus  (de  C.  D.  hb.  X.  c.  23)  <  Nobis  ad  certam  regulam 
loqui  fas  est,  ne  verborum  licentia  etiam  de  rebus  quae  his 
significantur  impiam  gignat  opinionem.  >  Ex  quibus  omnibus 
profecto  vides,  dilecte  fiU  Noster,  qua  cura  et  studio  tum 
Tibi  tum  VV.  FF.  Episcopis  Tuis  suffraganeis  sit  advigilandum 
ut  ab  istis  dioecesibus  guntheriana  opera  anioveantur ,  ot 
qua  singulari  solHcitudine  excubandum.  na  doctrina  eisdem 
operibus  contenta  et  iam  proscripta  uHo  unquam  modo  sive 
in  philosophicis  sive  in  theologicis  disciphnis  a  quovis  in  po- 
sterum  tradatur  aut  comprobetur.  lam  vero  dum  Ountheri 
opera  damnanda  esse  censuiums  ac  censemus,  haud  possumus 
quin  Tibi  significemus,  ipsum  dilectum  fihum  presbyterum 
Antonium  Gunther  non  mediocri  nos  affecisse  consolatione, 
quandoquidem  obsequentissimis  suis  Htteris  die  X  Februari 
ad  Nos  scriptis,  cum  summa  sui  laude  ampHssimis  verbis  se- 
mel  iterumque  professus  est,  nihil  sibi  potius,  quam  supremae 
Nostrae  et  huius  apostolicae  Sedis  auctoritati  semper  obtem- 
perare,  et  idcirco  se  huinillime  subiicere  couunemorato  decreto 
de  suis  operibus  pronmlgato.  Hoc  autem  egregium  sane  Gun- 
theri  exemplum  pari  animi  Nostri  gaudio  imitati  sunt  plures 
dilecti  fihi  doctores  theologiae,  philosophiae,  historiae  ecclesia- 
sticae  et  canonici  iuris  in  variis  Germaniae  lycaeis  ac  pri- 
marii  Guntherianae  doctrinae  asseclae,  qui  suis  ad  Nos  datis 
htteris  contestati  se  commemorato  decreto  humiUime  subiicere 


44S  trrTERiE  apostolicac 

nihilqiie  sibi  magis  cordi  esse,  quam  pontificiae  NLrJtrae, 
t.'t  buius  sanctae  Sedis  auctoritati  aniuio  obedire.  Dum  vero 
in  hnc  re  summopere  laetamur,  iu  eaiii  porro  spem  eriginiur 
fore  ut  a.lii  omnes  Gunlherianae  doctrinae  sectatores  chri 
stianam  tum  ipsius  aucloris  tu  n  horum  animi  docilitateiu  et 
obedieutiam  de&i^tamque  niagisterio  nostro  subiectionem ,  Deo 
bene  iuvante,  aeiABlaH  velint,  atque  ita  ipsius  auctoris  eo- 
rouam  augeant,  et  Nosfi^a>W  ^xpl^ant  cuumlentque  laetitia.n. 
Habes,  dilecte  fili  Noster,  quljeNtjbi  d^  hoc  argumento  rescri- 
benda  esse  existimavimus;  atque  h^  etiam  occasione  libeo- 
tissime  utimur  ut  iterum  ostendauii^'''?!^  ^*^"fi*'^"^^^^^^s  PJ^^^i- 
puam,  qua  te  in  Domino  complectinmr  beSi''"^^^^^*^^"^-  ^^^^ 
quoque  certissimum  pignus  esse  volumus  aposlo?'^^"*  benedi- 
ctionem,  quam  toto  cordis  affectu  Tibi  ipsi,  dilet?;;*^  ^^\  ^^ 
igilantiae  commisso  peramanter  iiuR^/*^^^^^' 


gregi 


Datum  Bononiae  die  XV  lunii  anno  MDCCCL 
tificatus  nostri  anno  undecimo. 


poQ- 


i 


EX  S,  [OSGREGHTIOE  COi^CILII 


VACATIONUM  A  CHORO 


Die  20  Decembrii  i862. 


c-oiii|i<*n«iiiim  rMiJ.  Capitulum  iasignis  coUegiatae  Eccle- 
si;i('  S.  M.iri.ie  Maioris  loci  B.  Dioecesis  T.  supplicibus  litte- 
ris  sul)  die  21  Martii  anni  1862  SSmo  Domlno  Papae  ex- 
posuit.  quod,  Canonicis  perfruentibus  ab  aniiquissimo  tempore 
aiteraativa  in  choi'ali  servitio,  piis^^imus  S  icerdos  Ignatius  Q. 
testamento  diei  28  Novembris  J762  quoddam  praedium  Le- 
gatum  eidem  Capitulo  reliquerit,  indicta  lege  ut  fructus  eiui- 
deuj  fundi  arquis  portl  n^bu;  ider  ilhs  sive  Dignitotes  sive 
Canfjnicos  dindenntur^qui  prrs  nnliter  Choro  eo  tempore 
intf^r/uf^rint ,  quo  ob  alternttirffc  indulfum  abesse  possent. 
Id  ideo  iniunctuui  esse  pat^t,  ut  s|»e  lucri  temporalis  plure« 
allicerentur  Canonici,  vac  itionis  respectivae  tempore,  ad  divi- 
I  nas  laudes  Deo  persolvendas.  Laudabili  testatoris  voluntati 
>  diligenter  usque  ad  annuui  1862  adhaesere  Capitulares;  at  eo 
anno  tum  ob  amissos  fundos.  tum  ob  adaucta  tributa  immi- 
nutis  praebendarum  redditil)us  adigebantur  ad  quotidianum 
Choii  servitiuin,  cum  fructus  praedii  legati  ab  Ignatio  consti- 
j  liierent  praecipuum  proventum  congruae  canonicalis.  Exinde 
Cnpitulum  Sanctissimum  rogavit  ut  diynaretur  concedere 
Dignitntihas  et  Canonicis  vel  in  prrpetuum^  vel  saltem  quous 
que  Ecclesia  Arrhiepiscopalis  B.  erigeretur,  tres  varotio 
num  mnss  Hs  in  hebdomadibus,  quibus  iuxta  testatoris 
Q.  mentem  Choro  interesse  debebant;  atque  interea  ^istri 
butionibus  frui. 


i 


4S0  VACATIOIVUX   A    CHORO 

Rogatus  Archiepiscopus,  ut,  audito  in  scriptis  Capitnlo^ 
referret  de  annuo  redditu  et  onerilius  uniuscuiusque  Praeben- 
dae,  transinissa  particula  fundationis,  siraulque  doceret  de  qua- 
litate  servitii  choralis  et  de  causis  ex  quibus  annui  Capituli 
redditiis  iraniinuti  sint,  nienteinque  suam  super  porrectis  pro- 
cibus  aperiret,  respondit 

1.  Annuum  cuiusUbet  Praef)endae  redditum,  deducto  missa- 
rum  onere,  assurgere  ad  hbellas   170. 

2.  Quotidianas  distributiones  ad  Hbellas  90. 

3.  Servitium  Chori  alt^rnativum  esse,  exceptis  diebus  festis 
in  quibus  omnes  Canonici  interesse  debent  sacris  functionibus. 
Has  vero  consistere  in  divinis  oflSiciis  sive  cum  cantu  sive 
lectis  iuxta  diermn  solemnitatem  ;  et  in  missa  conventuali 
canenda. 

4.  Redditus  annuos  praedii  legati  a  pio  testatore  assur- 
gere  ad  libellas  plus  minus  8211.50.  qui,  uti  quotidianae 
distributiones ,  ab  iis  solummodo  percipiuntur  qui  Choro  in- 
tersunt. 

5.  Multos  Ecclesiam  illam  Collegiatam  praeterito  tempore 
redditus  ainisis.^e,  quos  pariter  Choro  praesentes  lucrabantur, 
quamvis  quantitas  determinari  non  possit. 

6.  Ob  adaucta  tributa  quinta  parte  redditus  annuos  esse 
plus  minus  imminutos. 

Rogabat  demum  Episcopus  S.  Sedem  pro  gratia. 

His  acceptis  epistolis  causa  proposita  est  atque 
Pro  petitione  Canonicbrum  haec  adducta. 

Capituli  precibus  suffragare  Tridentinam  Synodum,  quae 
Sess.  XXIV  cap.  12  de  reformat.  trimestres  vacationes  indul- 
get  Canonicis  omnibus  tum  Cathedralium,  tum  CoUegiatarum, 
ut  humnnam  sublevaret  infirmitatem,  ceu  notat  S.  Congre- 
gatio  Concilii  in  Alexandrina  SerrUii  Chori  20  Martii  1790 
§.3. 

Et  sane  cum  Canonici  Collegiatae  B.  si  eis  redditum  demas 
fundi  legati,  vix  exiguum  capiant  lucrum,  comprehensis  etiam 
distributionibus,  libellarum  circiter  256,  iuxta  Ordinarii  relatio- 
nem,  iam  in  ea  tristissima  conditione  versantur,  ut  vel  cum  gra  • 
vissimo  eorum  incommodo  chorum  quotidie,  ac  veluti  sine  uUa 


VACATIO.NUH    A    CnORO  451 

interspiratione  petere  teneantni\  ne  praecipuum  redditum  ex 
legato  fundo  derivanteiu  amittant,  vel  si  aliquandiu  quiescere 
pro  humana  infirmitate  voluerint,  id  amittant  quod  honestae 
eoiuiii  susfentationi  necessarium  veluti  est.  Atqui  non  desunt 
exeuipla  concessae  vacationis  a  choro  quotidiano  per  aliquod 
teinporis  ob  nimis  grave  iniunctum  servitium;  ceu  concessum 
fuit  per  duos  menses  in  Atrien.  19  Dec.  1722,  et  in  Signina 

17  februarii  1838.  Residentia  siquidem  totius  anni  dura 
nimis  apparet. 

Accedit  Canonicalium  proventuum  imminutio  post  mortem 
fundatoris  Q.  secuta,  quam  si  Fundator  ipse  praevidisset,  in- 
dulgentior  fortasse  erga  eos  praesumi  potuisset  quibus  directe 
legatuui  reliquit,  atque  adeo  gratiticari  intendit.  S.  vero  Con- 
gregatio  Concilii  non  semel  ob  tenues  vel  imminutos  redditus 
huiusmodi    servitii    reductiones   concessit,   sicut  in   Romana 

18  Aprilis  1722.  et  alias.  Adnotandum  est  etiam,  remitti 
ad  arbitrium  S.  Sedis  indultum  vel  perpetuum  concedere,  vel 
saltem  quousque  CoUegiata  B.  Cathedralis  evaserit;  ex  quo 
Hiiam  capite  admittenda  videtur  Canonicorum  petitio,  cui  Epi- 
scopalis  etiam  Curia  ex  parte  favet. 

Quae  contra  pefitionem  dicta  fuere. 

Observatuui  est  in  primis,  gratiae  concedendae  obstare 
manifestam  testatoris  voluntatem,  qui  ad  alliciendos  canonicos 
ad  chorale  servitium  pro  tempore,  quo  ratione  hebdomadae 
vacarent,  redditum  insigne  destinavit  veluti  praemium  singu- 
laris  diligentiae,  quod  vero  praesentibus  tantum,  ut  ait,  accre- 
sceret,  non  secus  ac  distrif)utiones  ex  pio  legato  provenien- 
tes,  quae  inter  eos  tantum  ex  voluniate  testatoris  partiendae 
sunt,  qui  realiter  choro  inserviuut.  Quare  non  sine  voluntatis 
huius  inunutatione  ac  derogatione  Capituli  precibus  annueretur, 
ouius  derogationis  haud  evidens  ratio  sl  »est.  Etenim  allegata 
reddituum  imminutio,  si  eaui  demas,  quae  ex  auctis  publicis 
vectigalibus  derivat,  ceteros  capitulares  fundos  potius  quam 
fundum  legatum  respicere  videtur.  Aliunde  vero  Pundator  in 
sua  institutione  non  respexit  mehorem  Capitularium  condi- 
tionem,  sed  plenius  dumtaxat  chorale  servitium,  proposito  sci- 


452  VACATIO.MJM    A    CHORO 

licet  extraordinario  praemio,  obtinendura;  cura  velitn  ul  choro 
intersint  numero  plures  Dignitnt(>.s  et  Cnnonici  ad  laudnn- 
dam  et  henedicendam  SS.  Trinifatem  jpro  anitna  mea,  Fran- 
cisci  fratris  mn,  et  Xaa^riae  sororis  meae,  sunt  tustaraeuti 
verba.  lam  vei'0  si  defunctorum  voluntates  integras  expedit 
servari  iugiter,  fortius  id  tenendum  est  quoad  ea  quae  ten- 
duni  ad  augmentum  divini  cultus,  quod  eo  molius  obtinetur, 
quo  plures  in  Choro  divinae  psalmodiae  assistunt.  S.  Cungr. 
Concilii  in  Signina  Servitii  Chori,  16  Decembris  1837. 

Tridentina  porro  Synodus  etsi  trimesti*es  indulgeat  vaca- 
tiones  cit.  sess.  24.  cap.  12.  de  Reform.  subdit  tamen:  Sahii; 
nihilominus  earum  Ecclesiarum  constitutionibus  quae  lon- 
gius  s^rcitii  tempus  requirunt;  quod  autem  de  constitutionibus 
dictuui,  de  peculiari  benefactorum  placlto  intelligendum  esse 
ex  paritate  rationis  facile  patet. 

Acc^^dit  quod  etsi  Canonici  per  aliquot  menses  honestae 
recreationis  causa  a  choro  vacarent,  atque  ita  respondenteui 
l^raedii  legati  redditum  amitterent,  adhuc  tamen  singulis  forte 
superesset  ((uantum  decenti  eorum  sustentationi  snt  est;  siqui- 
dem  praedii  legati  redditus  qui  in  totum  ad  aanuas  libellas 
8211  plus  minus  supputantur,  singulis  Capitularibus  quotam 
praebere  videntur  libellarum  circiter  525. 

Qnibus  mature  consideratis  ad  proposituui  dubium 

An  et  qw^modo  annuendum  sitprecibus  Oratorum  in  casu. 

S.  Congregatio  Concilii  respondit:  Negative  ia  omnibus 
et  amplius. 

QUAUE   COLLIOANT    LECTORBS 

1.  Non  esse  licitum  Canonicis  abesse  a  Choro  neque  per 
tres  menses  quando  constitutiones  Ecclesiarum  suarum  longius 
servitii  tempus  requirunt. 

2.  Multo  minus  licitum  eis  est  a  longioii  servitio  chorali 
abesse,  cura  ob  servitium  eiusmodi  lucrantur  distributiones 
speciales  ea  de  causa  a  pia  testatorum  voluntate  assignafcis. 

3.  Nara  velle  distributiones  eiusmodi  lucrari,  et  servitium 
praescriptum  non  praestare,  sapit  animuni  parum  iustitiae  et 
religionis  amantem. 


433 
lURIS  FUNERANDI  KT  EMOLUMENTORUM 
FUNBRALIUM. 


Die  27.  Augusti  (864. 

t'oni|ieti<ittiin  fnci).  In  quadam  civitate  '  aUia<i  Dioecesis 
N.  (luae  Inter  alias  Paroeciae  recensentur  quaruni  una  S.  Bli 
saheth  et  altera  S.  Nicolao  dicata.  In  paroecia  S.  Nicolai  do- 
miciliuni  sibi  constituerat  quidam  sacerdos  nomine  Nicodenms^ 
postquam  officio  parochiali  nuncium  miserat,  quo  antea  fun- 
ctus  erat;  et  in  ea  subita  morte  peremptus  obiit  die  t>  de- 
ceaibris  1861.  Fresbvter  iste  Missae  sacrificium  hora  popnlo 
magis  commoda  quotidie  celebrabat  ad  nutum  Parochi  et  of- 
ficialium  fabricao  in  altera  parochiali  ecclesia  S.  Klisal)eth, 
accepto  ad  hoc  annuo  stipendio.  Quapropter  hniu'*  E(iclesiae 
Parochus  denunciavit  Parocho  S.  Nioolai  se  ius  h  «bere  ad 
ducendum  et  peragendum  funus  illius  Presbyteri,  ntpote  Ec- 
clesiae  S.  Blisabeth  servitio  addicti  lioet  in  Piiroohia  S.  Ni- 
colai  doraicilinm  habuis^et.  Cui  Parochus  S.  Nicolai  respon- 
dit,  se,  ne  ex  contentione  scandalum  oriretur,  permissurum, 
ut  funus  in  parochiali  e(»clesia  S.  Elisabeth  persolveretur,  re 
servatis  tamen  iuiibus,  si  et  quae  sibi  competerent,  ceu  Paro- 
chus  ipse  etiam  sub  iuramenti  fide,  si  opns  fuerit,  se  testari 
paratum  fuissvj,  S.  C.  Congregationi  renunciavit. 

Interim  eadem  die  7  de:embris  litteras  dedit  Episcopo,  in 
quibus,  enarrata  facti  serie,  expostulabat:  ut  quamprimum 
sibi  responsum  daretur,  eoquod  paucis  infra  diebus  funeralia 
locuin  habere  deberent;  quod  responsum  insequenti  die  8  de- 
cembris  obtinuit  a  Vicario  Generali.  Qui  censuit  ius  esse 
Parocho  S.  Elisabeth  fnneiaHa  perficere;  ea  ductus  ratione 
quod  defunctus  Cleri  huius  Paroeciae  partem  fecerat;  et  exem- 
pluin  adduxit  in  quo  casus  analogus  sic  resolutus  fuerat. 


4.ii  lURIS    rUflKRANOI 

Attainen  eius  nodi  responsum  haud  satisfecit  S.  Nicolai 
Prirocho;  senlentiasque  canonistaruu)  ea  super  re  exquirere 
coepit,   easque  sibi  propitias  unaniiniter  obtinuit. 

Litteras  quoque  dedit  ineunte  inense  martii  1862  S.  Eli- 
sa!)eth  Parocho  eidem,  ut  suam  de  quaestione  voluntatem  et 
opinionem  panderet.  Hic  vero  sub  die  10  mensis  eiusdem 
respondit,  se  nuUam  emittere  opinioneni  in  propositum:  eo- 
quod  quuui  lis  a  tribunali  Vicariatus  penderet,  ab  eodem  tra- 
ctanda  esset;  se  nil  agere  aut  dicere  ut  uno  potius  quam  al- 
tero  modo  i-esulutionem  accipiat  quaestio  haec  de  re,  quae 
piimo  accidit  post  huius  saeculi  initium  et  amice  consilium 
praebere  Pai-ocho  slbi  scribenti  ut  a  quaestione  desisteret  ne 
plurimae  molestiae  absque  successu  ilH  obvenirent. 

Quum  Parochus  S.  Nicolai  comperisset  iura  sibi  favere 
|iLM  sententias  Canonistarum  quas  acceperat;  et  ex  adverso 
S.  I^lisabeth  Parochum  eadem  iura  agnc  scere  renuere,  formi- 
ter  petiit  ab  Episcopo  iuridicam  quaestionis  resolutionem.  Ast 
nil  ;«liud  obtinere  valiiit  quam  Vicarii  Generalis  privatam  re- 
sponsionem  sub  die  27  iulii  1862  his  prope  conceptam  ver- 
})is:  ad  normam  iuris  communis  etiam  Canonicos  titulares  sub- 
esse  (lebere  iurisdictioni  Paroeciae  domicilii  ;  ast  in  Civitate 
illa  consuetudinem  obtinuisse  wntrariam,  quam  Clerum  totum, 
;ut,  observare  neque  ullum  Parochum  minime  cogitavisse  in 
dubium  revocare  iurium  eiusmodi  legitimitatem,  quaCapituli  De- 
canus  potitus  est  ex  consuetudine.  Hauil  acquievit  huic  V.  Oe- 
nernlis  opinioni  Paiochus,  et  insiitit  validius  coram  Bpiscopo 
pro  sententia  iuridica  super  funerandi  iure  et  consequenti  emo- 
lumentorum  restitutione.  Haud  extare  assertam  consuetudi- 
nem  dispositioni  iuris  communis  refragantem  in  oivitate  illa 
quoad  prosbyteros,  missae  sacrilicium  in  aliqua  ejclesia  cele- 
brare  solitos  cuin  stipendio,  demonstrare  conatus  est  litteris 
ipsius  Parochi  S.  Elivsabeth,  qui  do  ea  nuUimode  mentionem 
f.'cit;  quin  imo  asseruerit  primuin  fuisse  casum  post  hominum 
memoriatn,  super  quem  praesens  Us  nrta  est.  Quoad  casus 
nonnuUos  adductos  in  contrariuin,  in  quibus  nempe  exequiae 
persolutue  fuerunt  non  in  Paroi;hiali  Ecclesia    defunctorum  , 


ET    KMi>L0.!IENTOni;.U  KUNKRAIJUM  i53 

sed  iu  ea  in  cuius  servitio  addioti  erant;  etiam  istam  consue- 
tudinem  reient  dicens  agi  in  eiusmodi  adductis  casibus  de 
Cantoribus  pro  quibus  Parochus  domicilii  assensum  praebue- 
rat.  Praemisso  etiam  quod  his  in  casibus  facile  a  Parochis 
domicilii  consensus  praestari  soleat  cum  exequiae  cantorum 
gratis  plerumque  expleantur  ab  Ecclesia,  cui  serviunt ;  pro- 
sequebatur  animadvertens  quod  etsi  pro  cantoribus  aliisque  in 
locis  a  Vicario  notatis  consuetudo  existeret,  quippe  quae  es- 
set  contra  ius  et  in  re  odiosa  extendi  non  posset  de  persona 
ad  personam  eoque  minus  de  loco  ad  locum. 

Sed  inter  haec  elapso  unius  anni  intervallo,  cum  iuridicam 
super  exorta  controversia  sententiara,  iteratis  etian»  DflSciis , 
l-*arochus  S.  Nicolai  non  obtinuisset,  Beatissimo  Patri  preces 
obtulit  die  4  iulii  1863,  et  de  non  reddito  sibi  iure  conque- 
stiis,  petiit  ut  quaestio  inter  ipsum  et  Parochum  S.  I^^lisabeth 
oria  ad  iuris  tramites  dirimeretur,  allaiis  etiam  documentis 
et  testimoniis  ad  rem  facientibus. 

Preces  ablegatae  fuerunt.  Bpiscopo  Parochi  a  S.  C.  Con 
gregatione  ;  a  quo  eadem  S.  Congregatio  rogavit  scitu  ne- 
cessaria  cum  animi  sui  sententia  ;  simulquo  percontata  est 
quare  non  fuerit  ab  Ordinario  prolata  in  forma  iuris  senten- 
tia  super  enunciata  controversia.  Transmisit  quidem  Bpisco- 
pus  animadversiones  Parochi  S.  Blisabeth;  at  siluit  omnino 
super  non  prolatae  sententiae  causis  et  a  quolibet  animi  sui 
sensu  aperiendo  penitus  abstinuit. 

Illitreiiiailo  •yiio|iiicit« 

Ea  quar  Parochi  S.  Blisabeth  favork  prostant.  Paro- 
chn>  S.  Blisabeth  animadvertebat  quod,  sequutus  sententiaiu 
qnortuidnin  Canonistarum  nffirmantinm  cloricos  Beneficiatos 
absque  sepuhurae  electione  decedent.es  in  Bcclesia  sui  benefi- 
cii  fore  sepeliendos,  facile  ostendi  possit  Presbvt  Tuin  Nico- 
demum,  nisi  verum  Beneficiatuui  in  sensu  iuris,  certe  tamen 
Beneficiatorum  iuribus  et  oneribus  .esf)ective  j  raegravatum 
fuisse  quoad  Parochialem  ecclesiam  S.  Blisabeth;  ita  ut  de- 
buerit  in  ea  sepeliri,    Id  ut  suaderet  praemonuit,  post  deplo- 


4.^6  lUBIS    FUffERAIIDI 

randam  cladein,  qua  tum  in  Galliis,  tura  in  Belgio,  tempore 
gallicanae  perturbationis  et  occupationis  antiqua  simplicia  be- 
neficia  extincta  fuerunt,  nonnullas  fundationes  quarum  bona 
adhuc  inalienata  pcrmanserunt  restitutas  fuisse  a  Gubernio 
Fabricis  Ecclesiarum  ad  quas  olim  attinebant,  firma  remanen  • 
te  adimpleniQntorum  onerum  obligatione.  Quod  favore  etiam 
fabricae  Ecclesiae  S.  Blisabeth  peiactum  fuisse  enarravit , 
qujnque  i-ecepsitis  antiquis  fundationibus  eidem  restitutis.  Ar- 
guta  deinde  ratiocinatione  animadvertebat,  sacerdotes,  qui  ha- 
bituati  dicuntur,  praedictis  oneribus  sive  missarum,  sive  divi- 
norum  officiorum  adimplendis  electos  (qualis  erat  praefatus 
Nicoderiius  respectu  Ecclesiae  S.  Elisabeth)  non  minus  arcte 
Ecclesiis,  in  quibus  beneficia  olim  existebant  devinctos  esse, 
quain  antiqui  Beneficiati;  lioet  ipsi  Presbyteri  proprie  dicti 
Beneficiati  non  sint.  Ex  quo  arguit,  quod  Sacerdotes  habituati 
quantuni  fieri  potest  in  Parochia,  cui  adscripti  sunt,  reeidere 
leneautur,  nec  alibi  domicilium  habere  possint,  nisi  de  con- 
sensu  eorum,  quorum  interest,  vel  de  Ordinarii  licentia  (uti 
cum  Presbytero  Nicodemo  peractum  fuisse  arbitratur) ;  iique 
praeterea  ex  obligatione  iu  praedictis  Ecclesiis  divinis  officiis 
intersint,  Sacra  Mysteria  celebrent  et  E  desiastica  Sacramenta 
recipiant. 

Qnae  quidem  omnia  dum  viveret  praestitisse,  autumavit, 
Sacerdotem  Nicodemuni  Eoolesiae  S.  Elisal)eth,  cum  ex  Be- 
neficiorum  ilHus  Ecclesiae  reditibus  sustentaretur,  missas  pro 
fundatoribus  ibi  quotidio  perlitaret,  et  in  Choro  divinis  offi- 
ciis  cum  reliquo  clero  interessot,  sub  oculis  et  absque  ulla 
querela  Parochi  S.  Nicolai. 

Merito  idcirco  in  Ecclesia  S.  Elisabeth  eumdem  fuisse  se- 
pultum  contendit  ad  textuin  in  Cap.  2,  cum  quis  de  srpul- 
turis  in  6  et  allata  auctoiitate  Ferraris  qui  Voc.  Sepultura 
n.  71  aperte  docet,  Beneficiatos  cum  onere  residendi  dece- 
dentes  sine  electione  Sepultinae  et  sepulchro  maiorum  carentes, 
sepeliri  deber':;  in  Eci:lesia  Bcneficii  vel  residentiae,  non  vero 
in  propria  Parochia,  cilans  hac  super  sententia,  quam  com- 
munein     appellat,  innumeros  auctores  (juos  inter  B.ii-bosain  , 


Piiliing,  Reiffenstuel;  qnam  maxime  enim  decet  iit  fideles  in 
ea  sepeliantur  Ecclesia.  in  qua  caelesti  pabulo  leficiebantur;  et 
ita  iuxta  A.postoluin  sint  consolationum  socii,  ubi^fuerunt  pas- 
sionum.  ' 

Propitius  deinde  ad  ,$peciem  affert  Van-Espen  tit.  28  de 
sepuUurU  cap.  3  num.  18  ubi  ait  <  quotidiana  pmxis  c^m- 
sonnt.  qaae  respectu  Beneficiatorum  reputat  propriam  ec" 
clesiam^  cui  sunt  per  Beneficium  incorporatiy  atque  vn  ea 
seprliri  volunt  si  comnwd^'  fieri  possit.  tametsi  forsitan  in 
alia  Parochia  liahiV^nt,  »  Idemque  infeit  ex  dispositione  Sta- 
tuloruni  Dioecesis  Tornacensis  ^nni  1761,  in  quibus  propo- 
sito  casu  X  <  quis  pastor  habet  ius  ad  sepuVuram  Bm^fi'' 
ciaiorum  qui  oblir/antur  ad  residrnHam,  et  in  alia  Pa- 
rochia  commorantur  >  responsum  datum  est,  ius  competere 
pastori  Parochiav  beneficii,  non  vero  domir-ili. 

Dispositioni  huic,  subiunxit,  accedit  et  observantia;  quam 
confirmare  studuit  ex  casibus  connexis  et  aequiparatis  ,  mu- 
tuatis  a  Civitate  Tornaci  et  aliunde.  Ostendit  enim  consue- 
tudinem  esse  in  illa.  civitate  Cantores  Sacristas  et  Bidellos,  qui 
laici  non  sunt,  in  Ecclesia,  cui  inserviunt,  Sacramenta  etiani 
in  Paschate  recipere,  ibique  s^pultnra  !i  habere  ,  etsi  in  alia 
j)arochia  domicilium  habe  mt.  Bt  ita  c<)nclnsit  <  non  enim  alia 
de  causa  rantores  et  alii  laici  in  Eccle,\in  cui  adscribun- 
tur,  Sf*puUuram  recipiunf.  nisi  quia  ei  ecclesiae  sei-vifium 
praebeni;  porro  Sacerdotes  habituafi  lonye  praestnntius  et 
magis  continuum  praebent  Erclesiae  suae  scrvitium;  a  for^ 
tiori  ergo  in  sua  Ecclesia  sepulturnm  obtinere  debe^ft.  >\ 
Quod  vero  excipitur  a  Parocho  S-  Nicolai  veniam  in  dictis 
casibus  a  Parocho  doinicilii  fuisse  petitam,  id  tribuendum  exi  • 
stiiiiat  actui  urbanitatis  mere  gratio^o;  vel  ad  summum  ne- 
cessariam  esse  licentiara  ad  cadaver  exquirendum  et  funus 
ducendum  intra  limites  alienae  Paroeciae.  PosUjuam  vero 
haec  pro  sui  iuris  tuitione  disseruerit  Parochus  S.  Elisabeth, 
in  casu  de  quo  agitur  exceptioneni  opposuit  rei  iudicatae,  ita 
ut  nequeat  amphus.de  re  disputari.  Assepuit  enim  onfrovei- 
sii.e  «lefinitionem  utrimque.  iytdicio  et  arbitrity  Episcopi   aiii  o 


iSS  nmis  nmERAHDf 

commissam:  cumque  per  suum  Vicarium  Generalem  Episco- 
pus  quaestionem  vi  consuetudinis  definierit  favore  Par6chi 
S.  Elisabethy  in  eaque  BcclesiM  funus  et  sepultura  Nicodemi 
reipsa  locum  habuerif,  rem  actain  esse,  ait,  et  e  liminefore 
reiiciendum  Parochi  S.  Nicolai  recursum. 

Ba  quae  pavore  Parochi  S.  Nicolai  allata  puerunt. 
In  primis  observaturii  fuit  nullam  haberi  posse  rationem  de 
eiusraodi  exoeptione,  eoquod  ex  factorum  historia,  documentis 
comprobata,  nuUimode  oonstat  de  compromisso;  sed  insuper 
satis  pateat  et  contrarius  animus  Parochi  S.  Nicolai  saltem 
ex  querelis  altera  post  Nicodeini  obitum  die  subsecutis  et 
petitionibus  ad  Bpiscopum  pro  iuridica  rei  definitione.  Hoc 
praemisso  ita  ratiocinari  coeptum  est.  luris  est  regula  gene- 
rali*^  Christi  fideles  sive  laicos,  sive  clericos  decedentes  ab^- 
qiie  electione  sepulturae,  et  sepulchro  maioVum  in  parochiali 
ecciesia  sepeliri  debere,  ubi  officia  consueverunt  audire  divi- 
na  et  ecclesiastica  recipere  Sacramenta,  ecc  cap,  12  et  3  de 
sepuH.  et  cap.  2  eiusd.  tit.  in  6  quara  regulani  confirmaat 
passim  auctores  quos  inter  Bai^bosa  de  offic.  paroch.  part.  '^ 
cap-  27  ;n.  L  Card.  De  Luca  de  Paroch.  disc.  27  n.  2.  3, 
Et  Ferraris  V.  Sepultura  n.  68.  et  69  ait  «  Clerici  et 
Presbyleri  decedentes  non  electa  stpultura.  sepidiendi  sunt 
in  Cathedrali  $i  ibi  adsif  S'pultuvn  p'<yprin ,  ^epnrata  pro 
Presbyferis  et  Clericis,  etinm  noji  aU  nto  S^pulchro  Ma- 
iorum.  Si  vero  non  adsit  in  Cafhedrali  sepallura  propria 
sepnrala  pro  Presbyteris  ct  Clericis,  Clerici  et  Presbyteri 
decedentes  sine  electione  sepulturae  sepeliendi  suni  in  Se- 
palliro  .m^norum  si  habean^,  et  si  non  habeant  in  propria 
Parochia,  Et  rafio  est  quia  iura  nihil  speriole  de  eis 
statut^mt ,  adeoque  est  di^curr^^rulum  de  eorum  sepultum  , 
ac  de  sepuliura  Catitolicorum  Saeculariurn,  cum  ubi  ius 
non  disiinyuit  neque  nos  distinyicere  debeamus.   » 

Indubitatum  praeterea  est  ius  sepeliendi  suos  ParochiHiids 
recenseri  iater  iura  parochiaUa;  proindeque  etiam  ius  faciendi 
officium  funebre  super  cadaveribus  spectare  debet  privative 
laiuquain  (^onaexum  et  ab  eo  dependens  ad  Parochum. 


Etsi  non  defuerint  Auofores,  quos  inter  Ferraris  loco  cit. 
n.  71  et  alii  qui  eam  ninplexati  fuerunt  sententiam  utClerici 
seii  Presbyteri  alicuius  Ecclesiae  servitit)  addicti  titulo  tanu^n 
heneficii  residentiali,  eoque  perpetuo  in  Ecclesia  beneficii  se- 
l>eliri  deboant:  cum  arctius  sit  illis  vinculuu)  cum  ecclesia  in 
qua  i-esidere  tenentur,  ibique  divina  audiuut  et  sacramenta^ 
percipiunt ,  quam  cum  Parochia  ubi  lares  tantum  habent; 
<  Clerici  beneficiati  »  il)i  <  cum  onere  rPSfdendi.  tam  sim- 
pliceif,  quftm  Curati  decedmtes  sine  electione  scpulturai^  et 
caretites  septdcro  maiorum,  sepeliri  debent  m  ecclesia  sui 
ben'ificii  et  residentiae  et  non  in  propria  Parochia.  >  Onmes 
tamen  consentiunt  ad  hoc  requiri  duas  praefiitas  conditiones, 
titulum  videlicet  beneficii  residentialis  ,  eumque  perpetuum. 
Tertiam  praeterea  conditionem  oranino  necessarian)  sratuit  ad 
nativum  parochiae  ius  infringendum,  maxime  post  Concilium 
Tridentinum  parochiarum  divisionem  certis  finibus  praecipiens 
tum  S.  Rota  in  magistrali  decis.  in  Hydruntina  sepulturae 
27  novembris  1713  cor.  Arnaldo,  tum  saepissime  etconstan- 
ter  S.  C.  Congregatio,  quod  nimirum  in  Ecclesia  beneficii 
peculiare  et  distinctum  adsit  sepulchrum  pro  Canonicis  aliis- 
que  heneficiatis  destinatum.  Id  quidem  praeseferunt  tam  an^ 
tiquae,  quam  novae  S.  C.  C.  resoluiiones;  quas  inter  reco- 
lere  liceat  praecipuas  in  Namien  16  s^pfembris  1677  in 
Tiburtina  12  raaii  1685  aliisque  innumeris.  Et  quia  coraper- 
tum  erat  nullum  adesse  sepulchrum  pro  Canonicis  Oollegiatae 
Clavari  peculiariter  extructum  in  lanuen  24iulii  1827  S.  Con- 
gregatio  resolvit  Canonicum  decedentem  exti*a  parochiam  Col- 
legiatae  sepeliendum  e$se  in  Parochia  domicilii.  Planum  igi- 
tui"  esse  videtur  quid  sit  in  praesenti  themate  st^tuendum? 
cum  non  modo  sepulchrum  illud  sepaj^atum  et  distinctum  haud 
extet,  sed  etiam  exulare  videatur  in  Nicodemo  qualitas  Be- 
neftciati,  cum  potius  ad  simplex  Missarum  officium  persol- 
vendum  electus  dici  queat  in  Ecclesia'  S.  Elisabeth  ,  et  qui- 
dem  amovibiliter  ad  Parochi  et  officialium  fabri<5a^  volunta- 
tem;  de  piorum  enim  legatorum  (hoc  eiiim  audiunt  fuuilalio- 
nes  iia  dictae)  satisfactione  tantum  agebatur. 


4(i()  lOBis  PinrsiiAivoi 

A(I  ccjnsuefudinem  vero  quod  attinet  obiectam  in  contra- 
riuin,  oontroverti  profecto  nequit  de  illius  valore  etiam  in  hac 
fuuerum  et  tunmlationum  materia  si  rite  sit  introducta,  prae- 
scripta,  utqne  probata,  ex  cap,  ij4.  6,  15  el  i5  de  pi^ae- 
scriptione  et  tradit  Piringh  h.  tit.  22  quae  si  non  probetur 
bonura  ius  fiive!  Parochis;  eoquod  ipsi  habent  iuris  adsisten- 
tiam  in  tumulntionii  istorum  carentium  sepulcro  maiorum  de- 
cedentium  sine  electione  sepulturae.  Attamen  consuetudinem 
alleganti  onus  in^umbit  eam  concludenter  probandi  ad  text 
m  cap.  i  de  pt  arscripHone  in  6.  Barbosa  ad  hoc  cap.  quia 
nimiruni  consuetudo  in  facto  consistit,  ut  ait  Bonifacius  VUI 
in  cap.  1  de  constit.  in  6. 

Cum  dein  agatur  de  iure  alieno  praescribendo-et  ius  com- 
mune  praescribenti  resistat.  ultra  actuum  frequentiam  tempus 
ad  praescribendum  vel  annoi*um  quadraginta  cum  titulo  vel 
teinpus  iramemoriale,  necessarium  putant  pasdin)  DD.  ex  cap. 
i  de  praescrip',  in  6  et  prae  caeteris  Barbosa.  et  Schmalz- 
grueb.  loco  nuper  cif.  Ferraris  V.  Praescriptio  ti.  9  et  10. 

Tahdera  quia  huiusmodi  consuetudo  odiosa  est  ut.ait  Card. 
De  Luca  de  Benef.  disc.  30  n.  11  et  12  et  Barbosa^ad  cap. 
18  de  praescript.  n.  4  hinc  eam  esse  stricti  iuris  et  t^tura 
hahere  de  potentia  quantum  habere  de  usu  et  actu  ;  ita  ut 
extendi  nequeat  de  loco  ad  locum,  de  pei*sona  ad  personam 
aut  de  casu  ad  casura  etiainsi  concurrat  identitas  imo  et  maiori- 
tas  ratibnis  ;  sed  probandam  esse  in  specie  et  in  individuo 
docent  Card.  De  Luca  de  Benef.  disc.  30  n.  i2  et  de  feud. 
disc.  53  n.  4.  Schmalzgrueber  lib.   1  n.   1  tit.  4,   18. 

In  specie  vero  super  materia  funerum  reoolenda  est  reso- 
lutio  S.  Congregationis  in  Eugubina  2  aprilis  1729,  in  qna 
contendente  Capitulo  Cathedralis  et  simul  parochiahs  Ecclesiao 
ius  privativum  administrandi  sacramenta  Clericis  et  Sacerdo- 
tibiis  infirmis  in  aUena  parochia  commorantibus  ex  perantiqua 
consuetudine  in  Synodahbus  stalutis  anni  1637  agnita  insn- 
per  et  confirmata,  S.  Congreg.  ad  Dubium,  An  Parocho  Ca 
thedraHs  'Eugubii  lirifum  sit  subminisfrare  Sacram^dn 
(juihuscum(£ue  Clericis  el  Sacerdotibus  infirmiSj  et  in  idic- 


£T  BxoLUaimouCai  (-*(jiVKiuLlt.ir  i6\ 

nis  Parochiis  commorontibus ,  etiam  privative  ad  prop)  ium 
Porochum  domiciliarium  respondit  €  Negative  et  spert^re 
pricative  ad  Parochos  domiciliarics  el  amplius.  > 

Haec  quae  notata  fuere  piae  oculis  habenda  sunt  ad  agno- 
scendum  quid  vel  quantum  obiectae  in  contrarium  consuelu- 
dini  sit  tribuendum,  quippe  quae  non  modo  nec  probata  nec 
pacifica  videatur;  sed  dato  etiam  quod  esset  plene  probata 
extendenda  foret  de  loco  ad  locum  et  de  personarum  genere 
ad  genus  diversum,  de  Cantoribus  videlicet  et  Sacristis  ad 
Presbyteros. 

Haec  quoad  primum  dubium.  Alterius  autem  resolutio 
pendere  videtur  a  primi  resolulione:  ita  ut  si  iudicafum  fue- 
rit  funus  et  tumulationem  Nicodemi  spectasse  ad  Prirochum. 
domicilii,  consequetur  emolumenta  funeris  percepta  Parocho 
S.  Nicolai  foie  restituenda.  Beneficia  enim  omnia  occa^ione 
indehitae  sepulturae  recepta  cum  integritate  esse  restiluenda 
praecipifur  in  cnp.  6  et  10  de  Sepult.  in  cap.  1  eiusd. 
!it.  in6.  Unanimiter  consentiunt  DD.  et  conformis ,  at(|ue 
constans  agnoscitur  S.  C.  C.  praxis;  permultis  enim  in  eius- 
inodi  casibus  una  semper  fuit  rosolutio,  ut  videlicet  emolu- 
nienta  funeris  occasione  percepta,  integre  restituerentur;  ceu 
decretum  fuit,  omissis  aliis,  in  Tudertina  4  iul.  1792,  in 
Sorana  24  nprilis  1773  et  in  Viterbien.  10  maii  1766. 
Quae  quidem  regula  adeo  firmiter  observata  conspicitur  ut  in 
Callien.  seu  Urbinaten.  luris  tumul.  diei  30  augusti  1817, 
etsi^quaedam  bona  fides  et  boni  iuris  umbra  concurreret  in 
Parocho  Dioecesis  Urbinatis,  qui  funus  et  tumulationem  per- 
egerat  cuiusdam  sui  Parochiani  Sacerdotis,  qni  casu  obiit  in 
Parochia  Dioecesis  Calliensis ,  in  qua  sepulchrum  maiorum 
eidem  erat;  minime  obstante  quod  Parochus  Urbinatensis  Dioe- 
cesis  faventes  pro  se  constitutiones  synodales  et  sepulcrum 
appositum  pro  Sacerdotibus  in  propria  Ecclesia  haberet,  coa- 
ctus  est  emolumenta  restituere  Parocho  Dioecesis  Calliensis , 
quia  S.  C.  iudicavit  de  bono  iure  Parochiae  in  qua  extabat 
Sepulcrum  maiorum.  Perpendendum  nihilominus  estutrum  in 
casu,   de  quo  agitur,  a  restitutione  emolumentorum  excusare 

jieia  Tom.  VIJI,  /mc.  XCIL  30 


valeat  Parochum  S.  Elisabeth  sive  opinio  emissa  a  Vicario 
Oenerali  cum  asserta  acquiescentia  Parochi  S.  Nicolai,  sive 
allegata  in  contrarium  consuetudo. 

His  aliisque  praenotatis  proposita  fuerunt  enodanda  se- 
quentia 

Dubln 

I.  An  et  de  cuius  bono  iure  constet  super  funere  et  tu- 
mulatione  Sacerdotis  Nicodemi  in  casu. 

Et  quatenus  affirmative  favore  Parochi  S.  Nicolai. 

II.  An  et  quae  emolumenta  occasione  funeris  percepta  a 
Parocho  S.  Elisabeth  sint  restituenda  in  casu, 

Resolutio.  S.  Congregatio  Ooncilii  die  27  augusti  1864, 
causa  cognita  respondere  censuit. 

Ad  I.  afp^rmaiive  favore  Parochi  S.   Nicolai. 
Ad  11.  offirTnatim  in  omnibus. 

Ex    QUIBUS   COLLIGES 

I.  Presbyteros  omnes  et  laicos  catholicos  decedentes  sine 
electione  Sepulturae  et  absque  sepulcro  maiorum  ex  iuie  com- 
iiiuni  sepeliri  debere  in  propria  Parochia. 

II.  Eximi  soluramodo  a  iure  communi  beneficiatos  obti- 
nentes  titulum  beneficii  residentialis;  eumque  perpetuum  ;  si 
tamen  in  Cathedrali  adsit  etiam  Sepultura  propria  et  separata 
pro  Clericis  et  Presbyteris 

III.  In  themate  nostro  Sacerdotem  Nicodemum  omnibus 
destitui  requisitis  praenotatis;  dum  agatur  de  simplici  Missa- 
rum  officio  pecsolvendo  in  Bcclesia  S.  Elisabeth  ad  nutum 
Parochi  et  Fabricae  officialium. 

IV.  Ahquando  ius  nativum  Paroeciae  infringi  etiam  per 
consuetudinem  in  contrarium;  duminodo  ista  rite  introducta, 
praescripta  et  probata  sit  ab  eo  qui  illam  allegat. 

V.  Consuetudinem  tamen  esse  stricti  iuris;  proindeque  ha- 
bere  tantum  de  potentia,  quantum  de  usu  et  actu;  neque  ex- 
tendi  posse  de  loco  ad  locum,  de  persona  ad  personam,  de 
casu  ad  casum. 


i6$ 
ItfRlSPATtlONATUS 


Die  28  Martii  1874. 

Coiiipen«ii«Mi  fmmu.  Die  13  Aprilis  anni  1849  vacans  efB- 
ciebatur  Capellania  sub  titulo  B.  M.  Virginis  erecta  in  quadain 
Ecclesia  Archipresbyterali  Dioeceseos  A.  per  mortera  sui  ti- 
tularis ;  et  ab  hoc  tempore  usque  ad  annum  1865  viduata 
remansit  suo  rectore. 

Attamen  hoc  vertente  anno  sub  die  26  lunii  quidam  Pre- 
sbyter  C.  quuni  patronorum  nominationem  obtinuisset,  in^ti- 
tutionem  petiit  canonicam  ;  quam  Bpiscopus  antequam  conce- 
(leret,  edicta  de  more  aflSgenda  curavit  ad  valvas  ecclesiae 
Archipresbyteralis.  Bx  quo  factum  est  ut  Sacerdos  P.  et  Mar- 
chionissa  L.  adiverint  Curiam  episcopalem  per  interdictum 
<luod  audit  nihil  transeat  rogantes  ne  institutio  petenti  con- 
cederetur.  Presbyter  C.  protinus  in  ius  vocavit  adversarios 
suos  penes  curiam  Bcclesiasticam  eum  in  finem  ut  interdictum 
eiusmodi  removeretur.  Marchiones  L.  interea,  qui  ex  indulto 
Apostolico  administrationem  retinuerunt  tum  aliorum  benefi- 
ciorum,  cum  praefatae  Capellaniae  a  S.  C.  Congregatione  in- 
<iulti  prorogationem  petiverunt.  Cum  eiusmodi  postulationi 
Preshyter  C.  oppositionem  interponeret,  decretum  editum  fuit 
ut  causa  poneretur  in  foho  et  peculiariter  videretur  quoad 
Capellaniam  praefatam  ;  simulque  Episcopus  partibus  con- 
gruum  praefigeret  terminum  ad  iura  suadeducendum.  Qua  de 
re  Curia  episcopaUs,  quae  iam  in  eo  erat  ut  sententiam  di 
cei-et  quoad  appositum  interdictura,  supersedendum  duxit  donec 
S.  C.  Congregatio  controversiam  dirimeret. 

Interdum  tamen  etiam  Clericus  A.  per  libellum  suppJicem 
oblatum  S.  C.  C.  asseruit  ius  in  Capellaniam  ;  et  contendit 
sibi  dandaa^  esse  ihstitutionem ;  quae  preces  dimissae  fuernnt 


i6i  ICJKISPArUOIVATirS 

per  rescripfuiil  <  Ledum  tdque  notificetur  Episcopo  >  qui 
iam  retulit  Clericura  A.  inatrimonium  iniisse  post  oblatas 
preces.  Partes  post  haec  parumper  siluerunt;  verum  Presby- 
ter  C.  iterum.  precibus  admotis,  petiit  ut  controversia  quoad 
Capellaniam  tandem  dirimeietur.  Bx  quo  factum  est  ut  causa 
disceptaretur  in  plenis  BE.  OC.  comitiit  ut  definiretur  an  con- 
cedenda  vel  deneganda  esset  Marchionibus  L.  administratio, 
vel  potius  danda  Presbytero  C.  institutio. 

Ante  omnia  praemittebatur,  ex  officio,  apud  acta  desiderari 
fundationis  tabulas^  quibus  demonstraretur  quaenam  fuerit 
pii  testatoris  voluntas,  quoad  patronos  huius  Capellaniae  cum 
activos ,  tum  passivos.  Et  nihil  aliud  proinde  superfuisse  in 
eiusmodi  caligine,  quam  eius  mentem  colUgere  per  argumenta 
aequipollentia.  lamvero  quatuor  Episcopales  BuUae  institutio- 
nis  ad  rem  penes  acta  habentur;  quarum  prima  data  fuit 
anno  1680,  altera  anno  1713,  tertia  anno  1737,  postreraa 
vero  anno  1754;  quaeque  proinde  spatiuna  74  annorum  cu- 
niulatim  araplectuntui\  In  istis  autem  constanter  Capellania 
haec  dicitur  de  iurepatronatus  laicorum  familiae  S.  Adesse 
insuper  praesentationum  acta,  ex  quibus  erui  datum  est  eos 
tantum,  qui  ad  familiam  S.  sive  per  masculos  sive  per  foe- 
minam  pertinebant  patronorum  iura  exercuisse;  soluminodo 
anno  1713  et  1737  obiisse  praesentandi  munus,  pro  quarta 
vocum  parte  unum  ex  Marchionibus  L.  ceu  donatariura  cuius- 
dam  foeminae  quam  haeredera  instituerat  quidara  ex  familia  S. 
Verum  quoad  iuspatronatus  passivum  nullum  indicium  repe- 
riri  posse:  et  ex  documentis  eluxisse  eum  semper  obtinuisse 
institutionem ,  qui  sacerdotali  officio  potiretur.  quin  aliquid 
obstaret  utrum  ad  famiham  S.  pertineret,  an  potius  extraneus 
foret.  Neque  ex  actis  dignosci  posse  quaenam  sint  onera  huic 
Capellaniae  inhaerentia ;  sed  tantum  haud  dubitari  posse  vide- 
iur  iuspatronatus  activum  Capellaniae  eiusmodiad  faraiiiam  S. 
pertinuisse. 

H<»c  constituto,  pronum  est  inferre  aliquem  sibi  ius  no- 


IBRISPATROiNATLS  4-65 

niinandi  ad  hanc  Capellaniam  vindicare  po^se  cum  probaverit 
se  ad  farailiam  S.  pertinere  sive  per  masculinum  sive  per  foe- 
mineum  latus. 

Observabatur  praeterea  duos  tantnm  asse  qui  hac  in  con- 
troversia  patronorum  iura  sibi  vindicare  satagunt;  nempe  unus 
de  Marchionibus  L.  pro  se  et  suis,  alter  Bcclesiasticus  C.  pro 
sua  farailia.  Relate  ad  primam  observatura  fuit,  quod  si  re- 
coli  memoria  libuerit  quatuor  status,  de  quibns  supra,  appa- 
ret  anno  1713  et  1737  praesentationis  iure  pro  quarta  vocum 
parte  usum  fuiase  quemdarn  e  Marchionibus  L.,  ceu  donata- 
rium,  ut  dictum  est,  cuiusdam  foeminae  quam  haeredem  fe- 
cerat  unus  de  familia  S.  Cum  autem  iuspatronatus  ex  dona- 
tione  in  aliquem,  assentiente  Episcopo,  transmitti  queat,  in 
id  enim  omnes  Canonistae  conveniunt,  iam  patet  ipsum  qui 
a  Marchionibus  L.  suum  ius  derivare  asserit  in  patronorum 
numerum  referri  debere.  Ex  arbore  genealogica  insuper  quam 
pars  contraria  pro  suo  tuendo  iure  exhibuit,  erui  licet  quam- 
dam  Pudentianam  S.  matrimonium  iniisse  cum  quodam  e 
Marchionibus  L.;  proindeque  eum  qui  ab  isto  ortnm  ducere 
dicit,  nemo  inficias  iverit  inter  Patronos  cooptandum  esse. 
Denique  facto  constat  Marchiones  L.  administratione  huius 
Capellaniae  potitos  fuisse  per  plures  annos  ex  Pontificis  in- 
dulto;  boc  autem  eos  esse  patronos  oranino  demonstrat:  siqui- 
dem  ex  praxi  patronis  tantum  hoc  privilegium  conceditur. 
S.  Congreg.  in  Segovie?^.  Cnpellaaiac  17  Novembris  1731, 
in  Asculana  dispensationis  20  Mait  1786 ,  in  Aquen.  Ca^ 
pdlnnine  3  Februarii  1787 ,  in  Civitatis  Plebis  23  Decemr- 
bris  1826  et  alibi  passim.  Neque  ohstaculum  ponere  potest 
Ecclesiasticus  C.  aut  eius  familia  ;  hanc  enim  numquara  hu- 
iusmodi  patronatns  iure  fruitam  fuisse  patet;  et  si  aliquando 
hoc  ius  habuit  profecto  illud  amisit,  eoquod  per  diuturnissi- 
mum  lemporis  spatium  numquam  exercuit. 

Ecclesiasticns  C.  ex  advei^so  ea  quae  sequuntur  adnotavit. 
Per  arborem  genealogicam ,  quam  typis  impressam  exhibuit, 
demonstrare  conatus  est  se  nepotem  esse  cuiusdum  Vincentiae 
de  familia  S.  ideoque  succedere  in  ipsius  iura.  Probare  itidem 


466  tURISPATRONATUS 

nisus  est  familiam  suam  derivare  e  genfe  S.  ac  proinde  ad 
eam  iuspatronatus  in  theraate  transivisse  ;  et  nihil  obstare 
subdit  farailiam  suam  nominationis  iure  numquara  usam  fuis- 
se.  Siquidem  ignorantiae  invincibili  id  tribuendum  sit ,  cum 
series  praesentationum  et  institutionum  ante  hunc  diem  inve- 
niri  nequr  -erint.  Accedit  insuper  quod  ab  anno  1754  nuUa 
nova  prae&entatio  locum  habuit,  eo  autem  tempore  nondum 
fortasse  ius  praesentandi  meae  familiae  (ait)  inhaerebat.  De- 
nique  usum  iurispatronatus  facultativum  esse,  ideoque  contra 
ipsum  non  decurrere  praescriptionem  ad  tradita  per  Piton.  de 
controv.  patr.  alleg.  LXVI  num.  30  et  32  ubi  ait :  et  koe 
actu  negativo  non  rema^isit  deperditum  iuspatronatus  cum 
praesentare  sit  actus  facullalivus  per  cuius  omissionem  non 
amiltitur  ius  pra£sentandi ,  nisi  concurrente  contradictione 
cum  acquiescentia  subsecuta  ut  firmavit  Ruin.  cons.  50 
num.  10  p.  5.  rec.  coram  Arguell.  decis,  115  n.  8,  et  9 
coram  Priol.  decis.  46  num.  13.  Concludit  itaque  ad  fami- 
liam  suam  iuspalronatus  in  theniate  unice  pertinere :  ipsam 
enim  e  ^ente  S.  derivare  arbor  genealogica  perhibet.  Quod  si 
admittere  placeret ,  prosequebatur ,  etiam  ad  familiam  Mar- 
chionis  L.  spectare,  oporteret  ut  id  ab  ea  probaretur.  Verum 
etmm  hoc  paulisper  admisso,  illud  unice  concludi  posse,  aie- 
bat,  iuspatronatus  iu  themate  nonnisi  pro  minimis  partibus 
ad  eam  pertinere,  in  reliquis  autem  ad  familiam  suam. 

Gradura  faciens  autem  ad  secundum  caput  observabatur  Pre- 
sbyterum  0.  petiisse  institutionem,  seu  potius  institutionis  ao- 
tum  ,  iam  at)  Episcopo  in  sui  favorem  inceptum,  et  per  inhi- 
bitionem  oppositam  suspensum,  iudicioS.C.  absolvi  postulasse. 
Eius  preces  exaudiri  debere  nedum  iurispatronatus  pertinentiara 
sed  et  ipsius  Capellaniae  naturam  declarare.  Ex  iam  dictis 
enim  fluit  ius  eiusmodi  ad  eius  familiam  unice  spectare  ;  et 
ad  aliam  nonnisi  de  minioiis  partibus  ad  summum  pertiner6. 
Hoc  posito  ipsi  dandam  esse  institutionem  nemo  non  videt. 
Asseruit  enim  Presbyter  C.  se  nominatum  fuisse  et  praesen- 
tatum  ab  omnibus  suae  faiuiiiae  patronis.  et  unicum  fuisse 
ecclesiasticum  qui  superfuit.  Et  ideo  quoq^ue  ex  hac  parte  sibi 


lURlSPATnOiNATUS  467 

institutionem  unice  competere,  quandoquidem  Capellaniam  in 
theraate  qualitatem  ecclesiasiicam  praeseferre  ambigi  haud 
posse  videatur.  Scitum  est  enim  apud  canonicarum  rerum  Tra- 
ctatores  ad  constituendam  beneficii  ecclesiastici  qualitatem  duas 
tamquam  essentiales  conditiones  requiri ;  quarum  primaai  esse 
ut  in  fundatione  episcopale  canonicae  erectionis  decretum  inter- 
cesserit ;  alteram  vero  ut  in  Capellaniae  coUatione  BuUae  ca- 
nonicae  institutionis  expediri  debeant.  ReifFenst.  lib.  3.  tit.  5. 
num.  17.  S.  C.  Ep.  et  Reg.  in  Aesina  Capellaniae  18  lu- 
lii  1851.  Primum  enim  illud  efficit  ut  quae  bona  antea  in 
civili  commercio  erant,  post  decretum  erectionis  destinata  in 
ecclesiasticum  usum,  non  amplius  in  commercio  civili  sint,  sed 
inalienabilia  uti  ecclesiastica  sint  habenda.  Bullarum  autem 
expeditio  facit  ut  nuUus  nisi  clericus  canonice  institutus  in 
eiusdem  capellaniae  possessionem  immitti  queat.  E  contra  in 
Capellaniis  laicalibus,  quoniam  legatis  piis  accensentur,  satis 
est  ut  accedat  actus  Episcopi,  quo  in  scriptis  mera  ac  nuda 
capellaniae  acceptatio  fiat,  iuxta  ea  quae  ad  forinam  Consti- 
tutionum  Apostolicarum  docet  Benedictus  XIV  de  Sjn.  Dioec. 
lib.  13  cap.  ult.  num.  10.  Ut  earuradem  autem  possessio  le- 
gitime  acquiri  queat  auctoritatis  ecclesiasticae  interventus  ne- 
quaquam  praescribitur,  sed  sufficit  ut  possessio  per  acta  no- 
tarii,  iuxta  legum  civilium  sanctiones  adeatur.  Hisce  positis 
etsi  non  liqueat  ex  actis  utrum  intercesserit  Episcopale  decre- 
tum  in  erectione  Capellaniae,  de  qua  agitur,  attamen  cum  illius 
collationis  episcopales  BuUae  perpetuo  habitae  fuerint,  erui  pos- 
se  videtur  illud  in  fundatione  non  defuisse,  ideoque  praefatas 
conditiones  pro  beneficii  ecclesiastici  qualitate  adstruenda  ve- 
rificari.  Insuper  aliud  argunientum  ex  eo  colligitur  quod  in- 
stitutio  huius  Capellaniae  ecclesiasticis  tantum  personis  et  qui- 
dem  Sacerdotibus  hacteuus  concessa  fuit.  Quamobrera  concludi 
posse  edicit  iuspatronatus  in  themate  ad  familiam  Presby- 
teri  C.  pertinere,  ipsique  utpote  ecclesiastico  unico  a  patr  uis 
praesentato  institutionem  esse  concedendam. 

Hisce  vero  minime  obstantibus  Marchio  L.  ipsi  unice  com- 
petere  iuspatronatus  insistit,  eoquod  per  longissimi  temporis 


468  lURISPATMOiVATCJS 

spatium,  illud  sola  eius  familia  exercuit ;  ideoque  etsi  ad  fa- 
miliam  Presbyteri  C.  ab  initio  pertinuisse  dicere  placeret, 
illud  per  non  usum  tanti  temporis  amisit.  Hinc  admissa  etiam 
qualitate  ecclesiastica  controvers^ie  Capellaniae  ex  aequitate 
administratio  ipsi  concedi  deberet.  Et  revera  nihil  uequitati 
magis  consonum,  et  penes  S.  Sedem  nihil  antiquius  quam  pau- 
peribus  patronis  suppetias  ferre  modo  onerum  reductione,  modo 
aetatis  dispensatione,  modo  denique  nominationis  suspensione, 
et  beneficii  administratione.  Idque  eo  vel  magis  quia  huius- 
modi  administrationem  iugiter  Marchiones  L.  habuerint. 
Hisce  perpensis  sequentia  proposita  fuere  dirimenda 

I.  An  et  cui  competat  iuspatronatus  in  casu  ? 

II.  An  Capellaniae  institutio  (ianda  sit  Presby tero  C. ,  s^u 
potius  concedenda  sit  administratio  Marchioni  L. 

Resolutio.  -  S.  Congregatio  Concilii  die,28  Martii  1874, 
causa  cognita,  respondere  censuit : 

Ad  I.  Affirmative  favore  descendentium  familiae  S. 
Ad  II.  Nr»gative  ad  secundum. 

Ex    QUIBUS   COLLIGBS: 

L  DupHci  modo  procedi  posse  ad  dignoscendum  quis  suo- 
cedere  debeat  in  iurepatronatus  tum  activo  ,  cum  passivo; 
nempe  per  fundationis  tabulas,  si  adsint;  si  autem  desint,  per 
argumenta,  quae  audiunt,  aequipoUentia, 

11.  Canonistas  in  eo  convenire  quod  per  donationem  tran»- 
mitti  possit  in  alios  iuspatronatus,  dummodo  Ordinarii  assen- 
sus  non  desit. 

IIL  Ad  probandum  iuspatronatus  super  aliquo  beneficio 
argumentum  desumi  etiam  ex  facto ;  ut  puta,  si  cui  a  remoto 
tempore  ex  indulto  pontiticio  beneficii  illius  a!mini<tratio  con- 
cessa  fuerit;  dum  ex  praxi  privilegium  eiusmodi  patronis  con- 
cedi  tantum  soleat. 

IV.  Ad  constituenduin  Reneficium  ecclesiasticum  duo  es- 
sentialiter  requiri  ;  nemp^^  ut  in  funditione  adsit  Bpiscopale 
decretum  oanonicae  erectionis :  in  collatione  vero  ut  expedian- 
tur  Bullae  canoaicae  iastitutionis. 


46J 
CIRCA  MISSAM  PRO  POPULO 


Die  23  lanuarii  1875. 

CoiniieiidiuiM  fiirti.  Episcopus  Dioecesis  6.  sub  die  18 
Maii  1874  Principein  Sacratissimum  supplici  libello  adivit  ex- 
ponens:  Cura  parochialis  in  civitate  B.  nusque  suburbiis 
a  remotisaimis  iam  temporibus  apud  Capitulum  Cathedra- 
lis  habitualiter  residebat.  cura  actualis  a  Sacristis  duobus 
in  rivitate  et  Suburbiis  a  sex  Capellanis  ab  ipso  Capitulo 
electis ,  exercebatur.  Anno  autem  1834  duae  in  civitafe  , 
secc  vero  in  Suburbiis  ereclae  sunt  Paroeciae,  quibus  toli- 
dem  veri  nominis  Parochi  praeficiuniur  ,  servatis  /amen 
iuribus  ad  Capifulum  pertinentibus.  Porro  tam  ante,  quam 
post  huiusmodi  paroeciarum  erectionem,  falsa  circa  celebra- 
tionem  Missae  p'*o  populo  sententia  invaluif,  vi  cuius,  cam 
veteres  Sacrisfae,  et  Capellani,  tum  recentiores  parochi  aiU 
numqua^n  aut  raro  perlitarunt ,  rati  per  Missam  conven- 
tualem ,  quae  in  Cafhedrali  ecclesia  a  Parocho  habiiuali 
seu  Capitulo  quotidie  ojfertur,  satis  superque  parochiale  etiam 
onus  expleri. 

Idem  abusus.  prosequifur  Episcopus,  iisdemque  innixus 
rafionibus  F.  obtinet  quoad  duos  parochos  ,  licet  a  fribus 
ifim  saeculis  kae  paroecinr.  institutae  fuerint,  et  Capifulum 
Cathedrale  nudamparorhi  habitualis  appellntv  nem  retinuerit. 

Quoe  omnia  cum  sfnre  nequeanf ,  ut  in  posterum  pro- 
videaiur,  Orator  adprecatur  expostuhws  i"  ut  in  favorem 
modernorum  octo  parochorum  B.  duorumque  Dioecesis  F. 
fum  eorum  omnium,  qui  onteacto  tempore  parochi  vel  oeco- 
nomi  munus  in  iisdem  EcAesiis  obierunt,  super  praeterifis 
omissiunibus  absolutio  concedatur,  2*  uf  ad  levnm^ji  tani 
eorumdem  modernorum  dccem  parochorum^  qui  onus  haud 


470  CIRCA    WISSAIII    PRO    POPULO 

leve  carendi  eleemosyna  festis  diebus  pro  missae  applicatio- 
w  nwic  prirno  sascipiunt.  quique  omnes,  temporum  prae- 
serlim  condiiione  sp*\  tata  ,  tenui  beneficio  fruuntur ;  tum 
eorum  qui  inir^a  septennium  eisdem  in  oeconomi  aut  pa* 
rochi  munere  successerint,  obligatio  Missam  pro  populo  of^ 
ferendi  ad  dies  fantum  dominicos^  Apostolica  auctoritcUe 
coarctetur  ac  reducatur. 

Hisce  habitis  precibus  rescriptuni  editum  fuit:  Per  Sum- 
maria  precum. 

DlMC|iteti9  ayit^iitlea. 

Ba  quae  sequuntur  ex  officio  adnotata  fuerunt:  Nerape  ex 
dnarratione  facti  constare  duo  per  Episcopum  efflagitari  idest 
P  absolutionem  super  praeteritis  Missis  pro  Populo  non  ce- 
lebratis:  2°  Reductionem  in  posterum  Missae  pro  Populo  ad 
solos  dominicos  dies.  Attamen  contra  eiusmodi  preces  viden- 
tur  afferri  posse  quae  a  Concilio  Tridentino  praescripta  legi- 
nms  Sess.  23  Cap.  1  de  Reform.,  ex  quibus  dubio  procul 
liquet  omnes  animarum  pastores  teneri  ad  celebrandum  pro 
ovibus  suis,  et  hoc  de  iure  divino  esse  eis  impositum.  Quae 
verba  sic  se  habent :  «  Cum  pra£cepto  divino  mandatum  sit 
omnibus,  quibus  animarum  cura  commissa  est ,  oves  suas 
agnoscere,  pro  his  sacrificium  offerre.  »  Eiusmodi  obligatio 
cum  generalis  et  indeterminata  sit,  a  iure  ecclesiastico  deter- 
minata  et  coarctata  fuit  ad  omnes  dies  dominicos  et  festos , 
quibus  fideles  Missam  audire  debent.  Id  patere  luculentissime 
tum  ex  variis  S.  C.  declarationibus  in  Pistorien.  et  Praten. 
14  Februarii  1699,  quae  adprobata  et  confirmata  fiiit  ab  In- 
nocentio  XII  peculiari  Brevi  diei  24  Aprilis  dicti  anni,  quod 
incipit  -  Nuper  -  tum  praesertim  ex  Constit.  Bened.  XIV. 
Cvm  semper  oblatas  diei  19  Augusti  1744  (1).  Obligatio  eius- 

(1)  Benedictns  XIY  in  citata  consti-  »  Tlno  praecepto  deacendenB  a  S.  Tii* 

tutione  sic  se  habet.  »  Et  qaidetn  quod  »  dentina    Synodo   diserte   exprimitnr 

«  nnper     ennnciavimas  ,    sacrosanctnm  9  Sess.  23.  cap.  1.  de  ref.  per  haee  no- 

»  Hissae  Sacriflcinma  pastoribns  anima-  n  tabilia  yerba:-Oam  praecepto  diTino 

f ' rum  applicari  debere  pro  populo  ipso-  n  mandatnm  sit   omnibns,   qnibns  ani- 

9  rnm  cnrae  commisso,  id,  yeiati  ex  di-  »  marnm  cnra  commissa  est,  oTes  saaa 


CIRCA    MISSA^I    IMIO    rOPULO  47  1 

modi  adeo  gravis  et  cfficax  in  Ecclesia  Dei  seniper  habita  fqit, 
ut  pastores  curam  animarurn  «^erentes  teneantur  Missas  pro 
populo  celebrare  etiam  in  festis ,  in  quibus ,  firma  manente 
obligatione  audiendi  Missam,  permissum  tamen  Christifideli- 
bus  est  opera  servilia  exercere,  Hac  de  re  recolere  praestat 
quid  in  §.  VII.  memoratae  Con4itutioius  praescripserit  Be- 
nedictus  XIV.  «  il)i  »  Et  cjuia  in  n  nnullis  Dioec^sihas  nu- 
meras  iJierum  festorum  de  praeyrpto.  de  Apostulica  noslra 
auctoritate  et  consensu  eatenus  est  imminutus  ut  nempe  in 
aliquibus  fesUs  Christifideles  et  Missam  audire  et  ab  ope- 
ribus  servHibus  abstinere  debeant;  in  aliis  vero  populo  per^ 
missum  sit  opera  sercilia  exercere ,  firma  remanente  obli- 
yafione  audiendi  Missae  sacrifciitm  ;  Nos  ut  oborlae  iam 
dubitationf/s  circa  onus  applicationis  Missae  parochialis  in 
huiusmodi  diebus  festis  penittfS  eliminentur  ,  statuimus  et 
declaramus,  quod  etiom  iisdem  fesfis  diebus,  quibus  popu^ 
lus  Missae  interesse  debet,  et  servilibus  operibus  vacare  po^ 
tesl,  omnes  animarum  curam  ger<:ntcs  Missam  pro  Populo 
celebrare  et  applicare  teneanttir  i^, 

Quae  autem  in  memorata  Constitutione  statuta  sunt  ex- 
tendi  etiam  debent  ad  dies  festos  in  posterum  a  Pio  VI  absque 
uUa  limitatione  suppressos;  quia  S.  Pontifex  in  suppriuiendo 
illa  festa  prae  oculis  tantum  habuit  illis  jdiebus  fideles  ab  obli- 
gatione  audiendi  Mis^am  et  abstinendi  ab  operibus  servilibus 
eximere;  non  vero  onera  parochos  pertingentia  relaxare.  Qu;ire 
obligatio  Parochi  celebrandi  pro  Populo,  quemadmodum  ante 
Benedictinam  liinitationem ,  et  imminutionem  a  Pio  VI  per- 
actam ,  ita   nunc  urget  et  est  in  vigore ,  ceu  patet  ex  non- 

9  agiioscere,   pro    his  sacriflcinm  offer-  n  animarnm    cnra    demaiidata  est,  non 

«  re....-£t  qnamvis  minime  defuerint,  »  modo  Sacrificiniii  AiiRHaecelebrare,  sed 

t?  qni  per  iianes  et    frivulas    interpre-  n  illins  etiam  fractnm  medinm  pro  po- 

»  tationes    kninsmodi    obligationem    a  n  pnlo  sibi  commisso  appUcare  debere, 

n  S.  Syiodo  meaoratam  de    medio  tol-  >»  nec  non  iUnd  pro  aliis  applicare,  ant 

n  lere  vel  saitem    extennare   contende-  »  pro    hninsmodi    applicatione   eleemo 

n  rint:  enm  ^«mei  relata  Ooncilii  verba  »  synam  percipere  possc ;  qnodqne  ma- 

n  satis  clara  et  perspicna  sint,  cnmqne  ^  gis  interust    cnm    hacc    intelligentia 

n   praedicta   Oongregatio    einsdem  Con-  »  a  praedecc^isoribns    NoKtris    R<iinanis 

n  cilii   interpretationi  privative  propo-  n  Fontificibos  approbata  fnt^ri^  »^^t  con- 

n  sita  coustanter  edixcrlt,  cos,   qnibns  n  flrmata.  ^ 


472  crRCA  .vrssAtt  Pito  popclo 

nullis  declMrntionihus  S.   Poenitentiariae,   quae  ab  auctoribus 

onerum  nioralium  coUectae  et  relatae  sunt. 

Huiusmodi  vero  onus  aniinarum  curam  gerentes  pertin- 
gens  adeo  firmum  semper  retentum  fuisse,  ut  eorum  preces 
semper  a  Summis  Pontiflcibu$  reiectae  fuerint,  nuUa  habita 
ratione  ad  tenuitatem  congruae ,  quam  ipsi  ut  rationem  ad 
gratiam  implorandam  deducebant.  Re  enim  vera  audiatur  Be- 
nedictus  XIV  in  pluries  citata  et  percelebri  Constitutione  Cum 
semper  oblatas  §  8.  «  Quia  vero  propria  nonnunquam  eoope^ 
rienlia  satis  agnovimus  aliquos  esse  parochos  adeo  paupe- 
res,  ut  ferme  eoo  eleem^synis,  quas  a  fidelibus  pro  Missa- 
rum  celebrationp  accipiunt,  vivere  cogantur,.,.  idctrco  nos 
istorum  inopiam  summopere  miserantes^  eisdemque ,  quan- 

iitm   nohis  integrum   est   consulere  volentes unicuique 

vesfrum  facultatem  concedimus  cum  iis  ,  quos  revera  tales 
rsse  noveritis  opportune  dispensandi  ad  hoc  ut  etiam  die^ 
bus  festis  huiusmodi  eleemosynam  ab  aliquo  pio  offerente 
rccipere  et  pro  ipso  sacriflcium  applicare ,  quatenus  id  ab 
eo  requiratur,  libere  et  licite  possint  et  valeant —  ea  tamen 
adiecta  conditione  ut  tot  Missas  infra  hebdomadam  pro  Po* 
pulo  applicent,  quot  in  diebus  festis  infra  eamdem  hebdo- 
madam  occurrnntibus  iuxta  peculiarem  intentionem  alterius 
pii  benefactoris  obtulerint  » . 

His  tamen  iuris  regulis  non  obstantibus ,  rationum  mo- 
menta,  quae  ab  Episcopo  in  supplici  libello  prolata  sunt,  tanti 
esse  viflentur,  ut  eius  petitiones  excipi  posse  viderontur.  Sane 
quod  attinet  ad  absolutionem  elargiendam  super  anteactis  Mis- 
sis  pro  Populo  omissis,  tum  bona  Parochorum  fides,  tiim  etiam 
eorum  grave  damnum  id  suadere  videntur.  Enimvero  quod 
militet  bona  fides  satis  superque  eruitur  ex  ipsius  Episoopi 
verbis,  qui  ait:  «  falsam  circa  celebrationem  Missae  pro  Po^ 
pulo  invaluisse  huc  usque  sententiam  deprehendit  Orator.... 
Parochi  eamdem  Missam  aut  numquam  aut  raro  perlita^ 
runl ,  rati  per  Missam  cumcntualem  quae  in  Cathedrali 
Ecclesia  a  parocho  habituali.  seu  Capitulo  quotidie  offertur, 
.satis  superque  parochiale  cfiam  onus  impleri  ».  Quod  autem 
grave  damnum  eis  obvenirel,  si  preces  in  themate  non  exci- 


perentur,  id  luculenter  ex  eo  apparet,  quod  ipsi  eas  omnes 
Missas  pro  Populo  nunc  celebrare  fenerentur ,  quas  per  lot 
;innoruiii  congeriem  singulis  diebus  festis  applicare  omisei*unt. 
Quod  quam  grave  illis  foret,  nemo  est,  qui  non  videat:  plae- 
sertiiii  habito  respectu  tuin  ad  beneficiorum  tenuitatem  ,  qui 
bus  ii  Parochi  fruuntur,  tum  ad  teinporuin  exigentias  et  an- 
gustias,  quibus  fit  ut  vitae  sustentatio  difficilior  evaserit  ob 
annonae  caritatem. 

Ratio  postreraa  haec  tanti  p^nderis  esse  videtur  ut  nedum 
absolutio  quoad  praeteritas  omissiones  indulgeatur,  sed  etiam 
ut  in  posteruni  Missae  pro  Populo  ad  solos  dominicos  dies 
reducantur.  Sane  explorati  iuris  est  eleemosynas  Missarum 
ideo  introductas  esse  ut  suppleatur  sustentationi  Sacerdotum: 
id  cum  D  Thoma  docere  communiter  Theologos  et  CajQonistas 
ut  videri  potest  apud  Bened.  XIV  de  Synod.  Dioec,  lib,  5 
cap.  8  Rpiffenst.  lib,  5  decret.  tit,  3  de  Simonin  10  n.  185 
et  seqq,  Quare  si  congrua  parochialis  tanta  est.  ut  al  Paro- 
chorum  sust-entationem ,  et  ad  onera  suo  ininisterio  adnexa 
adimplenda  satis  non  sit;  novum  in  iure  non  est  quod  recur- 
siis  i^at  ad  Missarum  eleemosynam  ut  eorum  sustentationi  pro- 
videatur,  ad  evitandum  turpe  spectaculum  quod  parochi  oA  alii 
animarum  curam  gerentes  negotiis  non  convenientibus  vacent 
ut  sibi  necessaria  comparent. 

Ex  altera  vero  parte  si  augendi  congruam  spes  non  ap- 
pareat  nec  sint  legata  aut  alia  onera  quae  reduci  possint , 
aequum  esse  videtur  aliqua  mitiori  provisione  cum  iis  paro- 
chis  agenduin  esse,  deveniendo  scilicet  ad  aliquam  dictorum 
Decretorum  moderationem ;  scitum  cum  sit  quodqiii  altari  servir, 
de  altari  vivere  debet;  et  bovi  trituranti  os  clauderidum  non  est. 

Tandeiii  Benedictus  XIV  in  pluries  laudata  Constit.  ,  lo- 
quendo  de  obligutione  quam  habet  Capitulum  saiisfaciendi  Mis- 
sae  conventuali  pro  animabus  piorum  benfcfactorum,  eam  com- 
parat  cum  Missis,  quas  parochus  tenetur  applicare  pro  Po- 
])ulo,  ad  easque  refert.  lam  vero  haud  raro  factnm  est ,  ut 
]>ropter  insufficientiam,  aut  propler  supervenientes  reddituum 
tenuitates  ahasque  iustas  causas  ad  reductionein  Missarum  con- 
VfnUialium  de  aiiprobatione   et  auctoritate   S.    C.  Congrej^a- 


4^4  CliCA   Mlf^SAM  f»RO   POPVLA 

tionis  aeventuni  sit.  Pari  hinc  ratione  ad  huiusinodi  teinpe- 
ramentum  in  thoinate  deveniri  posse  videtur,  cuin  iusUi,  le- 
gitima  et  rationabilis  cansa  praesto  sit  ab  Epiacopo  in  suis 
precibus  exposita.  Quapropter  nedum  absolutio  super  praeteri- 
tis  Mi^sis  non  celebl^atis  sed  et  onus  celebrandi  Missam  pro 
Populo  ad  solos  dies  Dominioos  ut  reducatur,  indulgeri  posse 
videretur. 

Hisce  hinc  iode  praeiactis  propositum  fuit  sapientiae  ac 
religioni  BE.  GQ.  ut  decernfM-ent  quod  animarum  saluti  ma- 
gis  expedire  censuerint. 

RESOLUTIO 

Sacra  Goncihi  Congregatio  die  23  lanuarii  1875  ,  causa 
cognita  respondere  censuit: 

Celebrala  una  Missa  a  singitlis  Parochis  pro  graJia  afh 
solutiovis  quoad  praeteritas  omissiones;  quoad  vero  futarum 
pro  gvatia  reductionis  applicatf  nis  Missae  pro  Populo  ad 
dies  ffominicos,  aliosque  festos  in  loco  actu  de  praecepto  ad 
sopiennum  facto  verbo  cum  SSmo. 

EXINDE   COLLIOES: 

L  Paiwhos  nullimode  declinare  posse  onus  applicandi  Mis- 
sam  pro  Populo  neque  consuetiidinis  vi  neque  paupertatis  causa. 

II.  Realem  et  personalem  eiusmodi  obligationem  dici  pos- 
se:  ita  ut  si  eausa  interveniat  canouica,  aut  necessitas,  qui- 
l)us  Parochu^  per  se  applicare  nequeai  Missam,  per  alium  ap- 
plicare  eam  teneatur. 

III.  Obligationeiii  hanc  cliebus  dominicis  et  festis  Parochos 
urgere ,  neque  transferri  posse  in  alios  dies ,  nisi  ex  causa 
legititna,  aut  ex  indulto  pontificio. 

IV.  Canonicos  Ecclesiarum  Cathedralium  et  CoUegiatarum 
teneri  quotidie  ad  applicandaiii  Missam  conrentualem  pro  \\e- 
nefactoribus;  heque  excusari  a  contraria  consuetudine,  eiiam 
iuiiiiemoralaliy  nnt  a  redituum  tenuitate. 


EX  8.  CCNGREGHTIONE  EPISCOPORUy  ET  REGULARIUM 


SUBSTrniTIONIS. 

Anno  1874. 

Conipeniiium  ritcti.  losepha  Eleonora  0.  Archidioecesis  P. 
ultimis  quibus  decessit  tabulis  diei  11  Noveinbris  1823  Sa- 
cristiam  Monasterii  S.  Clarae  haeredem  instituebat  praedii  cu- 
jusdam  vulgo  dicti  Cascina  cum  sequentibus  onerihus  L  scilicet, 
ut  in  perpetuum  missa  quotidiana  in  Ecclesia  monasterii  prae- 
dicti  celebraretur  pro  anima  sua  atque  parentum  clefunctorum 
a  Capellano  eligendo  a  Sanctimonialium  Capitulo  cum  appro- 
batione  tamen  auctoritalis  Ecclesiasticae;  2.  ut  in  Capellanum 
prae  ceteris  eiigei*etur  teslatricis  consanguineus  qui  tamen  esset 
vel  Sacerdos  vel  in  aliquo  ordinum  majorum  constitutus;  qui  po- 
stremus  cum  per  se  non  posset  missam  celebrare,  per  alium  huic 
oneri  satisfaceret;  3.  ut  monastei-ium  Capellano  sic  electo 
quotannis  libellas  500  persolveret  pro  eleeinosyna  missarum 
celebrandarum  hora  a  sanctimonialibus  con4Mbilienda;  iis  vero 
esset  facultas  Capellarium  justis  de  causis,  a  Curia  etiam  Ar- 
cliiepis(M)pali  cognoscendis,  removendi;  4.  ut  ex  abundantioribus 
praedii  legfiti  redditibus  quotannis  persol/erent  Sorori  suae  in 
eodein  monasterio  professae  libellas  400;  eaque  defuncta,  ex 
ejusinodi  pensione  missae  400  litarentur  pro  anima  ejus; 
5.  ut  perpetuo  quotannis  celebraretur  Pesturn  Patriarchae  S. 
lo-eph  illa  majori  solemnitate  quae  a  Sanctimonialium  Capi- 
tulo   decerneretur. 

Praevidens  tamen  pia  mulier  casum  novae  suppressionis 
Ordinum  reHgiosorum,  praefatae  dispositioni  sequentem  sul> 
stituit  :  rjuavis  de  causa  praeflicto  monasterio  atque  pnirdi- 
vla    Sftrvislia  vessnnfe,  ex  fpvis  legatis  erigatur  Caprllaina 


ifi  siTRSTiTinrioriid 

in  insigni  OtUegiafn  SS.  Petri  H  Pauli  civifatis  C;  e^  ex 

iisdem  bonis  dos  coHstituntur. 

Patronatum  actiVuin,  seu  jus  Capellanum  nominandi  eon- 
ferebat  Parocho  pro  tempore  illius  Paroecialis  Bcclesiae  cum 
iisdeni  oneribus  supra  recensitis. 

Cum  lege  lata  die  29  Maii  1855  aboliti  religiosi  Ordim^s 
fuissent,  pia  testatricis  voluntas  illico  executioni  demandata 
non  fuit;  qua  de  causa  demanio  dos  Capellaniae  fuit  addicta, 
et  monialibu?  constituta  pensio  libellarum  350  ad  adimplen- 
da  Ecclesiae  suae  onera. 

Die  24  Augusti  1873  Parochus  Ecclesiae  C-  Epi^^copum 
certiorem  reddebat  de  Capellaniae  statu,  adiungens,  sibi  ab 
anno  1855  jus  fuisse  Capellanum  nominandi,  id  tamen  pra^ 
termisisse  tum  quia  ejusmodi  suppressio  ab  Ecclesia  impro- 
baretdr,  tum  ne  moninlium  doti  h  gubernio  constitutae  prae- 
judicium  inferret,  tum  ut  se  judicio  cujusdam  jurisperiti  ac- 
commodaret,  qui  adfirmabat,  praedictam  substitutionem  ut  fi- 
decommissum  habendam  esse,  proin<leque  a  lege  proscriptam, 
et  nullius  valoris. 

Verum  cum  publicata  fnisset  lex  diei  15  Augusti  1867, 
qua  ;)  (Tubernio  de  cetero  non  habebantur  ut  entia  moralia 
Capellaniae  jurispatronatus  Ecclesiastici  ant  laicalis,  ne  gra- 
viu:^  jnribus  suae  Paroeciae  P^xrochns  vulnus  infligeret,  nomi- 
navit  Capellanum  D.  Franciscum  C.  id  animo  cogitans,  ad- 
minislrationem  fundoiuin  cultus  cogi  posse  nd  assignandam  por- 
tionem'necessariam  pio  onerum  adimplemento,  etsi  per  Capel- 
lani  mortem  Capellanicie  bona  fisco  essent  addicenda ;  quod 
perfici  non  potuisset  si  institutio  cum  raonasterio  fuisset  ex- 
tincta. 

Die  13  lulii  1867  rogatus  notarius  fuit  pro  actu  nomi- 
nationis,  atqne  sacerdoti  praefato   ejusmodi    onera   iraposita. 

1.  Celebrandi  niissam  quotidianam  diebus  ferialibus  sum- 
mo  mane,  festivis  circa  meridiem  in  Ecclesia  CoIIegiata  urbis  C 

2.  Celebr  ndi  festum  S.  loseph  solemniter. 

3.  Resarciendi  Sacristiam  Ecclesiae  praedictae  de  iis  om- 
nibus  quno  pro  celebrandis  missis  suppeditarentur, 

4.  R(^sar  •itmdi,  de  snpenoris  Ecclesiastici  judicio,  Sancli- 


SUPSiir&Tiol^ffs  ill 

moniales  monasterii  S.  Clarae,  de  quolibef.  damno  iis  obven- 
turo  pro  recuperando  a  Daemanio  fundo  \\\  Capellaniae  doteni. 

5.  Sustinendi  aere  proprio  expeasas  necessarias  ad  litem 
gerendam  pro  fundi  recuperatione. 

His  ergo  oonditionibus  in  realem  Capellaniae  possessionem 
Sacerdos  Franciscus  immissus  est. 

Capellanus  illico  ad  administratores  fundorum  pro  cultu 
ui  dotem  CapelLnniae  recuperaret  se  convertit;  sed  nihil  obti- 
nuit ;  quare  litein  intentavit ;  quam  administratores  veriti  , 
praedictuni  Sacerdotem  ut  Capellanum  ultro  recognovere  juxta 
legern  diei  13  lulii  1867.  Rationibus  confeclisassignatusCapel- 
lano  fuit  annuus  redditus  libellarum*!  100  una  cnin  libellis  6000 
pro  pensior.e  quinquennio  non  percepta;  ex  qua  fructuum  resti- 
tutione  obligatio  salisfaciendi  piis  oneribus  a  die  institutionis, 
seu  captae  possessionis  oriri  videtur,  dato  quod  adimpleta 
non  fuerint. 

Archiepiscopus  interea  sub  die  18  Octobris  1873  dedit  hu  - 
jnscemodi  literMs  ad  Capellanum  C.  Dos  hujus  CapeJlanmf*  con- 
s^ltuebat  partem  dotis  monasterii  S.  Clarae.  Utique  pia  te- 
s'a'rix  voluit,  ut  monaslerio  cessante^  ex  bonis  legatis  Capel- 
la^na  erigeretur;  sed  monasterium  existit  in  faciem  Eccle- 
Sfit.*;  quod  si  coram  stqtu  civili  non  existil^  id  continglf  ob 
caasam,  quam  Summus  Pontifex  nullam  declaratnt,  quae- 
qae  proinde  expoliare  monaslerium  jure  suo  nequit.  Verum 
est  eliam  causam  illam  uti  legitimam  judiratam  habitamque 
faisse  ;  sed  ne  dos  a  gubernio  devoraretur.  Paucis:  erecta 
ex  bonis  monasterii  Cnpellania  fuitj  atque  possessio  Eccle- 
siattico  collata  ut  hic  coram  civili  magistratu  jura  mona- 
sterii  tueretur. 

Ecclesiasticus  iste  juxta  leges  latas  incessit,  atque  a  Gu^ 
bernio  libellos  1097  obtinuit  a  die  captae  possessionis  com- 
patataSy  tum  libellas  plus  minus  6000  pro  fructibus  quln- 
quennio  non  solutis.  Ex  quo  juri  conforme  videtur,  ut  Ca^ 
pellaaus,  sibi  compensatib  expensis,  summam  reliquam  san- 
itimonialibus  solnal ;  quae  summa  dimidium  est  fortasse 
s^fn.nae  quam  antea  percipiebant. 

Auamen  Sanctimmiales  praedictae  eo  consilio  ver.^antur 

4cla  Toin.  VII£,  /nsc.  XCII.  »i 


478  s(rBstrT(rri(ytib' 

ut  CapellanO  dimittant  libellas  annuas  300,  qiiotihei  on^^rf^ 
liberas,  dummodo  reliquum  ipsis  restituatur,  inctpievdo  a 
die  13  lulii  1867 ;  qua  re  valde  Capellanus  contentus  es^ 
se  debet, 

Die  vero  24  Octobris  ejusdem  anni  Archiepiscopus  iterum 
Capellano  soribebat:  Ea  in  sentmtia  persfo  ut  libellae  300 
tibi  oblatae  quo  sancHmoniolibus  conserventur  annuae  libel- 
lae  1093  satis  tibi  videri  debeant,  neque  aequis  conditio'' 
nibus  te  oppositurum  spero. 

Verum  cum  haec  Capellanum  non  adeo  moveront,  sub  die 
27  Octobris  iterum  scripsit  Archiepiscopus ,  censuras  eidem 
comminatus  si  parere  recu^asset:  ita  agis ,  ut  neque  sancti^ 
monialibus,  neque  Collegiatae  persQlvas  quodjus  exigit.  In 
instrumento  possessionis  onus  tihi  assumpsisfi  celebrandi 
missani  quotidianam  hora  adeo  incommoda,  ut  pro  tali  onere 
satisftfcirndo  requirantur  libellae  700,  et  tu  vis  per^olvere 
libellas  350.  Haec  ab  Episcopo  ferenda  non  sunt;  quare 
cum  meo  vicario  generafi,  a^que  advocato  Fis  lali  negotium 
age,  ne  cum  meo  animi  dolore  tibi  suspcnsionem  a  dioinis 
infligere  compellar, 

Et  reapse  die  12  Novembris  1873  negotium  coram  Vi- 
cario  Archiepiscopi  generali  pertractalum  est ,  et  ejusmodi 
rationes  pro  tuendis  juribus  suis  a  Capellano  adductae,  ex  qui- 
l)us  Archiepiscopus  intelligeret  conditiones  a  se  propositas  gra- 
ves  esse. 

1.  Capellaniam  fuisse  legitime  erectam  juxta  testatricis 
mentem,  quae  eam  monast,erio  supprimendo  substituit;  quare 
se  legitime  investitum  esse  et  judicari  debere  (1). 

2.  Sibi  onus  gravissiraum  assumpsisse  eripiendi  a  Daema- 
nio  Capellaniae  dotem,  ut  sine  monasteri  detrimento,  cui  per- 
solvere  seinper  volebat  libellas  350  quae  antea  ipsi  a  Guber- 
nio  persolvebantnr,  CoUegiatae  l^cclesiae  C  jus  asservaret  , 
quod  in  eo  erat  ut  extingueretur,  si  tempore  habili  Capella- 
nia  erecta  fuisset. 

3.  Dotem  ad  dimidium  rednctam   fuisse;  justum   proinde 
*■- 

(1)  KittsiQQdj  ratio  a  OapeUano  addticta  adeo  gtatis  est  tti  feifl  Oeiifieiai* 


8UBSJltUifO.\.:J  /^73 

esse  ut  etiarn    onera  adnexa  reducerentur,  juxta   redditum  a 
Gubernio  assignatura. 

4.  Tandem  ,  monasterium  esse  non  posse  rationahiliter 
invitum  si  quod  antea  a  Gubernio  percipiebat  in  futurum  ;» 
Capellano  perciperet,  cuin  hic  tot  ac  tanta  tulerit  pro  bo- 
nis  monasterii  recuperandis. 

Vicarius  generalis,  auditis  partibus,  firmas  hinc  inde  ra- 
tioiies  animadvertit ,  quare  quaestionem  componere  hujusce- 
modi  studuit,  ut  a  summa  a  Daemanio  soluta  id  tantum  distra- 
heretur  quod  necessarium  esset  applicationi  missarum;  reliquum 
aequis  divideretur  partibus  monasterium  inter  et  Oapellanum. 

Capellanus  compositionem  acceptavit,  tum  Episcopo  tum 
Vicario  placete  studens.  Et  interea  Parochus  supplices  libel- 
los  Archiepiscopo  porrexit  1 .  ut  concedere  dignaretur ,  ut 
pia  onera  quae  in  monasterio  adimplenda  erant ,  in  CoUe- 
giata  adimplerentur,  2.  ut  piorum  onerum  reductionem  ob- 
tinere  satageret,  si  compositionem  acceptare  putaret,  juxta 
reddituum  imminutionem. 

Verum  cum  sub  die  2  Decembris  Vicarius  generalis  cer- 
tiorem  Capellanum  reddidisset,  propositam  coinpositionem  non 
esse  habendam  cum  effectu  litis  finitae,  sed  si  ab  Episcopo 
respueretur  ad  nihilum  reducendam  ,  Capellanus  ad  Sacram 
Concilii  Congregationem  rem  detulit^  atque  exposuit  1.  se 
cum  Archiepiscopo  sentire  circa  legem  a  gubernio  italo  latani 
die  29  Maii  1855,  eamque  uti  nuUius  valoris  retinere;  atta- 
men  factum  suppressionis  etsi  criminosum  cum  a  pia  te- 
statrice  praevisum  fuerit,  eaque  de  causa  Capelianiam  substi- 
tuerit  juxta  leges  canonicas  et  civiles ,  ne  bona  gubernium 
depraedaretur,  Capellania  legitime  erecta,  et  investitura  iegi- 
time  coUata  judicanda  est. 

2.  Se  numquam  in  ea  fuisse  intentione  ut  nomen  tantum- 
modo  praestaret  ad  monasterii  bona  recuperanda ;  ob  bonum 
tamen  pacis,  et  ad  scandalum  quodhi)et  evitandum  velle  con- 
ditionibus  a  Vicario  generali  propositis  annuere.  3.  Supplici- 
ter  R.  Pontificem  rogare  ut,  visis  videndis  et  consideratis  con- 
siderandis,  sibi  permittat  assignatam  pensionem  retinere,  pia 
onera  reducere,  ipsnmque  a  censuris  praeservaret 


480  .  suBSTiTCrio.trs 

Interea  die  17  Decernbris  1873  Archiepiscopus  ipse,  san- 
ctinionialiuni  nomine,  ad  S.  Congregationeni  EE.  et  RR.  re- 
cnrsum  habuit,  ut  ab  ea  justa/n  sententiam  obtineret;  et  re- 
petita  historia  factorum,  incipiendo  a  testamento  usque  ad  po- 
stremas  rationes  confectas  inter  Gul^ernium  et  Capellanum  C. 
adfirmat,  hunc  a  Gubernio  pro  fundo  legato  obtinuisse  pensio- 
nem  annuam  libellarum  1003.  88.  ceterasque  summas  quin- 
quennio  non  solutas  a  die  l.  lulii  1867;  ipsum  tamen  morari 
in  urbe  T,  non  pergere  ad  urbem  C.,  missas  non  celebrare, 
et  exhibere  sanctimonialibus  libellas  365  erogandas  in  cele- 
bratione  raissarum,  et  libellas  30  pro  Festo  S.  loseph;  cete- 
ras  libellas  600  sibi  arrogare  a  die  1.  lulii  1867  sine  uUius 
oneris  praestatione. 

Observat  insuper,  quaestione  accuratissime  examinata,  mo- 
nasterium  non  fuisse  superiori  Jiuctoritate  suppressum  ,  quia 
R.  Pontifex  nuUas  omnino  esse  suppressionis  leges  dedara- 
vit;  sanctimoniales  quapropter  neque  jus  ad  fundum  legatum 
amisis^e,  neque  ad  redditus.  Hinc  rogat  Eraum  Praefectura 
ut  compeUat  CapeUanum  C.  quominus  Sanctimonialibus  sol- 
vat  Ubellas  annuas  7i.O  incipien.  a  die  1.  lulii  1867;  libeUas 
insuper  4550  pro  fructibus  quinquennio  non  solutis,  satis  ve- 
ro  ei  sint  libellae  303  annuac  ;  quae  plus  quara  sufficlens 
compensatio  videri  debent. 

Missis  de  raore  ad  Archiepisox)pum  Epistolis  j?>*(^  informor- 
tione  et  voto  auditis  interes^e  habentibus^  respondit. 

1.  Couipellendum  esse  CapeUanum  C.  ad  ineundam  oon- 
ventionem  in  scriptis  cum  Curia  Archiepiscopali,  qua  se  obli- 
get,  singulis  semestribus  divis.is,  persolvere  Curiae  praedictae 
annuas  libellas  650  incipien.  a  1.  die  luUi  1867.  reliquae 
libeUae  351.  48  ipsi  Capellano  cedant,  sine  uUo  onere. 

2.  Curia  onus  assumat  piis  oneribus  satisfaciendi. 

3.  Curia  Sanctimonialibus  sumraam  praedictara  persolvet, 
qua  Capellano  honorarium  tribuant,  ut  celebretjuxta  reductio- 
nem  obtentam  Missas  annuas  80,  et  festum  S.  loseph  solerani-r 
ter  peragat. 

4.  Capellanus  obligetur,  Curia  mediante,  Sanctiraonialibus 
dare   summam  libellarum    4225 ,  quas  ipse  percepit  pro  fru- 


SUBSTITUTIONIS  ^   ^  481 

ctibus  a  gubernio  quinquennio  non  sohitis  a  die  1.  lulii  1867 
ad  dieni  1  lulii  1873,  et  pro  semestri  non  soluto  a  die  1  lu 
lii  1873  ad  diem  1  fanuarii  1874  deductis  tamen  libellis  200 
quas  postremo  tempore  Sanctimonialibus  persolvit ,  et  duas 
tertias  partes  expensarum  quas  subiit  pro  Capellaniae  recu- 
peratione. 

5.  Si  vero  contingat  monasterium  in  totum  iri  dissolutum, 
Capellanus  C.  obligetur  missas  celebrare  in  Collegiata  C.  jux- 
ta  conventiones  peractas ;  et  Curia  integram  summam  ei  di- 
mittat. 

His  acceptis  epistoli^  S.  Bpiscoporum  et  Regularium  Con- 
gregatio  decrevit ,  coram  Bminentissimis  Patribus  rem  esse 
disceptandam ,  et  die  16  Maii  1874  terminus  partibus  prae- 
flxus  est  ad  deducenda  ulteriora  jura  si  vellent. 

Ea  quae  pro  Capellano  adducta  sunt. 

1.  Demonstratum  est ,  testamentum  et  actura  ,  quo  Ca- 
pellania  sacerdos  C.  investitus  fuit,  esse  actus  publicos  ha- 
bentes  omnia  requisita  et  conditiones  praescriptas  a  jure  Ca- 
nonico  et  civili  ;  violari  proinde  non  posse  quin  offendatur 
voluntas  piae  testatricis,  praejudicium  Capellano  inferatur,  et 
juris  Canonici  et  civilis  leges  violentur.  Testatricis  enimex- 
pressa  voluntas  fuit,  ut  c^ssante,  suppressionis  grati?!,  mona- 
sferio,  setnpor  quandoj  et  quovis  tetnpore,  proindeque  vi  dis- 
jpositionis  supcrioris  cessante  pio  legato  sacristiae  monasterii 
factOs  ex  bonis  suhstitueretur  Capdlania  cuni  piis  illis  one- 
ribus  ab  ipsa  testatrice  expressis,  Voluntas  a  testoribus  ex- 
pressa  veluti  sacra  ab  omnibus  est  habita ,  et  in  casu  no- 
stro  ab  ipso  Daemanio  observata  fuit;  neque  Ecclesia  vult  ut 
testatorum  voluntas  violetur  ;  quidquid  igitur  testatricis  vo- 
luntati  in  tabulis  supreniis  expressae  opponitur,  veluti  inju- 
stum,  et  inacceptabile  respuendum  est. 

Capellani  nominatio  nil  aliud  est  quam  consequentia  le- 
galis  a  pia  testatrice  volita  ut  testanlentum  executioni  man- 
daretur. 

Dato  autem  et  non  concesso  tum  Capellaniae  erectionem, 
tum  actum  nominationis  aliquo  vitio  laborare,  nihil  nunc  ejus- 


482  suBSTiruTiONis 

modi  vitia  officere,  cum  jus  canonicura  quaralibet  actionem 
contra  illum  qui  per  triennium  pacifice  beneficium  possedit 
inhibeat,  et  Codex  Civilis  regni  Italiae  Art.  1300  conformiter 
ad  Codicera  Albertinura  Art.  1395  eamdera  actionem  inhibet 
contra  eum  qui  quinquennio:  at  vero  jain  septiraus  annus  est 
quo  Capellanus  Capellaniam  adeptus  est. 

Insuper  si  actus  norainati  aliquo  vitio  laborarent,  Daema- 
nium  nullimode  Capellani  jura  recognovisset;  Capellaniae  igitur 
existentia  et  Capellani  institutio   nuUo  modo  impeti  possunt. 

2.  Sed  neque  indemne  monasterium  reddendum  est  iis  one- 
ribus  quae  in  actu  nominationis  n.  4  recensentur.  Nam  1.  ex 
contextu  et  verbis  adhibitis  constat,  nova  onera  praeter  ea 
quae  in  Testamento  praescribuntur  Capellano  non  fuisse  in- 
juncta;  illa  vero  onera  erronee  in  actu  nominationis  fuisse 
recensita;  ab  errore  autem  obligationem  nasci  non  posse ;  ne- 
que  eum  qui  gaudet  jurepatronatus  activo  opus  imponere  pos- 
se  contra  manifestain  piae  Pundatricis  voiuntatera. 

2.  QnvA  indemnitas  ilia  adversatur  testatricis  voiuntati,  quae 
voluit  ut  Capellania  substitueretur  in  totalitate  bonorum  le- 
gatorura. 

3.  Quia  monasterium  juxta  legem  a  Gubernio  latam  sub 
die  29  Maii  1855  recepit  assignationera  seu  redditum  respon- 
dentem  redditui  oranium  bonorum  quae  tunc  possidebat,  con- 
sequenter  etiam  bonorum  testatricis,  et  quia  pensiones  San- 
ctimonialium  super  reddituum  totalitate  attributae  fuerunt;  qua 
de  causa  detriraentum  passae  non  sunt. 

4.  Quia  non  integra  bona  testatricis  a  Gubernio  restituta 
fuere  sed  tantum  summa  aliqua,  et  quidem  tenuis* 

5.  Quia  realia  damna  monasterium  passum  dici  nequit  cum 
haec  nedura  probata  non  fuerint  sed  nec  proposita.  Quin 
iino  cum  eleemosyna  luissarum  a  cent.  80.  ad  lib.  I.  et  lib,  1.  50 
elevata  fuerit,  summa  lib.  350  insufficiens  evasit  pro  piorum 
onerum  adimplemento;  et  monasterium  cum  obtinuerit  illorum 
onerum  reductionem,  aliquid  ex  parie  hac  lucratum  est. 

Hisce  ex  officio  additum  est,  non  raro  evenisse  quod  pii 
fundatores  praevidentes    linem   suae  institutionis   aliu  substi- 


SUBSTITUTIONIS  485 

tiierint  opera,  vel  institutiones  etiamsi   ratio    mala  fuerit  et 
improbanda,  ut  protsus  in  casu  nostro. 

Quod  vero  gravius  est,  ita  non  semel  a  S.  Congregatione 
Concilii  decisum  fuisse  reperimus;  ut  in  Fulginaten.  suhsti'- 
tutionis  diei  12.  lanuarii  1859,  in  qua  cum  a  Daemanio  do- 
mus  aliqua  vendita  fuerit,  in  qua  exercitia  spiritualia  bis  in 
anno  ex  testatoris  voluntate  peragenda  erant,  et  Orphanotro- 
phium  substitutum;  usurpatio  illn  certe  attendenda  non  erat,  eo 
vel  magis  quod  causa  finalis  fundationis  aiio  exequi  poterat; 
et  taraen  P.  Congregatio  ad  Dubium  =  ^n  et  a  qm  tenpore 
factxis  sit  locus  substitutioni  ad  haereditatem  Feliciani  la-- 
cobilli  favore  piae  domus  Orphanarum,  itaut  donda  sil  ei^- 
dem  inimissio,  seu  redintegratio  possessionis  ,  et  restifumdi 
fructus  in  casu?  respondit:  affirmalive  in  omnibus;  fructus 
aute.n  esse  restituendos  a  die  motae  litis.  Id  autem  illiju- 
ris  principio  conforme  videtur:  uti  legossit  ita  jus  esfo. 

Quae  pro  Archi^piscopi  propositione  allegota  sant. 

Dictum  est  1.  non  esse  locum  substitutioni  usque  dum  spes 
aliqua  superest  observandi  dispositiones  testamentarias;  ut  in 
casu  nostro  contingit;  nam  Sanctinioniales  simul  vivere  pos- 
sunt,  et  suppressio  non  est  censenda  totalis;  testatricem  vero 
nuilimode  facturam  locum  substitutioni  fuisse,  si  haec  fuisset 
conteinplata. 

2.  Gubernium  parum  referre  quomodo  redditus  disponan- 
tur,  dummodo  caute  dispositio  fiat. 

3.  IUud  de  cetero  observandurn,  in  suppressione  entium  mo- 
ralium  antiquarum  provinciarnin  Gubernium  minime  concessis- 
se  pensiones  juxta  redditus  fundorum,  sed  restrictive ;  etenim 
Art.  9.  legis  latae  die  20  Maii  1855.  N.  878  statutum  est, 
ut  [)ensio  pro  professis  non  excedat  libellas  500,  et  240  pro 
laicis;  praeter  haec  pomaria  quae  jaceant  infra  claustra. 

Qua  de  causa,  Archiepiscopus  inferre  volebat,  quae  super- 
3unt  ratione  praesertim  fructuum  praeteritorum  monasterio 
danda  omnino  esse,  cum  ex  bonorum  daemaniatione  damna 
passum  fuerit. 

Gratia  demum  pro  piorum   onerum  reductione  non   posse 


484  SCJBSTITUTIOMS 

negari  videtur,  cum  redditus  reapse  fuerint  imminuti;  etiinisi 
»*eductio  missarum  jam   reductarum   diflScilius  concedi  soleat. 
His  omnibus  consideratis  ad  proposita  dubia,  qiiorum 
1'"  An  et  quomodo  sit  locus   siibstUutioni   Legati  lore 
phae  Eleonorae  0.  in  favoreni  Capellaniae,vel  potius  Arc/ne 
piscopi  proposifio  exequenda  sit  in  casu? 

2""  An  et  quomodo  petitae  missarum  redurfio-ai  annuen  • 
dum  sit? 

S.  Congregatio  Episcoporum  et  Regularium  respondit: 
Ad  1™  Ad  mentem:  mens  est  ut  scribafur  Archiepiscopo 
ecopedire  ut  servctur  compositio ,  de  qua  in  pag.  29  Ccn- 
sultafionis  n,  13.  (1),  addito  ut  summa  a  Tneologo^  seu  Ca- 
pellano  C.  solvenda  monialibus ,  directe  solvatur  Cunae 
Archiepiscopali  ,  et  addatur  Art.  5.  de  quo  in  pag.  31 
ejusdem  Consultationis  (2)  ,  facto  tamen  de  iis  omnibus 
verbo  cum  SSihn. 

Ad  2"*  Negafive  quoad  Theologum  seu    Capellanum  C. 

Ex    QUIBUS    COLLIOE  : 

1.  Gencraliter  dari  locum  substitutioni  etiam  ex  facto  ira- 
probando  caussatae,  si  a  testatoribus  praevisa  et  volita  fuerit. 

2.  Substitutioni  derogari^  posse  ex  partium   interesse  ha- 
bentium  conventione,  ut  in  casu.' 

3.  Hanc  quaestionem  non  ad  tramites  iuris,  sed  ex  con- 
ventione  fuisse  diremptam. 


(1)  Articalo  iUo  deeernebatar,  at 
ex  libeUi?  1001.  48  nnnc  dotem  Gapel- 
laniav  coustitnentibns  attribnerentnr  li- 
bellae  440.  14  OapeUano;  et  reliqniim 
lAoniaiibns  daretnr  cum  onere  satisfa- 
ciendi  misBarnm  celebrationi  ad  80  re- 
dactarnm,  et  celebrandi  Festam  S.  lo- 
soph,  et  ut  haec  |)ropositio  effectnm  ha- 
beret  a  die  1  lalii  1867;  ex  quo  seqae- 


batar  OapeUanam  pro  opere  praestito 
percipere  saramam  annnam  Ubeliaram 
440.  14  immnnem  a  qnoiibet  onere; 
atqne  de  cetero  resarciretnr  de  omni- 
bns  et  siogulis  ezpensis  qn^e  pro  bono- 
rum  recnperatione  snstinait. 

(2)  Habetur  hic  (irticalas  V.  in  in* 
formatione  et  Toto  Archiepiscopi. 


4^ . 

EX  S.  POENITENTHRIA  HPOSTOLICA 


SUPER  DUBIIS  (1)  NOiNNULLIS 

INDICTUM   lUBILAEUM    nESPICIKNTIBUS 
DEOLARATIONBS 

L  Utrum  privilegium  concessum  in  Bulla  lubilaei  in  f;> 
voreiii  navigantium  et  iter  agentium  eos  respiciat  qui,  intra 
praesenteni  annum  non  poterunt  ^e  recipere  ad  sua  doniici- 
lia,  seu  alio  ad  certam  stationem,  quibus  proinde  tempus  vi- 
sitationum  peragendarum  prorogetur,  an,  eos  spectet  qui  se 
ad  sua  domicilia  aut  ad  aiiam  certaiu  stationem  conferre 
possunt  ? 

R.   Indultum  pro  naviganttbus  et  iter  facientihifs ,  qui 
impediuntur^  quominus  curren'f'  onno  labilaei  opera  inivn-- 
(fa  pro  lucy^ando  lubilaeo  esoequi  pu.ssmt,  extmdi  ctiam  ul 
tra  annum. 

11.  Utrum  verba  totidem  tncbu^,  quibus  significatur  quo- 
ties  navigantes  et  iter  agentes  Ecclesiarii  Cathe(lrale:n  vel 
maiorem  aut  parochialem  visitare  debent,  exprimant  quinde- 
cim  tantum  vices  an  vero  sexaginta  ? 

R.  Navigantibus  et  iter  agentibus  quindecim  non  vero 
SPxaginta  visitafiones  ErAlesiae  Cathedrdlis  ,  vrl  maioris 
aut  Parochialis  lod  eorum  domicilii  seu  sfatitnis  prae- 
scribi. 

IL  Utrura  ubi  quatuor  Ecclesiarum  visitationi  unius  Ec- 
clesiae  visitatio,  quater  repetita,  ex  quacumque  causa  substi- 
tuta  est,  hae  quatuor  visitationes  unius  Ecclesiae  aeque  uno 
die  complendae  sint  ac  quatuor  visitationes  ecclesiarum  ,  an 
vero  iuxta  arbitrium  visitantium  aliter  et  in  plures  dies  dis- 
tribui  possint? 

(1)  AHa  eir  jmodi  habentnr  pag.  266  et  369  Vol.  haini. 


486  DECLARAri')N':s  p'\n  iurii.aro 

R.  Requiri  iii  per  mgrrssum  et  regvessum  ^u;^.. .  ^cr 
quindecim  dics  Ecclesia  visitetur. 

V.  Utrum  lucretur  lubilaeum  qui  oonditiones  praescri- 
ptas  adimplet  ia  aliena  Dioec3si,  ubi  non  habet  domiciliuui , 
si  observet  oi-dinationes  Ordinarii  loci  ubi  moratur? 

R.   Affirmative. 

V.  Utruiu  lucretur  lubilaeum  qui  confessionem  et  com- 
raunionem  peragit  in  aliena  Dioecesi  ubi  non  habet  domici- 
lium  dum  cetera  opera  iniuncta  in  propria  Dioecesi  adimplevit 
aut  adimpleie  intendit  iuxta  modum  a  proprio  Ordinario  prae- 
scriptiim  ? 

R.  Affirmative. 

VI.  Utrum  lucretur  lubilaeum ,  qui  postquam  partem  vi- 
sit^tionum  peregit  in  Dioecesi  sui  domicilii,  in  aliam  Dioece- 
sim  se  transfert,  ibi  novum  acquisiturus  domicilium  ,  si  in 
ea  numerum  visitationum  iuxta  praescriptum  Ordinarii  novi 
domicilii  complet? 

R.  Affirmative. 

VII.  Utrum  facultates  quas  forte  Confessarius  sive  a  S.  Poe- 
nitentiaria  obtinuit,  sive  a  proprio  Ordinario  subdelegatas 
habet  per  modum  habitus  pro  foro  interno,  et  in  actu  sacra- 
inentalis  confessionis  tantum,  eas  scilicet  vel  omnes,  vel  ex 
parte  quas  S.  Poenitentiaria  Episcopis  concedere  solet,  per- 
durent  etiam  tempore  lubilaei. 

R.  AffirmxjLtive. 

VIII.  Quid  iis  agendum,  qui  antequam  visitationes  prae- 
scriptas  impleverint  mutant  domicilium  vel  quasi  domicilium, 
ratione  ex.  gr.  oflScii,  servitii,  matrimonii,  vel  alia  quacum- 
que  de  causa  ? 

R.  Opera  incepta  uno  in  loco  impleri  et  perfici  posse 
in  alio,  uhi  quis  vilam  degere  debeat  raiume  officii,  servi- 
tiis  vel  m^lrim^mii. 


487 


EX  S.  CONGREGHTIONE  INDULGENTIARUM 


Ordinarius  qiiidam  ad  pedes  S^inctissimi  D.N.  Pii  Papae  IX 
huinillime  provolutus ,  ea  quae  sequuntur  patefecit :  Sacram 
Induigentiarum  Congregationem  sciscitantibus  Episcopis  an 
lempore  lubilaei  solemniter  populo  benedicere,  eique  Indulgen- 
tiam  plenariam  nomine  eiusdem  B<3.ititudinis  Inrgiri  possent, 
sub  die  24  Decembris  anni  1824  respondisse:  Nfgaiive.  Qua- 
propler  idem  Antistes  quaesivit  ab  eadem  S.  Congreg. 

I.  An  negativa  huiusmodi  re.^ponsio  iis  ipsis  Benedictioni- 
bus,  etiam  tempore  nuper  indicti  lubilaei  sit  applicanda. 

II.  Postulavit ,   ut  si  ea  responsio  dictas  quoque  Benedi 
ctiones  respiciat,  sibi   tamen  consuetam  binam  Papalem  B(»- 
nedictionem  cum  Indulgentia  plenaria,  hoc  ipso  Anni  S  m  ti 
lubilaeo  perdurante,  propriae  Christifidelibus  Dioeceseos  imper- 
tiri  liceat. 

S.  Congregatio  Indulgentiis  Sacrisque  Reliquiis  praeposita 
sub  die  8  Aprilis  1875  respondere  censuit: 

Ad  I.   Negaiive  iuxta  LiUeras  Apoafoliras  dici  24  De 
cembris  1874. 

Ad  II.  Provisum  in  primo. 

I.  Card.   Ferrieri  Praefectus. 

Dominicus  Sarra  Subsfifutus. 

Antistes  auxiliator  Bpiscopi  S.  ad  pedes  SSmi  D.  N.  Pii 
Papae  IX  humillime  provolutus  exposuit:  in  Litteris  Aposto- 
licis  Gravibus  Ecclesiae  quoad  plenariam  Indul^entiam  edici: 
Annuentes  cfio.m,   ut  haec  Indulgentia  animabw^  quae  Deo 


488  DECRETtai 

m  carUote  coniun^tae  vr  hnc  vita  migraverint  per  ^nodum 
suffragii  appUcari  possit  ac  valeat;  ex  quibns  verbis  illi 
subiisse  ia  lueQtem  sequens  dubium:  An  Hdelis,  qui,  expletis 
necessariis  conditionibus  pro  lucrando  lubilaeo,  applicare  cu- 
piat  plenariam  Indulgentiam  pro  alicuius  anima  defuncti  et 
ipse  eodem  tempore  eandem  consequatur  indulgentiara. 

Eoo  audientia  SSfhi  diei  25  Aprilis  1875  Sanclitas  Sua 
benigne  declaravit  lubilaei  Indtdgentiam  cumulative  pro  $e 
et  Defunctis  lucrari  posse. 

I.  Cardinalis  Perrieri  Praefectus 

Dominicus  Sarra  Substitutus. 


ti!> 

EX  S.  CONGREOHTIONE  RITUUM. 


Neapolitana.  Ddcretutn  quo  Canoniois  Metropolitanao  EoclesiaelQ^i^i- 
politanae  ius  conflrmatur  canendae  Missie  Conventualis  adsistdn- 
te  Eminentissitno  Cardinali  Arohiepisoopo. 

DECRETUM 

Per  Concordiam  initam  die  11  Maii  1700  inter  Rn^os 
DD.  Canonicos  et  adraodum  RR,  DD.  Hebdornadarios,  Me- 
tropolitanae  Ecclesiae  Neapolitanae  finis  impositus  esse  vide- 
batur  controversiae,  quae  diu  inter  praedictos  Canonicos  ex 
una  et  Hebdoniadarios  ex  altera  partibus  exarserat  super  lure 
celebrandi  Missam  Conventualem  ,  adsistente  Emo  et  Rmo 
D.  Cardinali  Archiepiscopo.  Verum  res  non  ita  se  habuit;  et 
Hebdomadarii  illam  Concordiam  labefactare  identidem  aggressi 
sunt;  licet  ipsis  consentientibus  fuerit  facta,  a  Rmo  Dioecesano 
Ordinario  approbata,  et  a  Sacrorum  Rituum  Congregatione  per 
decretum  diei  16  Septembris  1702  confirmata.  Eo  tandem 
res  devenit,  ut  Canonici  ad  sua  iura  tutanda  ad  Ecclesiasti- 
cam  Curiam  Archiepiscopalem  recurrere  coacti  fuerinf,  quae 
tum  die  28  Februarii  1838,  tum  die  14  Maii  1872  validi- 
tatem  Concordiae  asseruit.  His  non  obstantibus  Hebdomadarii 
nuperrime  apud  Sacram  Rituuin  Congregationem  oblato  Li- 
bello  institerunt  ut  Cuncordia  supradicta  invalida  declararetur. 
Sacra  vero  Congregatio  tum  Votum  cum  Informatione  ab 
Eme  et  Rino  D.  Cardinali  Archiepiscopo  requisivit,  tum  illi 
commisit  ut  moneret  Canonicos  de  Hebdomadariorum  peti- 
tione,  quo  ad  Sacrani  Congregationem,  quae  juri  proprio 
defendendo  putarent  idonea,  transmitterent. 

Post  hoc  concordationi  Dubii  locus  factus  est.  IUud  vero, 
quum  Partes  in  eodem  concordando  non  convenirent,  fuit  ex 
ofiicio  exfiratum    videlicet  —  An  observanda    sit    Con  onlia 


490  Min^iiJti 

diei  11  }ian  1700  et  Decretum  Sacrae  Ongregationh 
diei  16  St'ptemhris  1702»  vel  poiius  sif  exequendum  De- 
crelum  Sacrae  Congregntionls  diei  26  Sf^ptemMs  1682 
in  cAsu  ? 

SicFa  eadem  Congregatio,  utr?ique  Parte  voce  et  scripto 
informante  audita,  visisque  inribus  hinc  inde  deductis;  ad 
relationeai  Emi  et  Rmi  D.  Card.  Camilli  Di  Pietro  Causae 
Ponentis,  die  7  Februarii  anni  vertentis  rescripsit  -  Atfen- 
ta  re  iudicata  diei  28  Februarii  1838 »  Affirmative  ad 
primam  partem:  Negative  ad  serundam. 

Veruni  ad  instantiam  Hebdoinadariorum  vigore  novae  Au- 
dientiae  ab  ipsis  obtentae  reproposita  Causa  per  eumdera 
Emum  Ponentem  sub  eodem  Dubio,  Sacra  Congregatio  iterura 
partibus  auditis,  visi^que  novis  iuribus  exhibitis,  Rescriptum 
protulit  —  In  decisis  et  nmplivs.  Atque  ita  decrevit  et  ser- 
vari  mandavit.  Dte  28  Novembris  1874, 

L.  S, 

C.  Bp.  OsTiEN.  ET  Veutern.  Card.  Patrizi 
S.  R.  C,  Praefectus. 

D.  Bar/olini  S.  R.  C.  Secretarius. 


ITeroellen.  seu  l^ridinen.  oonflraiationis  oultus  ab  immemorabili  tem- 
pore  praestiti  servo  Dei  Oglerio  ex  Ordiae  Cis:eroiendiu'^..  abbati 
monasterii  Looedii  prope  Tridinum  in  Arohidioecesi  Veraellensi 
Beato  nunoupato. 


DECRETUM 

In  Ordinario  CJoetu  Sacrorum  Rituum  Congregationis  sub- 
signata  die  ad  Vaticanum  coadunato,  instante  Rmo  D.  Aemi- 
liano  Manacorda  Bpiscopo  Fossanensi  et  huius  Causae  Po- 
stulatore,  Bmus  et  Rmus  D.  Cardinalis  Aloysius  Bilio  eius- 
dem  Causae  ponens  sequens  proposuit  dubium:  An  sententia 
ludicis  delegati  a  Rmo  Vicario  Copifulari  Archidioeceseos 
Verccflen.  sit  confirmanda  in  Casu  et  ad  effectum  de  quo 
agitur?  Sacra  eadem  Congregatio  omnibus  matiiro  examine 
perpensis,  auditoque  voce  et  scripto  R.  P.  D.  Ijaurentio  Sal- 
vati  Sanctae  Fidei  Promotore,  rescribendum  censuit:  Afjfir^ 
mative.  Die  20  Martii  1875. 

Quibus  per  infrascriptum  Secretarium  Sanctissimo  Domino 
Nosiro  Pio  Papae  IX  fideliter  relatis,  Sanctitas  Sua  Rescri- 
ptum  Sacrae  Congregationis  ratum  habuit  et  confirmavit.  Die 
8  Aprilis  Anni  eiusdem. 

CoNSTANTiNUs  Episcopus  Ostieu.  et  Veliternen.  Card,  Patrizi 

S,  R.  C.  Praef. 

LocoiJjlSigilli 

Plac.  Ralli  S.  R.  C    Secrelarius. 


i9i 

VentlTTiillen    seu   OrdHis  Pr  ledioatoruTn   OonflrTnationis    Cultas  ^b 
itnmomora  ili  tempore  praestiti  Sorvo  Dei  Christopboro  de  Me 
diMano  Sa^^erdoti   professo   Ordinis  Praedieatorain   Beat^    nun- 
cupato. 

DECRETUM 

In  Oi*dinario  Coetu  Saci-oruin  Rituum  Congregatiouis  sub- 
signata  die  ad  Vaticanuin  coa(^lunato,  ad  insfantiaai  R.  Pa- 
tris  Fr.  Vinoentii  Acquarone  Saoerdotis  Professi  et  Postu- 
latdris  Genei*alis  Causarum  Beatificationis  et  Canonizationis 
Servorrfm  Dei  Onlinis  Praelicatorum  per  Emum  et  Rmum 
D.  Cardinalem  Aloisiuin  Oreglia  de  S.  Stefano  huius  Causae 
Ponent.em  proposito  dubio:  An  Sentenfia  ludicis  delegati  a 
Rnyt  Z).  Episcopo  Ventimilipn.  mper  immemorabiii  Cultu 
praedido  Servi  Dei  praestito,  seu  super  casu  excepto  a  Df'- 
cretis  Sa:  Me:  Urbani  Papne  VIIL  sit  cimfirmanda  in  c.nsu 
et  ad  effectum  de  quo  agilur  ?  Sacra  eadem  Congregatio , 
oinnibus  inaturo  examine  perpensis,  auditoque  voce  et  scripto 
R.  P.  D.  I^aurentio  Salvati  Sanctae  Fidei  Promotore,  rescri- 
bendum  censuit  Affirmative.  Die  20  Martii  1875.  Quihus 
per  infiviscriptuin  Secretarium  Sanctissimo  Domino  Nostro  Pio 
Papae  IX.  fideiiter  relatis,  Sanctitas  Sua  Rescriptura  Sacrae 
Congregationis  ratum  habuit  et  conHrmavit.  Die  3  Aprilis 
Anni  eiusdem. 

C.  Episcoptts  Ostirn.  rt  Velitrrn.  Card.  PATRIZI 
S.  R.  C.  Praep. 

Loco>J|(SigiHi 

Plac.  Ralli  S.  R.   C.  Secretarius. 


i9i 
LITTERA.E  APOSTOLICAE 


VENERABILIBUS  PRATRIBU8  ANDREAE  lONATfO  ARCHIKPISCOFO 
ULTRAJECTENSI  EJUSQUE  SUFFRAOANEIS,  ET  DILECITS  FILIIS 
CATHOLICIS   UNIVERSIS   IN    HOLLANDIA    COMMORANTIBUS, 

PIUS  PP.  IX, 

VonerHbiles  Fratres  et  Dilecti  Pilii,  salutem  et  Apostoli- 
cam  Benedictionera.  In  universa  Dei  Ecclesia  custodes  ac 
vindices  catholicae  fidei  et  unitatis  pro  supremo  Nostro  Apo- 
stolico  ministerio  constituti  omnem  sollicitudinem  adhibere 
debemus,  ut  hoc  munus  sancte  et  fideliter  tueamur.  Hac  No.s 
sollicitudine  impellente,  praesentes  has  litteras  ad  Vos,  V V.  FF. 
et'  DD.  FF.  mittendas  esse  putavimus.  Agnovimus  enim  ex 
epistola  ad  Nos  data  superiori  raense  exeunte,  cui  suliscri- 
ptum  erat  nomen  Cornelii  Joannis  Mulder,  qui  decanum  sti 
appellat  pseudo-Capituli  Ultrajectensis,  Henricum  Loos,  qui 
ab  IJltrajectensibus  schismaticis  temere,  inaniter,  irrito  Ar- 
chiepiscopus  fuerat  electus,  et  illicite,  illegitime  ac  sacrilege 
consecratus,  atque  ideo  cum  electoribus  et  consecratoribus 
suis  ab  hac  Sancta  Sede  majori  excommunicatione  confixus, 
iiiterdicto  etiam  ipsi  omni  cum  ordinis  tum  jurisdictionis 
exercitio,  ex  hac  vita  migrasse,  ac  in  ejus  locum  pseudo  Cano- 
nicos  Ultrajectenses  aHum  quemdam  nomine  Joannem  Hey- 
kamp  subrogasse,  eumque  in  Ultrajectensem  Archiepiscopum 
die  15  Decembris  anno  proxime  elapso  elegisse.  Nec  porro 
erubuerunt  praedicti  lanseniani  schismatis  et  errorum  asseclae 
summa  dissimulatione,  tamquam  ipsi  essent  in  Catholicao 
Mutris  Ecclesiae  sinu,  quem  dilacerare  pergunt,  suis  litteris 
quibus  Nos  de  hac  electione  docuerunt,  ejusdem  electi  con- 
firniationem  a  Nobis  efHagitare.  Nos  quidein,  VV.  FF.  et 
DD.  FF.  luagno  couimiserationis  sensu  nuncium  nccepimu'^  de 

Acta  Tom,  VIJIj  /aMC.  XUIII.  %% 


i9i  LrTTERAli   APOsWUCM 

illius  pseudo-Archiepiscopi  Ultrajeclensis  vitae  exitu  dolenfes, 
quod  non  ante  a  pertinacia  sua  quaui  a  vita  decesserit,  ac 
deploravimus  veheuienter  infelices  eos  ejusdeni  schisniatis 
et  errorum  socios  in  sua  contumacia  nihii  divinis  judiciis 
deterritos  permanere. 

lamvero  hanc  luctuosam  animi  obstinationem  in  iis  per- 
spicientes,  qua  inconsutilem  Christi  vestem  scindere  pergunt 
et  toties  irrogatas  sui  similibus  poenas  aspernantur,  Aposto- 
lico  iiiunere  sacrisque  Canonum  legibus  adducti,  ut  qui  ad  sani- 
tatem  redire  nolunt,  saltem  ab  aliis  repellantur,  Praedeces- 
sorum  Nostrorura  vestigiis  inhaerentes,  qui  paria  omnes  judicia 
in  hujusmodi  electiones  aliosque  contumaces  ausus  exercuerunt, 
electionem  loannis  Heykamp  in  pseudo-Archiepiscopum  Ultra- 
jectensem  a  pseudo-Canonicis  Ultrajectensibus  factam,  nul- 
lam,inanem,  iliegitimam  ac  sacrilegan)  Apostolica  auctoritate 
declaramus,  eamque  rescindimus,  delemus,  abrogamus. 

Deinde  sub  poena  exconununicationis  ipso  facto,  et  sine 
alia  declaratione  incurrendae  districte  indicimus  praedicto 
Heykamp,  sibi  ab  iis  omnibus  plane  esse  abstinendum,  quae 
Episcopalis  sunt  propria  jurisdictionis.  Quaraobrem  nunquam 
ipsi  fas  erit,  quemquam  ad  animarum  curam  et  sacramento- 
rum  administrationem,  quovis  etiam  necessitatis  praetextu 
constituere  et  deputare,  ac  aKa  quaecuraque  agere  quae  ad 
Episcopalem  jurisdictionem  pertinent,  qua  omnino  caret. 

Praeterea  sub  eadem  poena  excommunicationis  ipso  facto 
et  sine  alia  declaratione  incurrendae  mandamus  tam  eidem 
loanni  Heykamp  ne  se  cuiquam  Archiep.  aut  Episcopo  con- 
secranduui  praebeat,  quam  pseudo-Episcopis  ie  suorura  coetu 
aliisque  Archiepiscopis  aut  Episcopis  ne  euradera  inaniter  et 
execrabiliter  electum  Archiepiscopum  consecrare  audeant.  Has 
autem  poenas  decernimus  sine  praejudicio  iilarura,  quas  tara 
electus  pseudo-Archiepiscopus,  quam  electores  pseudo-Canonici 
Ultraiectenses  noverint  se  incurrisse, 

Dum  autem  haec  ad  vos  scribimus  VV.  PP.  DD.  PP.  ut 
Apostolicae  Nostrae  sollicituJinis  partes  impleamus,  vos  pariter 
hoitauiur,  ut  fervidas  preces  vestras  Nostris  adiiciatis,  Deum 


LITTKRAF.   APasrOlJCAE  i-05 

obsecrantes,  ut  hos  infeliciter  errantes  ad  Christi  ovile  et  ad 
salutis  portum  dignetur  adducere.  Nobiscum  ab  Ejus  Cle- 
menfia  enixe  exposcite,  ut  ipsi  veram  pacem  et  consolatio- 
nem  tandem  exquirant;  qua^  in  solo  Deo  et  Ecclesia  ejus 
reperiri  potest,  ac  pietate  permoti  erga  se  ipsos,  si  vocera 
Domini  audiunt,  sua  corda  noiint  obdurare.  Vobis  vero  VV.  FF. 
et  DD.  FF.  praecipuam  ac  sinceram  benevolentiam  Nostrani 
confirmantes  et  uberrima  divinarum  gratiarum  munera  a 
Domino  postulantes  Apostolicam  Benedictionem  toto  cordis 
affectu  singulis  universis  peramanter  impertimus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  31  Martii  an.  1875. 

Pontiflcatus  Nostri  Anno    Vigesimonono. 

PIUS  PP.  IX 


496 

DILBCTO  PIUO 

mm  TRH^GLINI  OOCTORI  MEDICO-CHIRURGO 

FUNDATORI  SOCIETATIS  PHILOSGPHICO-MEDIOAE  (1) 

PIUS  PP.  IX. 

Dilecte  Fili,  Salutem  et  Apostolicam  Benedtctionem. 


Dum  praeterito  mense  Jiiartio  te,  dilecte  fili,  una  cum  sa- 
cerdote  loanne-Maria  Cornoldi  e  Societate  lesu  quo  consiliario 
et  adiutore  potissimum  usus  fueras  ad  excogitatam  Societa- 
tem  instituendam,  aliisque  praestantibus  viris  eidem  addictis 
excepimus:  gratulati  tibi  fuimus,  quod  scientiam  medicam 
iamdiu  a  sanae  philosophiae  principiis  aberrantem  ad  ea  revo- 
care  decrevisses,  et  per  medioos  praesertim,  qui  non  medio- 
crem  contulerant  operam  suadendis  vuigandisque  materialismi 
erroribus,  restituere  rectam  de  rerum  essentia  et  origine  do- 
ctrinam,  ac  in  primis  quoad  hominem,  circa  quem  medicina 
vei-satur:  scilicet  ut  inde  haberetur  medela,  unde  malum  magna 
ex  p.^rte  manaverat.  Gaudemus  autem  in  praesentiarum  faustis 
ominibus  Nostris  eventum  respondisse,  et  iam  pius  centum 
e  doctis  Italis  nomen  dedisse  natae  nuper  Spcietati,  eique 
maiora  quoque  incrementa  parari. 

Libentius  etiam  videmus,  vos  proposito  vestro  fldeles,  eos 
tantum  sodales  vobis  adsciscere  constituisse,  qui  teneant  et 
propugnaturi  sint  doctrinas  a  sacris  Conciliis  et  hac  sancta 
Sede  propositas,  ac  nominatim  Angelici  Doctoris  principia  de 
animae  intellectivae  unione  cum  corpore  humano,  deque  sub- 
stantiali  forma  et  raateria  prima. 

Nec  aliter  certe  reparari  poterunt  inducta  in  religionem 
et  scientiam  a  materialismo  detrimenta,  aut  scientia  ipsa  ex 

(1)  Litterae    eiQsmodi    negligi    neqnibant ;  qnippe   qnac   idem    praeseferant 
t^ctum  ac  illae  qnas  retnlimns  pag.  429  volnminis  hnins. 


LITTERAE   APOSTOLIGAE  ^^     497 

errorum  illius  ambagibus  extricari,  et  ad  verum  impelli  pro- 
gressum,  nisi  per  veritatem.  Quae  sane  cura  a  Deo  procedat, 
sicut  perspicue  tutissimeque  traditur  a  theologia,  sic  philoso- 
phia  physicisque  disciplinis  discordare  nullatenus  potest:  quo 
fit,  ut  dum  spectari  tantum  videtur  inelinandis  animis  in  obse- 
quium  fidei,  scientiae  sirnul  solidit^ti,  explicationi  et  provectui 
prospiciatur,  et  horuo  materialismp  cum  brutis  turpiter  con- 
volutus  in  coeno  ad  dignitatem  relevetur  filiorum  Dei.  Cavete 
igitur,  ne  quemquam  inter  vos  admittatis  e  novarum  opinio  • 
num  sectatoribus,  qui  vano  inflatus  eruditionis  apparatu  sen- 
sim  inter  vos  dissidia  serat,  mentesque  abducat  ab  auctoritate 
magisterii  Ecclesiae,  in  qua  sola  posita  fuit  a  Christo  Domino 
infallibilis  veritatis  Cathedra. 

Si  in  suscepto  consilio  perseveretis,  si  studiose  vitetis 
falsorum  fratrum  fraudes,  si  omnes  eodera  illecti  religionis 
amore,  obsequio,  studio  veritatem  assequi,  illustrare  et  pro- 
pagare  nitamini,  optime  certe  merebitis  de  Ecclesia,  de  scien- 
tia,  de  sacra  et  civili  societate,  consociationemque  vestram 
brevi  complurium  sapientum  accessifme  et  honestorurri  omnium 
plausu  commendatam  videbitis. 

Haec  nos  vobis  adprecamur;  et  interira  divini  favoris  au- 
spicem  et  paternae  Nostrae  benevolentiae  pignus,  tibi  dilecte 
fili,  sodalibusque  omnibus  Societatis  philosophico-medicae  sancti 
Thomae  Aquinatis  Benedictionem  Apostolicam  peramanter 
impertimus. 

Datum  Romae  apud  s.  Petrum  die  23  iulii  anno  1874^ 
Pu/iti/icatus  Nostri  anno  vicesimonono. 

PIUS  PP.  IX, 


498  .       ■ 

'  ■    EX  HCTIS  CONSISTORIALIBUS 


N0MINATI0NI5S  EPISCOPORUM 


SSnius  Dominus  N.  in  consistorio  secreto  habito  die  5 
lulii  1875,  postquana  Emus  et  Rmus  D.  Cardinalis  Bizzarri, 
dimisso  titulo  S.  Hieronyini  de  Ulyricis  optavit  alium  S,  Bal- 
binae,  sequentes  proposuit  Bcclesias; 

Ecdesiam  Patriarchalem  Indiarum  Occidentalium  pro 
R.  P,  D.  Pranoisco  di  Paola  Bonavides  y  Navarrete,  iam 
Episcopo  Seguntino; 

Ecclesiam  Melropolitanam  Toletan.  pro  Emo  et  Rmo 
D.  Cardinali  loanne  Ignatio  Moreno  Tituli  S.  Mariae  de  Pace, 
translato  ex  Ecclesia  Vallisoletanensi; 

Ecclesiam  Metropolitanam  Messanen.  pro  R.  P.  D.  lo- 
sepho  Guarino,  translato  ex  Ecclesia  Syracusae; 

Ecclesiam  Archiepiscopalem  Larissae  in  partibus  infide- 
lium  pro  R.  P.  D.  Prancisco  Maria  Benianiiao  Richard,  trans- 
lato  ex  Ecclesia  Bellicensi,  quam  in  cicliuinistralionem  reti- 
net,  et  deputato  Coadiutore  cum  futura  successione  Emi  ac 
Rmi  D.  Cardinalis  losephi  Hippolyti  Guibert  Archiepiscopi  Pa- 
risiensis; 

Ecclesiam  Metropolitanam  Syracusae   pro  R.  P.  D.  Be- 
nedicto  La  Vecchia  Guarneri  e   Mmor.  Obser.  S.  Francisci, 
translato  ex  Ecclesia  Netensi ; 

Ecclesiam  Metropolitanam  Bambergae  pro  R.  P.  D.  Fri- 
derico  Schreiber,  Sacerdote  Dioecesis  Augustanensis  Parocho 
in  Engel  brecktz-MUnsler,  et  Inspectore  in  sch  li>  Territorii 
T^andesberg; 

Ecck\siam  Metropolitnnam  S.  lacobi  de  Ciiba  Ainericae 
Meridionalis  pro  R.    P.    D.    lusepho   Maria    Martin    d'Her- 


EX  actis  consistorialibus  409 

rera  y  de  la  Iglesia,  Sacerdote  Dioecesis  Salmanticae  Decano 
Cathedralis  de  Leon,  Doctore  S.  Theologiae  et  SS.  Canonum. 

Ecclesiam  Cathedralem  Malachae  pro  R.  P.  D.  Stephano 
iosepho  Perez  y  Martinez  Fernandez,  iam  Archiepiscopo  ele- 
cto  Tarraconensi; 

Ecclesias  Cathedrales  canonice  unitas  Tergestensis  et 
lustinopolitanensis  pro  R.  P.  I).  Georgio  Dobrila,  translato 
ex  Ecclesiis  Parentinensi  et  Polensi. 

Ecclesiam  Cathedralem  Mindoniae  pro  R.  P.  D.  Fran- 
cisco  de  Sales  Crespo  y  Baulista,  translato  ex  Ecclesia  Arcensi 
in  partibus  infldelium; 

Ecclesiam  Cathedralem  WJadislaviae  pro  R.  P*  D.  Vin- 
centio  Theophilo  Poppiel  translato  ex  Bcclesia  Plocensi; 

Ecclesiam  Cathedralem  S.  Marthae  in  Nova  Granata 
pro  R.  P.  D.  losepho  Romero,  translato  ex  Ecclesia  Dibonensi 
in  partibus  infidelium; 

Ecclesiam  Cathedralem  Cordubae  pro  R.  P.  ZefBrino 
Gonzaiez  y  Dias  Tunon  Sacerdote  Dioecesis  Oretensis,  pro- 
fesso  ex  Ordine  Praedicatorum  S.  Dominici,  Examinatore 
Synodali  plurium  Dioecesium,  Doctore  phiiosophiae  nec  non 
S.  theologiae,  electo,  et  renuntiatario  Ecclesiae  Malacitanensis; 

Ecclesias  Cathedrales  canonice  unitas  Cailii  et  Pergulae 
pro  R.  D.  Aloisio  Raphaele  Zai)ipetti,  Sacerdote  Dioecesis 
LauretanensisCanonico  Tbeologo,  Parocho,  Vicario  Capitulari 
Pergulae,  ludice  Synodali  in  sua  Dioecesi,  Doctore  S.  Theo- 
giae  et  utriusque  iuris; 

Ecclesiam  Cathedralem  Neti  pro  R.  D.  loanne  Blandini, 
Sacerdote  Dioecesis  Calatayeronii,  Parocho,  Doctore  S.  Theo- 
logiae  et  iuris  canonici; 

Ecclesiam  Cathedralem  Reiiino-Gracilii  pro  R.  D.  lose- 
pho  Hais,  Sncerdote  e  Dioecesi  Budovicensi  Canonico,  Exa- 
minatx)re  synodali,  Seminarii  Rectore,  vinculi  matrim'  nialis 
vindice,  et  S.  Theologiae  doctore; 

Ecclesiam  Cathedralem  Bellicii  pro  R.  D.  losepho  Mar  ■ 
chal  Presbytero  e  Dioecesi  S.  Deodati,  et  illius  Dioecesis  Vi- 
cario  Generali; 


500  KX    ACIIS   G0N8IST0RIALIRUS 

Ecclesias  Cathedralfs  canonice  unitns  Calagurris  et  Cal- 
ceatae  pro  R.  D.  Gabino  Catalina  del  Amo,  Presbyf-ero  e 
Dioecesi  Seguntinensi,  Canonico,  Licentiato  in  SS.  Canonibus, 
et  S.  Theologiae  Doctore; 

Ecclesiam  Cathedralem  I  egionis  pro  R.  D.  Saturnino 
Fernandez  de  Castro,  Canonico,  Seminarii  Rectore,  et  S.  Theo- 
logiae  Doctore; 

Ecclesiam  Cathedralem  Santanderiensem  pro  R,  D.  Vin- 
centio  Calvo  y  Valero  Canonico,  et  S.  Theologiae  Doctore; 

Ecclesiam  Cathedralem  Punii  in  Peruviana  Republica 
pro  R.  D.  Petro  losepho  Chavez,  exarainatore  pro-Synodali,  et 
in  S.  Theologia  Doctore; 

Ecclesiam  Cathedralem  Auriae  in  partibus  infidelium 
pro  R.  D.  Vitale  Galli,  Presbytero  e  Dioeoesi  Calliensi,  Exa- 
minatore  pro-SynodaU,  Vicario  Capitulari,  Doctore  phiioso- 
phiae  et  utriusque  iuris  et  Coadiutore  cum  futura  successione 
R.  P.  D.  Hyacinthi  Luzzi,  Episcopi  Narniensis; 

Ecclesiam  Episcopalem  Gerrae  in  partibus  infldelium 
pro  R.  D,  Victore  losepho  Doutreloux,  Saoerdote  e  Dioecesi 
Leodiensi  Canonico,  Vicario  Generali  ilhus  Dioecesis,  magni 
Seminarii  Electore,  S.  Theologiae  Doctore,  et  Coadiutore  cum 
futura  successione  R.  P.  D.  Theodori  losephi  de  Montpellier 
Episcopi  Leodiensis. 

Post  haec  SSmus  Pater  notiflcavit  sequentes  electiones 
per  Breve  Pontiflcium  peractas  nempe; 

Ecclesiam  Metropolitanam  CassiHae  in  Hibernia  colla- 
tam  R.  P.  D.  Thomae  Croke  translato  ex  Ecclesia  Aukopo- 
litanensi; 

Ecclesiam  Archiepiscopalem  Adanae  in  partibus  inflde- 
lium  collatam  R.  D.  Ambrosin  Notyn  Darauni,  Procuratori 
Generali  Congregationis  Maronitarum; 

Ecclesiam  Archiepiscopalem  Abderaein  partibus  infldelium 
coUatani  R.  P.  D.  Riccardo  Roksell,  iam  Episcopo  Nottin- 
ghanensi; 

Ecclesiam  Episcopnlrm  Marcopolitanensem  in  partibus 
infidelium   collataiu    R.    D.   Pauio  Durien    e    Congregatione 


i.x  ACi.b  (:tiMbisroHiALii:u,>  501 

Obiaiorurn  Mariae  SS.  Iinmaculatae,  J)eputato  Coadiutori  in 
Vicariatu  Apostolico  Coluinbiae  Britanicae  Praesulis  Aloisii 
losephi  d'  Hosbonnez  Episcopi  Melitopolitanensis  in  partibus 
infidelium. 

Denique  Advocato  Consistoriali  qui  petiit  a  SSmo  Patre 
sacrum  Pailium  pro  Ecclesiis  Metropolitanis  Toleti,  Messanae, 
Syracusae,  Bambergae,  S.  lacobi  de  Cuha  el  Cassiliae,  SSmus 
dignatus  est  respondere:  dabimus  propediem. 


5U2 

EX  S.  CONGPEG»TIONE  CONCILII 


lURTS  CONFERENDI  CANONICATUS 


Die  11  Maii  1872. 

CUiiNpciidiuiit  rncti.  In  oppido  G.  Dioecesis  N.  est  Ecclesia 
aliarum  vetustissima.  Ab  immemorabili  haec  constabat,  prae- 
ter  clericos  inservientes,  quatuor  dignitatibus,  neiiipe  Archi- 
presbytero  cum  animarum  cura,  Archidiacono,  Cantore  et 
Frimicerio.  Delitescit  in  tenebris  quid  anteactis  saeculis  in 
hac  ecclesia  servatum  fuerit;  ast  hoc  unum  exploratum  esse 
videtur  quod  sub  anno  1626,  nucto  clericorum  inservientium 
nnmero,  memoratis  Dignitatibus  placuerit  viginti  tantum  ca- 
nonicos  admitti. 

Adiverunt,  causa  huius  rei,  Episcopnm  Sacra  visitatione 
tunc  temporis  fungentem,  ut  suum  assensum  praeberet;  quod 
indubie  praebuit  aspiciens  rem  in  divini  cultus  augmentum 
cessuram  fore.  Insimul  nonnuUa  redacta  fuere  Statuta  oirca 
qualitates  et  Canonicorum  promotionem.  Int^er  caetera  statu- 
tiim  fuisse  repertnm  est  <  ut  gradatim  procedatur et  id 

>  inteliigi  debere  pro  Canonicis,  haud  pro  Dignitatibus  circa 

>  canonicatuura  dictorum  creationem;    quod    Canonici    huius 

>  oppidi  cives  esse  deberent  non  autem  advenae...   > 

Usque  ad  annum  1674  acta  perhibent  haud  in  pace  res 
processisse  quoad  ius  succedendi.  Siquidem  anno  1663  acris 
exarsit  quaestio  corara  Tribunali  Sacrae  Rotae.  Et  anno  1674 
legitur  in  aciis  quod  ad  sedandas  contentiones,  dissidia  et  lites 
motas  et  maximis  expensis  diu  agitatas,  concordi  voto  pla- 
cuit  Episcopo,  Dignitatibus  et  Canonicis  alios  duodecim  pre- 
bbyteios  uti  mansionarios  assuu:ere,  ea  udiecta  conditione,  ut 


lURiS    CO.ME.Ll.NDi    CA.^OMCATUS  5l)3 

ab  Episcopo  prima  vice  eligerentur,  dein  vero  post  cuiusque 
eorum  obituui  alii  de  clero  succederent  iuxta  teniporis  ante- 
rioritatem  in  assumptione  ad  Sicerdotium  iure  suo,  absque 
nova  provisione,  aut  ulia  declaratione. 

Eiusmodi  decretum  concordiae  editura  'fuit  ab  Episcopo 
tempore  S,  Visitationis.  et  S.  C.  Congregatio  illi  robur  adiun- 
xit  rescribens  Episcopo  sub  die  21  Maii  1675  <  Eminmtis^ 
simi  Patres  concordiam  huiusmodi  tamquam  tendentcm 
in  augmentum  divini  cullus  laudaverunt  et  confrmandam 
essc  cmsuerunt.  > 

Hoc  ipsum  in  posteruui  confirmatum  fuisse  ?ib  Episcopis 
nonnullis  apparet;  et  observantia  quaedam  accedit,  ex  qua 
eruitur  mansionarios  ad  canonicatus  vacantes  iuxta  ordinera 
antianitatis  admissos  fuisse.  Et  hoc  modo  usque  ad  atinum 
1818  ventum  est;  quo  conventione  inita  inter  ecclesiasticam 
et  civilem  auctoritatem  illius  ditionis,  factum  est  ut  Ecclesia 
oppidi  G.  dignitate  CoUegiatae  donata  fuerit. 

Post  haec  visum  est  Episcopo  illius  temporis  ad  iilum  et 
ad  S.  Sedem  in  vim  articuh  10  initae  conventionis  spectare 
provisionem  canonicatuum  et  mansionariatuum.  Hinc  per  lit- 
teras  eum  exhortante  Archipresbytero,  nonnulla  vacantia  con- 
tulit  beneficia,  et  dein,  nuUo  reclamante,  hoc  ipso  iure  usus 
est  in  ceteris  vacationibus,  etsi  iugiter  nominaverit  iuxta  ordi- 
nem  antianitatis.  Placuit  tamen  Episcopo  qui  Dioecesi  praeerat 
anno  1859  deserere  antianitatis  ordinem,  duos  promovens 
presbyteros;  quae  promotio  Capitulo  G.  displicuit;  eiusque 
procurator  protestationem  emisit  coram  Episcopali  Curia  con- 
tra  promotionem  eiusmodi. 

Bpiscopus  id  aegro  animo  ferens  suspendit  a  divinis,  ex 
informata  conscientia,  proteslationis  auctores  praecipuos  qui 
tres  fuerunt,  illosque  ad  recessum  in  dornum  religiosam  danmavit 
ut  spiritualibus  exercitiis  vacarent.  De  qua  re  illico  recursus 
habitus  est  ad  S.  C.  Congregationem,  quae  mense  Martii  1860 
rescripsit:  Episcopo  pro  informatione  et  roto,  et  referat  de 
causis  inflictae  suspensionis ,  tran^missa  copia  decreti,  aliiS' 
que  docum£ntis  ad  rem  fa  ientibus. 

Verum    quaestio    istaec,    perturbationis    poHticae    causa, 


504  '  fURIS   CONFEHENni    CANONICATUS 

usque  ad  annum  1870  siluit;  et  hoc  vertente  ad  S.  0.  Con- 
gregationem  libellus  transmissus  fuit,  quo  Gapitulum,  refor- 
niata  priore  instantia,  petiit  «  at  ad  partidtpationem  admit' 
tcrentur  presbyteri  loci  inservientes  tuxta  antianitatis  or- 
dinemj  absque  ulla  in  Ordinorio  electionis  facultatey  sartis 
te  tis  manenfibus  collationis  iuribus,  quae  ad  S.  Sedem 
pertinerent.  » 

Hoc  accepto  quasi  novo  libello  per  S.  C.  Congregationem 
rescriptum  fuit:  Audiatur  Episcopus  super  eoopositis;  qui 
respondit  tandem  sub  die  15  Decembris  1871.  Retulit  in  primis 
Bcclesiam  G.  per  praedictam  conventionem  inter  duas  aucto- 
ritates  nempe  ecclesiasticam  et  civilem  recognitam  fuisse  ut 
verara  CoUegiatam  sub  die  23  Augusti  1842.  Et  proseque- 
batur:  in  vim  huius  recognitionis  et  articuli  10  Concordati, 
quo  constitutum  fuerat  ut  Canonicatus  liberae  coUationis  tum 
Cathedralium,  tuni  CoUegiatarum  conferrentur  a  S.  Sede  et  ab 
Ivpiscopis  alternatim  per  sex  anni  n^enses;  Ordinarius  F.  praede- 
cessor  anno  1843contulit  octo  Canonicatus  quos  putavit  esse  in 
sua  potestate.  Anno  1848,  ait,  Ordinarium  G.  contulisse  Cano- 
nicatum  Presbytero  G.;  et  tandem  annis  1850,  54,  59  se  oon- 
tulisse  unam  Dignitatem  et  quinque  Canonicatus.  Retulit 
etiam  idem  Ordinarius  res  tranquille  processisse  usque  ad 
annum  1859;  et  anno  1860  Mansionarios  nonnullos  illius 
Kcclesiae  (iidem  qui  recursum  habuerunt  ad  S.  C  Congrega- 
tionem)  emisisse  contra  iilum  protestationem  nomine  Capituli 
ob  coUationes  duorum  Canonicatuum  a  se  factas.  Quam  pro- 
testationem  Capitulum,  cuius  nomine  factam  esse  dicebatur, 
haud  recognovisse  Subiiinxit  quoque  Ordinarius  Mansionarios 
illos  et  alios  numero  tresdecim  per  seipsos  signa  canonicalia 
assumpsisse,  etabsque  ulla  canonica  institutione  sese  nuncupas- 
se  canonicos. 

Verum  exlibellis  nuncnoniineMansionariorum,nunc  nomi- 
ne  Capituli  oblatis,  nec  non  ex  litteris  informationis  Ordinarii 
dubitari  forte  poterat,  utrum  Capitulam  vel  nonnulli  ex  Man- 
sionariis  nomine  Capituli  huiusmodi  litem  foverent.  Quapro- 
pter  sub  uie  27  lanuarii  litterae  missae  fuerunt  ad  Episcopum 
ut  Canonici  capitulariter  collecti  dicerent,  utrum  ipsi  rnanda- 


/ijAlS   cO>Fi.K£.M>l    GANOfliCATijS  50j 

tuiii  dederint  ad  litem  instituendam .  Capitulum  sub  die  26 
Februarii  1871,  capitulariter  collectum  retulit,  causam  non 
fuisse  a  legitimis  canonids  introductam,  sed  a  Mansionariis 
qui  se  canonicos  nominaverunt.  Verumtamen  die  sequenti, 
iterum  coUecto  Capitulo,  in  maiori  numero  decretum  fuisse, 
sustinendum  esse  recursum  ad  S.  C.  Congregationem.  Hiscie 
omnibus  absolutis  sub  die  11  Maii  1871  rescriptum  editum 
fuit:  €  Ponatur  in  folio^  et  notificetur  Episcopo  causam 
proponendam  esse  in  plenis  comifiis,  ideoque  Hberum  ipsi 
esse  infra  terminum  quadraginfa  dierum  deducendi  ulteriora 
iura  sua  per  Promotorem  Fiscalem  Curiae  coram  S.  Con- 
gregatione,  et  moneat  Capitulum,  ut  infra  praedictum  ter- 
minuin  deducat  pariter  iura  sua,  qualenus  velit.  » 

lliBceptatio  nynoptlca, 

Ea  quab  pavorb  Capituli  et  Mansionariorum  prostant     ' 

Orator  Capituli  et  Mansionariorum  antequara  intima  causae 
monienta  attingeret,  obiectionem  reiecit  ex  recenti  Capitulo- 
runi  clade  ac  bonorum  publicatione  desumptam,  quasi  idoiroo 
disputandum  non  esset  de  successione  ad  Canonicatus  qui 
evanuerunt.  Attamen  primo  in  iure  Collegium  non  desiisse 
probavit  ex  Piton.  disc.  eccl.  8  n.  17.  In  facto  autem  nihil 
obsistere  quominus  Capitula  coetus  habeant,  functiones  pera- 
gant,  ut  antea,  et  ecclesiastica  iura  exerceant.  Re  ?mt^m  vera 
etiam  post  bonorum  publicationem  Bpiscopus  novos  in  titulum 
huius  Ecclesiae  Sacerdotes  adlegit.  Tum  quidquid  sit  de  prae- 
henda,  hodie  de  canonia  disputatur  quae  ab  illa  differt.  iuxta 
Piton.  disc.  eccl.  17  n.  14  nec  umquam  esse  desiit. 

Accedit  quod  maxima  actorum  pars  in  hoc  iudicio  omnino 
dimicire  cogitur  ne  pensionem  amittat.  Ante  publicationem 
bonorum  plerique  ex  hodiernis  canonicis  non  Episcopi  coUa 
tione,  sed  anterioritatis  ordine  suocesserunt.  Idcirco  anno  1860, 
ante  bonorum  publicationem  lis  exarserat.  Si.iuxta  Bpitcopi 
propositum  uli  canonici  actores  agnoscendi\  non  es^ent,  plane 
sequeretur  pensioneui^is  adimi  debere.  Omnino  igitur  dispu- 
tandum  contendit  de  iure  succedendi,  a  quQ  pandet  validitas 
adiuissionum. 


ii66  itiftis  G(iXri:Rii:ii(i>i  cv.m^HiCAitN 

Huc  pertinet^  ait  orator,  alia  Episcopi  exceptio,  quod  acfo- 
res  legitihiain  iudicio  sistendi  personain  non  habent,  utpote 
non  ;ib  Rpiscopo  electi;  et  quod  inaior  Capituli  pars  a  lile 
ilis^entiat.  Alqui  inficiatur  hunc  niaioris  partis  dissensum,  quia 
curii  S.  Ordo  Capituluni  convocari  iuberet  ut  veritas  erurn- 
perbt.  duo  supra  vi^inti,  partim  Canonici,  partim  niansiona- 
rij  iudicium  suatineri  mandarunt.  Sex  tantummodo  Episcopo 
adhaeserunt.  Ahsurdura  putavit  autem  de  legitima  actorum 
persona  dimicare,  quia  definitum  prae^u  iipsit  Episcopus  quod 
definiendum  esset,  utruin  ille  an  Capitulum  canonicos  admii- 
terc  debuisset.  Caeteruiii  illius  obiectio  numquam  niansiona- 
rios  jifficeret,  quorum  maxiine  interest  sibi  ius  succedendi 
confirmari. 

Hisce  praemissis  ad  causain  veniens,  quaerendum  proposuit 
utrum  vacantes  participationes  beneficioruin  more  ab  Bpiscopo 
conferri  debeant,  seu  potius  a  mansionariis  iure  passivo  occu- 
pari,  ordine  anterioritatis.  In  quo  duo  potissimum  attendit: 
hoc  perpetua  oonsuetudine  viguisse:  et  iuris  fundamentis  con- 
suetudinem  niti. 

Ad  consuetudinem  evincendam  huius  receptitiae  ecclesiae 
decUirationes  profert  editasanno  1626  «  ftf  procedatur  grada" 

tim et  id  intelligi  nebere  pro  canonicis  haud  pro    Di- 

gnitafibus  circa  cnn  ^iratuum  dictofum  creationem.  In 
promofione  cuiusvis  Hanonici  procedafur  gradattm,  et  ilU 
coadiuvetur  ad  quem.  promotio  sprctabit  ».  Piotulit  testiino- 
niuin  Cardinahs  De  Luca,  qui  hanc  esse  promotionum  ratio- 
nem  pro  Ecclesia  G.  narravit  in  Disc.  19  de  Canon.  num,  1. 
Protulit  etian)  concordiam  anno  1676  a  S.  C.  Congregatione 
probatam,  quae  Capitulo  adcenseri  decrevit  Sacerdotes  «  suc- 
cessuros  iucota  temporis  anterioritatem.  »  Addidit  rofaleni 
sententiam  anni  1712  quae  «  nuflum  ius  competiisse  >  Epi- 
scopo  iudicavit  admittenli  presbyteros  ad  portiones,  sed  hoc 
iu*^  «r  competiisse  et  vompetere  prtvative  Capifulo  et  Cano- 
niiis  insignia  Collegintae  ecclesiae  >.  Deinde  procedens  usqne 
ad  ;ietateni  nostram  deiuonstravit  nominationes  Capituli  sem- 
por  in  antiquiorem  collafas. 

Cu:n  consuetudinem,  concordiam  et  rem    iudicatam  expo- 


IURIS   CONMREffOI    CANONICAliiS  lk)i 

j^uisset,  intrinsecam  rei  iustitiain  tuitus  est,  confendeus  in  pro- 
shyterorum  coetu  seniores  ad  promotionem  ius  hnbero  ex  Can. 
nnlhts  disl.  16  et  hoc  demonstrare  censuit  iudicio  S.  C.  Oon 
gregationis:  quippe  tranfeactione  inita  anno  1765  «  Ef)n  Pa- 
tres  concordiam  huiusmodi,  tamquam  tenden^em  in  auynien' 
tum  dirini  cuftus  latidaverunt  et  conflrmarunt  > .  Et  con- 
tendit  orator  ex  variis  testimoniis,  omn^s  Spiscopos  obligari 
a  transactione  quam  S.  Sedes  in  forma  specifica  confir- 
mavit. 

Deinde  unicam  Episcopi  obiectionem  funditus  aggressus 
est  de  mutatis  legibus  et  iuribus  CoUegii  post  annum  1842. 
Ait  enim  Episcopus  Conventionem  anni  1818  iussisse  ut«  Ca- 
vonicatus  liberae  collationis  in  capitulis  sive  cathedralibus 
sive  collegiatis  respective  conferreniur  a  S.  Sede  et  ab  Epi-- 
sropo,>  Et  hunc  in  casum  incidisse  Ecclesiam  G.  quae  anno  1842 
uti  vero   Collegiala  recognita  fuit. 

Ac  primo  animadvertit  Capituli  defensor  Conventionis 
articulura  nil  aliud  disponere,  quam  quod  S*  Tridentina  Sy- 
nodus  sanciverat,  scilicet  beneficiorum  coUationes  ad  Episcopos 
perfinere.  Hoc  tamen  non  delere  inferiorum  iura,  si  iustitia 
et  consuetudine  nitantur.  Nec  obiiciendum  ait  iUius  Conven- 
tionis  exequutores  omnes  consuetudines  delelas  censuisse.  Ast 
quamvis  in  genere  per  Conventionem  consuetudinibus  dero- 
gatum  fingeretur,  nihilominus  ait  primo  Conventionem  ecclesias 
roceptifias  non  aflScere,  secundo  collationes  et  beneficia  com- 
plecti,  minime  vero  admissiones  ad  participationem:  teitio 
iura  patronatus  evertere  non  potuisse. 

Et  primum  quod  aftinet,  proposuit  Capitulum  6.  receptitii 
simul  et  collegiali  qualitatem  retiuere ;  etiara  post  actum 
anni  1842.  Nec  novum  esse,  ait,  dupliqis  qualitatis  concurnim 
in  CoUegiis  illius  Regni,  ut  animadvertit  CardinaL  De  Luca 
de  Canon.  disc.  17  num.  1.  et  disc,  18  n.  1  in  quibus  exiguus 
dignifafum  vel  canonicorum  numerus  veram  collegiatam  con- 
stituit,  et  sua  cuiqiie  praebenda  est:  caeteri  participantes  ex 
comniuni'  acervo  ad  receptitium.  coUegiura  pertinent.  Quod  ex 
CardinaL  De  Luca  dis.\  19  de  canon.  contingere  narravit 
in   FiCclesia  (l.    Atqui  nihil  in  duplicis  qualif^itis  concursu  mu- 


H6^  limiS  iXldFBRSIfDt   CAWOlflCATte 

tatum  fuis^e  contendit  orator  acfu  anni  1842.  Haud  enira 
novuVn  aliqaid  iussit,  aed  antiqnnm  agnovit  et  confirmavit 
iis  rerbis  «  Erde.na  recognita  psf  veluti  Collegiola.  »  Tdeoque 
manere,  ait,  veruin  capituhiui  in  Dignitatibns,  receptitium  in 
parHcipationibus.  Et  hoc  exemplo  illustrat.  Scihcet  in  causa 
Oritfina  parti(tpationi:>  6  Martii  1847.  cuin  de  Collegii  quah- 
tatfe  disputaretur  S.  C.  Congregatio  Nuntiun)  Apostolicum  de 
voto  rogavit.  Hic  aritem  quainvis  Conventiones  tllxequutorum 
decrevissent  «  Ecrlesia  suh  titulo  SS.  Trimf«Uis  oppidi  M, 
recognita  fuit  qualis  vera  Collegiata;  »  fuse  exposuit  qua 
ratione  utriusque  quaHtatis  concursus  eveniret  concludens: 
€  Eclesia  M.  naturnm  praesentat  collegiatae  erectae  in  prae^ 
existenli  ecclesia  recrpHiia,  cuiquc  pra^terea  conservata  et 
annexa  remansif  eadem  receptitia  >. 

Porgit  secundo  loco  ostendens  Convontioneni  ad  casum 
aptari  uon  posse;  quia  dispodit  de  «  canonicntibus  liberae 
collationis  ».  Ait  enim  coUationem  non  admitti,  nisi  prolie- 
lur  iKjneficii  natura  ex  Corrad.  in  prax.  benef.  lib.  1  cap.  2: 
et  C^fcpituH  G.  participationes  non  esse  beneflcia  in  tituluni 
collativi.  Hoc  dihicide  fatebatur  anno  1626  Kpiscopus  N.  cum 
numeinin  oanonicoruin  definiret  «  absque  Ululo  collativo 
inscroienfium  ».  Bt  animadvertit  nuUam  uraquam  beneficio- 
rum  institutionein  evenisse,  quod  hicul'*nler  confirmatur  ex 
facto,quia  seinper  viguit  in  Capitulo  illo  «  coaimunis  acervi  » 
participatio.  Atqui  ubi  deest  bonorum  divisio,  deest  praebenda, 
ac  portioni  tantum  locus  esse  potest.  BarbosadeCanon.  cap.  12 
n.  3  Piton.  disc.  eccl  17  num.  36.  Itaque  conclusit  Orator 
post  annuin  1842  mutari  non  potuit  portionum  provisio, 
quia  semper  beneHcia  et  collatio  defuerunt. 

Tertio  demum  articulum  Convenlionis  ad  casum  non  per- 
tinere  contendit.  quippe  qui  agens  de  canonicatibus  liberae 
coliationis  omnino  distat  ab  omissionibus  qnae  ex  iustitia  et 
patronatu  derivant.  Haec  iura  miniine  eversa  fuisse  testAtur 
interpretatio  edita  illico  post  conventionem  iis  verbis  c  Patroni 

iidem     Jmissi  et  recogriti  fuere  ab  ultimo  Concordalo 

paironatus  parfiaulares  sive  sint  ecclesiasfiri  sive  lavnlrs 
confn-tm^ti-  isunt'  fnvore  p  tfj-Murum. legitimurum.  »  Atqui  le- 


(URIS   COffFEKENftl    CANONICATUS  K09 

gitimum  patronatum  non  modo  per  titulum  evinci,  sed  etiam 
per  antiquain  possessionem  conficit  textu  S.  Conc.  Trid.  in 
cap.  9  Ses:^.  25  de  Ref.  illuni  autem  ex  iustitia  derivantem 
haberi  iuxta  GagliarcL  de  iitrep,  cap.  4  num.  1  seqq.  Nec 
obstat  titulura  non  produci,  ea  enim  est  centenariae  vis  ut 
fundatio  probata  censeatur  teste  Rota  m  decis.  172  num.  1 
seq.  coram  Buratto.  Concludit  propterea  probationem  pro 
Capitulo  G.  abundare,  quia  duobus  saeculis  et  ultra  pro- 
ducitur. 

Postquam  haec  adversus  obiectionem  de  abrogato  iure 
anim^idvertisset,  nlia  de  novisaima  observantia  perpendit. 
Episopus  ait  se  participationes  post  annum  1842,  Capitulo 
haud  resistente,  contulisse.  Respondit  Orator  primum  nominat 
tionum  notulam  ab  Episcopo  editam  fuisse  corrigendam,  ita 
ut  hae  duod^cim  annorum  lapsum  quatuor  vicibus  non  exce- 
dant.  Deinceps  Capitulum  conolamavit.  In  iure  vero  hoc  factum 
vel  ad  interpretandum,  vel  ad  praescribendum  afferri.  Atqui 
adversus  evidentiam  esse  nequit  interpretationi  locus,  et  nil 
evidentius  quam  quod  participationes  beneficia  non  sunt  et 
conferri  nequeunt.  Addit  praeterea  non  sine  causa  duodecim 
annis  Capitulum  siluisse,  cum  minis  et  exemplo  suspensionum, 
ut  nit,  deterreretur.  Quod  si  factum  ad  praescriptionem  af- 
feiajur,  absurdunri  esse  contendit  hanc  duodecim  annis  con- 
fi((^i'L\  itl  Rota  animadvertit  in  Neritonen.  2  decem.  corom 
de   Vais  §.  9. 

Postremo  quidquid  hac  de  re  Episcopus  opponit  verbo 
confici  posse  putat.  Vis  enim  observantiae  in  eo  est  ut  alias 
saepenumero  ac  diu  in  iisdem  factorum  adiunctis  perinde 
gesta  res  fuerit  ac  modo  geri  exposcitur.  Atqui  duodecim 
annis  dum  Episcopus  nominavit,  ut  semper  mansionarios  iuxta 
auterioritatis  ordinem  iure  pollentes  admitteret,  Capitulum 
probare  quidem  non  poterat  quod  Episcopus  alienam  provin- 
ciam  invaderet,  sed  nuUani  in  passivo  patronatu  iacturam 
fecerat.  Verumtaraen  anno  1859  Episcopus  extraneos  admit- 
tere  voiuit,  et  Capitulum  restitit.  Observantia  vero  duodecira 
annorum  non  modo  illi  non  profuit,  sed  e\(r;^n«orum  adrais- 
sionoin  luculenter  exclusit. 

Acia  Tom.  VIIl,  /aac.  XOIIL  81 


mo  rtRts  coNrKRtiviir  CAXONicATcrj 

Ea  QUAt?  CuniA?:  EpISCOPAUS  FAVORE  ANIMADVERSA  FUERfi 

Pro  Curia  Episcopali  ex  officio  animadversa  haec  fuerunt; 
nempe  Capitulum  et  Mansionarios  totos  in  eo  fuisse,  ut  an 
tiquissiina  suae  Ecclesiae  statuta  in  praesenti  quaestione  vires 
atque  elficaciam  exererent.  Veruratamen  si  probare  contigerit 
ipsa  nulla  atque  irrita  fuisse  ab  initio,  nec  tractu  temporis 
convalescere  potuisse,  causa  cadant  necesse  est,  lamvero  quod 
nuUa  cassa  atque  irrita  fuerint  huiusmodi  statuta,  in  eo  prae- 
cipue  quod  ad  praesentem  refertur  quaestionem,  dubitari  haud 
posse  videtur.  Sane  statuta  quae  a  Capitulo  arcent  extraneos, 
et  ad  ipsum  adraittunt  solum  cives,  servato  tantum  ordine 
antianitatis,  adversantur  iuri  communi,  hinc  ea  non  consistere 
tradit  Rota  in  dec,  290  num.  2  p.  2  recent.  et  dec.  710 
num,  4  coram  Mansanedo.  Atqui  taha  sunt  statuta,  quae 
in  themate    ex    adverso   proferuntur  et  exaltantur. 

Neque  dicas  in  ipsis  condendis  Episcopi  auctoritatem  ao- 
cessisse,  quandoquidem  in  iis,  quae  iuri  communi  aperte  re- 
frag^antur  nil  valeat  Episcopi  auctoritas,  sed  Apostolicae  Sedis 
confirmatio  intercedat  oportet.  Imo  cum  agatur  de  excludendis 
ad  consequendos  canonicatus  Sacerdotibus,  qui  non  essent  de 
gremio  mansionariorum,  et  civica  qualitate  haud  pollerent; 
ideoque  agatur  de  excludendo,  per  moduui  regulae,  certo  per- 
sonarum  genere,  pecifica  opus  est  S,  Pontificis  confirmatione 
De  Luca  de  iavi^patr,  discuss.  67  num.  12. 

Frustra  auteiii  hic  oggeres  huiusmodi  negocio  S.  Ponti- 
ficis  confirmationem  accessisse  anno  1674  per  organum 
S.  C.  Congregationis.  IUa  enim  confirmatio  haud  statuta 
respexit  quoad  Canonicorum  promotionem  et  succedendi  ius, 
sed  concordiam  inter  Episcopum,  Dignitates,  Canonicos  et 
Sacerdotes  oppidi  G.  initam,  qua  ad  participationem  alii  qua- 
tuordecim  Presbyteri  mijnsionariorura  nomine  admissi  fuerunt, 
et  in  qua  de  ordine  iii  huiusmodi  admissionibus  servando, 
minime  vero  de  admissione  ad  Canonicatus  actum  fuit.  Quare 
ad  rein  minime  facere  in  omnium  oculos  insilit* 

Itaque  cnm  res  vitiosa  fuerit  ab  ir.itio,  perperam  ex  adverso 
consuetudinem  invocari.  Etenim  cousuetudo  in  re  a  lege    re* 


lURis  co!VrKriKiVnr  cASoHicArij^  JJlt 

probafa,  etsi  immeraorabilis  legem  abrogare  nequit ;  sed  re- 
que  suhsistere,  nec  ex  ea  proinde  praesumi  posse^  Aposto- 
licum  beneplacitum ,  quod  numquam  praesumitur  in  disposi- 
tione  iuri  contraria.  Quapropter  cum  nuUa  atque  irrita  fuerint 
usque  ab  initio  statuta,  queis  maximopere  et  Capitulum  et 
Mansionarii  innituntur,  mole  sua  ruat  necesse  esi  ipsorum 
aedificium. 

Neque  regeras  ipsis  C5ollegiatae  qualitafem  tunc  coUatam 
haud  fuisse,  sed  tantum  agnitam,  hinc  nulla  statu&  immutatio, 
nuUaque  iuris  amissio  invecta:  1.  quia  falsum  est  quod  antea 
erecta  erat  in  Collegiatam  ceu  patet  ex  decis.  coram  Taja, 
2.  quia  hoc  etiam  parumper  admisso  semper  praetensum 
eligendi  ius  in  auras  abivit  in  vim  articuli  10  conventionis 
initae  inter  auctoritatem  civilem,  et  S.  Sedem,  ubi  praefati 
inris  abrogatio  aperte  sancitur.  En  eius  verba  «  Canonicatus 
liberae  collatinnis  in  Capitulis  sive  Cathedralibus ,  sive  col- 
legialis  respective  conferentur  a  S.  Sede  et  ab  Episcopis; 
sciHcet  sex  primis  rnensibus  a  S.  Sede,  aliis  vero  sex  ab 
Episcopis,   » 

Huc  re  perventa  incassum  Canonici  oggererent  huiusmodi 
conventionis  articulum  themati  aptari  non  posse  eoquod  por- 
tiones  Ecclesiae  (^.  seu  admissiones  ad  participationes  massae 
co»nraunis  indolem  Bcclesiastici  Beneficii  haud  praeseferunt, 
deficiente  erectione  et  bonorum  divisione  seu  praebenda. 
Nani  indubium  est  participationes  beneficiorum  naturam  acce- 
pisse  per  actum  illum  anni  1842,  qui  Ecclesiam  G.  uti  Col- 
legiatam  agnovit;  quod  confirmatur  per  observantiam  sub- 
sequutam  ex  qua  habetur  ab  illo  tempore  usque  ad  annum 
1859  tum  a  S.  Dataria  Apostolica,  tum  a  Curia  Episcopali 
plures  canonicatus,  nemine  contradicente,  coUatos  fuisse  ut  Epi- 
scopus  animadvertit.  Minime  posse  sustineri  in  iure  quod 
dicitur  de  bonorum  divisione  censendum  est,  eo  quod  nemi- 
nem  latet  massam  communem  loco  praebendae  existere,  quod 
innumeris  exemplis  demonstrari  posset.  Attamen  aninmdverti 
etiani  posset  huiusmodi  divisionem  in  Canopicatibus  miniino 
necessariam.  Etenim  aliud  est  in  iure  Canoma,  aliud  Prae- 
benda ^  c\\Mxr\xm  altera  quidem  sine  alia  esse  nequit,  sed  Ca- 


5(2  rtJBls  co?irEREHrni  caiVo.nicatcts 

nonia  etiam  sine  Praebenda  admittti  potest.  Differu^t  y  ait 
Pitonius  6/i6c^jp/.  Eccles.  17  num.  14,  inter  $e  ca^ionia, 
et  praehenda;  quoniam  canonia  esl  lus  quoddam  auorj  pro 
venit  et  compefit  ex  elertion*'  et  receptione  in  frairem,  et 
per  eam  quis  consequitur  ius  interveniendi  in  choro  ef  ra- 
pitulo ,  lucrandi  distributiones  quotidianas  et  ea  demum 
omnia  fociendi  quae  ad  ra-tonicos  perlinent:  cap,  dilex.  19 
de  praeben,  Praebenda  autem  esf  ius  ordinatum  el  instiu- 
tum  pro  canonico  ad  ufendum  et  fruendum  rebus  et  iuri- 
bus  ad  hoc  deputafis,  ut  docet  Rota  eic. 

Verum  etsi  momento  temporis  admittere  luberet  huius- 
modi  participationes  haud  sumpsisse  naturam  ecclesJHstici 
benefiini,  nil  tamen  Capituli  et  Mansionariorum  causa  pro- 
ficeret,  quandoquidem  adserta  eorum  iura  ac  privilegia  per 
Apostolicas  litteias  <  I.npensa  »  deleta  omniiirj  fuissent.  En  ver- 
ba  huiusinodi  Brevis  Apostolici:  <  Ex  oerta  scientia,  et  matura 
»  deliberatione  Nostris,  deque  Apostolicae  potestatis  plenitu- 

>  (iine,  tenore  praesentium  decernimus,  et  mandamus,   ut  in 

>  posteriim  ad  portiones  suscipiendas  in  Ecclesiis  receptitiis 
»  ilii  tantuin  admittantur  Sacerdotes,  et  Clerici,  qui  a  Vene- 

>  rabilibus  Fratribus  Archiepiscopis,  et  Bpiscopis ,  aut  Ordi- 
»  nariis  locorum  pietate,  ac  doctrina  commendatiores  fuerint 
»  inventi.  Jubemus  proinde,  ut  quoties  aliquis  in  possessio- 
»  nem  juris  praestitutae  portionis  assequendae  in  receptitiis 
»  Ecclesiis  fuerit  immittendus,  specimen  antea  ingenii  ac  mo- 
»  rum  de  iis  habeatur,  qui  in  iliam  admitti  desiderant.  et 
»  examen  de  ipsis  instituatur  coram  Ordinariis  ipsis,  vel  eo- 
»  rum  Vicariis  Generalibus,  et  tribus  saltem  ex    Synodalibus 

>  examinatoribus,  eoque  rite  peracto  Ordinarius  pro  sua  fide 

>  et  integritate,  quos  digniores  judicaverit,  eos  eligat,   atque 

>  in  possessionem  immittat  juris  praestitutae  portionis  asse- 

>  quendae.  Eos  vero  sic  electos,  literisque  Ordinariorum  com- 

>  niendatos,  veluti  certae  cuidam  Ecclesiae  receptitiae  aggre- 

>  gatos  et  adscriptos,   ac  in   possessionem    jnris    prae3titut.He 

>  portionis  asgi'  uendae  immissos  agnosci    volumus,    adempta 

>  (uiilibet,  ao  praesertim  competitoribus   non  electis,  facultate 

>  interponendi  appellationom  ad  Metropolitanum,  seu  ad  Eoi- 


lURIS   CONFEKENDI    CANONICATUS  5f3 

>  scopum  provinciae  antiquiorem,  pro  quibus  dumtaxat  causis 
»  usum  appellationuiii  hujusmodi  interdictum  declaramus,  Con- 

>  fidimus  vero  summopere,  Venerabiles  Fratres   Archiepisco- 

>  pos,  et  Episcopos,  ao  Ordinarios  Locorum    nedum    Nostris 

>  hisce  praeceptis,  quae  pro    meliori    Ecclesiarum   hujusmodi 

>  ministerio  protulimus,  magna  semper  voluntate ,  studioseque 

>  obsequuturos,   imo  vero    pro   rei    gravitate    studium    omne 

>  adhibituros,  ut  Ministri  cujusque  Ecclesiae    rationibus    ac- 

>  coramodati  adsciscantur,  qui  et  sui  muneris  partes  diligenter 

>  gerant,  et  instituendis  populis,  iisque  in  Coeli  seraita  diri- 

>  gendis,  opera,  consilio,  soUicitudine  praesto  sint.  > 

Accessit  his  omnibus  et  politica  auctoritas,  qua  firmatum 
fuit  quod  dispositiones  in  Breve  contentae  erunt  ad  amus- 
sim  et  religiose  adimpletae.  Proindeque  si  verum  est  quod 
lex  posterior  veterem  abrogat  leg.  Posteriores  ff.  de  legib. 
Jicet  de  ea  nulla  mentio  exciderit,  certum  esse  nil  amphus 
valere  Eccle.siae  G.  statuta,  qualibet  antea  firmitate  fuerint 
roborata.  Ita  ut  sive  placeat  considerare  participationes  uti 
beneficia  ecclesiastica  vel  non,  res  semper  in  idem  recidat, 
idest  adserta  Capituli  iura  et  privilegia  in  tenues  auras  abiisse 
vel  in  vim  conventionis  initae  sub  anno  1818,  vel  in  vim 
Apostolici  Brevis  «  Impmsa  >  anni  1819. 

Et  incassum  oggererent  haec  nil  obfuisse  suis  iuribus, 
eoquod  eorum  patronatus  non  a  privilegio  provenitj  sed  ab  aliis 
titulis  dimanat.  Ut  enim  huic  obiectioni  obviam  iri  possit, 
titulum  iuris  eligendi,  aliquantisper  inquirere  oportet.  lam 
vero  illud  inquirendo  animadverti  posse  videtur,  ipsum  oriri 
vel  ex  iustitia,  et  veri  iuris  patronatus  praeseferre  indol«m, 
vel  ex  gratia  et  dumtaxat  electionis  indolem  importare,  quod 
slricta  regitur  interpretatione,  et  ad  concedentis  libitum  potest 
revocari  ceu  scribit  Oagliardi  De  iurfpatron.  cap.  4  n.  1 
cap.  8  n.  21,  35.  Atqui  eligendi  ius  ex  privilegio  mere  gra- 
tuito  Capitulo  G.  auno  1674  quaesitum  fuisse  ex  praehabita 
factorum  historia  liqaido  apparet.  Tunc  enim  teraporis^  ad 
sedandas  ccntentiones,  disndia  et  lites  motas  Episcopus, 
communi  totius  Cleri  suffragio,  hoc  statuit  «  Capituliim 
praedictum  con.^lans  nunc  eoo  quatuor  dignitatibus,  et  viginli 


514  lURIS   CONFKHENDI    CAiHONICATOS 

uno  Canmicis augendam  duxiinus^  alque   adiungimus 

et  aggregamus  duodecim  Sacerdotes prr  7ios  hac  prima 

vice  dumtaxat  ex  eis  magis  idoneos  eligendos  et  deputon-^ 
dos^  posthac  vero,  et  deinceps  post  eorum^  et  cuiuscumque 
eorum  obitum  alios  de  clero  successuros,  iuxta  temporis 
anterioritatem  in  assumptione  ad  Sacerdotium  iure  suo 
absque  nova  provisione  aut  declaratione.  > 

Ergo  nullimode  fas  est  tituli  onerosi  vestigium  reperire 
in  memorata  concessione  anni  1674,  cum  nec  fundatio  nec 
dotatio,  sed  nonnisi  Episcopalis  benignitas  eligendi  ius  Canoni- 
cis  G.  indulserit.  lam  vero  huius  tituli  ex  gratia  quaesiti  na- 
turam  haud  immutari  per  immemorialem  electionum  possessio- 
nem  decrevit  S.  Rota  in  Caesenoten.  seu  Ariminen.  Molen^ 
dini  16  Jan.  1743  cor.  Calcagnino.  In  decis.  79  num.  25 
coram  Olivatio;  e1  affabre  tradit  Pitonius  de  controv.  patron. 
all.  47  num.  65. 

Cum  itaque  ius  eligendi,  quo  se  poUere  iactat  Capitulum 
G.  non  ex  iure  patronatus,  sed  ex  Episcopali  liberalitate 
originem  ducat,  illud  radicitus  avuisum  dicendum  post  conven- 
tioneiu  anni  1818.  Quinimo  omnimodam  eligendi  iuris  amis- 
sioneni  propugnari  posse  videtur  etiam  ex  novissima  immu- 
tatione  Ecclesiae  G.  quae  nnno  1842  uti  Collegiata  agnita 
fuit.  Rem  primum  implicite  evincit  praesumpta  Capituli  volun- 
t.as.  Siquidem  explorati  iuris  est  patronum  qui  consentit  Eo- 
clesiam  in  CoUegiatam  converti,  nominandi  facultatem  amit- 
tere  prout  docent  Schmalzgrueber  in  ius  Eccles.  univers.  p.  4 
tit.  38  num.  45.  Reiffestuel  ad  lih.  3  decrel.  tit.  33 
num.  125.  Atqui  Canonici  G.  non  soluai  siverunt  ut  eorum 
ecdesia  ceu  Coliegiata  declararetur,  sed  etiam  huiusmodi  nego- 
cium  enixe  procurarunt,  ceu  ipsorum  patronus  innuit. 

Quaie  concludi  necesse  est  praetensum  Capituli  et  Man- 
sionHriorum  ius,  vel  numquam  iuridice  extitisse,  vel  per  con- 
ventionem  anni  1818  et  pei*  Apostoli(*i  Brevis  Impen>a  cen- 
suram  penitus  eversum  atque  deletum. 

His  praemissis  peritiae  EE.  CC.  S.  C  Congregationis  se- 
quens  oblatum  fuit  dirimendum 


IITRIS   C0NKI:R.  iNiJl    CANONICATUS  S1$ 

llublaiii 

An  constet  ae  iure  CapituH  admittmdi  Mnnsionarios  od 
Canonicatus  vacantes,  servafo  anterioritatis  ordine  in  casu, 

Resolutio.  S.  Congregatio  Concilii  die  11  Maii  1872, 
causa  cognita,  respondere  censuit: 

Sacerdotes  acfu  in  possessionr  participationis  Canoni- 
cntiis  vel  Mansionariatas  non  esse  amovendos,  salvis  cano- 
nicis  exceplionibus ,  quatrnus  aliquis  sit  iis  obnoxius:  quoad 
admittendos  in  posterani  servetur  dispositio  Brevis  Impensa. 
Facto  verbo  cum  SSfho 

Ex   QUIBUS   COLLIGES: 

I.  lus  electionis  oriri  posse  vel  ex  iustitia  vel  ex  gratia; 
et  in  prinio  casu  illud  praeseferre  indolem  veri  iurispatrona- 
tus;  in  secundo  tantum  electionis  indolem  importare  eo  quod 
ad  concedentis  libitum  revocari  possit,  dum  stricta  regatur 
interpretatione. 

II.  liis  electionis  in  tbemate  ortum  fuisse  ex  privilegio 
mere  gratuito  haud  ambigen^inm  videtur;  cum  per  concordiam 
Ordinarium  inter  et  Canonicos  eiusmodi  norma  obtinendorum 
Canonicatuuni  constituta  fuerit. 

III  Statuta  Capitularia,  quae  sperificam  non  obtinuerunt 
Apostolicam  confirmationem  nulliusesse  roboris  quatenus  exclu- 
dant,  per  modum  regulae,  certum  personarum  genus  a  con- 
sequendis  ecclesiasticis  beneficiis,  eo  quod  iuri  communi  ad- 
versentur. 

IV.  Consuetudinem  in  re  a  lege  reprobata,  etsi  imraemo- 
rabilem,  abrog^re  legem  nequire;  neque  ex  ea  praesumi  posse 
Apostolicum  beneplacitum ,  quod  numquam  praesumitur  in 
dispositione  iuri  contraria. 

V.  Non  esse  opus  bonorum  divisione  in  Capitulis  ut  prae- 
bendae  induant  beneficii  ecclesiastici  naturam  ;  eo  quod  ne- 
minem  latet  massam  communem  existere  praebendaruin  loco. 

VI.  Valde  inter  se  differre  Canoniam  et  Praebendam: 
per  primam  enira  Canonicus  electus  ius  consequitur  ea  omnia 
faciendi  quae  ad  Canonicos  pertineant;  per  secundam  vero 
habet  ius  ordinatum  et  proeo  institutuin  adutendum  et  fruen- 
dum  rebus  et  iuribus  ad  hoc  deputati». 


516 

RBSOLUTIONIS  UNIONIS  SEU  DISMEMBRATIONIS 


Die  22  Augtt4ti  i874.  et  26  lunii  1875. 


rompendium  fiicti.  In  civitate  M.  Dioecesis  0.  duae 
antiquitus  aderant  paroeciae ,  quaruin  priraa  dicata  fuerat 
S.  Mariae  de  Stella,  altera  autem  Divo  Nicolao.  Verum  nuUa 
ex  hisce  paroeciis  circumscripta  erat  confinibus,  sed  per  di- 
stinctas  familias  earum  cura  a  respectivis  rectoribus  gerebatur. 

Dictu  perdifflcile  est ,  quot  discordiis,  et  litibus  huiusraodi 
paroeciae  sese  divexaverint,  nonnuUas  ob  praeerainentias  atque 
l^raerogativas,  quibus  unam  super  alteram  paroeciam  potiri  et 
gaudere  contendebat.  Attamen  anno  1788  vertente,  frequen- 
tiores  enatae  fuerant  contentiones,  ac  iurgia  inter  parochia- 
nos  S.  Mariae  de  Stell  i  qui  vocabantur  Mariani,  et  Paro- 
chianos  S.  Nicolai,  qui  Nicolini  audiebant.  Hinc  ad  huius- 
modi  incommoda  propellenda  in  vim  Decreti  civilis  auctoritatis, 
binis  suppressis  paroeciis  illa  S.  Nicolai,  utpote  populo  ooin- 
raodior,  in  matricem  et  parochialem  sub  titulo,  ac  denoraina- 
tione  SSmi  Salvatoris  erecta  fuit.  Bt  id  factura  fuit  ut  radix 
iurgiorura  et  oontentionum  eliminaretur. 

Apud  civile  gubernium  illico  parochiani  S.  Mariae  recla- 
raarunt,  ne  decreto  eiusmodi  exequutio  daretur,  at  frustra 
quia  Episcopus  exequutus  est.  Veruratamen  simultates  et  iurgia 
exinde  haud  sopita  fuere;  quinimo  saepe  saepius  veheraentiori 
irapetu  renasci  visa  sunt,  licet  illico  non  sine  praeiudicio  eo- 
clesiae  S.  Mariae  sopita  fuerini  a  laica  potestate.  Ventum  est 
itaque  ad  Mnnum  1848.  Hoc  tempore  cum  omnia  sus  Heque 
versa  essent  in  illa  regione,  Parochiani  S.  Mariae  occasio- 
nem  nacti  sunt  reintegrationem  suppressae  paroeciae  S.  Ma- 
riae  ab  Rnisco|)0  expostul-indi  et  voti  compotes  facti  sunt. 
Verumtaraen,    restitula   paoe  et.  regio    redintegrato    iraperio, 


RESOLUHONIS    UNIOM  S   s:  U    i)t>illbMBHATIONIS  517 

iterum  paroecia  S.  Mariae  ad  priistinam  redacta  fuit  coqdi- 
tiononi,  in  qua  licet  invita  vers.ita  est  usque  ad  annum   1868. 

Hac  tristissima  aetate  iterum  Mariani  parochialitateni 
S.  Mariae  vindicare  conati  sunt.  Hinc  ad  politicarn  auctorila- 
tem  recursum  habuerunt,  ut  optalum  finem  consequi  tandem 
possent.  At  in  irritam  cesso  tentamine,  ad  S.  Seddm  se  con- 
verterunt  ut  eorum  desideria  complerentur. 

Ahlegatae  fuerunt  Episcopo  eiusmodi  preces,  qui  breve 
post  temporis  intervaUum,  mandatis  S  C.  C,  obsequens  respon- 
sum  dedit. 

Ea    QUaK    FAVORE    P.KSOLUTIONIS    UNIONIS    PaROECIARUM    FRO- 

STANT.  Duplici  ex  capite  Orator  autumavit  resolvendam  fnisse 
paroeciarum  unionem,  nempe  ex  defecln  potestalis,  seu  corn" 
petcnfiaej  atque  ex  defectu  seu  erroneitafe  causae.  Et  qnoad 
primum ,  ait ,  beneficia  atque  ecclesias  praesertim  curatas 
uniendi  potestatem  praeter  Pontificem  soli  Episcopo  competere 
in  vim  cap.  Sicut  unire  de  ecocess.  praelat,  cap.  quod  frnnshi' 
tionem  de  off.  praelati  et  ex  Conr.  Trid.  Sess.  24  cnp.  1 , 
3  de  Reforrn.  Cui  doctrinae  concinere  snbdit  Rebuf.  in  prax. 
benefic.  tit.  de  union.  nura.  22.  el  23.  Leo  in  Tnesaur. 
for.  Eccles.  Univ.  part.  2  cap.  16.  num.  22.  Van-Espen  IifS 
Ecrles.  Univers.  part.  2,  tit,  29.  cap.  1.  nuiu.  18.  Ferra" 
ris  bibliothec.  V.  purochia  num.  16.  Garcias  de  benef. 
pari.  12.  cap.  2.  num.  147 .  Schmalzgrueber  iur.  Ecles. 
Univers.  tom,  3.  p.  1.  tit.  5.  num.    170  et  alios. 

Hoc  posito  edicit  uaionem  beneficioruin  niaxime  parochia- 
linm  a  laica  potestate  decerni  haud  posse  et  decretam  nuUam 
ulque  irritam  esse,  ideoque  resolvendam.  lamvero  unionem  in 
Ihemate  a  laica  potestate  peractam  fuisse  ex  decreto  diei  29  Fe- 
hruirii  anni  1788  constare.  Neque  oggeri  posse  subdit  huius- 
moJi  unioni  Episcopum  S.  accessisse.  Praeter  enim  quam  qnod 
eiiam.in  hac  visione  adhuc  deessent  solemnitates  ad  huiusniodi 
opus  legitime  peragendum,  ilhui  maximopere  animadvertendum 
esse  existimavit  nullum  hac  de  re  subsistr-  e  Episcopi  decie- 
tum.  Episcopo  tantum  notificatum  fuisse  ajcretum   laicae  po- 


518  RESOLUIIO.MS   If.NJOiM^   SLU    DISMKMBKATIONIS 

testatis  ut  nosceret  et  ei  obtemperaret  tanquam  Gubernii 
mmidatoritin  cxecutor  quin  eius  effectus  praepedire  valeret. 
Hanc  et  non  aliain  Episcopi  partem  fuisse  in  hoc  negocio  ab- 
solvendo  tum  anno  1788,  tum  annis  1811,  1819,  1826. 

Id  autem  adeo  verum  fuisse  subiunxit,  ut  vix  Bcclosia- 
stica  potestas  a  Gubernii  vinculis  anno  1848  soluta  fuit,  il- 
lico  unionem  respuerit,  atque  dissolvi  mandarit.  Neque  huic 
thesi  obesse  potuisse  sustinuit  singulare  ius,  quo  fruitur  Ci- 
vilis  Auctoritas  ex  ooncessione  Urbani  II  et  Benedicti  XIII; 
dum  minime  in  eiusmodi  concessione  agatur  de  collationibus, 
unionibus  beneficiornm,  et  praecipue  parochialium,  illorumque 
divisionibus  ac  dismembralionibus. 

Quod  conflrmari  ait  ab  antecedenti  exeraplo  quoad  has 
punctim  Ecclesias  S.  Mariae,  et  S.  Nicolai  eiusdera  civitatis. 
Sane  anno  1710  non  saecularis  potestas,  sed  Episcopus  unio- 
nem  decrevit  sub  reservatione  confirmationis  ab  Apostolica 
Sede  interponendae,  et  dein  pariter  non  a  saeculari  potestate, 
si»d  ab  Apostolica  Dataria  et  a  S,  C  C.  unio  reprobata  et 
resoluta  fuit.  Itaque  subsumpsit  Orator,  si  sub  annis  1710  et 
1714  pro  decernenda  vel  reprobanda  unione  unice  competens 
iudicata  fuit  iurisdictio  et  auctoritas  Apostolicae  Sedis,  nec 
ullimode  laica  potestas  ausa  fuit  falcem  immittere  in  messem 
non  suam,  ecquo  modo  sub  annis  1788,  et  1849  corapetens 
esse  potuit  saecularis  huiusmodi  potestas?  Ecquo  modo  potuit 
huiusmodi  potestas  anno  1788  illam  unionem  decernere,  quae 
iam  inde  ab  anno  1714  ab  Apostohca  Sede  reprobata  fuerat? 
Ecquo  modo  contr'a  decretum  et  factuin  Episcopi  qui  anno 
1848  parochiam  restituerat,  iterum  anno  1849  unionein  prae- 
scribere  ?  Ex  his  itaque  patere  concludit  parochiarum  unionem 
tum  anno  1788,  tum  anno  1849  peractam  nuUam  atque  ir- 
ritam  proclamandam  esse  ex  defectu  potestatis,  ideoque  oranino 
resolvendam. 

Post  haec  ad  alterum  nullitatis  caput  transvolat  Orator 
cx  defectu  causae  canonicae  desumptum.  Ait  enim:  ut  unio 
rite  fiat  tres  causae  intervenire  debent,  scilicet  1 .  tenuitas  fru- 
ctuuni  Ecclesiae,cui  flt  unio,  2.  Evidens  necessitas,  3.  Magna 
ecclesiae  utilitas.  Idque  arguit  ex   cardinal.  Thusco   conclus. 


RKSOLUJIO.NIS   UM0N.5   ^Vl    .1    U.  .MKIIATIONIS  519 

JS31  et  seqq.  Qarcias  de  re  benefic.parl.  12.  ^ap.  2.  num.  113. 
Lutlerio  de  re  benefic.  lib.  1.  (/uae.sL28.  n.  142.  Porro  nul 
lam  ex  istis  causis  in  theinate  interfuisse  edicit.  Siquidem 
non  alia  ratio  a  laica  potestate  indigit<ila  fuit,  quani  deside- 
rium  sopiendi  iuigia  et  aemulationes  inter  utriusque  ecclesine 
l^arochianos  cxcitatas.  lamvero  huiusniodi  causas  non  inter 
canonicas  sed  inter  politicas  et  profanas  recensendas  es-^^e 
existimavit.  Imo  eas  ne  veritati  quidem  ac  iustitiae  innixas 
fuisse  subiunxit.  Dedecet  enim,  imo  iniustitiam  redolet  prae- 
textu  iurgia  et  contentiones  sopiendi  unum  3x  contendentibus 
;id  servitutem  alterius  reducere.  Nullam  hinc  causam  canoni- 
cam  interfuisse  patet,  ac  proinde  unionem  in  casu  nuUara 
atque  irritam  fuisse  concludit,  ideoque  resolvendam. 

Quoad  secundum  vero  tlubium  brevibus  se  expedit  Orator. 
Edisserit  enim  ad  dismembrationem  taciendam  iustam  requiri 
wressitatis  et  ittilitatis  causam.  Ita  tradit  S.  Rota  in  de 
rus.  26  num.  21  coram  Ansrildo,  S.  C.Congr.  in  Nomrien. 
unionis  26  Nocembris  1763  §.  Synodus,  in  Lancviaen. 
11  lulii  1825  §.  LocujjIj  in  Faltjintften.  parochiarum  15 
Septembris  1837  §.  Nec  precihus.  lauivero  huiusmodi  ne- 
cessitatem  in  facto  urgere;  eo  quod  superiori  saeculo  civitas 
M.  quinque  millium  et  septingentoi  um  civium  numero  con- 
stabat,  et  tamen  binis  fruebatur  parochiis,  in  presentiarum 
autem  numero  civium  decem  mille  constat  et  unlca  potitur 
porochia.  Hinc  necessitatem  paroeciam  dismembrandi  mani- 
festam  esse  concludit.  Utilitatem  autem  adesse  ex  eo  relevat, 
quod,  divisa  paroecia,  commodius  animarum  Sriluti  consulitur, 
quandoquidem  quo  maior  est  pastorum  numerus,  eo  maior 
atque  tutior  est  gregis  custodia  atque  animarum  adsisteutia. 
Quapropter  orationi  finem  imposuit  edicens  pai*oeciae  dismem- 
brationi  locum  fieri  debere,  si  resolutionem  uniouis  reiiciendam 
esse  prudentius  existimatum  fuerit. 

Ea  quae  favore  Mat!  icitatis  Ecclesiae  prostant. 

Orator  advo;  s:is  qui  matricitatem  Ecclesiae  vindicavit,  du- 
plici  ex  capite  tantum  contendit  peti  posse  dissolutionem  unio- 
nis  binarum  paroeciarum  anno  1788  effectuatae;  nempe    vel 


520  RF.SOLUTI0r(fS   UNIONiS   SKU    r)!S»EMBRATIONfS 

demonstrando  unionem  ipsain  illegitiraain  atque  irritam  in 
sua  origine  fuisse;  vel  demonstrando  novas  causas  supervenisse, 
quae  evidentem  necessitntem  aut  utilitatem  Ecclesiae  inducant 
ad  unionera  dissolvendam  iuxta  Canonistarura  doctrinam,  teste 
Schmalzgrueber  iur.eccl.  univ.  p.  1. 1.  5.  §.  199.  Atqui  neu- 
trum  intercedere  affirmavit;  imo  vero  contrarium  suaderi  de- 
raonstrare  sategit  tura  ex  iustitia  et  validitate  unionis  iamdiu 
secutae,  tuni  ex  necessitate  eamdem  unionem  sustinendi  in 
bonum  ecclesiae,  hinc  refutandam  fore  dissolutionem  deduxit. 

Bx  duplici  fonte  dimanare  edixit  iustitiara  et  validitatem 
unionis  beneficiorum;  ex  rationibus  nempe  unionem  ipsam  sua- 
dentibus,  atque  ex  auctoritate  Superioris  eamdera  decernentis. 
Rationes  porro  designari  in  genere  ex  cap.  exposuisti  33.  de 
praehend.  easdemque  consistere  in  evidenti  necessitate  vel  utili- 
trite  Bcclesiae  <  ilji  »  si  evidens  necessitas  vel  utilitas  E*> 
clesiae  ewigat,  Ampliori  autem  latitudine  Concil.  Trid.  in 
Sess.  7 .  de  refor.  C.  6.  quaralibet  legitiraam  ac  rationabiieui 
causam  superaddere.  Et  cum  de  paroeciarun)  unione  speciatim 
disponat  in  Sess.  21.  de  Reform.  c.  5.  duni  peculiarem  cau- 
sarn  paupertatis  exprimit,  eadem  etiam  generica  designatione 
adhibita,  casus  aHos  omnes  a  iure  permissos  insimul  conteinplat 
«  possent  Episcopi  etiam  tamquam  Apostolicae  Sedis  Leg<\ii 
facere  uniones  ecclesiarum  Parochialium  propter  earurn 
paupertatem,  et  in  caeteris  casibus  a  iure  permissis  » .  Quum 
iiaque  generica  et  latissima  sit  causarum  designatio,  certara 
exinde  regulam  constitui  haud  posse  edocere  Card,  De  Luca 
in  suis  annot.  ad  Concihum  Trid.  disc.  8.  n.  13,  sed  iustitiam 
et  validitatem  unionis  pendere  ex  singulorum  casuum  adiunctis; 
negotium  idcirco,  ut  plurimura,  remittendura  esse  prudenti 
arbitrio  Episcopi  tradit  in  disc.  34  de  Paroch.  n.  2. 

Inter  casus  multipHces,  qui  rationabilem  unionis  causam 
suppeditant.  extinctionem  discordiarum  adnumerandam  esse 
unumquemque  conspicere,  si  animadverterit,  gravissimorum 
nialorum  originem  ex  discordiis  insis  foveri.  Modo  enira  easdem 
l^estis  nomine  appellant  Sacri  Canones,  illaruraque  fautores 
Deura  prodere,  et  ludae  pioditori  assiraiiari  obtestantur,  ceu 
in  c.  83  can.  11,  qu.  3;  modo  autem  pericuhs  plenas,  dispen- 


RESdLuTlONIS   CNIONIS   ^KU    OISMexnBATIONlS  lit\ 

diis  onustas,  atque  diviiiae  niaiestati  exosas  osse  discordi  i  - 
dpclaraat,  ceu  in  Clemm.  un.  de  sepulluris  cap,  2.  hinc 
etiam  Apostolici  ministorii  praestantissimum  officium  es^;^, 
discordias,  taraquam  principis  tenebrarum  foinenta  extinj>ueie 
edocent,  prout  in  ecotrav.  com.  de  ireg.  et  pace  cap.  i.  Si 
igitur  tam  grave  malum  est  discordia  in  Ecclesia,  et  supre- 
mum  ex  hoc  ipso  bonutn  est  illa"^  diriinere;  iustam  ac  legi- 
timam  idcirco  causam  unionum  Ecclesiarum  in  hoc  ipso 
reponendam  esse  arguit,  quod  iamdiu  iudicio  summorum  Ponti- 
ficum,  nec  non  exemplo  S-  Rotae  Romanae  et  S.  C.  C.  oonfir- 
matum  est.. 

Orator  citat  unionem  duarum  Paroeciarum  a  Priderico 
Card.  Borromaeo  peractam  ad  sedandas  discordias  in  Clero 
exortas,  et  decretum  eiusmodi  a  Summo  Pontifice  confirma- 
tionem  obtinuisse.  Quum  deinceps  in  iudicium  haec  unio  coram 
S.  Rota  deducta  fuisset,  sufficientiam  causae,  ad  discordias 
nimirum  sedandas,  hoc  Tribunal  extra  omne  dubium  agno- 
scendam  esse  decrevit  in  decis.  139.  n.  3.  p.  4.  rec. 

De  veritate  dissensionum  in  facto  non  esse  dubitandum 
probavit  Orator  testimoniis  variis  et  complurimis.  De  aucto- 
ritate  Superioris  unionem  decernentis  nullum  quoque  dubium 
exurgere  posse  subdit,  siquidem  ambiget  nemo,  quod  tnlis  au  - 
ctoritas  personae  Episcopi  tamquam  Apostolicae  Sedis  Delegati 
inhaereat;  ita  enim  est  apertissime  constitutum  in  praecitato 
Canone  Conc.  Trid.  Sess.  21  de  Reform.  cap.  5;  atque  ita 
post  ipsum  unanimiter  tradunt  Petrus  de  Penfsiis  de  uvion. 
eccles.  c.  4.  n.  21.  Oarcias  de  Bcncf.  pag,  12.  c.  de  unlon. 
n.  62.  Fcrraris  in  titulo  unionis  53  Card.  l)e  Luca  annot. 
ad  Conc.  Trid.  disc.  7 .  n.  11.  Igitur  cuni  iustae  ac  legitimae 
causne  pro  unione  de  qua  agitur  ad  discordias  extinguendas 
praecessissent,  et  cum  opportuna  Episcopus  praeditus  fuissel, 
auctoritate,  optimo  iure  decretum  editum  fuisse  contendit, 
suppressa  Paroecia  in  Ecclesia  S.  Mariae  de  St^^Ua,  mutatisque 
utriusque  Ecclesiae  litulis,  unica  permanente  Paroecia  in  Ec- 
clesia  matrice  SSmi  Salvatoris. 

Unione  perfecta  hisce  conditionibus,  quominus  ipsa  disso- 
cietur,  obsistere,  ait,  prae    primis,  naturam    uuionis    ip^ius; 


^^i  REdoLUnO^IS   CiiNldl^/s   SKt*    I)i>1IEMRfcATI0flriS 

quae  cuii)  sil  perpetua  iuxta  decretum  Conc.  Trid.  cit.  Sess,2i. 
de  Reform.  c.  5.  nullatenus  idcirco  <  rif^c  revocori,  nec  quo- 
quo  modo  potcst  infringi  >.  Et  quantuinvis  non  ita  pepstrioto 
eiusraodi  decretum  intelligendum  sit,  ut  neque  etiam  ex  iustci 
causa,  uti  superius  enunciatum  est,  neque?it  unio  dissolvi, 
nihilominus  iuxbi  sensum  Card.  De  Luca  annot.ad  Conc.Trid. 
diSi\  7 ,  n.  34  niruirum  rarus  est  casus  dissolutionis,  quae 
cum  species  nlienatlonis  dv*atur  exigit  rigorosas  solemni- 
tdtes  et  causas.  Nedum  in  casu  deflcere  rigorosas  eiusmodi 
causas,  imo  ex  adverso  causas  omnino  oppositas  exigere,  ait 
orator,  ut  firma  atque  inviolabilis  consorvetur  ipsa  unio.  H.is 
causas  enim  esse  iilas  easdem,  quae  nnionem  produxiruot, 
discordias  nimirura,  lites  et  iurgia,  quae  raox  reviviscerent 
ex  inconsulta  dissolutione  si  forte  obveniret. 

Piuries  insuper  Rectores  Ecclesiae  Immaculatae  Conceptio- 
nis  pertentavisse  revindicare  eidem  Ecclesiae  paroecialitatem, 
sed  semper  periculum  discordiarum,  et  pacis  publicae  perxur- 
l)ationis  minanter  obvenisse.  Anno  1850  eiusdem  Ecclesiae  fau- 
tores  iterum  postulasse  a  civili  potestate;  sed  postulationem 
reiectain  fui>se  ob  imminens  discrimen  pal^tium  quae  agitare 
posstuit  Municipes.  Nec  dissimile  fuisse  iudicium  a  novis  do- 
minatoribus  ennssum  anno  1868,  cum  Immaculatae  Conce- 
ptionis  Bccl(?siae  Hectores  ab  illis  postularunt.  contra  san- 
ctiones  canonicas  ul  eorum  Ecclesia  redintegraretnr  in  Paroe- 
ciam.  Episcopum  ipsum  utut  Ecclesiae  Conceptionis  satis 
proclivem,  occultare  haud  potuisse  in  sua  informatione  diei  24 
Augusti  1873  S.  C.  Congregationi  exhibita,  adhuc  esse  perli- 
mescendum  aliquem  popularem  tumultum  in  actuatione  dismem- 
brationis.  Eo  quod  eiusmodi  fautores  quippe  qui  infecti  fuiss(»nt 
speoie  cuiusdam  liberalismi,  parochialitatem  illius  ecclesiae 
peterent  intuitu  politico  potius  quam  religioso. 

Quod  causa  parochialitatis  non  quidem  intuitu  Ecclesiae 
utilitatis  animarumque  salutis,  ^ed  pro  factionum  potissime 
utilitatii  et  commodo  noviter  excitata  fuisset,  per  se  ipsum  pa- 
tere.  Ideoque  imprndenter  ac  temere  niti  eiusmodi  fautores  au 
ctoiit.item  Ecclesiae,  ac  S.  Sedis  Apostolicae  iramiscere  inhisco 
liopnlaribus  colluctationil)us. 


RESOLOTfOliriS   UlVlOFriS   SEV    DISSfEMBKAtfOIVlS  HltT} 

Ordinarius  tamen  in  sua  praecitata  infonnatione  excipit 
quod  populus  ilie  qui  numerat  ultra  decem  mille  animas, 
nequit  commode  sacramenta  recipere  in  una  Ecclesia  operA 
quatuor  Capellanorum  solummodo.  Sed  Ecclesiae  matricis  de- 
fensor  reposuit,  omnino  gratuite  ac  J^ine  ulla  vel  minima 
factoruQi  cognitione  Episcopum  edidisse  einsmodi  testimonium. 
Etenim  non  minus  quam  decem  Sacerdotes  ibidem  quotidie 
poenitentiae  Sacramentum  administrare,  et  dum  duo  coadiu- 
tores,  et  quatuor  Capellani  in  subsidium  Parochi  curae  ani- 
marum  incumbunt,  sacerdotes  eosdem  orania  alia  sacra  officia 
explere  in  Ecclesia.  Quoad  divinum  cultum  et  religionis  pie- 
tatisque  incrementum,  illius  Ecclesiae  conditionem  fuisse 
])rosperam  autumavit.  Fiorere  ibi  enim  septem  pias  sodalitates; 
frequentes  esse  in  Ecclesia  functiones  sacras,  et  verbi  Divini 
dispensationes  communionesque  generales.  Haec  autem  pia 
opera,  quae  matricem  Ecclesiam  exornant,  dum  ecclesiasticum 
zelum  sacrorum  ministrorum  commendant,  aliud  etiam  vali- 
dissimum  argumentum  suppeditare,  ne  unio  scindatur;  quoniam 
ex  hac  dissociatione  maximum  detrimentum  religio  et  pietas 
fidelium  exinde  caperent  ob  dis^olutionem  eoruradem  operum, 
quae  necessario  sequeretur,  dum  nec  amplius  piarum  institu- 
tionum  centrum  haberetur  in  una  Ecclesia,  nec  iidem  directores 
opitularentur,  qui  sodalium  fiduciam  nunc  possident. 

Ad  dubium  secundum  gradum  faciens  Orator  thesim  con- 
firmavit  suam  ex  peculiari  dispositione  Conc.  Tridentini.  Nuliam 
quippe  aliam  rationem  quae  sese  referat  ad  dismembratiouem, 
adduci  ab  oppositoribus,  quam  numerum  fidelium  aliquot  ab 
hinc  annis  adauctum,  nec  non  distantiam  quaruradam  domo- 
rum  ab  Ecclesia  matrice.  Verumtamen,  ait  ille,  quoad  nume- 
rum  fldelium  adauctum,  hoc  ipso  in  casu  Conc.  Tridentinum 
consultissime  prospiciendum  praescribit  in  S^ss,  21  de  reform. 
c.  4  non  quidem  cum  dismembratione  paroeciae,  sed  tantum- 
modo  adaugendo  numerum  coadiutorum  Parochi.  Unde  una- 
nimis  Canonistarum  sententia,  quod  numerositas  populi  suf- 
fieientem  causam.prodismembratione  Paroeciae  haud  suppeditat; 
it<.i  docent  Pyrrhus  Curradus  prax.  benefic.  l.  3  c.  2  n.  7 
Pirhing.  iur.  can.   L:3  tit.48  §.  /  n.  5  Rola  decis.  288 


Hii  MSOLirrrOmS   tlVIOIVlS   SFt    DIS.ttK.VBIIATfOIIlS 

n.  2  p.  2  rec.  Opus  non  esse  SacenJotuin  augmento  qni  Pa- 
rochd  cooperentur  facile  evinci  ex  facto  anni  1868  quum 
ingnieret  asiaticus  nlorbns.  In  illo  enim  adiuucto  •  deo  dili- 
genler  fet  strenue  infinnis  opitulatum  est  per  clerum  paroeci.ie 
Mairici  addictmn,  ut  nulla  (opiosiorum  coadiutorura  necessi1;i.s 
apparuerit;  quae  nocessibxs  multo  minus  verificatur  ubi  nulla 
extraordinaria  adsit  bausa,  vel  pestilentiale  contagium. 

Relate  ad  quarumdam  familiarum  distantiam  ab  Ecclesia 
Orator  ipse  haud  inficiatur  ipsam  aliquando  causam  dismern- 
brationis  obtulisse  ex  Conc.  Tridentino.  Verumtamen  hoc  aper- 
tissin)e  praescribi  non  intuitu  ipsius  distantiae,  sed  ob  causani 
magni  incommodi,  quod  sustinere  quandoque  tenentur  Parochia- 
ni  dum  accedun*  ad  Kcclesiam;  ita  in  citata  Sess.  21  de  Re- 
form.  cap.  4.  Noa  igitur  distantia  vel  dillicuitas  locorum, 
ait,  est  disinnctive  causa  ad  dismembrationem  decernendam 
sufficiens,  sed  copulative  cum  magno  incommodo  Parochin- 
norum.  Ita  quippe  tradunt  praelnudatns  Lofferius  l.  1  qu.  28 
n.  29.  Fargna  de  iure  patron.  p.  l  can.  4  cffs,  4  n.  62. 
Quam  doctrinam  semper  tenuisse  S.  C.  C.  erui  ex  Tolelana 
parochialfs  de  Matrice  /  Feb.  1602  npad  Oarciam  de  benrf, 
p.  12  c.  5,  Cassanm.di^mmbrationis  17  Decembris  1740» 
Vin'imilien.  dismernbrationis  8  Auyasti  1818. 

At  nullibi  de  hoc  gravi  iucommodo  p  no.^hianorum  adver- 
sarios  conquestos  esse,  et  tantum  enunciavisse  unam  distnntiani 
quarumdam  domorum,  quam  enunciationem  potius  adversus 
illos  converti,  dum  Fcclesia  matrix  occnpet  centruni  eiusdem 
oppidi.  Atque  ex  omnibus  habitantibns,  partem  tantummodo 
vix  septimam  ant  octavam  centura  et  sexaginta  circa  metiis 
iongius  distare  a  matrice  quam  ab  Bcclesia  Conceptionis; 
maximum  vero  domorum  et  incolarura  numerum  valde  longins 
ab  isthac  distare  quam  ab  illa.  Ceterum  neque  flumina,  neque 
torrentes,  neqne  colles  aut  valles  traiicere  oportere  ut  ab 
extremis  oppidi  moenibus  ad  Ecclesiam  raatricem  perveniatur, 
qnod  omnino  requiritur  ad  (lismembrationem  iustificandam. 
Qnamobrem  deesse  conditionem  omnino  a  Concilio  Tridentino 
reqnisitam  qnoad  distantiam  loco.^um,  ut  nimirum  eisdem  con- 
jnn!:ati.ir    grave    incon»i.  odum  fideliura;  ac  proinde   sub  hoc 


RE^OLUTiosis  (j^ioAis  SEij  oIsiWkimbrAtioMiS  5*5 

etiam  respectu  dismembrationem  reiicieiidam  omnino  esse  con- 

clnsit. 

Hisce  breviter   praeaofatis  sequentia  dirimenda    propositu 

fuere 

Dubl».   . 

I.  An  et  quomodo  sit  locus  resolutioni  nnionis  paroecia 
rtini  M.  in  casu. 

Et  quntenus  negative 

\\.  An  et  quomoflo  sit  lo-us    fltsmembrationi    dictarum 
paroeciarum  in  casu, 

Resolutio.  -  S.  Oongregatio  Concilii  die  22  A^ugusti  1874, 
causa  cognita,  respondere  censuit. 

Ad  L  et  IL  Paroeciam  S.  Mariae  de  Sfella  de  iare 
pxistfrre  nd  normam  rei  iadiratne  nnni  17 15;  atfenfis  rert) 
vircurnst  nitiis  esse  locam  divisioni  Paroeciarum  S.  Mnriae 
et  S.  Nicoloi  iuxta  limitos  ab  Episcopo  proposHos  et  ad  m(m- 
tem  €  La  mente  e  che  il  Vescovo  proceda  alla  divisitne, 
qanndo  egli  lo  giudichera  pradenfe,  e  dopo  aver  preso  (jli 
opp<y>  tuni  c(mcerti,  ed  essersi  assicurato  della  certa  e  sla  • 
Oile  dotaziiMe  per  lo  Parocchia  di  S.  Maria  »  (1). 

At  aniino  non  deiectus  Ecclesiae  S.  Nicolai  defensor  novam 
iniplorfivit  ac  obtinuit  audientiam  contend-ns  inter  caetera 
eiusniodi  Ecclesiae  matricitatem  non  solum  inniti  subsidio  nudi 
facti,  imo  vero  provisionibus  et  decretis  quamplurimis  tum 
Ouriae  Bcclesiasticae  cum  civilium  tribunalium.  Proindeque 
acquiescere  haud  posse  S  C.  C.  decisioni,  no  iterum,  praeter 
alia  incommoda,  via  aperiretur  vetustis  dissidiis  atque  intesti- 
nis  discordiis.  His,  aliisque  praeiactis,  dupiici  capite  quaestio- 
nem  absolvit:  nempe  propugn?indo  validitatem  unionis  an-^ 
no  1788  peractae  et  necessitatem  dismembrationis  refutando.. 
Qnoad  primum  caput  in  parte  demonstrativa  iisdem  prope  usus 
est  argumentis,  quae  in  priori  causae  disceptatione  exposuerat. 
Quoniam    vero    Rescriptum    exinde    editum    Paroecialititem 

(1)  Qnae  verba  itaHca,  latino  idio-  opportnnas    ceperit    coiiventiones  ,    et 

inatc  versal^  ita  sonant   —  Muns  est  nt  secarns  factns  fnerit  de  ccrta  stabiliqne 

K.  itiCoi*ns  proccdat  ad  divisionem  qnnm  dote  pro  Paruecia  S.  Mariae. 
prnderis  csse  indicaverit  ,  et  poutquam 

Actn  Tom.  VIII,  fas^,  XCIII.  .        .  ^  ^ 


S20  ftESOLCTlOl^lS   CNroMs   SKC    I>li.1^KMIUl/(TrOI^S 

Ecclesiae  S.  Mariae  de  Stella  ad  forrnam  reiiudicatae  anni  1715 
consistere  enuncians,  unionis  validitatem  nuliatenus  agnovit, 
hinc  ad  unionem  ipsam  protuendam,  ad  ipsum  Rescriptum 
habito  respectu,  novis  tum  ex  iure,  tum  ex  facto  argumentis 
deductis,  nunc  difFusius  progressus  est. 

Variis  eiusmodi  expositis  adiunctis,  ut  unionis  validitatem 
evinceret  defensor,  quaesivit  causas  quae  unionis  ipsius  so- 
lutionem  suadere  possent;  nuHamque  invenire  asseruit. 

Tandem  ut  excluderet  Ecclesiae  dismembrationem,  praeter 
ea  quae  superius  relata  sunt,  notavit  i^desse  in  provinda  illa, 
exempla  civitatum  longe  populosiarum,  quae  maxima  tran- 
quillitate  reguntur  sub  una  Paroecia;  et  adiunxit  odia  et 
simultates  iterum  conflagrari  quatenus  eiusmodi  dismembratio- 
nem  fieri  pateretur* 

Defensor  autem  S.  Mariae  de  Stella  allegationem  exhi- 
buit,  qua  sunuuis  laudibus  editae  clefisionis  iustitiam  prose- 
cutus  est. 

Porrectae  sunt  nova,e  deductiones  coram  S.  C.  C.  et  |>ro- 
po>itum  fuit  dubium  An  sit  atandum  i:el  recedendum  a 
decisis  in  primo  et  secundo  dubio  in  casu,  S.  Congi\*ii  lio 
caus;i  denuo  discussa  die  26  lunii  1875  i*espondit:  In  dffcisis; 
salvis  tamen  praerogativis  matricitalis  oiere  hofiorificts  /a- 
vore  Ecclesiae  S.  Nicolai,  et  amplius. 

Ex    QUIBUS   OMNIBUS   COLI JGES  : 

I.  Potestatem  uniendi  Ecciesias,  praesertim  curatas,  com- 
petere  tantum,  ad  iuris  normam,  ad  Romanum  Pontificem 
et  ad  Episcopos. 

II.  luxta  Concilium  Tridentinum  Episcopos  facultate  pol- 
lere  cogendi  Rectores  Ecclesiarurn  sibi  adiungere  Sacerdotes 
coadiutores  si  populus  sit  numerosus,  ita  ut  unus  Rectx)r  non 
possit  sufficere  ecclesiasticis  sacramentis  ministrandis,  et  cultui 
divino  peragendo. 

III.  Eosdem  Episcopos  poUere  etiam  facultate  novas  con- 
stituendi  paroecias  si  parochiani  ob  aliquod  grave  olijtaculum 
accedere  nequeant  sine  magno  incommodo,  ad  percipienda 
Sacramenta,  et  divina  officia  audienda. 


itfisoLirrionfs  mom  zv.tJ  bi^MKMmAriom  t>i7 

IV.Tamen  ut  dismembratio  fiat  iuxta  iuris  normam,  piaeter 
alias  solemnitates,  quae  consistnnt  in  audiendo  Parocho  aliisque, 
quorum  id  intersit,  absolute  requiri  iustam  causam,  ut  evi- 
tetur  animarum  periculum,  quod  oriri  solet  ex  distantia  vel 
ex  itineris  difficultate. 

V.  Quamvis  per  coadiutores  oonsuli  possit  distantiae  et 
difficultatis  itineris  incommodis,  plenius  tamen,  iuxta  non- 
nuUos  Doctores,  satisfieri  per  novae  paroeciae  erectionem, 
eamque  fuisse  Tridentini  mentem  in  casu  magni  incommodi. 

VI.  Uniones  vel  dismembrationes  beneficiorum  praecipue 
parochialium  a  laica  solummodo  potestate  peractas  nuUas  atque 
irritas  in  iure  ecclesiastico  evadere. 


32S 

lURIUM  PAROCHIALIUM  (1) 


Die  25  lanuarii  i873. 

eonipeiidiuni  farti.  Supremis  tabulis  anno  1739  conditis, 
Agatha  et  Beatrix  sorores  B.  civitatis  R.  otnnia  bona  sna  re- 
linquebant  pro  erigendo  in  patria  Conservatorio  niulierum 
civilium  et  honestarum;  ad  hoc  executores  testamentarios  cum 
omnibus  facultatibus  opportunis  designantes  Parochum  pro 
tempore  S.  Nicolai ,  et  Praepositum  Congregationis  S.  Pbi- 
lippi  Nerii.  Utraque  testatrice  elata,  mandato  paruerunt  exe- 
cutores,  et  Conservatorium  erectum  est  anno  1747  sub  titulo 
S.  Theresiae  cum  regula  et  oratorio  propriis,  quod  inansit 
usque  ad  annum  1810,  quo  vertente,  et  hoc,  et  Congregatio 
S.  Philippi,  et  alia  eiusdem  civitatis  Monasteria,  generali  Ita- 
li(;i  Oubernii  edicto  suppressa  fuerunt. 

Pontificiae  ditionis  rebus  in  pristinum  restitutis,  Vica- 
rius  Apostolicus  Dioeoesis  S.  Sedi  exponebat:  extare  in  civi- 
iafe  R.  redditus  pro  restauratione  Monasteriorum  S.  Clarae  et 
S.  Catliarinae,  nec  non  pro  dotatione  duorum  Sacerdotum  Con- 
gregationis  S.  Philippi:  insufficientia  vero  esse  in  eadem  ci- 
vitaie  media  sanctificationis  et  Christianae  institutionis:  ae- 
(iesque  Seminarii  arctas  nimis  esse  pro  numero  clericorura: 
et  proponebat,  ut  posthabita  Monialium  S.  Clarae  restaura- 
tione,  earum  domuset  bona  Seminario  assignarentur  cum  onere 
annuam  solvendi  pensionem  cuique  ex  sepiem  Monialibus  di- 
cti  Monasterii  quae  adhuc  in  vivis  erant:  ita  tamen,  ut  post 
obitum  trium  e  dictis  Monialibus  earum  pensiones  cederent 
tribus  Sacerdotibus  Congregationi  S.  Philippi  adiungendis;  sub* 

(1)  Recolantnr  cansae  Seminarii  relatat^  in  Vol.  III  pag.  47  et  seq.  et  Fun§* 
rum  rclatu'  iu  Vol.  Vil  pag.  161  et  ssq. 


lUfilliM    PAROCIUALIUM  529 

secuta  deinum  morte  omnium  Monialium,  reliqua  pensionum 
summa  erogaretur  in  sustentationem  quatuor  Magistrarum 
Piarum,  quae  ad  puellas  educandas  in  evacuandis  Seminarii 
aedibus  institui  potuissent. 

^Voti  compos  fiictus  est  Vicarius  Apostolicus;  et  Pontificio 
Decreto  intercedente,  Magistrae  Piae,  numero  salteiu  quatuor, 
ex  bonis  extincti  M('nasterii  S.  Ciarae  a  Seminario  dotandae, 
in  aedibus  ipsius  Seminarii  institui  poterant ,  cum  scholis 
externis,  et  interno  pro  educandis  puellis  ConservatoriG.  Ne 
vero  ad  boc  insigne  bonum  explendum  Monialium  S.Clarae 
obitum  expectare  necesse  esset,  Summus  Pontifex,  in  hoc  et- 
iam  Vicarii  Apostolici  propositiones  excipiens,  S.  C;  C.  deci- 
sione  diei  22  Martii  1822  indulsit:  ut  quae  de  Conservato- 
rio  S.  Theresiae  Convictrices  adhuc  in  vivis  erant,  statim  Se- 
minarii  aedes  ingressae,  optatum  educationis  opus  interea  exe- 
cutioni  mandarent.  Et  ita  factum  est,  ut  ab  anno  1822,  in 
oratorio  interno  antiqui  Seminarii  novum  conservatorium  of- 
ficia  persolveret  usque  ad  annum  1846;  quo  volvente,  Eccle- 
siam  S.  Antonii  Abbatis  a  Patribus  Antonianis  olim  posses- 
sam,  novissime  vero  Seminario  pertinentem,  a  Seminario  cum 
propriis  aedibus  Conservatorio  traditam  huiusque  sumptibus 
penitns  renovatam,  Episcopus  G.  benedixit,  et  Conservatorii 
usui  solemniter  deputavit. 

Cum  itaque  Conservatorium  suam  haberet.  publicam  Ec- 
clesiam,  Episcopus  G.  obtenta  a  D.  Parocho  S.  Angeli  cessione 
jurium  quae  ipsi  in  dictum  Conservatorium  utpote  in  sua 
ditione  situm  competere  poterant;  a  iurisdictione  parochiali 
decreto  suo  exemit:  reservata  tantum  juxta  Apostolicas  Con- 
.stitutiones  parocho  S.  Angeli  quarta  funerali  seu  porti6ne  ca- 
nonica  ex  emolumentis  Ecclesiae  Conservatorii  obvenientibus, 
occasione  funeris  tam  virginum  sacrarum  et  Novitiarum,  quam 
iimlierum  vel  probationis  vel  educationis  vel  mensae  causa  iu 
Conservatorio  degentium.  Notandum  vero  huius  decreti  in  actu 
visitationis  editi,  unicum  ad  praesens  exemplar  existere,  manu 
quidem  Ordinarii  exaratum,  sed  subscriptione  et  sigillo  haud 
munitum. 


!)30  imwM  PAftociiiAiJU» 

Paullo  post  ab  emissa  renunciatione  parochum  D.  facti  sui 
poenituit,  eainque  penes  S.  C.  C.  nuHam  declarari  postulavit, 
hac  praesertim  de  oausa  ;  quia  per  eam  successorum  in  of- 
ficio  Parochi  S.  Angeli  iura  laedebantur.  iiiogatus  de  more  pro 
informatione  et  vot )  Ordinarius  qui  interea  temporis  erat  Epi- 
scopus  B.  referebat  <  ius  pene  nuUum  parochum  S.   Angeli 

>  exercuisse    in    Conservatorium    S.  Theresiae  ;  et  usque  ad 
»  annum  1846  eura  exequias  defunctis  convictricibus  persol- 

>  visse  tantum  iure  sepulchri,  quod,  non  habentes   propriura 

>  obtinebant  ipsae  in  templo    parochiali    vei  in  publico  coe- 

>  meterio.  Id  esse   consonum  constitutionibus  Conservatorii, 

>  et  nullum  ex  renunciatione  Parochi  I).  successoribus  prae- 

>  iudicium  imminere,  cum  Ecclesia  S.  Antonii,  Apostolica  Au- 

>  ctoritate  Conservatorio  concessa ,  nunquam   filialis   fuerit : 

>  ac  proinde  nunquam  super  ea  Parochus  ius  ullum    habue- 

>  rit,  nec  unquam  possit  invitis  dominis  ol)tinere.> 

Accidit  autem,  ut  dum  haec  informatio  expectabatur  adhuc, 
Parochus  S.  Nicolai  et  ipse  libello  exhibito,  redintegrationem 
exposceret  eoruiii  omnium  iurium  quae  sibi  et  Praeposito 
S.  Philippi  speclabant  ex  voluntate  testatricium  sororum  B. 
super  Conservatorio  S.  Theresiae.  Et  quoniam  interea  novus 
15piscopo  B.  successerat  in  dioecesi  R.  Ordinarius,  eum  quoque 
sciscitata  est  S.  Congregatio,  ut  referret,  et  votum  suum  pan- 
deret  de  iis  omnibus  iuribus,  quae,  ratione  habita  subiectae 
inateriae,  tum  Parochus  S.  Angeli,  tum  ille  S.  Nicolai  sibi 
comp(3tere  adserebant.  Et  re  funditus  perpensa,  autumabat  ipse 
quoad  Parochum  S.Nicolai,  per  Conservatorii  erectionem  omnem 
eorum  potestatem  cessasse  qui  testamenli  executores  electi 
fuerant:  quo  vero  ad  Parochum  S.  Angeli,  rogabat:  ut  preces 
(^onvictricium  excipiens  S.  C  decretuiu  Episcopi  G.  approbare, 
confirmare,  atque  Apostoiicae  Auctoritatis  sanctione  munire 
dignaretur. 

Decretum  prodiit  assueium  ponatur  in  folio  sub  die  8  lu- 
nii  1857.  Deinde  causa  siluit:  et  controversia  pendente  ali- 
quae  deje.^serunt  Conservatorii  sorores,  <|uarum  funera  pere- 
git  Confessarius:  soluta  quarta  t'unei'ali    Parocho  S.    Angeii , 


IDRIUM   rAROCIIIALIUV  S31 

qui  tamen  sibi  parochialia  iura  reservavit.  Mortua  quadam 
Maximina  puella,  idem  Parochus  iura  servanda  instantet  ex- 
petivit,  et  ne  alicui  praeiudicium  inferretur,  funus  absoiutum 
est  per  Vicarium  Capitularem  in  Ecclesia  Conservatorii.  Reas- 
sumendae  liti  vero  causam  dedit  obitus  divitis  cuiusdara  puel- 
lae  cui  nomen  Maria,  quae  educationis  causa  in  Conservato- 
rio  commorabatur;  Vicarius  namque  Capitularis  hoc  in  casu 
disposuit,  ut  missa  solemnis  praesente  oadavere  a  confessario 
in  Ecclesia  Conservatorii  celehraretur,  et  Parochus  S.  Angeii 
reliquum  in  Ecclesia  propria  funus  absoiveret;  depositis  in- 
terini  emolumentis  usque  ad  definitionera  controversiae,  quae, 
ut  infra  videbitur,  hacc  omnia  facta  complectitur. 

lllMeiilaiio  Byiiopiiea. 

SUMMA    ARGUMENTORUM    PAROCHI   S.  NlCOLAl. 

Parochus  S.  Nicolai  contendebat:  iuxta  mentem  Sororum 
B.  h  Conservatorium  S.  Theresiae  esse  debuisse  et  fuisse  re- 
vera  Congregationem  personaium  saecularium,  ideoque  paro- 
chiali  iurisdictioni  subiectam:  2"  ad  certas  vivendi  regnlas  te- 
neri  speciatim  in  rebus  spiritualibus,  quae  executorum  testa- 
mentariorum  auctoritati  eas  submittunt:  3°  plenam  in  erigen- 
do  conservatorio  facultatem  factam  fuisse  executoribus  testa- 
mentariis,  qui  revera,  independenter  omnino  a  cuiusque  im- 
mixtione,  conservatorio  erecto,  convictricibus  eas  imposuerunt 
regulas  sub  quibus  vixerunt  usque  ad  annum  1808  auctori- 
tateque  sua  pro  bono  conservatorii  semper  usi  fuerunt.  Ad* 
debat  etiam  nihil  facere  quod  Conservatorium  S.  Theresiae 
in  Paroecia  S.  Nicolai  primitus  situra,  translatum  deindefue- 
rit  ad  Seminarii  aedes  intra  fines  Paroeciae  S.  An£?eli  sitas: 
non  enim  qua  Parocho  Ecclesiae  in  cuius  ditione  situm  erat 
conservatorium  hoc  sibi  ius  competere:  quia  hoc  ipso  quod 
res  erat  de  congregatione  laicali,  dbsque  ulla  speciali  com- 
missione  hanc  iurisdictionem  poterat  exercere.  Conservatorium 
demum  diver.suin  minime  esse  ab  illo  instituto  iuxta  volun- 
tatem  sororum  B.  cum  iisdem  redditibus  fuerit  restitulum  qui 


532  lURIUX   PAROCHIALIU» 

convictricibus  S.  Theresiae  adsignati  sunt,  et  convictrices  ipsa5=5, 
excepio  educandarum  onere  adiecto,  forma  et  modo  a  funda- 
tricibus  praescripto,  redintegratas  fuisse. 

Aroumenta  Parochi  S.  Anokli.  A  iuris  principiis  discedens 
ipse,  totius  aedificii  fundamentuni  ponebat  theoriam  notissi- 
mam:  nempe,  regulares  si  non  ex  iure  communi,  vi  saitem  pri- 
vilegii  in  corpore  iuris  inserti,  iure  fnnerandi  potiri;  sed  pri- 
vilegium  huiusraodi  pertinere  ad  ilios  tantum  Ordines  qui 
maio» es  dicuntur;  hoc  est  qui  vota  solemnia  habem  cum  com- 
municatione  privilegiorum.  Privilegium  namque  sepulturae 
fratribus  Praedicatoribus  et  Minoribus  primitus  concessum, 
postea  vel  communicatione  privilegiorum,  vel  concessione  spe- 
ciali  ad  omnesOrdines  extensum  fnisse.  Moniales  autem  exem- 
ptas  et  ipsas  priviiegium  huiusmodi  participare  indubium  esse 
animadvertebat:  cum  ipsae  in  favorabilibus  et  illarum  statui 
non  repugnantibus,  communicationem  habeant  pri  vilegioruui  cum 
lleligiosis  virorum  Ordinibus  quibus  respective  subiacent.  Ve- 
rum  id  non  sine  limitatione  admitti.  Rtenim  in  illarura  Eccle- 
siis,  in  iis  etiam  quae  sunt  -  extra  clausuram,  sepulturas  a 
saecularibus  utriusque  sexus  cuiuscumque  cbnditionis  ne- 
que  construi  neque  eligi  posse,  absque  Kcentia  S.  C.  Bpisc. 
et  Reg.  et  consensu  ipsarum  monialium  ad  traditura  per  Card. 
Pelra  Comment.  ad  Constit.  III  Caelest.  III  N.  29. 

Non  exemptas  moniales  e  contra  subiici  rectori  paroeciae 
intra  cuius  hmites  existunt  decrevisse  S.  C.  C.  m  Salemitana 
lur.  paroch.  28  Augusti  1702,  et  Card.  De  Luca  illud  de- 
cretum  referentem,  comment.  ad  constit.  i.  Orb.  IV  n.  21 
ad<lere:  in  Conservatoriis  a  S.  Sede  non  approbatis,  aliquibus 
tantum  Capellano  permissis,  iura  parochialia  in  genei^e  per- 
severare.  Considerari  namque  Conservatoria  tamquam  Congre- 
gationes  personaruni  saecularium,  non  religiosarura:  quia  ad 
constituenduii!  statum  regularein  oportetut  personae  quae  huQC 
statum  amplecluntur  emittfint  tria  vota  solemnia  et  substan- 
tialia,  Cap.  ad  Apos^oL  de  ReguL  et  vivant  sub  regula  ap- 
probata  a  Sede  Apostolica,  Cati.  Prrn/ciosuf/t  18  qu.  2  Nec 
sufHcere    quod    regulao    fueriut  a  S.    Sede  approbutaa  ,    cuiu 


lUltKJAI    PAUOCIltALKJSt  533 

S.  Sedes  seiiiper  clausulam  adhibeat  citra  approbationem  con- 
6'ervatorn  quae  impedit  ne  consei-vatoria  expresse  aut  tacite 
approbata  Jicantur:  prout  declaravit  S.  C.  Ep.  e;  Reg.  in  Mo- 
naUerien.  15  lanuarii  1706  et  S.  C.  C.  i^i  Netjipolitana 
Conscrvatorii  28  lulii  1708.  His  accedere  aucloi-itateni  Be- 
nedicti  XIV  quin  in  Constitut.  auper  Conservaforiis  Virgi- 
num  Anglicanarum  nuncupatarum  die  30  Aprilis  1749 
post  declarationem  quod  Virgines  Anglicanae  instifutioni  puel- 
larum  curam  impendentes,  pro  veris  religiosis  haberi  non  pot- 
erant  quia  vota  paupertatiSy  obedientiae  et  casfilafis  ab  ipsis 
emissa  coniuncta  dici  nequibanl  cum  expressa  aut  lacita 
pmfessione  in  aliquo  Ordine  per  Sedem  Apostolicam  in 
statu  rerae  religionis  approbato,  ac  proinde  vota  sic  emissa 
simplicia  ad  summum  vota  non  vero  solemnia  censeri  de- 
beant;  virgines  praedictas  voluit  ^^ubiici  auctoritati  Ordinarii, 
ip^isque,  quamdiu  sub  obedientia  Ordinarii  vixissent,  hcentinm 
concessit  conservandi  in  propria  R  clesia  Eucharistiae  Sacra- 
mentum  ,  absque  praeiudicio  tanien  iurium  Ecclesicie  paro- 
chialis. 

Ad  factum  descendens,  adserebat:  indubinm  esse  quod  so- 
rores  S.  Theresiae  iis  conditionibus  sint  destitutae  qua'^  sta- 
tum  vere  religiosum  constituunt.  Sorores  namque  B.  expresse 
testamento  iussisse  conservatorium  componi  debere  ex  personis 
civihbus  et  morigeratis,  ad  modum  laicae  insiitutionis,  remo- 
taque  clausura  pro  convictricibus,  quibus  certas  tantum  vi- 
vendi  regulas  imponi.  Quin  imo  in  ipsis  constitutionibus  cau- 
tum  fuisse,  integrum  ius  jfJiiochi  servandum  esse  quoad  mo- 
niaUum  funera,  quamdiu  aUter  a  S.  C:  disponeretur.  Praeterea 
notatu  dignum  censebat,  quod  quando  S.  Sedes  concessit  ut 
magistrae  piae  instituerentur  et  educationem  puellarum  inte- 
rim  susciperent  superstites  convictrices  S.  Theresiae,  erectio- 
nem  a  Vicario  Apostolico  propositam  approbavit,  minime  vero 
conservatorium  S.  Theresiae:  adiiciebatque  nequeconvictricium 
regulas  fuisse  approbatas,  prouti  eruitur  ex  decreto  Episcopi 
G.  22  Augusti  1846:  nec  uUo  documento  probari,  quod  pro- 
cessu  teuiporis  S.  Sedis   couftrmatio   fuerit   obtenta.  Quapro- 


ti34  ILR  111    PAUOCHlALiUH 

pter  S.  There  iae  coavictrices,  noii  formalem,  quae  requiritur 
Cap.  unico  de  sfatu  reguL  in  VI,  sed  Episcopalem  iantum 
clausuram  habere,  quae  vera  clausura  dici  nequit:  cuiu  convi- 
ctrices  exeant  ad  doctrinam  tradendam  et  ad  deambulationeni 
peragendam,  cumque  de  Episcopi  licentia  personae  extraneae 
in  internas  conservatorii  aedes  admittantur.  Bx  his  coUigi 
convictrices  S.  Theresiae  improprie  omnino  monialium  nomen 
assumere,  et  immerito  ipsas  ea  sibi  iura  vindicare  quae  mo- 
nialibus  privative  competunt.  Quod  autem  coramoratae  sint 
adhuc  intra  fines  parochiae  S.  Nicoiai,S.  Eucharistiam  et  oleum 
infirmorum  in  proprio  Oratoiio  asservaverint,  et  de  Paschalis 
praecepti  adiinplemento  verbum  parocho  non  fecerint,  abusum 
fuisse:  haec  namque  iura  nonnisi  parochialibus  et  Regularium 
Ecclesiis  competere  (his  vero  tantum  ratione  regularium  qui 
iater  monasterii  septa  commorantur)  Card.  Petra  ad  Con- 
stiiut.  Urban.  IV.  secl.  unic.  num.  17  et  seq.  Pellizzar,  in 
inanuaL  regul.  iract.  3.  Cap.  VL  num.  i.  2.  Benedict.  XIV 
ConsHi.  Iquamvis  iusio  30  Aprilis  1749 — Ideoque  in  Pen- 
nen.  quam  refert  Petra  L  c.  N.   21.  22.  ad  dubium  «  An 

>  obiatae  (degentes  in  Conservatorio  Conceptionis  Gapitis  Pen- 

>  nae)  pos^int  in  earum  Ecclesia  asservare  S.  Sacramentum 
»  et  S.  Oleum  sine  licentia  S.  Congregationis  »  responsum 
fuisse  €  non  po.^se  sine  licentia  S.  Congregationis  »  —  Saler^ 
nitana  lur.  Paroch.  19  Aagusti  1870  addub.  II.  et  S.  C.  R. 
in  decreto  gmerali  anni  1703  ap.  OardelL  N-  3670  ad 
dub.  XXVI 

Abusum  etiam  redolere  quod  1n  actuali  conservatorii  Ec- 
clesia  a  patribus  Antonianis  olim  possessa,  oleum  infirmorum 
adservetur:  cum  personis  parocho  subiectis  ipse  unus,  nec  alius 
quilibet  nisi  de  parochi  licentia,  Extremam  Unctionem  mini- 
strrire  vaieat:  et  de  facto  ante  cessionem  parochi  De  Rubeis, 
nonnisi  audito  parocho  Extrernam  Unctionem  fuisse  ministratam 
personis  intra  conservatoriuin  degentibus,  qui  parochus  funera 
absolvebat  sive  sororum,  sive  commeusaiium,  sive  pueliarum,  et- 
lamsi  in  Ecclesia  (^onservatorii  sei^elii-entur .  Adrnisso  autem  paro- 
chum  non  consuevisse  communionem  pasclialem  conservatorii  in- 


lURIUM   PAROCHUMUM  535 

colis  Tninistrare,  hoc  factum  tolerantiae  potius  et  pacia  deside- 
rio  imputandum  esse,  quara  iuri:  nec  inde  praeiudicium  uUnm 
Ecclesiae  S.  Angeli  provenire  posse:  quia  ex  negligentia  prae-^ 
decessoris  nuUum  damnum  Bcclesiae  infdrtur. 

A  convictricibus  procedens  ad  puellas  mensae  vel  educa- 
tionis  causa  in  conservatorio  degentes,  arguebat:  si  nec  illas 
licet  a  proprio  parocho  exemptas  declarare,  multo  minus  istas 
quae  nuUo  stabili  raodo  in  Conservatorio  commorantur.  Idque 
eo  magis  esse  tenendum,  quod  ut  educandae  sepeliri  valeant 
in  Ecclesia  jnonasterii  in  quo  dece^serunt,  praeter  consensum 
monialium,  expresse  quoque  requiritur  licenda  S.  C.  Episc.  et 
Reg.  Ex  hoc  refelli  sententiam  eorum  qui  docent  pu^lias  in 
monasteriis  absque  sepulturae  electione  e  vivis  ereptas  in 
coemeterio  monialium  sepeliendas  esse,  quia  cum  raonialibu^ 
idem  morale  corpus  efticiunt.  l^.tenim  id  asseri  gratis  omnino, 
et  contradicere  Tridentino  Sess.  25  Cap.  2.  in  qua  procla- 
matura  est,  privilegia  regularium  ab  iis  tantura  participari  qui 
sunt  de  religiosorum  familia.  Ad  hoc  autem  ut  actu  dici  pos- 
sint  de  religiosarum  familia,  tria  potissimum  requiri  iuxta 
idem  Trident.  Sess.  24.  Cap.  2  de  reform.  nempe  ut  P  mona- 
sterio  actu  inserviant:  ut  2°  intra  illius  septa  et  dorao^  resi- 
deant,  subque  obedientia  superioris  vivant.  Has  autem  condi- 
tiones  non  disiunctive  sed  copulative  requiri,  prout  diserte  de- 
claravit  Gregorius  IX  in  Constit.  circumspecta  27  Nwem- 
hris  1580  §  2. 

Nec  valere  observationem  quod  monasterium  ius  habeat 
in  sepulturam  educandarum  ratione  quasi  domicilii  ibidem  ab 
educandis  acquisiti:  quia  puellae  educationis  causa  in  mona* 
sterio  commorantes  cum  sint  omnino  saeculares,  non  sunt  mo- 
nasterio  subditae:  ac  proinde  monialium  privilegia  si  quae  exi- 
stant  participare  nequeunt.  PignatelL  tom.  VII  Cons.  LXIII 
num.  12  Maschat.  lib.  III .  tit.  28.  nam.  11.  Card.  Delugo 
resp.  mor.  Lib,  IVdub.  33.  In  contrarium  allegari  non  posse 
decisionem  S.  C.  C.  in  Pennrji.  sepult.  6  lulii  1737  siqui- 
dem  in  ea  concurrit  peculiaris  facti  circuiiistantia,  quod  puella 
sepulturam  elegerat  in  Ecclesia  monasterii.  Electionem  autem 


556  iURIUM   PAROCnUMUM 

sepulturae  nia{?ni  esse  faciendam,  erui  ex  causa  Feretrana 
21  Aprilis  1842  corain  eadem  S.  Congregatione  proposita, 
in  qua  ad  dubiuni  <  an  Mona^terio  monialium  S.  Clarae  ter- 

>  rae  Maceratae  Feltriae  liceat  sepelire  in  eius  Ecclesia '  ca- 

>  davera  puellarum  edticationis  causa  ibidem    comraorantium 

>  et  in  eodem  monasterio  decedentium,  >  quamvis  moniales 
ostendissent  exeraptionera  qua  gaudebant,  administrationera  sa- 
cramentorura  a  confessario  raonaslerii  fieri  solitam,  nec  non 
existentiam  duplicis  sepulchri  in  propriaEcclesia  ita  distincti,  ut 
alterum  pro  raonialibus,  alterum  pro  educandis  adhiberetur,  ta- 
nien  responsum  prodiit  «  affirmative  constito  de  electione  se- 
pulchri;  >  et  causa  iterum  reproposita  sub  dubio  «  AlU  et  in 
quibus  sit  standum  vel  recedendum  a  decisis  in  casu  >  re- 
scriptum  est  <  Praevio  recessu>,a  decisis,  afflrmative  attentis 
circurastantiis.  >  Haec  autera  orania  quae  de  educandis  di- 
cta  sunt,  etian)  de  mulieribus  mensae  causa  in  monasterio  com- 
niorantibus  esse  dicenda,  Addit.  ad  stat.  Cleri  JRom.  C,  III  de 
iure  eliff.  sepult.  ad  59  siquidem  doraicilium  contractum  et 
voluntas  in  monasterio  perpetuo  manendi,  non  raonasterio  sed 
parocho  favent.  Mascat.  Lib.  III  tit.  28  num.  6. 

Ad  transactionem  Parochi  N.  antecessoris  sui  tandera  de- 
veniens,  praemittebat:  esse  iuris  principiu  n  quod  transactio  de 
rehus  seu  iuribus  Ecclesiae  a  praelato  seu  Bcclesiae  rectore 
absque  consensu  Superioris  facta  successores  non  obliget,  quia 
personalis  est  omnino  et  transigentis  personam  non  egreditur. 
Ad  id  enim  ut  transactio  fiat  realis  et  successores  obliget, 
requiri  ut  a  Sede  Apostolica  et  ex  certa  scientia  fuerit  con- 
firinata.  Fagnan.  Lib.  1  decret.  de  transact.  in  capite  Vmiens 
Rciffens.  ad  eumdem  loc.  cil.  %  III  num.  63  et  64  Deluca 
de  iurisdict.  disc.  24  et  de  praeeminenttis  disc.  5  num.  8 
Pignalell.  Cons.  114num.  17  FerrarisV.  Transact.num.22. 
Idque  ea  de  causa,  quod  cuni  ci^ssio,  remissio  ac  transactio 
speciem  alienationis  praeseferat  leg,  qui  transigit  i  ff.  de 
(ransact.  el  leg.  Pracses  12  L^  (ramactio  18  Lcg.  luhemus 
43  eod.  cod.  S.  C.  in  Ariniin'm.  21  lalii  1794  et  in  Ci^ 
v>it»  Caslelli    Concordiae  8  Augusti  1818  easdem  solemni- 


'itRltW   PARdCfllALIUM  f)57  ^ 

tafes  requirit  quas  pro  alienatione  praescribit  Eostravag.  Am- 
hitiosae  de  rebus  Eccles.  non  alienandis.  la  niateria  vero 
fiinerum  solemnitates  huiusmodi  necessarias  asserere  Card, 
Pelraad  Constit.  III Coelestini  III sect.  ln.22  ubi  ait  non  posse 
in  terminis  funerum  statui  coneordiani  absque  beneplacito  Apo- 
stolico.  In  facto  Parochi  N.  renuntiationam  nunquam  fuisse  a 
S.  Sede  approbatam:  immo  concurrero  etiam  emissae  renun- 
ciationis  poenitentiam,  quae  datur  in  Ecclesia  quoties  requi- 
ritur  beneplacitum  prouti  tradit  idem  Card.  Petra  ad  Con- 
stit.  Paulli  II  Sect.  5  n.  43  Dt'  Luca  de  benef.  disc.  51 
n.  5  et  6. 

Concludit  rebus  ita  se  habentibus,  non  sufficere  quartam- 
funeralem  ad  explenda  parochialia  iura:   ius  namque  parochi, 
restringi  ad  portionem  canonicam,  quando  parochianus  de  iure, 
v:  g:  propter  sepulturae  electionem  tumulatur  in  Ecclesia  alie- 
na,    non  vero    quando    ad    iuris    tramites  in    Eoclesia   paro- 
.  chiali  sepeiiendus  est. 

Decretum  episcopi  O .  quod  respicit  illud  nullius  roboris  esse 
praedicabat  pluribus  ex  caussis.  Et  primo  quidem  quia  decre- 
tum    informe    mansit    nec    ab    adversariis    ostenditur    illud 
expletum  fuisse.  Onus  autem  probationis  huiusmodi  adversa- 
riis  incumbere,  eo  quod  paroohus  N.  fundatam  hateat  inten 
tionem  pro  exercitio  omniuni    j»arnchinlium    functionum  intra 
limites  propriae  paroeciae:  ot  coaiendenti   se  esse  exemptum 
onus  probationis  incumbat.  Cap,    Di-^ecest   et  Cap.   Pastora- 
lis  de  his  qtioe  fiunt  a  Praelafis    Cop.  fratern.de   septdt. 
lanivero    quoadusque  probatio  haec    non  detur,   decr^tum.  de  . 
quo  quaestio  est  tamquara  decreti  propositum  manere.  Cf.  Be-  , 
ned.  XIV  Constit.  Causarum  16  Novembris  1747.. 

Demum  admissa  etiam  decreti  episcopalis  oxistentia,  omni 
valore  destitui  quia  Episcopus  exemptioneni  a  parochiali  iu- 
risdictione  dare  nequit.  Ursaya  discept.  Eccl.  18  n.  67  el  78  \ 
vol.  7  De.ret.  S.  C.  Ep.  et  Reg.  in  Taurinen.  larium  Pa- 
roc/t.  21  Augusti  1682.  Idque  eo  vel  magis  consistere,  quod 
per  coucessionein  in  supposito  decreto  factam,  veluti  dismein- 
braiur  ab  Ecclesia  Parochiali  pars  curae  animaruni;  et  iu  ma- 


•'(38  mivM  MitocttiALiui 

toria  disraenfihrationis  requiritur  solemaitatum  coacupsus  e( 
iusta  causa.  Abbas  ad  Cap.  ad  aadientiam  de  EccL  %edif. 
Card.  De  Luca  de  Parochis  dinc  35  n.  G  Barbosa  CollecL 
in  Conc.  Trid.  Se^js.  2i  Cap.  IV n.  5  Neque  ad  praes6ntem  ca- 
sum  extendi  posse  quae  in  eadein  Scss.  2i.  Cap.  /Fhaben- 
tur  de  Kpiscopi  facultate  pro  paroeciae  erectione.  Episcopus 
enim  nequit  novas  p^iroecias  erigfere  nisi  servatis  solemnita- 
tibus  praescriptis,  et  concurrentibus  facti  circumstantiis  in 
Tridentino  deteriiiinaltis. 

Obiectioni  ocourreb?it  ex  eo  hauriendae  quod  EcclesiaCon- 
servatr)rio  annexa  olim  a  Fratril)us  Antonianis  fuerit  possessa: 
responditque  privilegium  quo  regulares  gaudent  non  reale  sed 
personale  esse:  proindeque  cessante  regularium  societate  cu- 
ius  intuitu  privilegiuin  ecclesiae  concessum  est,  et  privilegium 
ipsum  cessare.  lo.  Andreas  in  Cap.  cum  Personae  n.  6  Vers. 
Qui  verum  Rofn  D*cis\  i029  n.  i6  seqq.  coram  Emerix 
et  decis.  105  n.  5  coram  Ratfo.  Neque  officere  resolutioneni 
S.  C.  C.  in  Pergulana  18  De\i824,([\xB.  declaratum  esl  eccle- 
siam  Seminarii  non  amisisse  exemptionem  qua  Patres  Oratorii 
olim  fiuebantur.  Siquidem  in  facto  constat  durante  Patrum  ex- 
pulsione,  semper  ecclesiae  et  aedicularum  custodiae  eorum  ali- 
quem  praefuisse  functionesque  peregisse:  et  in  litteris  apo- 
stoiiris  quibus  er?clesiae  et  aedes  Patrum  Oratorii  Seminario 
adscriplae  sunt,  Pontiflcem  decrevisse  ut  functiones  quas  Phi- 
lippmi  peragebant,  et  a  Seminario  eodem  modo  semper  pera- 
gerentur.  Indubium  nriinque  esse  quod  nisi  hae  facti  cir- 
cumslahtiae  concurrissent,  diversum  omnino  responsum  datum 
fuissel:  prouti  S.  C  Reform.  dubiis  sibr  propositis  respon 'it 
die  IC  Decembris  1816  (1), 

(1)  Ddbia  S.  0.   Reforiii.  proposita  qnatenQ&  iicgaiiVe  ,  An  r^iineti  deheat 

haec  smit  — An  con$tito  quod  non    re-  ut  filialU  paroecioBf  ita  ui  Parochtu  in 

vixerit  adhttej  neque  probabili/er  fevivi^  ea  omnia  tua  iura  exercere  vcUeai  f  Uis 

$eat  in  futuruin  t  oenobiu  n  FF.  Mino^  vero  responKQin  fnit  —  Ad  l»*"  negaiipei 

rum  Conveniualium  Perffufae  aub  iurie-  ad  2<""  a//Sma/iO0.*  ct  reeponsionibns  istis 

dietion^   Nonantulac  Keclfsin   roenobio  confirmatio  accessit  S.  M.  Pii  VH  da- 

anncra  retineridebeat  ut  regularii  quoad  ta    snb  die  17  einsdeul  meBsis    Pecem* 

frtnilrjix ,  eulium  et  tumutationcmJ  et  bris  ISlb, 


WMU  f^AfioctfiALitJlf  H§!> 

Nec  (lefectibus  supplementum  praebere  reaedificationem  Eo- 
clesiae.  Utique,  inler  rationes  quarum  ope  Bpiscopus  de  con- 
SL^nsu  capituli  alicui  confraternitati  ius  tumulandi  concedere 
valet,  adnunierari  Ecclesiae  aedificationera  et  dotationem  Mona 
celL  formul.  leg.  tit,  VI Form.  n,  25;  ius  tamen  illud  aedifica- 
tione  Ecclesiae  non  necessario  acquiri:  et  semel  acquisitum 
non  suffragari,  seclusa  speciali  electione.  Cum  enim  electio  se- 
pulturae  sit  actus  propriae  voluntatis  cuiuscumque  decedentis, 
Don  autem  alienae  Monald.  cons.  91,  n.  2.  Mdrant.  resp. 
tom.  2  resp.  14,  indubium  est  requirere  particularem  decla- 
rationem,  neo  praesumptam  ex  oonstruotione  resuitantera  suf- 
ficere. 

Peouliarem  deniquecasum  perpendebat  puella6  Mariae,  cuius 
frater  de  mandato  patris  sepulturam  elegit.  Inquirendum  enim 
primo  ait,  num  vivente  adhuc  filia  sepulturae  electio  locum 
liabuerit:  quia  per  mortem  prolis  patria  potestas  extinguitur. 
S,  C.  Ep.  et  Reg.  in  Fulginaten.  27  Octobris  1587  Mon-^ 
tis  Prlusii  6  lunii  1659  S.  C.  C,  in  Avetlinen.  15  Se- 
'ptembris  1605.  Huiusmodi  probationis  onus  ad  adversarium 
spect-ire  ea  de  causa,  quia  nempe  Parochus  S.  Angeli  inten- 
tionem  habet  in  iure  fundatam. 

Tandem  ad  consuetudinem  venit,  ploribusquie  facti  argu- 
mentis  eam  sibi  propitiam  bstendit. 

Argjtmenta  Conservatorii.  Qui  pro  Conservutorio  S.  The- 
resiae  causani  dicit,  respondebatprimoloco  parocho  S.  Nicolai: 
verum  esse  quod  Rectori  S.  Philippi  et  parocho  pro  tempore 
S.  Nicolai  demandata  fuerit  a  Sororibus  B.  cura-  conservato- 
rium  erigendi  illudque  regiilis  donandi,  ita  tamen  ut  ratio 
etiam  habita  fuerit  beneplaciti  Ordinarii.  Sed  conservatorio 
erecto,  illico  eorum  facultates  evanuisse.  Id  declarasse  Praepo- 
situm  Congregationis  S.  Philippi  Nerii. 

Secundo  loco  illud  esse  prae  oculis  habfendum,  qtiod  con- 
servatorium  actuale  non  idein  esse  videatui*  ac  illud  a  soro- 
ribus  B-  fundatum.  Libellus  namquequem  Vicarius  Apostohcus 
Pontifici  porrexit  anno  1822,  loquitur  de  Magistiis  Piis:  et  non- 
nisj  in  subsidium  vocat  superstites  S.   Theresiae  convictric*;s>' 


Praeterea  non  idem  reperitur  institufionis  scopu^,  non  eadem 
bona.  Quae  oninia  praehenl  institutionem  omnino  divei'sam  ab 
illa  qu;tin  Sorores  B.  praescripserant. 

Maiori  arguu-entorum  mole  certabat  contra  parochum 
S.  Angeli  ac  ius  sepeliendi  convictrices  commensales  ac  edu- 
candas  adstruebat  1°  ex.  eessiotie  Parochi  D.:  2"  ex  decreto  Epi- 
scopi  G.:  3**  ab  contihua  exemptione  Ecclesiae  Conservatorio 
annex.e  atque  ab  eiusdem  restauratione  mouialium  sumpti- 
bus  peracta:  4"  ab  electione  sepulturae:  5"  a   consuetudine. 

Primo  loco,  renunciationein  Parochi  D.  vel  iurium  cessio- 
neiu  in  pleno  validitatis  statu  manere  contendebat  quoadusque 
a  ludice  competente  res  non  fuerit  in  contrarium  definita. 
Id  autem  tutius  teneri  posse  eo  quod  successorum  iuribus  nul- 
lum  detrimentuu)  intuierit,  cuni  in  materia  funerum  ius  pa- 
rochialt?  cohibeatur  ad  quartam  funeralcm  quando  cadaver 
sepelitur  in  Ecclesia  aliena.  S.  C.  C  in  Ariminen.  furiTurn 
16  Tunii  1827  isi  Ravmnaten.  funerum  17  Martii  1781 
in  Viterbiei\.  lurium  parocli,  26  Augusti  1826.  Quapropter 
parochura  D.  nonnisi  honoribus  et  officiis  lenunciavisse,  Hu- 
iusniodi  vero  cessionem  etiam  sine  veni;i  Pontificis  sustineri. 
S.  Rota  in  Caniprinen,  nulliiatis  transactionis  10  lunii 
1850  cor.  Carcl.  Quaglia,  Et  admisso  etiam  quod  parochus  D. 
suo  et  successorum  nomine  luctrativis  iuribus  valedixerit,  ni- 
hilominus  non  ruero  transactionem  quae  locum  habuit  ut 
controversiae  finis  iin[)oneretur.  Greg.  decis.  140  n.  4  ct 
354   num.  1 .  2  PignateU.  tom.  III  consuU.  50  n.  2  el  3. 

Ultimo  loco  beneplacitum  apostolicum  si  necessarium  sit^ 
suppleri  posse  i^i  SSmo.  consulatur  pro  transactionis  sana- 
tione  S.  C.  C.  in  Faventina  Beneplaciti  Apostolici  20  la- 
nuarii  1826  ^   Cacterum. 

Ail  Decretum  Episcopi  G.  descendens  notabat  latum  illud 
fuisse  in  aqtu  visitationis:  et  licet  in  exemplari  quod  supere-^t 
subsoriptio  desideretur,  tamen  totum  esse  Episcopi  manu  exa- 
ratu.ij,  nec  posse  eius  existentiae  factum  in  dubium  revocari. 
E|»i  copos  auteni  qui  novas  parochias  erigere  possunt  f?a?  Trid. 
S  ^o    21   Cap.  4  multo  nnigis,  iusta  concurrente  causa,  pote- 


statem  habere  aliquos  exiuir.n()i  a  parochiali  lurisdiciione,  et 
capellanum  pro  parochialibus  officiis  deputare. 

Ratioae  autem  Ecclesiae  cui  inserviunt  apertissimum  fts=;e 
conservatorii  ius  eruebat  exeoquod  ipsarum  Ecclesia  eadem  sit, 
quam  Antonianorum  Ordo  S.  Antonio  Abbati  antiquitus  dedi- 
cavit.  Illa  enim  Ecclesia,  suppresso  Antonianorum  Coenobio, 
transiit  in  proprietatem  Seminarii,  cum  omnibus  inribus  et 
privilegiis:  et  sine  uUa  reservatione,  de  Apostolica  Auctoritate 
Conservatorio  fuit  concessa:  cumque  nunquam  filialis  fuerit, 
nullum  in  ea  ius  unquam  parochus  exercuit.  Data  vero  Ecr 
clesiae  independentia  cum  proprio  Rectore,  pronum  esse  quod 
quando  ibi  sepeliuntur  convictrices  commensales  et  educan- 
(lae,  ibi  etiam  exequiae  celebrentur  ex  notissimo  iuris  prin- 
cipio  ubt  tumulus  ibi  funus  et  ex  decisionibus  S.  Rit.  Congr. 
et  S.  C.  C.  quas  inter  enumeratur  Pergulana  29  lanuarii  1825, 
quae  subiectae  materiae  simillima  ostenditur  (1). 

His  praemissis,  convictricium  vel  monialiuin  funera  a  con- 
fessario  peragenda  esse  quando  in  propria  sepeliuntur  Eccle- 
sia  et  etiam  quando  extra  conventura  sepeliri  debent,  affiir- 
inatur  ex  retentis  a  S.  C:  Concilii  in  Causa  Ordinis  Prae- 
tlicatorum  24  lanuarii  1846.  Id  de  commensalibus  etiam 
tenendum  esse  ex  Pellizzario  de  Monialibus  {eA\\\o  non  pro- 
liibita)  C.  10  nnm.  233.  Bumdem  vero  Pellizzarium  dicere 
doctrinam  de  commensalibus  traditam  ,  probabiliter  snstineri 
posse  de  puellis  in  monasterio  educationis  causa  degentibus; 
iilque  ratione  quasi  domicilii  ibidem  acquisiti.  Notandum  in- 
super  esse,  quod  educandae  a  confessario  dependent  tamquam 

(1)  In  hac  Pergulana  S.  C.  C.  dn-  mulationia paroehianovum  in  easu  •  A,  An 

bia  proponebantnr:  1.  An  ad  Btetorem  Se-  «<  quomodo  Paroehua  iua  haheat  in /un- 

minarii  epeetent  /ttnetionee    non  paro-  etionee-  mortuaria»  non  parochianortv  : 

rhinlee  in    Ecel^^tHs    eiutdem    Seminarii  tumuiandorum  in  dieta    Semijinrii   Ee- 

eelebrandae  in  easu  -  2.  An  et  quomodo  elesia  in  eaau  -    Et  S.  Oongregatio  re- 

Paroehue  intra  cuius  Jinee  Eeelesiae  Se-  spondit-  Ad  l^'»  A/firmative,  ^.f  S»"»  A/- 

minarii  eunl  sitae  ius  habeat  in  /unetio-  firmative  ad  /ormam  Eeefesiarum  xee    • 

nes  mortuarias   suorum    paroehianorum  ftarum,  nrmpe  pro  nssoeiatione  usqnft      '. 

f]ui  in  illis  tumulantur  in  eam  -  3.   An  ianuam  Eeelesiae  -  Ad.3  A/firmatitfe  p ,'  • 

et  quae  portio  emolumentorum  eidem  Pa-  qoarta  fnneraria    inxta    consoetadinem 

rocho  debeatur,   oceasione  prae/atae  iu-  loeorum  ~  Ad  4  Segatite  in  omnibus, 

J.ciu  i\jm,   VIJJ,  Juic,  XailL  8D 


542  rtRiDfli  PARociUALiCiir 

a  proprio  pafocho,  et  ununi  corpus  morale  cum  monialibus 
efficiunt:  proindeque  eorum  privilegia  participant.  His  porro 
de  causis  S.  C  C.  in  Pennen.  6  lulii  1737  decrevisse  «  Ca- 
»  daver  puellae  educationis  causa  in  monasterio  monialium 
»  commoratae  posse  turtiulari  in  Ecclesia  monialium,  oon  vero 

>  necesse  esse  ut  tumuletur  in  Ecclesia  parochiali  intra  cu- 

>  ius  limites  illa  existit  >.  Nec  consistere  rationem  quae  ex 
adverso  deducitur  ad  educandas  ab  exempta  sepultura  exclu- 
dendas,  scilicet  quod  tamquam  hospites  et  peregrinantes  ha- 
bendae  sint.  Btenim  quamvis  domicilium  non  elegerint  in  mo- 
nasterio,  ibi  tamen  manent  per  tempus  notabile  certoque  suf- 
ficiens  ad  quasi  doniicilium  acquirendum  cui  annectuntur  iura 
parochialia.  Et  Fagnan.  Cap,  significavit  de  parochiis  n.  34 
nihil  aliud  requirere  ut  quis  parochianus  existat  alicuius  Bo- 
clesiae,  nisi  ut  ibi  se  transtulerit  ob  causam  quae  talis  non 
sit,  ut  possit  probabiliter  ex  incontinenti  cessare.  Caeterum, 
et  contra  parochurn  S.  Angeli  stare  naturalem  aequitatem  ; 
quia  aequum  non  esset  funeris  emolumenta  ipsum  percipere, 
qui  defunctis  puellis  extrema  officia  non  praestat. 

Argumentum  sed  magni  ponderis  monialium  favore  de- 
sumi  ex  eo  quod  ipsae  Ecclesiam  S.  Antonii  Abbatis  suis 
sumptibus  restauraverint,  et  quasi  de  novo  construxerint;  cum 
praeter  muros  laterales  nihil  de  antiqua  Ecclesia  remaneat. 
lamvero  Cappellae  patronum  sepulturam  effodiendo  in  eiusdem 
cappellae  loco  quin  Episcopus  et  rector  contradicant,  sepultu- 
rae  ius  et  usum  acquirere  haberi  ex  Riccio  in  praxi  p.  i 
resol.  39  num.  6  Ferraris  V.  Sepultura  n.  151.  Nuilam  sed 
rationem  existere  cur  huiusmodi  priviiegium  religiosis  n^etur. 

In  facto  haberi  sepulturae  electionem  a  oonvictricibus  so- 
lemniter  peractam:  etquoad  puellam  Mariam  Simplicium  de- 
functae  fratrem  a  patre  delegatum,  pro  sepulturae  electione, 
elegisse  Ecclesiam  S.  Antonii.  Neminem  vero  ignorare  patribus 
ius  competere  electionis  sepulturae  pro  filiis  impuberibus  dummo- 
(lo  id  pro  consuetudine  locorum  vetitum  non  sit,  Cap.  Licet  de 
scpult,  in  VI  Barbosa  summa  aposlolica  decret.  V  sepult. 
nuiu.  14  Card.  Petra  ad  Constit.  II  Honorii  III  num.  9f 


tmVM  PAROCHIALK/M  ^H 

HU  omnibus  pro  coronide  acoedere  in  facto  vota  saepius 
emissa  a  dioeceseos  Ordinariis  et  praxis  quani  non  invalidat  lex 
decoemeteriis  publicis.Huiusmodinamque  legem  minime  abstu- 
iisse  regularibus  et  rectoribus  ecclesiarum  exemptarum  ius  se- 
peliendi,  et  emolumenta  occasione  funeris  percipiendi.  S.  C.  C. 
tn  Djrthonen.  Spolii  Manulentionis  et  Redintegrationis  24 
Marlii  1821  et  14  Aprilis  eiusdem  anni  ad  dub.  IV  Ca-' 
merinen.  Fanerum  23  lunii  et  24  Novembris  1821  et  in 
aliis  quampluribus, 

Consuetudinem  demum  removebant  ex  adverso  allatam, 
animadvertentes  in  facto  nonnisi  anno  1822  conservatorium 
S,  Theresiae  intra  parochiae  S.  Angeli  fines  existere  coepisse: 
immo,  si  quae  consuetudo  extitisset,  per  cessionem  parochi 
continuitatem  amisisse.  Certabant  etiam  ut  facta  in  con- 
trarium  allata  de  aliis  monasteriis,  excluderent.  Concludebant 
tandem,  admissa  etiam  diversa  consuetudine  in  monasteriis 
S.  Catarinae  et  S.  Clarae,  eam  ad  conservatorium  S.  There- 
siae  trahi  non  posse;  quia  consuetudo,  quae  stricti  iuris  est, 
de  loco  ad  locum,  et  de  persona  ad  personam  non  extenditur. 
S.  C.  in  Ferentina  Residenl.  22  Novembris  1823%  Videant 
et  in  Terracinen.  Emolument.  23  Decembris  1826  §  Qoin. 
Moron.  Resp.  Canon.  52  n.  7  et  seq.  Cesped.  de  exempt. 
regul.   Cap.  24  dub,  364  n.  16. 

Postremo  loco  addebant  facta  de  aliis  monasteriis  allata 
singularia  prorsus  fore  nec  inde  aliquid  erui  posse  contra 
sanctiones  canonicas:  et  afferebant  causam  oui  titulus  Ripana 
Funeruni  15  Decembris  1858  coram  De  Magno  num.  53. 

Animadversiones  ex  OFFiao.  Ex  oflBcio  innuebatur,  huius 
quaestionis  solutionem  pendere  a  solutione  danda  controver- 
siae,  utrum  nempe  conservatorium  actuaie  S.Theresiae  idem  cen- 
sendum  sit  ac  illud  quod  Sorores  B.  testamento  suo  fundaverant. 
Negata  enim  utriusque  instituti  identitate,  a  neutra  parte  con- 
suetu^^inem  invocari  posse.  Identitate  admissa,  videndun^  esset 
utrum  privilegium  exemptionis  a  couvictricibus  allegatum,  sit 
clarum  et  indubitatum:  prout  illud  quod  pro  Patribns  Congre- 
gationis  Oratorii  demonstratum  est  in  causa    Ripana  ooram- 


S44  lURlOM   PAROCKlALfD^ 

S.  Rota  pefacfa  die  13  Decembris  1858.  Habita  privilegii 
evidentia,  parocho  non  suffragare  facta  quaedam  non  conti- 
nua,  nec  iuris  intentionem  ipsi  sufficere.  At  si  dubium  sit 
privilegiura,  etiamsi  concurrant  actus  quidam  contrarii,  nisi 
sint  longissimi  temporis,  tunc  manutentionem  parocho  dandaiii 
esse,  quia  pro  ipsa  praevalet  iuris  assistentia.  Card.  Petra 
ad  Constit.  IX  Innoc.  III  sert.  unir,  n.  55  et  ad  Con- 
stit.  I  Paschalis  II  sect,  1  n.  39  et ^seq,  Card.  De  Luca 
disc.  5  de  decimis  n.  15  seqq.  Fagnan.  in  .4  lib.  decret.  de 
Verbqr.  significat.   Cap.   16  ohm  n..  15  el  seq. 

Stante  sed  dubio,  inquiiendum  proponebatur  pro  conser- 
vatorio  utrum  ex  gratia  saltem  ,  esset  exemptio  concedenda. 
Cum  enim  Parochus  S.  Angeli  minime  laboret  pro  admini- 
stratione  sacramentorum,  cuius  ratione  quarta^n  funeralem 
aliaquo  emolumenta  parocho  adiudicat  Clemmt.  Dudum  ae- 
quum  non  esse  ut  mercedem  accipiat.  In  facto  haberi  qaod 
inter  educandas  raro  admodum  inveniantur  quae  ad  parochiam 
S.  Angeli  pertineant:  idcirco  non  ipsum  sed  proprios  pqella- 
ruFii  parochos  funera  celebratum  iri:  quod  confusionera  gi- 
gneret  non  exiguam.  His  accedere  Ordinariprum  oranium  infor- 
mationes  et  vota  constanter  conservatorio  propitia. 

Sed  pro  parocho  prae  oculis  habendum  esse,  sacramenta 
ministrantem  ius  sepulturae  yindicare  sibi  posse,  quoties  ad 
ipsum  de  iure  spectet  administratio:  minime  vero  quando  ex 
accidenti  id  faciat.  Pignatelli  tom.  VII  Cons.  63  num.  8.  Nec 
sacramentprum  administrationem  rationem  esse  suffioientem 
cur  coaservatoria  a  parochi  iurisdictione  eximantur  :  secus 
huiusmodi  exemptio  omnibus  conservatoriis  aeque  compete- 
ret.  lamvero  conservatoriis  muherum  nonnisi  gravissimis  de 
ciusis  exemptionem  concedi,  ac  saepius  imposito  aliquo  one- 
re,  in  recognitionem  parochiaUs  auctoritatis.  -S.  C.  C.  in  Se-^ 
tina  27  Aprilis  1765  Briclovim.  26  Nov.  1768  Ferra- 
rien.  Paroo'\ialis  14  Decembris  1816  S.  C.  Ep.  et  Reg. 
in  causa  Civitatis  Plebis  lurium  Paroch.  3  lulii  1676 
Ariniinen.  ecoemptionis  a  iuribus paroch.  18  Augusli  1843 
Fuvo'ici^n,  Exernp.  19    Aprilis  1844.  In  magnis   civitati- 


lUKIUai    PAROCHI.NLICiitf  54.) 

bus  hospitalia  exemptione  gaudere,  sed  infirmos  in  hospifali- 
bus  non  commorari  per  temnus  sufficiens  ad  acquirendam 
parochiar3.  Secus  autera  educandas  quae  etsi  domicilium  ^)a- 
ternum  retineant,  in  parochia  conservatorii  quasi  domicilium 
adipiscuntur:  cuius  ratione  huic  parochiae  subiectae  fiunt,  et 
parocho  ius  acquiritur  ipsis  sacramenta  rainistrandi. 

His  aliisque  amplissime  animadversis  proposita  sunt  re- 
solvenda 

I.  <  An  Parocho  S.  Nicolai  aliqua  competat  potestas  in 
»  Conservatorium  S.  Theresiae  in  casu. 

II.  »  An  Parocho  S.  Angeli  corapetat  ius  funerandi  et  se- 
»  peliendi  convictrices  commensales   et  puellas  in  Conserva- 

>  torio  educationis  causa  degentes,  et  ibidem    absque    sepul- 

>  turae  electione  decedentes  in  casu.   » 

Et  quatenus  aflirmative  ad  2*""  dubium 

III.  <  An  et  quae  emolumenta  spectent  ad  parochum  S.  An- 

>  i>eli  occasione  funeris  Mariae  in  casu. 

IV.  »  An  et  quomodo  annuendum  sit  precibus  pro  gratia 

>  exemptionis  Conservatorii  in    posterum  ad  formam  decreti 

>  Episcopi  G.  ac  pro    remissione    quartae    funeralis  parocho 

>  solvendae  in  casu.  > 

Resolutio.  S.Congregatio  Concilii  quaestione  cognita  die  25 
lanuarii   1873  respondit 

Ad  I.  negatite  et  ampltus. 

Ad  11.  III.  et  IV.  probandum  Decretum  Episcopi  G.  facto 
verbo  cum  Sanctissim^  solula  Parocho  S.  Angeli  quarta 
funerum  Mariae. 

Ex    HIS    OMNIBIIS   COLLIGES 

I.  lus  commune  Parocho  favere,  cui  privative  pertinet  ex- 
trema  Sacramenta  ministrare  intra  limites  suae  paroeciae,  et 
funera  absolvere. 

II.  A  communi  lege  eximi  Regularium  coenobia,  sicuti  et 
inonasteria  monialium  quae  cum  ipsis  habent  privilegiorum 
com  M I  unioationem . 


546  lURICJII   PAROCHIALiUN 

III.  Per  Ordinarii  decretum,  dummodo  graves  adsint  ra- 
tiones ,  etiam  conservatoria  a  iurisdictione  parochiali  eximi 
posse. 

IV.  Exemptionem  dari  quandoque  personis  in  communio- 
nem  viventibus,  si  monasterium  inhabitent  olim  a  religiosa 
familia  possessum,  in  cuius  ecclesia  propria,  mutatis  etiam 
personis,  exemptionis  privilegium  integrum  semper  manserit. 

V.  Ex  plurimorum  auctorum  sententia,  per  Ecclesiae  con- 
structionem  vel  amplam  restaurationem  sepulturae  ius  acquiri, 
parocho  quarta  funerum  reservata. 

VI.  Item  quartam  reservari  parocho  in  educandarum  fu- 
neribuSy  si  in  monasterio  sepulturam  elegerint. 

VII.  Executoris  testamentarii  omnera  potestatem  cessare, 
vix  ac  testatoris  voluntatem  expleverit;  nec  perdurare  eo  quod 
testator  in  executorem  suum  de^xxtaYerit  parochumprotefnpore. 

VIII.  In  casu  S.  C.  Congregationem  saltem  pro  gratia 
S.  Theresiae  Conservatorio  exemptionem  concessisse. 


»47 
SUSPBNSIONIS 


Die  27  Februarii  1S75. 

Cuni  anno  1870  Sacerdos  Ludovicus  S.  Parochus  iter  fa- 
ceret  super  currum  ob  repentinam  et  fortuit  im  pulveris  tor- 
mentarii  explosionem  sinistram  amisit  manum;  eo  quod  illa 
explosione  adeo  confracta  fuerat  ut  ad  eius  amputationem 
devenire  oportuerit.  Bx  quo  factum  est  ut  Sacerdos  irregula- 
ris  evaderet;  sed  dispensationem  a  S.  Sede  exposcens  illam 
obtinuit. 

Attamen  Archiepiscopus,  eiusmodi  arrepta  occasione,  eum 
paterne  monuit  ut  parochiali  muneri  nuncium  mitteret;  quod 
facere  renuit  Sacerdos,  paterna  consilia  haud  sequutus. 

Interea  evenit  ut  vertente  menso  Februario  anni  1871 
apud  Curiam  Archiepiscopalem  plures  expositae  fuerint  que- 
relae  quoad  eius  vitae  turpitudinem.  Quibus  evenit  ut  pro- 
cessus  institueretur  a  quo  emergere  asseruit  Archiepiscopus 
1 .  quod  ipse  per  impias  susurrationes  identidem  suggeslas 
pacificam  duorum  coniugum  cohabitationem  subvertere  at- 
tentaverit,  eum  ad  finem  ut  muUerem  procliviorem  redderet 
ad  turpe  cum  ipso  commercium  ineundum.  2.  Quod  mulierem 
aliam  iteratis  vicibus  ad  adultcrium  cum  ipso  committendum 
pellexerit,  promittendo  ipsi  retributionis  instar  applanatio- 
ncm  difficulfatum,  quae  malrimonio  frotris  dictae  mulieris 
obstare  videbantur.  3.  Quod  aliam  in  servitiis  apud  ipsum 
constifutam  impraegnaverit,  et  nonnisi  suppeditata  largiori 
dofn  iuvenem  permoverit,^ut  dictam  mulierem  uxorem  duceret ^ 
progenitam^ue  ab  ipsa  prolem  ut  suam  agnosceret.  4.  Quod 
a  tribus  iom  annis  scandalosum  contubernium  habeat  cum  bi'- 
nis  mulieribus,  quarum  una  anno  1870  intra  domum  paro- 
chialem  prolem  pepereratj  et  altera  tumidum  iam  gestnbat 
ventrem.  5.  Qaod  ad  turpia  in  confessionali  sollicitav^rit . 
6.   Tandem  quod  in  publico  diversorio ,  vulgo  «  Locanda  » 


548  si/sPKNsionis 

m  sucietale  duarum  puellarum  pernoctavertt,  et  cum    una 

ex  ilVs  in  leclo  iacens  fuerit  depvelienms. 

Archiepiscopus  ob  id  sui  muneris  esse  censuit  seqnens  in 
eum  ferre  decretum.<  1.  A  mom^nto  quo  praesens  decretuia 
nostrum  admanuafum  tihifuerit,  suspendimus  te  abomnibus 
sine  exceptione  sacris  functionibus  tn  quocumque  loco  per^ 
agendis ,  omniaque  curae  animarum  negocia  fibi  subtrahimus. 
2.  Privamus  te  benefcio  7.  inde  a  die  qua  decretum  prae- 
sens  in  vim  iudicati  abiverit,  de  quo  suo  tempore  specialiter 
informaberis .  3,  Urgemus  simul  ut  non  solum  capellaniae 
(Paroeciae)  I.  sed  et  totius  B.  territorium  deseras,  et  in 
honesto  aliquo  loco  extra  B.  sedem  figas,  Hts  demum  con^ 
ditionibus  per  te  impletis  ad  C.  R.  regim^n  Nos  converfe- 
mus,  ut  ob  infelicem  defectum  brachii  pensionem  pro  susten- 
tatione  tua  necessariam  tibi  exoperemur.  S.  Curam  anima" 
rum  in  I.  a  momento  admanuati  huius  decreti  in  cooperatorem 
praesentem  R.  loannem  F,  transfundimus,  cui  adm^odum 
R.  decanus  e  mandafo  nostro  in  praesentia  duorum  aut 
plurium  honestorum  parochianorum  Ecclesiae  et  paroeciae 
regimrn  tradef.^ 

Parochus  appellavit  ad  ecclesiasticum  Tribunal  Olomucense 
a  S.  Sede  ad  hoc  institutum;  et  per  huiusmodi  appellationem 
iudicii  alea  paulisper  immutata  fuit.  Siquideni  Tribunal  hoc 
ad  tramites  iuris  Canonici  re  perspecta  decrevit  processum 
ab  Archiepiscopali  curia  L.  institutum  nuUitate  laborare 
1 .  quia  reus  numquam  ad  audiendos  testes,  et  ad  eorum  iusiu- 
randum  vocatus  fuerit.  2.  quia  uti  testes  auditi  fuerint  ipsi- 
met  accusatores.  3.  quia  testes  adhibiti  deposuerint  de  auditu, 
et  nonnisi  singulares  extiterint.  4.  quia  omnis  aditus  ei  in- 
terclusus  fuerit  ad  sui  defensionem  peragendam,  cum  testes 
ab  eo  adducti  haud  fuerint  auditi.  Hac  de  re  sententiam  k- 
tam  revocavit  quoad  parochiae  privationem,  caetera  autem  quae 
administrativam  primi  iudicis  iurisdictionem  respiciunt,  ad 
tramites  S.  Concilii  Tridentini  intacta  reliquit. 

Tum  accusatores  iidem  ab  hac  sententia  ad  Pragae  Tri- 
bunal,  pariter  ad  id  a  S.  Sede  Tnstituturii,  provocarunt;  sed 
malis  ommibusy  eoquod  Trihunal  istud  sententiam  a  Tribanali 


SUSPENSIONIS  iJ49 

Oloiniicensi  latam  confirmavit,  illud  tamen  adnotatum  voluit, 
videlicet  Archiepiscopuai  quoad  suspensionem  iure  sud  usum 
fuisse  ad  tradita  per  S.  Concilium  Tridentinura  Seiss.  14.  c.  1. 
de  reformot.  hinc  Parocho  recurrendum  esse  exhac  parte  ad 
S.  Sedem.  Bquidem  Parochus  S.  C.  C.  obtulit  interea  preces 
ad  id  ut  suspensio  contra  eum  ah  ArchiepiscfBpo  lata  deleretur ; 
quae  dispensationem  ab  irregularitate  obtentam  frustraneani 
inutilemque  retldit. 

Precibus  eiusmodi  acceptis  scriptum  fuit  ad  Archiepiscopum 
ut  S.  Congregationem.Concilii  de  hac  re  informaret  simulque 
suam  panderet  opinionem.  Praeter  ea  quae  superius  relata 
fuerunt,  Archiepiscopus  respondens  addidit  etiam  omnes  paro- 
chiae  proventus  in  praesens  perci|>i  a  parocho,  exceptis  Mis- 
sarum  legatis,  nec  non  reditibus  ad  cultum  servitiumque  Bc- 
clesiae  destinaiis ;  qui  parochiali  Vicario  tribuuntur ,  vehiti 
retributio  quaedam  personaHs  pro  illius  opera  et  labore.  Re- 
ceptis  Archiepiscopi  Litteris  informatoriis  sub  die  8  lulii  1873 
resciiptum  fuit  -  Ponatur  in  ftlio,  et  nolificetur  Archi^pfsco- 
2)0,  qui  moneal  partes,  ei^que  praefigat  congruiim  termin  ni 
ad  deducendum  iura  sua  coram  S.  C.  Congregatione,  et  de 
resuUantibus  certioraret. 

Archiepiscopus  de  hoc  per  litteras  certioratus,  retuht  in- 
terea  temporis  Parochum  furti  accusatum  fuisse  penes  hAica 
tribunaHa,  et  ob  id  esse  in  votis  eius  ut  exitus  iudicii  expe- 
ctaretur.  His  cognitis  S.  C.  C.  rescripsit  -  Eidem  ArrJtiepiscopo 
qui  referat  an  rrim^^n  furti  de  quo  agilur  sit  simplex  vrl 
qualificatum,  et  an  agatur  de  re  mogni  vel  parvi  voIuj  i^-. 
Archiepiscopus  respondit:  furtum  attingere  centum  florena  quae 
a  scrinio  ablata  fuerunt ;  et  huius  criminis  reum  a  sex  ad 
duodecim  menses  carceris  poena  plecti.  Verum  litteris  nuper- 
rimis  ahsolutum  fuisse  parochum  a  laico  tribunali  significavit. 

Ea  quae  favork  Parochi  prostant 

in  huius  Presbyteri  defensione  ex  officio  peracta  animad- 
versum  est,  Archiepiscopi  decretum  semper  videri  labe  nuUi- 
tatis  infici,  sive  suspensio  de  qua  in  casu  habeatur  uti  cen- 


550  susPENsioNrs 

sura  vel  uti  poena.  Si  libeat  enim  uti  censura  illam  haberi  indu- 
bium  esse  iuris  solemnitates  requiri  nec  non  monitiones  praeser- 
tini  ad  evincenddm  contuinaciam  iuxta  DD.  sententiain  ,  ct 
C.  Tridentini  dispositionem;  potissimum  in  cop.  6,  Se$s.  21. 
Eos  vero  qui  lurpiter  et  scandalose  vivunt,  posfquam  praemo- 
niti  fuerint,  coerceant  ac  castigenty  et  .si  adhuc  (post  monitio- 
nem)  incorrigibiles  in  sua  nequitla  p^rseverent,  eos  beneficiis 
iuoota  Sacrorum  canonum  conslitationes,  exemptione  et  appeU 
lalione  quacumque  remota^privandi  farultatem  habeant.  Si  vero 
uti  poena  consideretur  tunc  licet  monitiones  impune  sperni  pos- 
sint  ut  comrauniter  seutiunt  Barbosa  in  cap.  Romana  de  senten- 
tia  excommunicat.  in  6  n.  5  et  seq.  Van  Espen  tom.  10  in  tror 
ctatuderecursucap.3.%.4.  ettom.'4,part.3.  tit.  ll.cap.li. 
de  suspens.  Monacelli /brmWar.  leg.p.  2.  tit.  2.  for.  8.  n.  21. 
Maschat  inslit.  can.  lih.  5.  tit.  39.  §.  3  n.  47.  Pignatelli 
tom.  10.  consull.  10.  n.  3.  et  alii  plures;  attamen  vel  ordo 
iudiciarius  foret  servandus,  vel  saltem  de  imputationum  ca- 
pitibus  cum  reo  comraunicandum  ne  gravissima  poena  inde- 
fensus  afficeretur,  quod  profecto  ab  omni  aequitale  alienum 
esse  omnes  norunt.  Cum  itaque  nec  monitiones,  nec  ordo  iu- 
diciarius  in  themate  servatus  fuerit,  ut  ex  factorum  historia 
deprehenditur,  sponte  sua  fluere  videtur  decretum  in  casu  nul- 
litate  laborare,  ideoque  etiam  ex  hac  parte  appellationis  iu- 
dices  iUud  annuUare  coacti  fuissent. 

Nullara  eis  difficultatera  ingerere  potuisse  caput  1.  Sess.  14 
Sacrosancti  Concilii  Tridentini;  siquidem  ex  actis  minirae  erui 
posse  iUud  latura  fuisse  vel  causis  nobis  notis  vel  ex  infor^ 
mata  conscimtia,  ceu  in  more  et  praxi  positum  esse  quisque 
noscit.  Praeterea  caput  illud  ad  rem  minime  facere  videtur, 
ibi  enim  loqui  S.  Synodum  de  criminibus  occultis,  in  theraate 
vero  asserta  crimina  publica  fuisse  in  propatulo  esse.  Multo- 
que  rainus  ad  rem  facere  cap.  1  Sess.  22  dicti  Concihi  Tri- 
dentini,  quandoquiden)  ibi  mandat  dicta  S.  Synodus,  quod  ap- 
pellatio  interposita  executionein  sententiae  suspendere  non 
valet,  Barbosa  in  dict.  cnp.  citatae  Sessionis.  Quare  concludi 
pos^xf  videtur  decretuni  Curiae  L.  nullura  fuisse  etiara  quoad 
suspensionem  et  a  iudicibus  appellationis  processus  quoad  banc 
partem  annuUandus  quoque  fuisset. 


SUSPKNSIONIS  531 

Ea  q*  ak  contra  Parochum  prostant 

Veruni  ex  opposito  haec  animadverti  p  ^se  videntur.  Quam- 
vis  decretum  Archiepiscopi  neque  ex  causis  nobis  cognilis , 
neque  ex  informata  conscientia  latum  fuisse  videatur,  tamen 
ex  omnibus  circumstantiis  et  adiunctis  illud  in  vim  Cap.  1. 
Sess.  14.  de  Reformnt.  Concilii  Tridentini  prolatum  fuisse 
forle  dici  potest.  Patet  enim  ex  eo  facultatem  Episcopis  tri- 
butarn  esse  poena  suspensionis  plectendi  Clericos  ex  qtiacum- 
qne  rausa  eham  ob  occuHum  crimen  quotnodolibet ,  eti^m 
exfmiudiciahtrr,  docent  communiter  SS.  Canonum  interpretes. 
F'ir/nan.  in  rap,  ad  aures  de  tcmp.  Ordin.  n.  12  et  seq. 
Gonzalez  in  Decretal.  Hb.  l.ti(.  11.  in  Cap.  extenore  n.  15. 
lienedictus  XIV  de  Synod.  Dioecesan.  lib.  12  cap.  8.  num.  3. 
ul)i  phires  affert  S.  C.  Congregationis  resolutiones  et  inter 
alJM^  Caprifanam  16  Dec.  1730  et  Oritan.  seu  Tarentinam 
20  Auijusti  1735.  Audiatur  Benedictus  XIV  citato  loco.  Con- 
cilium  Tridentinum  decrevit:  «  Ei  cui  ascensus  ad  sacros 
»  Ordines  a  suo  Praelato,  ex  quacumque  causa,  etiam  ob  oo- 

>  cultum  crimen,  quomodolibet,  etiam  extraiudicialiter,  fuerit 

>  interdictus,  aut  qui  a  suis  Ordinibus,  seu  gradibus,  vel  di- 

>  gnitatibus  ecclesiasticis  fuerit  suspensus;  nuUa  contra  ipsius 

>  Praelati  voluntat^m,  concessa  licentia,  de  se  promoveri  fa- 

>  ciendo,  aut  ad  priores  Ordines,  gradus ,   et  dignitates,  sive 

>  honores  restitutio  refragetur.  >  Ex  quibus  verbis  colligitur 
posse  Episcopum  ob  occultum  crimen^  etiam  extraiudicialiter 
cognitum  non  solum  Clericis  prohibere  ascensum  ad  su^ 
periores  Ordines,  sed  etiam  a  suscepfi  iam  Ordinis  mini- 
sterio  eosdem  interdicere;  quamvis  enim  in  secunda  decreli 
parte,  ubi  de  suspensione  est  sermo  non  ilerentur  illa  verba 

€  etiam  ob  occultum  crimen,  quomodolibet,  etiam  extraiudicia- 

>  liter  >  constans  nihilominus  et  perpetua  S.  C.  Concilii 
sententia  fuit,  ob  continuationem  ser^nonis,  censeri  repetitam 
eamque  utrumque  casum  complec.fi.  Adeo  porro  verum  est, 
pnsse  EpiS''opumj  ex  causa  sibi  nota  Clericum  interdicere 
tani  sacrorum  exercitio ,  quam  ascen^u  a4  altioris  Ordinis 


552  >l  8I>.  FISIONIS 

gradum^  itl  wque  tcncatur  causam  suspensa  nis  •  seu  deli- 
ctum  manif"stare  ipsi  reo,  S'*d  tantnm  Sedi  Aposlolicac,  si 
suspmsus  ad  eam  recursum  habucrit, 

Nec  obstare  videtur,  quod  in  themate  crimina  Parochi 
minime  occulta,  sed  potius  publica  essent,  ut  apparuit  ex  pro- 
cessu  in  ipsum  instituto.  Animadverti  siquideni  posset,  in  iuro 
clausulam  ex  quacumque  causa  utpote  universalem  comprehen- 
dere  nedum  occulta,  sed  publica  etiam  crimina,  ceu  S.  Con- 
gregatio  Concilii  in  Lucionen,  tradit,  ubi  adductis  auctorita- 
tibus  statuitur,  quod  si  delicta  publica  raixta  sint  occultis  possit 
Episcopus  occulta  persequi  in  vim  Tridentini  Decreti.  In  facto 
vero  observandura  foret  singula,  quae  parocho  obiiciebantur , 
et  causam  suspensioni  dederunt ,  minime  publica  et  notoria 
fuisse  sed  nonnuUa  etiam  occulta.  Atqui  S.  C.  Concilii  in 
Perusina  remotionis  Vicarii  Curati  26  Septembris  1795 
suspensionem  sustinendam  esse  respondit  in  vim  dicti  capitis  1 
Sess.  14  quamvis  super  delictis  praemissum  fuisset  testium 
examen.  Exinde  clarum  erurapere  videtur,  quod  bene  se  ges- 
serit  nedum  Archiepiscopus,  sed  et  iudices  appellationis,  quin 
subsumi  posset,  quod  latum  suspensionis  decretum  latum  haud 
fuerit  ex  informata  cons^Aentia ,  siquidem  praeterquamquod 
id  subintelligendum  ex  natura  sua  veniat,  illud  est  anirna(f- 
vertendum  huiusmodi  vocabula  haud  ex  iure  sed  potius  ex 
praxi  descendere. 

Si  tandem  Archiepiscopalis  decreti  verba  serio  conside- 
rentur,  illud  manifestum  ap|)arere  videtur,  quod  suspensionera 
tulerit  extra  formam  iudicii:  privationem  autem  in  iudicii  for- 
ma:  ait  enim  «  A  momento,  quopraesens  decrelum  nostrum  ad- 
m^muatum  tibi  fuerit,  susppndimus  te  ab  omnibus  sine  exce^ 
ptione  sacris  functionibus  in  quocumque  loco  peragendis, 
omniaque  curae  animarum  negocia  subtrahimus.  >  Quoad 
privationem  ex  adverso  his  usus  est  verbis  <  Privamus  te 
benefcio  L  inde  a  dic,  quo  decretum  praesens  in  vim  iu- 
dicati  abiverit,  de  quo  suo  tempure  specialiter  informaberis.> 
Qitare  patet  nuUas  iuris  soleinnitntes,  nuUas  monitiones  ab  eo 
praemittendas  fuisse  Huiusinodi  .nim  actus  non  ad  conten- 
tiosara  iurisdictionem,  sed  ad  politicam  et  correctionalem  per- 


strd^ERsroiins  Sf>3 

finere  videfur,  cuius  exercitium  arbitrio  et  prudentiae  Episcopi 
reinissum  est.  Quandoquidem  nil  magis  contrarium  et  noxiuni 
praesertim  in  regimine  spirituali  Dioecesis,  quam  scandalum; 
hinc  prudens  esse  relinquere  Magistratui  Ecclesiaslico  arbi' 
trium  agendi  vel  in  forma  iudiciali  pro  delictis,  vel  pro  cir 
cumstantiis  in  forma  mere  politioa  et  correctionali,  ceu  tradunt 
Barbosa  m  cap.  1  de  offic,  et  potesf.  Episcopi  Gonzalez  in 
cap.  28  de  offic.  et  potest.  n.  2.  et  8.  Berard.  part.  2  dis 
sert.  3.  cap.  5  de  suspens.  censur.  Quapropter  concludi  possc 
videtur  bene  se  gessisse  Episcopuru,  et  iudices  appellationis, 

Hisce,  aliisque  praenotatis  prudentiae  et  sapientiae  EE.  CC. 
remissum  fuit  sequens  enodandum 

DaMuin. 

An  sustineatur  suspensio  tn  casu. 
Resolutio.  Saera    Congregatio   Concilii    die   27  Pebrua- 
rii   1875,  caus^  cognitA.,  respondere  censuit. 
Affirmative. 

Ex   QUIBUS    COLLiaES: 

I.  Episcopura  posse  ex  causa  sibi  nota  int^rdicere  clerioum 
sacrorum  exercitio;  neque  teneri  causam  suspensionis  vel  de- 
lictum  ipsi  reo  pandere,  sed  solura  Sedi  Apostolicae,  casu  quo 
suspensus  ad  eam  recursum  habuerit. 

II.  In  themate  nullas,  videtur,  praemittendas  fuisse  moni- 
tiones,  nuUasque  iuris  solemnitates,  dum  actus  Ordinarii  ma- 
gis  pertingeret  iurisdictionem  politicam,  quam  contentiosam. 

III.  Suspensionem  duplici  modo  considerari  posse  quoad  ap- 
plicationem;  vel  uti  censuram,  vel  uti  poenam:  uti  censuram 
requiri  omnino  monitiones,  uti  poenam  eas  minime  requiri. 

IV.  Ex  doctrina  S.  C.  C.  pluries  confirmata,  videtur  Epi- 
scopum  vi  decreti  Tridentini  Sess.  14  cap.  1.  persequi  posse 
delicta  oc^ulta  si  his  etiam  peccata  publica  admixta  sint. 


ttii 

EX  S.  POENITENTIARIII  APOSTOLICII 


SUPER  DUBIIS  (1)  NONNULLIS 

mDICTUM   lUBILAEUM    RBSPICIBNTIBU3 
DEOLAEATIOVTBS 

I.  Si  Ecclesia  designata  pro  visitationibus  implendis  ad 
lubilaeUii)  luerandum  angusta  sit  ita  ut  omnes  christifideles 
processionaliter  eam  visitantes  haud  capere  valeat;  quaeritur 
an  ii  qui  ingredi  nequeunt  onus  visitationum  impleant? 

R.  Fideles  in  processionibus  extra  ianuas  Ecdesiae^  aut 
Oratorii  ob  tllius  angusliam  remanentes,  et  cum  aliis  oran- 
ies,  unum  corpus  moraliter  efformare,  ac  proinde  visitatio^ 
ni  pro  lucrando  lubilaeo  satisfacere. 

W.  Ordinarius  quidam  quaesivit  an  censeri  possint  veluti 
processiones  ad  quatuor  Ecclesias  dasignatas  pro  lubilaeo  lu- 
orando,  visitationes,  quas  ille  peragit  una  cum  Capitulo  et  Se- 
minario  in  vestimentis  haud  choralibus  sed  nigris,  psallendo 
voce  submissa;  et  proinde  an  sit  in  suo  arbitrio  numerum 
visitationum  imminuere,  sicuti  est  in  sua  facuitate  eas  immi- 
nuere,  quae  processionaliter  fiunt, 

R.  Quatenus  processiones  fieri  nequeant  more  solito,  a/*- 
firmalipe. 

III.  An  religiosi  lubilaeum  lucrari  valeant  peragentes  in 
propria  ecclesia  visitationes  ad  id  praescriptas  ? 

R.  Negative. 

IV.  Religiosus  qui  iam  visitationes  in  propria  Ecclesia 
implevit,  ut  supra,  et  eas   iterare  debeat,   poterit  ne   in  sua 

(1)  Alia  bniosmodi  prostani  pag.  266,359,  et  485  Volmninis  praesentifl* 


DECtilRAriOHrES   rtBILAKU.W   RESPICIE^TES  f>!(S 

confessione  privilegiis  frui  per  Encyclicam  concessis  si  his 
nondum  usus  fuerit? 

R.  Affirmative. 

V.  An  satisfaciat  duplici  praecepto  confessionis  annualis 
et  lubilaei  ille  qui  confessorem  adit  duabus  vicibus  in  ordine 
ad  unicam  absolutionem  ? 

R.  Negative. 


RUSSICI  IMPERII  SUPER  IUBIL\BO 

Saactissiraus  Doitinus  Pius  Papa  Nonus  adductus  paferna 
sollicitadine,  gravibuftque  circurastantiis,  in  quibus  Catholici 
in  Imperio  Russico  degentes  versantur,  et  cupiens  ut  omnes 
Christifideles  in  eodem  Imperio  commorantes  apud  quos  Apo- 
stolicae  de  lubilaieo  Maximo  Litterae  promulgari  non  potue- 
runt;  indicti  tamen  lubilaei  gratia  frui,  ipsamque  eo  quo 
possint  modo  consequi  valeant,  per  officium  huius  Sacrae 
Poenitentiariae  omnibus  praedicti  Imperii  Ordinariis,  Paro- 
chis  et  Confessariis  rite  approbatis,  gratiam  et  communionem 
cum  Apostolica  Sede  habentibus  declarat,  et  Apostolica  Au- 
ctoritate  facultates  necessarias  ac  opportunas  concedit,  ut 
favore  praedictorum  Fidelium,  ad  effectum  lubilaei  assequen- 
di,  iniuncta  ad  ipsum  lucrandum  opera,  pro  sua  prudentia, 
et  prout  necessitas  postulaverit,  reducere  vel  in  alia  religio- 
nis  aut  caritatis  opera  commutare  possint,  servata  ubi  fieri 
valeat.  alicuius  Ecclesiae  vel  puWici  Oratorii  visitatione,  et 
firmis  remaneiitibus  reliquis  omnibus  Apostolicis  de  eodem 
lubilaeo  dispositionibus,  quae  in  encyclicis  litteris  die  24  De- 
ceinbris  anno  ela|)so  editis  continentur,  tum  quoad  Confessio- 
nis  et  Sanctae  Communionis  Sacrameata,  tum  quoad  alias 
gratias  et  facultates  ad  spiritualem  Fidelium  utilitatem,  eius- 
deni  lubilaei  occasione  concessas,  in  contrarium  facientibus 
etiam  individua  et  speciali  mentione  dignis  non  obstantibus 
quiliuscumque. 

Romae  ex  S.  Poenitentiaria  die  7  Maii  1875. 

A.  C.  Panebianoo  P.  M. 
L.  Peirano  Secretarius. 


557 

LH  rRRAE  APOSTOMCAB 


ARCHIEPISCOPO  NEAPOLITANO,  ALMOQUE  THEOLOGORUM  COLLEOIO  CU- 
PIENTIHUS  ANOELICUM  DOCTOREM  OMNIUM  UNIVBRSITATUM  , 
OYMNASIORUM,  ET   COLLEOIORUM   PATRONUM   CONSTITpKRB. 

PIUS  PP.  IX. 

Dilecte  Fili  Noster,  Venerabiles  Fratres  et  Dilecti  Filii 
Salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Nemini  certe  res  litteraria  disciplinaeque  altiores  totaque, 
qua  late  patet,  scientia  commendaretur  aptius,  quam  Sancto  illi 
Doctori,  qui.  angelico  ferme  intellectu  ditatus,  ita  scripsit  de 
humanis  divinisque  rebus,  ut  ab  ipso  Domino  Nostro  diserte 
probari  raeruerit.  Laudamus  itaque  desiderium',  quo  petitis, 
ipsum  Patronum  constitui  Universitatibus  oranibus,  Gymnasiis 
et  Collegiis;  at  cum  haec  vota  totum  respiciant  prbem,  vos 
siinul  animadvertere  gaudemus,  id  undique  petendum  esse,  ut 
res  iuxta  eorum,  ad  quos  pertiuet,  suifragium  rite  decernatur. 
lam  vero  contentio,  quam  passim  excitatam  laeti  conspicimus, 
exigendi  philosophicas  theologicasque  disciplinas  ad  scholasti- 
cara  methodum,  suadere  videtur,  huiusmodi  postulata  crebriora 
in  dies  fieri  debere;  quod  certe  assequetur,  ut,  honore  multo 
splendidiore,  Sancto  Doctori  ab  omnibus  expedito  Patronatus 
universalis  studiorum  ab  hac  Sancta  Sede  deferatur.  Non  am- 
bigimus  autem  quin  ipse  e  coelo  sit  amplam  relaturus  gra* 
tiam  egregio  desiderio  vestro,  atque  ita  sit  adfuturus  conven- 
tibus  laboribusque  vestiis,  ut  veri  et  optimi  eius  discipuU  ab 
omnibus  haberi  mereamini.  Interim  superni  favoris  auspioein,  et 
praecipuae  Nostrae  benevolentiae  pignus  vobis  omnibus  Apn- 

Acia  Tom.  VIII,  /a$e.  XCIV.  ^U 


S5S  irttEBAE  kP6sroiicAt 

stolicam  Benedictionem  peramanter  impertimus.  —  Datura  Ro- 
mae  apud  S,  Petrum  die  3  Maii  anno  1875.  —  Pontificatus 
Nostri  Anno  Vigesimonono  —  PIUS  PP.  IX.  —  Dilecto  Fi- 
lio  Xysto  S.  R.  E.  Card.  Riario  Sforza  Arch.  Neap.,  Venera- 
bilibus  Fratribus  Praesulibus,  et  Dilectis  Filiis  Almum  Neap. 
Theologorum  Collegium  constituentibus. 


CLERO  TENETENSI    QUI   SPIRITUALIA    EXERCITIA    IMPLEBAT    MITTENS 
S.  PONTIPICI  R.  UTTERAS  FILIALIS  APPECTUS  PIDEIQUE  PLENAS. 

PIUS  PP.  IX. 

Dilecti  Filii,  Salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Si  Spiritus  Dei  Spiritus  est  concordiae  et  unitatis,  gratula- 
mur  vobis,  Dilecti  Filii,  ipsum  in  spirituali  recessu  confirmatum 
fuisse  in  cordibus  vestris  largiterque  sic  effusum,  ut  e  litte- 
ris  vestris  aperte  prodat.  Hoc  potissimum  expetebat  a  fideli- 
bus  Apostolus,  quos  perfecte  consentientes  in  eodem  sensu  ea- 
demque  sententia  desiilerabat;  et  id  Nos  in  vobis  conspicere 
gaudemus,  quos  adeo  devinctos  huic  veritalis  cathedrae  disci- 
inus,  ut  adversa  quaevis  perferre  potius  decreveritis ,  quam 
ab  eius  Obsequio,  sententia,  documentis  vel  hilum  recedere. 
Acerrimo  quidem  bello  pulsamur  undique;  at  cum  victoria  quae 
vincit  mundum  sit  fides  nostra;  si  eamdem  caritatem  haben- 
tes  idipsum  sentiamus  omnes  atque  dicamus  unanimes,  pro- 
fecto  confundemus  inimicos  Dei  et  Ecclesiae  irritosque  fade- 
mus  eoruni  conatus.  Officia  propterea  vestra  coUatitiumque 
munus,  quo  filialis  pietatis  sensus  illis  significatos  confirmare 
voluistis,  iucundissimo  et  pergrato  excepimus  animo;  potissi- 
mum  cum  eiusuiodi  studium  erga  hanc  Petri  cathedram  non 
mediocrem  portendere  videatur  fructum  ministerio  vestro.  Hunc 
itaque  vobis  animarum  amplissimum  optamus,  dum  superni  fa- 
voris  auspicem  et  paternae  Nostrae  benevolentiae  pignus  Apo- 
stolicam  Benedictionem  vobis  omnibus,  Dilecti  Filii,  peraman- 
ter  impertimus.  —  Datum  Roraae  apud  S..  IPetrum,  die  29 
Mrtrtii  I875.  Pontificatus  Nostri  Anno  Vigesimonono. 

PIUS  PP.  IX. 


ItttEHAE   APOSlOLftA^  559 

BILECTO   FILIO   PRBSBYTERO   lACOBO   MARGOTTI 
SCRIPTORI   EPHEMBRIDIS    TAURINENSIS,  CUI    TITULUS 

L'  Unitd  CaUolica 
PIUS  PP.  IX. 
Dilecte  fili,  salutem  et  apostolicam  henedictionem. 

Tot  inter  praeclara  testimonia,  quibus  Ecclesiae  filii  suum 
Nobis  obsequiura  et  affectum,  anniversaria  die  natalis  Nostri 
redeunte,  Nobis  declararunt,  perlibenter  accepimus  vota,  gra- 
tulationes  et  dona,  quae  christifideles  Italicae  huius  regionis, 
Bpiscopis  praeeuntibus,  Nobis  deferri  voluerunt  tuo  ministe- 
rio,  quaeque  perpetuae  memoriae  commendata  extant  in  pre- 
tiosis  voluminibus  per  dilectum  filium  fratrem  tuum  Nobis 
in  Alma  hac  Urbe  reverenter  oblatis.  Vere  grata  ac  iucunda 
fuit  Nobis  haec  publica  pietatis  et  amoris  significatio,  quae 
profecto  tam  insignis  et  splendida  non  extitisset,  nisi  intime 
ac  penitus  in  catholicis  italis.  religionis  amor  et  constans  in 
hanc  S.  Sedem  devotio  flagraret,  et  in  te,  dilecte  fili,  fervens 
ille  zelus  vigeret,  quo  diuturno  ex  tempore  naviter  ac  alacri- 
ter  Ecclesiae  causae  famularis.  Excipe  igitur  in  his  litteris 
novum  laudis  et  peculiaris  dilectionis  Nostrae  testimonium  , 
atqiie  apud  omnes,  qui  vota  et  munera  sua  Nobis  tua  opera 
exhibuerunt,  quique  Nos  tam  araanter  solari  contendunt,  pa- 
ternae  Nostrae  caritatis,  et  gratissimae  voluntatis  sensus,  eo- 
dem  affectu,  qno  illorum  Nobis  araorem  declarare  consuevisti, 
Nostro  nomine  effundas.  Per  te  ipsi  sciant,  Nos  illorum  re- 
ligionis  et  fldei  illustribus  spectaculis  impense  delectari,  quae 
hanc  miseram  Italiam  exornant  ac  decorant,  quaeque  efficiunt 
ut  eos  tanquam  gaudium  et  coronam  Nostram  libenter  in- 
tuearaur.  A  Deo  autem  clementissimo  exposcimus,  ut  eos  omnes 
et  hano  regionem  potius  respiciat  ac  protegat,  ac  det  eis 
uberrimam  meritorum  suorura  erga  Nos  mercedem  ac  soli- 
dam  virtutem  ad  feliciter  superandos  hostes,  qui  insurrexe- 
runt  contra  Dominum  et  contra    Christum    eius.   Sit  autera 


.560  tlTtEBAE   A*OSTOLl<!A« 

auspex  omnium  gratiarum  et  pigaus  ardentissimae  caritafis 
Nostrae  apostolica  benedictio,  quaia  tibi,  dilecte  fili,  cunctis- 
que  Pastoribus  ac  fidelibus,  quorum  te  hortatore  ac  interprete 
oblationes  excepiraus,  peramanter  ac  ex  intimo  corde  in  Do- 
mino  impertimus. 

Datura  Romae  apud  S.  Petrum  die  19  maii   anno  1875. 
Pontificatus  Nostri  anno  vigesimonono. 

PJUS  PAPA  IX. 


R.  p.  D.  d'avanzo  episcopo  calven.  theanen. 

CIRCA    LINOUAM   LATINAM. 

PIUS  PP.  IX. 

Venerabilis  Frater, 
salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Quo  libentius  ab  orbe  catholico  indicti  a  Nobis  lubilaei 
beoeficium  fuit  exceptura,  Venerabilis  Frater,  eo  uberiorera 
iade  fructum  expectandum  esse  confidimus,  divina  favente  cle- 
mentia.  Grati  propterea  seasus  aaimi ,  quos  hac  de  causa 
prodis  ,  iucuade  excipimus  ,  Deoque  exhibemus  ,  ut  emo- 
lumeatum  laetitiae  a  te  coaceptae  respondeas  Dioecesibus 
tuis  concedere  velit.  Acceptissimam  autera  habemus  eruditaro 
epistolara  a  te  concionatam  de  raixta  latinae  linguae  institu- 
tione.  Scitissirae  naraque  ab  ipsa  vindicatur  decus  christianae 
latinitatis,  quam  raulti  corruptionis  insimularunt  veteris  ser- 
monis;  dum  patet,  linguam,  utpote  inentis,  morum,  usuum  pu- 
blicorum  enunciationera,  necessario  novam  induere  debuisse 
formam  post  iavectam  a  Christo  legem,  quae  sicuti  ooasor- 
tiura  huraaaura  extulerat  et  refiaxerat  ad  spiritualia,  sic  indi- 
gebat  nova  eloquii  indole  ab  eo  discreta,  quod  societatis  car- 
aalis^,  fiuxis  taatura  addictae  rebus,  iageaium  diu  retulei^at. 
Cui  quidera  observatioai  spoate  suifragata  suni  recensita  a 
te  solerter  monumenta  singulorura  Ecclesiae  saeculorura;  quae 
dum  exordia  novae  forraae    subiecerunt   oculis,  eiusque  pro- 


LITT.RAE   APOSrOLICAE  i>GI 

gressiini  et  praestantiani,  simiil  docuerunt  constanter  in  more 
fuisse  positum  Ecclesiae,  iuventutern  latina  erudire  lingua  per 
raixtam  sacrorura  et  classicorum  auctorum  lectionem.  Quae 
sane  lucubratio  tua  cuiil  diremptam  iam  disceptationem  cla- 
riore  luce  perfuderit,  efficacius  etiam  suadebit  institutoribus 
adolescentiae,  utrorumque  scriptorum  opera  in  eius  usum 
esse  adhibenda.  Hunc  Nos  labori  tuo  successum  ominamur; 
et  interim  divini  favoris  auspicem  et  praecipuae  Nostrae  be- 
nevolentiae  testera  tibi,  Venerabilis  Frater,  universoque  Clero 
et  populo  tuo  Benedictionem  Apostolicam  peraraanter  iraper- 
tiraus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  1  Aprilis  anno  1875. 
Pontificatus  Nostri  anno  Vigesimonono. 

PIUS  PP.  IX. 


DILECTO    FIIJO    NOSTRO    XYSTO    TIT.    S.    SABINAB 

S.    E.    R.    PRESBYTERO   CARDINALI    RIARIO   SFORTIA 

ARCHIEPISCOPO    NEAPOLITANO 

PIUS  PP.  IX. 

Dilecte  Fili  Noster,  saluiem  et  Apostolicam  Benedictionera. 
Oinnipotenti  Deo  permittente  propter  arcana  iudicia  sua  ut 
qui  nocet  noceat  adhuc,  qui  in  sordibus  est  sordescat  adhuc 
donec  ipse  adveniat  reddens  cuique  iuxta  opera  eius,  nonnul- 
los  iniquitatis  filios  in  ista  regione  surrexisse  deploramus, 
qui  grave  scandalum  Christifidelibus  obiicere  non  timent,  et 
unitateiii  communionemque  catholicam  isthic  perturbare  co- 
nantur.  Compertura  enim  Nobis  est,  et  ipse  Nobiscum  doles, 
Dilecte  Fili  Noster,  miseros  quosdam  Fidei  et  regnlaris  di- 
sciplinae  desertores,  eo  temeritatis  isthic  progressos  esse ,  ut 
ad  nefariam  sectam  seu  factionem  constituendam  sub  titulo 
—  Ecclesiae  Catholicae  Nntionalis  italicae  —  sua  consilia 
aususque  converterint,  et  conditis  ad  eiusdem  regimen  qui- 
busdam  statutis,  quae  dogmatico  organico-disciplinaria  ab  ipsis 
appellantur,  caput  etiam  ac  pseudo-Pastorem  iam  designasse 
qui  sub  titulo  Primi  Episcopi,  addito  Coadiutore,  cui  episco* 


562  LITTERAE   APOSTOUCAE 

palis  dignitas  imponenda  dicitur,  et  Vicario  Qenerali,  factio- 
ni  eidem  praeesse  debeat. 

Haec  impietatis  consilia  non  potuerunt  non  gravia  et  acer- 
ba  Nobis  accidere.  Agnoscis  enim  hoc  insanae  conspirationis 
opus  eo  spectare,  ut  zizania  in  ista  agri  Dominici  parte  se- 
minentur,  et  corrurapatur  fides  istorum  populorum,  qui  Ca- 
tholicam  Religionem  a  Principe  Apostolorum  acceptam,  inte- 
gram  semper  inviolatamque  servarunt. 

Quod  si  inspiciatur  caput  ipsum,  quod  huic  perditoruui 
hominum  factioni  praefici  intenditur,  ex  hoc  magis  ac  magis 
eius  turpitudo  et  pravitas  elucescet.  Ad  hoc  enim  munus 
designatum  esse  accepimus  notum  a  Catholica  Religione  Apo- 
statara  Dominicuiu  Panelli  Clerioura  Neapolitanum  ,  ob  suos 
sacrilegos  ausus  iamdudum  suspensionis  vinculo  obstrictura  et 
irregularitati  obnoxiura,  de  quo  homine  plura  a  Nobis  diceu- 
da  essent,  nisi  eius  facta,  quae  singularem  impietatem,  ver- 
sutiam,  fallacias,  et  temeritatem .  illius  produnt  ,  oertis  apud 
Nos  documentis,  et  illius  magna  ex  parte  confessiunibus  prq- 
bata,  in  hominum  notitiam  dimanassent.  IUud  taraen  est  dlfe 
quo  tacendum  Nobis  hic  non  esse  existiraaraus,  nerape  eum- 
dem  cum  olim  in  hac  Urbe  ob  necessariae  doctrinae  defectum 
a'b  Ordinibus  Maioribus  repulsus  fuisset,  ad  Graecos  Schisma- 
ticos  in  Orientem  migrasse,  ibique  schismaticae  pravitati  ad- 
haesione  praestita,  turpem  a  Catholica  Ecclesia  defectionem 
consummasse.  Cum  deinde  ideiu  ipse,  sese  Catholicae  Eccle- 
siae  reconciliari  velle  ostendens  affirmaret,  sacerdotalem  ordi- 
nationem  et  episcopalem  consecrationem  apud  schismaticos  ac- 
cepisse,  vim  nirairum  ecclesiasticae  ordinationis  ac  consecra- 
tionis  tribuens  nocturnae  cuidam  clandestinaeque  caeremoniae, 
quam  profana  convivia  praecesserant;  peteretque  ut  sacerdo- 
talis  eius  ordinatio  ab  hac  Sanc  ta  Sede  agnosceretur  ;  tune 
de  hoc  negotio  examen  mandato  nostro  ab  hac  romana  Su- 
premae  Inquisitionis  Congregatione  rite  institutum  fuisse,  et 
re  accurate  ac  mature  expensa,  eam  a  praedicta  Congrega- 
tione  sententiam  latam  esse,  nostra  etiam  auctoritate  probatam, 
de  memorati  nempe  Dominici  Panelli  ordinationis  et  conse- 
crationis  validitate  nullo  pacto  constarej  ac  proinde  illum  in 


LITTERAE   APOSTOLICAE  565 

numero  tantum  Clericorum  haberi  posse ,  et  perpetuo  inha- 
bilem  ad  cuiuslibet  Ordinis  exercitium  esse  censendum. 

lamvero  cum  ex  iis,  quae  breviter  significavimus ,  per- 
spicue  pateat  quae  sint  raolitiones  ,  qui  molitores  a  quibus 
istius  populi  fidei  insidiae  struuntur,  cumque  in  eiusmodi  ad- 
iunctis  filiorum  nostrorum  paterna  nostra  erga  eos  caritas  et 
supremi  ministerii  ratio  Nos  tacere  non  patiatur,  Nos,  Dilecte 
Fili  Noster,  ad  occurrendum  scandalis,  et  ad  lupos  arcendos, 
qui  perniciem  Christi  ovibus  meditantur,  illud  sine  mora  con- 
silium  a  Nobis  suscipiendum  esse  duximus,  quod,  ex  sacrorum 
canonum  praescripto,  ex  Romanorum  Pontificum  Praedeces- 
sorum  nostrorum  exemplo,  praesto  Nobis  esse  cognoscimus. 

Quare  suprema  nostra  Apostolica  auctoritate  schismaticam 
et  haereticam  factionem,  quae  titulura  Catholicae  Ecclosiae 
nationalis  italicae  assurait ,  quaeque  facto  ipso  negat  unam 
esse  fidem,  unain  Ecclesiam,  unum  visibile  eius  Caput  a  Chri- 
sto  Domino  constitutum,  dum  novum  isthic  et  profanum  hu- 
manae  religionis  aedificiura  iuxta  eiementa  mundi  et  huius 
saeculi  placita  excitare  audet,  detestamur,  damnamus,  ac  re- 
probamus,  oranesque,  si  qui  ei  raisere  nomen  dederunt  ac  dede- 
rint,  ab  unitate  catholica  defecisse  edicimus  et  pronunciamus. 

Auctoritate  praeterea  Omnipotentis  Dei  et  Sanctorum  Apo- 
stolorura  Petri  et  Pauli  ac  Nostra ,  Apostatara  Dominicum 
Panelli,  qui  laqueus  ruinae  populo  Dei  et  ofFendiculum  ini- 
quitatis  fieri  non  timet,  aliosque  eius  temeritatis  et  Aposta- 
siae  socios  ei  quomodolibet  opem,  operam,  consilium,  assen- 
sum,  favorem  praestantes  aut  praestituros,  hisce  nostris  lit- 
teris  solemniter  excommunicaraus,  anathematizamus:  et  eum 
aliosque  praedictos  ab  Ecclesiae  coi*pore  segregatos,  ac  pror- 
sus  ab  omnibus  vitandos  esse  statuimus,  decernimus,  denun- 
ciaraus. 

Nunc  vero ,  dum  Nos  haec  Apostolicae  providentiae  et 
caritatis  nostrae  studia  ac  officia  erga  fideles  Nobis  carissimos 
praestanda  censuimus,  de  quoruii)  religione  et  devota  voluntate 
erga  Nos  et  hanc  Apostolicani  Sedem  nova  nuper  ot  illustria 
testinionia  excepimus,  facere  non  possuraus,  quin  Te,  Dilecte 
Fili  Noster,  in  parteni  sollicitudinis  nostrae  vocatum,  ad  ope- 


564  LITTERAK    APOSTOI.ICAE 

ram  et  zelum  tuum  curis  nostris  coniungendum ,  in  custo- 
diendis  a  qualibet  impietatis  contagione  iisdem  fidelibus  exci- 
temus.  Eos  itaque  admoneas  ut  caveant  a  fraudulentiae  et 
iniquitatis  insidiis,  quae  ad  eorum  perniciem  spectant;  iis  in 
mentem  revoces,  haereses  et  schismata  a  Deo  perraitti  ut 
probentur  electi;  ac  nihil  ipsis  praeclarius  et  salutarius  fore, 
quam  si  in  hac  saecaili  nequitia  id  strenue  curent,  ut  «  pro- 
»  batio  eorum  fidei  multo  pretiosior  auro,  quod  per  ignem 
»  probatur,  inveniatur  in  laudem  et  gloriam  et  honorem  in 
»  revelatione  lesu  Christi.  » 

Nec  vero  si  in  causa  tam  gravi  armis  spiritualibus  in 
operarios  iniquitatis  uti  coacti  sumus,  oblivisci  tamen  possu- 
mus  Nos  pro  Christo  legatione  fungi,  qui  venit  quaerere  et 
salvum  facere  quod  perierat.  Quapropter  illos  etiam  moliere 
et  hortari  non  omittimus  per  viscera  Dei  Nostri,  per  adven- 
tum  D.  N.  lesu  Christi,  ut  serio  cogitent,  quod  Redemptor 
noster  inquiebat  «  vae  illi  per  quem  scandalum  venit  »  ac 
statim  a  perditionis  via  recedant,  et  ab  eorum  numen)  in 
quos  illud  Prophetae,  ut  luctuosa  experientia  docet ,  misere 
impletur  <fiat  via  illorum  tenebrae  et  lubricum,  et  Angelus 
Domini  persequens  eos.  »  Ut  autem  Deus  Oementiae  eorum 
mentes  suo  lumine  illustret  et  corda  flectat ,  fervidas  apud 
Ipsum  preces,  Dilecte  Fili  Noster,  effundere  non  cessemus:  at 
si  nihilominus  sunt  ex  illis,  qui  ob  impietam  iniquitatis  men- 
suram  in  profundum  demergi  volunt ,  nec  uUum  emergendi 
studium  admittunt,  Deum  precemur,  ut  in  iis  sistat  nefan- 
dum  ulcus,  nec  uUam  partem  sani  gregis  inficiat.  Tibi  de- 
mum  tuoque  Clero  ac  Fidelibus  implorantes  ex  corde,  ut  Dei 
virtus  et  splendor  sit  iugiter  super  Vos,  et  gratia  Vobis  ac 
pax  multiplicetur,  in  auspicium  horum  coelestium  munerum, 
et  in  pignus  peculiaris  benevolentiae  nostrae  Apostolicam  Be- 
nedictionem  toto  cordis  affectu  peramanter  in  Domino  impei^ 
timus. 

Datum  Romae  apud  S.  Petrum  die  3  lulii  An.    1875. 

Pontificatus  Nostri  Anno  Trigesimo. 

Pius  PP.  IX. 


56;) 

EX  S.  CONGRECIITIONE  CONCILll 


SUBSIDIl  DOTALIS 

Die  27  Februarii  1875. 

Comiieiifiiuiii  rtieti.  Eleonora  M.  pia  atque  nobilis  foe- 
mina,  ultirais  suae  voluntatis  tabulis  anno  1724  opus  chari- 
tativum  instituit  dotandis  puellis  religiosam  vitam  voventibus 
destinatum.  Varios  inter  illas  puellas  constituit  gradus;  voluit 
enim  ut  quovis  tempore  praeferrentur  primogenitorumFiliae  sex 
familiarum,  quas  ipsa  designavit;deinde  vocavit  puellas  aliarum 
trium  familiaruro,quae  tempore  praesenti  penitus  extinctae  sunt, 
et  hisce  omnibus  deficientibus  substituit  puellas  pauperes  civita- 
tis  F.  quae  utrum  e  coetu  nobilium  esse  debeant  in  quaestio- 
ne  versatur.  Eo  quod  aiebat  se  velle  ut  primogeniti  sex  praedi- 
ctarum  familiarum,  si  eligere  deberent  puellas  ultimo  loco 
substitutas,  eligerent  puellas  quae  essent  donne  (in  tabulis  au- 
thenticis  dicitur  dame)  pauperes  et  miserabiles. 

Adeles  N.  huius  postremae  paragraphi  dispositioni  innixa, 
cura  esset  puella  honesto  quidem,  sed  humili  genere  nata,  sup- 
plicem  exhibuit  libellum  Emo.  Archiepiscopo  Archidioecesis 
F.  ut  charitativum  subsidium  assequi  valeret.  Ipsa  enim  inops 
et  miserrima  in  Asceterio  Monialium  a  S.  Clara  in  oppido  G. 
eiusdem  Archidioeceseos  iam  pluribus  ab  hinc  mensibus  com- 
morabatur  desiderio  flagrans  sese  religiosae  vitae  perpetuo 
niancipandi. 

Patroni  super  his  precibus  ab  Archiepiscopo  interrogati 
in  varias  abierunt  sententias;  duo  enim  eidem  petitioni  pror- 
sus  adversati  sunt,  tertius  maluit  a  sententia  proferenda  sese 
abstinere,  quartus  se  adhaesurum  spopondit  illi  dispositioni , 
quam  Archiepiscopus  capiendam  putavisset,  et  quintus  solum- 


566  SUBSIDII   DOTALIS 

modo  expresse  oratricis  precibus  annuit.  Hac  in  sententiarum 
discrepantia  fas  sibi  non  duxit  quidquam  in  re  decernere, 
idque  Oratrici  significandum  censuit.  Quapropter  praefata 
Oratrix  die  26  lanuarii  labentis  anni  S.  C.  C.  preces  admo- 
vit,  ut  non  obstante  patronorum  sententiarum  varietate  sibi 
spiritualem  dotem  piae  testatricis  M.  consequi  liceret. 

Eiusraodi  preces  Emo.  Archiepiscopo  ablegatae  fuerunt,  ut 
auditis  interesse  habentibus,  inspectaque  fundatione  de  bono 
iure  oratricis  referret.  Antistes  morem  gerens  supra  exposita 
confirmavit ;  et  postquam  retulisset  in  praesentia  patronos 
omnes  Adelis  precibus  adversari,  praeter  Sacerdotem  G.  qui 
plene  adhaerens  iis  quae  superiori  anno  exposuerat,  Oratricis 
votis  annuendum  omnino  censuit;  animi  sui  sententiam  late 
docteque  aperuit;  quae  uti  valida  Oratricis  defensio  inferius 
relata  legitur. 

His  litteris  acceptis,  causam  in  plenariis  S.  C.  Congrega- 
tionis  comitiis  disceptandam  reputatum  est. 

Olseeptatlo  •ynftptlea* 

Ea  quab  patronorum  partibus  pavent.  Patroni  omnem 
argumentorum  suorum  vim  in  eo  posuerunt,  nempe  ut  osten- 
derent  nullum  puellis  Civitatis  F.  huuiili  genere  natis  ius 
esse  ad  eiusmodi  subsidium  dotale  consequendum.  Evincere 
id  nisi  sunt  sive  ex  tabulis  testamentariis,  sive  ex  chirogra- 
pho  SSmi.  Benedicti  XIII  Pontificis  maximi,  sive  ex  ipsado- 
tis  quantitate,  nimirum  quingentorum  scutatorum,  sive  ex  con- 
suetudine  plusquam  centenaria,  sive  demum  ex  pluribus  gra- 
vissimis  periculis,  quibus  obiiceretur  pium  opus  charitativum 
si  Adelis  preoes  exciperentur. 

Et  primum  ad  tabulas  testamentarias  quod  attinet  animad- 
verterunt  patroni  nonnisi  puellas  genere  nobili  natas  a  te- 
stamento  vocatas  fuisse.  Ait  enim:  item  volo  et  iubeo  ut  pri- 
mogeniti  sex  praedictarum  fiimiliarum  eligere  debeant  sex 
puellas,  quae  sint  rfam^  pauperes  atque  miserabiles.  ftaque 
non  legi  donne  ut  assertum  est  ab  Oratrice  aiebant.  Et  hanc 
esse  genuinam  lectionem  probaverunt  sive  ex  aliquibus   testa- 


SUBSIDII    DOTALIS  S  67 

menti  exemplaribus,  sive  presertim  ex  publici  tabellionis  ve- 
teribus  instrumentis  servandis  praepo^iti  testimonio,  ex  quo 
eruitur  in  ipsis  originalibus  tabulis  reperiri  vocabulum  Dame. 
Admissa  autem  hac  lectione,  cuius  genuinifas  ex  ipsis  authen- 
ticis  tabulis  apprime  elucescit,  subdebant,  nonnisi  contra  ex- 
pressam  testatricis  voluntatem  puellae  ignobili  genere  ortae 
ad  hoc  subsidiura  admitterentur,  cum  notum  sit  vocabulum 
Dame  nobilitatem  generis  secum  ferre,  etsolis  foeminis  splen- 
dore  natalium  illustribus  reservari.  Cum  igitur  verba  eo  sensu 
sint  accipienda,  quem  sponte  praeseferunt,  prono  fluit  alveo, 
Adelem  oratricem,  quae  ab  humilibus  parentibus  exorta  est, 
nullo  pacto  ad  huiusmodi  subsidium  admitti  posse. 

Neque  iuvat  opponere  supervacanea  prorsus  videri  ea  in- 
tegra  testamenti  paragraphus  si  vox  Dame  ita  intelligatur  ut 
puellas  pauperes  et  nobiles  denotet,  cum  istas  iam  superiori 
paragrapho  tertio  loco  vocaverit.  Certum  est  enim  testatricem 
aliquara  saltem  in  mente  sua  posuisse  differentiam  inter  gen- 
iildonne  et  Dame  tertio  loco  consideratas ,  et  inter  sim- 
pliciter  Dame  quarto  loco  positas;  et  fortasse  vocans  tertio 
loco  €  ^ot  puellas  legitimas  et  naturaless  pauperes  et  mise- 
rabiles  et  honestas,  et  quae  sint  gentildonne  et  Dam£  huius 
civitatis  >  puellas  intellexit  aliquo  nobilitatis  titulo  insignitas; 
vocans  autem  quarto  loco  <  alias  puellas  quae  sint  «  Dame  » 
pauperes  atque  miserabiles  »  puellas  simphciter  nobiles,  idest 
nobilitatis  titulo  carentes  ad  subsidium  admisit.  Caeterum  quae- 
cumque  fuerit  ratio  huiusce  distinctionis,  fixum  seraper  im- 
motumque  manet  Adelem  Oratricem  neque  inter  «  gentildon- 
ne  e  Dame  >  neque  inter  «  Dam£  >  simpliciter  adnumerari 
posse. 

Hinc  parum  vel  nihil  interest  opponere  testatricem  voluis- 
se  in  quarto  gradu  humiles  puellas  vocare  ex  eo  quod  pro 
istis  testimonium  Parochi  exquisivit,  dum^  pro  iuvenibus  no- 
bihbus  in  praecedenti  gradu  vocatis,  utpote  quae  a  patronis 
satis  cognitae  supponuntur,  Parochi  documentum  non  exegit. 
Etenim  eiusmodi  differentia  satis  non  est  ut  differentem  per- 
sonarum  speciem  constituat;  est  enim  simplex  modus,  qui  sub- 


568  ^Dasmii  dotalis 

stantiarii  non  afficit.  Insuper  methodus  ista  aliquantisper  ili- 

versa  pro  eligendis  puellis  quarto  loco  vocatis  explicari  pot- 

est  si  supponamus  testatricem  in  isto  gradu  designavisse  qui- 

dem  puellas  nobiles,  sed  titulo  tamen  carentes  vel  raagis  pau- 

peres. 

Ad  secundum  argumentum  descendentes,  inquiunt  paucos 
post  annos  a  morte  testatricis  sex  praelatas  familias  suppli- 
cem  SSmo.  dedisse  libellum,  quo  nimirum  peterent  ut  fructus 
pii  Operis  nedum  in  dotes  spirituales  sicuti  Eleonora  M .  prae- 
scripsit,  sed  etiam  in  dotes  temporales  possent  impendi,  qua- 
tenus  nuUa  ex  puellis  quae  in  tribus  prioribus  gradibus  vo- 
cantur,  monasticam  vitam  vellet  amplecti.  Huic  autem  peti- 
tioni  sese  opposuerunt  non  quidem  puellae  humili  genere  na- 
tae  sed  puellae  nobiles  pauperes  euni  in  finem  ut  etiam  ipsis 
praedicta  commutatione  frui  iiceret.  Et  S.  C.  C.  consideratis 
tabulis  testamentariis,  audita  Ordinarii  informatione,  attenta 
etiam  oppositione  illarum  nobilium  pauperum  puellarum,  quae 
ad  spiritualem  dotem  ius  habebant,  commutationem  indulsit 
favore  pauperum  et  nobilium  iuvenum,  quin  de  huriiilibus 
ullum  verbum  faceret.  Postero  insuper  tempore  Benedictus  XIII 
Pontifex  Maximus  in  suo  Chirografo,  quo  eandem  commuta- 
tionis  gratiam  ooncessit,  recitatis  ad  amussim  testatricis  ver- 
bis,  triplicem  ordinem  pauperum  nobilium  pueliarum  distinxit, 
eisque  beneficium  commutationis  impertivit,  quin  de  huniili- 
bus  puellis  ullain  faceret  mentionem.  Hinc  rescriptum  Audi- 
toris  SSmi.  quod  Pontificio  Chirografo  immediate  sucoessit  in 
eumdem  prorsus  sensum  recidit.  Concedit  enim  primogenitis 
patronis  facultatem  <  in  omnibus  et  singulis  castbus,  in  qui- 
biis  in  eorum  familiis,  .  .  .  vel  in  omnibus  aliis  familiis  no- 
bilibus  pauperibus  et  miserabilibus  .  .  .  non  adessent  puellae 
quae  habitum  monasticum  suscipere  vellent  .  .  .  erogandi  in 
perpetuum  summam  scutatorum  500  .  .  .  in  constituenda 
ct  assignanda  dote  temporali  puellis  descendentibus  ex  omni-- 
bus  supra  dictis  familiis,  servato  tamen  ordine  praelativo  >. 
Ex  his  deducunt  puellas  tertio  et  quarto  loco  vocatas  et  in 
duplicem  classem  a  testatrice  distinctas  sub  uno   geuere  tum 


a  Pontifice,  tum  ab  eius  Auditore  fuisse  comprehejnsas,  sub 
genere  nempe  puellaruin  pauperum  et  nobilium.  Quare  con- 
cludunc  iuvenes  plebeias  nullum  habere  ius  ad  doteni  piae  te- 
statricis  Eleonorae  sive  temporalem  sive  spiritualem  asse- 
quendam. 

Tertium  argumentum  a  quantitatae  dolis  desumptum  pau- 
cis  absolverunt.  Etenim  inquierunt,  dotem  quingentOrum  Scu- 
tatorum  talem  esse  ut  apprime  denotet  Testatricem  $olummodo 
puellis  nobilibus  pauperibus  eam  reliquisse.  Siquidem  tanta 
vis  pecuniae  humilium  iuvenum  dotem  omnino  pxsuperat, 
sive  carnali  sive  spirituali  matrimonio  adhaereant.  Insuper  in 
hypothesi  adyersariorum  dicendum  foret  piam  testatricem , 
quae  utpote  nobilium  moribus  imbuta  societatis  gradus  ma- 
xime  intuebatur,  aequalem  prorsus  summam  pro  dotandis  puel- 
lis  nobilibus  ac  pro  dotandis  infimis  de  plebe  constituisse. 
Hinc  factum  est  (ad  quartum  argumentum  gradum  faciunt) 
ut  ab  anno  1724,  quo  scilicet  pium  opus  initium  habuit, 
nuraquam  huiusmodi  dotes  sive  temporales  sive  spirituales 
puellis  ignobilibus  cesserint;  imo  nemo  unquam,  qui  inter  no- 
biles  non  recenseretur,  subsidium  hoc  sibi  petiit,  ita  ut  una 
post  hominum  memoriam  Adeles  oratrix  controversiam  hanc 
excitaverit.  Huius  autem  preces  (argumentum  ult^mum  ag- 
grediuntur)  si  semel  exciperentur,  totum  opus  testatricis  Bleo- 
norae  uno  veluti  ictu  corruere  dixerunt.  Btenim  huc  usque 
iUud  immune  a  Gubernii  administratione  servarunt  tum  quia 
proprietas  bonorum  piae  testatricis  ad  sex  designatas  familiag 
pertinet  uti  habetur  in  testamento  <  quod  omnes  praedkti 
census  semper  mxnnere  deheant  uti  fundus  pro  nobilibus 
puellis,  et  quod  fructus  decurrere  debeant  favore  praedicta* 
rum  puellarum  eoo  Jie  post  testatricis  mortem  »  tum  quia 
puellae  nobiles  ac  pauperes  classem  illam  vere  miseram  haud 
constituunt,  cuius  iura  tuenda  ac  servanda  iuxta  Gubernii  le- 
ges  Congregationi  Charitatis  et  Provinciali  Comniissioni  con- 
creditK  fuerunt.  At  vero  si  ignobiles  puellae  ad  subsidium  ad- 
mitterentur,  iam  nuila  omniuo  ratio  praesto  esset,  qua  Patro- 
ni  Dium  Opus  a  Gubarnii    administratione    eximere  possont. 


Subdunt  insuper  se  pium  Institutum  nullo  alio  pacto  a  sup- 
pressione  et  indemaniatione  eripere  vaiuisse,  quam  ostendendo 
iam  non  dotem  spiritualem,  sed  tantummodo  temporalem  pud- 
lis  nobilibus  pauperibus  suppeditari.  At  si  Oratricis  precibus 
S.  C.  C.  annueret  et  Gubernium  nosceret  (quod  certe  evitari 
non  posset,  cum  de  re  agatur  quae  ad  totun)  populum  spe- 
ctat)  indemaniationem  minime  posset  eifugere,  siquidem  vel- 
uti  fons  quidam  haberetur,  quo  Monasteria  legibus  suppressa 
servarentur  atque  alerentur. 

Sermonem  denique  absolverunt  animadvertendo ,  actum 
conclamatumque  esse  de  dote  temporali  iuvenibus  uobilibus 
statarum  familiarum  aliisque  distribuenda,  si  iguobilium  clas- 
sis  ad  subsidium  semel  admitteretur,  siquidem  numerus  puel- 
larum  ignobilium,  quae  monasticae  vitae  adhaererent,  magnus 
est;  cumque  dos  spiritualis  prae  temporali  concedi  debeat, 
iam  puellae  pauperes  nobiles,  quae  matrimonium  temporale 
ineunt,  ab  omni  dote  excluderentur.  Hoc  autem  in  casu  patroni 
suis  familiis  oonsulere  percupientes  fundos  ab  Eleonora  reli- 
ctos  in  libertatem,  licet  aequo  animo,  vindicarent,  atque  ita 
ignobiles  puellas  ab  assequendo  dotali  subsidio  repellerent. 
Stat  enim  pro  viribus  pium  Opus  tueri,  viasque  omnes  ex- 
periri,  etiam  ad  laicum  tribunal,  si  necesse  foret,  causam  de- 
ferendo,  ne  caritativum  Opus,  a  q  lo  tot  bona  dimanarunt,  ante 
ipsorum  oculos  destruatur.  Quoniam  vero  ipsis  foret  id  duris- 
simum,  hinc  EE.  CC.  adprecati  sunt  ut  ipsorum  iura  defen- 
dentes  periculum  omne  amoverent. 

Ea   QUAE   ADELIS   ORATRICIS   PARTffiUS   PAVENT. 

Emus.  Archiepiscopus  qui  Oratricis  partes  tueri  adgres- 
sus  est,  praemisit  in  primis  heic  quaestionem  fleri  de  iure 
tantummodo,  proindeque  in  expendendis  consectariisquaeurgent 
patroni  se  minime  immoraturum.  Quod  vero  iuris  argumenta 
attinel  a  patronis  adducta  accurate  docteque  ita  respondit: 
«  Admissa  lectione  (nimirum  vocabulum  Dame  et  non  Donne) 
>  cuius  genuinitas  ex  ipsis  authenticis  tabuUs  nonnisi  post 
p  motam  hanc  controversiara  patefacta  est  (cura  in  anteces- 


^(jftsibii   boTAirs  tiii 

f  sum  valde  de  ea  poterat  dubitari  ex  variantibus  exempla- 

>  rium,  quae  circuraferuntur,  testamenti  lectionibus),  non  exin- 

>  de  quaestio  est  resoluta,  cum  adhuc  perpendendum  super- 

>  sit,  quo   sensu    testatrix  vocabulum  hoc    usurpavit.  Licet 

>  enim    verum  sit  in  communi  significatione    verbum    illud 

>  nonnisi  foeminis  nobili  genere  natis  reservari,  et  caetero- 

>  quin  verba  eo  sensu  esse  excipienda,  quem  sponte  praese- 

>  ferunt,  attamen  tum  usus  particularis  aliquo  nempe  tempore 

>  vei  loco  vigens ,   tum  intentio  loquentis  ex  adiunctis  satis 

>  patefacta,  posset  alium  sensum  verbis  subiicere.  Ih  themate 

>  vero  aliqua  praesto  sunt  indicia ,  quibus  suspicari  fas  est 

>  vocabulum  Dame  in  intentione  et  sensu  testatricis   nobili- 

>  tatem  generis  minime  secumferre.  Bt  ratio  (ni  fallor)  satis 

>  valida  ex  eo  primum  depromitur,    quod  inutilis   videretur 

>  ea  integra  testamenti  paragraphus  si  vox  Dame  eo  sensu, 

>  quem  patroni  tuentur,  esset  intelligenda.  Cum  enim  in  su- 

>  periori  paragrapho  tertio  loco  vocasset  testatrix  omnes  puel- 

>  las  nobiles  et  pauperes  huius  Civitatis ,  ut  quid  opus  erat 

>  iterum  in  harum  defectu  puellas  itidem  nobiles  et  pauperes 

>  substituere?  Nullum  profecto   obiectivum    discrimen  (quod 

>  alicui  solido  fundamento  innitatur)  inter  puellas  in  utraque 

>  paragrapho  vocatas  ex  testamento  exurgeret,   si  et  poste- 

>  riores  nobilitate   generis    deberent  praefulgere.  B  converso 

>  autem  magnum  inter    utrasque  discrimen    testatricem  po- 

>  suisse  manifestum  est  nedura  ex  posteriorura  prioribus  sub- 

>  stitutione,  sed  et  ex  diversa  electionis  methodo,  quam  pro 

>  utrisque  constituit.  In  quam  methodum  pressius  advertentes 

>  deprehendimus,  electionis   formam    pro   puellis   tertio  loco 

>  vocatis  congrue  aptari  iuvenibus   nobili   genere   ortis  quae 

>  satis  cognitae  patronis  debent  supponi,  -  tale  elezione,  -  ait 

>  testatrix,  -  spetti  ed  appartenga  alli  primogeniti  delle  soprad- 

>  dette  sei  casate  - ;  methodum  vero  pro   pueHis  quarto  loco 

>  admissis  praestitutam    indicium    praebere  agi  de  iuvenibus 

>  obscuro' genere  procreatis,  utpote  quia  pro  earumdem  ele- 

>  ctione  testimonium  omnium  parochorum  sit  exquirendum. 

>  -  Fra  di  esse,  -  sunt  ipsa  testatricis  verba  ,  -  debba  pre- 


5^2  MRSIDII    DOtAfJ^ 

>  ferirsi  quella ,   che  sar^   maggiore  di  ei&  e  debbano   detti 

>  primogeniti  stare  alla  relazione  di  tutti  i  Signori  Curati  di 

>  questa  Citta  ,  che  quella  o  quelle  che  si  avranno  da  eleg- 

>  gere  sieno  le  piti  povere  e  miserabili  e  superiori  di  etJi.  > 

€  Neque  haec  satis,   urget  enim  pro  hac  sententia  aliud 

>  indicium  desumptum  ex  altera  testamenti  particula,  in  qua 

>  Testatrix  iubet  ut  ex  pretio   retrahendo  a  venditione   uni- 

>  versae  supellectihs  argenteae  octo  dotes  statuantur   aUqui- 

>  bus  designatis  foeminis  elargiendae ,   inter   quas   foeminas 

>  postremo  loco  adnnmeratur  quaedam  Zita  .  .  •  -  Alcuna  che 

>  sta  in  casa  di  Orsola  del  q.  Tommaso  detto  Tomassetto.  - 

>  Qua  in  re  tria  notanda  sunt:  primum  est  quod  ceterae  se- 

>  ptem  legatariae  proprio   nomine  et  cognomine  indicentur, 

>  addito  etiam  uniuscuiusque  patre  et  matre ,  dum  postrema 

>  nihil  horum  habet:  secundum  est  quod  expresse  dicatur  df- 

>  cuna  atque  ad  eam  determinandam  domus  in  qua  moratur 

>  et  persona  apud  quam  degit  exprimantur;  tertium  ex  libris 

>  parochialibus  resultat ,  ex  quibus  deprehenditur  nominatam 

>  Ursulam  q.  Thomae  apud  se  consuevisse    retinere   aliquas 

>  puellas,  quae  filiae  S.  Mariae  appellantur  (quo  nomine  puel- 

>  lae  incertorum  parentum  designabantur)  et  eo  ipso  anno, 

>  quo  testamentum  conditum  est,  unam  tantum  ex  his  apud 

>  TJrsulam  fuisse  diversatam.  Quae  omnia  manifeste  evincunt 

>  praedictam  Zitara  octavo  loco    inter    legatarias  nominatam 

>  fuisse  puellam  incertae    paternitatis ,   atque  ea  tantum  de 

>  causa  non  fuisse  proprio    cognomine  et  paternitate  indica- 

>  tam,  quia  quos  habuerit  parentes  nesciebatur.  Verum  quidem 

>  est  (candide  fateor)  quod  in  libris  parochialibus  puella,  quae 

>  anno  1724  apud  Ursulam  degebat,  non  Zitae  sed  Dorotheae 

>  nomine  designatur ,  attamen  cum  nuUa  alia  praeter  Doro- 

>  theam  domi  Ursulae  eo  anno  degeret ,   cumque  nullum  de 

>  Zita  vestigium  in  regestis   parochialibus   existat,  dicendum 

>  esse  videtur  Zitam  a  Testatrice  nuncupatam,  eamdem  pror- 

>  sus  esse  ac  Dorotheam.  Eo  vel  magis  quod  nomen  Zita  non  ' 

>  proprium  sed  appellativum  in  specie  videatur,  eo  sensu  ni-  ! 

>  mirum  usurpatum ,   quo    omnibus    puellis    nondum   nuptis  \ 


:»t/RS:OII     D0TALI9  f>75 

>  (quemadraodura    et   diminntivura  Ziteila)  applicaUir.   Ilaee 
»  auteni  Zita  nobilitate  profecto  generis  minime   praefulj^ens 

>  in  aliquo  testaraenti  exemplari  expresse  daraa  vocatur:  le- 

>  gitur  enira  -  ed  a  Zita  dania  aiunna,  che  sta  occ.  -  l^xinde 
»  autem  indubium  exurgit  arguraentura  ad  dignoscendam  Te- 

>  statricis  voluntatem;  si  enim  Testatrix  vocabulura  daTWi  ad 

>  eas  etiara  puellas  protendit,  quae  incertos  haberent  pai^en 

>  tes,  consequens  est  idera  vocabulura  in  mente   et  in  sensn 

>  Testatricis  nobilitatera  generis  rainime  securaferre.    » 

<   Neque  (ut  urbitror)  difficultatem  ingerit,  quod  tura  in 

>  authenticis  seu  originalibus  tabulis  testamenti  tura  in  alio 

>  exemplari,  quod  consului,  vocabulum  Dama  post  vocem  Zita 
♦  minime  reperiatur;  sciendum  enim  est  in  praedictis  authen- 

>  ticis  tabulis,    quas  attente    considerandas    esse  iussi,  post 

>  vocem    Zita    manifestam    adesse   abrasionem    et   super  ea 

>  Yocabulum  (ut    videtur)  Dorothea    fuisse    appositura.  Hnec 

>  autem   novi    vocabuli     appositio    dum   aperte    evincit    Zi- 

>  tam  eamdem  e.sse  ac  Dorotheara,  non  taraen  aeque    probat 

>  (attenta  abrasione)  vocabuluin  Daraa  rainimo  ab  initio  po- 

>  situm  fuisse.  Imo  cum  verba  Dorothea  et  dama  valde  inter 

>  se  (liscrepent  ita  ut  amanuensium   errori  unius  pro  altero 

>  appositio  adscribi    nequeat,  cumque  in  exemplari    superiu?; 

>  citato  habeatur    vox    Dama,   cum    denique    vox    Dorothna 

>  fuerit    certe    superaddjta,    dicendum  est    verbum  Dama   in 

>  praefatum  exemplar  ex  ipso  originali  (antequam  abradere- 

>  tur)  derivasse.  Tertium  denique  exemplar  et  ipsum,  ut  as- 

>  serui,  vocabulo   Dama  caret,  attamen  imraediate  post  ver- 

>  bum  Zita  habetur  vox  abbreviata  Doraen%  quae  lectio  nescio 

>  quomodo  sive  cum  originali,  sive  cura  alio  exemplari,  sive 

>  denique.  cura  regestis    parochialibus    conciliari  possit.   Ab- 

>  breviatio  tamen  vocis  Domenica    ex    eo    fortasse  originem 

>  repetit,  quod  in  transcriptione  eiusdem  exemplaris  spatium 
p  inter  duo  verba  Zita  ....  Alumna  fuerit    vacuum  reli- 

>  ctum  et  insequenti  tempore   addita    fuerit    vox  Domenica, 

>  (|uam  breviari  necessarium  fuerit,  cura  maius  pro  ea  excri- 

>  benda  spatium  cxigeretur.   Idque  ex  eo  argui   posset  quod 

4cta  Tom.  VIII,  fatc.  XCIV.  S7 


57i  StBSrDK    DOTALI^ 

»  licet  litera  t)  (initialis  vocis  Do.nen")  idem    oinnino    atra- 

»  raentum  exhibeat  ac    reliqua  verba    sive  praecelentia  sive 

»  subsequentia;  subsequentes  tamen  literae  cum  alio  atramen- 

>  to  (nerape  aliquantisper  debiliori)  videantur  exarMtae.  Qua- 

>  propter  (ut  paucis  concludara,  quae  fusius  hactenus  exposita 

>  sunt)  si  vox  Dama  in  testamento  adjiiittere  cogimur,  non 

>  idcirco  puellae  huraili  genere  natae  excludendae  sunt  a  pio 

>  Opere  Moroniano,  cum  vox  Dame  eamdem  significationern  in 

>  sensu  Testatricis  praeseferat  ac  vocabulum  Dqnne.  > 

«  Nituntur  etiam  duo  patroni  Chirographo  SSiiii  D.  P.  Be- 

>  nedicti  XIII,  qui  paucis  post  annis  a  raoiie   Testatricis   ad 

>  preces  sex  praelatarum  familiarum    indulsit   ut   fructus   pii 

>  operis  in  dotes  etiam  temporales  possent  impendi,  quatenus 

>  nuUa  ex  puellis  in  tribus  prioribus  gradibus    a   Testatrice 

>  vocatis  monasticam  vitam  vellet  proflteri.   Verum   si    nuUa 

>  mentio  in  praelaudato   Chirographo  et  subsequuto   decieto 

>  Auditoris  SSmi.  de  puellis   nobilitate  minime  praestantibus 

>  habetur,  id  ex  eo  repetendum  quod  nullum  in  iisdem  verbum 

>  flat  de  quarto  gradu  a,  Testatrice    constituto.  Ea    vero   de 

>  causa  id  factum  esse  puto,  quia  rescriptum  petitioni  omni- 

>  no  concordandum  erat;  pr^eces  autem  nomine  familiarum  in 

>  duobus  prioribus  gradibus   constitutarum   datae  solummodo 

>  erant.  Quod  si  de  nobilibus  etiam  puellis  ratio  habita  est,  id 

>  factum  est  quia  nobiles  pauperes  petitioni  illarum  familiarum 

>  sese  opposuerunt,  quae  oppositio   ex  parte  pauperum    non 

>  nobilium  defuit.  > 

<  Denique  consuetudinem  urgent  unaniraiter  quatuor  Pa- 

>  troni  asserentes  toto  tempore,  quod  a  raorte  Testatricis  usque 

>  ad  praesens  elapsura  est,  nuUam   puellam    obscuro    genere 

>  natam  hoc  subsidium  dotale  uraquam  expetiisse;  quod  mani- 

>  festum  indicium  esse  putant  in  hujusmodi  puellis  praefatum 

>  jus  nullimode  fuisse  ref^ognitum.   Verumtamen   an   id  jure 

>  asseratur  nescio;  neque  enim   facile  concedendum   putarem 

>  silentium  harum  puellarum  ex  ea  unice  causa  posse  repeti, 

>  cum  plures  allegari  valeant  rationes  ob  quMs  hoc  silentium 

>  veriflcatu^n  fuisse  supponi  potest.  Nam  praeterquamquod  fa* 


scrrtsiDfi  D0T.4trs  S7f> 

>  cilis  admittenda  est  in  bis  puellis  ignofanfia  quoad  hoc  jus, 
»  cum  nonniai  quarto  loco  fuerint  vocatae,  recolenduii.  est 
»  plures  adversas  vices  piura  Opus  Moronianum,  tum  debi- 
»  torum  inopia,  rum  Exequutorum  ineptia  passum  fuisse,  et 
»  in  tot  extraordinaria  subsidia  labentibus  annis  fuisse    ero- 

>  gatum,  ut  nedum  oranes  annui  fructus,  sed  etiara  ipsa  ca- 

>  pitalis  surama  laesa  fuerit.  Qua  de  re  indubium/extat  docu- 

>  mentum  in  ipsa  quaestione  corara  S.  C.  C.  anno  1832 
»  proposita  cui  quidem  quaestioni  ea  applicata  est  decisio,  ut 

>  ad  tuendum  pium  Opus  subsidia  orania  revocarentur.  Cum 

>  igitur  omnes  exhausti  essent  fructus  pii  Operis,  non  video 

>  quomodo  puellae  quarto  loco  vocatae  aliquod  jus  potuissent 

>  praetendere.  > 

Hisce  pro  utraque  parte  adductis  proposita  sunt  EB.  PP. 
dirimenda. 

Oubla. 

I.  An  Puellis  (civitatis)  F.  hiimili  genere  natis  ius  insit 
ad  subsidium  M.  assequendum  in  defectu  pnmx)^  secundo 
et  tertio  ioco  vocatarum, 

Et  quatenus  affirraative 
n.  An  et  quomodo  excipiendae  sint  preces  Adelis  in  cnsu. 

Rbsolutio.  Sacra  Congregatio  Concilii  die27  Februarii  1875 
causa  cognita  respondere  censuit. 

Ad  I.  Providebitur  in  secundo. 

Ad  If.  Negaiive  et  ad  mentem:  Mens  est  ut  Oratrix  com- 
mendetur  charifati  Collatorum,  etiam  cum  derogalione, 
quntenus  opus  sit,  voluntatis  Testatricis,  facto  verbo  cuni 
SSmo. 

Ex   QUIBUS   COLLIOES: 

t.  Voluntatem  pii  disponentis  habere  vim  legis,  sancte  ac 
religiose  servandae;  eique  neminem  praeter  Summum  Pon- 
tificem  derogaie  posse. 


S76  ^CJBSfDrf   DOTAU^ 

n.  Romantim  Pontincem,  utpole  Legislatorera  Supremtinn 
testatorum  voluntatem  aliquando  commutare;  quae  commuta- 
tiones  tamen  ex  Conc.  Triclentino  nonnisi  ecc  iusta  et  ne- 
cessaria  causa  fieri  debent. 

IIL  Voluntatem  piorum  fundatorum,  si  in  aliquo  adiuncto 
minus  clara  se  praebeat,  erui  etiam  ex  rationabili  et  diuturna 
anteriori  applicatione;  vel  etiam  ex  periculis  et  inconvenienti- 
bus  quae,  deserta  priori  interpretatione,  enascerentur. 


EXISTENTIAE  CONFRATERNITATIS 

IHe  10  Augusti  1873. 

Cum  hanc  causam  ageremus  fasc.  89  pag.  279,  omnia  po- 
sitionum  folia  nobis  tradita  non  fuere,  atque  pror.sus  ignora- 
bamus,  iterum  quaestionem  iilam  in  iudicium  revocatam  fuisse. 
Qua  de  causa  pag.  285  in  nota  scripsimus,  S.  Concilii  Cou- 
gregationem  utramque  Congregationem  con/irmnsse;  quod  ad 
tollendas  controversias  et  lites,  etiam  post  publicaliunem 
Bullae  Clementis  VIII  non  semel  a  Sede  Apostolica  faclum 
fuerat,  Et  vera  quideui  diximus  quantum'ad  historiam. 

Attamen  in  praesenti  causa  cum  fratres  Congregationis 
Charitatis  a  S.  Congregatione  Concilii  exquivissent,  quo  seusu 
lata  ab  EE.  PP.  sententia  esset  accipienda,  sub  die  25  Au- 
gusti  1874  hi  respondendum  censuere:  In  decisis  et  amplius: 
et  scribatur  ArchiepiscopOy  subslantiae^  sententiae  confir- 
matae  nihil  detractum  fuisse  per  modos  adiectos  in  deci- 
sione. 

Id  est;  EE.  Patres  ad  tramitem  iuris  sententiam  tulere: 
Societatem  quidem  Charitatis  uti  Confraternitatem  recogno- 
vere;  illam  SS.  Annunciatae  uti  Congregationem,  quae  non 
])osset  Confraternitatum  iuribus  frui,  sed  iis  tantummodo  pri- 
vilegiis  quae  ab  Episcopo  sancita  fuere.  Vide  pag.  272. 


577 

MA  1  RLMONII 


iHe  22  Maii    1875. 

Compeiidium  riiet).  Vertebat  annus  1869,  dies  vero  15 
Iimii,  quando  in  faciem  Ecdesiae  initum  fuit  matrimonium 
inter  Franciscum  oenopolam  urbis  I.  Dioecesis  E.  et  Annam 
B.  urbis  M.  quorum  primus  viginti  sex,  altera  viginti  qua- 
tuor  annos  attigerat. 

Infausto  sed  vero  sidere  huiusmodi  nuptiae  conciliatae 
fuisse  videntur;  nam  immediate  post  diversi  sparsi  fuere  ru- 
mores  de  mutua  coniugum  aversione,  de  denegato  ab  uxore 
debito  coniugali,  deque  eius  mentis  perturbatione.  Hac  de  re 
vir  modo  uni,  modo  alteri  de  tristi  coniugio    conquerebatur. 

Parentes  interea  asponso  moniti,  filiam  conspicientes  quasi 
mentecaptam,  varias  cum  ea  ad  loca  sacra  peregrinationes 
aggressi  sunt;  ex  quibus  itineribus  filiam  aliquantisper  re- 
creatam,  atque  ipsa  desiderante,  sponso  reddidere. 

Verum  morbo  iterum  ingravescente,  iterum  mulier  ad  la- 
res  paternos  reducta  fuit,  eamque  parentes  ad  quemdam  sibi 
consanguineum  chirurgum  miserunt,  ut  curaretur:  de  cuius 
tamen  consilio  post  duos  menses  ad   manicomium    adducitur. 

Interea  temporis,  scilicet  die  16  Maii  1870,  Franciscus 
sponsu^  SSrao.  preces  admovit,  ut  matrimonium  a  se  cum 
Auna  initum  nullum  declararetur;  sin  minus  a  vinculo  ma- 
trimonii  rati  et  non  consummati  dispensaretur  ad  eum  finem 
ut  novas  nuptias  conciliare  valeret. 

Acceptis  precibus  die  19  Septembris  anni  1871  Episcopo 
mandatum  datum  fuit  1 .  ut  tabulas  processaales  conficeret 
tum  super  matrimonio  rato  et  non  consummato,  tum  super 
causis  dispensationis;  2.  ut  eas  absolutas  ad  S.  Congregatio- 
nem  transmitteret. 


578  '  MATRiHONII  "    ' 

Maximopere  curavit  Episcopus  ut  processus  instiiueretup 
ad  tramites  Benedictinae  Constitutionis.  Hinc  eligitur  Matri- 
monii  defensor,  eique  iuramenturn  defertur,  et  tum  coniugnm, 
tum  septimae  manus,  aliorumque  testium    examini   fit  locus. 

Suppositus  examini  sponsus  sub  iuramenti    fide   deposuit, 

1.  se  quamquam  erga  aliam  personam  inclinatum,.  Annam 
tamen  in  umorem  duxisse  suasionibus  parentum   stcorum. 

2.  Annam  sibi  revelasse  ideo  sibi  nupsisse  erga  quem  nuU 
lum  sentiret  amorems  quia  secus  a  patre  fuisset  trucidaia; 
occasione  vero  sponsalium  coram  Parocho  dixisse,  libere  se 
nupturam ,  quia  pater  aderat,  3.  Scire  eam  erga  alium 
amore  captam,  cum  eoque  inclinatam  fuisse  ad  matrimonium 
ineundum.  4.  Etiamsi  debitum  coniugale  ab  uxore  saepius  ex- 
quisiverit,  illud  tamen  semper  denegasse,  inquiendo:  hoc  numr 
quam  faciam;  id  vero  contigisse  etiamsi  a  prima  nuptiarum 
nocte  in  eodem  cubiculo  dormierint,  in  lecto  tamen  separato. 
5.  Probare,  se  commercium  carnale  cum  uxore  numquam  ha- 
buisse  tum  iuramento,  tum  taedio  quodam  quo  affici  erga  eam 
coepit  ob  quasdam,  quas  in  ea  immunditias  animadvertit. 

Examini  subiecta  sponsa,  eique  iuramento  delato,  et  peroon- 
tata:  1.  an  ante  sex  hebdomadas  prius  quam  nuptias  iniret  me- 
lancholia  laboraret,  respondit:  nequaquam,  sed  sana  fui  et 
corpore  et  mente,  donec  de  matrimonio  cum  Francisco  ineun' 
do  Iractari  inciperetur. 

2.  Sciscitata  autem:  num  vera  sint  quae  a  marito  affir- 
mantur,  scilicet  in  ipso  nuptiarum  die  eam  omnino  rnutam 
fuisse,  et  nihil  ad  quaestiones  respondisse,  posthac  saepius  de 
lecto  surrexisse  et  affirmasse,  omnino  sibi  in  urbem  M.  esse  re- 
deundum,  cum  ibi  malum  aliquod  acciderit;  respondit:  Haec 
omnia  in  quantum  recordor  sunt  verissima.  - 

3.  Interrogata:  utrum  ante  matrimonium  cum  Francisco 
initum,  cum  alio  aliquo  viro  familiariter  conversata  sit,  et 
an  eidem  nubere  voluerit;  respondit:  Affirmative;  non  tameti 
i7itimior  quaedam  relatio  inter  nos  intercessit. 

4.  Requisita:  utrum  inarito  ante  nuptias  detexerit,  ipsam 
a  matrimonio  ineundo  esse   aversam,  respondit:  Paucissima 


«ATRiMOPrii  579 

verha  rrntfi  nuptias  ctim  marito  meo  locuta  sum,  neque  ali" 
quid  de  illa  av<*.rslone  eidem  detecoi. 

Negavit  autem  se  Parocho  dixisse ,  ideo  consensum  ma- 
trimonio  dedisse,  quia  secus  a  parentibus  occisa  fuisset. 

5,  Interpellata  autem:  num  die  nuptiarum  et  postea  per« 
tinaciter  debitum  coniugale  denegaverit,  et  utrum  maritus 
illud  saepius,  non  obstante  denegatione,  petierit,  et  an  vi  in 
illo  petendo  usus  fuerit;  num  in  eodem  cubili  et  lecto  cum 
viro  noctes  transegerit,  et  quanto  tempore,  et  utrum  matri- 
monium  consummatum  fuerit,  respondit:  Debitiim  semper 
dcnegavi,  quamvis  vir  id  saepius  etiam  instanterj  nulla 
lamen  vi  adhibita,  pefierit.  In  eodem  cubili^  sed  in  lectis 
distinctis  dovmivimus,  idque  cum  aliquibus  intervallis  per 
duus  quasi  menses.  Debitum  autem  potissimum  denegavi 
ob  aversionem  erga  m/itrimonium  et  virum. 

Interrogata  de  conditione  sui  corporis,  absolute  respondit: 
Virgo  fui  et  sum,  nec  abhorreo  ab  inspectione  corporis  mei. 

Percontata:  uti-um  aliqua  inclinatio  erga  virum  ipsi  insit, 
et  an  ad  eum  rediret  officiis  uxoris  functura,  respondit:  Nullo 
pacto  ad  virum,  erga  quem  nuHam  sentio  inclinationem, 
redire  possum;  immx)  conlremisco  toto  corpore,  quoties  de 
hoc  reditu  cogito.  Addidit  autem  se  nullum  sentire  desiderium 
alind  contrahendi  matrimonium,  hoc  dissoluto. 

Subiectus  examini  Parochus  qui  nuptiis  benedixit,  ait: 
In  ipso  actu  copulationis  Anna^  capite  demisso,  tristis  ocu^ 
los  defixit.  Ad  solitas  in  hoc  actu  interrogationes  nullum 
ab  ea  audivi  responsum,  et  solummodo  facta  tertia  interro- 
gatione,  eam  vidi  capite  leviter  annuere.  Caeterum  non  du" 
bitabam  eam  libere  consensum  dedisse.  Arbitrabatur  vero 
Parochus  reoonciliationem  inter  coniuges  fore  impossibilera, 
sponsuinque,  si  dispensatio  denegaretur,  ad  Protestantium  Se- 
ctam  transiturum,  ut  novas  nuptias  contrahere  posset,     c 

Parentes  utriusque  coniugis  et  testes  reliqui  septimae 
manus  testati  sunt  tum  de  aversione  Annae  a  nuptiis  cum  Fran- 
cisco  ineundis;  tum  de  assensu  ab  ea  praestito  ad  protractas 
et  repetitas  parentum  cohortationes;  tum  de  eius  taciturnitate 


580  .MATRIiiilONil 

post  praestitum  assensum;  tum  de  eius  repugnantia  in  ipso 
raatrimonio  coram  Parocho  ineundo,  de  eius  inter  epulas  moe- 
stitia,  de  nuUo  erga  sponsum  specialis  dilectionis  signo,  de 
negatione  debiti  coniugalis,  de  filiae  bona  valetudine  ante 
sponsalia  inita  cum  Francisco,  de  quadam  alienatione  mentali 
Sponsae  tum  post  contractum  matrimonium ,  tum  antea  sed 
post  contracta  sponsalia;  tum  de  impossibili  coniugum  recon- 
ciliatione;  nam  singuli  omnia  tentaverant,  ut  reconciliatio  ad 
effectum  deduceretur;  at  frustra. 

Valburga  tamen  famula  familiae  Annae  praeter  ^relata 
testata    insuper    est:  <  Mater  ut  ego  ipsa  vidi  et  audivi,  non 

>  solum  continuis  persuasionibus  movebat  filiam,  ut  iniret  has 

>  nuptias,  sed  etiam  omnibus  possibilibus   opprobriis,  immo 

>  et  datis  alapis  urgebat  resistantem.  Quo  non  obstante,  filia 

>  mihi  dixit:  non  possum  contrahere  hoc  matrimonium.  Tan- 

>  dem  victa,  ut  puto,  et  coacta  cessit  e  pugna.  > 

Praetereunduiu  tamen  non  est,  t^stes  septimae  manus 
utriusque  partis  fassos  fuisse,  Franciscum  et  Annam  tali  prae- 
ditos  esse  pietate,  conscientia,  bonisque  moribus,  ut  omnera 
fidem  promereantur,  alque  ita  in  examine  locutos  fuisse  ut 
nonnisi  veritatem  illos  dixisse  arbitrentur. 

Interrogati  testes,  alii  deposuerunt,  coniuges  in  epulis 
nuptialibus  admoduiu  indiff^erentes,  imo  frigide  ad  invioem  se 
gessisse;  alii  vero,  se  nihil  in  eis  contra  morem  solitum  con- 
spexisse,  imo  eos  consaltnsse  dixerunt. 

Peracto  coniugum  et  testium  examine,  ad  tramites  instru- 
ctionis  S.  Congregationis  Concilii  anni  1840  tres  deputatae 
fuerunt  obstetrices,  honesta  matrona,  et  duo  in  arte  medica 
periti,  ut  inspectio  corporis  Annae  fieret,  et  referretur. 

Peracta  inspectione,  reperta  sunt  cetera  virginitatis  indi- 
cia,  praeter  hymen;  quod  medici  fassi  sunt  destrui  potuisse 
vel  ex  coitu  saltem  semel  habito,  vel  etiam  alia  de  causa; 
Anna  vero  iuridice  interrogata,  huius  defectus  causam  aliam 
sub  iuramento  retulit,  praeter  coitum  sive  cum  sponso  sive 
cum  alio. 

Processu  ad  S.  Congregationem  Goncilii  transmisso,  mo- 
nitae  sunt  partes  ut  daputareut  respectivum  Proouratoreui  in 


MATItl3IO.N!f  581 

TJrbe  ad  sua  iura  defendenda.  Cum  vero  Sanctissimo  relatum 
fuerit  de  coniugum  paupertate,  benigne  indulsit,  ut  causa  oeco- 
nomice  pertractaretur  cum  voto  Theologi  et  Canonistae,  neo 
non  anioiadversionibus  Defensoris  matrimonii  ex  officio. 

Alque  praemissa  brevi  factorum  narratimes  haec  a  Theo' 
logo  inqiiisila  swH. 

1 .  An  consensus  ex  parte  mulieris  fuerit  revera  vi,  me- 
tuque  coactus. 

2.  An  matriraonium  in  casu  adhuc  ratum  tantum  perse- 
veret. 

3.  Tandem,  an  iustae  ac  honestae  adsint  in  themate  causae 
ut  consulendum  sit  SSmo  pro  dispensatione  raatrimonii  rati 
et  non  consummati. 

Quoad  I.  animadvertit,  agi  in  themate  de  metu  reveren- 
tiali;  porro  non  quemcumque  metum  reverentialem  matrimo- 
nium  irritum  reddere,  sed  eum  cui  talia  accedunt  adiuncta, 
quae  libertatem  toUere  possunt. 

<  Non  sufficere  >  inquit  D.  Alphonsus  de  Ligorio  1.  6.  Tract.  6 
de  matrim.   n.    1056,  <  purara    reverentiam;   sed    requiri   ut 

>  adiungantur  aut  verbera  ,  aut  minae  ,   aut   timor    alicuius 

>  gravis  mali,  puta  odii,  diuturnae   indignationis,  etc.  > 

Advertendum  tamen  esse,  importunas  quoque  et  assiduas 
preces,  potissimum  quae  a  persona  procedunt  cui  reverentia 
debetur,  non  secus  ac  vis  et  metus,  consensus  libertatem  e.\- 
cludere,  ac  nuilum  matrimonium  reddere.  Non  quivis  metus 
reverentialis,  inquit  Lessius  de  iust.  et  iur.  lib.  2  cap.  17 
€  censetur  gravis;  sed  ingens,  vel  si  coniunctae  sint   minae, 

>  vel  timor  malae  tractationis,  vel  preces  importunae,  id  est 

>  vehementes  et  saepius  repetitae;  haec  enim  duui  iunguntur 

>  illi  reverentiae  quae  superioribus  deferri  debet,  acquivalent 

>  luetui  gravi.   > 

Metus  vero  eiusmodi  eliamsi  talis  debeat  esse  naturae, 
ut  cadat  in  virum  constantem,  tamen  pensandum  esse  in  sensu 
relativo  nemo  non  novit;  quoJ  enim  viro  forti  periculisque 
assueto  leve  foret,  alii  meticuioso,  et  mulieri  praesertim,  in- 
tolerabile  esse  posset. 

Qua  de  causa  S.  Rota  R.  coram  Ludovisi  dec.  326.  n.  1 


582  HArni.uoivii 

coDsultissime  decernit:  t  Prudens  iudex  non  tenetur    tantura 

>  exaiuinare  qualitateni  nietus,  et  an  adsit  metus  gravis  vel 
»  levis,  et  an  concurrant  niinae  et  violentiae  expressae,   vel 

>  deficiant;  sed  niagis  tnagisque  circumstantias  et  conditionem 

>  personarum  tam    inferentis,  ^quam   patientis,  si    fiiius   sit 

>  suavis  ingenii,  tiinidus,  et  pusillaDiniis^  honestis  optimisque 

>  moribus  praeditus,  parentum  voluntati  vere  subditus  et  metu 

>  patris  simulatum  contraxisse   matrimonium    exponat ;  tuoc 

>  iudex  nuUum  et  irritum  huiusmodi  matrimonium  iudicare 

>  debet,  etiam  si  paternae  minae  et  violentiae  expressae  non 

>  intervenerint.  > 

lam  vero  circumstantias  antecedentes ,  ooncomitantes  et 
consequentes  demonstrare  metum  gravem  intercessisse  in  nostro 
matrimonio  facilhme  probavit  Theologus. 

Quoad  enim  antecedentes  circumstantias,  nuUum  esse  potest 
dubium,  ex  relatione  testium  flde  dignorum,  ipsorumque  Annae 
parentum,  eam  has  nuptias  horruisse:  fiHa  mea,  inquit  pater, 
neque  de  negotio  sponsi  aliquid  audire,  neque  generatim 
mafrimonium  ullum  contrahere  voluit,  Mater  vero:  filia  tnea 
perhorrescebat  has  nuptias.  Quid  vero  ipsa  Anna  de  sua 
ab  matrimonio  cum  Francisco  ineundo  aversione  dixerit,  supra 
retulimus. 

Atlamen  eam  unice  cessisse  precibus  et  cohortationibus 
assiduis  et  importunis  parentum  a  minis  ac  alapis  rainirae 
dieiunctis  ex  iis  ipsis  quae  parentes  famula  et  testes  deposuere, 
tum  ipsa  Anna  sponso  suo  et  officialibus  Curiae  Episcopalis 
affirmavit  facillime  patet. 

Atque  hinc  a  Chirurgo  deputato  dictum  est,  omnia  Annae 
mala  ex  hac  derivasse  coactione:  «  Quod  equidem  sentio  circa 

>  causas  huius  status  (dementiae)  Annae,  hic  sincere  dicara. 

>  Ipsa  prius  adamaverat,  et  quidem  omni,  qua  par  est,  ser- 

>  vata  morum  honestate,  alium  iuvenem,  ac   proinde    animo 

>  aversa  erat  ab  ineundis  cum  Francisco  nuptiis.  Assueta  ut 

>  numquam  contradiceret  voIur'  iti  parentum,  tandem  cessit, 

>  et  irritatis  tali  modo  intentis  priori  tempore    nuptiis,  con- 

>  elusum  est  cum  Francisco  matiimonium.    Per  haec    omnia 

>  Anna  vehementer  commota  et  quasi  remansit  attonita.  Per 


M.vrniMONir  583 

>  conseqiiens  et  cessavit  eius  purificatio  menstrua,  unde  de- 
»  ducenda  et  caetera  omnia.  > 

Ad  eiusmodi  igitur  matrimonium  conciliandum  concurrit 
raetus  et  vis;  proindeque  abfuit  liber  consensus  qui  pro  ma- 
trimonii  validitate  requiritur. 

Equidem  vis  Aunae  illata  constat  praesertim  ex  Valbur- 
gae  eius  famulae  testimonio;  fidem  ei  proinde,  dicet  quis,  non 
esse  adhibendam. 

At  falso;  primo  quidem  quia  ius  tenet ,  in  materia, 
doraesticitafem  non  e^se  legitimam  exceptionem;  doraestici  , 
sancit  ius,  ni  alium  patiantur  defectum,  dicuntur  in  causis 
matrimoQialibus  teates  omni  exceptione  maiores,  etiam  ubi 
agitur  de  iiifiingendo  matrimonio,  eo  quod  prae  ceteris  infor- 
mati  praesurnuntur  (1);  secundo  quia  quamvis  Valburga  tem- 
pore  metus  incussi  fuerit  famnla  familiae  Annae,  tempore  ta- 
men  examinis  non  erat;  et  ad  effectum  iuridicum  habilitandi 
testeni,  attendendum  est  tempus  constituti  ;  qua  de  causa 
Fayinacc.  de  testibus  quaesf.  62  n.  298  inquit:  non  est  re- 
pdlendus  a  testiftcando  pro  praeterito  domino,  rt  multo  mi- 
nus  pro  illius  filia;  tertio  tandem  quia  Valburgae  depositio 
ita  flrmiter  adminiculis,  et  quod  magis  est,  contestibus  quam- 
plurimis  confirmatur,  ut  nil  amplius  desiderari  sinat.  In  ina- 
trimonio  nostro  igitur  adfuit  metus  et  vis  antecedens,  defuit 
proinde  liber  consensus. 

Actus  vero  concomitantes  coactionem  in  dicto  coniugio 
satis  clare  praeseferunt.  Ex  omniuni  siquidem  testium  depo- 
sitione  liquet,  quod  Anna  domo  discedens  Ecclesiam  aditura 
tanta  mentis  anxietate,  tristitia  et  afflictione  afficiebatui-,  ut 
potius  ad  funus  quam  ad  hyjnenaeuni  eam  ire  diceres.  Cum 
plia  mea,  inquit  mater,  relicta  domn  ,  ad  Ecclesiani  iret 
et  ad  copulationem  pergeret,  anxia  muVum  et  afflictn  appa- 
*  rebat.  Pater  vero:  Die  autem  ipsa  niipfiarum  notavi,  quod 
jilia  mea  quasi  invita  ad  allarc  accesserit.   Tandem   Paro- 

(!)  Imo  nbi   agitur    de    iDfringend»  jorcs ,  sed  admittnntnr    qni    alias    non 

matrimonio  ex  raeta  sponsi  vel  sponsau  admitterentnr.  Alexand.rons.  156.  n.  15. 

inter  domesticus  i^arietes  incnssu ,   iu>n  Gregor.   Decis.   351.   n.   7.   Mantic.  Uc- 

rtM^uiruntur  teiilu^  umui  cxceptiuiie  mu-  cis.  112.  n.  4* 


584  MATRIIiOIfll 

chus:  Tn  actu  ipso  copiUalionis,  Anna  capite  demisso^  trisfis 
oculos  defixit.  Ad  solitas  in  aclu  intevrogaliones  nidlum 
ab  ea  audivi  responsum,  et  solummodo  facta  tertia  ivterro^ 
gatione  eam  vidi  capite  leviter  annuere  (1). 

Subsequentes  quoque  actus  relaturn  spoasae  meiuni  sum- 
mopere  comprobant.  Vix  enim  matrimonio  inito,  mulier  tanto 
horrore  in  virum  aflSciebatur,  ut  eius  quoque  aspectum  de- 
ciinaret.  Animadverti^  inquit  unus  e  testibus,  Annam  statim 
post  nuptias  refugientem  a  marito.  Alius  deponit:  Interfui 
epulis  nuptialibus,  et  vidi  sponsam  omnino  taciturnam  et 
reclusam,  cumque  semel  inter  has  epulas  neo-maritus  acce- 
dens  ipsi  diceret:  nunc  mea  es;  frigida  et  quasi  rudi  modo 
vultum  dectinavit  ab  eo;  quae  et  alii  affirmant.  Expletis  epu- 


(1)  Haec  Tero  tristitiae  et  moeroriB 
indicia  libernm  Annae  assensum  excln- 
dere  Tidentnr.  Qnare  Rota  Decis.  405. 
n.  8.  part.  18.  Tom.  2.  recent.  in  casn 
fere  simili  condndit:  Cum  ad  aeium 
mitrimonii  contrakendi  coram  Paroeho 
pervenistet  ,  ah  ipto  inicrrogaia ,  num- 
quid  vellet  in  eum  consentire,  prae  ni- 
mia  tristitia  ae  timore  pallida  et  de/or- 
mis  suhsisteret  in  respondendo  eadem 
Margarita  sic  ipsa  cum  magna  displi- 
eeniia  et  moerore  dictae  Margaritng  po- 
tius  voluntate  quam  sua  mairimonio  eon- 
sevserit,  quo  fit  ut  non  dicatur  sntisfa- 
cium  iuris  dispositioni  ,  quod  matrimo- 
nia  dehent  esse  lihera  a  coactioncy  et  a 
nullius  arhitrio  pendere,,.  et  consfquen» 
ter  mntrimonium  huiusmodi  ex  defectu 
eonsensus    irritum    et    inane    remansii. 

Hic  Tcro  Theologns  aduotare  non 
praetermittit  ea  qnae  ipsnm  Annae  fts- 
sensnm  in  dnbinm  revocare  Tidentnr. 
Parochi  depositio  se  habet  nt  snpra;  at 
illam  annnentiam  pater  Annae  in  dn- 
bium  addncit,  affirmans :  mihi  videor; 
Patcr  sponsi  contradicit  atriqno  ,  rniii 
referat  non  de  capitis  annncntia  ,  sed 
de  Terbis  qnibnsdam  iDartieaUtis  ,  a  sc 
tamcn  non  intellectis :  quamquam  non 
mudierim  quid  ipsa  dixerit,  quum  omnia 


in  actu  voce  suhmissa  dicta  fuerini»  At 
Pater  Annae  baec  Terba  prolata  tocc  snb- 
missa  ezclndit  dicens:  quod  mihi  tam 
singulare  videhatury  utpostfiliae  dixerim, 
ipgam  ne  verhum  quidem  consensus  ds 
praesenti  emisisse.  Atqni  Tridentina  Sy- 
nodnssess.  21 .  cap.  1.  de  Rcform.  matrim. 
dnos  Tel  tres  in  actn  copnlationis  te- 
stes,  praeter  Parochnm  ad  Taliditatem 
matrimonii  exigit,  qni  nna  cnm  Paro- 
cho  omnes  percipere  debent  mntnnm 
contrahentinm'  consensnm  ,  snb  poena 
nnllitatis.  Testes  probe  Tidere,  recteqoe 
andire  debent  id  de  qno  testantnr,  alias 
non  attendnntnr  inxta  receptam  opinio- 
nem,  de  qna  Barbos.  in  cap.  Tnae  Fra- 
ternitati  n.  2.  in  fin.  de  Sponsal.  Patet 
Tero,  patrem  sponsae  non  flrmiter  sed 
dnbitsnter  de  signo  a  mnlierv  edit4)  de- 
posnisse ;  canones  Tero  exclndere  dnbi- 
tationem  in  testibns,  atqne  praecipere 
positiTam  depositionem.  Cnm  itaqne  te- 
stes  nniformes  non  sint,  et  dato  qnod 
patris  sponsae  testimoninm  aliqnid  esset 
faciendnm  ,  nnico  testi  matrimoniDm 
nositrnm  inniteretnr;  at  Concilinm  Tri- 
dentinum  aunnllat  atqne  irritat  ea  ma- 
triiiionia  qnac  contrahnntnr  coram  Pa- 
rocho  et  uno  iantum  tcste  qnamvis  di- 
gnisisimo  et  umni  exceptione  luaiori. 


«ATRlMoAir  J^5 

lis,  etsi  in  eodem  conclavi,  lecto  tamen  separato,  iiiulier  viro 
debifum  coniugale  denegavit  potissimum  oh  aversionem  crga 
matrim^nimn  et  virum,  ut  rotundis  verbis  mulier  testata  est. 

Neque  eiusmodi  aversio  cessavit  aliquando,  sed  consfans 
fuit,  nuUaque  medela  aut  distractione  tolli  aut  saltem  mitigari 
potuit;  adeo  ut  mentecapta  tandem  putata  fuerit,  et  etiamsi 
ad  maritum  reversa  semel  sit,  numquam  tameu  maritalia  of- 
ficia  cum  eo  peregit,  semper  eius  oonsortium  refugit,  semper 
raoesta  et  taciturna  remansit,  ita  ut  tandem  coacta  ab  eo 
disoedere  fuerit  numquam  reversura.  Adsunt  igitur  in  nostro 
matrimonio  factonim  adiuncta  tum  praecedentis  aversionis, 
tum  concomitantis  tum  consequentis,  quae  omnia  evincere  con- 
sensus  defectum  unicuique  facile  patebit. 

II.  Quod  vero  matrimonium  nostrum  adhuc  ratum  perse- 
veret  facillime  demonsiratum  est  L  ex  ipsorum  coniugum 
iuramenfo,  qui  sine  uUa  tergiversatione  asseruere,  inter  ipsos 
numquam  matrimonium  fuisse  consummatum;  2.  ex  depositio- 
nibus  testium  septimae  manus,  qui  iuramento  affirmarunt  se 
firmiter  credere,  coniuges  testimonium  veritatis  praebuisse  in 
suis  iuramentis  dum  dixerunt  nunquam  matrimoniun^  fuisse 
consummatum;  3.  ex  testibus  fide  dignis  qui  id  tum  a  viro 
tum  a  muliere  audivere;  4.  ex  publica  fama  et  quidem  con 
stantissima,  quae  viguit  statim  post  initum  matrimonium,  et 
apud  parentes  utriusque  coniugis  et  penes  domesticos  et  fa- 
miliares,  et  apud  civitatem  L  et  oppidum  M.  percrebuit;  5.  ex 
iuridica  corporis  inspectione,  ex  qua  constitit  cetera  in  sponsa 
fuisse  virginitatis  indicia,  praeter  hymen;  hymenis  vero  defoctum 
non  esse  habitae  copulae  carnalis  argumentum.  inter  ceter 
ros  aflarmat  Barzellotti  medic.  legal.  lib.  1  §.  28.  Dietro  si  • 
mili  esempi  ed  altri  cJie  la  Storia  m^dica  somministra,  se 
si  volesse  decidere  della  verginitd  per  Vesistenza  delVimene, 
noi  ci  troveremmo  sovenfe  ad  asserire,  essere  vergini  olcu'' 
ne  sebbene  corroUe ,  ed  altre  corrotte  se^bene  vergini  e 
caste  (1).  ,       ,',  ^    .^       .    ,'  ,  ^ 

(1)  Id  est.  Stantibns  addtictis  exem-  virginitatiB  existentia  ab  exiBtentia  hy- 
plis,  aliisqne  quae  ez  medicinae  Uisto-  menis, compelleremnr  indicare  nti  virgl* 
ria  peti  poasent,  si  iadicandnm  eBaet  de      nes  qaae  corrnptae  faere^  ct  viceyersaf 


Hi6  «ATRlliOMll 

De  cetero  professopes  iuridice  iaducti  testati  sunt,  hymen 
ainitti  posse  alia  de  causa  quam  ex  habita  copula  carnali ; 
Anna  vero  indicavit  causam  hymenis  amissi. 

III.  Causas  ad  consulendum  SSmo  pro  dispensatione  .na- 
trimonii  rati  et  non  consummati  Theologus  ad  sequentes  re- 
duxit. 

1.  Ad  defectum  animi,  et  ad  metum  in  muliere  tura  antea 
tum  tempore  initi  matrimonii. 

2.  Ad  nimiam  inter  coniuges  animorum  aversionem. 

3.  Ad  maximum  et  quidem  certum  periculum  quod  miser- 
rimae  mulieri  immineret,  in  amentiam  reincidendi,  si  ipsa  coiii- 
pelleretur  invita  ad  virum  redire,  ceu  pro  certo  tenent  raedi- 
cus  et  chirurgus  in  testes  adducti. 

4.  Ad  coniugum  aeternae  salutis  discrimen,  de  quo  testati 
sunt  parochi  respectivi. 

Ex  iis  vero  luculenter  apparere  arbitratur  theologus  dis- 
pensandum  esse  a  matrimonio  rato. 

Votum  GanoitlAtae 

Accurata  praemissa  factorum  historia,  Canonista  ad  1 .  quae* 
stionis  caput  respondit,  non  ea  factorum  adiuncta  praesto  esse 
quae  suadeant ,  quaestionem  nuHifatis  matrimonii  ex  capite 
metus  utiliter  tractari  posse.  Exploratum  esse  enim,  inquit, 
apud  Canonistas,  timorem  ex  reverentia  erga  parentes,  ne  sci- 
licet  offendatur  eorum  persona,  regulariter  matrimonium  non 
diriinere;  et  tunc  solum  impedimentum  dirimens  constituere, 
cum  reverentiae  coniunguntur  continuae  obiurgationes,  vexatio- 
nes,  vehementes  et  importunae  persuasiones  austeri  parentis, 
cui  resisli  non  solet,  quae  omnia  constituerent  speciem  gra- 
vis  timoris  externi  iniuste  incussi ;  in  themate  vero  nostro 
metum  non  e^se  eiusmodi,  saltem  non  apparere  ,  tum  quia 
de  alapis  illatis  unus  adest  testis  (Valburga),  tum  quia  haec 
non  affirmat,  molestias  et  opprobria  Annae  perdurasse  usque 
ad  diem  celebrati  niatrimonii,  sed  posita  videntur  quousque  illa 
non  consenserit  in  matrimonium  de  futuro  contrahendum;  tuiu 
quin  ceteri  testes  sunt  tantummodo  de  auditu,  et  referunt  ge- 
}jeric(^  rigidam  parentu.  '  agendi  rationem    arga   filiam  ;  tiuu 


quia  parenfes  coactiohem  se  exercuisse  inficiantur;  tum  quia 
Parochu^?  censet,  Annam  libere  oonsensisse  ;  tum  quia  Ipsa 
Anna  interrogata:  num  ideo  a  parentibus  tuis  comminatio^ 
nes  fiebant.,  respondit:  negotive,  quae  omnia  utique,  concludit, 
exprimere  animum  Annae  a  matrimonio  cum  Francisco  alie- 
nurn,  non  autem  voluntatem  et  libertatem  eius  excludere. 

Oirca  secundum  quaestionis  caput  adnotavit  Canonista 
exclusionem  consummationis  matrimonii  duplici  probatiode  evin 
ci,  morali  scilioet  et  physica;  admisit  vero  probationem  mo- 
ralem  1.  quia  explorata  erat  et  certa  voluntas  aversa  Annae 
a  contrahendis  cum  Xaverio  nuptiis  ex  indiciis  antecedentibus, 
ooncomitantibus  et  consequentibus,  ex  sua  (1),  sponsi,  paren- 
tum,  et  testium  depositionibus.  Hanc  autem  animi  aversio- 
nem  magnam  et  vehementem  praesumptionem  gignere  de  non 
secuta  matrimonii  consummatione.  Quousque  enim  a  muliere 
amor  erga  virum  suum  exulat,  et  potius  dominatur  cordis 
moestitia  atque  animi  alienatio,  supponi  nequit  positio  actus, 
qui  amoris  expressio  reputatur. 

Non  eodem  tamen  pacto  admisit  Canonista  probationem 
physicam,  quae  ex  praxi  Ecclesiae  et  positivo  iure  prae  ocu- 
lis  noaxime  est  habenda;  nam  ex  concordi  confessione  obste- 
trices  adnotarunt  defectum  hymenis  ,  simulque  existere  vel 
unam  vel  etiara  binas  parvas  carunculas.  Ex  eiusmodi  rela- 
tione  chirurgus  et  medicus  deputati  possibilitatem  coitus  sal- 
tem  semel,  vel  raro  admodum  habiti  non  excludunt.  Ex  qui- 
bus  concludit  Canonista,  physicam  probationem  virginitatis 
Annae  disparere ;  nam  carunculae  quae  supersunt  non  sunt 
aliud  quam  residua  hymenis  contracta,  quae  deinonstrant,  hy- 
men  extitisse ,  et  a  causa  physica  fuisse  laceratum;  Iiy- 
pothesim    vero    medicorum    de    coitu    saltem    semel    habito 

(1)  Licet  8o1a  depositio  inrata  conin-  tem,  quod  nwnquam  ae  invieem   eogno- 

gnm  in  qnaestione  matrimonii  contracti  verint  ambo  (eonJQgea)  fateantur  ^  eum 

non  81 1   valde    attendenda;  eap,  Super  teptima  manu  propinquorum  ae  Dicino- 

eo  5.  De  eo  qui  eognovit;  tamen  qnando  rum  bonae  famae  (ai   propinqni    deroe* 

agitnr  de  non  conanmmatione  matrimo-  rint)  taetit  Saeroianetis  Ktfangelia  uter- 

nii,  haec  eadem  deposHio  testimonio  ae-  que  iureiurando  dieat ,  quod  numquam 

ptimau   manns  propinqnornm   roborata,  ppr  earni$  eopulam  una  earo  eff^ecti  fuis- 

maxiint  facienda  est,  Cap.  V.  de  Frigidia  senty  et  tune  videtur  qnod  mylier  naleut 

pt  male^dniatiUf  nbi  haec  Ifgnntnr:  Si  au-  ad  seeundaM  nUptina  coHvolare, 


SM  SAtmaloiiiii 

non  destitui  suo  fundamento;  tota  emm  ratio  denesrati  ab 
Anntc  debiti  coniugalis  reponitur  iuxta  testes  in  habituali 
aversione  animi  eiusdem  a  viro  suo,  et  in  quadam  confusione,  seu 
quadam  mentisinflrmitate.  Atqui  saltem  unum  temporis  punctum 
insinuatur  in  actis,  in  quo  haec  duo  suspensa  saltem  fuisse 
coniici  potest.  Sane  Prancisca  mater  Annae  ita  loquitur.  <  Mox 

>  post  adventum    filiae  in  urbem  I.   notitiae   factae   sunt  de 

>  aucta  flliae  confusione,  de  inhabiiifate  ad  negotia  et  ad  ci- 

>  bum  etc.  Inde  eam  domum  reduximus,   peregrinationes   ad 

>  loca  sacra  instituimus,  et  cum  eius  status  ad   meliora  fle* 

>  cteret,  eam,  sicut  ipsa  desideravit,  iterum  in  urbem  I.  (id 

>  est  ad  virum  suum)  perduximus.  >  Ex  quibus  eruitur  sal- 
tem  semel  Annam  desiderasse  cum  viro  suo  reperiri.  Quare 
certo  non  constat,  matrimonium  in  casu  non  fuisse  consum- 
matum  (1). 

Ad  3""  Negat  Oanonista  preces  porrigendas  esse  Summo 
Pontifici  pro  dispensatione  super  matrimonio  rato  et  non  con- 
summato,  cuni  ex  iure,  et  constanti  S.  Congregationis  praxi 
constare  debeat  de  non  secuta  matrimonii  consummatione,. 
antequam  ad  negotium  dispensationis  deflniendum  procedatur. 
Dato  vero  quod  a  S.  Congregatione  iudicetur,  matrimoniura 
non  fuisse  consummatum,  plures  esse  cRUsas  pro  dispensatione 
concedenda  ultro  affirmavit  Canonista;  quas  quidera  reponit 
1°  in  nimia  aversione  animorum  inter  coniuges,  ita  ut  recon- 
ciliatio  cum  felici  exitu  nequeat  praevideri;  2"  in  verificatione 
quod  non  constet,  consensum  alterutrius  coniugis  fuisse  unde- 
quaque  liberum;  3"  in  periculo  scandali  et  fornicationis;  4'  in 
periculo  corporis,  in  tiraore  scilicet  alterutrius  coniugis  amit- 
tendae  bonae  valetudinis.  Quarum  causarum  una  vel  altera 
satis  esset  ad  dispensationem  obtinendam,  multo  magis  simui 
coniunctae. 

AnIMADVKRSIONES    DliPENSGRIS   MATRIMONH   EX    OPPICIO. 

Pro    munere    suo   Defensor    matrimonii    ad    1"""   exchisit 
existentiam     nietus    reverentialis     et    cuiuscumque    coactio- 

(1)  Hoc  argnmentain  impetit  etiam       dticitnr,  aTersionem  Annae  a  Tiro  non 
luuralem  probationem.  Ex  eo  euim  de-       fniaso  eonstantaa* 


nis  ex  parfe  pareatiinv. '  Quaridoquiflem  manifeste  ex  actis 
eruitur  coniugis  utriusque  parentes  SaQctani  Sedem  rogasse 
ut  matrimonium  nostrum  vel  onnullaretur,  vel  super  eo 
rato  tojfitum  el  non  consummato  gratiosis^ime  dispensare^ 
tur;  convenisse  vero  sponsum  et  Annae  parentes  inter  se,  ut 
uterque  dimidiam  praestaret  partem  expensarum  quae  sol- 
rendae  forenl  pro  obtinenda  dispensatione  nd  effectum,  ut 
soheretur  hoc  matrimonium  ratum  quoad  vinculum. 

Ipsius  ergo  Annae  pater,  et  ipse  sponsus  ratuni  habuere 
matrimonium  hoc  quoad  vinculum;  nullam  igitur  intercessisse 
coactionem,  vel  metum  gravem,  qui  constituisset  impedimen- 
tum  dirimens,  implicite  fassi  sunt. 

Quod  et  explicite  fassus  est  Pater  sponsae:  nam  de  re  iu- 
ridice  interrogarus  respondit:  Iterum  iterumque  fdiam  cohor- 
tatus  sum  ut  Francisco  nuberet;  opprobria  aut  minas  num- 
quam  adhibui  pro  casu  recusati  mxitrimonii.  Inde  deduco, 
fdiam  meam  consensum  de  hoc  mafrimonio  omnino  libere 
emisisse. 

Nec  aliter  mater  deponit;  siquidem  et  ipsa  ad  interroga- 
tionem  opportunam  respondit:  Cohortata  sum  utique  fd\am, 
ut  contraheret  ho:  matrimonium;  sed  opprobria  et  minas 
nunquam  ad.  ihui;  unde  censeo,  ipsam  libere  consensisse, 

Ex  his  vero  destrui  censet  defensor  tum  depositionem  Wal- 
burgae  famulae,  tum  illam  sponsi  affirmantis,  se  ab  Ann.t  au- 
(HvissG  quod  nisi  matrimonio  fuisset  assensa,  Irucidata  fuisset 
a  patre  suo;  cum  enim  ipsi  parentes  id  penitus  iureiurando 
excludant,  manifeste  falsum  apparet  quod  famula  et  sponsus 
deposuere;  de  cetero  ipsam  Annam  de  iis  formiter  interro- 
gatam  ad  omnia  respondisse  negative,  acta  processualia  per- 
hibent. 

Supradictis  vero  rationibus  accedere,  quod  status  melan- 
choliae  et  perturbationis  mentalis  Annae  nulio  pacto  sit  re- 
petendus  a  propositis  nuptiis  cum  Francisco  Xaverio  ineun- 
dis,  sed  ab  irregularitatibus  menstruationis  quae  in  ipsa  con- 
tigere.  Medicus  enim  formiter  de  causa  perturbationis  An- 
nae  interrogatus  respondit:  Quum  compcrissem  menstrua  An- 
nae  antehac  maxime  regularia  et  largissima  fuisse ,  suspi-^ 

Acta  Tom.   VIII,  faae.  XCIV,  ^\S 


cari  coepij  causam  interruptae  menstruationis  in  graviditafe 
esse  requirendam.  De  qua  suspicione,  diligenti  ecoamine  in- 
slituto,  revocatus,  persuasum  habui,  affectiones  extraordina'- 
rias  in  Anna  mihi  occurrentes,  physicum  eius  staium  per- 
turbasse,  et  mentis  eius  perturbationem  nonnisi  ex  ano- 
malia   m^nstruationis  prodiisse. 

Cum  autem  certum  sit,  anoraaliam  hanc  menstruationis, 
adeoque  melancholiam  praedictae  Annae  incepisse  multo  ante 
nuptias  rite  initas,  nil  rairuin  si  eodem  morbo  affecta  fuerit 
tum  ante,  tum  post  matrimoniura  cum  Francisco  initum,  quin 
oensendum  sit  vel  ex  hoc  facto  morbum  derivasse,  vel  liber- 
tatem  in  consensu  praestando  amisisse. 

De  cetero,  non  obstante  hoc  Annae  statu,  utriusque  coii- 
iugis  parentes  eam  aptam  putarunt,  ut  praedictum  coniugium 
perficeret. 

Falsum  vero  esse  apud  vulgus  opinionem  inolevisse,  eam 
esse  ad  negotium  vini  gerendum  ineptam  ob  inentis  pertur- 
bationera,  nuptiarura  contractarum  causa  acquisitam,  sed  ob 
inusitatam  vivendi  rationem.  Ita  enira  unus  e  testibus  deponit: 
«  Ipso  die  nuptiali  nihil  insolitum  in  sponsis  couspexi.  Post 
»  duos  autem  dies,   cura  arabo  domum   suam  in  urbe   nostra 

>  possidere  incepissent,  eodem  ferme  tempore,  paviditas  quae- 

>  dam  et  anxietas  in  uxore  nec  meipsum,  nec  alios  praesen- 

>  tes  subterfugit,  quae   tunc  quidera  ex  inusitata  vivendi  con- 

>  ditione  provenire  mihi  videbatur.  Idera  omnes  de  illa  sen- 

>  tiebant  hospites  in  dorao  Francisci.  >  Quod  et  ipsa  Anna 
fatebatur  dum  Francisci  sorori  dixit :  sc  in  illa  domo  non 
posse  manerej  omnia  ibi  super  condiiionem  suam  esse  no^ 
biliora;  se  tali  hominum  societati  non  esse  adaptam.  Non 
itaque  matrimonium  contractum,  sed  naturalis  paviditas  aucta 
ex  inusitata  illa  vivendi  ratione  in  domo  viri  ad  mentis  per- 
turbationem  Annam  adduxit;  qua  de  causa  non  ex  metu  re- 
verentiali,  non  ex  parentum  iraperio,  rainis,  alapis  consensum 
ea   praestitisse   dicenda  est,  sed  ex  sua  libera  voUmtate. 

Quid  amplius?  Nonne  ipse  raaritus  unice  conquestus  est 
quod  uxor  esset  inhabilis  ad  negotia ,  ob  idque  eam  domo  ex- 
pulerit?  Verum  est,  inquit,  me  iussisse  eam  discedere,  utpole 


UAmMomt  591 

negotio  inhahitem.  Qua  de  causa  si  habills  ad  vinum  venden- 
dum  fuisset  domo  discedere  non  coegisset;  alias  ergo  causas 
ut  Annam  abiifceret  non  invenit,  non,  inquam,  animi  aversio- 
nem,  non  mentis  perturbationem,  non  negatum  debitum  con- 
iugale,  non  aliud  quidquam  cum  unice  queratur  de  inhabili- 
tate  mulieris  ad  negotia, 

Edicere  igitur,  concludit  Defensor,  matrimonium  hoc  nul- 
lum  et  irritum  ob  metum  reverentialem  in  Annarn  a  paren- 
tibus  incussum,  idem  est  ac  lucem  in  pleno  meridie,  nec  non 
ipsa  elementa  utriusque  iuris  perperara  denegare.  Non  minori 
autem  evidentia,  censet  Defensor,  ex  actis  constare  matrimo- 
nium  fuisse  consummatum. 

Quando  enim  constat  virum  coeundi  potentia  praeditum 
in  uno  eodemque  cubiculo  cum  uxore  etiam  semel  condormi- 
visse,  praesumptio  iuris  et  de  iure  clamat  matrimonii  consum- 
mationem,  hanc  vero  praesumptionem  destrui  non  posse  ne- 
que  ipsorum  coniugum  ,  vel  parentum ,  aut  septiraae  manus 
assertione  uno  ore  tradunt  Doctores  in  Cap.  Super  eo  de  eo 
qui  cdgnov.  consang.   uxor.  suae.   <  Super  eo  quod  postulas 

>  edoceri,  utrum  Coniugatus,  qui  ante  contractum  matrimo- 

>  nium  uxoris  suae  consanguineam  carnali    conjmixtione  co- 

>  gnovit,  cum  id  fateatur  uterque  et  aliqua  pars  viciniae  hoc 

>  acclamare  dicatur,  sit  ab  uxore  sua  iudicio  Ecclesiae  sepa- 

>  randus:  Tuae  Fraternitati  respondemus,  quod  propter  eorum 

>  confessionem  tantum,  vel  rumorem  viciniae  separari  non  de- 

>  bent;  cum  et  quandoque  nonnulli  inter  se  contra  matrimo- 

>  nium  velint  colludere,  et  ad  confessionem  incestus  facile  pDlb- 

>  silirent,  si  suo  iudicio  crederent  per  iudicium  Ecclesiae  con- 

>  currendum,  rumor  autem  viciniae  non  adeo  est  iudicandus 

>  validus ,  quod  nisi    rationabiles  et  fide  dignae    probationes 

>  accedant,  possent  bene  contractum  matrimonium  irritare.  > 
Unde  si  huiusmodi  Coniugum  confessio ,  argumentabatur'  de- 
fensor,  et  rumor  viciniae  seu  septimae  manus  assertio  irritare 
nequeunt  matrimonium,  quia  ad  confessionem  incestus  facile 
prosilirent,  multo  minus  coniugum  et  septimae  manus,  de  qui- 
bus  agitur,  confessio  et  assertio  seu  credulitas  matrimonium 
hoc  non  consummatum  edicere  possunt,  nisi  rotionabiles  et  fide 


dignae  probationes  acciedaiit;  nam  posita  indubia  viri  poted- 
tia  et  condormitione  per  duos  rnenses  cum  uxore  in  uno  eo- 
demque  cubiculo,  praesumptio  iuris  et  de  iure  habetur  quod 
matrimonium  fuerit  consummatum;  quae  praesumptio  iuris  et 
de  iure  destrui  nequit,  nisi  praeter  coniugum  Xaverii  et  An- 
nae  confessionem,  nec  non  septimae  raanus  assertionem,  prac- 
dictae  rationabiles  et  fde  dignae  probationes  accedant. 

Atqui  in  themate,  aflSrmavit  Defensor,  nuUatenus  huius- 
raodi  rationabiles  et  fide  dignae  probationes  accedunt:  nam  hae 
probationes  desumendae  oninino  essent  ex  corporis  inspectione, 
vel  ex  alio  indubitato  argumento.  Cum  autem  instituta  accu- 
rata  corporis  Annae  cognitione  detectum  sit  hyraen  deesse, 
cum  medici  aflSrment,  id  evenire  potuisse  ex  coitu  vel  raro, 
vel  saltem  semel  habito,  desunt  fide  dignae  probationes,  quae 
requiruntur  ex  cit.  can.  praeter  iuramentum  coniugum  et  se- 
ptimae  manus.  Inspectio  igitur  corporis  nuUimode  destruxit 
praesumptionem  illau)  iuris  et  de  iure ,  quod  matrimonium 
fuerit  consummatum. 

Addendum,  quod  Xaverius  conquestus  sit  utique  de  uxorift 
inhabilitate  ad  negotia,  non  autem  de  recusato  debito  coniu- 
gali;  nam  mater  sponsi  aflSrmavit  quod  die  sequenti  ad  ma- 
trimonium:  «  Filius  meus  nihil  de  uxore  dixit ;  post  paucos 

>  dies,  subiunxit,  tentatis  omnibus  ut   nurum  ad  sensum   re- 

>  vocarem  absque  eflTectu  etc.  Quoad  recusationem  debiti  con- 

>  iugalis  nihil  a  filio  meo  audivi.  >  Mater  Annae  idem  de- 
posuit:  Intimiorern  atque  stricliorem  recusati  debiti  coniu^ 
galis  rationem  Filia  mea  mihi  numquam  aperuit ,  neque 
ego  ex  ea  umquam  tale  quaesivi.  Id  vero  incredibile  vide- 
tur.  Quin  immo  testis  unus  ipsius  Francisci  consauguineus 
affirmare  non  dubitavit:  Ex  tota  mulieris  agendi  ratione,  in- 
super  ex  verbis  ab  ore  mariti  auditis  suspicari  quidem  sed 
non  tuto  persuadere  mihi  potui,  matrimonium  non  esse  con'* 
summatum  (I), 

Qua  de  causa  desunt  omnino  fide  dignae  probatioues,  ex 
quibus  evidenter.decernatur  matrimonium  consummatum  non 

(•1)  Si  starent   einsmodi  argamenta,   defaisset   etiam   testimoniam  geptimae 
manne,  praeter  rationee  fide  dignai* 


nATnr.uo?(ti  S93 

fuisse,  Quibus  oranibus  consideratis ,  S,  Congregatio  Concilii 
in  Comitiis  diei  23  lanuarii  labentis  aHni  ad  sequentia  du- 
bia,  quorura 

1  •  An  constet  de  nullitole  matrimonii  in  casu  ? 

Et  quatenus  negalive. 
2.  An  consulendum  sit  SSnw  pro   dispensatione  m^tri- 
monii  rati  et  non  consummati  in   casu. 
Respondere  censuit. 

Ad  1.  Affirmative. 
Ad  2.  Provtsum  in  i. 
Verum  cum  Defensor  matrimonii  benefioium  novae  audi- 
tionis  postulasset  atque  impetrasset,  et  interea  nonnuUa 
alia  produxisset,  quibus  probare,  seu  melius  confirmare  cona- 
batur  matrimonium  hoc  nuUimode  fuisse  metu  et  coactione 
contractum,  iterum  causa  proposita  est  sub  die  22  Maii ,  et 
ad  praedicta  dubia  responsum  fuit:  In  decisis. 

Ex   QUIBUS   COLUOE. 

1.  Purum  metum  reverentialem  per  se  matrimonium  non 
dirimere;  dirimere  tamen  si  talibus  adminiculis  sit  coniunctus 
ex  quibus  contrahentium  libertas  impetatur. 

2.  In  foro  tamen  externo  requiri  probationes  conciudentes 
antequam  matrimonium  ex  iudicio  Ecclesiae  dirimatur. 


594 

INTERPRETATIONIS  RESCRIPTI 


Die  27  Fehruarii  1875. 

compendiiini  fArti,  R.  Canonicus  Cathedralis  Ecclesiae  S. 
ad  Sedem  Episcopalem  H.  proraotus  anno  1872  sequentes  Pon- 
tifici  preces  obtulit  «  attese  le  sue  ristrettissime  finanze  per 

i  danni  sofferti  dalle    disgraziate   atlualitd    dei   lempi 

voglia  degnarsi  di  accordargli  la  facoltd  di  poter  prose- 
guire  a  godere  le  rendite  del  canonicato  del  quale  e  inr- 
vestito  nella  Metropolitana  di  S.  »  Et  die  25  Februarii  eius- 
dem  anni  rescriptum  consecutus  est  <  Sanctissimus    attentis 

>  peculiaribus  circumstantiis,  et  speciali  ex  gratia  in  exemplum 

>  nunquam  afferenda,  benigne  annuit,  ut  Orator  canonicalem 
»  Praebendam,  qua  in  Metropolitana  S.  fruitur,  licite  ac  valide 

>  ad  beneplacitum  Sanctitatis  Suae  retinere,  ac  omnes  Canoni- 

>  catus  fructus  percipere  valeat,  amissis  tantum  distributionibus 

>  inter  praesentes:  Constitutionibus,  sanctionibus,  Literis  Apo- 

>  stolicis  iam  expeditis  super  provisione  Ecclesiae  H.  et  aJiis 

>  quibuscumque  minirae  obstantibus.  > 

Quaestio  exorta  est  de  interpretatione  verborum  <  amissis 
tantum  distribulionibus  inter  praesentes  >  siquidem  Capitu- 
lum  contendebat  etiam  quotidianas  distributiones  amplecti  lo- 
cutionem  amissis  distributionibus  inier  praesentesj  ideoque 
illas  in  Pontificia  concessione  non  contineri.  Haec  litis  con- 
testatio.  Praestat  ceu  moris  est,  praecipua  hinc  inde  ai^u- 
menta  referre. 

Argumenta  CAPrruLi.  Quibusdam  praemissis  de  peculiari 
Capituli  oonstitutione,  statuebant  Canonici  principium  iuris  ve- 
tustissimum,  quod  habet:  dispositiones  iuri  communi  contrarias 
aut  iura  tertii  quaesita  laedc^ntes,  ampliandas  non  esse  sed  re- 


INTERPRETATIO.NIS   RESCKIPTI  W.) 

stringend^^s.  In  rescripto,  de  quo  quaestio  est,  de  quotidianis 
distrihutionibus  verbum  non  fieri,  sed  tantumraodo  fructuura. 
Sub  iiomine  autem  generali  fructuum  distributiones  quotidia- 
nas  non  contineri:  ex  Benedicto  XIV  de  Synod.  Dioeces.  lib.  V 
Cop.  2  %.  5  .et  ex  Ferraris  verbo  Distribulioncs  art.  1 
n.  67  81  82. 

Huiusmodi  arguraentum  convalidari  ex  eo  quod  Pontifex 
praeceperit  distributiones  inter  praesentes  amittendas  ab  Episco- 
po  indultario.  Has  vero  non  coerceri  tantum  ad  emolumen- 
ta  funerum  aliaque  eventualia  et  incerta,  sed  omnes  com- 
plecti  eas  distributiones  quae  inter  praesentes  locum  habent, 
Quamobrem  dato  et  non  concesso  veram  distinctionem  quan- 
doque  fieri  inter  distributiones  quotidianas  et  distributiones 
inter  praesentes  (quam  Capitulura  nunquam  vidisse  asserit), 
hanc  utpote  genericam  habendara  esse,  et  qua  talera  inter  spe- 
cies  sibi  subiectas  etiam  quotidianas  distributiones  comprehen- 
dere,  quia  distributiones  inter  al)sentes  non  dantur,  et  cuiuscum- 
que  sint  speciei,  semper  respectu  praesentiura  considerantur. 

Nec  quidquam  facessere,  prosequebantur,  Pontificem  Episco- 
po  huic  concessisse  perceptionem  oranium  fructuum....amissis 
tantum  distributionibus  inter  praesentes.  Ex  his  namque  duobus 
extremis  legitimam  consequentiam  desoendere,  quod  ipse  nequeat 
ullam  distributionem  percipere:  non  distributiones  inter  prae- 
sentes,  quia  eas  Pontifex  expresse  exclusit:  non  quotidianas, 
quia  expresse  in  rescripto  non  fuerunt  inclusae*  Haec  ex  pe- 
culiari  distributionura  quotidianarura  natura  confirraabant,  quia 
distribttiones  quotidianae  in  Capitulo  S.  non  repraesentant 
partem  fructuura  in  distributiones  erogandam,  sed  proveniunt 
ex  honis  dono  datis  Capitulo  qua  corpori,  non  singulis  ca- 
nonicis:  et  sub  conditione  expresse  a  donante  imposita,  ut  de 
his  perciperent  illi  tantum  qui  chorale  servitium  praestitissent. 
Pontificem  vero  de  his  mentionem  non  facere  quia  non  no- 
vit,  dum  necessariura  et  quasi  integrale  fuisset,  eura  cer- 
tiorem  reddere.  Multo  minus  aequiparari  posse  Episcopum 
hunc  rescripto  gaudentem,  vel  professoribus  qui  ob  docendi 
obligationem  choro  absunt,  vel  clericis  studiorura  causa  disce- 
dentibus.  Idque  duplici  ex  causa.  Tum  quia  agitur  de  re  odiosa 


096  INT.-iRPHETATIONIS   IU  SCRIPTI 

quae  extensionem  de  casu  ad  casum  non  admittit:  tum  qula 
professoribus  et  dericis  studiis  incumbentibus,  assistit  iuris 
communis  dispositio  pro  omnium  fructuum  perceptione:  dura  ca- 
nonici  ad  Episcopatum  evecti,  ipso  iure  canonicalia  beneficia 
amittunt  Cap.  Cum  in  cunctis  de  elect.  §.  Cum  vero. 

Deterius  opponi  redituum  de  quibus  quaestio  est  distribu- 
tionem  non  fieri  respectu  horarum,  sed  eos  omnes  ad  parti* 
cipationem  admitti  qui  mille  horas  expleverint:  quamobrem 
quotidianas  distributiones  fructuum  maiorum  (grossi)  speciem 
praebere,  Nam  (respondebat  Capitulum)  fructus  maiores  descri- 
buntur  <  Distributiones  quae  non  funt  respnctu  horarum 
et  dierum^sed  in  capita:  quaeque  annuatim  dividuntur  prae- 
ter  minutam  ratione  servitii  divisionem.^  lamvero  distr*ibu- 
tiones  quotidianae  in  Capitulo  S.  non  fiunt  per  capita,  sed 
illis  tantum  conceduntur  qui  mille  horis  per  annum  choro 
interfuerint:  et  insuper  non  praeter  minutam  servitii  divisio- 
nem  quae  residentiam  tantum  requirit,  sed  iuwta  servitii  di- 
visionem  quae  et  in  choro  interessentiara  imponit  Mnschat. 
lib.  3  tit.  40  q.  20. 

Nec,  prosequebantur,  admittendum  esse,  novum  Episcopum, 
vi  indulti,  tamquara  in  choro  praesentein  haberi:  cum  Pon- 
tifex  in  rescriptis  quibus  lucrandi  quotidiaaas  distributiones 
facultatem  concedit  aperte  clausulam  apponere  soleat  <  perinde 
ac  si  choro  et  divinis  officiis  personaliter  interesset.  »  Qua- 
propter  cum  nihil  in  huiusinodi  rescripto  dictum  fuerit,  tenen- 
dum  esse  Pontificem  hoc  privilegium  indultario  concedere 
noluisse. 

Falso  demum  supposito  laborare  quae  ex  adverso  afiferun- 
tur  de  tenuitate  praebendae  ad  libellas  98  cohibitae;  dum  e 
contra  postremis  hisce  annis,  antequam  ad  Episcopatum  ascen- 
deret,  huius  summae  quadruplum  Canonicus  R-  percepit  titulo 
praebendae.  Episcopum  autem  ex  eo  quod  a  Pontiflce  renun- 
tiatus  fuerit  Canonicus  uti  prius  ius  amittere  ad  distributiones 
percipiendns,  nisi  horis  canonicis  intersit.  Nec  absenti  culpam 
tantum  nocere:  cum  quaehbet  Mbsentia  ciistributionum  pi*ivatio- 
nern  secuinferat  et  ius  canonici  cniuslibet  ad  distributiones 
non  sit  qnaesitum  sed  hypothoticun),  hoc  est  servitio  chori  sab- 
ordinatum. 


iMEUPaKTAriOiNi::    UESCRIPTI  597 

Argumenta  Episcopi  R.  Eius  patrocinator  verba  suniebat 
buUae  nominationis  ad  Episcopatum  H.  ostendebatque  in  ea  Pon- 
tificem  Mixisse  <  ut  statum  tuum  iuxta  pontificalis   dignitatis 

>  exisentiam  decentius  teoere  valeas.  de  alicuius  subventionis 

>  auxilio  providere  ac  specialem  gratiam  facere  volentes,  motu 

>  proprio  et  ex  mera  liberalitate  nostra  ut  lu  Canonicatum  et 

>  Praebendam  Metropolitanne  Ecclesiae  S.  qnos  modo  obtines 

>  uti  prius  ad  nostrum  et  Sedis  Apostolicae  beneplacitum  re- 

>  tinere   illorumque    fructus    reditus   et   proventus   percipere 

>  libere  ac  licite  valeas  >  et  per  haec  verba  explicandum  esse 
rescriptum  appositum  precibus  Canonici  R.  scilicet  eo  modo 
quo  pontificalis  dignitatis  exigentiae  ac  decentiae  melius  pro- 
videatur, 

Hoc  in  genere.  In  specie  autem  disserebat  primo  loco  de 
natura  redituum  Oapituli  S.  statuens  in  eo  Capitulo  reditus 
quatuor  ex  distinctis  administrationibus  confici,  eosque  omnes 
effbrmare  massam  distributionum  quotidianarura.  Etenim  ad 
quotidianas  distributiones  pertinere  reditus  etiam  cumuli,  quos 
Canonici  vellent  inter  fructus  canonicales  reponere;  quia  hos 
sicuti  alios  omnes  amittunt,  qui  mille  horis  per  annum  in 
choro  non  steterint. 

Nec  valere  quae  aiebant  Canonici,  patriraonium  ex  prae- 
dictis  adrainistrationibus  conflatum  spectare  ad  totum  Col- 
legium  non  ad  singulos  Canonicos:  sub  hoc  de  curaulo 
dici  nequire.  Haberi  naraque  pro  curaulo  paritatem  cum 
aliis  adrainistrationibus.  Praeterea  absurdura  esse  canonicos 
simul  sumptos  ab  integro  capitulo  secernere.  Demuin  et 
in  BuUa  Alexandri  VI  et  in  haereditate  C,  dispositiones 
singulos  canonicos  respieere. 

Huc  usque  de  natura  redituum:  in  rescriptis  vero  duo  ob- 
servanda  esse  tum  raentera  et  finem  rescribentis,  tum  etiam 
rescripti  verba  in  sensu  grammaticali  et  iuridico.  In  casu 
mentem  et  finem  erui  ex  verbis  bullae  quibus  Pontifex  aperte 
profitebatur  se  pontificalis  dignitatis  exigentiam  prae  oculis 
habuisse.  Atqui  demptis  quotidianis  distributionibus  servatae 
praebendae  superessent  libellae  82,  vel  340,  si  reditus  cumuli 
praebendae  accedant;  dum  e  contra  demptis  tautum    distribu- 


598  fNTKRPnKTAT.OINJS   UEbCIUPTI 

tionibu$  inter  praesentes,  fructus  annui  ad  minimuni  sumn.am 
attingerent  libellarum  1300.  Concludebat,  ex  mente  et  fine  re- 
scripti  necessario  etiam  distributiones  quotidianas  Episcopo  H, 
integras  remansisse. 

Insuper  animadvertebat  tamquam  choro  praesenteni  eum 
esse  habeodum  cui  Pontifex  in  Litteris  eius  favore  expeditis 
dixit  <  ut  tu  Canonicatum  et  Praebendam  Metropolitanae  S. 

>  quos  modo  obtines,  uti  prius  retinere  valeas.  >  Quibus  verbis 
ab  interessentia  fuit  dispensatus:  quapropter  omnes  debet  per- 
cipere  fructus  quos  indultarii  percipiunt.  Id  autem  erui  ex  ver- 
bis  rescripti  <  Canonicalem  praebendam  ac  omnes  Canonicales 

>  fructus  percipere   valeat,   araissis   tantum   distributionibus 

>  inter  praesentes.  >  Per  verbum  enim  tantum  unicam  li- 
mitationem  apposuisse  Pontificem,  scilicet  quoad  distributio- 
nes  inter  praesentes;  quia  ecoclmio  unius  est  inclusio  al^ 
terius. 

Inutiliter  opponere  Capitulum  indultario  concessos  fuisse 
fructus  canonicatus,  quorum  sub  nomine  distributiones  quo- 
tidianae  venire   nequeunt.    «  Maschat  Vol.  3  p^ig.  20  Edit. 

>  Florentinae  anni    1854.    Fructus   sunt  duplices;  Annui  seu 

>  grossi ,    et    simpliciter    dicuntur    fructus    praebendae    seu 

>  praebendales:    et   distributiones    quotidianae,    seu   praesen- 

>  tiae,  victualia,  seu  fructus  canonicales,  quae  dantur  propter 

>  interessentiam  in  choro  Reiffens.  in  lib.  III  Decret.  Tit.  IV 

>  §•  IV.  N.  166.    Distributiones    quotllianae  sunt  illi  fructus 

>  canonicales,  qui  propter  singulas  praesentias  in  choro  dantur 

>  canonicis  interessentibus.  >  Immo  distributiones  quotidianas 
repraesentari  etiam  sub  simplici  nomine  fructuum  Reiffensl.  loc. 
cit.  num  164.  Id  vero  optime  applicari  subiectae  materiae,  quia 
reditus  canonicatus  fere  omnes  quotidianis  distributionibus  con- 
ficiuntur.  <  Fagnan.  Lib.  3  Decret.  de  praebenda  Cap.  quia  in 

>  tantum  N.  29.  Ex  recepta  conclusione,  quoties  fructus  omnes 

>  Canonicatus  consistant  in  distributionibus  tantum,  qui  stu- 
»  diorum  vel  alia  de  causa  habentur  pro  residentibus  sed  non 

>  pro  interessentibus  et  ideo  niias  percipere  deberent  in  absen- 

>  tia    fructus    Praebendae    amissis    distributionibus,   eo   casu 

>  lucrifaciant  distributiones  ipsas,  perinde  ac  si  divinis  inter- 


INTtRPRKTATIOPflS   RKSCRIPTI  399 

>  essent.  Textus  etc,..  Huius  autem  determinationis  duae  sunt 

>  rationes:  altera  est  quam  reddit  Glossa  in  dicto  capite  quia 

>  nisi  privilegiati  ad  fructus  percipiendos  perciperent  distribu- 

>  tiones,  cum  ex  canonicatu  nuUi  alii  reditus  percipiantur,  pri- 

>  vilegium    eis  nihil  prodesset  contra  textum  in  Cap.  In  his 

>  de  privil.  Altera  est  ratio  magis  ex  iuris  canonici  propriis 

>  terminis  desumpta,  quia  ubi  omnes  reditus  canonicatus  con- 

>  stant  distributionibus,  tunc  tales  distributiones  habent  ratio- 

>  nom  praebendae.  > 

Et  revera  distributiones  Capituli  S.  naturam  induere  eo- 
rum  fructuum  qui  grossi  appellantur  ;  siquidem  quotidianae 
distributiones  non  partiuntur  respectu  horarum  et  dierum, 
sed  inter  eos  qui  servitium  adimpleverunt  mille  horarum  tan- 
tum:  proindeque  horae  canonicae  non  habentur  tamquam  men- 
sura,  sed  uti  conditio  retributionis.  S.  C.  in  Cotronen.  Resi^- 
duorum  3  Martii  1855.  Canonicorum  obiectionem  de  odiosa 
rescripti  natura  esse  repellendam,  quia  in  themate  agitur  de 
re  favorabih:  cum  indultum  a  Pontifice  Summo  Episcopo  H, 
concessum  fuerit  per  specialem  gratiam  et  motu  proprio. 
lara  vero  tralatitium  esse  in  utroque  iure  quod  beneficium 
Principis  quam  plenissime  sit  interpretandum  <  L.  ult,  ff.  de 

>  Constit.  Princip.  Beneficium  Imperatoris  quod  a  divina  sci- 

>  licet  indulgentia  proficiscitur  quam  plenissime  interpretari 

>  debemus  Inn.  III  in  Cap.  Olim    tit.  de   Verb.  Signif.  cum 

>  beneficia  principum  sint  interpretanda  largissime  (1)  Reiff. 

>  loc.  cit.  §.  VII  N.  210.  > 

Demum  differentiam  inter  distributiones  quotidianas  et  dis- 
tributiones  inter  praesentes  indicare  Auctorem  Latini  Elem.  lur. 
Can.  hb.  1  p.  3  tit.  12  §.  7.  Et  de  primis  disserere  ipsum  quod 
€  sunt  certae  quaedam  specierum   vel    pecuniae    praebitiones 

>  quas  tantum  lucrantur  qui  statutis  horis  canonicis  intersunt;  > 
alteras  vero  describere  <  emolumenta  quae  percipiuntur  occa- 

(1)  Beiffenstnel  loco  citato  haec  ha-  »  operatnr  ac  si  OanonicQs  vere  reside- 

bet  «  Generatim  loqnendo  Ganonicns  ab-  »  ret.  Nam  ad  Romannm  Ponttflcem  per- 

»  sensabEccleBiasna  exprivilegioSnm  »  tinere    plenariam    Ecclesiarnm  ,    Di- 

«  mi  Pu   liflcis  potest  percipere  distribn-  »  gnitatum  ,  Personatnnm  ,  aliornmqne 

«  tiones  'laotidianas.  Privileginm  enim  v  beneficiomm  ecclesiasticomm  disposi- 

9  non  reiidendi  a  Papa  concessnm,  idom  »  tionem  «• 


600  INTKIlPaKTAIIO.MS    ISI.SCRIPTI 

>  siope  anniversariorura  aliorumque  piorum  legatorum,  quae- 

>  que  dividenda  sunt  inter  eos  tantum,  qui  ad  ea  pei^solvenda 

>  conveniunt,  nisi  forte  testator   expresse    disposuerit    ui    ea 

>  legitime  absentibus  tribuantur.  S.  C.  C.  in    causa  distril^u- 

>  tionum  et  Proventuum  die  20  Decembris  1873.  >  (1)  Qua- 
propter  absurdum  esse  contendere  cum  Canonicis  vel  disiin- 
ctiouem  nuUam  adesse  inter  duas  distributionum  species,  vel 
Pontificem  ignorasse  naturam  specialem  quotidianarura  distri- 
butionura  quam  ipsi  efiingunt. 

Ultimo  loco  arguebat  Episcopus,  etiam  in  hypothesi  quod 
Pontifex  quotidianas  distributiones  expresse  excepisset,  cum 
in  casu  loco  libellarum  1300  tantum  340  perciperet,  intrare 
compertissiraam  iuris  regulam  quod  ubi  fructus  omnes  cano- 
nicatus  in  distributionibns  consistunt,  vel  praebendae  reditus 
tertiam  distributionum  partem  non  attingunt,  duae  ex  tribus  par- 
tibus  distributionum,  vel  praebendae  ac  distributionuiii  simul  cu- 
raulatarura,fructuum  naturam  inducentes,  etiam  absenti  tribuen- 
dae  sunt.  Card.  Petra  ad  Constit.  9  Bonif.  VIII num.  20  2i. 

His  ahisque  deductis  propositum  fuit  resolvendum 

Dufciuiii 

An  et  a  quo  die  Episcopo  H.  in  vim  Pontificii  rescripti 
diei  25  Fehruarii  1872  reditus  Praebendae  et  Curauh  tantura 
debeantur,  vel  etiam  distributiones  quotidianae  solvendae  sint 
in  casu- 

Resolutio 

S.  Congregatio  causa  cognita,  die  22  Maii  1875  respondit 
«  Negative  ad  primara  partera,  affirraative  ad  secundara  a  die 

>  praesentationis  Rescripti.> 

Hoc  rescriptura  confirraatum  est  die  24  luhi  1875.  Nam 
nova  audientia  a  Canonicis  irapetrata,  ipsis  eadera  recinen- 
tibus,  assuetae  dubii  formulae 

An  sit  standum  vel  recedendura  a  decisis  in  casu. 

S.  Congregatio  respondere  censuit: 

In  decisis  et  araphus. 

(1)   Vide   Faioiettlnm  IIL    Volaminia  VIII.  pag.  186  in  qno  eauia  istate  fnit 
diliganUr  ralata. 


Ex   HI3  COLUGES 

I.  Distributiones  inter  praesentes  a  distributionibus  quo- 
tidianis  omnimodo  distingui;  et  bas  prae  iilis  inter  cltnonicales 
fructus  recenseri. 

II.  Ganonicalibus  fructibus  indultario  conce^sis,  et  distri- 
butiones  quotidianas  concessas  intelligi,  quoties  expt*esse  non 
fuerint  exceptae. 

in*  Rescriptum  quo  beneficium  Pontifex  impertitur,  quam 
plenissime  esse  interpretandum. 

IV.  Fortius  id  procedere  quando  Pontifex  iiiotu  proprio  et 
per  specialem  gratiam  agere  profitetur.    . 


MTSSAE  PRO  POPULO 


Die  24  Aprilis  1875. 

Bpiscopus  T.  literis  datis  ad  S.  C.  Congregationem  exposuit: 
<  Dubium  exortura  esse   de   applicatione   Missae   a   Parochis 

>  faciendae  in  iis  Festis,  quae  in  Germania  quidera  suppressa, 

>  in  choro  autera  celebranda  sunt.  Cum  enira  SS.  D.  N.  Pius 

>  PP.  IX  per  epistolam  Encyclicara  de  die  3  Maii  1858  con- 

>  cesserit,  ut  quando  una  cura  soleranitate  divinura  officium 

>  translatura  fuerit  in  diera  Dominicara,  una  tantum  Missa 

>  pro  Populo  sit  applicanda,  quaeritur  an  ideai  indultum  va- 

>  leat  et  pro  his  casibus,  in  quibus  propter  occurrentem  Fe- 

>  stivitatera    raajoris   dignitatis   festura    aliquod    suppressum, 

>  V.  gr.  Inventionis  S.  Crucis  occurrente  festo  Tunicae,  Cla- 

>  vorum  et  Lanceae  Doraini,  ad  aliam  diem  ferialem  transferri 

>  oportet.  Cum  in  his  temporura  angustiis  absque  gravissima 

>  causa  onera  Parochis  imposita  amplianda  non  videntur,  mihi 

>  quidera  in  desideratis  est,  ut  S.  C.  Concihi  declarare  digne 

>  tur,  in  dicto  casu  applicationeni  pro  parochianis  non    esse 

>  faciendara.  > 

Cura  vero  S.  C.  Congregatio  ad  tollendura  orane    dubiura 
quaesiisset,  <  an  dies  ferialis,  in  quara  transfertur  festum  sup- 

>  pressum,  ferialis  remaneat,  aut  veluti  festura  publice    ser- 

>  vetur,  vel  saltera  in  Ecclesia    peragantur  caeterae    functio- 

>  nes  et  ritus  in  diebus  tum  festis  adhuc  de  praecepto  servatis 

>  tura   suppressis  peragi  solitis  >  ;  Episcopus  respondit :  <  in 

>  feria  ista,  in  quara  casu  praefato  festura  suppressum  trans- 

>  fertur,  nullas  functiones  et  ritus  peragi  in  diebus  de  prae- 

>  cepto  servandis  solitas;  sed  Missam  solumraodo  de  festo  trans- 

>  lato  celebrari  officiuraque  divinum  aut  privatum  a  Clero  aut 

>  in  Ecclesiis  collegiatis,  in  Choro  absque    soleranitate    festi 

>  absolvi  solere.  > 


tASSAE  PM  POPCJLO  ($0S 

Hoc  accepto  responso  rescriptura  fuit  per  snmrmria  pre^ 
eum.  Hodie  proponitur.  o 

Ut  status  hujus  quaestionis  clarius  elucescat  operae  pre- 
tium  est  aliquid  excribere  ex  Literis  Apostolicis  Pii  VI  diei  19 
Aprilis  1788  inc.  Potentissimus  datis  ad  Episcopub  Wratis- 
laviensem  pro  altera  reductione  Festorum  in  Regno  Borussiae: 
legitur  itaque  in  ipsis  <  Cum    Borussiae   Rex   significaverit 

>  Nobis,  se  veheraenter  cupere,  ut  designetur  dies  pro  solemni- 

>  bus  quotannis  ad  Deum  faciendis  precibus  ad  obtinendos  ube- 

>  res  ex  agris  proventus,  qui  dies  voluit  feria  quarta  tertiae 

>  hebdomadae  post  Pascha  sit  festivus:  huic  Regiae  voluntati 

>  nihil  videmus  obstare,  quominus  Nostram  apud  Te,  Vene- 

>  rabilis  Prater,  interponamus  auctoritatem.  Itaque  Tibi  com- 

>  mittimus,  ut  eum  assignes  pro  solemnibus  ejusmodi  precibus 

>  quolibet  anno  celebrandis  diem,  Tuisque  Dioecesanis  Borus- 

>  siae  Regi  subjectis  indices.  > 

Episcopus  T.  pro  sua  reverentia  erga  S.  Sedem  hoc  festum 
in  foro  suis  Dioecesanis  continuo  indixit  exhortans  eos,  ut 
quovis  anno  illud  religiose  agerent.  Quum  vero  ipsum  non 
latei-et,  novum  festum  ultro  ab  omnibus  observatum  iri,  si  in 
ipso  die  festivo  celebraretur  Festivitas,  quae  apud  eos  est  in 
magna  veneratione  et  honore,  prudenti  consilio  decrevit,  sin- 
gulis  annis  in  Feria  quarta  tertiae  hebdomadae  post  Pascha 
celebrandam  esse  Coramemorationem  SS.  Tunicae  D.  N.  J.  C, 
quae  in  ejusdem  Cathedrali  Ecclesia  in  magnam  populi  aedi- 
ficationem  asservatur. 

Hoc  itaque  festum  in  foro  causa  esse  videtur  hodiernae 
quaestionis,  quippe  anno  1871  occurrebat  in  die  3  Maii,  hinc 
Feslum  Inventionis  S.  Crucis  D,  N.  J.  C.  in  diem  11  ejus- 
dem  mensis  translatum  est  insimul  cum  onere  celebrandi 
Missam  pro  Populo  juxta  Directorium  Romano-Trevirense 
illius  anni ,  in  quo  statuitur :  11  Maii  Fer.  5  ( fiat  appli^ 
cat.  pro  Paroch.)  Inve^itio  S.  Crucis  dupl.  2  cl.  (fuit  3 
huj.)  Sed  haec  dispositio  non  arrisit  Parochis;  quare  Episco- 
pus  de  hac  re  S.  Oongregationem  consulere  voluit  non  dissi- 
mulans  sibi    esse   in    votis   applicationem    Missae   non    esse 


faciendara,  ne  in  hisoe  temporuin    angustiis    oaera   Parochis 
imposita  amplientur, 

Quibus  expositis  nonnuUa  ex  ofiicio  in  medium  pro- 
lata  sunt. 

Ex  divino  praecepto  oranes,  quibus  cara  animarura  incum- 
bit,  (liebus  dominicis  ac  festivis  etiam  abrogatis  pro  Parochia- 
nis  vivis  atque  defunctis  sacrificium  Missae  offerre  et  appli- 
care  debent,  sive  pinguis  sive  tenuis  sit  congrua;  non  enim 
ratione  congruae,  sed  ratione  pastoralis  officii  pro  suis  ovibus 
sacrificium  offerre  tenentur.  Si  igitur  ob  oocurrentiam  festi 
mobilis  majoris  ritus  vel  dignitatis  festuin  fixam  in  aliam  diem 
transferatur,  aequum  et  justum  est,  ut  in  die  festi  translati 
pro  populo  Missa  offeratur,  ne  fideles  priventur  fructu  medio 
sacrificii  sibi  debiti.  Et  revera  haec  iaudabilis  consuetudo  viget 
Treviris,  ut  supra  jam  vidimus. 

Nihilominus  si  festum  in  foro  alicui  diei  ail&xum  ab  aHo 
Festo  majoris  ritus  aut  dignitatis  impediatur,  tunc  si  ejusdem 
Festivitas  in  ipsa  die  propria  celebretur  et  solum  Officium 
et  Missa  ad  aliam  diem  transferantur,  sequitur,  quod  in  ipsa 
Festivitate  Missa  pro  Populo  oelebranda  sit,  etsi  in  eodem 
die  ob  praedictum  Festum  majoris  .ritus  aut  dignitatis  etiam 
alia  Missa  pro  Populo  htanda  foret,  quia  duplici  praecepto  ut 
recte  observat  Scavini  Theol.  mor.  t.  1  tr.  2  clisp.  unic.  c.  7 
q.  4  €  satisfieri  potest  per  unum  actum,  si  illo    unico   actu 

>  totum  ponatur,  ut  in  casu  nostro,  quod  per  diversas    leges 

>  praescribitur.  Sic  v.  g.  si  Festum  aliquod  occurrat  in   Do- 

>  minica,  satis  est  semel  sacro  adesse.  >  Et  revera  Pius  IX 
in  sua  Bpistola  Encyclica  A^nantissimi  Redemptoris  §.  Itaqu^ 
diei  3  Maii  1858  hanc  doctrinam  ratam  habere  videtur,  aiens: 
€  Quando  una  cum  solemnitate  divinum    offtcium  translatum 

>  fuerit  in  Dominicura  diera,  una  tantura  Missa  pro   Populo 

>  est  a  Parochis  applicanda.  >  Et  raerito:  quando  enim  una 
cura  festivitate  transferuntur  officiura  et  Missa,  tunc  applicatio 
Missae  pro  populo  fit  in  die  translationis,  idest  in  die,  ad  quem 
transf^rtur,  At  quando  transferuntur  tantumraodo  officium  et 
Missa,  tunc  applicatio  Missae  pro  populo  fit  in  ipso  die  feste 


impedito,  etsi  in  ipso  occurrat  alter  dies  de  pmecepto,  quia 
unico  actu  duplici  praescripto  fit  satis  uti  jam  innuimus.  Huic 
principio  concinit  S.  R.  C.  in  una  Oritana  diei  23  Maii  1846, 
ubi  casus  agitur  aliquo  raodo  casui  nostro  consimilis.  Statuit 
enim  <  Clerum  ad  iteratam  chori  assistentiam  ex  solo  titulo 

>  translationis  Festorum  nullatenus  teneri,  ac  proinde  rescri- 

>  psit:  in  die  propria  tantum.  > 

Hisce  breviter  expositis  quaesitum  est  quonam  responso 
eiusmodi  quaestio  dimittenda  esset. 

S.  C.  Concilii,  causa  cognita,  sub  die  24  Aprilis  respoi^- 
dere  censuit. 

In  casu  de  quo  agilur  Parochum  non  teneri,  idque  no^ 
tificetur  Episcopo. 

Ex   QUIBUS   COLUGES 

L  Ratione  divini  praecepti  et  pastoralis  oflBcii,  haud  vero 
ratione  congruae  sive  pinguis  sive  tenuis  omnes  animarum 
pastores  teneri  missam  offerre  et  applicare  pro  populo  diebus 
dominicis  et  festis  etiam  abrogatis. 

IL  Si  festum  alicui  diei  affixum  ab  alio  impediatur  festo 
maioris  ritus  aut  dignitatis,  Parochum  teneri  ad  Missae  ap- 
plicationem  pro  populo  in  die  ad  quem  transferantur /%5ft"ri- 
tas,  officium  et  Missa;  teneri  auteni  ad  eiusmodi  applicatio- 
nem  in  ipso  die  festo  impedito  si  officium  et  Missa  tantum 
transferantur,  non  vero  festivitas, 

UL  Neque  obstare  alterum  occurrere  diem  de  praecepto 
cum  ipso  die  festo  ex  quo  alia  litanda  esset  Missa;  quum  ex 
DD.  unico  actu  satisfieri  possit  dupiici  praecepto;  dummodo  per 
huiusmodi  actum  totum  ponatur  quod  per  diversas  leges  prae- 
scribitur. 


Aeta  fom.  7XIIJa%t.  XOIV^ 


m6 

OPPICII  PUNEBRIS 


Die  22  Maii  1875. 

c«mi»en«iiaiii  facii.  A  tempore  cuius  meraoria  haud  ara- 
plius  extat  in  oppido  F.  Teraplum  erectum  fuit,  pluribus  opibus 
a  fidelium  pietate  auctum,  dicatumque  B.  M.  V.  Laurefanae. 
Isti  Ecclesiae  verum,  temporibus  nobis  proximioribus,  Ora- 
torium  sub  invocatione  Deiparae  in  Coelum  Assumptae,  et 
hospitale  pro  eiusdem  oppidi  infirmis  pauperibus  contigua 
extructa  fuere.  In  Lauretana  Ecclesia  (quae  infra  limites  pa- 
roeciae  S,  Sebastiani  erigitur)  Sodalitium  est  fidelium  ut  creditur 
canonice  existens.  Multis  ab  hinc  annis  iurgia  et  lites  agitata 
fuerunt  inter  Parochuri)  S.  Sebastiani  dictumque  Sodalitium 
super  iuribus  nonnullis.  Quae  cum  Ordinarius  haud  finem 
pertingere  conspiceret,  reputans  anirao  illis  terminum  imponi 
posse,  ad  simultates  et  scandala  toUenda,  decretum  in  S.  Vi- 
sitationis  tempore  edidit:  ast  eflectum,  qui  Episcopo  cordi  erat, 
haud  obtinuit.  Verum  ad  S.  C.  Congregationem,  instante  So- 
dalitio,  res  delata  fuit  die  5  Decembris  1863,  sub  dubii  formula 
€  An  sententia  (Curiae  Episcopalis)  die  28  Aprilis  1862  sit  in- 
frnanda  vel  cmfirmanda  in  casu.  Et  tunc  rescriptum  prodiit 
«  •  ilata  et  coadiuventur  utrimque  probationes,  et  afferanturdo- 

>  Mimenta,  et  acta  SS.  Visitationum  ad  rem  facientia,  et  con- 

>  innentur    dubia    particularia    super    singiilis    quaestioni* 

>  l;us.   > 

Eo  quo  S.  Congregatio  innuit  modo,  sic  obtemperatum 
fuit,  et  proposita  peculiaria  fuere  dubia:  «  I.   An  et  quoraodo 

>  Sodalitio    ius     corapetat   deferendi    Crucem    sine    velo   in 

>  casu  II.  An  et  quae  exemptio  eidem  Sodalitio  corapetat  in 

>  funeribus  a  parocho  in  casu  III.  An  et  quae  exemptio  ei- 

>  dem  Sodalitio  competat  in  processionibus  a  Parocho  IV.  An 


orricii  Ft^Ktift/^  ^07 

»  e<  quae  eideni  Sodalitio  competat  exemptio  quoad  verbi   Dei 

>  praedicationem  in  casu  V.  An  et  quas  functiones  peragere 

>  possit  Sodalitium  independenter  a  parocho  in  casu.  >  Ea  quae 
subnectuntur  apposita  dedit  responsa  S.  C.  Congregatio  sub 
die  25  lunii  1864:  <  Ad  I.  Affirraative.  Ad    II.  Affirmative 

>  pro  defunctis  in  Hospitali,  in  reliquis  servetur   responsura 

>  N.  20  Decis.  Urb.  et  Orb.  SS.  RR.  Congregationis  diei  10 

>  Deo^rabris  1703.  Ad  III.  Afflrmative  quoad  consuetas  pro- 

>  cessiones  etiam  circa  ambitum  externum  Ecclesiae  et  pro- 

>  ximara  plateara;  in  reliquis  negative  nisi  adsit  licentia  Epi- 

>  scopi.  Ad    IV.  Servetur    idem    decretum    in    responso    ad 

>  dubium  XVIII.  Ad  V.  Affirmative  in  omnibus  quoad  fun- 

>  ctiones  non  parochiales  ad  formam  praed.  Dec.  in  Respon- 

>  so  in.  et  IV.  > 

Parochus  et  Sodales  eiusmodi  cognito  decreto  acquieverunt: 
ast  decennio  transacto,  Sodales  ipsi  iterura  S.  C.  Congregatio- 
uera  adiverunt  postulantes,  supplici  libello,  causam  instaurari 
super  dubio  secundo;  eo  quod  Paroehus  diverse  oranino  ac 
Sodalitium  interpretetur  responsum  secundo  dubio  datum,  ob 
defectum  in  Sodalitii  defensionem  admissura.  Nam  dura  ageret 
de  Sodalitii  iure  circa  secundura  dubiura,  egit  tantum  de 
parochiali  exemptione  pro  mortuorura  in  suo  hospitali  fune- 
ribus,  verum  ne  verbum  quidem  fecit  de  funeribus  praedicti 
Sodalitii  fratrum.  Bx  conventione  enim,  aiebant,  et  ex  con- 
suetudine  imraeraorabili,  eiusmodi  Sodalitium  exemptionis  pri- 
vilegio  praeditum  fuit.  Quoniam  vero  praefatura  decretum 
anni  1703  habet  pacta  conventa,  consuetudinesque  immemo- 
rabiies,  aut  saltem  centenarias  ut  titulum  canonicura  aptum 
conservandis  possessoribus  in  propriis  iuribus;  proindeque 
sodalitium  numquam  passura  esse,  ut  Parochus,  eo  quo  in- 
terpretabatur  modo  exequeretur  secundi  dubii  responsum 
seraperque  paratum  fuisse  ad  S.  C.  C.  recursum  iterum 
habere. 

Cum  libellus  S.  C.  C.  oblatus  fuisset,  rescriptum  fuit  t  Epi 
scopo  pro  informatione  et  voto.  >  Ordiaarius,  uti  decuit,  re- 
spondit  decretumque  iUico  prodiit  <  Ponatur  in  folio.  > 


WBimmmptmUm  mjnmpUmm. 

Ea  quae  pavore  Parochi  prostant 

Partes  contendentes  pep  Oratores  electos  dubia  in  calce 
excripta  concinnarunt.  Quapropter  Orator  Parochi  contendens 
paucis  se  expedire,  relate  ad  priraam  dubii  formulam  <  An 
obstet  exceptio  rei  iudicatae  in  casu  »  ostendere  conatus  est 
propositam  fuisse  eamdem  quaestionem,  quae  iudicio  an- 
ni  1864  definita  fuit.  Placuit  enim  in  illa  occasione  S.  C.  C. 
respondere:  Sodalitio  competere  exeraptionem  a  Paroch^  <  pro 
defunctis  in  hospitali.  In  reliquis  servetur  responsuni  n.  20 
decr.  Urbis  et  Orbis  S.  Rituum  Congregationis  diei  10  De- 
cembris  1703  »  quod  decretum  constituit  fuoebre  officium 
<  super  cadaveribus  sepeliendis  in  Ecclesiis  ei  Oratoriis 
Confratertiitatum  >  ad  parochum  pertinere  <  quando  lu^ 
mulandus  est  subditus  parocho,  intra  cuius  fines  esl  Eo 
clesia  vel  Oratorium.  »  Eamdem  proponere  Sodalitium, 
autumavit,  quaestionem  mutata  tantum  rogandi  formula  «  An 
ad  Parochum  S.  Sebastiani  spectet  officium  funebre  super 
cadaveribus  confratrum^  dicto  Parocho  subdilorum  in  Eo^ 
clesia  S.  Mariae  Lauretanae  et  in  publico  Oratorio  B.  M. 
in  coelum  Assumptae.  > 

Atqui,  aiebat  Orator,  rescriptum  anni  1864,  abiisse  in 
rem  iudicatam  post  elapsum  a  iudicio  decennium,  nemine  pro- 
vocante^  nuUum  adesse  dubium.  Quamvis  haud  diffiteretur 
defensor,  quandoque  legitime  insurgere  licuisse  etiam  contra 
rem  iudicatam;  verum  non  temere,  neque  sine  causa,  sed 
alterutro  dumtaxat  in  casu,  vel  si  violata  lex  fuerit,  vel  nova 
et  gravia  m>onumenta  demonstrent  iudicantes  deceptos  fuisse 
in  factorum  adiunctis. 

Nil  horum  adfuisse,  ut  restitutio  in  integrum  posci  pos- 
set  demonstravit,  describens  causarum  summam  quibus  soda-- 
litium  postulavit  beneficium  extraordinarium  praedictura  quae- 
que  fuere;  quia  anno  1864  actum  non  fuit  de  oonventione^ 


OFFICII    FDNKBRIS  609 

'per  Tahellionem  stipulata;  quia  actum  non  fuit  de  consue- 
tudine;  quia  si  haec  fuissent  exposita,  Sacer  Ordo  secus  iu- 
dicavisset. 

Verum  penitus  commentitium  in  primis  fuisse,  ait,  an- 
no  1864  actum  non  fuisse  de  conventione:  dum  Sodalitii  Ora- 
tor  acriter  institerit  ut  dubium  disputaretur  <  An  sit  servanda 
transactio  inita  anno  1713  inter  sodales  et  Parochum 
S.  Sebastiani  >  et  in  sua  oratione  arcem  totius  causae  po- 
suerit  snper  eiusmodi  transactione. 

Commentitium  pariter  claraavit  Orator,  vel  tunc  disputa- 
tum  non  fuisse  de  consuetudine  sive  de  decreto  Urbis  et 
orbis,  a  quo  praecipitur  legitimas  consuetudines  servandas 
esse.  Quin  imo  Sodalitii  Oratorem  totis  egisse  viribus  de  con- 
suetudine  eiusmodi  ex  illius  defensionis  synopsi  patuisse,  «  ibi  > 

>  Tandem  animadvertit  Orator  huiusmodi  transactionem  omni- 

>  no  legitimam,  per  spatium   centum   quadraginta   annorum 

>  fideliter  observatam  fuisse,  adeo  ut  quoties  contigerit  circa 

>  superius  allata  iura   controversia    inter    partes,   secundum 

>  eamdem  transactionem  dirempta  fuerit.  > 

Quod  autem  consuctudines  a  decreto  Urbis  et  Orbis  prae- 
servatae  omissae  non  fuerint  eadem  synopsis  demonstrat  <  ibi  > 
«  Praesertim  cum   ea   omnia    quae    in  transactione    firmata 

>  sunt,  iam   Confraternitati   competerent  sive  ex   iure  com- 

>  muni,  sive  ex  immemorabili  consuetudine,  sive  ex  privilegiis 

>  Pontificum.  Atqui  S.  Rituum  Congregatio  in  decretis  Urbis 

>  et  Orbis  12  lanuarii  anno  1703  praeter   ibidem    resoluta 

>  dubia    expresse    favore    confraternitatum  reservavit,  quae 

>  consuetudine,  pactis  et  conventionibus  firmata  essent.  > 

Adesse  aliud  praeterea  gravissimum  subiunxit  defensor; 
non  modo  enim  et  consuetudinem  et  transactionem  anno  1864 
sodalitium  uberrime  allegaverat,  sed  etiam  petiit  et  accepto 
habuit  rescriptum  quod  S.  Congregatio  edidit,  scilicet  a  pa- 
rochi  iurisdictione  excipi  dumtaxat  funera  decedentium  in 
nosocomio.  Ita  in  eadem  synopsi  «  Ad  alterum  procedens 
dubium  ^Sodalitii  defensor)  quod  de  ducendis  funeribus  est^ 
consuetudini  et  iransaclioni  innioous,   in  qua    habetur    etc. 


610  OFFICII    FUNEBRIS 

funera  solummodo  quae  r  'spiciunt  decedentes  in  nosocomio 
ad  sodalitium  spectare  cuntendit.  »  Quapropter  alienissima 
a  veritate  esse  conteadit  ea  quae  a  Sodalitio  obiiciuntur,  qua- 
tenus  vel  non  de  omnibus  anno  1864  iulicatum  fuerit,  vel 
non  de  omnibus  a  Sodalitio  dispulatum.  Hoc  enim  a  disputa- 
tione  non  abstinuit  quia  praetermitteret  aut  ignoraret,  sed 
quia  praeter  unum  ius  quoad  decedentes  in  Nosocomio,  cae- 
tera  omnia  sustineri  non  posse  agnovit.  Proindeque  con- 
cludit  nullam  esse  restitutionis  in  integrum  ooncedendae  cau- 
sam,  praesertim  cum  hodie  magis  etiani  quam  antea  non  deceat 
his  litibus  ansam  praebere,  in  quibus  agitur  de  ecclesiastica 
potestate  a  laicis  invadenda. 

De  altera  dubii  formula  fassus  est  defensor  in  quaestio- 
nibus  de  consuetudine,  de  transactione,  de  privilegiis  Ponti- 
ficum,  de  Synodo  dioecesana  centies  iactatis,  et  funditus  ex- 
pensis,  ut  patet  ex  pluries  citata  synopsi;  se  perspectum  non 
habere  quae  et  qualia  argumenta  a  Sodalitio  rursus  in  discri- 
inen  revocentur,  Attamen  orator  protestatus  est  parochum 
concordiae  studio  nonnuUas  anni  1864  definitiones  toleravisse: 
quod  si  res  iudicata,  et  partium  conventio  rescinderentur, 
institit  ne  ad  iraparia  iudicetur,  ac  sibi  vicissim  licere  petivit 
neglecta  imprudenter  iura  contra  Sodalitium  vindicare, 

Ea  quae  Sodalith  favorb  prostant. 

Sodalitii  orator  in  primis,  relate  ad  1.  dubium  ex  textu 
in  legihus  12^  13  et  14  Dig.  de  eoocept.  rei  iudic.  recen- 
suit  extrema  quae  requirantur  ut  reiiudicatae  exceptio  opponi 
valeat,  atque  in  thomate  tum  rei  petitae,  tum  raUonis  pe- 
tendi  itentitatem  desiderari  demonstravit.  Sustinuit  inde,  quod 
modo  non  eadem  res  petatur,  quia  anno  1864  apud  S.  C.  0. 
disceptatum  fuit  de  funeribus  ducendis  decedentium  in  noso- 
comio,  dum  praesen^  quaestio  officium  funebre  respiciat  so- 
lummodo  confratruin,  quod  in  Sodalitii  Ecclesia  perficia- 
tur.  Quod  vero  spectat  prten^H  ratiu7icm  monuit,  ex  ipso 
folio   pro   cougregatione   diei    25    iunii    1864    exhibito    erui 


OPFICn   rCJNRBRIS  61  f 

"tunc  Sorlalitium  ius  funera  rlucendi  in  nosocomio  deceden- 
tium  ex  consuetudine  et  transactione  anni  1713  sibi  tribuisse, 
nunc  vero  exemptionem  a  parocho  in  funeribus  confratrum 
offlcii  in  Ecclesia  S.  Mariae  Lauretanae  peragendis  sibi 
corapetere  asseruit,  non  tum  ex  consuetudine  et  transactio- 
ne,  quara  ex  SS.  Pontificum  privilegiis,  et  ex  lege  politiae  ec- 
clesiasticae  in  Regno  N.  obtinenti.  Ex  quibus  deduxit,  reiiu- 
dicatae  exceptionem  haud  uUo  esse  impedimento,  quorainus 
de  recenti  Sodalitii  petitione  disquirendum  sit. 

Gradum  ad  secundum  dubium  faciens  plura  recensuit 
SS.  Pontifioum  indulta  privilegia,  e  quibus  arguit,  posse  So- 
daUtium  confratrum  funera  in  propria  ecclesia  independenter 
a  parocho  absolvere.  Quod  ius  sategit  immemorabiU  consue- 
tudine  confirraare;  tura  iugi  atque  constanti  observantia,  quae 
viguit  ad  annum  usque  1869,  tum  transactione  inter  Soda- 
litii  moderatores  et  S.  Sebastiani  parochum  adstipulata  sub 
die  9  lulii  1713.  Quae  transactio  religiose  servari  debere  con- 
tendit  nedura  quia  per  pubUcum  instrumentura  et  Bpiscopo 
nedum  adnuente  sed  etiam  suadente  stipulata  fuit,  sed  prae- 
cipue  quia  ut  pax,  concordia  et  christiana  charitas  redinte- 
graretur  ad  eam  partes  devenerunt;  quo  casu  non  pauca, 
quae  aUter  non  sustinerentur  solent  admitti  uti  post  Textum 
in  Cop.  1  art.  23  quaest.  4  docent  Valeren.  de  transact. 
num.  24  Alciat.  in  Lege  transactio  Cod.  de  Verb.  signif. 
Rota  in  Romana  Legitimae  8  lunii  1759  §.  6  coram  Conillac; 
in  Pirmana  exequutionis  concordiae  25  lunii  1760  coram  Ri- 
naldo  et  Bmo  Pacca  relatore  in  causa  Montis  Alti  Transactio- 
nis  20  Februarii  1808  §.  Qitid,  Bt  postquara  raonuerit  trans- 
actioneui  ex  iure  tum  romano,  tum  pontificio  litis  finitae  exce- 
ptionem  induere,  praesertim  si  efFectum  habuerit,  et  subsequuta 
observantia  iUi  accessorit,  observavit  transactioni  diei  9  lu- 
Ui  1713  ex  A.  C.  raonitorio,  SS.  Rituura  Congregationis 
attenta  resolutione,  et  Clementis  VIII  decreto  emisso  novum 
robur  superadiectum  fuisse;  et  conclusit  quod  licet  raemorata 
transactio  non  undique  valida  foret,  ApostoUco  ^  beneplacito 
confirmari  tamen  mereretur,  ne  odia,  animorum  simultates  et 


612  OfFICII    Fli.XKBRIS 

rancores  rursus  exoriri  contingeret,  et  ne  lites  et  dissidia  iam 
sopita  iterum  excitentur,  ad  ea  quae  in  supracitata  Montis 
Alti  Transactionis  20  Februarii  1808  §.  Quid^  opportuae 
disseruntur. 

Animadvertit  praeterea  Orator,  in  genere  laicalia  sodalitia 
ad  ius  publicum  ecclesiasticum  indirecte  tantum  pertinere,  et 
relationes  cuiusque  Sodalitii  cum  aliis  vel  cum  ecclesiastica 
auctoritate  moderandas  esse  a  moribus  atque  consuetudinibus 
loci,  ubi  memorata  sodalitia  existunt.  Quod  vero  Sodalitates 
laicales  spectat  in  Regno  S.  institutas,  monuit,  ex  iis  quae 
statuta  fuerunt  in  concordato  inter  S.  Sedem  et  civilem  illius 
regni  auctoritatem  inito,  externas  relationes  inter  praedictas 
Sodalitates  et  Parochos  Ecciesiastica  et  regia  auctoritate  una 
simul  interveniente  praefinitas  fuisse.  Hinc  variis  temporibus 
Regia  prodiisse  rescripta,  quibus  amplissima  data  fuit  morien^ 
tibus,  atque  eorum  heredibus  potestas  quot  et  quos  vellent 
presbyteros  et  regulares  ad  cadaver  deferendum  vocare,  salvo 
tamen  parocho  iure  cadaver  benedicendi  in  ipsa  defuncti 
donjo,  atque  illud  usque  ad  Ejcclesiam  tumulantem  prosequi^ 
quin  tamen  ius  ullum  super  funebri  offlcio  quod  in  Elcclesia 
Sodalitatis  locum  habeat  sibi  posset  tribuere.  Cautum  idcirco 
fuisse  asseruit,  quod  singula  Sodalitia  habere  debeant  capella- 
nuni  Ecclesiasticum,  a  quo  independenter  a  Parocho  in  eorum 
Ecclesiis  et  Oratoriis  religiosae  functiones  perflciantur.  Ex 
quibus  ortam  esse  consuetudinem  nuUum  ius  ad  parochum 
pertinere  super  funeribus,  quae  in  Confraternitatum  Ecclesiis 
fiunt,  ppout  in  facto  in  Dioecesi  S.  comphires  fide  digni  obti- 
nere  autumant. 

Ex  quibus  omnibus  Sodalitii  Oratorem  ai^uere  posse  con- 
tendit,  ius  nuilum  parocho  competere  posse  super  confratrum 
funeribus  in  Sodaiitii  Ecclesia  perficiendis,  etiamsi  per  hypothe- 
sim  fingeretur  controversiam  de  qua  res  est,  definiri  debere  ad 
tramites  S.  C.  C.  resolutionis  diei  25  lunii  1864,  qua  consti- 
tutum  vidimus,  exceptis  defunctis  in  hospitali,  in  reliquis  ser- 
vandum  esse  responsum  num.  XX.  Decr.  Urbis  et  Orbis 
SS.  Rituum  Congregationis  diei  10  Decenibris  1703.  Quia 
licet  eo  responso  cautunx  sit,  in  genere  ad  parochum  spectare 


OFFlCtl    FUNKBRIS  6l3 

officiurn  funebre  super  cadaveribus  in  Sodalitatum  Ecclesiis  tu- 
mulandis,  si  defunctus  parocho  subditus  sit,  intra  cuius  fines 
Ecclesia  reperitur,  attamen  cum  eidem  decreto  additum  sit 
€  ita  tamen  salvis  conventionibus  et  pactis  in  erectione 
Confraternitatum  forsitan  factis,  concordiis  inter  partes 
initis,  et  a  S.  Sede  approbalis,  indultis  consHtutionibus  Sy^- 
nodalibus  el  provincialibus ,  et  consuetudinibus  immemora" 
bilibus,  vel  saltem  centenariis  declaravil  et  decrevit:  >  in- 
dubium  esse  affirmavit,  nil  praesidii  ex  huiusmodi  responso 
sibi  parochum  posse  comparare,dum  in  propal^ilo  sit  ex  indultis 
plurium  Pontificura,  ex  conventione  anni  1713,  ex  consuetu- 
dine  immemorabili,  ex  supra  relatis  decretis  in  vim  concor- 
dati  a  Regia  potestate  editis,  nuUum  sibi  posse  eumdem 
parochum  ius  tribuere  super  funebri  confratrum  officio,  quod 
in  S.  Mariae  Lauretanae  Ecclesia  vel  in  flnitimo  Oratorio  a 
Sodalitio  expleatur. 

Hisce  utrimque  notatis  sequentia  enodanda  proponebantur 

DnMa 

I.  An  obstet  ecoceptio  reiiudicatae  in  ca3u. 

Et  quatenus  negative. 

II .  An  ad  parochum  S.  Sebastiani  spectet  officium  fu- 
nebre  super  cadaveribus  confratrum  dicto  parocho  subdito- 
rum  in  Ecclesia  S.  Mariae  Lauretanae,  et  in  publico  Ora-- 
torio  B.  Mariae   V^irginis  in  coelum  Assumptae   in    casu. 

Resolutio.  Sacra  C.  Congregatio  die  22  Maii  1875.  causa 
cognita,  respondere  censuit. 

Ad  I.  Affirmative  et  amplius 
Ad  II.  Provisum  in  prim^o. 

Ex   QUIBUS   COLLIOES: 

I.  Neminem  appellare  posse  a  definitiva  sententia  lata  nisi 
infra  tempus  a  iure  constitutum;  nempe  antequam  definitiva 
sententia  transeat  in  rem  iudicatam;  dum  ex  regula  iuris  res 
iudicata  pro  veritate  accipitur. 

II.  Sententiam  definrtivam  tunc  regulariter  ex  iure  trans- 
ire  in  rem  iudicatam,  si  infra  decem    dies  a  sua   prolatione 


614  oFFicn  fun(:bris 

non  appell<5fiir  ab  ipsa,  adeo  un  poslea  retractari  non  possit, 

et  contradicere  volens  amplius  non  audiatur  (1). 

IH.  Sententiam  definitivam  tnmsire  in  rem  iudicafam 
etiamsi  debito  tempore  appellatum  sit  ab  ea  ;  postea  tamen 
appellatio  deserta  fuerit  (2). 

IV.  Lioere  aliquando  legitime  insurgere  contra  rera  iudi- 
catam;  haud  temere  tamen ,  nec  sine  causa  ;  sed  alterufro 
dumtaxat  in  casu;  vel  si  violata  lex  fuerif,  vel  nooa  et  gra- 
via  monumenta  demonstrent  iudicantes  deceptos  fuisse  in 
factorum  adiunctis. 


Ad  Rvmos  Ordinanos  Nanneten.  et  Paderbonen.  EE.  PP. 
Cardinalium  S.  Oongr.  Concilii  Litterae,  ex  quibus  pars  illa 
excerpitui'  quae  philosophiae  et  Theologiae  studium  respicit. 

Ex  Epistola  ad  Ordinarium  Nanneten  die  27  Februa- 
rii  1875. 

....  Libentissime  etiam  audirent  Erai  Patres,  in  philosophi- 
cis  ac  Theologicis  disciplinis  tradendis  S.  Thomae  vestigiis  istic 
insisti.  Doctrina  enim  huius  Sanctissimi,  ac  praestantissimi  ma- 
gistri  non  solum  sana,  aptissima  in  primis  esf  ingeniis  acuen- 
dis,  atque  erroribus  detegendis  et  convellendis.  Nec  timendum, 
quin  quousque  clerus  ei  adhaereat,  catholicorum  liberaliura, 
uti  vocant,  placita  (quibus  nuUa  deterior  pestis)  (3)  sectetur; 

(1)  Expr«88e  habetnr  in  eap.  Quod  dulgMiurf  quo  transaeto,  Ute  non  «om- 
ad  eonsnltationem  15  de  sententia  et  re  pteta,  rata  manet  Sentontia,  ac  si  non 
iudieaia  «  ibi «  Cum  posi  decem  dierum  fnisset  appeUatnin  ,  snbinngit  Glossa 
spatium   aenteniia   in    auctoritatem    rei  ib.  vera,  Manet. 

trameat  iudicatae,  qui  ad  procoeationie  (3)  Si  cni  phrasis  istaec  parnm  ar- 

euhsidium  infra  id  temporis  non  reeur-  rideat  qnod  nimis  dnra,  meminisse  di- 

ritf   appellandi  sibi  aditum    denegatfit,  gnetnr  ,  adprecamnr  ,  pestis   proprinm 

eum  per  hoe  videaiur  per   interpretatio'  esse  corpora  ,  qnibns    per   infortnniom 

nem  luris  latne  eenteniiae  paruiue,  adhaereat,  inficere.  Neqne  in  remm  na- 

(2)  Pariter  ezpresse  habetnr  in  tnra  deteriorem,  magisqne  pemiciosam 
Authen.  Ei,  qui  appellat  Ood.  de  tem-  inveniri  pestem,  qnam  qnae  praecaveri 
poribuB  et  reparationibut  appellationum  neqneat;  qnippe  qnae  horrifico  morbi 
«ibi»  Ei,  qui  appellat,  impertiiur  annut,  exnta  aspeotn,  lenem  indnerit  formam. 
intra  quem  eeeundum  ee  eommuniterve  Hnic  persimilem  sese  exhibere  «Atholi- 
eum  udvereario  litem  exequaiur,  aut  ei  cnm  liberalem,  nemini  ambigere  fasest. 
iueta  $au^a  interi  merit,  aiiu$  annue  tn<  Frans  einsqne  neqnitia  horroris  exptr- 


615 
populus  vero  a  tali  clero  excultus  avitam  fldem  et  morura 
integritatem  perpetuo  servet. 

Ecc  Epistola  ad  Ordinarium  Paderbonen.  diei  4  /w- 
nii  1870. 

Nolunt  vero  Emi  Patres  sine  laude  abire  curas,  quas  in 
novo  clero  efformando  adhibere  soles;  qua  quidera  in  re  eadera 
certe  doctrinae  sanctitate,  ac  soliditate,  eaflemqiie  erga  Apo- 
stolicam  Petri  Cathedram  observantia,  qua  ipse,  Arnplissime 
Domine,  raaxime  praestas,  imbuendum  illum  atque  ornandura 
curabis,  propositis  eidem  ad  penitiorem  philosophiam  ac  theo- 
logiam  hauriendam  immortalibus  Divi  Thomae  libris,  quibus 
rec+a  ad  altissimam  speculationem,  qua  tantopere  Germanica 
Gens  delectatur,  via  et  ratio  panditur. 


Sacra  C.  Concilii  quoties  in  suis  responsionibus  ad  Rela- 
tiones  Episcoporum  super  statu  Dioecesium  de  studiis  semi- 
nariorum  agere  contingat,  hoc  iam  a  non  paucis  annis  solemne 
habet  ut  in  philosophicis  ac  theologicis  disciplinis  tradendis 
S-  Thomae  placita  ex  quibus  sacraruni  et  humanarum  scien- 
tiarum  instauratio  pendet,  sequenda  Bpiscopis  proponat,  gra- 
vissiraisque  verbis  inculcet.  Speciminis  gratia  afferre  vobis 
datum  est  quae  Episcopo  Nanneten,  die  27  Februarii  1875. 
quaeque  Bpiscopo  Paderbonen.  die  4  lunii  1870  rescripta  circa 
hoc  caput  fuerunt. 

tes  snnt,  dnm  specie  recti  Teetiantnr ;  deBtitntie.  3nb  einsmodi  specie»  et  his 

malae  eogitationes  einsqne  omni  ancto-  comitatnB    iUecebris  hodiernns   Hbera- 

rjtati  diyinae  hnmanaeqne  rebeUiojpro-  lismns  animos  inopinatos  occnpat,  atqne 

grewM  indnmentis  cooperinntnr ;  latro-  decipiendo   corrnmpit;   fitqne   errornm 

cinia  ipsa  et  dtspoUatione»  nominibns  omninm  pessimns. 
appeUaatnx  noviS|  omniqne  tnrpitndine 


6lB 

EX  S.  adREGAIIONE  EPISCOPORUH  ET  REGULHRiyil 


EMOLUMENTORUM  FUNERALIUM 


Die  28  Maii  1875. 

r^mpi^niiium  fketi.  Minores  Conventuales  civitatis  C, 
iam  instantes  ut  consequerentur  medietatem  eraolumentorum 
funeraliura  adversus  Canonicos  Ecclesiae  CoUegiatae,  in  gene- 
rali  conventu  S.  C.  Ep.  et  Regul.  diei  27  lulii  1860  propo- 
sito  dubio  «  An  et  quomodo  sustineatur  consuetudo  favore 
Conventualium  C.  ita  ut  ipsi  percipiant  medietatem  emohi' 
mentorum  funeralium  in  casu  >  responsum  obtinuerunt  J/- 
firmative. 

His  in  genere  constitutis,  quaestio  exorta  est  de  emolu- 
mentis  in  specie,  quae  illius  loci  propria  omnino  dici  potest. 
Siquidem  ex  consuetudine,  cuius  initium  ignoratur,  tres  fune- 
rum  celebrationes  in  civitate  C.  enumerantur,  solemnis,  duplex, 
et  simplex.  Et  prinia  quidem  cum  cantu  in  offlcio  et  Missa, 
secunda  cum  cantu  in  Missa  et  uno  Officii  Nocturno,  tertia 
cum  cantu  in  Missa  tantum.  Cuique  celebrationi  certa  respon- 
det  ac  praestituta  emolumentorum  quantitas. 

Sed  in  constitutionibus  recenter  approbatis,  Confratemitatis 
SSiiii  Sacramenti  eo  loci  paucis  abhinc  annis  restitutae,  dictum 
est:  Sodalitium  confratribus  praestare  funus  tertiae  classis: 
Sacerdotes  vero  confraternitati  adscriptos,  Ofiftcium  defunctorum 
ante  Missam  recitare,  et  quidem  primuni  nocturnum  cum 
cantu:  liberum  tamen  esse  defuncti  confratris  parentibus  duplex 
vel  etiam  solemne  funus  praecipere.  Inde  praesentis  quaestio- 
nis  origo.  Etenim  in  duobus  confratrum  funeribus,  omnium 
emolumentorum,  non  cerae  tantum,  medietatem  petebant  Con- 
ventuales:  eamque  proportionalem  funeribus  secundae  classis, 
quod  Capitulum  acriter  contendebat. 

Ea  quae  PP.  Conventuales  sui  favore  adserebant.  Tara- 


quam  factum  non  controvertendnm  ponebant,  sibi  iiis  esse  ad 
percipiendam  medietatem  emolumentorum  sive  in  cera  sive 
in  pecunia  numerata:  et  toti  in  eo  erant  ut  ostenderent,  fu- 
nera  confratribus  celebrata  duplicia  revera  fuisse:  cum  locum 
in  illis  habuerit  cantus  unius  Nocturni  et  Missae,  qui  pro- 
prius  est  funerum  secundae  classis.  Idque  exurger^  in  facto 
ex  emolumentis  a  Capitulo  perceptis,  excedentibus  qiiantitatem 
cerae  et  pecuniae  numeratae  quam  Capitulum  habuisset  si 
secundae  classis  funera  celebrata  fuissent.  Immo  instabant  ut 
ex  confraternitatis  constitutionibus  illae  delerentur,  quae  in 
sui  praeiudicium  funus  pro  confratribus  indicunt  nomine  sim- 
plex,  specie  tenus  duplex,  et  quandoque  etiam  solemne. 

Ea  quae  Capitulum  respondbbat.  Negabat  primo  loco 
Confraternitatis  statuta  ad  eum  finem  condita  fuisse  ut  PP. 
Conventuales  emolumentorum  partem  amitterent.  Sodalitium 
funus  tertiae  dassis  confratribus  promittens  curavisse,  ut 
praesertim  pauperes  ad  adscriptionem  postulandam  allicerentur. 
Liberum.  sed  esse  pro  confratrum  familiis  residuum  supplere, 
et  funera  indicere  duplicia  vel  etiam  solemnia,  quod  viam  quo- 
que  aperit  ad  huiusmodi  funerum  celebrationes  promovendas. 

Ostendebat  in  facto,  funera  in  constitutionibus  promissa 
tertiam  classem  non  superare:  cum  Officii  recitatio  et  Primi 
Nocturni  cantus  sit  speciale  suffragium  quod  Sacerdotes  soda- 
litio  adscripti  confratribus  sponte  praestant.  Nec  quempiam 
prohibere  posse  ut  aliquis  pietate  motus  solemniora  suffragia 
confratri  celebret.  Multo  minus  ex  lege  uUa  vel  Ecclesiastica 
vel  civili  cerae  quantitatem  pro  unaquaque  classe  fuisse  prae- 
stitutam:  perceptorum  vero  cerae  emolumentorum  medieta- 
tera  PP.  Conventualibus  religiose  semper  traditam  fuisse,  et 
hoc  esse  unicum  emolumentum  Patribus  illis  debitum  ex  con- 
ventionibus  peculiaribus  biscentum  abhinc  annis  conditis  inter 
Capitulum  et  Patres,  et  constanter  servatis. 

His  acceptis  Sacra  (^ongregatio  rogandi  formulam  reformans 
a  defensore  minorum  Conventualium  propositam,  concinnavit 

llublum 

An  fiineralia  quae  Conp^atribus  celehrantur  expmsis 
Confraternitatis  habenda    sinl   tertiae  classis   ad  effectum 


perceptionts  ^nedietatis   cerae    Patribus  Conventualibus  de^ 
bitae  in  casu. 

Resolutio 

Sacra  Congregatio  die  1.  Maii  1874  causa  cognita  respon- 
sum  dedit  Affirmative. 

Causae  Prosequutio.  PP.  Conventuales  petito  revisionis 
teneficio  animadvertebant:  ex  vetustissima  consuetudine  in 
loco  C.  vigente,  funerura  celebrationem  nuUam  adhiberi  posse, 
quae  tres  praestitutas  classes  raodificet.  In  facto  confratrum 
funera  specie  tenus  secundae  classi  esse  adscribenda,  quam- 
quarn  tertiara  haud  excedere  dicantur.  Et  factum  verbis  esse 
praeferendum  ex  notissima  leg.  4  Cocl  plu$  valere  quod  agU 
tur.  lamvero  ex  Cap.  8  de  reg.  iur.  in  6  quod  is  commitiit 
in  legem  qui  verba  legis  complectens  contra  legis  nititur 
voluntatem:  ideoque  statuta  Confrat^rnitatis  esse  corrigenda 
iuxta  legem  C.  vigentem. 

Contendebant  insuper  Capitulum  taxam  solita  tertiae  classis 
maiorem  pro  funeribus  confratrum  percipere,  nec  Officii 
cantum  Sacerdotum  confratrum  pietatem  largiri,  cum  Sacer- 
dotes  isti  omnes  CMpitulo  sint  addicti:  ac  ita  verificetur  in 
facto,  quod  non  Saoerdotes  quia  tales,  sed  Capitulura  revera 
funera  absolvat.  Proposito  itaque 

Oablo 

An  et  quomodo  recedendum  sit  a  resolutione  diei  l 
Maii  1874  in  casu. 

Resolutio 

S.  Congregatio  oranibus  prae  oculis  habitis  respondere 
censuit  die  28  Maii  1875. 

In  decisis  et  amplius. 

EX   HIS   COLLIOBRB  POTERIS 

I.  Conventiones  consuetudine  firmatas  esse  manntenendas, 
et  iuxta  consuetudinem,  quae  praebet  conventionis  interpre- 
tationem  hinc  inde  accepto  habitam. 


CiOLMEf«tORU!H   ^bl^ERALlUi  ^^9 

n.  In  facto  cum  ex  vetusta  conventione  inter  emolumenla 
Patribus  debita  sola  cera  reoenseretur,  non  licere  ipsis  et 
pecuniam  numeratam  postulare. 

in.  In  mat)3ria  funerum,  emolumenta  percipi  non  posse 
ab  his  suffragiis  quae  aliqua  persona  vel  sodalitium  pietatis 
impulsu  propriis  operibus  defuncto  praestat. 


EX  S,  RITUUH  CONGREGHTIW. 


3.  RITUrjM    CONGREOATIONIS    RESPONSUM    EPISCOPO    LUCERINO 
SUPER    S.    NATALIS   MISSIS. 

Rmus  D.  loseph  M.  Cotellessa  Episcopus  Lucerinus  a  Sa- 
cra  Rituum  Congregatione  deciarari  petiit  <  Utrutn  Sa- 
cerdos  possit  duas  tantum  Missas  celehrare  in  die  Na- 
tivitatis  D.  N.  lesu  Christi  »  siquiderp  cum  privilegio 
ter  celebrandi  eadem  die  repraesentet  Mysterium  Genera- 
tionis  aeternae,  ternporalis  et  per  gratiam  in  anima  iu- 
sti,  id  non  videtur  significari  si  in  praedicta  festivitate  duae 
tantum  celebrentur  Missae,  -  Sacra  vero  Congregatio,  au- 
dita  relatione  ab  infrascripto  Secretario  facta,  re  mature 
accurateque  perpensa,  rescribere  rata  est.  Affirmative  ,  seu 
Sacerdotem  posse  pro  suo  arbitrio  in  die  Nativitatis  Do- 
mini  duas  tanfum  Missas  celebrare,  atque  ita  d^claravit 
die  19  lunii  1875,  -  C.  Ep.  Ostien.  et  Velit.  Card.  Pa- 
trizi  S.  R.  C.  Praefectus.  -  Loco  ^  sigilli.  -  Plac.  Ralli 
S.  R.  C.  Sec.  -  Concordat  cum  originali,  quod  asservatur 
in  hoc  Capit.  Archivio.  -  Luceriae  2  lulii  1875.  -  losepb.  M. 
Episcopus  Lucerinus. 


6ii 
VENERABILIBUS  PRATRIBUS 

MICHAEf  J  ANOELO  ARCHIEPISCOPO  PANOUMITANO, 
CETERISQUE     ARCHIEPISCOPIS     ET      EPISCOPIS     SICILIAB. 

Venerabiles  Fratres , 
Salutem  et  Apostolicam  Benedictionem. 

Qui  novimus  quanto  Nos  amore  prosequamini,  Venerabiles 
Frati-es,  quanto  studio  huic  Petri  Cathedrae  adhaereatis,  quam 
fortiter  nobiscum  pugnetis  pro  causa  Ecclesiae,  quantaque  se- 
dulitate  occurrere  nitamini  malis  quotidie  iucrebrescentibus; 
nequivimus  amantissime  non  excipere  officia  vestra  faustaque 
illa  omina,  quibus  ad  rem  adducendis  tam  constante  solertia 
adlaboratis.  Periucundum  autem  nobis  accidit,  fiduciam  ve- 
stram  iis  maxime  niti  prodigiis,  quibus  divina  providentia 
sustentavit  ac  sustentat  adhuc  imbecillitatem  Nostram.  Haec 
enim  sicuti  Deum  pro  nobis  stare  demonstrant,  sic  nos  eri- 
gere  debent,  indubiique  auxiiii  et  certae  splendidaeque  victo- 
riae  spe  recreare.  Et  sane,  si  cuiusvis  sapientis  est  accommo- 
datas  propositi  finis  indoli  rationes  adhibere ;  absonum  certe 
non  censebitur  prodigiosum  exitum  expeotare,  ubi  ad  illum 
via  per  iugem  prodigiorum  seriem  quodammodo  sterni  videtur. 
Ecclesia  profecto  eo  fulgentiore  aureola  redimita  redire  con- 
suevit  e  certamine,  quo  periculosiore  petita  fuit  impetu.  Atqui 
nihil  praesente  insectatione  exitiosius,  ubi  fraus,  insidiae,  ca- 
lumniae,  falsae  scientiae  apparatus,  infensae  leges,  violentia 
in  perhiciem  Ecclesiae  simul  ubique  coierunt;  ubi  commota 
per  orbem  universum  insectatio  eadem  regi  mente,  eadem  mo- 
derari  methodo  conspicitur  ;  ubi  impietas  ad  id  impudentiae 
devenit,  ut  apertum  profiteatur  odium  reiigionis,  et  non  hanc 
aut  illam  veritatem  reiiciat,  ut  alias,  sed  omnem  prorsus  et 
palam  explodat  supernaturalem  rerum  ordinem  ipsumque  Deum. 
Haec  vero  inaudita  hactenus  principiorum  omnium  generalis 
subversio ,  et  universalis  tot  hostilium  virium  m  Ecclesiam 
conspiratio,  sicuti  prorsus  insolitae  insectationis  spectaculum 

ycta  Tom,  VIII,  faae.  XCV.  40 


^^^  LltTEUAE   Al'OSIOLlCi^ 

exhibet,  sic  insueto  manifestoque  prae  ceteris  egere  videtut* 
Oionipotentis  interventu.  Quidquid  tamen  futurum  sit,  certi- 
tudo  triuraphi  Ecclesiae  et  patentia  superni  favoris  indicia  nos 
roborare  debent,  et  ad  pugnatn  alacriores  efficere.  Ad  hauc 
itaque  irapavide  sfrenueque  pugnandara  copiosa  vobis  adpre- 
camur  a  Deo  gratiae  subsidia  et  munera  ;  ac  eorum  auspicem 
interira  et  praecipuae  Nostrae  benevolentiae  testem  vobis  orani- 
bus ,  venerabiles  Pratres  ,  et  singulis  uniuscuiusque  vestrum 
Dioecesibus  Apostolicam  Benedictionem  peramanter  impertimur. 

Datura  Roraae  apud  S.  Petrura  die  5  lulii  anno  1875. 

Pontificatus  Nostri  Anno  Tricesirao. 

Pms  PP.  IX. 


LlTTFSRAE   NOMINK   PH   PAPAE   IX   MISSAE    AD     DIRECTORES     EPHB- 

MERiDis  cui  TiTULUS  i7  Credente  caltolico. 

Perillustres  et  adra.  Reiidi  Doraini. 

In  Ecclesiae  vexatione  tara  acri  tantaque  veritatis  oppu- 
gnatione  et  tanta  nefariarura  ephemeridura  copia  ac  licentia 
SSmo  Dno.  Nostro  acceptissimum  plane  contingit,  eos  non  de- 
esse,  qui  per  catholicas  ephemerides  tenebras  errorum  discu- 
tere,  mentes  illustrare  decepti  populi,  religiosos  animis  inge- 
rere  sensus  vel  confirmare,  raorum  integritatera  custodire,  sa- 
cra  iura  tueri  conentur.  Non  rainus  it^que  iucunde  excepit 
officia  vestra,  quara  eorura  munus  qui  vestrae  ephemeridi 
nomina  dederunt.  Sicuti  enim  illa  obsequium  et  devotionem 
testantur  eorum,  qui,  praestanti  quidem,  sed  arduo  et  ut  plu- 
riraura  ingrato,  vindicandae  veritatis  muneri  dant  operam; 
sic  a  dono  praeferri  simul  animadvertit  ad  efifectum  huius- 
modi  curarura,  et  nativam  filiorum  pietatem,  qui  communis 
parentis  aerumnas  dolentes,  aogores  eius  lenire  nituntur.  Utris- 
que  propterea  me  significare  iussit  gratum  aniraura  suum,  et 
utrosque  vos  hortari  ad  sustinendum  ea  alacritate  certamen 
pro  iustitia  susceptura,  quae  nec  vos  abduci    sinat    ab    ipso, 


fJTtERAK   Ai>OSTOLlCAfi  (523 

n6c  commoveri  ab  adversis  Quod  ut,  Deo  iuvante,  fiat,  favoris 
eius  auspicem  et  paternae  suae  benevolentiae  testera  Aposto- 
licam  Benedictionem  vobis  omnibus  peramanter  impertit.  — 
Ego  autem  haec  nunciare  iussus,  muneris  mei  functione  liben- 
tissime  utor,  ut  obsequii  raci  praecipuaeque  aestiraationis  testi- 
monia  vobis  exhibeam,  quibus  adprecor  a  Deo  fausta  oronia  et 
salutaria.  —  Vestri,  perillustres  et  adm.  RR.  Domini  —  Ro- 
mae  28  lunii  1875  —  Addictis.  Famulus  Franciscus  Mer- 
cuRELLi  SS.  D.  N.  a  Brev.  ad  Pr.  —  Perillustribus  et  adm. 
Elendis  Doraiuis  Scriptoribus  ephemeridis,  cui  titulus  II  Cre- 
denle  Cattolico. 


Dilecto  filio  Eduardo  Arborio  Mella  Comiti  Verceliae. 

Pius  PP.  IX. 

Dilecte  fili,  salutem  et  apostolicam  benedictionem.  —  Qui 
anirai  causa  bonas  excohint  artes,  easdemque  in  rei  sacrae 
bonura  singulari  studio  et  assiduitate  exercent,  dignos  cense- 
inus,  qui  Pontificiae  beneficentiae  significationibus  honestentur. 
Atqui  quum  a  venerabili  fratre  loanne  Episcopo  Pineroliensi 
accepimus  te  religionis  virtutumque  laude,  et  erga  Beatissirai 
Petri  Cathedrara  obsequio,  spectatum,  antiquae  architecturae 
sacrae  peritia  clarura  pluribus  abhinc  annis  egregiara  operam 
tuam  instaurandis,  ornandis,  extruendisque  tempUs  singulari 
virtute  ac  diligentia  gratis  et  sine  uUa  mercede  navasse,  in 
id  consihi  venimus  ut  aUquam  tibi  honoris  exhibeamus  signi- 
ficationem,  quae  tuis  in  rera  sacrara  raeritis  praeraio  sit,  no- 
straeque  in  te  propensissimae  voluntatis  testimonio.  Te  igitur 
praecipuo  honore  prosequi  volentes  et  a  quibusvis  excoramu- 
nicationis  et  interdicti,  aliisque  Ecclesiasticis  sententiis,  cen- 
suris  et  poenis  quovis  modo,  vel  quavis  de  causa  iatis  si  quas 
forte  incurreris,  huius  tantum  rei  gratia  absolventes,  et  abso- 
lutum  fore  censentes  apostolica  auctoritate  nostra  hisce  Litteris 
te  Equitem  Ordinis  Sancti  Silvestri  ab    aurata    mihtia    nun- 


6ii  LirtERAG  kP6^r6i\afi 

cupati  eligimas  facimus,  et  teque  in  ornatissimum  hdinsmodi 
coetum  et  numerum  referimus.  Proinde  ut  eius  Ordinis  insi- 
gnia,  nempe  torquem  aureum  et  ensem  atque  aurata  calcaria 
gestare  possis,  utque  utaris,  fruaris  omnibus  et  singulis  pri- 
vilegiis,  praerogativis,  indultis,  quibus  alii  eiusdem  militiae 
Equites  utuntur,  fruuntur,  vel  uti  ac  frui  possunt  et  poterunt, 
citra  tamen  facultates  sublatas  a  Goncilio  Tridentino  huius 
Sedis  auctoritate  confirmato,  tibi  concedimus  atque  indulgemus. 
Item  tibi  concedimus  ut  auream  Crucem  octogonam  alba  su- 
perficie  imaginem  S.  Silvestri  Papae  in  medio  referentem  ad 
pectus  taenia  serica  rubro  nigroque  distincta  coiore,  extremis 
oris  rubris,  sinistro  vestis  lateri  affixam  gestare  libere  ac 
licite  possis  et  valeas,  Ne  quod  vero  discrimen  tam  in  veste 
quaiii  in  cruce  gestandis  contigat,  appositum  scbema  tibi  tradi 
mandamus«  —  Datum  Romae  apud  Sanctum  Petrum  sub  an- 
nulo  Piscatpris  die  XXII  iunji  MDCCCLXXV,  Pontificatus 
Nostri  anno  trigesimo.  —  )^  Loco  sigilli. 

F.  Card.  Asquinius. 


62) 

EX  HCTIS  CONSISTORIALIBUS 


De  Consistorio  habito  die  17  Septembris  1875. 

Sanctissimus  Pater  quum  transtulisset  Erhum  ac  Rmum 
Cardinalem  Thomam  Martirelli  in  Ordinem  presbyteralem 
conferens  eidem  Titulum  S.  Priscae,  dimissa  DiaconiaS.  Geor- 
gii  in  Velabro,  et  quum  ei  locum  assignavisset  post  Eraum 
Cardinalem  loannem  Simor,  et  quum  os  clausisset ,  iuxta  mo- 
rem ,  Emo  Cardinali  loanni  Mac-Closkey  creato  publicatoque 
die  15  Martii  currentis  anni ;  praemissa  allocutione,  publica- 
vit  Cardinales  S.  R.  Ecclesiae ,  crealos  et  in  pectore  reser- 
vatos  die  15  Martii  1875: 

Ex   ORDINE   PRESBYTEROHUM. 

Emum  Rogerium  Aloisium  Emidium  Antici  Mattei, 

Emum  Salvatorem  Nobili-Vitelleschi. 

Emum  loannem  Simeoni. 

Deinde  Sanctissimus  Pater  creavit  et  publicavit  Cardina- 
leni  S.  R.  Ecclesiae: 

Revmum  Archiepiscopum  Rhedonensem  Goffredum  Bros- 
sais  Saint  Marc. 

Ex   ORDINE   DIACONORUM. 

Erlium  Laurentium  Randi. 

Emuiii  Bartholomaeum  Pacca. 

Demde  eadem  Sanctitas  Pii  Papae  IX.  sequentes  propo- 
suit  Ecolesias  : 

Ecdesiani  Metropolitanam  Vallisoleti  pro  R.  P»  D.  Eer- 
dinando  Blanco  y  Lorenzo  translato  ex  Abula, 


626  EX    ACTIS   CO.VSISIOKIAUBUS 

Ecclesiam  Metropolitanam  Tarraconensem  pro  R.  P.  D. 
Constantino  Bonet  y  Zanuy  translato  ex  (ierunda. 

Ecclesiam  Archiepiscopalem  Sardiae^  m  part.  infid.  pro 
R.  P.  D.  Philippo  Manetti  translato  ex  Tripolitanensi  Eccle- 
sia  in  part.  infid. 

Ecclesiam  Metropolilanam  Bisuntinensem  pro  R.  P.  D. 
Petro,  Antonio,  lustino  Paulinier  translato  ex  Gratianopoli. 

Ecclesiam  Metropolitanam  Brundusii  cum  administratio- 
ne  perpetua  Sedis  Cathedralis  Ostrogensis  pro  R.  P.  D.  Ma- 
ria  Aguilar  e  Ciericis  Regularibus  S.  Pauli ,  translato  ex 
Ariano. 

Ecclesiam  Archiepiscopalem  Melitenensem  in  part.  infii. 
pro  Rmo  Felioe  M.  De  Neckere,  presbytero  e  Dioecesi  Bni- 
gensi ,  Praelato  Domestico  Sanctissimi  Patris  ,  Protonotario 
Apostolico  ad  instar ,  Referendario  utriusque  Signaturae  et 
Canonico  Basilicae  Lateranensis. 

Ecclesiam  Cathedralem  Maioricensem  pro  R.  P.  D.  Mat- 
thaeo  Jaume  y  Garau  translato  ex  Minorica. 

Ecclesiam  Cathedralem  Cuschensem  pro  R.  P.  D.  Pe- 
tro  losepho  Tardoya  translato  ex  Ecclesia  Tiberiopolitana  in 
part.  infid. 

Ecclesiam  Cathedralem  Asturicensem  pro  R.  P.  D.  Ma- 
riano  Bresraes  y  Arredondo  translato  ex  Gandicensi  Ecclesia. 
Ecclesiam  Cathedralem  Novae  Pampelonis  pro  R.  P.  D. 
Ignatio  Antonio  Parra  iam  Bpiscopo  Panamensi. 

Ecclesiam  Cathedralem  Arianensem  pro  R.  P.  D.  Salva- 
tore  M.  loanne  Nisio  e  Clericis  Regularibus  Matris  Dei,  iVlls- 
sionario  Apostolico  et  Doctore  S.  Theologiae. 

Ecclesiam  Cathedralem  Albae  Regalis  pro  R.  P.  D.  Fer- 
dinando  Dulanszky  presbytero  ^trigonii,  Canonico  illius  Ca- 
thedralis,  Abbate  Titulari  S.  Egidii,  et  Doctore  S.  Theologiae. 
Ecclesiam  Cathedralem  Oscensem  pro  R.  P.  D.  Onorio 
de  Onaindia  Protonotario  Apostolico,  Archipresbytero  Ca- 
thedralis  Burgensis  ,  Administratore  Oeconomo  illius  Archi- 
dioecesis,  Examinatore  Fro-Synodali  et  Doctore  S.  Theoiogiae. 
Ecclesiam    Cathedralem    Vicensem   pro  R.  P.  D.  Petra 


EX  ACTIS   COrrSISTORIALIBUS  62"! 

Oolomer  y  Mestres,  presbytero  Gerundensi ,  professore  philoso- 
phiae  et  S.  Theologiae  in  illo  Seminario,  et  Doctore  S.  Th. 

Ecdesiam  Cathedralem  Mmortcensem  pro  R.  D.  Em- 
manuele  Mercader  y  Arroyo,  presbytero  Barcinonensi,  a  Se- 
cretis  Episcopi  Pampelonis ,  Canonico  illius  Cathedralis  et 
S.  Theologiae  Doctore. 

Ecclesiam  Cathedralem  Conchensem  pro  R.  P.  D.  Se- 
bastiano  Herrero  y  Espinosa  de  los  Monteros  ,  presbytero 
Gaditanensi ,  Praeposito  Congregationis  Oratorii  S.  Philippi 
Nerii,  Rectore  Serainarii  Gadiianensis,  Archipresbytero  illius 
Cathedralis  ,  Vicario  Generali  eiusdem  Civitatis  et  Dioecesis , 
et  utriusque  iuris  Doctore. 

Ecclesiam  Cathedralem  Seguntinensem  pro  R.  D.  Em- 
manuele  Gomez  Salazar,  presbytero  Burgensi ,  Rectore  Semi- 
narii  Valentinensis  ,  canonico  illius  Metropolitanae,  S.  Theo- 
logiae  Doctore  et  liceutiato  iuris  canonici. 

Ecclesiam  Cathedralem  Gandicensem  pro  R.  Fr.  Vincentio 
Pontes  y  Cantalar  Matritensi  Parocho  SS.  Caroli  et  Dominici. 

.  Ecclesiam  Cathedralem  Panamensem  pro  R.  D.  losepho 
Telesphoro  Paul  e  S.  Fide  de  Bogota  ,  presbytero  professo 
e  Societate  lesu,  missionario ,  et  S.  Theologiae  Doctore. 

Ecclesiam  Cathedralem  Loianensem  pro  R.  Fr.  losepho 
Mosia  Tarraconensi ,  sacerdote  professo  ex  Ordine  Minorum 
S.   I^Vancisci,  et  Examinatore  Synodali. 

Ecclesiam  Cathedralem  de  Guamanga  seu  Ayacuquensem 
pro  R.  D.  loanne  losepho  de  Polo  ,  presbytero  Limanensi, 
canonico  illius  Metropolitanae  et  S.  Theologiae  Doctore. 

Sanctissimus  D.  N.  Pius  Papa  IX.  quum  die  23  Septemi 
bris  de  mane  os  clausisset  Ernis  Cardinalibus  Salvatori  Nobili 
Vitelleschi,  Laurentio  Randi  et  Bartholomaeo  Pacca  (1),  qu- 
die  15  Martii  creati  fuerant ,  et  publicati  die  17  Septembris 
currentis  anni ,  sequentes  proposuit  Ecclesias: 

Ecclesiam  Archiepiscopnlem  Thebarum  in  part.  infd.  pro 
R.  P.  D.  Aloisio  Biscioni  Amadori  iam  Episcopo  Burgi  S.  Se- 
puHiri. 

(1)  Emaa  AntiGi  Uattei  valetndinis  causa  aberai. 


628  EX    AGTIS   CONSlSrOltlALIRdS 

Ecclesiam  Cathedralem  Oratianopolitaiiam  pro  R.  P.  D. 
Araando  Fava,  translato  ex  Martinicensi  Ecclesia. 

Ecclesiam  Cathedralem  Burgi  S.  Sepulchri  pro  R.  D.  Ta- 
stino  Puletti ,  Archipresbytero  Parocho  CathedraUs  Burgi 
S.  Sepulchri ,  et  Exaiiiinatore  pro-Synodali. 

Ecclesiam  Cathedralem  Nemausensem  pro  R.  D.  Nico- 
lao,  Prancisco,  Aloisio  Besson,  presbytero  e  Dioecesi  Bisun- 
tinensi  et  canonico  illius  Metropolitanae. 

Ecclesiam  Cathedralem  Trecensem  pro  R.  D.  Petro  Ma- 
ria  Cortet ,  presbytero  e  Dioecesi  Nivernensi ,  Parocho  et 
Vicario  Generali  Rupellae  et  Niverni. 

Ecclesiam  Cathedralem  Gerund-ae  pro  R.  D.  Isidoro  VuUs 
y  Pascual,  presbytero  e  Dioecesi  Vicensi,  ludice,  Examina- 
tore  SynodaU,  et  Licentiato  utriusque  iuris. 

Ecclesiam  Cathedralem  Placentinmsem  pro  R.  D.  PetroCa- 
sas  y  Souto  Canonico  Poenitentiario  et  S.  Theologiae  Doctore. 

Ecclesiam  Cathedralem  Pampelonis  pro  R.  D.  losepho 
OUver  y  Hurtado  Canonico  MetropoUtanae  Ecclesiae  Grana- 
tensis ,  Vicario  GeneraU  iUius  Archidioecesis ,  et  utriusque 
iuris  Doctore. 

Ecclesiam  Cathedralem  Murgis  pro  R.  D.  losepho  Or- 
bera  y  Carrion,  Canonico  MetropoUtanae  S.  lacobi  de  Cuba, 
ibique  Vicario  GeneraU  et  Capitulari,  Sede  vacua ,  S.  Theo- 
logiae  Doctore,  et  utriusque  iuris  Ucentiato. 

Ecclesiam  Cathedralem  S.  Christophori  de  Avana  pro 
R.  D.  ApolUnare  Serrano  Diez ,  Canonico  Cathedralis  Abu- 
lensis  et  utriusque  luris  Doctore. 

Ecclesiam  Cathedralem  Auriensem  pro  R.  D.  Caesareo 
Rodrigo ,  presbytero  Archidioecesis  Burgensis  ,  et  S.  Theo- 
logiae  Doctore. 

Ecclesiam  Cathedralem  Ulerdensem  pro  R.  D.  Thonia 
Costa  y  Fornaguera ,  canonico  CathedraUs  Gaditanensis ,  et 
S.  Theologiae  Doctore. 

Erclesiam  Cathedrolem  Abulae  pro  R.  D.  Petro  losepho 
Sanchez  Carrascosa  y  Carrion  ,  Docture  utriusque  iuris  et 
S.  Theologiae  Uoentiato. 


EX   ACriS   CONSISTORIALIBUS  629 

Ecclesiam  Cathedralem  Sichtnensem  pro  R.  D.  Adriano 
Tardinier ,  parocho  ,  canonico  titulari  et  Vioario  foraneo. 

Tandem  Sanctissimus  Pater  publicavit  sequentes  electiones 
per  Breve  pontificiura  peractas : 

Ecclesiam  Metropolita^iam  Atheniense^n  pro  R.  P.  D. 
loanne  Marang6  translato  ex  Ecclesiis  Miconensi  et  Tenensi. 

Ecclesiam  Metropolitanam  Nacoiensem  pro  R.  D.  losepho 
Zaffino.   . 

Ecclesiam  Cathedralem  Lahacensem  pro  R.  D.  loanne 
Chrysostomo  Pogacar,  Examinatore  pro-Synodali  et  S,  Theo- 
logiae  Doctore. 

Ecclesias  Calhedrales  unitas  Miconensem  et  Tenensem 
pro  R.  D.  Ignatio  Giustiniani. 

Ecclesiam  Cathedralem  Thiensem  pro  R.  D.  Andrea 
Timoni.    . 

Ecclesiam  Cathedralem  Mallensem  in  part.  infid.  pro 
R.  D.  Hermanno  Gleich  ,  presbytero  Wratrislaviensi ,  cano- 
nico  dictae  Cathedralis,  et  deputato  auxiliari  Episcopi  Wratris- 
laviensis. 

Ecclesiam  Cathedralem  Mylasensem  in  part.  infid.  pro 
R.  D.  losepho  Boltizar,  canonico  Cathedralis  Strigoniensis , 
Vicario  Generali  et  deputato  auxiliari  Eminentissimi  Cardina- 
lis  Simor  Archiepiscopi  Strigoniensis. 

Ecclesiam  Episcopalem  Qerasensom.  in  part.  infid.  pro 
R.  D.  Ludovico  Vey  deputato  Vicario  Apostolico  Siam  Orien- 
talis. 

Ecclesiam  Cathedralem  Lyrhensem  in  part.  infid.  pro 
R.  D.  loanne  Prendergast,  deputate  ooadiutore  Revmi  Eu- 
genii  0'  Connell  Episcopi  Vallisprateasis. 

Ecclesiam  Episcopalem  Dansarensem  inpart.  infid.  pro 
R.  D.  losepho  Bugliari. 

Denique  Advocato  Consistoriali  qui  petiit  a  Sanctissimo 
Patre  Sacrum  Pallium  pro  Ecclesiis  Metropolitanis  Vallisoleti, 
Tarraci ,  Vesontionis,  Brundusii,  Athenarum  et  Naxi,  SSmus 
dignatus  est  respondere :  dabimus  propediem. 


630 

EX  S  CCflGREGJflONE  CCWCILII 


MATRIMONII 

Die  22  Maii  i875. 

c^mpendiuin  fmeu.  Titius  amore  captus  erga  Lucretiam 
puellam  tali  cum  ea  eiusque  matre  usus  est  fainiliaritate , 
ut  saepe  in  earum  domo  nedum  die  verum  etiam  nocte  rao- 
rarefur.  Quapropter  vesana  abreptus  libidine  accidit  iit  ille 
violaret  Lucreliam  et  praegnantem  redderet,  Ut  tamen  eius- 
modi  scandalo  aliquod  afferretur  remediura  anno  1851  nuptiae 
celebratae  fuerunt,  obtenta  a  tribus  publicationibus  dispen- 
satione. 

Hoc  peracto  coniugio,  usque.fid  annum  1857  visi  sunt 
Titius  et  Lucretia  secure  permanere;  prolemque  interea  tem- 
poris  susceperunt,  quae  tamen  naturae  concessit.  Attamen  sub 
die  17  Decembris  praedicti  anni  1857  suae  Curiae  Episco- 
pali  Lucretia  obtulit  libellum,  quo  nullitatem  sui  matrimonii 
definiri  petivit  ob  dirimens  affinitatis  impedimentum  ex  co- 
pula  illicita  oriens.  Asseruit  enim  Titium  antequam  sibi  ma- 
trimonio  iungeretur  carnaliter  suam  cognovisse  matrem;  seque 
ab  ea  id  rescivisse  autumavit,  quippe  quae  conscientiae  sti- 
mulis  agitata  totani  aperuit  rem. 

Curia  Episcopalis  interea  nil  omisit  eum  in  flnem  uf , 
aestu  animorum  composito,  processuque  omisso  iudiciali  re- 
cursus  ad  S.  Sedem  haberetur  pro  adserti  impedimenti  dispen- 
satione  impetranda;  veruni  cum  omnes  conatus  in  irritum  ce- 
derent,  tunc  formali  instituto  iudicio,  constitutoque  matrimonii 
defensore,  qui  semper  citatus  adstitit,  partes  et  testes  exami- 
ni  subiecti  fuere.  Prae  caeteris  primum  interrogatio  delata 
fuit  Titio  et  matri;  qui  sub  iuramenti  fide  deposuerunt,  sese 
reapse  cnrnaliter  saepissime  cognovisse,  et  copula  quidem  per- 


1IIATRI.M0NII  C31 

fecta.  ante  Lucretiae  matriraonium.  Dein'  plures  interrogati 
fuerunt  testes  tum  de  visu,  tum  de  audito;  quorum  depositio- 
nes  apud  Curiam  in  compendiura  redactae  asservantur.  Qua- 
propter  partibus  et  testihus  auditis ,  ludex  Ecclesiasticus  illius 
Curiae  mense  Aprilis  anni  1858  sententiam  protulit,  qua  de 
impedimento  affinitatis  non  salis  constare  declaravit:  coniuges 
tamen  separandos  esse  quoad  torum  et  quoad  habitationem. 

Sed  Titius  ab  hac  sententia  ad  Curian)  Metropolitiinara 
appellavit.  Ab  illa  Curia  appellatio  admissa  quoque  fuit;  se- 
que  uti  criminale  Tribunal  constituit,  causamque  uti  crimina- 
lem  egit,  si  excipias  defensoris  matrimonii  constitutionem. 
Verum  enim  vero  res  inibi  quievit  usque  ad  annum  1866  , 
quo  Titius  ipse  ad  S.  C.  Congregationem  recurrens  matrimo- 
nii  dissolutionem  petiit;  siiijulque  exposuit ,  se  modo  ex  alia 
muliere  cum  qua  vitam  degit,  filiam  procreavisse;  nihilque 
raagis  exoptare  quam  propriae  conscientiae  et  prolis  legiti- 
raitati  consulere.  Litterae  tunc  a  S.  C  C  ad  Episcopura  mis- 
sae  fuerunt  pro  informatione  et  voto.  Ordinarius  iste  harum 
litterarum  tenorem  communicavit  Archiepiscopo  apud  quem 
appellatum  fuerat;  quique  die  21  Aprilis  1866  ad  S.  C.  C. 
universa  act^  causae  transraisit  in  statu  ac  terrainis,  quibus 
sese  habebant.  Verurn  attenta  appellatione  quae  penes  illam 
Curiam  interposita  fuerat,  rescriptum  fuit  die  4  lunii  1866 
<  Seroetur  appellatio  coram  Curia  Archiepiscopali  ad  for- 
mam  iuris  et  vocetur  agens.   > 

Huiusmodi  vocationis  scopus  fuit,  ut  nirairura  huius  de- 
creti  notitia  Archiepiscopo  daretur  et  causae  prosequutionera 
urgeret.  Nihilo  secius  res  suspensa  mansit  usque  ad  annum 
1871,  quo  scilicet  cum  Titius  S.  C.  Congregationi  dato  libel- 
lo,  antiquas  preces  instauravisset,  Archiepiscopus  rogatus  fuit 
cur  appellationis  iudicium  ad  exituni  ductum  non  fuerit  ad 
formam  decreti  anno  1866  lati.  Archiepiscopus  respondit,  se 
causae  decisionera  ideo  distulisse,  tum  quia  notitiam  illius  de- 
creti  minime  a  suo  agente  receperit,  tum  quia  ob  temporum 
difficultatem  opportunius  censuit  ut  S.  C.  C.  ad  se  negotium 
istud  avocaret;  subdidit  autem  tum  Titiura  cum  Lucretiam  al- 
teri  personae  in  praesens  adhaerere,  et  pristino   matrimonio 


652  ilATUIJMONII 

despecto,  (le  novo  contrahendo  cogitare.  Verum  mense  Fo- 
bruario  anni  1872  acta  remissa  ei  sunt,  simulque  juarulatum 
fuit  ut  h^ic  iudicio  prosequendo  quamprimum  alacriter  ina- 
num  admoveret.  Quod  exequi  cupiens  Archiepiscopus,  utrura- 
que  coniugem  exoravit  sive  per  se  sive  per  procur^itorem  ut 
iura  sua  deducerent  corara  Archiepiscopali  Curia;  idque  tcm- 
tum  peregit  Titius  non  sine  gravi  difficultate,  renuente  per- 
petuo  Luoretia. 

Quapropter  die  18  Aprilis  1873  de  impedimento  affinifniis 
non  satis  constare,  sinmlque  coniuges  quoad  thalamum  et  ha- 
bitationem  separandos  non  esae  decrevit;  ideoque  priorenj  sen- 
tentiam  ex  parte  ratam  habuit,  ex  parte  vero  revocandam 
duxit.  Sed  cum  ab  huiusmodi  decisione  Titius  ad  S.  C.  C. 
appellavisset,  integrum  actorum  exemplar  tpansmisit.  Tum  fa- 
cta  causae  relatione  Sacratissimo  Principi ,  ut  oeconomice  apud 
S.  C.  C.  tractaretur  responsum  fuit.  Quapropter  theologi,  atque 
canonistae  vota  requisita  fuere;  quorum  summam  una  curn 
officii^si  defensoris  animadversionibus  hic  referendam  esse  per- 
utile  censuimus. 

VOTA   IN   COMPBNDIUM   REDACTA 

^'•tnin  ranoiiiiiiiie.  Libenti  animo  Utteras  S.  C.  Conpre- 
gationis  Secretarii  excipiens  Canonista  ut  suam  panderet  s<^n- 
tentiam,  de  qua  per  illas  rogabatur,  ponere  coepit  quaestionis 
statum  his  verbis:  toium  igitur,  ut  mihi  videtur,  elucubratio- 
nis  opus  erit  investigare,  an  praesenti  in  themate  impedimen- 
tum  affinitatis  in  primo  gradu  in  linea  recta,  sit  iuridice  pro- 
batum,  ac  per  consequens  sententiae  a  praefatis  Curiis  latae 
sint  confirmandae  vel  infirmandae. 

In  primis,  ait,  scire  oportet  S.  Tridentinam  SynodBifl 
S^ss*  24.  cap.  4  de  mafrim.  irrita  ea  declaravisse  matriuio- 
nia  cum  impedimento  affiuitatis  in  prirao  aut  secundo  pradu 
contracta;  ita  ut  sic  contrahentes,  qui  etiam  ausi  fuerint  eius- 
modi  niatrimonium  consummare,  nullo  vinculo  obstringantur 
et  omnino  separandi  sint  quoad  torum  ,  quoad  habitatiooem 
et  quoad  vinculun).  Attamen  si  hoc  in  iure  certum  est;  quo- 


niam  vero  ius  ex  facto  oriiur;  hinc  coniugibus  probanduni  ma- 
nere,  ut  eoruin  inatrimonium  nullum  ab  Ecclesia  renuntietur, 
de  facto  iuridice  hoc  contraxisse  impedimentum  ante  connu- 
bium.  Omne  impedimentum  dirimens  probatione  indigere  ixm- 
bigi  nequire;  verum  haud  oportere  probationem  semper  esse 
eiusdem  evidentiae.  Etenim  si  agatur  de  matrimonio  contra- 
hendo,  vel  de  separatione  coniugum,  suflScere  probabilitatem, 
vel  etiam  dubium;  sin  vero  de  irritando  vel  dissolvendo  ma- 
trimonio  res  sit,  tunc  requiri  certitudinem  plenam  atque  iu- 
ridicam.  Idque  per  SS.  Canones  praescribi,  per  DD.  et  Tribu- 
nalia  tradi:  Cosci  de  sep.  tor.  coniuff.  lih.  i.  Cap.  6.  num.35. 
Quando  enim  agitur  de  Matrimonio  iam  contracto  plenis-^ 
sima  impedimenti  probatio  requiritur  Rota.  decis.  1317. 
n.  3.  coram  Lancetta  €  Quia  cum  agatur  de  materia  gra- 
inssima,  ac  irritando  matvimonio  iam  consummato,  requi- 
y^untur  probationes  undequaque  certae  et  concludentes.  » 

Nunc  ergo  videndum  prostare  ait  an  Actoresprobationeseius- 
modi  praehuerint.  Ex  tabulis  processualibus  constat  matrem 
nariavisse  filiae,  se  cum  Titio  pluries  habuisse  copulam  car- 
nalem,  et  quiilem  perfectam;  seque  id  revelare  ob  conscientiae 
stimulos.  Verum  quam  mereatur  fidera  eiusmodi  confessio  erui 
ex  Cap.  super  eo  22.  de  test.  et  attest.  in  quo  mater  testa- 
batur  de  affinitatis  impedimento,  hoc  non  obstante  responsura 
fuisse  <  Si  vero  matrim^nium  est  firmatum  non  debet  sine 
plurium  iuramento  dissolvi  »  Et  Cosci  loc.  cit.  lib.2.  cap.  18. 
num.7.€  In  matrimonio  iam  contracto  contra  quod  hoc 
impedimentum  fuerit  oppositum,  statim  m^trimonium  non 
dissolvitur,  non  solum  si  ab  aliquo  consanguineo,  vel  extero 
opponatar;  quia  saepe  contingit,  quod  haec  oppositio  offini- 
talis,  praescrtim  ex  illicita  copula,  ad  irritandum  matrimo^ 
nium  ex  invidia  fiat  aut  ex  m^litia,  unde  non  est  de  facili 
adhibenda  fides  unfco  denuncianti  ».  Ex  Actis  enim  consta- 
re  zelotypia  matrem  laborasse  in  filiam  ob  illius  intimitatem 
cum  Titio,  in  quem  ante  et  post  matrimonium  praeferri  arde- 
bat;  et  suspicionem  non  defuisse  matrem  colludere  cum  IMtio. 
Erui  dein  ex  dap.  Insuper  qui  matrim.  accus.  poss.  testes 
esse  deberf^  famja  et  conversatione  praeclaros  ut    sibi'  fideni 


vinclicare  valeant.  Talem  non  fuisse  eiusmodi  matrem  confir- 
mari  per  complures  testes,  et  ex  facto  ipso  quod  eius*  culpa 
filia  ad  altare  accesserit  utero  gravis.  Tandem  ei  non  esse 
credendum  deduci  ex  placito  omnium  Tribunalium  <  Proprtam 
allegans  turpitudinem  non  auditur  ». 

Nec  pluris  valere  matris  confessionem  provocatam  a  stimulis 
conscientiae;  habetur  quoque  in  Cap.  Venien,^9,  de  eo  qui  cc- 
ynov.  consanguin,  similis  revelatio  eodem  in  adiuncto  a  quodam 
iuvene  Innocentio  III.  facta  <  Reversus  ad  cor  poenitens  de 
commissis  j  salutis  suae  consilium  requirit  impendi  >.  At- 
tamen  si  eiusmodi  revelatio  satis  fuit,  ut  poenitentiam  in  foro 
interno  reciperet,  abstinendo  a  iuris  coniugalis  petitione,  non 
valuit  vero  ut  Pontifex  ius  dixisset  de  matrimonii  nullitate 
in  foro  externo.  <  Hoc  intellige  dictum  in  iudicio  animae 
cum  factum  sit  occultum,  aliud  esset  si  possef  probari. » 

Oolludere  autem  Titium  et  matrem  voluisse,^  constare  vel 
ex  eo  quod  iUe  Sacratissimo  Principi  enarraverit  in  supplici 
libello  ab  ista  suscepisse  filium  masculum  qui  tamen  obiit; 
dum  a  suo  Or.linario  quaesitus  uterque  responderit  ex  copula 
carnali  natuin  fuisse  foetura  trimestrem  et  informem.  Ex  quo 
erui  mendaces  illps  fuisse,  ast  <  mend^iw  in  uno^  mendax  in 
omnibus.  »  Item  Titius  fassus  est  liabuisse  cum  matre  suae 
uxoris  commercium  et  copul^  quidem  perfectd,  per  duos  vel 
tres  annos;  haud  tamen  obiivisci  debere  Titium  esse  Actorem 
principalem  in  causa.  Nunc  explorati  iuris  est  neminem  esse 
posse  in  causa  propria  testem  Glos.  in  cit.  Cap.  super  eo 
oerb.  Confessionem  de  eo  qui  cognov.  consanguin.  Et  con- 
fessionem  suam  esse  Titio  favorabilem  neminem  ambigere. 
Super  quod  audiendum  esse  Cosci  Iqc,  cit.  ibi  <  Cum  aga- 
tur  de  matrimonio  iam  contracto,  quod  nexum  indissolubi- 
lem  habetj  nec  ipsismet  coniugibus  est  credendum.   » 

Gradum  Canonista  faciens  ad  testes  rationabiliter  propo- 
suit  sibi  esse  investigandum  an  ii  qui  a  Titio  et  a  Lucretia 
adducti  fuerant  concludenter  probaverint  eos  de  facto  affini- 
tatis  impedimentum  contraxisse. 

Daposuerunt  prae  omnibus  Coniuges  A.   se  vitam   eadem  . 
in  domo  degere  Titii  et  matris  uxoris  eius,  et  ab  ipsa  matre 


rescivisse  Titium  cura  illa  uiaxima  usuni  fuisse  familiaritate  et 
eam  habuisse  veluti  uxorera;  itautincon/^cfwramdesoenderint 
turpera  inter  illos  relationem  intercessisse.  Depositionem  con- 
iugum  attendi  haud  posse,  ait  Canonista,  dum  ea  solum  con- 
iecturam  ingerat ,  et  opus  sit  in  re  tali  gravissima  argumen  • 
tis  positivis.  Neque  credendum  esse  revelanli  turpitudinem  suam 
eo  quod  effronti  nulla  fdes.  Testis  B.  probare  nisus  est  con- 
dormitionem  habituaiiter  peractara  tempore  nocturno ,  eodem 
in  cubiculo  eodemque  in  lecto  Titii  cum  Lucretia  eiusque  raatre. 
Eiusmodi  verum  probationem  elidi  testimonio  alterius  qui  re- 
tulit  matrem  omni  in  adiuncto  se  vigilantem  praebuisse  in 
protuenda  filiae  honestate,  facile  noscitur.  Si  enim  mater  ita 
vigilans  fuit  quomodo  filiae  scmdalum  eiusmodi  praebere 
passa  est?  Retulit  insuper  alius  Lucretiam  signaculum  posuisse 
ad  ostium  cubiculi  matris  suae  ut  pernosceret  an  Titius  in- 
grederetur  in  eo;  ergo  cum  ea  et  cum  Titio  haud  habitualiter 
cubabat.  Ex  opposito  erui  ex  hoc  cubicuium  Titii  separatum 
ac  distinctum  fuisse  a  cubiculo  matris. 

Attamen  ponamus  ait  per  hypothesim  eiusmodi  depositio- 
nem  veram  fuisse;  quid  inde?  erui  ne  poterit  ex  hac  praesura- 
ptio  violenta  copulae  carnalis?  Nullomodo!  Nam  tunc  violen- 
tMin  dici  praesumptionem  quando  quis  '\Viy&a\dLi\xv  nudus  cum 
nuda,  solus  cum  sola ,  secretis  locis  et  latebris  ad  hoc  com- 
modis  et  locis  electis.  Cap.  Literis  12,  de  praesumpt.  In 
themate  nil  horura  haberi  quemque  videre.  Defuit  enim  solitudo^ 
comraoditas  concertus,  et  temporis  opportunitas.  Quae  omnia 
etsi  testium  assertiones  admitterentur  extra  positionem  dubie- 
tatis  aleam  haud  ponerent;  atqui  in  subiecta  materia  dubium 
non  sufficere  sed  certitudinem  exquiri  Cap.  super  eo  5. 
De  eo  qui  cognov.  consanguin.  Cap.  1,  qui  matrim.  accus. 
poss.  Cap.  Insuper  eod.  Cap.  De  illo  etc.  Ergo  non  probarent 
de  affinitatis  impedimento  in  thesi. 

Alii  non  defuerant  testes  qui  probare  conati  sunt  turpem 
praedictam  relationem.  Etenim  testis  F.  narravit  se  ad  ostium 
cubiculi  per  clavis  foramen  introspexisse  haud  Titium,  sed 
graecam  eius  in  ore  lecti  matris  Lucretiae;  nullumque  audi- 
visse    rumorem    sed   omnia   fuisse   illuc   penitus   in   silentio. 


Ast  aeque  loturn  id  carnalem  copulain  evincere,  irao  nec  ein<? 
praesumptionem  ingerere;  ait  enim  Amen  de  delict.  et  poeii. 
tit.  4.  n.  7.  €  ibi  »  Praesumptio  copulae  oritur,  si postqunm 
vir  et  mulier  cubiculum  ingredi  visi  sunt ,  miilier  poslea 
visa  faerit  crinihus  incompositis ,  farie  ultra  suum  consue^ 
tum  rubimnda,  ac  tota  horrida,  incompta  etc.  de  quibus  in- 
dicii'^  ne  verbura  quidem  fecisse;  ergo  etiam  praesumptionera 
copulae  carnalis  exulare.  Praeterea  haud  omittendum  censuit 
Canonista  varios  lest^s  ad  coelum  extulisse  industriam  l.u- 
cretiae,  ut  illa  certior  fieret  de  turpi  relatione  inter  matrem 
et  Titium;  quini'no  asseruit  alius  ipsam  Lucretiam  testem 
fuisse  de  hoc  turpi  commercio  inter  eos  babito  quia  cum  iilis 
in  eodem  lecto  dormiebat.  Verum  constare  Lucretiam  haud 
hoc  exposuisse  in  querela  ;  sed  tantum  asseruisse  se  rescivisse 
id  ex  confessione  matris  sibi  post  septennium  ab  inito  matri- 
monio  facta.  Alius  testis  retulit  se  probare  posse  quod  Titius 
semel  iratus  matri  suae,  dormire  petivit  in  domo  Lucretiae , 
quae  tamen  cum  eius  matre  per  illam  noctem  penetotamla- 
bori  incubuit.  Ex  his  ei^o  ruuut  caeterae  testium  depositiones. 

Ad  actus  illicitos  gradum  faciens  testis  alius  aflSrmavit, 
(etsi  alius  negaverit)  se  vidisse  Titium  cum  matre  Lucretiae 
actus  peragere  honestati  contrarios;  qui  tamen  de  copula  non 
conveniunt,  qua  opus  est  ad  inducendum  afBnitatis  impedimen- 
tum.  Text.  in  L.  fin.  ff.  de  rit.  nupt.  Actus  enim  palam  gesti 
omnem  removent  carnalis  copulae  suapicionem. 

Alii  testes  deposuenint  sive  de  lamentationibus  sibi  a  Lu- 
cretia  factis  super  turpi  matris  amicitia  cum  Titio,  sive  ab 
alio  rescivisse;  sed  a  se  nil  vidisse  aut  audivisse  etsi  domura 
Lucretiae  frequentarent.  Ergo  testes  isti  proferendi  videniur 
potius  ut  delictum  excludatur  quam  ad  illud  evincendum.  De 
aliis  e  converso  dici  posset  quod  ad  rem  ait  Rota  in  decis.  31. 
num.  i5.  part.  18.  recen.  et  in  Terracinen.  Immissioms 
10  lunii  1768  §.  Frustra  coram  Ratto  «  ibi  »  Cum  enini 
hactenus  expensae  pyobationes  et  circumstantiae  sint  in  suo 
genere  imperfeclae,  atque  inter  se  repugnantes;  ideoque  iyiha- 
biles  ad  probandum  assumptum ,  iungi  proinde  non  valent 


ad  iiiducendam  probationem  rei,  qvxte  nonnlsi  ex  cerlis  el 
conmncentibus  probatmiibus  esl  eruenda.  » 

Quod  viciniae  ruraorem  spectat,  omnes  de  dicto  alieno  et 
de  rumore  vulgi ,  non  de  scientia  propria  testati  sunti  At 
S5.  Canones  habere  Cap.  super  eo  5.  et  De  eo,  qui  cognov. 
consanguin.  €  Non  adeo  iudicandus  validus  (rumor)  quo 
nisi  rationabiles,  et  fide  dignae  probationes  accedant.  >  Tan- 
dera  si  faraa  aut  rumor  factis ,  et  quidera  certis ,  non  ni- 
titur,  sed  tantum  verbis,  non  famara  sed  potius  murmurationem 
dicendara  esse.  Ad  rem  <  Devoti  lus  Can.  Univ.  Lib.  2  tit.  19 

>  §.  10  de  probat.  et  fama.  In  causis  tamen  criminalibus,  re- 

>  busque  gravioribus  (sicut  in  casu)  quae  clarissiraas  proba- 

>  tiones  requirunt ,  fama  ne  semiplenae  quidem    probationis 

>  vim  habet,  quod  etiam  tenendum  est,  cura  ea  per  homines 

>  leves,  maledicos,   mendaces  demonstratur.  Et  in  cit.  Cap. 

>  super  eo   5   Tuae  fraternitati   respondemus^  quod    propter 

>  eorum  confessionem  tantum  vel   rumorem  viciniae  separari 

>  non  debent.   > 

Adiunxit  etiam  Canonista  Parochum,  si  fundatus  ruraor 
fuisset,  tacere  nequivisse  quin  Episcopum  admoneret  de  ira- 
pedimento  ut  in  civitate  ferebatur,  specialiter  quando  vidisset 
licentiam  ab  Ordinario  missam  eos  coniungendi  absque  con- 
suetis  denunciationibus.  Quod  si  Parochus  tacuit,  eosque  in 
matrimonio  coniunxit,  aestimandum  esset  famam  illam  soli- 
dum  haud  habuisse  fundamentum;  de  qua  sic  ReifFenstuel 
Lib.  2  Decret.  tit.  20  §.  12  n.  391  <  ibi  >  Est  vana  vox 
vtdgi  et  rumor  in  populo,  quae  nullos  habet  certos  auctores^ 
nec  causas  seu  rationes  probabiles  ad  sic  credendum,  et  talis 
fama  non  est  attendenda, 

VoTUM  Theologi.  IUustris  Theologus  quum  nonnuUa  prae- 
raisisset  circa  factorura  hisloriam,  recte  animadvertit:  ludices 
et  adyocatos  Curiarum  tum  primae,  tum  secundae  cognitionis 
censuisse  (quod  ille  haud  putcivit)  hanc  quaestionera  publici 
iudicii  argumentum.  Verum  nuUam  esse,  ait,  de  iure  discepta- 
tionem  in  themate,  sed  totum  in  hoc  esse  comprehensum,  ut 
nempe  vel  adstruatur  vel  excludatur  praecedentis  copulae 
factum,  quemque  conspicere.  Unicnique  pariter  certum  fuisso 

Acta  Tom.  yill,f(uc.  XCV.  fl 


6S8  MATmmu 

per  huiusmodi  copulam  iuduci  impedi?nenfnra  dirimens  affini- 
tatis  in  primo  gradu  lineae  rectae,  omnesque  advocatos  et  iu- 
dices  fassos  esse  matrimonii  causam  esse  favorabilem  ,  et  in 
dubio  standum  pro  validitate  matrimonii:  #   Tolerabilius  est 

enim,  xU  ait  Pontifex  Decrel.  L.  2  tit.  20  de  testibus 

cap.  47 ,  aliquos  contra  statuta  hominum  dimittere  copulatos, 
quam  coniunctos  legitime  contra  statuta  Domini  separare.  » 
Defuisse  tamen  probationes  ad  adstruendum  praecedentis 
copulae  factum  ab  ipsa  litis  contestatione  asseruit.  Expendit 
enim  et  ad  exactam  revocavit  trutinam  testium  verba  et  par- 
tium  confessiones.  Sed  cum  in  illis  nil  aliud  prospiceret  quam 
contradictiones,  mendacia,  aut  partiura  coUusiones  conclusit: 
neque  ex  reorum  confessione,  neque  ex  cuiuspiam  testimonio  de- 
monstrari  potuisse,  Titium  copulam  carnalem  habuisse  cum  ma- 
tre  antequam  huius  filiam  Lucretiamduceretuxorem.Proindeque 
nil  aliud  adesse  quam  suspiciones,  murmurationes,  coniecturas 
et  similia,  quae  utique  valere  fortasse  potuissent  ad  inhibendum 
matrimonium  eontrahendun^;  sed  nullatenus  valere  potuisse  ad 
dissolvendum  iam  contractum,  maxime  si  vix  contracto  matri- 
monio  cessaverint,  et  coniuges  ad  plures  annos  in  matrimonio 
paciflce  et  secure  vixerint.  Hac  enim  super  re  claram  Canonum 
ad^^sse  sanctionem  Cap.  3  tit.  13  lib.  4.  De  illo  quiuxoremfra- 
tris  antequam  ei  matrimonio  iungeretur,  se  proposuit  cogno^ 
visse:  respondemus,  quod  nisi  hoc  publicum  et  notorium  fue- 
rit,  aut  idoneis  tesiibus  comprobatum,  praedictum  matrimo^ 
7iium  occasione  illa  ipsum  impetere  non  permittas .  Et  Cap.  5 
eiusdem  tituli.  Super  eo  vero  quod  postulas  edoceri^  utrum 
coniugatus  qui  ante  contractum  matrimonium  uxoris  suae  cm^ 
sangiiineam  carnali  commixtione  cognovit,  cum  idfateatur 
Uterque  et  aliqua  pars  viciniae  hoc  acclamare  dicatur,  sit  ab 
uxore  sua  iudicio  ecclesiae  separandus,  Tuae  fraternitali 
respondemus:  quod  propter  eorum  confessionem  vel  rumo- 
rem  viciniae  separari  non  debent;  cum  et  quandoque  non- 
nulU  inter  se  contra  matrinwnium  velint  colludere  et  ad 
ronfcssio7iem  incestus  facile  prosilirent,  si  suo  iudicio  cre^ 
derent  per  iudicium  ecclesiae  concurrendum.  Rumor  autem 
1'iciniae   non    adeo    est  iudicandus  validus  quod   nisi  ra^ 


tionahites  ef  ple  dignae  prbbationes  accedant,  possit  bene  con- 
tractum  matrimonium  irrifare. 

»  Item  Cap.  i  qui  mafrimonium  acciisare.  Si  iuvenis  et 
puella  aliquot  annis  sine  quaestione  fuerunt  simul,  qui 
27>'nescriptum  matrimonium  nunc  accusant  (eoo  capite  prae^ 
cedmtis  impedimenti)  non  videntur  suspicione  carere.  Ce^ 
terum  si  manifestum  est  quod  asseritur,  aui   legitimi   ac^ 

cusatores  et  testes  appareant  omni  exceptione  maiores 

testes  recipere  poteris  et  fine  canonico  iudicium  terminare. 
At  in  themate  nostro  haud  manifestum  esse  qttod  asseritur, 
nec  testes  apparere  onmi  exceptione  superiores. 

Huic  textui  consonare  interpretes  et  Doctores  ait:  Reif- 
fenstnel  enim  habet  Decretal.  lib.  4  lil.  19  n.  16  «  Non  dehet 

>  nec  potest  iudex  niatrimonium  in  facie  ecclesiae  contractum 

>  dissolvere  quoad  vinculum  ex  hoc  solo  qnod  unus  vel  ambo 

>  coniuges  ipsimef,  accedente  etiam  rumore  viciniae  fateantur 

>  se    cum    impedimento    criminis    v.   g.    vel    nffinitatis    vel 

>  consanguinitatis    contraxisse,  nisi    sufficientes   probationes 

>  accedant.  Communis  et  certa,  textu   expresso   Cap.  Super 

>  eo  5  de  eo  qui  cognovit  ubi  etian)  ratio  subiungitur  illis  ver- 

>  bis:  >  cum  et  quandoque  nonnulli  int^r  se  contra  mafri" 
mo7iium,  velinf  coltudere  et  ad  confessionem  incestus  (vel 
alterius  impedimmti)  facile  prosilirent,  si  suo  iudicio  cre-^ 
derent per  iudicium  ecclesiae  concurrrendum.  Rumor  aufem 
rAciniae  non  adeo  est  iudicandus  validus  etc  ut  supra. 
Schmalzgrueberi  vero  haec  sunt  verba  <  Non  creditur  coniugi- 

>  bus  etiamsi  ambo  confiteantur   subesse   impedimentum    di^ 

>  riraens,  sed  hoc  debet  esse  aut  pubhcum  et  notorium,  aut 

>  per  idoneos  testes  comprobatum  ut  habet  cap.  3  et  cap.  5 

>  hoc  titulo  quia  periculum  est  ne  forte  inter  se  coUudant 

>  contra  matrimonium,  et  hac  ratione  via  aperiatur  ad   dis- 

>  solvendum  matrimonium  quod  legitime  contractum  est  * 
eodem  tit.  N.  31. 

Retulit  tandem  Theologus  resolutionem  S.  C  Congrega- 
tionis,  quae  reperitur  inter  eas  quas  collegit  Prosper  Lam))er- 
tinius  cum  esset  a  Secretis  (n.  226)  elitam  in  causa  Raven- 
naten    matrimonii.  Haec  a  Theologo   relata  fuit  fere  iniegra 


6i(  .«AtRiiiroMr 

cuin  ad  rem  quarri  maxime  faceret.  Quidam  enim  Marcus  An 
tonius  De  Laurentiis  et  Felix  De  Sanctis,  vocato  ex  impro- 
viso  proprio  Prirocho,  ipso  frustra  renuente,  mutuum  protu- 
lere  consensum  coram  eo  et  testibus  et  matrimonium  per 
verba  de  praesenti  contraxerunt.  Eiusraodi  arripuerunt  expe- 
diens,  eo  quod  facta  denunciatione  de  matriraonio  inter  eos 
contrahendo  in  Paroeciali  Ecclesia,  coraparuit  coram  Vicario 
Generali  Curiae  Cappellanus  dictae  ecclesiae,  qui  retulit  sibi 
denunciatum  fuisse  impedimentum  dirimens  matrimonium,  co- 
pulam  videlicet  habitam  a  M.  Antonio  cum  Diana  sorore 
praedictae  Felicis.  Huiusce  causae  pondus  cuique  est  coinper- 
tum  residere  in  hoc  ut  elare  prospiciatur  an  copula  Marci 
Antonii  cum  Diana  sufficienter  probari  nosset.  Id  expletis 
actibus  processualibus,  haud  visum  est  satis  patere  ex  defectu 
probationum;  proindeque  proposito  dubio  An  constet  de  vali- 
ditale  matrimonii  in  casn  S.  C.  Congregatio  respondit:  Non 
constare  de  nuUitate  matrifnonii. 

His  perpensis,  ait  Theologus  ^e  pro  certo  habere  in  themate 
publico  iudicio  locuni  fieri  non  debuis^e,  neque  adhuc  esse  :  ast 
Eminentissimos  iudices  exorare  ut  nunc  peificeient  quod  iam 
praestiterunt  die  26  lulii  1873  in  causa  rnatrimoniah  Vegiien. 
Tunc  enim  satis  significarunt  impedimentoruin  matrimonia- 
lium  quae  iuridice  non  probantur  certa,  nuUam  in  foro  ex- 
terno  habendaui  esse  rationem,  sed  habendum  esse  super  iis 
recursum  ad  foruiu  internum,  qno  famae  simul  et  conscien- 
tiae  cunsulitur  (1). 

Hisce  a  docto  Theologo  praeuotatis,  aliisque  in  appendice 
pro  commodo  Confessariorum  necnon  Episcopalium  Curiarutn 
relatis,  ea  quae  sequitur  instituta  est  ratiocinntio.  Dato  et 
non  concesso,  ait  ille,  matrimonio  cle  quo  agitur  obstitisse  ini- 
pedinientum  primi  affinitatis  gradus  ex  copula  illicita  prae- 
habita  a  sponso  cum  sponsae  matre,  impedimentura  attamen 
illud  fuisse  occultum,  et  quo  tempore  contrahebatur  et  deinde 
pei  septem  a  celebratione  annos.  Ita  ut  dum  Mebraretur 
nuUus  eiusmodi  unioni  obstiterit  ;  et   illo   celebrato,  uterque 

(1)  Opportiiniiin  censQimtis  ad  hQlas      terit  Theologns  in    propositnm    referre 
anaestionis  finem  qnidqnid   animadycr-      appendicis  instAr. 


XATRIJIOXII  C4  i 

coniux  in  matrimonio  bona  fide  et  absque  alla  suspicione  per- 
severaverit,  probante  matre,  probante  parocho,  probante  Epi- 
scopo,  probantibus  cognatis  et  notis;  ex  quo  palam  fit  irud 
matrimonium  si  ex  dicto  capite  impedimento  laborabat,  non- 
nisi  occultissimo  impedimento  laborasse. 

Tandem  conclusionis  instar  suam  ita  pandidit  sententiam. 
«  Ex  deductis  non  constare  de  nullitate  matrimonii,  seu  non 

>  constare  matrimonium  fuisse  initum  cum  impe<Jimento  di- 

>  rimente  affiuitatis  primi  gradus  in  linea  recta  ex  illicita  co- 

>  pula:  sed  cum  agatur  de  impedimento  eius  generis  occulto, 

>  non  debuisse  iudicium  publicum  super  eo  suscipi,  sed  par- 

>  teni  seu  partes  fuisse  ad  S.  Poenitentiariam    remitlendam 

>  vel  remittendas:  nunc  autem  etiam  suscepto  iudicio  et    re 

>  in  publicum  deducta,  data  et  numquam    concessa   praeexi- 

>  stentia  impedimenti,  adhuc  tamen  matrimonium  habendum 

>  esse  pro  valido  ob  praesumptam    in   foro    conscientiae  vel 

>  dispensationem  vel  revalidntionem:  partes  vero  si  pro  tran- 

>  quillitate    conscientiae  suae  expedire  putaverint,  recurrant 

>  ;idhuc  in  foro  conscientiae  et  suppressis  nominibus  ad  S.  Poe- 

>  nitentiariam  ,  vel  ad  eius  delegatum,  vel  adeant  Confessa- 

>  I  ium  facultatibus  S.  Poenitentiariae  munitum.   » 

DEFENSORIS    MATRIMONU   EX   OPFICIO   ANIMADVERSIONES. 

Censuit  Defensor  nuUam  esse  fidem  matri  praestandam 
revelanti  turpitudinem  suam;  nec  aliquid  credendum  viro  ea- 
dem  de  causa.  Neque  testes  vocatos  pluris  faciendos  esse;  dum 
nuUus  eorum  formiier  flagitium  eiusmodi  comprobaverit  nul- 
lusque  fuerit  fide  dignus  omnique  exceptione  maior. 

Testes  enim  adductos  mulierculas  fuisse  ,  quae  nil  aliud 
eff^utiunt,  quam  quae  acceperunt  a  matre,  a  filia  eiusque  viro. 
Cum  insuper  in  eorum  depositionibus  mendacia,  contradictio- 
ne-^que  manifestae  reperirentur,  nullain  ideo  probafionem  oon- 
stituere  valere  ad  efFectum  irritandi  matrimonium  rite  con- 
tractum  ex  praetenso  affinitatis  impedirnento.  His  praeiactis, 
autumavit  nullimode  declarationem  nuUitatis  matrimonii  spe- 
rari  posse;  cuin  ad  rem  S.  C.  Congregatio  in  Asculana  ma- 


Gi2  MATlilMoMI 

Iriiiionii  die  4  lunii  1768  §.  Do  et  seqq.  perpenderit  <  ibi  » 
De  modo  autem  probandi  tmpc  fi.nentum  affintt^tfis  commu- 
niter  distinguitur;  vel  enim  atjitur  de  matrim^nio  nondum 
confractoj  etiunc  ad  illud  imp^diendum  levis  suffiiil  affi^ 
nilatis  probatio;  vel  agitur  de  matrimonio  iam  rontracto 
dirimendo,  et  tunc  requiritur  prohatio  plenissima.* 

Ita  respondit  Alexander  III  in  Cap.  Super  eo  22  de  testi- 
bus:  tRespondemus,  quod  sinon  esset  firmatum  matrimonium 
inter  eos,  Malre  asseVf^rante,  ipsos  esse  consanguineos ,  tiun 
debent  coniungi;  si  vero  matrimonium  est  frmatum  ,  non 
debet  ,sine  plurium  iuramento  dissolvi.   > 

His  de  iure  statutis  absurdum  videri  Coniuges  in  casu 
eiusmodi  posse  nulluin  efficere  matrimonium  legiiime  initum 
eorum  revelationibus  et  assertionibus.  Nam  si  Ecclesia  iu- 
bet  impedimenti  dirimentis  delationem,  exquirit  etiam  proba- 
tionem  et  quidem  iudicialem  ,  omnique  exceptione  maiorem, 
cum  praesertim  res  sit,  ut  in  themate,  de  matrimonio  iam 
legitime  contracto. 

Hisce,  aliisque  praenoiatis  propositum  fiiit  sequens  diri* 
mendum 

Duliluni 

An  constet  de  nullitote  mxitrimonii  in  casu. 
Resoi.utio.  Sacra  C.  Congregatio  die  22  Maii  1875,  cau- 
sa  cognita,  respondere  putavit. 

Non  constare  de  nullitate  matrimonii. 

Ex   QUIBUS   COLLIQES. 

I.  Indubium  esse  S.  Trid.  Synodum  (1)  nulla  atque  irrifa 
declaravisse  matrimonia  cuni  impedimento  affinitatis  primi  et 
secundi  gradus  contracta;  ita  ut  si  qui  cum  eiusmodi  obsta- 
culo  contractum  matrimoniuin  etiam  consummaverintnii  agant 
pro  soliditate  vinculi,  sed  omnino  separandi  sint. 

fl)  Cone.  Trid.  Sess.  24.  Cap.  IV.  dc  matrimonio 


VATRrxoifii  613 

II.  Quamvis  tamen  ex  iiire  indubium  sit  nuUa  evadere 
atque  irrita  cura  praedicto  impediraento  contracta  raatrimonia; 
quoniam  vero  ius  ex  facto  oritur,  per  coniuges  iuridice  evin- 
cendum  esse  (si  matrimonium  resolvere  cupiant)  se  de  facto, 
ante  celebrationem  eiusmodi  contraxisse  impedimentum ,  ut 
nuUum  ab  Bcclesia  illorum  renuntietur  connubium. 

IIL  In  quaestionibus  matrimonialibus  haud  requiri  semper 
eiusdem  evidentiae  probationem;  si  enim  res  sit  de  matrimo- 
nio  contrahendo  etiam  dubium  vel  probabilitas  attenditur  ut 
impediatur;  sin  vero  agatur  de  dissolvendo  matrimonio  iam 
contracto  et  consummato,  requiruntur  probationes  undequaque 
certae  et  concludentes, 

IV.  Proindeque  suspiciones,  coniecturas,  murmurationes, 
et  viciniae  rumorem  haud  astruere  iuridicam  plenamque  pro- 
bationem  pro  resolvendo  matrimonio  iam  contracto;  et  in  dubio 
stari  solet  pro  validitate  matrimonii:  quia  causae  matrimo- 
niales  favorabiles  sunt. 

V.  Nec  ipsis  coniugibus  in  foro  externo  fldem  esse  prae- 
standam;  tum  quia  nonnuUi  inter  se  coUudere  queant  et  fa- 
cile  ad  incestus  confessionera  prosilirent  si  putarent  Bcclesiam 
de  plano  per  suum  iudicium  favere  eorum  votis  ;  tum  quia 
non  ita  facile  revelanti  turpitudinem  suam  fides  adhiben- 
da  sit  (I). 

VI.  In  themate  haud  videri  quaestionem  esse  de  iure  sed 
de  facto;  ita  ut  ad  eam  prudenter  enodandam  satis  fuisset 
evincere  aut  oppugnare  existentiam  copulae  cum  matre  ante 
matrimonium  cum  filia  peractum. 

(1)  Nobie  airldens  qiiod  in  sno  voto  cayeri  seandalom  ei   recanng  habeatai^ 

elams  Theologns  animadyertit  relate  ad  ad  S.  Poenitentiariam,  et  pablicnm  yi- 

impedimenta  occnlta;  ideo  in  praxi  pn-  tetnr  indicinm:  dnm  maxime  sit  difiScnl- 

tamns  in  casn   impedimenti   occnlti  sa-  tatis  plenam  conficere  et  inridicam  pro 

tins   per  coniuges    propriae    proyideri  foro  externo  probationenu 
conacientiaei  aj^tias^ae  pablicam  prae- 


644 


APPENDIX 


Adeo  clarura  est  ut  vix  aliquid  clarius  habeatur  cum  iis 
qui  vivunt  in  fide  et  obedientia  Ecclesiae  Catholicae  hanc 
sequendam  esse  regulam;  scilicet  foro  interno  eos  esse  super 
occultis  impedimentis  dimittendos.  Quippe  ruris  publici  in  ap- 
pendioe  tfieologiaff  moralis  Gury  typis  S.  C.  de  P.  P.  1872 
vol.  2.  pag.  680.  redditum  fuit  sequens  decretum  ad  dubium 
cuiusdam  Vioarii  Apostolici  editura  a  supreraa  Congregatione 
S.  Officii;  quo  decreto  non  nova  aliqua  lex  condita  certe  fuit 
sed  explicata,  quae  super  hac  re  sive  in  Apostolicis  Constitu- 
tionibus  sanciuntur  sive  ex  praxi  Sacrarum  Congregationum 
et  stylo  Curiae  urbanae  eruuntur,  sive  tandem  a  probatis  do- 
ctoribus  traduntur.  Itaque  feria  IV.  die  1  Augusti  1866.  Bmi 
illi  Patres  in  hunc  modum   decreverunt.   «  Subreptitias   esse 

>  et  nullibi  ac  nuUo  modo  valere  dispensationes,  quae  sive  di- 

>  recte  ab  Apostolica  Sede,  sive  ex  pontificia  delegatione  super 
»  quibuscumque  gradibus  prohibitis  consanguinitatis,  affinitatis, 
»  cognationis  spiritualis  et  legalis,  nec  non  et  publicae  hone- 
»  statis  conceduntur,  si  sponsi  ante  earumdem  dispensationum 
»  executionem,  sive  ante  sive  post  earum  impetrationem  in- 

>  cestus  reatum  patraverint,  et  vel  interrogati  vel  etiara  non 
»  interrogati  malitiose  vel  etiam  ignoranter  reticuerint  copi>- 
»  lam  incestuosam  inter  eos  initam,  sive  publice  nota  ea  sit, 
»  sive  etiam  occulta,  vel  reticuerint  consilium  et  intentionem, 
»  qua  eamdem  copulam  inierunt,  ut  dispensationem  facilius 
»  consequerentur.  Sufficere  autem  ut  unus  ex  sponsis  delictum 
»  hoc  suum  vel  nefariam  intentionem  modo  dictam  explicaverit. 
»  Quod  profecto  nedum  a  probatis  AA.  communiter  traditur,  sed 
»  etiam  a  S.  P.  Ben.  XIV.  confirmaturin  Ccinstitutione  quae 
»  inc.  Pastor  bonus  §.  41.  42.  Ideoque  a  Vicario  Ap.  et  a 
»  missionariis  curandum  esse,   ut  qui  dispensationera  in  me- 


> 


APPhNDIX  645 

moratis  gradibus  prohibitis  petunt,  prudenter  quidem  et  pro 
personarum  ac  circumstantiarum  varietate  caute  moneantur 

>  nullam  esse  quae  eis  conceditur  dispensationem,  si  incestum 

>  invicem  patraverint  vel  ea  intentione  patraverint,  ut  dis- 

>  pensationem  facilius  impetrarent,  etsi  vel  delictum  vel  nefa- 

>  riam  illam  intentionem  non  manifestaverint.  Ceterum  regu- 

>  lariter  non  teneri  Missionarios  interrogare  sponsos  de  his- 

>  ce  rebus  ;  posse   tamen  si   id  necessarium   et  opportunum 

>  iudicaverint.  Certe  cavendum  est  ne  sponsi  ad  hanc  oonfes- 

>  sionem  importunis  interrogationibus  urgeantur,  tum  vel  ma- 

>  xime,  quod  copulam  si  occulta  permanserit,  et  secretam  in- 

>  tentionem  praedictam  nemo  teneatur  in  foro  externo   ma- 

>  nifestare.  lis  enim  qui  dispensationem  in  foro  externo  super 

>  gradibus  prohibitis  obtinur^runt  cum  reticentia  copulae  inter 

>  eos  sequutae,  quam  sine  honoris  detrimento  detegere   non 

>  valeant,  vel  cum  expressione  quidem   carnalis  copulae    sed 
»  tacita  occulta  et  malitiosa  intentione  in  ipsa  copula  habita 

>  ad  facilius  dispensationem  obtinendam,  aditus  pateat  ad  fo- 

>  rum  conscientiae.  Ipsi  quidem  recurrere  possunt,  suppresso 

>  etiam  nomine,  ad  S.  Poenit.   vel  ad  S.  Sedis  Delegatum  a 

>  quo  dispensationem  impetrarunt,  vel  eidem  Delegato  in  foro 

>  conscientiae  se  sistere   pro   impetranda  dispensatione ,   seu 

>  obtentae  dispensationis  revalidatione.  Et  hanc  revalidationem 

>  in  foro  conscientiae  auctoritate  apostolica  concedendam  esse 

>  iuxtamandatum  S.  PoenitentiariaevelaVicarioAp.  aS.  Sede 

>  delegato  etiam  per  confessariura  ab  ipso  deputandum,  prae- 

>  via  absolutione   in   forma  Ecclesiae   consueta   a  quibusvis 

>  sententiis  censuris  et  poenis  ecclesiasticis ,  si  quas  ob   in- 

>  cestum  et  excessus  huiusmodi  quomod'>Iibet  incurrerunt,  qui- 

>  busque  actu  innodati  existant,  nec  non  et  ab  incestu  ipso  et  ex- 

>  cessibus  ut  supra,  iniuncta  pro  modo  culpae  salutari  poeniten- 

>  tia.  Quod  si  copula  est  publice  nota,  vel  eam  etiam  sponsi  in 

>  foro  externo  manifestaverint,  absolutionem  et  dispensationem 

>  in  eodem  foro  externo  esse  impeiiiendam.  Caeterum  quod  spe- 

>  ctatf>ddispensationeshactenus  in  Vicariatuimpetratas,  et  ra- 

>  tiono  praedictae  reticentiae  subreptitias  ac   nullas,  attenta 


G46  AM'ENOIX 

>  bona  fide  qua  concessae  et  obtenfae  fuerunt,  non  esse  in- 

>  quietandos   eos   qui   niatrimonia   ibidem   contraxerunt   o|)o 

>  huiusmodi  dispensationum  in  praeteritum  oonoessaruni,  us- 

>  que  ad  diem  qua  praesens  rescriptum  in  manus    Vic.  Ap. 

>  pervenerit.  Nibilorainus  consensu>i  renovationem  in  casii^u;; 

>  particularibus  secreto  et  maxima   profecto   circumspeclione 

>  et  cautela  ab  ipsomet  Vicario  Apostolico  curandam  esse,  si  forl  o 

>  obvenerit  ut  aliqui  hoc  modo  coniuncti  in  bona  fide  non  sint, 

>  vel  etiam,  si  sint  in  bona  flde,  Vic.  tamen  Ap.certe  praevidecit 

>  eos  de.nuUitate  sui  raatrimonii  secreto  admonitos  consensnni 

>  mutuura  ultro  libenterque  esse  renovaturos ,  quin  ex  eorum 

>  consensus  renovatione  uUum   vel   minimum  scandalum   aut 

>  alterius  raali  periculum  imraineat.  Quod  si  qui  sint  qui  de 

>  dispensationis  et  matrimonii  validitate  dubitantes  consensum 

>  suum  renovare  obstinate  nolint,  rem  ad  Apostolicam  Sedem 

>  esse  referendam,  expositis  accuratissime  omnibus  casus  ad- 

>  iunotis.> 

Ex  hoc  ergo  decreto  habemus  regulam  quam  sequamur 
oportet.  Et  perperam  ageret  si  quis  notaret  in  eo  non  agi 
de  impedimento  ipso  sed  de  adiuncto  aliquo  ipsum  impedimen- 
tum  comitante,  Nam  primo  quid  intersit  quantum  ad  rei  sub- 
stantiam  inter  impedimentum  dirimens ,  quo  per  praeviam 
dispensationem  non  sublato,  matrimonium  est  nuUum ,  et  cir- 
cumstantiam  impedimenti  qua  reticita  nec  per  dispensationem 
aufertur  impe<timentum,  plane  fateor  me  nescire.  lam  vero  de 
ipsis  impedimentis  agit  regula ,  quam  S.  C.  de  f  Vopaganda 
Fide  tradit  hac  super  re  missionariis  his  conceptara  verbis.<Non 

>  esse  cur  missionarii  (quidni  et  parochi  et  ordinarii?)   tanta 

>  anxietate  laborent  de  impedimentis  ob  consanguinitatem  et 

>  affinitatera  ecclesiastico  iure  inductis ,  quae  post  diligentem 

>  inquisitionem  ignota  remanere  possunt.> 

Imo  evidens  ratio  demonstrat  a  fortiori  magis  locum  esse 
regulae  quantum  ad  ipsa  impedimenta,  Nam  et  minus  inoon- 
gruum  erit  interrogare  dispensandos  de  re  inter  semetipsos 
acta ,  quam  de  re  acta  ab  alterutro  eorum  cum  tertia  perso- 
na ;  ex  eorum  vero ,  si  quam  facerent ,  revelatione  de  facto 


APPENDIX  647 

proprio  orto  scaadalo  et  infatvnae  consulitur  per  subsequons, 
obtenta  dispensatione ,  matrimonium  ;  sed  nulla  ratioiie  con- 
sulitur  scandalo  et  dedecori  tertiae  personae  quacum  ulter- 
ut^r  se  peccasse  fassus  sit :  neque  pax  coniugiorum  et  quies 
funiiliarum  turbantur  ex  illorum  adiunctorum  notitia:  at  tur- 
bantur  quam  maxime  ex  notitia  copulae  illicitae  ex  qua  ipsura 
impedinientum  ortum  habuerit.  Sit  igitur  firnmm  regulam  in 
praescripto  eoque  gravissimo  decreto  traditam  locum  sibi  pro- 
priuni  et  praecipuum  habere  cum  agitur  de  oocultis  impedi- 
nientis.  Ea  scilicet  nec  in  genere  expedit  nota  reddi  in  foro 
externo ,  multo  minus  quis  tenetur  ea  cuicumque  in  foro  ex- 
terno  aperire ;  sed  eorum  remotioni  providetur  per  recursiim 
ad  S.  Poenitentiariam  ,  vel  ad  Apostolicum  Delegatum  ,  vel 
etiam  ,  in  quibusdam  saltem  casibus ,  ad  Ordinarium  (Vide 
Bened.  XIV.  de  Syn.  dioec.  hb.  IX.  cap.  2.  n.  1.  et  2.).  Bt 
quilibet  eo  remedio  indigens  potest  vel  per  se  vel  per  quem- 
vis  sibi  benevisum,  aut  per  confessarium,  aut  per  parochum 
vel  per  ipsam  Episcopi  Curiam ,  seu  alio  quovis  modo  litte- 
ras  dare  proprio  suppresso  nomine ,  vel  ad  Cardinalem  ma- 
iorera  poenitentiarium,  vel  ad  Sacram  Poenitentiariam  ,  vel 
ad  ipsius  sacri  tribunalis  officiales ,  vel  ad  amicum  qui  eas 
tradat  in  S.  Poenitentiaria.  Hoc  pacto  sibi  quisque  consulere 
potest  absque  uUa  expensa,  cum  S.  Poenitentiariae  Ministri 
nec  aliquid  quamvis  minimum  ,  nec  etiam  sponte  oblatum  un- 
quam  recipiant ;  et  gratis  omnia  exhibentes  serena  fronte 
complectantur.  Modi  autem  et  formulae  recurrendi  seu  sup- 
plicandi  prostant  omnibus  in  quovis  compendio  Theologiae  mo- 
ralis ,  cura  unica  advertentia  ut  exposito  casui  addatur  quo 
et  ad  quem  responsa  mitti  ex  officio  debeant,  nisi  quis  ea 
in  ipso  S.  P.  officio  recipere  velit.  Et  dispensatio  vix  um- 
quam  aut  ne  vix  quidem  negatur  super  matrimonio  contra- 
hendo,  adducta  aliqua  causa  rationi  consentanea,  quaenus- 
quam  deest :  at  causa  eiusmodi  semper  probatur ,  cum  res  est 
de  contractis  matrimoniis  et  palam  celebratis.  Etenim  matri- 
monia  ^ix  ulla  dissolvi  possunt  ,  quin  gravissima  mala  sub- 
sequantur,  quae  sane  dispensatione  impedienda  sunt.  E»  Mis- 


648  APPKNDIX 

pensatio  tribuitur  hac  ratione  non  modo  si  impedim^^ntum 
sit  omnino  occultum  ,  sed  et  si  paucis  notum  sit ;  rss  enim 
adhuc  Qcculta  censetur  etiamsi  in  oppido  nota  sit  quinque  ;iut 
sex  personis  ,  in  civifate  yero  septem  aut  octo,  modo  scilicet 
ab  illis  non  fuerit  divulgata.  Et  cum  dispensatio  nonnisi  in 
foro  sacramentali  ,  scilicet  in  Sacrameato  Poenitentiae  execu- 
tioni  tradenda  sit,  totum  negotium  agitur  tamquam  pars  et 
appendix  fori  sacramentalis  ita  ut  iliud  fere  per  omnia  inii- 
tetur ,  maxime  vero  in  duobus ,  nempe  primo  ut  plena  fides 
habeatur  iustanti  sive  pro  se  sive  contra  se  referat  ;  ita  ta- 
men  ut  assertiones  eius  pro  foro  externo,  sub  modo  tamen 
infradicendo  ,  nec  prosint  nec  obsint ,  imo  nec  allegari  aec 
adduci  possint  sine  manifesta  inhonestate  et  iniuria :  deinde 
ut  tota  res  omnimodo  ac  nonnuUis  in  casibus  frangendo  si- 
lentio ,  ab  omnibus  et  singuHs  manum  admoventibus  perfici 
debeat,  litteris  tandem  quibus  dispensatio  indulgelur,  lace- 
ratis  a  confessario  post  executionem  vel  destructis,  ita  ut  nul- 
lum  earuin  exemplum  extet,  idque  sub  poena  excommunicatio- 
nis  latae  sententiae.  Quod  si  contingeret  aliquando  etiam  post 
contractum  in  vim  talis  dispensationis  matrimonium  ,  ut  im- 
pediinentum  ex  occulto  fleret  publicum,  possit  Ordinarius  loci 
eos  separare  a  toro  :  sed  in  foro  conscientiae  isti  sunt  veri 
coniuges,  quia  vere  fuerunt  legitime  dispensati  in  vim  litte- 
rarum  S.  Poenitentiariae  quoad  forum  conscientiae ;  et  sic  si 
tempore  separationis,  remoto  scandalo,  debitum  sibi  ad  invi- 
cem  redderent,  nuUum  peccatum  committerent ,  quia  per  se- 
cretam  dispensationem  S.  Poenitentiariae  vere  esset  sublatum 
impedimentum  tunc  occultum.  Imo  Episcopus,  iudex  ,  paro- 
chus  moniti  secreto  a  confessario,  qui  Poenitentiariaa  litteras 
executioni  mandavit,  intercessisse  Poenitentiariae  dispensatio- 
nem,  debent  omnino  tesiimonio  confessarii  acquiescere,  nec 
uUam  afferre  illis  molestiam  qui  dispensationem  eo  modo  sibi 
comparaverunt.  Adeunda  de  his  omnibus  Institutio  eoclesiasti- 
ca  87  Lambertini  ex  quo  fonte  haec  pauca  derivarunt.  Qui- 
bus  illud  tandem  addendum  est ,  revalidationem  matrinjonio- 
rum  palam  celebratorum,  quae  ex  iinpedimento  occulto  nulla 


fuerint ,  noii  modo  numquani  denegari,  ut  iam  supra  dictura 
est,  sed  et  facilis  esse  exeeutionis  nec  semper  opUs  esse  ut 
utrique  coniugi  nota  fiat ,  multo  vero  minus  parti  impedimen- 
ti  insciae,  dummodo  huius  consensus  ab  initio,  scilicet  cum 
matrimonium  publice  contraheretur,  praestitus  perseveret.  Ne- 
que  id  solum  quando  intervenit  auctoritate  apostolica  sana' 
tio  in  radice^  quae  hodie  fortassis  frequentius  conoeditur,  sed 
et  cum  ordinaria  S.  Poenitentiariae  dispensatio  data  fuit,  lo- 
cum  habere  posse  tradit  S.  Alphonsus  doctor  egregius  Theo- 
logiae  Mor.  lib-  VL  Tr.  VI.  n.  1115.  et  seq.  Imo  hodie 
ad  revalidationem  talium  matrimoniorum  vix  opus  est  recur- 
sus,  et  satis  erit  confessionem  sacramentalem  facere  confessa- 
rio  qui  obtinuerit  a  S.  Poenitentiaria  facultates  quae  a  terde- 
cim  casibus  nominantur.  Nam  inter  illas  facultates  (quae  non 
motlo  cuilibet  Episcopo  etiam  communicandae  conoeduntur,  sed 
et  cuilibet  Parocho  petenti,  imo  cuilibet  oonfessario  ab  Bpi- 
scopo  commendato  tribuuntur)  etiam  sequens  his  concepta  vei> 
bis  reperitur  « XII.   Dispensandi  super  occulto  impedimento 

>  primi  nec  non  primi    et  secundi   tantum  gradus  affinitatis 

>  provenientis  ex  illicita  copula,  quando  agatur  de  matrimo- 

>  nio  cum  dicto  impedimento  iam  contracto ;  ita  tamen  ut  si 

>  huiusmodi  affinitas  proveniat  ex  copula  cum  matre  despon- 

>  satae,  nativitas  desponsatae  copulam  ipsam  antecedat ;  mo- 

>  nito  poenitente  de  necessana  secreta  renovatione  consensus 

>  cum  sua  putata  uxore.  vel  suo  putato  marito,  certiorato  seu 

>  certiorata  de  nulhtate  prioris   consensus ,  sed  ita  ut  caute 

>  ipsius  delictum  numquam  detegatur;  et  quatenus  haec  cer- 

>  tioratio  absque  gravi  periculo   fieri  nequeat  renovato  con- 

>  sensu  iuxta  regulas  a  probatis  auctoribus  traditas  ;  remota 

>  occasione  peccandi,  atque  iniuncta  poenitentia  salutari,  et 

>  confessione  sacramentali  semel  in  mense  per  tempus  arbitrio 

>  suo  statuendum.  >  Ex  quo  praescripto  utendi  facultate  modo 
apparet  resolutum  fuisse  doctrina  probatorum  auctorum  et 
maxime  S.  Alphonsi  supracitati  punctum  gravissimum  circa 
quod  haesit  Lambertinus  in  praedicta  Institutione. 


SUPER  BLEEMOSYNIS  MISSARUM 


Die  24  Aprilis  1875 


Sess.  22  Decr,  de  observ.  et  vit. 
in  celebr.  Missarum. 


Meminerint  lectores  die  25  lulii  superioris  anni  S.  Con- 
cilii  Congregationem  plura  resolvisse  dubia  super  Eleemosy^ 
nis  Missarum  (1).  Resolutiones  tunc  primum  editae  novas 
excitarunt  dubitationes  pro  peculiaribus  quibusdam  casibus,  ex 
variis  locis  et  personis  eidera  S.  Congregationi  ut  dirimeren- 
tur  oblatas.  His  aliisque  eamdem  inateriam  respicientibus  si- 
mul  coUatis.  et  in  conventu  diei  24  Aprilis  sub  relato  titulo 
propositis,  opus  absolutum  est.  Praestat  singulas  species,  et 
praecipua  cuiusque  speciei  argumenta  innuere. 

Pactorum  Expositio. 

L  In  Dioecesi  T.  percelebre  adest  Sanctuarium  B.  Ma- 
riae  primaevae  labis  experti  dicatum,  quo  innumeri  quotidie 
peregrinantur  y  et  pro  Missis  quas  relinquunt  celebrandis,  sti- 
pendium  tradunt  quod  oommune  ut  plurimum  excedit.  Ordina- 
rius  videns  fieri  non  posse  ut  tot  Missae  in  Sanctuario  per- 
solverentur,  alio  eas  celebrandas  mittebat  retenta  pro  Sanctua- 
rio  quarta  parte  eleemosynae ;  ratus  fideles  pinguiora  stipendia 
largientesy  sanctuarii  expensis  ac  decori  consultum  voluisse. 
Quotidie  sed  pro  omnibus  offerentibus  unam  Missam  in  San- 
ctuaiio  oelebrandam  praeceperat.  Dein  quartam  partem  elee- 
mosynarum  non  modo  Sanctuarii   necessitatibus ,  sed   etiam 

(1)  Vidfl  Faieieiilam  II*  Vol.  VIII.  pag.  107. 


clericir  pauperihus  alendis  addixit.  Tandem  anno  1873  a 
S.  Concilii  Congregatione  petiit  ut  hanc  agendi  rationerp  ra- 
tam  haberet :  rescriptumque  accepit  -  praevia  sanatiom  quo^ 
ad  praeterifum,  ac  celehrato  maiori  qui  fieri  potest,  Missa- 
rum  numero  in  designata  Ecclesia,  pro  gratia  translationis 
reliquarum,  cum  facultate  de  earumdem  eleemosyna,  qua-- 
tenus  unum  Francum  exsuperet,  retinendi  medietatem  por- 
tionis  illius  quae  Francum  eumdem  excedat,  in  ^xpositam 
causam  sub  Episcopi  dependentiam  fideliter  erogandam,  ar- 
bitrio  et  conscientia  eiusdem  docto  ad  quinquennium.  - 

At  insequenti  anno  retulit  idem  Episcopus  non  leves  oriri 
difficultates  in  divisione  residui  ultra  Francum  :  postulavit- 
que  ut  Sacerdoti  celebranti  communis  loci  taxa,  ide^t  Francus 
unus  assignaretur  :  reliquum  vero  si  quinque  Francos  exce- 
deret ,  Sanctuario  cederet ,  si  quinque  Francos  haud  supera- 
ret ,  pro  uno  dimidio  Sanctuario  et  pro  altero  dimidio  maiori 
et  minori  Seminario  et  Dioecesanis  CoUegiis  addiceretur.  Ar- 
guebat  namque  Episcopus  T.  quidquid  coramunem  et  manua- 
lem  eleeinosynam  lege  Dioecesana  statutam  superat,  praesumi 
a  fidelibus  oblatum  non  presbyteris  alio  celebrantibus  ,  sed 
Sanctuario  ipsi  et  communi  Ecclesiae  bono.  Monebat  insuper 
(luplex  se  habere  in  sua  Dioecesi  Seminarium  et  duo  Ecclesiastica 
Collegia  ad  nongentos  usque  alumnos  recipiendos:  reditus  vero 
hisce  educationis  domibus  sustentandis  impar^  esse  omoino. 
His  accedere  nonnisi  per  propositam  eleemosynarum  eroga* 
tionem ,  attenta  Dioecesis  paupertate ,  excipi  posse  incola- 
rum  loci  A.  petitionem,  ut  proprium  CoUegium  quod  muni- 
cipale  hodie  est ,  Ecclesiasticum  fiat. 

Demum  ne  pia  oblatorum  mens  fraudaretur ,  proponebat 
eos  commonendos  esse  de  usu  partis  eleemosynae  Synodalem 
iaxam  superantis. 

2.  Archiepiscopus  L.  narrabat:  ad  Sanotuarium  Mariae 
Virginis  F.  confluere  magnam  Missarum  celebrandarum  co- 
pi.im,  quarum  taxa  ad  duas  gallicas  libellas  pro  eo  loco  statuta 
^st.  Sanctuarii  Capellanos  si  ibi  celebrent  integram  taxam  perci- 
pere  :  dum  e  contra  exteri  presbyteri  ibi  pariter  oelebrantes, 
libella  n  nnam  et  cent.  25  percipiunt.  Sed  multas  semper  su- 


6fit  9bPEn  FA.EE^os\Sis  MmkHtm 

peres.^i:  Mi^sas  quae  iafra  Hnnum  iitari  nequeunt,  quannn 
decem  millia  traduntur  ALrchiepiscopo.  Hunc  vero  totidem  alibi 
celebrandas  committere,  tradita  unius  libellae  eleemosyna:*  pro- 
indeque  in  eius  manibus  superesse  quotannis  libellarum  decera 
millia  quas  ipse  impendit  pro  supplenda  Capellanorum  Oathe- 
dralis  Ecclesiae  sustent«tione.  Demum  alias  Missas  quae  inft-a 
atinun)  in  Sanctuario  absolvi  nequeunt,  tradi  Curiae  Episco- 
])ali  alio  celebrandas :  detracta  prius  e  singulis  una  libella, 
per  Sanctuarii  Rectorem  in  expensis  cultus  atque  pro  alendis 
poenitentiariis  fratribusque  qui  Ecclesiae  et  Sacrarii  curam  ge- 
runt  eroganda.  Animadvertebat  insuper  anno  1864,  qui  tunc 
temporis  Archiepiscopuserat,  renovationem  facultatis  tali  modo 
agendi  posfulasse :  quam  ,  licet  authenticum  exemplar  non  re- 
periretur,  pro  certo  tenebatur  pluribus  antea  annis  a  Pontifice 
iuisse  concessam  :  et  rescriptum  obtinuisse  ^praevia,  quale-- 
nus  opus  rssetj  sanatione  quoad  praeteritum.  > 

Petebat  itaque  rescripti  huius  confirmationem  ad  aliud  de- 
cennium. 

3.  Superior  Monasterii  T.  provinciae  B.  exponebat  octo  iam 
ab  annis  se  stipendia  Missarura  accipere  consuevisse,  et  di- 
midiam  vel  etiam  raaiorem  partem  retinere  pro  nova  fundatione 
Monasterii  in  iisdem  regionibus  :  reliquam  vero  partem  tri- 
buere  Sacerdotibus  celebrantibus ,  qui  consentientes  ea  con- 
tenti  erant.  Hoc  bona  fide  se  egisse  .iffirmabat  ex  persuasione 
Abbatis  qui  retinebat  proprium  Ordinem  privil^io  frui  pro  no- 
vis  fundationibus  Missarum  eleemosynas  tali  modo  colligendi 
atque  erogandi.  Mo.lo  autem  cum  in  dubitationem  incidisset, 
petebat  tum  sanationem  et  absolutionem  a  censuris  quoad  prae- 
teritum,  tum  huiusmodi  privilegii  concessionem  pro  Monaste- 
rio  iam  existente  et  pro  aliis  inchoatis ,  tum  demum  faculta- 
tem  recipiendi  Mi^^as  etiam  pro  quinque  mensium  spatio  sol- 
vendas.  Petitiones  fulciebat  attestatione  Procuratoris  Generalis 
asserentis  <  omnes  in  illis  regionibus  novas  fundationes  ex 
eleemosynis  soluminodo  oriri  et  prosperari  posse.  » 

Tandem    aliis  oblatis  precibus  addebat :    pro   Missis   iara 
celebratis  viginti  Austriacos  obulos  se  presbyteris  dedisse :  su 
porfluum  tamen  determinare  non  posse,  cum   Missarum  uu- 


svPEn  £Le(-)tosvivrs  MissAKUai  653 

xneruij'  tantum,  haucJ  vero  stipendium  acceptum  adnoiavisset. 
In  praesenti  prae  manibus  habere  Missas  quam  plurimas,  qua- 
rum  numerum  notaverat  consueturaque  viginti  obulorum  sti- 
pendium  pro  unaquaque  :  non  autem  varia  stipendia  reapse 
sihi  tradita :  precabaturque  celebratarum  aibi  concedi  cele- 
brandarumque  missarum  excedentis  stipendii   condonationem. 

4.  Episcopus  C.  in  sequelam  memoratarum  re^olutionum 
diei  25  lulii  1874  exponebat,  se  suae  Dioecesis  Sacerdotibus 
prohibuisse  «  ne  imposterum  quoscumque  libros  vel  quaelibet 
»  (iiaria  acciperent  vel  peterent  ab  Ecclesiasticis  vel  Epheme- 
»  ridum  moderatoribus  qui  pro  Missis    celebrandis  eleemosy- 

>  nai^um  loco  ea  traderent.»   ....  vSed  dubitatum  fuisse  «  an 

>  vere  in  praelaudatis  resolutionibus  comprehensum  fuerit  hu- 
»  iusmodi  vetitum  >  ideoque  bina  proponebat  dubia. 

L  €  An  illicite  agant  ii  qui  cum  non  sint  bibliopolae  nec 

>  mercatores,  vel  aliter  Missarum  celebrandarum  quaesitores, 

>  verum  Ecclesiastici  viri  quibus  sponte  a  fidelibus  Missarum 

>  celebrandarum  eleemos}  nae  traduntui* ,  quique  ad  bonos  li- 

>  bros  vel  diaria  religiosa    evulganda  ,  eas   celebrandas  offe- 

>  runt  Sacerdotibus ,  ut   inde  hi   accipiant   stipendii  loco  li- 

>  bros  vel  ephemerides  ?  » 

II.   €  An  illicite  agant  huiusmodi  Sacerdotes ,   qui  vel  iis 

>  obhitas  a  supradictis  Ecclesiasticis  Missas  acceptant,  vel  ipsi 
»  eas  petunt   celebrandas ,  ut  inde  queant ,  pro  Missis  iam 

>  celebratis  earum  stipendii  loco  libros  vel  diaria  acceptare  vel 

>  petere,  cum  ipsi  aliunde  sciant  aut  sibi  persuadeant  aliter 

>  non  obtenturos  easdem  Missas  pro  eflTectiva  eleemosyna  ce- 

>  lebrandas  ?  » 

5.  Administrator  huius  latinae  Ephemeridis  Ada  S.  Se-^ 
dis  et  ipse  ad  S.  Concilii  Congregationem  exposuit,  quidquid 
ex  eiusdem  ephemeridis  venditione  hauritur  lucri ,  irapendi  pro 
CoUegio  Missionum  Apostolicarum  a  SSmo  D.  N.  nuper  in  Urbe 
erecto:  cumque  plures  frequenter  sibi  praesto  sint  eleemosynae 
Missarum ,  has  celebrandas  huc  usque  comraisisse  S.  icerdotibus , 
qui  veJ  nomen  Ephemeridi  dederant  vol  Editioneni  Manualeni 
Commentaria  in  Apostolicam  Constitutionem  Apostolicae  Sedis 
a  bo:  me:  Petro  Avanzini  exarata  coemerant :  tali  tributo  elee- 

Acta  Tom,   VIII,  fa$e»  XCV.  48 


gfii  ^tr^R  fi:LERifosY!^rs  irrssARcrir 

mosynarum  numero,  qui  pretium  rei  aequaret,  nihil  reten- 
to.  Verum  (jognitis  meraoratis  S.  Congregationis  resolutioni- 
bu3 ,  ne  quid  illicitum  admitteret ,  huiusmodi  raethodura  se 
interinisisse  :  licet  inde  magnum  Pia  Institutio  incomraodum 
ferret.  Quapropter  et  ipse  institit  ut  dedararetur,  an  eamdem 
viam  imposterum  sequi  tuto  posset. 

6.  Moderator  Mediolanensis  Diarii  «  Le  Missioni  Cattoli' 
che  hollettino  settimanale  illustrato  >  ut  suae  et  sociorum 
quieti  consuleret,  narrabat:  Sacerdotibus  Missarum  stipendio 
carentibus  qui  secus  ob  paupertatem  diario  noraen  dare  ne- 
quirent,  tot  se  Missas  adventitias  celebrandas  committere  (quas 
saepius  habet  distribuendas )  quot  Jiarii  pretio  respondeant ; 
integra  penitus  eleemosyna  computata,  et  habita  postmotlum 
de  Missis  celebratis  authentica  fide.  Ipse  etiam  petebat  an  ea- 
dem  ratione  prosequi  posset.  Mediolanensis  Archiepiscx)pus  de 
more  sciscitatus,  factorum  expositionem  confirmavit,  diariique 
utilitatem  commendavit. 

Animadvbrsiones  ex  oppicio. 

Quoad  1""  et  2""  scilicet  quoad  Episcopum  T.  et  Archie- 
piscopum  L.  eorum  casus  folii  Extensor  censebat  comprehen- 
SQS  in  dubio  inter  alia  proposito  die  25  lulii  1874  sub  nu- 
mero  octavo  atque  ita  concepto  :  «  An  licent  Episcopis  sine 
speciali  S.  Sedis  cenia  ex  eleemosynis  Missarum ,  quas  fi-- 
deles  celebrioribus  Sanctuariis  tradere  solent ,  aliquid  de- 
trahere  ut  eorum  decori  et  ornam^to  consulatur ,  quando 
pmesertim  ea  propriis  reditibus  careant  »  cui  quidem  dubio 
responsum  est  «  Negative  nisi  de  consensu  ohlatorum  >  ideo- 
que  arguebat  tunc  tantum  iisdem  Episcopis  licere  ex  Missa- 
rum  eleemosynis  aliquid  detrahere ,  cum  fldeles  in  id  consen- 
serint.:  secus  S.  Sedis  veniam  esse  implorandam.  Nam  in 
eleemosynis  Missarum  largiendis  mentem  esse  fidehum  ut  sa- 
cerdotibus  Sacrum  facturis  eae  ex  integro  tribuantur :  eosque 
stipem  communi  pinguiorem  off\3rentes  ampliorem  ex  sacrificio 
fructum  haurire  velle  ex  S.  Alphonsi  theoria.  Itaque  stipis 
distractionem  quamlibet  in  alium  usum  licet  pium,  mentis  of- 


^tJPEU  ELF:r.llosvMis  KlssARt/JI  o^:i 

ferentium  coramutationem  secumferre  ;  eodem  modo  quo  com- 
mutatio  adest  cura  celebratio  in  loco  ab  oblatoribus  haud  desi- 
gnato  perficitur.  laravero  voluntates  commutare  ad  Pontificiam 
potestatem  privative  pertinere,  cui  Deus  Ecclesiae  Thesaurum 
commisit  ex  eoque  supplere  potest  si  quid  ex  Eucharistici 
Sacrificii  fructu  detrahi  contingaf .  Enimvero  cum  uterque  Epi- 
scopus  ad  Pontiflcem  confugerit  videndum  an  causae  adessent 
ut  eorum  preces  admitterentur :  vel  conditio  adiicienda  esset 
ut  fideles  praemoneantur  de  augmento  eleemosynae  in  prae- 
fatos  usus  distrahendo,  prout  proponebat  Episcopus  T.  et  prout 
in  morem  esse  S.  C.  C  eruitur  ex  Benedicti  XIV.  Instit.  Eccl. 
56  N.  14(1). 

De  Superiore  Monastei'ii  T.  Provinciae  B.  animadvertebat 
casum  hunc  esse  quo  quis  Missas  colligit  ut  aliis  celebrandas 
tradat  eleemosynae  parte  retenta ,  quod  prohibitum  est  ex 
Decretis  Urbani  VIII.  et  Innocentii  XII.  ad  Septifnum  et  ex 
Constit.  Benedicti  XIV.  diei  30  Aprilis  1741  quae  incipit 
Quanta  Cura  ^  et  tandem  ex  percelebri  constitutione  SSrai 
D.  N.  edita  quarto  Idus  Octobris  1869  qiiae  incipit  Aposto- 
licae  Sedis  Sect.  2.  N.  12.  (2)  eaque  decreta  S.  Concilii 
Congregationem  constanter  servasse.  Bonaii)  fidem  illi  sulfra- 
gari  ut  absolulionem  et  sanationem  quoad  praeteritum  conse- 
quatur,  sed  expendendum  esse  an  et  in  futurum  eamdera  viara 
ac  rationem  ipse  sequi  valeat. 

lajnvero  ex  una  pane  postulanti  opitulari  utilitatem  quae 
ex  agendi    methodo   piae   institutiones  hauriunt,    ut  populis 


(1)    BenedictQB  XIV  loco  citato  ita  <•  sQpererint,  in  alia  EcclcBia  sea  in  di- 

loqnitur  »  Si  tanta  pecnnia  (in   aliqna  »  verso  Altari  einsdem   Ecdesiae  cele- 

9  Ecclesia  vel  altari)  pro  Uissis   cele-  n  branda.  Hoc  pacto,  qai   eleemosynaa 

»  brandie   in   hia  congeratnr,  nt  infra  «  tribnnnt,  nniversa  perspecta  habebnnt, 

j»  praescriptnm  tempns  absolvi  neqneant  »  et  pietati  facilins   obsecnndare  pote- 

9  in  illa  Bcclesia  vel  Altari,  qnemadmo-  «  mnt,  pront  ipsis  libaerit  n 
n  dnm  stipendinm  confarentes  expostn-  (2)  Vide  fascicnlnm  6  vol.  6  pag.  295. 

»  lant,  per  S.  0.  Goncilii  praecipi  solet,  Adnotationes  ad  hanc   paragraphnm  a 

n  nt  palamin  Templo  tabella  ezponatnr,  bo:  me:  Petro  Avanzini  diligenter  eln- 

»  qnae  declaret^in  ea  Ecclesia  sen  Al-  cnbratas  reperies   in   editione   Jlaunali 

»  tari  infra  eertnm   tempns  sacra  qnae  Oommentarii  l)e  f^onstitutione  Afo$toli- 

vfieri  poternnt,  conficienda  esse :  qnae  eae  Sedi§  snb  Nota  34* 


6%  t$Uf>£R  ELEiEJiOSYlVrS  aiissiROf 

incultis  Catholica  Religio  affulgeat :  iidemque  ad  eam  ample- 
ctendam  alliciantur.  Gui  accedit  quod  Sacerdotes ,  qui  cete- 
brant,  minori  stipendio  contenti  sunt ,  totque  sacra  peragun- 
tur  quot  fideles  committunt. 

Ex  alia  parte  prae  oculis  habenda  esse  quae  tradit  S.  Al- 
phonsus  Ap.  Moral.  lib.  6.  Num.  322.  «  Sacerdotem  cele- 

>  brantem  non  aliter  acquirere  dominium  eleemosynae ,  nisi 

>  iuxta  voluntatem  dantis,  qui  non  solum  vult  ut  Missa  ce- 

>  lebretur,  sed  ut  celebretur  tali  stipendio  :  cum  enim  pia- 

>  guera  tradit  stipem  ,  ea  intentione  dat,  ut  uberiorem  fru- 
»  ctum   ex   Missa  celebranda    percipiat ;   sequitur ,  ut  qui  , 

>  tradito  minori  stipendio  ,  per  alium  celebrare  facit ,  peccet 

>  contra  iustitiam:  non  quia  defraudat  fructu  Missae  dantem 

>  eleemosynam ,  sed  quia  non  exequitur  dantis  intentionem , 

>  qui  vult ,  ut  illa  Missa  unde  percipit  fructura  tali  modo  ce- 

>  lebretur;  et  quia  huiusmodi  intentio  intrat  in  substantiam 
»  contractus  ,  ideo   si  Sacerdos  partera  stipendii   retinet ,  in- 

>  iuste  contra  dantis  voluntatem  retinet.  >  Quibus  aocedere, 
1.  Sacerdotes  celebrantes  ex  iis  esse  qui  Missas  celebrandas 
ordinarie  non  habent,  ac  nisi  diminutum  stipendiuin  recipe- 
rent  nihil  obtinerent:  quamobrem  praesumi  nequire  eos  libere 
ac  sponte  stipendii  partem  Monasterio  cedere:  2.  ob  Missarum 
celebrandarum  cumulum  ingentem,  nec  locum  neo  tempus  ab 
offerentibus  designatum  servari  posse :  3.  Missarum  coUectio- 
nem  multis  variisque  e  locis  privata  auotoritate  peractam ,  a 
citata  Constit.  Benedicti  XIV.  quae  incipit  <  Quanta  Cura  > 
solemniter  improbari ;  quia  deformitatem  quamdam  ac  turpi- 
tudinem  continet :  4.  hac  agendi  methodo  novum  quoddam 
negotiationis  genus  induci,  tum  ratione  personae  tum  ratio- 
nemaleriae  piaculo  obnoxiura:  5.  S.  Sedem  excommunicatione 
maiori  ipso  facto  incurrenda  mulctasse  Ecclesiasticos  vel  Mis- 
sionarios,  qui  in  locis  Missionura  sub  quovis  praetextu  cuicum- 
que  negotiationi  operam  navant  Urbanus  VIII.  in  Constit. 
Ex  debifOj  Clemens  IX.  in  Constit.  Sollicitudo  diei  17.  la- 
nuarii  1669. 

Ex  his  proponebat  petitam  in  Aiturum   facultatem  haud 
esso  concedendam. 


SDPER  ELERMOSVNIS   HISSARDM  657 

Quaestiones  attingens  de  Missarura  eleemosynis  in  libros  vol 
diaria  acquirenda  erogatis,  quae  amplectebantur  tum  Episcopum 
C.  tum  Administratorem  huius  Ephemeridis,  tum  Moderatorem 
Mediolanensis  Diarii  t  Le  Missioni  Caitoliche  >  eas  expende- 
bat  ex  parte  Sacerdotum  celebrantium ,  et  ex  parte  Modera- 
torum  vel  Administratorum  Bphemeridum.  Primis  censebat 
praesto  esse  dubium  Sextum  Sacrae  Congregationi  superiore 
anno  propositum  quod  habebat  €  An  iUioite  agant  ii  qui  pro 

>  Missis  celebratis  recipiunt  stipendii  loco  libros  vel  aiias  mer- 

>  ces  seclusa  quavis  negotiatione  vel  turpis  lucri  specie,  >  Re- 
sponsum  namque  fuit  huic  dubio  <  Negative.  >  Alios  pro  se 
habere  S.  Poenitentiariae  resolutionem  diei  6  Octobris  1862 
qua  dubium  «Moderator  cuiusdam  diarii   religiosi  a  S    Poe- 

>  nitentiaria  postulat ,  utrura  tuta  conscientia  suum  diarium 

>  dare  possit  Saoerdotibus  ea  conditione  ut  celebrent  nume- 

>  rum  Missarum  respondentium  pretio  quod   ab  aliis  pro  dia- 

>  rio  solvitur  ?  >  diraissum    est  per   responsionem   €  Affirma- 

>  tive  dummodo  Missae  celebrentur.  > 

Suam  vero  opinionem  pandens  ,  aiebat  huiusmodi  re- 
solutiones  in  abstracto  egregias ,  non  oranes  dirimere  dubita- 
tiones  quae  in  concreto  oriri  solent,  praesertira  pro  diariorum 
moderatoribus  vel  administratoribus.  Etenim  ex  parte  Sacer- 
dotura  celebrantium,  cum  quisque,  Missis  celebratis,  eleemosy- 
narum  dominus  fiat ,  easque  in  quos  voluerit  usus  erogare 
possit ;  indubium  esse  eos  licite  agere,  dumraodo  quaevis  ne- 
gotiationis  vel  turpis  lucri  species  seclusa  sit.  Hanc  conditio- 
nera  necessaidara  esse:  nara  si  Sacerdotes  celebrantes  pro  certo 
scirent  (certa  scientia  requiritiir  ;  quia  praesumptio  vel  sup- 
positio  simplex  haud  sufficerent  ad  complicitatera  constituen- 
dam)  a  diariorum  raoderatoribus  eleemosynarum  negotiationem 
fieri ,  et  ipsi  turpi  merciraonio  cooperarentur.  Et  revera  hci- 
tum  esse  libros,  cibaria  aliasque  merces  pro  eleemosynis  Mis- 
sarura  dare  et  aocipere,  communiter  tradi :  ac  praesertim  ex 
Reiff^enst.  lib.  5.  Dec.  tit.  3  §  10.  De  Simon.  N.  204  seq. 
Diaria  autem  optiraa  Sacerdotibus  raaximae  utilitatis  esse  in 
tanta  errorum  colluvie  quae  divina  et  humana  iura  in  nrae- 
sens  aadacissime  impetit. 


638  6UPER  ELEEMOSVNIS  MISSARII.H 

Rem  haud  similiter  procedere  pro  diariorum  moderatori- 
bus  vel  administratoribus.  Certum  namque  esse  eos  licite  age- 
re,  si  oflTerentes  oonsentiant  ut  per  sacerdotes  diariis  nomen 
daturos  celebratio  expleatur.  Sed  non  raro  accidere  ut  ad  eos 
perveniant  quoque  Missae  perpetuae,  et  quandoque  ex  dissi- 
tis  regionibus  :  quo  in  casu  nisi  fundatores  permiserint  quo- 
vis  ioco  et  tempore  eas  ceiebrari ,  de  celebratione  disponendi 
facultatem  non  habent,  non  enim  eleemosvnarum  sunt  domini. 
His  aecedere,  quod  ut  petentibus  satisfaciant,  ingentem  quando- 
que  eleemosynarum  aoervum  congerunt ;  et  hoc  improbat  Bene- 
dietus  XIV.  in  Constitutione  quae  incipit  Quanta  Cura.  Ete* 
nim  aliis  praetermissis  incominodis,  frequenter  accidere  ut  obli- 
gationibus  susceptis  intra  breve  tempus  satisfacere  impossibile 
fiat.  Quod  quidem  hreve  tempus  in  missis  manualibus  cuin 
S.  Alphonso  Morales  Theologi  ad  duos  menses  coarctare,  si 
agatur  de  singuHs  sacerdotibus  quibus  celebratio  commitli- 
tur:  si  de  Ecclesiis  vel  Sanctuariis  quae  aliis  Missarum  one* 
ribus  gravantur,  unum  mensem  non  egredi  ad  statutum  per 
S.  Congregationem  Concilii  die  17  lulii  1755  (1). 

His  hinc  inde  praenotatis  proposita  fuerunt  sequentia 

DuMa 

I.  An  et  quomodo  annuendum  sit  Episcopi  T.  precibus 
in  casu. 

II.  An  et  quomodo  annueadum  sit  Archiepiscopi  L.  pre- 
cibus  in  casu. 

III.  An  et  quomodo  conredenda  sit  Superiori  T.  provin' 
ciae  B.  sanatio  et  absolutio  quoad  praeteritum  pro  Missis 
tam  celebratis  quam  celebrandis  in  casu. 

(1)  S.  Congrcgationi  ConcUii  die  17  n  periores  regalares,  pro  conscientianiia, 

Inlii  ]755dnbinm  propositnm  fnit  a  Cnm  »  nt  inqniant,  qniete,  denno  qnaerant:- 

*f  in    declaratione    Undecimi    impressa  n  an  dictnm  modicum  tempns  celebrandi 

n  soper  decretis  de  celebratione  Missa-  »  Hissas  repntetnr   tempns   dnoram  v«^l 

n  ram  permittatnr  receptio  aUornm  ono-  n  trinm  mensinm  -  et  resolntio  prodiit: 

n  rnm   Missaram  celebrandaram ,  dam-  n  Modicam  tempas  intelUgi  infta  mea« 

^«fniotlu    infra   modicnm    tempns    pussit  n  sem.  n 
9  omnibns  satisfieri   hodie  nonnalU  sn- 


SUPER  RLEESIOSYNI?)   BliSSARUV  659 

IV.  An  et  quomodo  annuendum  sit  eiusdem  Superiuris 
precihus, 

V.  An  et  quomodo  sustineatur  Decretum  Episcopi  C. 
absolute  prohibens  Sacerdotihus  suae  Dioecesis  ne  lihros  vel 
diaria  religiosa  pro  Missis  celehrandis  vel  celehratis  reci- 
piant. 

VI.  An  et  quomodo  improbandi  sint  moderatores  vel 
administratores  diariorum  religiosorum ,  qui  Sacerdotibus 
Missas  celebrandas  committunt ,  retento  ex  earum  eleemo» 
synis  pretio  diariis  ipsis  respondente  in  casu. 

Et  quatenus  afSrmative. 

VII.  An  et  quomodo  concedenda  sit  sanatio  et  absolutio 
quoad  praeteritum  ^  et  facultas  quoad  futurum^  iis  religio- 
sarum  Ephem^ridum  moderatoribus  vel  administratoribus, 
qui  supplicem  ea  de  re  huic  S.  Congregationi  libellum  de- 
derunt  in  casu. 

Rbsolutio.  Sacra  Congregatio  Concilii  rebus  mature  per- 
pensis  respondit. 

Ad  I.  A/firmative :  commonefactis  oblatoribus  de  trans- 
latione ,  de  dilotione  celebralionis  MissaruYn,  ac  de  usu  ex- 
cedentis  eleem^synae  facto  verbo  cum  SSmo. 

Ad  11.  Affirm^tive  ad  decennium:  a  die  et  ad  formam 
praecedenfis  indulti  et  ad  mentem  €  Mens  est  quod  scriba- 
>  tur  Archiepiscopo  ut  elapso  decennio  moneantur  oblatores  » 
facto  verbo  cum  SSmo. 

Ad  IIL  Affirmative;  celebrata  una  Missa  cum  cantu,  ad» 
sistente  universa  communitate ;  facto  verho  cum  SSmo. 

Ad  IV.  Negalioe  nisi  agatur  de  Missis  sponle  oblatis , 
monitis  oblatorihus  ut  inprimo  duhio,  facto  verho  cum  SSmo. 

Ad  V.  Reformato  dubio  <  An  et  quomodo  respondendum 
sit  Episcopo  C.  in  casu>  Negative  in  omnihus  ad  utrwmque. 

A(i  VI.  Negative :  dummodo  nil  detrahatur  fundatorum 
vel  ohlatorum  voluntati  circa  stipendii  quantitatem,  locum, 
ac  tempus  celebmtionis  Missarum ,  exclusa  quacumque  stu- 
diosa  collectione  Missarum ,  et  docto  cui  de  iwe  de  sequula 
Missarum  celebratione ,  facto  verho  cum  SSmo. 


660  SUPER    ELEEMOSYMS   MISSARUM 

Ad  VII.  Provisum  in  praecedenti  :  et  attentis  peculiari' 
hus  circumstantiis  pro  gratia  dilntionis  celebrationis  ,  non 
ultra  tamen  sew  menses,faclo  verbo  cum  SSfko. 

Ex   HIS   COLUOBS. 

I.  Vetitam  esse  quamcumque  dispositionera  circa  pleerao- 
synas  Missarum  citra  oblatorum  raentem  susceptam. 

II.  Quoties  Tel  translatio  vel  diiatio  celebrationis  vel  par- 
tis  eleemosynae  taxam  excedentis  in  pios  usus  conversio  op- 
portuna  ac  utilis  videatur,  toties  oblatores  de  huiusraodi  com- 
mutationilms  esse  admonendos. 

III.  Eos  omnes  qui  proprio  marte  sed  bona  fide  secus  ege- 
rint,  absolutionem  quoad  praeteritum  ac  sanationera  petere 
debere. 

IV.  Ecclesiasiicos  viros,  quibus  sponte  a  fidelibus  Missa- 
rura  eleemosynae  traduntur,  quique  ad  bonos  libros  vel  dia- 
ria  religiosa  evulganda  intendunt,  quoties  Sacerdotibus  libros 
vel  diaria  quaerentibus  Missas  celebrandas  comraittunt  ac  sti- 
peiulii  loco  libros  vel  diaria  tradunt  eleemosynis  retentis,  illi- 
cite  non  agere. 

V.  Vicissim  Sacerdotibus  Missas  sibi  comraissas  celebran- 
tibus  licere  stipendii  ioco  libros  religiosos  ac  diaria  accepto 
habere. 

VI.  Ephemeridura  raoderatoribus  vel  adrainistratoribus  per- 
raitti  eanidem  agendi  rationem  sequi,  dumraodo  non  obsit  fun- 
datorum  vel  oblatorura  voluntas,  exclusa  qualibet  studiosa  Mis- 
sarura  collectione,  nec  non  docto  oui  de  iure  de  sequuta  Mis- 
sarum  celebratione. 

VII.  Celebrationis  dilationera  ultra  sex  raenses  nuraquam 
esse  protrahendara. 


—  661 

APPLICATIONIS  MISSAB 


Die  22  Maii    1875. 


D^canu^  Ecclesiae  Cafhedralis  0.  Snnr^fi^^^^imo  hnec  expo- 
suit  c  In  Ecclesia  Cathedrali  anno  Domini   1732  die  9  Men- 

>  sis  lunii  fundata  fuit  Missa  sic  dicta  -  Rorate  -  cum  cantu 
»  et  organo  per  Adventum  Domini  diebus  Dominicis,  festivis- 

>  que  exceptis.   >  Talis  autem  est  fundationis  tenor:   <  Nos 

>  Praepositus  Decanus,  Senior,  universique  Capitulares  Eccle- 

>  siae  Cathedralis  hoc  loco  testamur,  aflSrmamus,  noturaque 

>  esse  volumus  pro  nobis,  successoribusque  nostris  venerabi- 

>  lem  Dominum  Ditericum  Henricum  de  Nehem  ex  Gonder- 

>  mihlen,  Ecclesiae  Cathedralis  huius  loci  Canonicum  Senio- 

>  rem  800  Thaleros  ad  hunc  finem  legavisse,   ut  inde  pro- 

>  venientibus  usuris  annuis  in  Adventu  D.  N.  !.  C.   quovis 

>  tempore  matutino,  hora  septima,  diebus  tarnen  Dominicis, 

>  festivisque  exceptis,  sicut  usque  adhuc  factura  est,   Missa 

>  Rorate  sive  Adventus  cum  cantu  et  organo  in  nosfra  alta 

>  Boclesia  Cathedrali  peragafur,  et  b.  ra.  Georgium  Klecker 

>  Vicariura  iubilarium  praefatae  Ecclesiae  tenore  testamenti 

>  ab  eo  oonstituti  id  eflScere  intendisse,    ut  haec  devotio   in 

>  perpetuum  permaneat,  et  id  interire  non  posse:  nos  ad  hunc 

>  finem    cum   infra    conscriptis   exequutoribus   coraraeraorati 

>  Vicarii  Klecker  irrevocabiliter  condixisse  et  convenisse: 

>  I.  Nos  suscipiraus  pro  nobis,  successoribusque  nostris  cu- 

>  rare  ut  m  Adventu  D.  N.  I.  C.  praefato  tempore  raatutino 

>  hora  septiraa  in  honorem  lesu  Christi,  ejusque  Matris  Ma- 

>  riae  seraper  Virginis   cura  cantu  et   organo   celebretu:    et 
»  quae  ad  hoc  necessaria  sunt  coraparentur,  et  reddantui 

>  IL  VI.  Sequitur  delegatio  atque  assignatio  suramae  qua- 

>  draginta  thalerorum  per  singulos  annos ,   ex    qua    summa 

>  deductis  oneribus  pro  singulis  celebrationibus  huius  Missae 


662  APPLicAnoisis  missae 

»  stipeadium  ordinarium  (decem  grossi  borussici  pares  libellai: 

»  uai  ceat.  25)  ut  pro  Missa  privata  noa  cantata  raiaistratur. 

>  Jamvero  dubium   Capitulc   Cathedrali   ortum   est  aum 

>  haec  Missa  Rorjte  dicto   raodo   fundata   (jlebeat   applicari. 

>  Nam  alii  ex  antecessoribus  ob  sil)i  factam  traditioaem    de 

>  aoa  applicaado  boaa  fide  applicatioaem  omiseruat,  alii  ex 

>  tutiori  applicaveruot. 

>  Quare  ad  tolleadum  dubium  ,  ut  certa   Capitulo   0.   a 

>  S.  Sede  Apostolica  reddatur  seatentia,  humillime  Capituluui 

>  petit.> 

Acceptae  a  S.  C.  Coagregatioae  preces  ad  Episcopum 
remissae  suat  hoc  rescripto :  Episcopo  pro  informalione 
et  volo  auditis  Capitulo,  aliisque,  si  qui  sint,  interesse  ha- 
bentibus. 

laformatio  autem  ab  Bpiscopo  data  his  verbis  expressa 
fuit:  €  Aate  restitutioaem  huius  Capituli  peae  siaguli  quibus 

>  oflScium,  de  quo  agitur,  iacumbebat,  Missara  Rorate  appli- 

>  cavisse  videatur,  sicut  et  ego  ipse  eam  per  28  aaaos  ap- 

>  plicavi;  accuratam  autem  fuadatioais  aotitiam  aoa,habui$se 

>  videatur.  Ast  re  auac  diligeatius  perpeasa   fuadatio   aaao 

>  1732  facta  aihil  aliud   iateadisse    videtur  aisi    ut   Missa , 

>  quae  jam  aatea  ia  usu  erat  solemnifer  cum  cantu  et  or- 

>  gano  fieret  et  ia  huac  taatuin  finem  celebraati  pro  majo- 

>  ri  opera  10  grossos,  qui  pro  solemai  Missa  cum  applicatioae 

>  aoa  suflBcereat  coastituisse.  Itaque  et  ego  auac  puto  a  fua- 

>  datioae  dictae  Missae  applicatioaem  aoa  postulari. 

>  Num  autem  Missa  quae  iam  aatea  sine  cantu  celebrabatur, 

>  vel  ob  quamdain  fuadatioaem  vel  ex  officio  forte  iam    ap- 

>  plicaada  fuerit,  de  hoc  seateatiam  proferre  aoa  audeo.  > 

Habita  hac  respoasioae  S.  C.  iterum  rescripsit:   €  Eidem 

>  Episcopo ,  qui  adhibitis  ulterior-ibus  diligeutiis   referat    aa 

>  Missa  de  qua  ia  precibus  aate  fuadatioaem  auai  1732  ex 
»  aliquo  titulo  applicari  debuerit,  ac  traasmittat,  quateaus  ex- 

>  teat,  particulas  tum  testameati  Georgei  Klerker,  tum   te- 

>  stameati  Diterici  Heurici  Nehem  ex   Goadhermihlea ,   quo 

>  legati  fueruat  800  thaleri.  > 


APPLICATIONIS   MISSAE  663 

Adainussim  retulit  Episcopus  <  testamentum  Diterici  Hen- 

>  rici  de  Nehem  multimouis  indagatum  non  potuisse  inveniri.» 
Quare  oinnino  nescio  quid  iuxta  testamentum  de  Nehem  in 
re,  de  qua  agitur,  decernendum,  vel  supponendum  sit.  Caete- 
rum  €  Vioarium  Klezker   in  sua  dispositione  nihil  aliud  in- 

>  tendisse  videri  nisi  ut  fundatio  Nehem  scil.  Missa  Rorale 

>  iam  tunc  muisicaliter  celebranda  et  reapse  musicaliter  ce- 

>  iebrata  cum  suo  fundamento  (800  Thr.)  melius  et  optime 

>  elocando  in  perpetuum  salvaretur,  et  inde  quotannis  40  thr. 

>  provenirent,  et  in  hac  re  prius  mihi  minus  cl  <ra  quodam- 

>  modo  rae  corrigam  oportet.  Celebrans  pro   quaiibet   Missa 

>  (cantata)  nonnisi  10  grossos  (lib.  1  |)  ex  fructibus  legati 

>  percipit.  Residuum  Organistae  (huic  soli  20  |  thal.),  cu- 

>  stodibus,  Emonitori,  iuvenibus  et  Choralibus  attribuitur. 
»  Cur  celebrans  nonnisi  illud  minimum  percipiat,  non  potui 

>  comperire.  Portasse  res  ita  ordinata  est,  ut  Organistae  re- 

>  ditus  valde  modicus  aliquo  modo  augeretur.  > 

Hisce  acceptis  literis,  die  9  Januarii  1875  decretum  edi- 
tum  fuit  €   Per  Summaria  precum.  > 

Dubium,  imo  obscurum  apparet,  utrum  applicationis  onus 
a  fundatore  fuerit  impositum  veluti  ex  tenore  fundationis  erui- 
tur.  Quamobrem  ad  tramites  iuris  tum  civiiis,  tum  canonici 
contra  fundatorem  interpretatio  facienda  videretur.  Ita  leco  45 
ff.  de  reguL  iuris  <  ibi  >  Contra  eum ,  qui  legem  dicere 
pofuit  apertius  est  interpretatio  facienda.  > 

Idque  eo  vel  fortius  praesumendum  foret,  quia  fundator 
illud  oneris  in  themate  adiecit,  ut  quovis  tempore  matutino 
hora  septima  Missa  celebraretur.  Porro  S.  Congregatio  passim 
docuit  applicationem  baud  fuisse  demandatam,  quando  Missa 
fundata  fuit  cum  onere  celebrationis  in  Ecclesia,  et  hora  de- 
terminata.  Ita  m  Collen,  appHcationis  Sacrificii  17  Dcemn 
bris  1679  lih,  40  decret.  In  Frir.aseinen.  npplirattonis  Sa- 
crificii  18  lulii^  et  8  AugusH  1711  lib.  derret.  fol.  332. 


661  AI»rM'ATr:M      Mr^^SAE 

et  foL  359.  Et  taudem  in  Mantuana  applicationis  Sncrificii 
19  Novemb.  1718. 

Neque  difficoltatem  facessit,  quod  Rmus  Episcopus  retule- 
rit  ant6  restitutionem  Capituli  singulos,  quibus  hoc  officium 
incumbebat  Missam  applicavisse;  subdit  enim  inde ,  quod  re 
diligentius  perpensa  putat  applicationem  a  fundatione  non  po- 
stulari. 

Praeterea  si  animadvertatur  tenuitas  retributionia ,  pro 
dicto  Sacrificio  solemniter  peragendo  cum  cantu,  applicationis 
onus  haud  impositum  fuisse  dici  posset.  Ait  enim  Episcojms 
10  grossos  pro  solemni  Missa  cum  applicatione  non  sufficet-e. 

Verumtamen  altera  ex  parte  haec  animadverti  posse  vi- 
deniur.  Monet  lex  114  de  regulis  iuris  c  In  obscuris  inspici 
solet,  quod  verosimilius  est,  aut  quod  plerumqne  fieri  solet. 
Cui  concinit  ius  canonum  cap.  45.  de  reguL  iuris.  Porro 
verosimilius  est  eum,  qui  Missam  fundavit  et  onus  celebrandi 
Missam  imposuit,  voluisse  eamdem  sibi  applicari.  Huiusce 
regulae  iustitiam,  et  aequitatem  amplexa  est  S.  C.  Congrega- 
lio  ceu  refert  Bened.  XIV  de  Sacrif.  Missae  Hb.  3  cap,  9. 
num.  2. 

Cum  itaque  in  themate  Missae  celebratio  demandata  fuis^^e 
videatur ,  ceu  tenor  fundationis  innuit,  sponte  veluti  sua  fluit 
et  onus  applicationis  adiecturn  fuisse,  Eo  vel  magis  quod  pra- 
xis  aut  constans  aut  saltem  fere  constans  eorum  qui  Missam 
in  quaestione  celebrarunt  huic  sententiae  suffragari  videtur. 
Siquidem  0.  Episcopus  a  S.  C.  C.  interrogatus  respondit  sub 
die  9  lul.  1874.  <  Ante  restitutionem  huius  Capituli  pene 
singuli,  quibus  officium,  de  quo  agitur  incumbebat  Missam 
<  Rorate  >  applicavisse  videntur,  sicut  et  ego  ipse  eam  per 
viginti  octo  annos  applicavi.  »  Quamobrem  ex  accurata  isto- 
rum  consideratione  descendit  tum  praesumptionis  principium 
rei  dubiae  in  praesenti  quaestione,  tum  etiam  praxim  diutur- 
nam  eorum  quorum  interest  suadere  obligationem  applicatio- 
nis  in  casu.  Roganti  autem  Sac.  Congregationi  Episcopum 
ipsum  ut  proferret  documenta  authentica  fundationis  istius 
Missae,  si  quidem  ex  iis  aliquod  argumentum  de.>umi  posset 


iMLiCATiofifs  iiissAi  665 

ad  vina  praesumptionis  et  facti  contrarii  informandam,  reposi- 
tum  est  -  testamentum  Diderici  Henrici  de  Nehem^^^multimo- 
dis  esse  indagatum,  ast  non  potuisse  inveniri.  Quare  omnino 
nescio  quid  iuxta  testamentum  de  Nehem  in  re  de  qua  agi- 
tur,  deoernendum  vel  supponendum  sit. 

Si  itaque  non  adsunt  documenta  certa  ad  rem  defermi- 
nandam  standum  est  regulae  generali  S.  Cong.  ex  quaintel- 
ligitur  appositum  onus  applicandi  Missam  animae  itistitutoris 
seu  Fundatoris.  Siquidem  -  verisimilius  est  eum  qui  onus  ce- 
lebrandi  Missam  imposuerit  voluisse  etiam  eamdem  sibi  ap- 
plicari, 

Nec  difficultatem  facit  tenuitas  stipendii  additi  per  illam 
fundationem,  quod  sufficere  non  videtur  pro  applicatione  simul 
et  maiori  incommodo  quod  exurgit  ex  solemniori  ritu  Missae 
cantatae.  Quandoquidem  dici  posset  curnam  nunc  fantum  hu- 
iusmodi  difficultas  apparuit  quum  antea  pene  singuli  missam 
hanc  applicavisse  videntur,  et  ego  ipse  (Episcopus  actualis 
refert)  eam  per  XXVIII  annos  applicavi  ?  -  Praeterea  adcli 
potest  quod  si  opus  fuerit,  non  videtur  difficile  procedi  posse 
ad  aliquod  stipendii  huius  augmentum  quum  soli  organistae 
ex  hac  fundatione  reserventur  viginti  thaleri  cum  dimidio , 
et  Sacerdoti  celebranti  nonnisi  decem  grossi  (lib.  1  "(J  per- 
solvuntur,  unus  autem  thalerus  quadraginta  grossibus  aequi- 
valet.  Et  hoc  eo  magis  quod  Episcopus  testatur  :  Cur  cele- 
brans  nonnisi  illud  minimum  percipiat  non  potui  comperire.  -- 
Quare  concludi  posse  videtur  quod  applicationis  onus  perse- 
verare  omnino  debet  et  Episcopus  provideat ,  quatenus  opus 
sit,  augmento  stipendii  celebrantis,  ex  ipsis  redditibus  funda- 
tionis  in  quaestione.  Quod  si  quando  aliquis  applicationem 
omisit,  uti  Episcopus  innuere  satis  aperte  videtur ,  idemque 
in  vivis  adhuc  versetur,  praescribenda  ipsi  ratio  videretur  ut 
defectui  admisso  satisfaciat. 

riisce  breviter  expositis  sequentia  proposita  fuere  diri- 
menda 


666  iFPilCATIOfflS  Utssit 

L  An  applicanda  $it  mtssa  in  casu. 
Et  quatenus  affirmative. 

Jl.  An  el  quomodo  providendum  praeteritis  omissionihus 
in  casu. 

Resolutio.  S.  G.  Oongregatio  die  22  Maii,  causa  cognita, 
respondere  censuit: 

Ad  1 .  Afflrmative. 

Ad  2.  Afflrmative  pro^gratia  absolutionis  condonationis  etc. 
supplendo  etc.  facto  verbo  cum  SSmo. 

Ex   QUIBUS  GOLUOBS 

I.  Sacrificium  Missae  esse  regulariter  applicandum  pro 
fundatore;  quamvis  in  instrumento  fundationis  vel  institutionis 
oneris  Missae  in  quadam  Ecclesia  simpliciter  iussum  fuent 
missam  esse  celebrandam. 

II.  Proindeque  non  sufficere  solam  praesentiam  ad  implen- 
dum  celebrandi  onus  dum  verbum  celebrare  communiter  ac- 
cipi  soleat  ad  significandum  onus  applicationis  Missae  pera- 
gendae  favore  pii  fundatoris,  non  obstanle  quacumque  obser- 
vantia  in  contrarium. 

III.  Ex  utroque  iure,  araico  foedere,  innui  in  obscuris  in- 
spiciendum  esse  quod  verisimilius  sit,  aut  quod  plerumque 
fleri  solet;  ast  nil  verisimilius  eum  ,  qui  onus  imposuit  cele- 
brandi  Missafu,  voluisse  etiam  sibi  applicari  eius  fructom. 

IV.  Excipiendum  tamen  esse  ex  DD.  casum  quo  aliud 
praeseferat  voluntas  fundatoris  vel  expressa  vel  ex  urgentibus 
coniecturis  elicita;  ut  puta  si  ille  demandaverit  celebrationein 
in  commodum  populi,  vel  monialium,  vel  confraternitatis  ali- 
cuius. 

V.  In  themate  praxim  constantem  aut  saltem  fere  con- 
stantem  eorum  qui  Missam  perlitarunt  talem  fuisse  constare, 
ut  onus  applicandi  Missam  pro  suo  fundatore  pro  liquido  ba- 
beretur. 


MATRIMONn 


Die  22  Maii  1875. 

Ad  Sacram  Congregationeni  EB.  Cardinalium  S.  C.  Trir 
dentini  harailiter  accedit  Pranciscus ,  presbyter  saecularis 
Dioecesis  0.  in  Brasilia ,  eiusdem  Dioecesis  Secretarius,  eius 
oraculum  rogaturus  circn  sequentem  casuni: 

€  loannes  et  Theresia  inierunt  sponsalia  de  futuro;  et  per- 

>  actis  proclamationibus  iuxta  Tridentinum  ,  nuUum  reperitur 
»  inipediraentum;  sed  in  pervigilio  celebrationis  matriraonii  de 

>  praesenti  Antonia  impedit  coram  Parocho  loannis  illud  mar 

>  trimonium,  eoquod  ipse  loannes  Antoniam  cpgnoverat  sub 

>  promisso  matriraonii  inenndi. 

>  Parochus  T.  scripturam  facit  coram  testibus  de  impe- 

>  dimento  ab  Antonia  proposito;  quam  scripturam  ad  curiam 

>  Episcopalem  mittit,  prout  iubetur  in  Constitutionibus  Dioe^ 

>  cesanis. 

>  loannes  et  Theresia,  cognito  impedimento,  novas  peragunt 

>  proolamationes ,  utentes  aliis  nominibus,  et  iterum  siue  im* 

>  pedimento  inveniuntur.  Tunc  obtenta  parochi  licentia,  se  si- 

>  stuot  ooram  TertuUiano  Sacerdote,  qui  inspecta  parocbi  de- 

>  legatione  in  scriptis ,  matriaionio   assistit.    Postea  loamie^ 

>  et  Theresia  palam.  faciunt  se  esse  illos  nubentes  ab  Antojiiiia 

>  impeditos  matrimonium  celebrandi,  et  rem  totam  detegunt 

>  de  mutatione  nominum  ;  contraxerunt  enim  mutatis  npmi' 

>  nibus  et  cognominibiis. 

>  Parochiis  T.  i^e  detecta  ,  quaerit  a  Curia  Episcopali  aij 

>  validum  vel  nnUum  sit  eiusmodi  matrimonium  :  allegans  so 

>  minime  licentiam  daturum    TertuUiano  ad  assistendum/dir 

>  ciuiu  connubium,  si  novisset  mutationem  nominum  contra- 

>  hentium,  maximecumaconstitutionibus  Dioecesanis  prohibea- 
»  tur  Parochus  celebrare  matrimonium  suprum  parochianorum, 

>  si  impedimentura    orialur  et  ad  Curiara  episcopalera  fuerit 


66i  iAtmMi^rf  ^ 

>  deliitun;,  nisi  ab  Episcopo  vel  eius  Vicario  Generali  facul* 

>  tatem  specialem  recipiat  matrimonio  assistendi,  non  obstan- 

>  te  impedimento.  Qnapropter  in  casu  nostro  parochus  matri- 

>  monium    nuUum    arguit  ob  impedimentum    clandestinitatis 

>  propter  defectum  suae  licentiae. 

>  Orator  vero  a  S.  Congregatione   Concilii  humiliter  po- 

>  stulavit  utrum  matrimonium  sic  contractum  validum  sit  nec 

>  ne  ?  >  Hoc  habito  libello,  rescriptum  fuit:  <  Eidem  Ordinario 

>  qui  exprimat  nomen  et  cognomen    Parochi ,  et  eorum  qui 

>  matrimonium  contrahere  ausi  sunt  sub  falso  nomine;  trans* 

>  mittat  delegationem  a  Parocho  peractam ,  nec  non  dioece- 

>  sanas  constitutiones  ad  rem  facientes  ;  referat  quomodo  pa* 

>  rocho  mentiri  nomen  et  fucum   fieri   potuerit  ab  iis ,  qui 

>  iam  eodem  parocho  innotescere  debuerant  occasione  praece- 

>  dentium  denunc]ationum.> 

Obtemperans  Episcopus  S.  C.  Concilii  mandatis  haec  re- 
tulit :  <  Mihi  periucundum  est,  ea  qua  par  est  diligentia  satis- 

>  facere    votis  EB.    Patrum  S.  C.  Tridentini  interpretum , 

>  Ordinario  huius  Dioecesis  0.  relatis  in  tuislitteris  datis  sub 

>  die  25  Decembris  anni  elapsi,  de  consultatione  eidem  S.  Con- 

>  gregationi   facta    a    presbytero  Praiicisco   M.  de  cuiusdam 

>  matrimonii  validitate.  Postulationibus  tuis  praesto  sum.  No- 

>  mina  et  cognomina   coniugum  habeto.   loannes  Javares  da 

>  Silva  et  Prancisco   daa  Thagas ,  ille   exortus  l^itimo  ma- 

>  trimonio  loseph  da  Silva  Javares   et  Florentia  de  Virgini- 

>  bus ;  haec  a  losepho  PeHce  Barboza,  et  Ludovica  de  Fran^a 

>  legitime  oriunda. 

>  Factis  denunciationibus  cum  hisce  nominibus  coniugum 

>  et  eorum  progenitorum,  Ludovicus  de  Franca  Duarte  im- 

>  pedimentnm  posuit  coram  Parocho,  scilicet  aUegabat  loan- 

>  nem  Javares  da  Silva  deflorasse  suam  filiam  Signorinam  de 

>  Franga  Duarte ;  parochus  vero,  accepto  impedimento  a  Lu- 

>  dovico  imposito ,  in  scriptis  mittit  ad  Curiam  Episcopalem, 

>  iuxta  praescriptiones  Dioecesanas.   Interim  iidem   ooniuges 

>  novam  denuntiationem  per  alium  Parocho  pervenire  faciunt, 
;►  mutatis  nominibus  supra  relatis.   Parochus  autem,  accepta 


»  deauatiatione  sibi  relata  a  quodam  (jundisalvo  Vieira,  sene 

>  parochiano  suo,  probo  et  de  quo  nuila  erat  suspicio,  peractis 
»  proclamationibus ,  sub  petitione  ipsius  Gundisalvi  nomine 
»  coniugum ,  facultatera  facit  Sacerdoti  Tertulliano  losephos 
»  dos  Santos  Patury  assistendi  eiusmodi  matrimonio. 

>  Non  abs  re  erit  hic  adnotare  paroecias  huius  Dioecesis 

>  0.  esse  fere  omnes  nimis  extensas ,  et  Sacerdotes  vix  unus 
»  vel  alter,  praeter  Parochum  reperiri,  possunt  in  una  paroe- 

>  cia,  unde  fit  ut  Parochiaai  multa  quaerant  a  proprio  Pa- 

>  rocho  per  alium  propter  distantiam  locorum;  paroecia  vero, 

>  de  qua  agitur,  habet  quindecim  vel  viginti  leucas  in  exten- 

>  sione ,  et  est  una  ex  minoribus.    Causa   fallaciae  ex  parte 

>  parochi  T.  fuit  sua  bona  fides ,  probitas  et  bona  aestima- 

>  tio  Gundisalvi  ;  neque  ipse  cogitabat  de  laqueo  sibi  posito 

>  a  coniugibus. 

>  Exponendo  casum  sic  scribit  parochus  T.  Puto  Tertul- 

>  lianum  non   potuisse  matrimonio   praedicto  assistere ,  quia 

>  tantum  facultatem  ipsi  feci  ad  matrimonium  coniugum  no- 

>  minatorum  in  denuntiatione ,  non  vero  illorum  quorum  ma- 

>  trimonium  impeditum  fuerat.  Ita  parochus  T. 

>  Mitto  etiam  ad  S.  Congregationeia  versiones  ex  idiomate 

>  lusitano,  tum  secundae  denuntiationis  coniugum,  in  qua  re- 

>  periuntur  nomina  differentia,  tum  facultatis  concessae  Ter- 

>  tulliano  Sacerdoti ,  et    praescriptionuai   Dioecesanarum    ad 

>  rem  facientium  ;  quae  omnia  cum  originali  concordant,  > 

Animadversiones  ex  oppicio. 

Ea  quae  favore  validitatis  matrimonii 
huiusmodi  prostant. 

Nemini  videtur  ambigere  licebit  huiusmodi  matrlmonium 
validum  fuisse.  Indubium  enim  est,  quod  si  omnia  essentialia 
concurrant  ad  aliquem  constituendum  contractum ,  renuncian- 
dus  sit  validus  contractus  iste.  Atqui  in  matrimonio,  de  quo 
agitur,  essentialia  interfuerunt  ad  illud  conttahendum  ,  hino 

Acta^  Tom.  VIII,  faae.  XOV.  «i 


670  Mknmmt 

de  eius  validitafe  dubitare  hauil  concedunt  leges  rectaque  fo- 
tio.  Intercessisse  in  theniate  essentialia  videtur  esse  in  pro- 
patulo  ;  siquidein  adfuit  consensus  utriusque  contrahentis  ex- 
terius  expressus ,  adfuit  et  solemnitas  praesentiae  Sacerdotis 
de  parochi  licentia  ad  tramites  Sacrosancti  Concilii  Triden- 
tini  Sess.  24  cap.  1  nulla  atque  irrita  decementis  matri- 
raonia,  quae  aliter  contraherentur,  quam  praesente  parocho^ 
vel  alio  Sacerdote  >  de  ipsixis  parochi  seu  de  Ordinarii  li- 
centia  j  et  duobtts  vel  tribus  testibus.  Cum  itaque  essentialia 
in  casu  adfuerint,  valor  raatrimonii  in  aprico  versari  videtur. 

Neque  obesse ,  observatum  fuit ,  matriraoniura  eiusniodi 
celebratum  fuisse  de  parochi  licentia ,  quando  iam  impedi- 
mentum  inter  contrahentes  denunciatum  fuerat,  idque  a  lege 
dioecesana  stricte  prohiberi.  Praeter  enim  quam  quod  vetitum 
id  non  est  a  lege  dioecesana  sub  poena  nullitatis ,  perpen- 
dendum  occurreret  validitatem  huiusce  matrimonii  in  discri- 
men  rainime  adduci  etiamsi  sub  dicta  poena  interdictum  a  lege 
dioecesana  fuisset.  Scitum  siquidem  est  in  Episcopi  potestate 
non  esse  novum  statuere  impedimentum  dirimens,  sed  soUus 
esse  Romani  Pontificis,  uti  pluribus  demonstrat  Sanchez  de 
Matr.  lib.  7  disp.  1  n.  9  et  Pontius  lib.  6  de  matr.  cap.  I 
n.  12.  Quocirca  S.  Congregatio  validum  declaravit  raatri- 
raoniura  celebratura  coram  parocho ,  cui  ab  Rpiscopo  fuerat 
generatim  interdictum  ne  raatriraoniis  adsisteret.  Ita  apud 
Sanchez  et  Benedictum  XIV.  de  Synod.  Dioec.  lib.  13  cap.  23. 

Pariter  haud  interesse  contrahentes  dolo  celebravisse  nu- 
ptias ,  sub  fictis  nominibus  ;  cum  dolus  eiusmodi  adhibitus 
fuisse  videri  possit ,  non  ad  ineundum  raatrimonii  contractum, 
sed  ad  publicationes  peragendas.  Denegari  enim  nulliraode  pos- 
se,  contrahentes  valuisse  coram  parocho  sistere,  matrimoniura- 
que  inire  absque  proclamationibus.  Ex  eo  qupd  ergo  id  fa- 
cere  noluerint,  argui  posse  videtur  eiusmodi  malitiam  et  dolum 
adhibuisse  tantum  ad  publicationes  peragendas  ;  pro^udeque 
dolum  haud  affecisse  directe  matrimonium,  Attamen  dato  et 
nou  concesso  ,  directe  affecisse  matrimonium,  nilexhocerui 
poss£i  ad  eius  validitatem  infringendam,  quqmnotum  sit  ma- 


{rinionium  validum  esse,  quamvis  parochiis  per  dolum  et  frau- 
dem  adducatur ,  dummodo  omnia  intelligat.  Ita  Giribaldus 
tract.  X.  de  Sacramenlo  matrimonii  cap.  7  de  consensu  clan- 
deatino  n.  102.  Cardinal.  de  Luca  de  matrimonio  discur.  6 
n.  4.  Nihil  officere  in  themate  potuisse  nominum  falsitatem, 
qua  contrahentes  usi  sunt ,  vel  ex  eo  coUigere  cuique  fas  esse 
quod  neque  SS.  Canones ,  neque  Concilium  Tridentinum  re- 
quirant  in  licentia  specificationem  nominum  contrahentium  , 
sed  tantum  quod  matrimonia  fiant  coram  proprio  parocho,  seu 
alio  Sacerdote  de  eiusdem  Parochi  licentia.  Et  proinde  suffi- 
cerc  simplicem  licentiam  assistendi  matrimoniis  in  genere  non 
solum  quia  cum  Concilium  corrigat  ius  antiquum',  non  debet 
extendi  ut  exigat  huiusmodi  nominum  specificationem ,  ut  in 
simili  ratiocinatur  Sanchez  disp.  35  n.  7  et  10:  verum  etiam 
quia  persona  parochi  non  requiritur  ad  hoc  ut  praestet  con- 
sensum,  sed  dumtaxat  praesentiam  ad  effectum  ut  matrimo- 
nium  innotescat  Ecclesiae,  idem  Sanchez  de  Matrim.  disp.  39 
suh  num.  1 ,  3  Rot.  in  recent.  124  n.  124  n.  16  vers. 
demiim  et  n.  17  part.  7 ;  et  in  Neapolitona  matrim^onii 
13  Martii  1651  §  nec  proinde  coram  bo.  mem.  Card.  Cor" 
rado.  Et  re  sane  vera.  Finem  dispositionis  S.  Concilii  illum 
profecto  fuisse ,  ut  matrimonium  contraheretur  publice  in  fa- 
ciem  Ecclesiae  coram  unius  contrahentium  parocho ,  et  duo- 
bus  testibus,  vel  coram  altero  presbytero  de  ipsius  parochi 
vel  Ordinarii  licentia.  Itaque  cum  huiusmodi  finem  forma  con- 
ciliaris  habuerit,  curandae  minime  esse  videntur  subtilitates 
circa  modum.  Et  ideo  magis  ,  quod  error  in  nomine  non  vi- 
tiat  actum  ad  monitum  legis  Si  in  nomine  Cod.  de  testamen. 
Difficultatera  'haud  facere  videtur  si  hic  subsumeretur  li- 
centiam  a  Parocho  datam  nuUius  fuisse  efficaciae,  eoquod  Pa- 
rochus  eam  ob  oausam  dedit,  quia  putavit  contrahentes  illos 
fuisse ,  quorum  nomina  in  publicationibus  scripta  reperieban- 
tur ,  alias  non  concessurus ;  difficultas  enim  eiusmodi  evane- 
scere  facile  videtur  1.  si  paulisper  advertatur  parochum  pure 
ac  simpliciter  illam  concessisse  licentiam,  ideoque  Sacerdotem 
valide  matrimonio  adstitisse  :  2.  si  perpendatur,  quod  causa 


672  UiniiioMi 

seu  ratio  illa  a  parocho  post  initas  nuptias  indigitata,  se  »ci- 
licet  non  concessurum  licentiani  si  scivisset  contrahentes  ficta 
noniina  adsumpsisse ,  non  est  finalis  sed  irnpulsiva,  qua  ces- 
sante  non  cessat  dispositio ,  ut  cura  multis  tradit  Tiraquel. 
tract.  cessante  causa  limit.  1"  a  n.  1.  usque  ad  10.  Igitur 
uti  matrimoniura  validura  fuisset  si  contrahentes  iUi  coram 
ipso  parocho  matrimoniura  celebrassent  utut  falsis  nominibus 
et  cognominibus  usi,  ifa  et  validura  censendura  esse  videtar , 
si  coram  eius  repraesentante  contractura  fuit.  His  positis  ergo 
haud  videtur  arabigi  posse  de  coniugii  validitate. 

Ea  QUAE  CONTRA  VALIDITATEM  HUIUSMODI  MATRDtfONn  PACIUNT. 

Ex  altera  vero  parte  visum  est  animadverti  posse ,  per  sa- 
crosanctam  Tridentinara  Synodura  sancitum  fuisse  Sess.  24 
cap,  1  de  reformai.  nuUa  atque  irrita  ea  esse  matriraonia, 
quae  aliter  contrahuntur.  quam  praesente  parocho^  vel  alio 
Socerdote  de  ipsius  parochi  seu  Ordinarii  licentia.  Matri- 
nionium,  de  quo  res  est ,  contractura  fuisse  constare  sine  pa- 
rochi  licentia  ;  ideoque  eius  nullitatera  manifesto  erumpere , 
qensendum  est.  Neque  oggeri  posse  licentiam  a  parocho  da- 
tam  fuisse  in  scripto  ;  siquidem  huiusmodi  licentiam  etsi  in 
scripto  traditara  nullius  raomenti  fuisse  apparere  ex  eo  quod 
ex  errore  data  fuerit.  Certe  ideo  parochura  sacerdoti  licen- 
tiam  dedisse  pro  contrahendo  raatrimonio ,  quia  putavit  con- 
trahentes  illos  revera  esse ,  quorum  nomina  et  cognomina 
in  publicationibus  scripta  legebantur  ;  neque  profecto  dedisse, 
uti  ex  actis  apparet ,  si  notum  ei  fuisset  eontrahentes  illos 
esse,  pro  quibus  irapediraentura  detectura  fuerat.  Hinc  ex  er- 
rore  proyenisse  si  parochus  consenserit  licentiam  praebendo 
Sacerdoti  ut  raatrimoniura  celebraret.  Atqui  consensus  ex  er- 
rore  praestitus  nullius  esse  roboris  et  eflScaciae  monet  lex  siper 
erroremff.  de  iurisdict.  omn.  iudic.  <ibi  »  Nec  enimferendus 
cst.,  qui  dicat  consensisse  eos  in  praesidem,  cum  ut  lulianus 
scribit  ^  non  consentiant  qui  errant.  Quid  enim  tam  con- 
trarium  conse?isui ,  quam  error?  Ergo  cura  licentia  a  paro- 


IIIATRI.UOiNlf  675 

cho  data  nuUa  fuerit ,  utpote  ex  errore  provenieas ,  sponte 
veluti  sua  fluere  nuUius  illam  fuisse  moraenti,  et  idem  fuisse 
ac  si  data  non  esset.  "^^ 

Veritatem  eiusmodi  magis  magisque  elucescere  deprehen- 
ditur,  si  paulisper  animadvertatur  ad  intelligentiam  atque  de- 
legationis  naturam.  Delegationem  enim  esse  actum  volunta-* 
tis ,  qua  alicui  tribuitur  potestas  ac  iurisdictio  ;  hinc  nullo 
modo  fieri  posse,  ut  huiusmodi  potestas  transferatur  sine  vo- 
luntate  delegantis  ;  nequo  concessa  sub  nomine  illius  personae 
ad  diversam  personam  extendi  valet  eo  quod  delegatio  stricti 
iuris  sit,  ac  strictissime  sit  interpretanda.  Ad  rem  Cardinal. 
de  Luca  de  matrimonio  discurs,  /.  num.  7  €  ibi  »  Cum  de- 
Jegatio  dicatur  actus  voluntatis^  per  quam  delegans  Iribuat 
primto  illam  potestatem  seu  iurisdictionem,  quam  non  ha- 
bebatj  hinc  proinde  impossibile  ests  ut  illa  adesse  possit  sine 
voluntate  delegantis  eoo  generali  axiomate,  ut  actus  volun- 
tatis  trahi  non  possint  ultra  id  y  quod  voluntos  est ;  et  c/a- 
rius  ex  peculiari  natura  delegationis  ^  quae  est  stricti  iuris^ 
ac  strictissim^  ad  limites  verborum  intelligenda  j  ideoque 
concessa  ad  unam  causam,  seu  ad  unum  actum  trahi  non 
potest  ad  ali^cm ,  sive  sub  nomine  unius  personae^  pro  di- 
versa  persona  suffragari  non  potest ,  ut  ultra  generalia  , 
quae  in  iudicialibus  commissionibus  vel  delegationibus  ha^ 
benfur  in  sua  sede  sub  tit.  de  iudicib.  in  his  specialibus 
terminis  habetur  apud  Dunoz.  disc.  451. 

His  attentis  evanescere  delegationem  videtur,  quandoqui- 
dem  in  facto  est  parochum  facultatem  concessisse  Sacerdoti 
ut  matrimonio  adsisteret  illorum,  qui  in  denunciatione  noroi- 
nati  erant,  non  vero  eorum  quorum  matrimonium  impeditum 
fuerat.  Ideoque  concludi  posse  videtur  matrimonium  in  casu 
nullum  atque  irritum  renunciandum  esse  utpote  clandestine 
contractum.  Idque  praeterea  ex  eo  confirmari  videtur,  quod 
falsitas  contigit  drca  causam  finalem ;  nam  parochus  ea  ra- 
tione  cessante,  nullo  modo  concessurus  erat  licentiam;  finalis 
autem  causa  dicitur ,  quae  ita  movet  disponentem  ,  ut  alias 
non  esset  dispositurus ,  ceu  sentit  BartoL  lib.  2  §.  final.  1 


674  UATRIMONII 

fin.  ff.  de  donnt,  et  docent  communiter  Doctores  ac  S.  Rota 
passim.  Falsitatem  vero  circa  finalera  causam  dispositionis 
ipsam  vitiare,  late  tradit,  cum  aliis  multis,  Tiraquel.  tract. 
cessante  causa  limit.  P  a  num.  l  usque  ad  10.  Haud  obli- 
visci  tandem  fas  est,  illain  dispensationem,  quae  concessa  fue- 
rit  ex  causa  falsa,  subreptitiam  ac  nullam  esse  tradi  per  caj). 
Quia  de  consanguin.  et  a  DD.  ibi  notari.  Atqui  licentia  in 
casu  est  quaedam  dispensatio ,  et  concessa  fuit  ex  falsa  cau- 
sa  :  ergo  eam  nullam  esse  sponte  fluit.  Ex  his  itaque  orani- 
bus  nuUitatem  matrimonii  in  propatulo  esse  censeri  posse  vi- 
detur ;  seous  malitiis  hominum  indulgeretur,  et  quamplurimis 
incommodis  via  sterneretur. 

His  aliisque  pro  utraque  parte  notatis,  Eminentissimorum 
Gardinalium  iudicio  suppositum  fuit  dissolvendum  sequens 

Dalilaiii. 

An  consfet  de  nullitate  m^itrimonii  in  casu. 
Rksolutio.  Sacra  C.  Concilii  die  22  Maii  1875,  causa  oo- 
gnita,  respondere  censuit: 
Affirmative. 

Ex   QUIBUS   C0LLT0B8. 

I.  Bx  iure  indubium  esse  nulla  atque  irrita  baheri  ma- 
trimonia  illa  quae  aliter  contrahantur  quam  praesente  Paro- 
oho ,  vel  alio  Sacerdote  de  ipsius  Parochi  vel  Ordinarii  lioen- 
tia  (1)  in  illis  locis ,  in  quibus  Goncilium  Tridentinum  pro- 
mulgatum  fuerit. 

(1)  Oardinal.  De  Liiea   Dise.  d.  de  «  si  matrimoiiiQm  eelebraretnr  iii  ptt 

matrim.  ita  in  propositiim    sese  habet:  »  blica  platea,  een  aliaa  coram  magno 

uihin  u  In  praecisis  terminis  hnins  for-  »  coetn  yirornm  qnaliflcatornm,  absqne 

n  mae  Gonciliaris  in  matrimonio,  omnino  "  tamen  interyentn  proprii  parochii  yel 

j»  TerinB  est,  atqne  eztra  controversiam  »  alterins  de  eina  iicentia,  id  non  snlB- 

n  receptnm  nt  ista  dicatar  forma  prae-  «  ceret  nt  flrmat    Sanches    hoc   tract. 

n  cisa,  vol  solemnis  qnae  non  admittat  n  lib.  3.  disp.  17.  nnm.  4  cnm  8eq%...  et 

•  implementnm  per  aeqnipoUens,  aduo  nt  »  alii  qnamplnrea.» 


MATRIHONII  675 

11.  Quapropter  si  proprius  Parochus  quacumque  de  causa 
alicui  matrimonio  adsistere  impediatur,  alium  Sacerdotem  ad 
illud  delegari  debere  ab  ipso  Parocho  vel  ab  Ordinario  ;  de- 
legationemque  respicere  tantum  certas  ac  determinatas  perso- 
nas  contrahentium  (1)  ut  actus  deiegatae  potestatis  efficax  fiat^ 
neque  ab  errore  vitietur. 

ni.  Naturam  enim  delegationis  erui  ab  actu  voluntatis  ^ 
per  quem  delegans  propriam  alicui  tribuit  potestatem  vel  iu- 
risdictionem  :  ideoque  nuUo  modo  eiusmodi  traditionem  perfici 
posse  absque  delegantis  voluntate ;  quae  certe  deest  si  adsit 
error,  quia  non  praesumitur  consentire  qui  errat. 

IV.  Delegationem  esse ,  sua  natura ,  stricti  iuris  ;  ideo- 
que  concessam  ad  unam  causam,  seu  ad  unum  actum  trahi 
non  posse  ad  alium,  sive  sub  nomine  unius  personae  pro  di- 
versa  persona  suffragari  non  posse. 

V.  Nullum  fieri  delegationis  actum  si  error  vel  falsitas 
oontingat  causam  finalem  ,  quae  suapte  natura  ita  disponen- 
tem  movet ,  ut  si  iUa  deficeret  aliter  omnino  disponeret. 

(1)  Oardinal.  I>e  Lnea  loe.  elt.  ita  «  dem  licentia  posBent  contrabi  oinlta 

disserit....  « Siqnidem    ai    licentia   per  »  matrimonia  inter  diversas   personas 

»  ordinarinm  data  (yel  per  parochnm}  «  atqne  manifesta  frans  fieri  iUi  formaoi 

9  cnilibet    preabytero    coninngendi    in  «  qnae  cnm  adeo  matnro  indido  indncta 

*  matrimoninm    Titinm    ita    snffragari  »  tnit  per  Sac.  Goncil.  Trident.  ad  oe- 

9  posset  pro  matrimonio  contracto  per  »  cnrrendnm  incony.enientibns,  qnae  ex 

9  SemproHMM,  jreanittfret,  qnod  cnm  ea-  •  matrimoniis  clandestinis  resnltabani.» 


m'm       ^ 


676 

EX  mWh  CONGREGATIONt  INDICIS 


Sacra  Congregatio  Emiaentissimorum  ac  ReverenJissiino- 
rum  Sanctae  Romanae  Ecclesiae  Cardinalium  a  Sanctissimo 
Domino  Nostro  Pio  Papa  IX  Sanctaque  Sede  Apostolica  Indici 
librorum  pravae  doctrinae,  eorumdemque  proscriptioni,  expur- 
gationi,  ac  permissioni  in  universa  christiana  Republica  prae- 
positorum  et  delegatoruin,  habita  in  Palatio  Apostolico  Va- 
ticano  die  25  lunii  1875  damnavit  et  damnat,  proscripsit, 
proscribitque,  vel  alias  (laiiinata  atque  proscripta  in  Indicem 
Librorum  prohibitorum  referri  mandavit  et  mandat  quae  se- 
quuntur  Opera. 

Sfiiggi  di  Psicologia  e  logica.  —  Saggio  sulla  natura.  — 
Dante,  il  poeta  del  pensiero.  —  Saggio  sulla  filosofia  dello 
spirito.  —  Deir  immortalitii  dell'  aniiiia.  —  Opere  della  Mar- 
chesa  Marianna  P'iorenzi  Waddington.  —  Firenze  le  Mon- 
nier  1864-1866-1867-1868. 

II  Papato  ai  tempi  deU'  Impero  da  Costantino  a  Giusti- 
niano  e  il  Papato  ai  tempi  nostri  con  alcune  note  illustrative 
suUe  leggi  del  13  maggio  e  19  giugno  1873.  —  Roma  Tip. 
Eredi  Botta  1874. 

Sulla  prossima  fine  del  mondo;  ristretto  deU'  Opera  del- 
r  ultima  persecuzione  della  Chiesa  e  della  fine  del  mondo  per 
D.  Bernardino  Negroni  sacerdote  regolare  {alias  P.  Barnaba). 
—  Bologna  societi  tipografica  dei  compositori  1874. 

Trattato  di  Morale  umana  emancipata  da  ogni  dogma  e 
pregiiidizio.  Semplici  letture  ad  uso  del  popolo  clie  legge,  in- 
tende  e  ragiona,  per  Aurelio  Turcotti.  —  Vol.  2.  presso  Br- 
mano  Loescher  in  Roma,  Torino,  Firenze  1875. 

Dllrrschmitd;  Die  kloesterlichen  Genossenschaften  in  Ba- 
vern,  und  die  Aufgabe  der  Reichsgeselzgebung.  —  NOrdingen  ' 
1875.  —  Latine:  De  Cont>regationibus  religiosis  in    Bavaria 
et  de  ordinationibus  circa  oas  a  legislatione  faciendis.  — Ne- 
olingae   1875.  Opas  praedanxnUufn  ex  regula    il  Indicis. 


Dtcntiiisi  677 

Friedrich:  Der  Kampf.  genen  die  deutschen  Theologen 
;ind  theologischen  Fakultaeten  in  den  letzen  zwanzig  Ja- 
hren  etc.  —  Bern.  1875.  —  Latine:  De  oppugnatione  theolo- 
gorum  Germauicorum  et  facultatum  theologicarum  hisce  ulti- 
inis  viginti  annis  etc.  —  Bernae  1875.  Opics  praedamnatum 
cx  regula  II  Indicis. 

Auotor  op^ris  cui  titulus:  Le  mie  preghiare  per  cura  di 
M.  Pietro  Bignami  canonico  onorario  della  Chiesa  milanese. 
~  Milano  1866.  Prohib.  Decr.  12  aprilis  1867,  laudabili- 
ter  se  subiecit  et  Opus  reprobavit. 

Auctor  Operum  quorum  tilulus:  I  Gesuiti  e  la  Republioa 
di  Venezia,  docuuienti  etc.  pubblicati  per  la  prima  volta,  con 
annotazioni,  dal  Cmv.  prete  Giuseppe  Cappelletti  Veneziano  etc. 
—  Venezia  1873.  Et:  Breve  corso  di  storia  di  Venezia  con- 
dotta  sino  ai  nostri  giorni  a  facile  istruzione  popolare  etc. 
pel  medesimo  Cappelletti.  —  Venezia  1872.  Prohib.  Decr. 
14  lulii  1873,  et  5  februarii  1874,  laudabiliter  se  subiecil 
et  Opera  reprobavit. 

Itaque  nemo  cuiuscumque  gradus  et  conditionis  praedicta 
Opera  damnata  atque  proscripta,  quocuraque  loco,  et  quo- 
cumque  idioniate,  aut  in  posterum  edere,  aut  edita  legere 
vel  retinere  audeat,  sed  locorum  Ordinariis,  aut  haereticae 
pravitatis  Inquisitoribus  ea  tradere  t^neatur  sub  poenis  in 
Indice  librorum  vetitorum  indictis. 

Quibus  Sanctissimo  Domino  Nostro  Pio  Papae  IX  per 
me  infrascriptum  S.  I.  C.  a  Secretis  relatis,  Sanctitas  Su  i  De- 
cretum  probavit  et  promulgari  praecepit.  In  quorum  fidem  etc. 

Datum  Romae  die  2  [ulii   1875. 

Antonius  Card.  db  Luca   Praefectua. 

Fr.  Hicronymus  Pius  Saccheri  Ord.  Praed. 
S.  Ind.  Congreg.  a  Secretis 

Loco^Sigilli. 

Die  2  lulii  1875  ego  infrascriptus  magister  Cursorum  testor 
supradictum  Decretum  affixum  et  publicatum  fuisse  in  Urbe. 

Philipjms  Ossani  Mag.  Curs. 


678  ^ 

EX  8.  CONGREGHTIONE  INOULGENTIHRya 


Oratio 
Pro  conversione  Chamitarum  Africae  Centralis 
ad  Ecdesiam  Catholicam. 

Oremus  et  ppo  miserrimis  Africae  Centralis  populis  Aethio- 
pum  qui  deciraam  partem  universi  generis  humani  oonstituunt 
ut  Deus  omnipotens  tandem  aliquando  auferat  maledictionem 
Chami  a  cordibus  eorum  detque  illis  benedictionem  unice  in 
lesu  Christo  Deo  et  Domino  nostro  consequendam. 

Oratio 

Domine  lesu  Christe  unicus  Salvator  universi  generis  hu- 
mani  qui  iam  dominaris  a  mari  usque  ad  mare  etaflumine 
usque  ad  terminos  orbis  terrarum  ;  aperi  propitius  sacratis- 
simum  cor  tuum  etiam  miserrimis  Africae  interioris  anima- 
bus  quae  adhuc  in  tenebris  et  in  umbra  mortis  sedent,  ut  in- 
tercedente  piissima  Virgine  Maria  Matre  tua  Immaculata  eius- 
que  sponso  gloriosissimo  beato  loseph,  rehctis  Idolis,  coram 
te  procidant  Aethiopes,  et  Ecclesiae  tuae  Sanctae  aggregen- 
tur.  Qui  vivis  etc. 

Pater,  Ave ,  Qloria. 

ViCARiATUs  AposTOLia  Afrioae  Centralb. 

Rmus  D.  hodiemus  Pro-Vicarius  Apostolious  Africae  Cen- 
trilis  a  Sanctissimo  D.  N.  Pio  Papa  IX  humiliter  postuia- 
vit  ut  supra  dictas  preces  pro  conversione  Chamitarum  di- 
gnaretur  approbare,  easque  Indulgentiis  plenaria  et  partiali- 
bus  ditare.  Relata  vero  quum  fuerit  huiusmodi  Instantia  in 
Sacrorum  Rituum  Congregatione,  praedicta  Sacra  Congregatio 


ORATIO  679 

apdita  sententia  Rmi  D.  T  aurenti  Salvati  Assessoris  sui  re- 
scribere  rata  est :  ad  Secretariuni  cum  SSmo.  Die  27  Septem- 
bris  1873. 

Facta  autem  de  praedictis  eidera  SSmo  Domino  Nostro 
per  infrascriptum  Secretarium  fideli  relatione ,  Sanctitas  Sua 
suprascriptas  preces  uti  prostant  in  Exemplari  huic  Decreto 
praevia  Apostolica  Auctoritate  sua  approbavit,  indulsitque  ut 
fideles  utriusque  sexus  qui  ilias  corde  saltem  contrito  recita- 
verint  Indulgentiam  tercentum  dierum  in  forma  Bcclesiae  con- 
sueta  pro  qualibet  vice  lucrari  valeant ;  qui  vero  easdem  pre- 
ces  saltem  semel  in  die  recitaverint  per  integrum  mensem 
plenariam  indulgentiam  consequi  valeant,  dummodo  die  aliqua 
ad  eorum  arbitrium  eligenda  vere  poenitentes  confessi  et  Sa- 
cra  Synaxi  refecti  aliquam  Ecclesiam  vel  publicum  Oratorium 
visitaverint  ibique  per  aliquod  temporis  spatium  oraverint  iuxta 
nientem  Sanctitatis  Suae.  In  contrarium  quibuscumque  dispo- 
sentibus  minime  obstantibus.  Die  2  Octobris  anno  eodem. 

D.  BARTOLmi  S.  R.  C.  Secrbtarius. 

Praesens  Re-^criptum  a  S.  Congregatione  Rituum  exhibi- 
tum  fuit  in  Secretaria  Indulgentiarum  die  12  Novembris  1873 
iuxta  generale  Decretum  huius  Congregationis  die  14  Apri- 
lis  1856  evulgatum.  Ex  eadem  Secretaria  hac  die  12  Novem- 
bris  1873. 

Dominicus  Sarra  Sttbstitutus. 


680 

EX  S.  RITUUM  CONGREGIITH. 


ORDINIS  CARTUSIANORUM 

Rmus  Pater  hodiernus  Ppocurator  Generalis  Ordinis  Oar- 
tusianorum  a  Sacra  Rituum  Congregatione  humiliter  declarari 
petiit :  An  Sacerdos  qui  die  Natalis  Domini  unani.  Missam 
c^lebrat,  legere  teneatur  Missam  horae  congruentem,  scilicet 
primam  ante  Aurorara  (ex  privilegio);  secundam,  si  in  Au- 
rora  ;  tertiam  si  post  Auroram  celebrat ;  an  vero  absolute  le- 
gere  debeat  tertiam,  quae  cum  Officio  canpnico  magis  conve- 
nit ,  prout  in  quibusdam  kalendariis  praefertur,  ubi  legitur: 
€  Qui  unam  Missam  celebrat ,  tertiam  legat  cum  Evangelio 
Epiphaniae  in  fine.> 

Sacra  vero  Congregatio  audita  relatione  ab  infrascripto 
Secretario  facta,  re  mature  accurateque  perpensa ,  rescriben- 
dum  censuit:  <  Sacerdos  qui  unam  tantum  Missam  celebrat, 
legat  Missam  ,  quae  respondeat  circiter  horae  iuoota  Rubri- 
cas  peculiares  eiusdem  diei. »  Atque  ita  rescripsit  et  servari 
mandavit.  Die  19  lunii  1875. 

C.  Episc.  Ostien.  et  VBLrrERN.  CARD.  PATRIZI 
S.  R.  C.  Praefectus. 

lioco  ^  SigiUi 

Plac.  Ralli  S.  R.  C.  Secretarius 


m 

DECRETUM 

PariBien.  seu  Ordinia  Praedioatorum  ConlimiationiB  ooltas  ab  imme' 
morabili  tempore  praeatiti  Seryo  Dei  Fr.  Reginaldo  Saeerdoti 
Professo  Ordinis  Praedioatorum  Beato  nunoupato. 

In  Ordinario  Coetu  Sacrorum  Rituum  Congregationis  sub- 
signata  die  ad  Vaticanum  coadunato  ad  instantiam  R.  Patris 
Pr.  Vincentii  Acquarone  Sacerdotis  Professi  et  Pbstulatoris 
Generalis  Causarum  Beatificationis  et  Canonizationis  Servorum 
Dei  Ordinis  Praedicatorum  per  Emum.  et  Rmum.  D.  Cardina- 
lem  Aloisium  Oreglia  de  Sancto  Stephano,  hujus  dausae  Po- 
nentem  proposito  Dubio:  An  Smtentia  Judicis  delegaii  a 
Rmo  D.  Archiepiscopo  Parisiensi  sit  coyifirmondd  in  casu 
et  ad  effectum  de  quo  agitur?  Sacra  eadem  Cotigregatio, 
omnibus  maturo  examine  perpensis,  auditoque  voce  et  scripto 
R.  P.  D.  Laurentio  Salvati  Sanctae  Fidei  Promotore  rescriben- 
dum  oensuit:  Affirmatwe,  Die  3  Julii  1875. 

Quibus  per  me  infrascriptura  Secretarium  Sanctissimo 
Doniino  Nostro  Pio  Papae  IX.  fideliter  rel^itis,  Sanctitas  Sua 
Rescriptuitt  Sacrae  Congregationis  ratum  habuit  et  confirma- 
vit.  Die  8  iisdem  Mense  et  Anno. 

C.  BP.  OSTIEN.  ET    VELITERN.  CARD.    PATRIZI   S.    R.    C.    PRAEF 

'Plac,  Ralli  S.  R.  C.  Secretarius^ 


DECRETUM 


Blpana  Beitifloationlfir-dt  Canonisationis  Von.  Sorvi  Doi  Fr.  Siinonis 
PhilippoYich  Sacerdotia  Professi  Ordinia  Minorum  S.  Franoiaoi 
de  o1)secv^ntia.  ^ 

Duodecimo  Kalendas  Martias  Anni  vertentis,  quum  San-» 
ctissimus  Dominus  Noster  Pius  Papa  IX.  benigne  indulseril, 
ut  (le  Dubio  signaturae  Coinmissionis  Introductionis  Causae 
S-vvi  Dei  Simonis  Philippovich  praefati  ageretur  in  Congre- 


gatione  Sacrorum  Rituum  Ordinaria  absque  interventu  et 
voto  Consultorum,  licet  non  elapso  Decennio  a  die  praesenta- 
tionis  Processus  Ordinarii  in  Actis  Sacrorum  Rituum  Congre- 
gationis  et  Scriptis  eiusdem  Servi  Dei  non  perquisitis  et  exa- 
minatis;Emus.et  Rmus.  D.  Cardinalis  Thomas  Martinelli  hujas 
Causae  Ponens  ad  instantiam  R.  Patris  Pr.  Bernardini  a  Cry- 
ptis  Castri  Sacerdotis  Professi  et  Postulatoris  Qeneralis  CaU- 
sarum  Beatificationis  et  Canonizationis  Servorum  Dei  Ordinid 
Minorum  Sancti  Francisci  de  Observantia,  attentis  Postula- 
toriis  Litteris  plurium  Virorum  Eoclesiastica  praesertim  Di- 
gnitate  illustrium  in  Ordinariis  Sacrorum  Rituum  Comitiis 
hodierna  die  ad  Vaticanum  coadunatis  sequens  Dubium  discu* 
tiendum  proposuit,  nimirum:  An  sit  signanda  Commissio 
Introductionis  hujus  Causae  in  casu  et  ad  effectum,  de  quo 
agitur?  Bt  Sacra  eadem  Congregatio  omnibus  maturo  examine 
perpensis  auditoque  voce  et  scripto  R.  P.  D.  Laurentio  Sal* 
vati  Sanctae  Pidei  Promotore,  rescribendura  censuit:  Affirmative 
seu  signandam  esse  Commissionem,  si  Sanctissimo  placuerit. 
Die  3  Julii  1875. 

Facta  postmodum  de  praemissis  per  infrascriptum  Secr^ 
tarium  Sanctissimo  Domino  Nostro  Pio  Papae  IX.  fideli  rela- 
tione,  Sanctitas  Sua  sententiam  Sacrae  Congregationis  ratam 
habuit  et  confirmavit:  propriaque  manu  signavit  Commissio- 
nem  Introductionis  Causae  Ven.  Servi  Dei  Simonis  Philippovich 
praefati.  Die  8  iisdem  Mense  et  Anno* 

0.   SP.    OSTIBN.    BT   VELFFSRN.   CARD.    PATRIZI  S.  R.  0.  PRASF. 

L^  ^  SigilU 

Plac.  Ralli  S.  R.  C.  Smret. 


DBCRBTUM 

Ferrarien.  BeatiflcationlB  et  oanonisationiB  Ven.  Senri  I^ei  Fr.  Bo- 
naTenttirae  Barberini  Ordinis  Minoram  Sanoti  FranoiBci  Capuc- 
oinorum  Arohiepisoopi  FerrarienaiB. 

Quum  pridie  Kalendas  Aprilis  et  octavo  Idu^  eiusdem 
Mensis  anno  1870  Sanctissimus  Dominus  Noster  Pius  Pa- 
pa  IX.  benigne  indulserit  ut  de  Dubio  Signaturae  Comraissio- 
nis  Introductionis  Causae  Servi  Dei  Bonaventurae  Barberini 
praefati  ageretur  in  Congregatione  Sacrorum  Rituum  Ordi- 
naria  absque  interventu  et  voto  Consultx)rum,  licet  non  elapso 
Decennio  a  die  praesentationis  Processus  Ordinarii  in  Actis 
Sacrorum  Rituum  Congregationis,  et  Scriptis  eiusdem  Servi 
Dei  non  perquisitis  et  examinatis,  subscriptus  Cardinalis  eidem 
Sacrae  Congregationi  Praefectus  et  Causae  Relator  ad  instan- 
tiam  R.  Patris  Pr.  Amadei  ab  Urbeveteri  Sacerdotis  Professi 
et  Postulatoris  Generalis  Causarum  Beatificationis  et  Cano- 
nizationis  Servorum  Dei  Ordinis  Minorum  Sancti  Francisci 
Capuccinorum,  attentis  Postulatoriis  Litteris  plurium  Virorum, 
Bcclesiastica  praesertim  Dignitate  illustrium,  in  Ordinariis 
Sacrorum  Rituum  Comitiis  ad  Vaticanum  hodierna  die  co- 
adimatis  sequens  Dubium  discutiendum  proposuit,  nimirum:. 
An  sit  signanda  Commissio  Introductionis  huius  Causae, 
in  casu  et  ad  effecium,  de  quo  agitur?  Sacra  eadem  Cour 
gregatio  omnibus  maturo  examine  perpensis  auditoque  voce 
et  scripto  R.  P.  D.  Laurentio  Salvati  Sanctae  Pidei  Promo- 
tore,  rescribendum  censuit:  Affirmative  seu  signandam  esse 
Commissionem  si  Sanctissim^  placuerit.  Die  3  lulii  .1875.. 

Facta  postmodum  de  praemissis  per  infrascriptum  Secre-. 
tarium  Sanctissimo  Domino  Nqstro  Pio  Panae  IX  fideli  itela- 
tione,  Sanctitas  Sna  sententiam  Sacrae  Congregationis  ratam 
habuit  et  confirmavit,  propriaque  manu  signavit  CommiaSio- 
neni  Introductionis  Causae  Ven.  Servi  Dei  Bonaventurae  Bar- 
berini  praefati.  Die  8  iisdem  Mense  et  Anno.  ^ 

C.  Ep.  Ostien.  et  Velitern.  CARD.  PATRIZI S.  R.  C.  Praef. 
Plac.  Ralfi  S.  R.  C.  Secretarius. 


DECRETUM 

MontlsfaliBoi  Beatilloationis  et  Oanonisationie  Ven.  Serri  Dei  Fr.  Pe- 
tri  a  Bainearia  Sacerdotis  Professi  Ordinis  Minorum  Sanoti 
Franoisci  Reformatoram. 

In  Causa  Beatificationis  et  Canonizationis  Ven.  Servi  Dei 
Petri  a  Balnearia  praefati  quum  agi  deberet  in  Congregatione 
Sacrorum  Rituum  Ordinaria  de  Validitate  omnium  Processuum 
in  eadem  Causa  constructorum  ad  instantiam  R.  Patris  Pr. 
Vincentii  a  lennis  Sacerdotis  Professi  et  Postulatoris  Gene- 
ralis  Causarum  Beatificationis  et  Canonizationis  Servorura  Dei 
Ordinis  Minorum  Sancti  Francisci  Reformatorum;Emus  et  Rmus 
D.  Cardinalis  Thomas  Martinelli  huius  Causae  ponens  sequens 
Dubitum  proposuit  in  Oixiinariis  Sacrorum  Rituura  Comitiis 
ad  Vaticanum  hodierna  die  habitis:  An  constet  de  Validitate 
Processuum  tam  Apostolica  quam  Ordinaria  Auctoritate  con- 
structorum;  Testes  sint  rite  et  recte  examinati,  atque  iura 
producta  legitime  compulsata  in  casu  et  ad  eff^ectitm  de 
quo  agitur?  Brai.  porro  ac  Rini.  Patres  Sacris  tuendis  Riti- 
bus  praepositi  post  accuratura  omnium  examen,  audito  etiara 
voce  et  scripto  R.  P.  D.  Laurentio  Salvati  Sanctae  Fidei 
Promotore  rescribendum  censuerunt:  Constare  praevia  sana- 
tione  oh  omissionem  repetitionis  Testis  III.  Processus  Or-- 
dinarii.  Die  3  lulii   1875. 

Facta  autem  de  praedictis  Sanctissimo  Domino  Nostro  Pio 
Papae  IX  ab  infrascripto  Sacrorum  Rituum  Congregationis 
Secretario  fideli  relatione,  Sanctitas  Sua  petitam  sanationem, 
quatenus  opus  sit,  benigne  concessit,  senientiamque  Sacrae 
Oongregationis  ratam  habere  ac  confirmare  dignata  est. 

Die  8  iisdem  Mense  et  Anno. 

C.  Bp.  Ostien.  et  Velitern.  Card.  PATRIZI  S.  R.  C.  Praef. 

LiOco)^SigiIli 

Plac.  Ralli  S.  R.  C.  Secreiarius 


1 


LITTERAE  APOSTOLICAE 

AD  EPISCOPUM  PAOTENSEM 


PIUS  PP.  IX. 

Venerahilis  Frater, 
Snlutem  el  Apostolicam  Benediclionem. 

Perveaerunt  ad  Nos  tuae  litterj*e,  quibus  Nobis  significa- 
sti  <Je  luo  in  istaiii  civitatem  ingressu,  et  de  laetitia,  pietate^ 
ac  affectu ,  quibus  Cierus ,  et  fideles  advenientem  ad  se  no- 
vum  Pastorem  excepernnt.  Consolationem  profecto  habuimus, 
Ven.  Frater ,  videntes  ex  iuU  litteris  quam  praedara  signa 
religionis  suae  hac  occasione  grex  Tibi  concreditus  ediderit , 
AC  Deo  gratias  egimus  ,  qui  in  tanta  temporum  pravitate  po- 
puli  sui  fidem  erigere,  et  confortare  non  intermittit.  Cuni  ta- 
lis  fuerit,  adiuvante  Deo,  Tuus  in  istam  Dioecesim  advn-  - 
tus,  flrmam  spem  capimus,  Tuum  gregem  ita  Tibi  se.-.iper 
devinctum  fore ,  ut  nihil  magis  cupiat ,  quam  fideliter .  Te 
duce,  in  via  veritatis  ,  et  saiutis  an\bulare ,  ac  minimo  du- 
bitamus ,  Te  magis  magisque  zelo  incensum  esse  ,  ut  timm 
Pastorale  Ministerium  sancte  impleas ,  ac  Dei  gloriam ,  Re- 
ligionis  incrementa,  animarumque  sanctificationem  omni  stu- 
dio  promoveas.  Ad  haec  omnia  feliciter  assequenda  non  omit- 
timus,  Ven.  Frater  ,  omnium  gratiarum  plenitudinem  Tibi  a 
Domino  ex  intimo  corde  adprecari,  Eumque  pariter  rogamus, 
ut  super  omnem  gregem  Tibi  concreditum  bonitalis  suae  di- 
vitias  clementer  eff^undat.  Sit  demum  auspex  omnium  caele- 
stium  munerum,  et  pignus  sincerae  dilectionis  Nostrae  Apo- 
stolica  Benedictio ,  quani  Tibi ,  tuoquo  Capitulo ,  Clero  ac 
Fidelibus ,  ut  postulasti ,  peramanter  in  Domino  impertimus. 

Datum    Romae  apud   S.  Petrum  die  11    Augusti    1875, 
Pontificatus  Nostri  anno  tricesimo. 

Acia  Tom.  VJII, /a$o,  XOVI^  '  ib 


Gi6 

LITTERAE  APOSTOLTCAE 

AD     EPISCOPUM     BOVINENSEM 


PIUS  PP.  K. 

Vcnerabilis  Frater, 
Salutem  et  Apostolicam  Beneffictionem. 

Agnovimus  dolentes  ex  litteris  tuis  die  vigesima  nona  lu- 
nii  ad  Nos  datis  ,  te  ex  aedibus  episcopalibus  tuis  per  vim 
fuisse  deiectura ,  cuius  violentiae  exempla  complura  in  aliis 
quoque  Italiae  dioecesibus  gubernium  quod  dominatur  edidisse 
corapertum  haberaus.  At  dum  ex  nuncio  a  te  dato  dolor  No- 
ster  augebatur ,  Nobis  solatio  fuit  Pastoralis  constantia,  qua 
illatam  iniuriara  sustinuisti ,  et  nobili  protestatione  emissa , 
iurn  Ecclesiae  defendere,  ea  qua  poteras  ratione,  contendisti. 
Laetantur  quidera  nunc  religionis  hostes  de  facili  victoria,  qua 
Ecclesiam  inermem  et  indeffensam  opprimunt,  sed  illos  tristis 
manet  exitus ,  non  enim  ultrices  manus  effugient  oranipoten- 
tis  Dei.  Nos  autem  qui  in  inundo  pressuram  habemus  illius 
gratiam  demerebiraur  si  nostro  fungentes  officio  patienter  in- 
iurias  sustinearaus.  Haec  cogitatio  quae  animura  tuum  erexit 
(prout  ex  litteris  tuis  intelleximus)  dura  vira  illatara  fortiter 
perpessus  es ,  valeat  etiam  ad  sustinendam  constantiam  tuam 
in  his  angustiis,  in  quibus  propter  sacrilegam  illam  usurpa- 
tionem  versaris.  Interim  adprecantes  Deura.  ut  te  gratiae  suae 
praesidio  roboret ,  et  gaulio  sancto  animam  tuam  perfundat, 
apostolicam  benedictionera,  divinae  benignitatis  auspicem,  tibi, 
clero  et  fidelibus  tuae  vigilanliae  concreditis  peramanter  im- 
pertimus. 

Datum  Romae  apud  Sanctum  Petrum  die  28  lulii  1875, 
Pontificatus  Nostri  anno  tricesiino. 


^87 
LITTERAE  APOSTOLICAE 

AD    EPISCOPUM     N E RITO NE N SEftk 


PIUS  PP.  IX. 

Venerahilis  Frater  , 
Salutem  et  Apostolicam  benedictionrm. 

Ea,  quae  ad  Nos  retulisti  tuis  litteris  die  16  elapsi  lunii 
datis  de  egregiis  pietatis  et  religionis  argurnentis ,  quae  tuus 
grex  fidelis  hoc  lubilaei  tempore  studiose  praebuit ,  ac  prae- 
bere  non  cessat,  iiiagnae  Nobis  consolationis  fuerunt.  Quin  imo 
ex  iis  spes  Nostra  in  Deo  quotidie  magis  augetur ,  cum  fir- 
raiter  confidamus  clementiara  Rius  uberrime  fideli  populo  ad- 
ifuturam,  quo  maiori  iste  constantia  et  fervore  eam  sanctis 
operibus  et  sedulis  precibus  implorare  contendit.  Gi^atuluinur 
itaque  Tibi,  Ven.  Frater ,  et  Fidelibus  tibi  concreditis  ,  ac 
dum  Deo  gratias  agimus  pro  iis,  quae  NoV^is  significa^ti,  Ipsum 
pariter  adprecamur  ex  corde,  ut  sua  super  Te  omnesque , 
queis  praesides,  dona  benigne  multiplicet.  Non  omittimus  au- 
tem  gratos  anirai  nostri  sensus  exprimere,  tum  pro  votis,  quae 
Nobis  obtulisti,  tum  pro  piarum  largitionum  muneribus,  quae 
tuo  tuique  gregis  nomine  ad  Nos  mittenda  curasti.  Pignus 
deraum  esse  cupimus  sincerae  dilectionis  nostrae  et  auspicem 
ouraiura  gratiarum  Apostolicam  benfedictionem,  quam  Tibi,Ven. 
Frater,  cunctoque  Clero  ac  Fidelibus  tuae  vigilantiae  commis- 
sis  peraraanter  in  Doraino  impertiraus. 

Datura  Romae  apud  S.  Petrura  die  3  lulii  1875,  Ponti- 
ficatus  Nostri  anno  tricesimo. 


(188 

LITTRRAR  APOS TOLICAE 

AD   BARONEM    NICOLAUM    TACCONlil   GALLUCei 


PIUS  PAPA  IX. 

Dilecte  fili  , 
Salutem  et  Apostulicam  BenedicJJjMPm* 

Pervenerunt  nuper  ad  Nos  tufie  litterae  menioria  vincn- 
lorum  B.  Petri  redeunte  datao,  una  cum  munere  scriptionis 
tnae,  qu;un  de  christiana  charitate,  et  de  eo  animi  affV^ctu,  quem 
saeculuni  philanthropiam  voc^xt,  elucubrasti.  Sensus  religiosae 
pietatis ,  quos  in  tua  eiiistola  expressisti ,  et  eirregium  stu- 
dium  benemerendi  de  Rcclesia  Dei,  quod  a  Te  aliis  editis  ope- 
ribus  perspicue  declaratuin  fuit  Nos  dubitare  non  sinunt,  quin 
nTgumentum  a  Te  susceptum  ita  pertractaveiis ,  ut  iucunda 
Nobis  eius  lectio  futura  sit  et  in  eo  novum  testimonium  lui 
ingenii,  tuaeque  optimae  voluntatis  simus  hal>ituri.  Interea 
gratum  tibi  animum  ppofitemur  pro  tuae  oblationis  officio , 
quo  filialem  tuam  dilectionem  Nobis  ostendere,  et  consolatio- 
nem  praebere  voluisti ,  ae  supernarum  gratiarum  amplitudi- 
nem  Tibi»  et  familiae  tuae,  ut  postulas,  a  divina  clementia 
ex  corde  iraploranies,  in  earum  auspicium,  et  in  pignus  cha- 
ritatis  Nostrae  apostolicam  benedictionem  tibi,  tuisque,  dile- 
cte  fili,  peraraanter  in  Domino  impertimur. 

Datum  Romae,  apud  S.  Petrum ,  die  18  Augusti  an.  1875, 
Pontificatus  Nostri  anno  tricesimo. 

PIUS  PP.  IX. 


C8.-) 

U  S.  CCNGREGAIIOJIE  CO^CILII 


IRRianjIARITATIS  EX  DBFECTU  SCIENriAE 


Die  27  Februarii  1875. 

Episoopua  B.  S.  S.  ad  S.  C.  CoagregHtioneai  retulit,  Cle- 
ricnin  L.  ad  Onlines  Maiores  Subdiaconatus  et  DiacOnatus  pro- 
nioluin  fuisse  ab  Archiepiscopo  P.,  qui  tunc  tempoi-is  erat 
quoque  Administrator  Dioecesis  B.  S.  S.,  se  autem  a  primo 
suo  ingressu  in  dioecesim  ,  adeo  mente  debilera  et  minus  ha- 
bentem  eum  reperi^se  ,  ut  consilium  inierit,  antequam  sacro 
Presbyteratus  ordine  eum  in-igniret,  recipiendi  in  suo  Semi- 
nario  eumque  commendandi  \)'\o  ac  snpienti  religioso  ,  quo 
duce  et  magistro,  studiis  operain  daret  ad  ea  addiscenda  quae 
cuique  Sacerdoti  scitu  necessHi-ia  sunt.  Frustra  sed  vero;  nam 
praedictus  magister  hcet  omni  patientia  praeditus,  nullum  ex 
iteratis  laboribus  fructum  reportavit ,  et  ne  diutius  operam 
suam  perderet ,  eum  tanquam  studiis  non  aptum  dimisit ;  re- 
pulsus  hinc  tanquam  irregularis  ex  defectu  scientiae  fuit  a 
S.  Presbvteratus  ordine  ,  eius  precibus  et  consanguineorum 
min*s  omnino  posthabitis.  Id  Diaconus  L.  aegro  animotulit; 
et  Dioecesim  suam  relinquens  ,  in  qua  nil  sperare  poterat , 
proximam  Dioecesim  S.  petiit,  confidens  ibi  meliorem  fortu- 
nam  sibi  arrisuram.  Episcopus  S.  eius  preces  admisit;  at  ob- 
stitit  proprius  praesul  timens  ne  Diaoonus ,  recepto  Presby- 
teratus  Ordine ,  in  patriam  postea  remearet ;  qua  de  oausa 
literas  excardinatorias  tradere  recusavit. 

Perlata  igitur  quaestio  est  ad  S.  C  Concilii  ,  quae  om- 
nibus  perpensis  ,  et  audito  etiam  Archiepiscopo  P.  qui  asse- 
ruit ,    clericum   L.  ad   Superiores  Ordines  promotum   fuisse  , 


600  IRIIKGULARITAns    EX    DI-FECTU  SCfEimAE 

praehahito  coram  examinatoribus  pro-Synodalibus  regulari  et 
sufficienter  plausibili  examine  ,  sii^nificavit  Episcopo  B.  S.  S. 
integrum  sibi  esse  eumdem  Diaconum  ex  sua  Bioecesi  dirait- 
tere  eum  in  finem  ut  Dioecesi  S.  incardinari  possit ,  sed  in 
antecessum  fidera  sibi  iureinrando  dari  mandaret ,  ne  postea 
ad  suae  iurisdictionem  Dioeceseos  redire  et  ibi  comraorari  in- 
tenderef.  Episcopum  vero  S.  monitum  voluit,  ne  ipsum  Dia- 
conum  ad  Sacerdotium  eveheret ,  nisi  obtenta  a  S.  C.  Con- 
cilii  facultate ;  interim  vero  in  Seminarium  illura  admitteret, 
ubi  studiis  indesinenter  vacaret. 

Post  haec  Episcopus  B.  S.  S.  Diacono  L.  facultatem  fe- 
cit  ut  in  Dioecesi  S.  incardinari  posset,  quod  accidit  mense 
martio  1873.  Sed  fere  ex  oo  tempore  Diaconjis  iste  pluries 
ad  S.  C,  Congregationetn  recursum  fecit ,  postulans  ut  sibi 
fieret  facultas  S.  Presbyteratus  Ordinem  suscipiendi.  Sacra  vero 
Congregatio  hac  super  i'e  caute  procedere  cupiens,  posthabitis 
etiam  literis  conunendatitiis  ipsius  Episcopi ,  pluries  ordina- 
tionem  differre  censuit,  adaionens  eumdem  Diaconum  ut  raa- 
ioris  progr^^ssus  in  studiis  specirnen  exhiberet,  iisque  interea 
impensius  vacaret. 

At  non  obstantibus  hisce  S.  Congregationis  responsis, 
Episcopus  ipse  in  Diacoiii  adiutorium  supervenit ,  plures  li- 
teras  diversis  anni  periodis  ad  eam  mittens.  Hisce  vero  lite- 
ris  dari  sibi  facultat^ra  expostulabat ,  praedictuin  Diaconura 
ad  sacrum  Presbyteratus  Ordinem  evehendi  sequentibus  ratio- 
uibus  innixus.  Quia  nerape  eiusmodi  Diaconus  haberet  an- 
nos  34  iara  compietos  ;  quia  obtulit  laudabilem  attestationera 
cura  de  optirais  moribus  et  de  assiduo  servitio  in  Ecclesia, 
tura  etiam  de  aliquo  profectu  in  rebus  morahbus  et  hturgicis 
addiscendis  ;  ita  ut  a  duobus  ecclesiasticis  fide  dignis  ad  exa- 
men  ab  Episoopo  deputatis  idoneus  repertus  sit  ut  ad  Sacrum 
Pi^esbytBratus  Ordinem  ascendere  posset ;  quia  denique  Dioe- 
cesis  S.  ita  caret  Sacerdotibus ,  ut  amplius  non  inveniatur 
qui  oneribus  muneri  parochiaH  inhaerentibus  satisfacere  va- 
leat  et  possit ,  et  duae  parochiales  Ecclesiae  suo  pastore  iam- 
diu  vicluatae  remanserint,  Hisce  habitis  literis  die  14  Novera- 


IBRKCUURITATIS    EX    DEFECTU    SCIFNTIAE  691 

bris  1874  rescriptam  editum  fuit :  ;?"r  Sumrmria  pn^^um; 
et  h?iec  pro  et  contra  aniraadversa  fuere. 

Inter  multiplices  quae  requiruotur  in  Clericis  qualitates.  ut 
ii  rite  sacros  suscipiant  Ordines,  non  ultimum  locura  tenet 
ut  suflScienti  scientia  instructi  siut  pro  quolibet  Ordine  susci- 
piendo ,  ita  ut  qui  debita  careat  doctrina  prout  irregularis 
ex  defectu  scientiae  sit  merito  habendus.  Siquidem  naturali 
ac  divino  iure  ab  ecclesiastica  militia  et  ecclesiasticis  digni- 
tatibus  is  arcetur;  iure  quidera  naturali,  utpote  omnino  ineptus 
ad  illud  munus  obeundum,  quod  singulis  Ordinibus  competit; 
iuro  divino ,  quia  labia  sacerdotis  custodire  debent  scieotiam, 
ut  populi  legem  ex  ore  eius  requirere  possint ;  cui  consonat 
illud  propheticum  Osee  Cap.  4 :  quia  tu  scientiam  repulisti, 
repdlam  te ,  ne  Sacerdotio  fungaris  mihi,  Quapropter  mi- 
rum  non  est  si  Ecclesia  hac  de  re  soUicita  semper  fuerit  et 
sapientibus  legibus  ad  rem  propositis  ab  altari  arcuerit  iUos 
Clericos,  qui  scientiae  saltem  suflBcientis  defectum  praeberent. 
Hinc  Gelasius  Papa  Can.  1.  Dist.  36  expresse  habet :  illi" 
teratus  nullas  praesumat  ad  Clericatus  Ordinem  promoveri, 
quia  literis  carens ,  sacris  von  pofest  esse  aptus  officiis.  Cui 
concinit  Concilium  Trid.  Sess.  23  Cap.  14  de  Reform.  edi- 
cens  qui  ad  Presbyteratus  Ordinem  promoveri  desiderant :  Ad 
populum  docendum  ea ,  quae  scire  omnibus  necessarium  est 
ad  salutem.ac  ad  administranda  sacram^nta ,  diligenti  exa-- 
mine  praecedenie ,  idonei  comprobentur .  Et  optimo  quidem 
iure  ;  nam ,  inter  ceteras  quae  possent  rationes  aflFerri,  igno- 
rantia  unius  vel  alterius  in  totius  clericalis  ordinis  dedecus 
refunditur.     . 

\t  e  contra  animadversum  est ,  petitionem  oratoris  excipi 
posse ,  si  prae  oculis  habeatur  ,  quod  in  toto  iure  scientia  ad 
Ordines  promovendorum  taxative  haud  reperitur  praescripta. 
Sacri  enim  Canonos  examen  Ordinandorum  prudenti  iudicio 
et  conscientiae  Ordinariorum  relinquunt,  qui  pro  dotibus  aut 
quahtatibus  promovendorum ,  nec  non  pro  specialibus  locorum 
condilionibus  et  pro  Ecclesiae  necessitate  vel  utilitate  videre 
recte  possunt  quod  magis   expedire  in  Domino  iudicaverint. 


692  IRREGCtLARITATIS   EX    DEKECTU    SCIEirriAE 

Hinc  in  Can.  illit.  Dist.  36  Glossa  notat  in  ordinandis  svf" 
ficere  scimfiam  mediocrem;  nec  ininus  generalia  sunl  vcrba 
superius  ex  Concil.  Trid.  relata.  Benedictus  autem  XIII  ia 
Const.  quae  incipit  in  Supremo  ait :  Episcopos  in  Domino 
hortamur  ut  quantum  fieri  potest  eos  fantum  ad  Sacerdo- 
tium  assumxint  ^  qui  saltem  theologiae  moralis  comprtenter 
periti  sinl. 

R'^iffenst.  vero  lib.  1  decret.  tit.  II.  p.  3  n.  67  tradit: 
Quia  Clerici  saeculares  ordinantur  ad  peragendas  functio- 
nes  ecclesiasticas,  quae  indirecte  concurrunt  ad  curam  ani- 
marum,  ideo  debent  habere  scientiam  saltem  sufficientem  in  or- 
dine  ad  ipsas.  Quibns  omnibus  tandera  congruit  Card.  de  Luca 
in  annot.  ad  Conc.  Trid.  Disc.  XIV.  n.  28.  «  Quamvis  in  pro- 
»  movendis  Conc.  Trid.  aliquam  literaturam,  saltem  in  Theo- 
»  logia  morali ,  seu  in  casibus  conscientiae  desiderare  videa- 

>  tur,  id  diversam  habet  praxim  pro  diversis  locorum  moribus, 

>  seu  etiam  ex  raaiori  vel  minori  Episcoporuin  zelo  et  dili- 
»  gentia.  In  illis  enim  partibus ,  in  quibus  incolae   ingeniosi 

>  ac  studiosi  sunt,  unde  propterea  literatorum  copia  habeatur, 

>  magis  circumspecte  et  rigorose  procedi   solet .  sicque  sacri 

>  Ordines  non  conferuntur  nisi  bene  versatis  salt^m  in  Theo- 

>  logia  morah.   In  illis  vero  locis,  in  quibus   uaturaliter  in- 

>  colae  sunt  grossolani  vel  parura  studiosi ,  sive  in  parvis  et 

>  pbscuris  locis ,  in  quibus  studiorum   occasio   non  habetur , 

>  lunc  mediocris  ac  talis  qualis  scientia  reputatur  magna  li* 

>  teratura.> 

At  constare  ex  testimonio  duorum  ecclesiasticorum  ,  qui 
speciatim  examini  praepositi  fuere ,  Oratorem  in  studiis  Theo- 
logiae  raoralis  talem  retulisse  profectum  ut  dignus  reputatus 
sit  qui  adOrdinem  Presbyteratus  ascenderet;quol  ipsum  abEpi- 
scopo  conflrmatum  testimonio  suo  fuit.  Oratoris  proinde  pre- 
ces  admitti  posse.  Eo  vel  magis ,  quia  insolitum  non  est,  quod 
iustis  concurrentibus  causis  ad  sacros  Ordines  promoveantur 
ii  Clerici ,  qui  scientiam  saltem  sufficientem  attigerint ;  quod 
non  semel  ab  ipsa  S.  Congregatione  factum  esse  constat.  Ma- 
iori  autem  indulgentia  se  gerere  consuevisse  cum  iam  prouioto 


IRREGULARIIATIS   EX    DKFECTU   SCIENTIAE  693 

tam  in  similibas  qaam  in  casibus  praesenti  gravioribus.  Cuius 
rei  a  Pagnano  et  Pargna  de  lurepatr.  p.  1  Can.  5,  (^p.  11 
n.  68  optima  allegatur  ratio  ;  quia  alias,  scilicet,  promotus 
nescitur  quid  ageret^  cum  nec  ministrare  possit,  nec  relro- 
cedere  liceat. 

Quibus  consideratis ,   Emi  Patres  rescribendum  cehsiiere: 
Arbitrio  Episcopi ^  onerata  eius  con^cientia. 

Ex   QUIBUS  INFBRANT  LECTORfiS 

I.  Neminem  ad  Sacros  Ordines  promovendum,  nisi  praemis-- 
so  exainine. 

II.  Illud  etsi  difficillimum  esse  non  debeat,  non  tamen  adeo 
leve  ut  ex  eo  competens  iudicium  de  scientia  Sacerdoti  neces- 
saria  ferri  non  possit. 

III.  In  illis  Dioecesibus,  in  quibus  habetur  Sacerdotum  pe- 
nuria,  posse  quideiu  Episcopos  circa  Ordinandorum  exaiuencle- 
mentius  agere,  non  ita  tainen  ut  id  pro  regula  statuant. 

IV.  Improbandos  quapropter  Episcopos,  ad  Sacros  Ordines 
promoventes  clericos  illos,  qui  vix  mediocrem  scientiam  atti- 
gerunt ;  idque  generatim ,  et  sine  magna  Ecclesiarum  neces- 
sitate. 


CD4 

POSTUIA  rUM  CIRCA  PAROEGIAM 

Die  24  lulii  1875. 


Onlin«riiis  B.in  rolatione  sfafus  Siim<«»  Dioecesifs  S?.  0.  Oon- 
prregationi  ea  quae  sequnntur  exposuit.  <  In  P.iroeciu  C  (juae 
»  quatuor  centum  supra  niille  habet  animas,  unus  tantum  , 
,»  praeter  Parochum  oxt?)t  Sacenlos  ,  nempe  Cappellanus,  in 
»  Parochi  auxilium  constitut.us ,  qui  suo  muneri  haud  valet 
»  satisfacere  pro  excipiendis  Christifidelium  Sacramentalibus 
»  confessionibus ,  ob  suam,  qua  iaborat,  surditatera.  Nec  vi- 
»  detur  obligandus  ad  alterius  Sacerdotis  substitutionem  in 
»  hoc  onere  adimplendo,  utpote  tenui  auctus  beneficio,  cuius 

>  roditus  vix  sexaginta  scutata   pertingunt.    Paiochus   autem 

>  |)inguiori  totius   Dioecesis  praebenda  gaudet;  ad  annua  si- 

»  qnidem  ascendit  scutata  tercentum  etc Hisce  expositis, 

»  attentisque  circumstantiis ,  postulo  ab  Emis  Patribus  utrura 

>  |)0ssiiu   tuto    cogere  Parochum    C.    unum   Sacerdotem    suis 

>  sumptibus  sibi  adiungere  oinnibus  saltem  diebus  festivis  ad 
»  Sacrameutum   Poenitentiae  administraudum,  et  alia  tnunia 

>  i^arochialia  obeunda ,  ob  supercrescentem  Parochianorum  nu- 

>  iiierum,  cui  unus  Parochus  impar  effectus  fuerit  depascen- 

>  d<> ,  iuxta  Concilii  Tridentini  Decretum  in  Cap.  4  Sess.  21 
»  de  Reformat.» 

Ea  quibus  evincitur  Coadiutorem  adiangi  non  debere 
Parochi  impensis. 

Ex  officio  observatani  fuit  colligi  ex  teoot.  in  Cap.  Porro 
df!  Pririleg.  Onlinariuiii  haud  posse  Beneficiis  Ecclesiasticis 
nova  adiungere  onera  ,  quae  imposita  haud  fue^int  in  prima 
institutione  horuin  Beneticiorum.  Cui  Capiti  consonat  qnod 
Tridentina  Synodus   tradit   in  propositum    Caij.  5  IScss.  25 


POSTUIATI.M    CIRCA    rAUOFCIAM  693 

de   ReformrA.    «  ibi  »  Rfitio  postulat ,  ul  illis  ,    qu<ie  bene 

>  constituta  sunt,    contrariis  ordinationibus   non  detrahatur. 

>  Quando  igitnr  ex  beneficiorum  quorumcumque  erectione  seu 

>  fnndatione  aut  aliis  constitutionibus  ....  certa  illis  onera 

>  sunt  iniuncta,  in  beneficioruni  coUatione ,  seu  in  quacum- 

>  que  alia  dispositione  eis  non  derogetur.>  Concinunt  Fagna- 
mis  in  Cap.  Conquerente  de  Cler.  non  resid.  n.  12.  Mo- 
nacelli  Vol.  2  Tit.  15  n.  29  quum  loquutus  fiiisset  de  one- 
ribus  qnibus  beneficiatus  snbiacere  debet  ait :  Caetera  vero 
onera  regnlanda  et  adimplenda  erunt  iuxta  legem  praescri" 
ptam  in  fundatione,  quam  Ordinarius  alterare  non potest, 
nec  bcnefciafo  nora  addere  onera  j  etiamsi  Pat^^onus,  sive 
Exequutor  Testanienlarius  consensum  daret ;  ut  pluries  re- 
spuufHt  S.  C.  Congregatio. 

Si  equidem  Ordinarii  B.  preces  humaniter  exciperentur  , 
onus  onmi  ex  parte  novum  Parocho  adiiceretur,  dum  obli- 
garetur  ob  id  ad  pra^  standam  ,  propriis  sumptibus,  congruam 
Sacert'oti  in  locum  CMppellani  suffecto:  quod  neque  iuslitia, 
neqiie  aequitas  pati  videtur. 

In  iure  praeterea  scitum  est  Coadiutori  ex  reditibus  Be- 
neficii,  in  quod  oper.nn  coufert  ,  alimenta  prnestanda  fore , 
Azor.  p.  2,  1.  3  cap.  2  q.  9.  Barbos.  de  Offic.  Episc.  al- 
leg.  63  n.  15.  Passerin.  in  c.  un.  h.  t.  in  6  num.  43.  Com^ 
perfum  ff  etinm  ex  r.  de  Rectoribus  c.  fua  nos  c.  un.  cit. 
«  ibi  >  Z)'  p'\>vui'if)us  Pmelntnrum,  in  quontm  a^sumen^ 
tur  auxtliam^  sumptus  re,  ipinnt  moderafos.  Qnibus  similia 
statuuntur  in  Con«*ilio  Trideiilino  Sf's<.  21  cnp.  6  de  Re^ 
format.  «  ibi  >  Episopi  etiam  tnm^iunm  ApjstoUcae  Sedis 
delegnti  ^i.sY//?/n  (Flectoriliiis  Ecclesiarum  Parochialium)  illiu 
ferntis  rt  imperitis  ,  si  alias  lumestae  vitae  sint,  Coadiufo- 
res  nut  Vicavios  pro  fempore  deputnre»  pnrfemque  frutuum 
eisde.it  pro  sufftcienti  virtu  assignare  ,  vd  aliter  provide^ 
re  possint ,  quacumque  nj^pdlalione  et  exemptione  remota. 
Nec  iiumerito  id  statuitur  quia  legitur  Matth.  c.  10  dignus 
cst  operfjfius  cibo  suo  ,  simnlque  1  Corinf/t.  9  nemo  rogi" 
lur  niditare  sfipendiis  sw-,  Vovvo  Sacerdos  de  quo  in  the- 
uiate  sermo  fit,   in    beneficiiifii    yerentis    Vices  Curati  ,  opus 


096  POSIliLATUll   CIRCA   PAROECIAN 

siMun  adhibet.  Brgo  redditibus  huiusce  Beneficii  eius  vitae  o^- 
sot  consulendura.  Idque  eo  vel  fortius  retinendum  quia  acce- 
ptum  in  iure  est  principium  <  qui  commodum  sentit ,  debet 
et  incommodum  persentire, » 

Neque  magnam  aniraadversum  est  habere  vira  Episcopi  ar- 
gumentura,  quo  edicit,  Cappellano  aurium  vitio  laboranti  onus 
iniuiigendum  haud  esse ,  nt  Sacerdoteni  sibi  constituat  in  au- 
xiliun>  pro  rauneribus  parftchialibus  obeundis  (quibus  ipse 
sntisfocere  non  valet ),  cura  beneficio  gaudeat,  cuius  reditus 
vix  scutata  quinquayinta  pertingunt.  Siquidera  beneficium 
hoc  etsi  tenue  ac  exiguum  esse  appareat,  praesertim  habito 
respectu  ad  temporura  exigentias  atque  angustias  quibus  fit, 
ut  vitae  sustentatio  difficilior  evaserit  ob  annonae  caritatem ; 
tamen  ex  hac  l)eneficii  exiguitate  nefas  est  inferre,  vicarium 
e^se  alendum  propriis  Parochi  sumptibus ,  quia  consectario 
huic  oppositionem  faciunt  sacri  canones.  Et  quidem  can.  1 
dist.  82  statutum  esse,  de  Coadiutore  deputato,  in  quantum 
sihi  posubile  fuerit ,  Episcopum  curam  habiturura  etiam  per 
rollationem  alterius  Beneflcii  simplicis  ceu  innuit  Conc.  Trid. 
Sess.  24  cap.  17  de  ref.  «  ibi  >  Qaod  quidem  si  ad  vitam 
eius  ,  cui  confertur,  honeste  sa.stmtnndam  non  sufficiat.  li- 
ceaf  nihiiominus  aliud  simplex  suffkirns ,  dammodo  ulrum- 
que  personalcm  residenUam  non  reqairaf ,  eidem  conferri. 
Praeterea  si  nulla  ex  parte  hoc  Epis.^opus  praestare  potuerit, 
Populiis  ipse,  iniperio  Ordinarii,  cogi  poterit ,  ut  necessaria 
praebeat  constituto  Coadiutori  arg.  can.  Omnis  Christianus 
de  consecr.  Di.sf.  1  et  cap.  de  his  4  de  Consecr.  Eccles. 
Et  iure  optimo;  quia  cuius  est  emolumentum,  eius  debet  esse 
et  onus  iuxta  Reg.  55  lur,  in  6  cum  concordaotiis.  Et  ita 
tenent  Abhas  in  cnp.  d('  Ractoribus  num  5  et  6,  Barbosa  n.  4. 
Pagnanns  ib.  n.  12  et  13  h.  f.  et  alii  quamplures.  Ergo  non 
Parochi  sumptibus  Vicarius  alendus  esset ;  quamvis  Parochns 
in  themate  pinguiorem  totins  Dioecesis  illius  praebendam  ob- 
tineret.  Eo  quod  in  darnnun  viduarum,  et  panperum  verge- 
ret ,  quibus  Parochns  ex  SS.  Canonibus  in  praesidium  et  au- 
xilium  constituitur,  quoties  impensis  Parochi  Coadiutor  alendus 
foret. 


1 


^STOUTOdi  cihcA  PAiMciiit  697 

Ea  quihus  emncitur  Coadiutorem  adiiciendum  esse 
Parochi  sumptibus, 

Attamen  ex  adverso  Episcopi  rationes  ita  gravis  monienti 
esse  visae  sunt  ut  negligi  nequirent.  Nam  ex  iure  comper- 
tum  est  tum  causam  adesse  Parocho  aliungendi  Coadiutorem, 
quum  Parochianorum  numerus  ita  nuctus  fuerit  ut  unus  re- 
ctor  impar  evaserit  sacris  obeundis.  Quod  Conc.  Tridentinqm 
satis  clare  innuit  Sess.  2i  Cap.  4  de  Refbr.  <  Episcopi 
»  etiam  tamquam  Sedis  Apostolicae  Delegati  in  omnibus  Ko- 
»  olesiis  Parochialibus,  vel  baptismalibus ,  in  quibus  populns 
»  ita  numerosus  sit,  ut  unus  rector  non  possit  sufficere  Eo- 
»  clesiasticis  Sacrauieutis  administrandis ,  et  cultui  divino  pro- 
>  pagando ,  cogant  rectores  ,  vel  alios  ad  quos  pertinet  sibi 
»  tot  Sacerdotes  adiungere ,  quot  sufficiant  ad  Sacramenta 
»exhibenda,  et  cultum  divinum  celebrandum.> 

Et  Card.  de  Luca  ista  exornans  verba  Adn.  ad  Concil. 
Trid.  disc.  16  haec  habet:  €  Populo  excrescente ,  seu  alias 
tractu  temporis  immutnto  rerum  statu,  adeo  ut  unus  re- 
ctor  vel  parorhus ,  vel  respective  una  Ecclesia  parochialis 
unicerso  populo  non  sufficiat ,  vel  non  congruat,  tunc  pru' 
denter  S.  Concilium  in  hoc  decreto  providet,  ut  pro  facti 
qualitale  Ordinarius  unum  de  dwjbus  remediis  adhibeal:  vel 
scilicet  Vicarios ,  seu  adiutores,  ac  U7iam  vel  plures  adiu- 
trices  Ecclesias  deputet  >  parochi  et  Ecclesiae  parochialis 
unitate  non  immutafa ,  vel  quod ,  praevia  dism^mbratione 
partis  populi  ,  ac  territorii,  unam  vet  plures  parochia^i  eri-- 
gat  y  quolies  omnium  opportuna  provisio  sit  practicabilis,^ 
Praeter  DD. ,  qui  uno  veluti  ore  concinunt,  non  desunt  exem- 
pla  S.  C.  C.  ;  siquidem  ad  Coadiutores  Parocho  adiungendos, 
ceu  causam  legitimam  ipstamque  habuit  Parochianorum  su- 
percrescentem  numerum  ,  ceu  perlegere  datum  est  in  Civit. 
Cast.  25  Srpt.  1762  §  7,  in  Tuscul.  8  lunii  1765  §  9 

Ordinarius  autumat  eiusmodi  adesse  causam  ,  ceu  supra 
relatum  fuit.  In  iure  auten)  expioratum  est  Saoerdoti  ouram 
{miiunrum  habenti,  ob  suam  ,  qua  laborat  infirmitaiem^  eoad- 


69S  i»osTi;LATt;if  CinciA  i^ABo^ciAflr 

iuforeiii  seu  Victirium  ei  fidiungendum  ftTre-,  tit.  de  CleiHc. 
aegrot.  pev  tot.  Fagnan.  in  Cap,  Coeterum  de  Rescriptis 
num.  75.  Et  re  quidem  vera,  si  Parochus  C.  physico  haud 
laborat  morbo,  morali  tauien  detinetur  infirmitate,  veluti  can- 
dide  id  Rpiscopus  testatur  :  <  et  ut  v^rum  fatear  non  hond 
ean^tima/ione  gaudet  apud  gregem  suum.  >  Quae  infirmitas, 
nenunem  latet ,  imparem  maiori  de  ratione  reddit  illum  ad 
miinus  parochiale  rite  obeunduni.  Proinfleque  ceu  Parocho 
phvsico  laboranti  morbo  Coadiutor  adiungitur,  quippe  qui  cu- 
rain  de  ovibus  sibi  commissis  haud  habere  possit  ;  ita  Paro- 
cho  moraliter  infirmo  adiungi  vult ,  iuxta  illud  :  ubt  enim 
eadem  est  ratio,  ibi  eadem  esse  debet  iuris  dispositio  C,  il- 
lud  ff.  ad  leg.  Aquil.  Leg.  A  Titio  de  verb.  oblig.  Qua- 
propter  Iiqui(iura  apparet  Parocho  C.  alterum  vicarium  adiun- 
gendum  esse. 

Verum,  hoc  praestituto,  facile  est  definire,  eiusmodi  coad- 
iutorem  Parochi  sumptibus  alendum  esse  :  eoquod  sacrorum 
Canonum  sanctio ,  S.  C.  C.  et  Caiionistarum  doctrina  est  ut 
onus  alendi  Cappellani  ferat  Parochu^  ipse  qui  coadiuvatur 
C.  2  ubi  autem  de  decimis  in  6**,  S.  C.  C.  in  Ferentina 
CoadiatoHae  26  Februarii  17 44.  Rofa  m  Asculana  conlri- 
bul.  congruae  28  Aprilis  1755  ^  2  roram  Eniin^ntissimo 
Ebphantutio.  Hinc  pars  fructuum  ad  part:eciani  quou^odocuin- 
que  pertiaontium  ,  Coadiutori  isti  adsignandu  est  pro  suffi- 
cienti  victu ,  sive  istaec  pars  tertia  sit  reildituum  ut  visu:n 
est  Sacrae  Rotae  Romanae  apwl  Duran.  disc.  144  nurn,  6 
Card.  Falcon.  de  Decim.  decis.  9  num.  19,  sive  sit  duoruni 
aureorum  singulis  mensibus,  ut  de  ^ententia  S.  C.  C.  traduut 
G  :rzia  de  Beaef.  par.  9  cap.  2  num.  15,  Barbosa  dc  Of- 
fic.  et  Potesl.  Episc.  alleg,  60  num.  2  in  fin. 

Neque  attendendae  sunt  parochi  querimoniae  circa  hono- 
li^rium  Coadiutori  suppeditandum  ;  dura  constet  redditus  cer- 
tos  paroeciae  attingere  quotannis  scutata  300  ;  quae  suinina 
longe  eam  exsuperat  congruam  a  Sac.  Canonibus  praeHni- 
tam.  Concilium  Tridentinum  equidem  parochi  congruam  prae- 
stituit  in  scutatis  100  et  S.  Pius  V  in  sua  notissima  con- 
stilutione  Ad   exequendum    mandavit    c  tU  portio  Parochu 


asstfjvnrfdn  non  maior  centitm  'nec  minor  quinquaginfa  sni' 
forum  nnnuo^^um  summn  ,  computafis  omnibus  etiam  in^ 
certis  em/)fumentis  ef  afiis  ofwntionibus  percipi  solitis  ,  eis 
omnino  assignetur.  >  Ex  praxi  S.  C  C.  curandum  est,  ut 
cenfum  sint  pro  rectore  ;  quod  statutum  fuit  in  una  Civitatis 
Castel.  24  Novembris  1821  ad  2  dubium,  in  Asculana  Con- 
gruae  21  lulii  1827  §.  Praeterea. 

His  praenotatis  prudentiae  l^E.  PP.  CC.  remissum  fUit 
ut  resolveretur  quid  esset  respondendum  petitioni  Episcopi  B. 

Resolutio.  Sacra  C.  Congregatio  die  24  lulii  1875,  causi 
cognitA  ,  respondere  putavit : 

In  casu  exposito  cogi  posse  Parochum  et  amplius. 

BXINDE   COLLIGKS. 

I.  Episcopos ,  ex  iure ,  posse  ,  tamquam  Apo^tolicae  Se- 
dis  delegatos ,  Coadiutores  deputare,  qui  pro  b:)no  animaram 
in  administrandis  sacramentis,  Titulari  impedito  aut  impari 
ob  supercrescentem  fidelium  numerum,  auxiliiim  praestent. 

II.  Indubium  ab  omnibus  haberi  Sacrosanctae  Tridentinae 
Synodi  mentem  fuisse  ut  Coadiutor  de  facultatibus  Ecclesiae 
Coadiuti  congruam  reciperet  portionem  ad  suam  sustentatio- 
nem ,  cura  edixerit  Episcopos  etiaia  posse  assiguare  Coadiu- 
toribus  partem  fructuum  pro  sufficienti  victu  eorum. 

III.  Doctorum  quoque  esse  sententiam  Coadiutorem  adiungi 
debere  sumptibus  Coadiuti,quoties  E^clesiae.  vel  beneficii  red- 
ditus  aut  abundantes  sint ,  aut  saltem  .^uiiiciant  pro  congrua 
Coadiutoris  et  Coadiuti  sustentatione  (1). 

(1)  Oontroveraam  est  inter  Doctores  clesiae.  Bt  ratio   est    qnia   Coadintns, 

qnando  redditns  Ecclesiac  non  snfliciant  qnamvis    impeditns,   qnnm  residere  de- 

pro  ntroqne   qnis    ait   praeferendna  an  beat ,  manet    semper    illins    Ecclesiae 

Goadintor,  qni  actu  servitinm    praestat  Rector  qnoad  ins  si  non  qnoad  exerci- 

et  est  operarins  dignns  mercede  sna;  vi.l  tinm.  Vi  antem   hnins   obligatoriae  re- 

Ooadintns  morbo  vel  alia  f  itione  id  age-  sidentiae  censetnr  snae  Ecclesiao  deser 

re  impeditns.  vire;  ideoqne  ex  eins  redditibns  alenlns 

Etsi  alins  alia  in  medinm  protnlerit,  est.  Praeterea  qnnm   Coadintns   habeat 

tamen    invalnisse    sententiam    videtnr  titnlnm  et    possessionem   cnm    servitio 

prins  esse  providendnm  Coadinto  infir-  residentiae,  praeferendas  est  Coatlintori- 

jno  vel  impedito  ex  redditibnsiAuae  £c-  qni  nec  titnlnm  habet  nec  |)08scs^{iMiicm, 


700  MBTtfUTOif  cma  pamkcum 

IV.  RationeiD  ipsam  et  iastitiae  regulas  suadere  Coadiu- 
torem  sumptibus  Goadiuti  vivere  debere  :  eoijuod  est  princi- 
pium  in  iure  receptum  «  qui  commodum  senlit  debet  et  in- 
commodum  persentire.i^ 

V.  Esse  Tridentini  mentem,  et  Doctores  admittere  ceu  cau- 
sani  iustam  atque  legitimam,  supercrescentem  Parochianorum 
numerum  adigere  Rectores  sibi  as<*umere  unum  vel  plures  Coad- 
iutores  si  per  se  solos  impares  effecti  fuerint  ad  Sacramenta 
exbibenda  et  cultum  divinum  celebrandum. 


Md  midiiiii  exereitiQm.  Qnod  si  alioqQia  militaret  Eeeleiiae^  inveniri.  AttameB  si 

aefroto  rel  qnomodolibet  impedito  siib-  redditae  siifficiant  pro  Coadintn  tsmtiim, 

trakereniDr  stipendia,  alit   essent  eias  pro  CoadiQtore  Kpiiico|itttt  aiiaude   ^o* 

eiemplo  iieterriti|  ^t/arte  nonj»osset,  qui  videre  debet» 


701 
CIRCA  MISSAM  PRO  POPULO 


Die  27  Fehruarii  1875. 

Revmus  Episcopus  V.  supplici  libello  Sacratissimum  Prin- 
cipein  adiit  haec  exponens: 

€  In  Dioecesi  V.  non  pauci  sunt  Parochi  duabus  paroe- 
»  ciis  distinctis  praepositi.  In  Dominicis  et  in  Festis  de  prae- 

>  cepto  Missam  in  unaquaque  paroecia  celebrani  pro  populo. 

>  Sed  aliquoties  isti  parochi  se  conferre  non  possunt  ad  secun- 

>  (lam  paroeciam,  vel  propter  repentinam  diflScultatem  vel  ob 

>  intemperiem,  aut  etiam  celebrare  nequeunt,  neque  in  una, 

>  neque  in  altera  Paroecia  ob  infirmitatem   subitaneam   aut 

>  (liutiaam.  Et  saepissiine  deest  alter  presbyter,  qui    vicem 

>  implere  possit,  nam  presbyterorum  numerus  exignus  est,  et 

>  alii  ab  aliis  non  parum  distant. 

>  Quod  attinet  ad  Pesta  suppressa,  quae  in  hebdomadam 

>  incidunt,  et  non  sunt  de  praecepto,  in  quibus  tamen  adest 

>  obligatio  Mis.^am  applicandi  pro  populo,  parochi  qui   duas 

>  regunt  paroecias,  binare  non  possunt,  et  aliumle  valde  illis 

>  nnerosum  est  duas  celebrare  Missas,  unam  nempe  ipso  die 

>  Kesti    pro  una  paroecia ,  alteram  posU'idie  vel  alio  die  pro 

>  SL'Cunda  paroecia,  duas  illas  pro  populo  Missas  applicando. 

>  Nam  in  nostra  Dioecesi  reditus  nimis  exigui  sunt.  Plurimi 

>  ,,;irochi  vix  sustentari  possunt,  etiam  multas  imponendo  sibi 

>  privationes. 

>  Quapropter  Episcopus  V.  postulat  ad  quinquennium  po- 

>  testatem  dispensandi  cum  parochis  duabus  paroeciis  praepo- 
)»  sitis,  et  ut  supra  impediti^  a  celebranda  secunda  Missa  pro 

>  populo  diebus  Dominicis  vel  Festis  de  praecepto  ;  et  insuper 

>  cum  iisdem  di^pensandi  a  secunda  pro  populo  Missain  heb- 

>  domada  in  Festis  suppressis,  ita  ut  unica  Mis^a  pro  duabus 

>  paroeciis  api>licari  possit. 

Acia,  Tom.  V 111,  ftksc,  XCVl.  i6 


702  cmcA  irissAM  pro  vopvlo 

>  *  dvertendum  est  quod  plures  aaiuiarura  pastores,  dun^ 

>  paroecias  regentes,  usque  adhuc  unicam  Missara  pro  populo 

>  applicarunt  in  Festis,  in  quibus  secundain  Missara  celebrare 

>  debuissent  etiara  pro  populo  alterius  paroeciae. 

>  Igitur  supradictus  Episcopus  implorat  sanationem  et  ahso- 

>  lutionem  circa  Missas  non  celebratas  pro  populo  secundae 

>  paroeciae  diebus  Festis  suppressis ,  et  quae  in  hebdomada 

>  applicari  debuissent.  Episcopus  V.  has  petitiones  sperat  be- 

>  nigne  excipiendas,  siquidem  iidem  favores  in  iisdem  circum- 

>  stantiis  Catalaunensi  Episcopo  die  IX  Maii  1874  concessi 

>  fuerunt.   > 

ANIMADVERSrONBS    EX   OPPICIO 

Ex  officio  animadversum  fuit  parochos  aliosque  omnes 
curam  animarum  actu  exercentes  teneri,  divino  praecepto,  pro 
ovibus  sibi  commissis  novae  legis  sacrificiura  offerre.  Idque 
aperte  docere  Tridentinos  Patres  S(^ss.  22.  cap.  1 .  de  reformaU 
ita  ut  missae  pro  populo  appHcatio  recenseri  mereatur  inter 
pastoralia  munera,  quae  parocho,  ratione  officii ,  incumbunt 
uti  innuit  Innocentius  XII  in  Constitutione  diei  24  Aprilis 
1699;  eaque  babere  locum  debeat  tam  in  omaibus  Doiuinicis, 
quam  in  aliis  solemnioribus  festis,  iuxta  notis,  Consiit.  Be-- 
nnd.  XIV.  Cum  semper  obldtas  et  qnidem  etsi  tenues  sint 
paroeciae  reditus  S.   C.   C.  in  Ferentina.  26  Martii  17  35. 

Omnia  haec  porro  firma  m;anent  non  modo  pro  iis  diebus, 
qui  adhuc  a  populo  servantur,  sed  etiam  pro  festis  diebus 
iam  suppressis.  Ut  enim  omnes  norunt,  Pontiflces  Summi  qui 
plebem  christianam  ab  onere  audiendi  sacrum  illis  diebus  li- 
beram  reddiderunt,  haud  parochos  exonerarunt  ab  obligatione 
missam  applicandi  pro  populo,  sicut  ehjcetex  pluribus  S.  C.  C. 
declarationibus,  ex  ipsa  Benedicti  XIV.  Gonstit.  n.  7.  et  ex 
literis  encyclicis  diei  8  Maii  1858  Sanctissimi  D.  Npstri,  cuius 
initium  Amantissimi  RedemptoriSf  quibus  non  novum  aliquod 
onus  imponitur,  sed  rursus  tantum  praecipitur,  et  declaratur 
omnino  observandam  esse  veterem  obUgationem,  contra  quara, 
Dulla  quamvis  antiqua,  seu  etiam  immemorabili?^  consuetudo 


mcA  .iiissA.ir  pROi  f»omo  703 

adnuci  efficaciter  possit,  iuxta  cit.  const.  Bened.  XTV.  n.  5. 
€   NonnUlli  vero  ad  evitandum  huiusiuodi  obligationis  iinple- 

>  inentum  allegare  solent,  congruos  sibi  parochiae  suae  redi- 

>  ius  non  suppetere;  alii  vero  ad  inveteratam  consuetudinem 
»  confugiunt  sustinentes,  id  neque  sibi  neque  dece^soribus  suis 

>  per  longum  tempus,  quod  immemorabile  affirmant,  um<juam 

>  in  usu  fQisse,  hoc  autem  ad  praecedentes  praedictae  Con- 

>  gregationis  Concilii  resolutiones  nostram  approbationem  et 

>  confirmationem  extendimus  et  quatenus  opus  sit  auctoritate 

>  Apostolica  iterum  tenore  praesentium  decernimus  et  decla- 

>  ramus,  quod  licet  parochi,  seu  alii  ut  supra  animarum  curam 

>  habentes,    congruis   praefinitis    reditihus    destituantur,    et 

>  quamvis  antiqua  seu  etiam  immemorabili  consuetuHJne   in 

>  ipsorum  dioecesibus,  seu  parochiis  obtinuerit,  ut  mi^^sa  pro 

>  populo    non   applicaretur,  eadem   nihilominus   omnino    in 

>  posterum  ab  ipsis  debeat  applicari.  > 

Obligationem  eiusmodi,  ita  ergo  Parochos  omnesque  cu- 
ram  animarura  habentes  urgere  ut  si  ipsi  duabus  fuerint  paroociir^; 
praepositi,  binas  missas  pro  populo  applicare  teneantur,  sivo 
per  se,  si  eis  binandi  facultas  facta  sit,  sive  per  alios,  sive 
altera  die  in  hebdomada,  si  efi  careant.  Excipi  tamen  solum- 
modo  casum  quo  duarum  unio  paroeciarum  sit  plenaria  et 
extinctiva;  ita  ut  ex  duabus  paroeciis  una  prorsus  ob  extin- 
otionem  alterius  evadat.  Et  re  quidem  vera  in  causa  Lucen. 
die  12  Martii  1774   proposito  dubio  «  An   parochi ,  duabus 

>  ecclesiis  parochialibus  praepositi,  teneanturdominicis  aliisqiio 

>  festis  diebus  Missam  in  unaquaque  ecclesia,  sive  per  se,  sivc». 

>  per  alium  applicare  pro  populo  in  casu  >  sequensresponsum 
editum  fuit:  affirmative ,  exceptis  tantum  parochiis  unitis 
unione  plenaria  et  exlinctiva  et  scribatur  Episcopo  ivbxta  in- 
structionem.  Et  instructio  S.  C  Congregationis  ad  Episcopum 
haec  est:  quod  parochi  teneantur  applicationi  supradicfae 
Missae  pro  populo  singulis  diebus  dominicis  et  festis  in 
unaquaque  eco  Eccle^iis  parochialibus,  quae  vel  aeque  prin  • 
cipaliter  vel  subiective  coniunctae  sunt  atque  incorporatae,  cum 
applicatio  unius  tantummudo  Missae pro populo  lccum  habeat 


704  cfRCA  tfissAs  pRo  pomo 

in  iis  parochialibus,  quae  invic.f^m  adeo  unitae  Cf»nh(ntth^ 
atque  incorpuratae  sunt,  ut  ex  duabus  una  prorsus  cuni 
extinclione  tituli  alterius  etaserit.  Nec  aliter  respondit  eadeui 
S.  C.  C.  in  Oveten.  Missae  pro  populo  18  Novein.  182(3. 
et  in  Carneracen.  die  25  Septembr.  1858  in  qua  interro- 
gata:  an  parochus  qui  duas  parochias  regit,  et  ideo  bis  ia 
die  celebrat,  utrique  parochiaesuain  Missam  applicare  teneatur, 
non  obstante  redituurn  exiguitate  in  casu  ?  respondit:  affir' 
mative.  Tandem  similiter  re.^ponsum  fuit  in  Salamantina  die 
22  Februarii  1822,  et  die  21  Martii  1863. 

Verum  ex  altera  parte  rationum  momenta  ab  Bpiscopo  V. 
in  suo  supplici  hbello  ex[)Osita  ita  gravia  visasunt  u^  eiusdem 
preces  benijrne  excipiendae  vjdeantur.  Quod  enim  attinet  ad 
ea,  quae  prae  primis  Fi|)is(;0|m^  postulat,  dispensandi  nempe 
ad  quinqucnnium  a  celebratione  Missae  pro  populo  diebus 
(lominicis  vel  festis  de  praecepto;  nec  non  et  a  secunda  pro 
populo  Missa  in  hebdomada  in  diebus  festis  suppressis  ,  ita 
nt  unica  Missa  pro  duabus  paroeciis  applicari  po^it,  necessitas 
ipsa  id  suadere  videtur.  Sane  ad  dies  dominicos  et  festos  quod 
nttinet,  Episcopus  ait,  quod  aliquando  parochi  se  conferre  non 
possunt  ad  secundam  paroeciam,  vel  propter  repentinam  diffi- 
cultatem  vel  ob  inteniperiem;  aut  etiam  Ob  infirinitatem  su- 
bitaneam  aut  diutinani  celebrare  nequeunt  neque  in  una  neque 
in  altera  paroecia;  et  sae|)issime  impossibile  fere  esse  per 
aliuin  Sacerdotem  supplore,  tum  quia  presbyterorum  numerus 
exiguus  est,  tum  quia  etiam  alii  ab  aliis  non  parum  distant. 
In  iure  autem  tralatitium  esse,  ad  impussibile  neminem  teneri. 

Quod  vero  suppressa  festa  contingit,  quae  in  hebdomadaoi 
incidunt,  et  non  sunt  de  praecepto ,  in  quibus  tamen  adest 
obligatio  missam  applicandi  pro  populo,  Episcopus  addit,  quod 
parQchi  qui  duas  regunt  paroecias  binare  non  possunt,  et  quod 
iUis  valde  onerosum  foret  duas  celebrare  pro  populo  Missas, 
unam  videhcet  ipso  die  festi  pro  una  paroecia,  alterun»  alio 
die  pro  secunda  paroe.ia.  Etenim  in  Dioecesi  V.  reditus  nimis 
exigui  sunt  et  plurimi  paroehi  vix  sustentari  po^sunt.  Porro 
h.iec  postreina  ratio    tanti  ponderis    esse    videlur,  ut  gratia 


CIRCA    MISSAM   PRO    POPULO  705 

qiiani  Episcopus  enixe  iaiplorat  rninime  viclereiur  esse  dene- 
ganda.  Scitum  est  enira  quod  qui  altari  deserviunt  de  altari 
vivere  debent,  et  bovi  trituranti  os  non  est  claudendum.  Hinc 
Theologos  et  Canonistas  communiter  docere,  Missarum  elee- 
mosynas  ideo  introductas  fuisse,  ut  Sacerdotum  sustentationi 
suppleatur.  Satis  est  revocare  in  mentem  quod  Angelicus  tradit 
2,  2.  q.  10.  art.  2.  Sacerdos  enim  non  accipit  pecun^am. 
quasi  pretium  consecrationis ;  sed  quasi  sttpendium  suae 
sustentationis.  Goncordat  Bened.  XIV.  de  Synod.  Dioec.  lib.  5. 
cap.  8.  Quae  prae  oculis  babens  S.  C.  C.  iustis  et  legitimis 
causis  concurrentibus  alias  id  concessit,  quemadmodum  videre 
est  in  Catalaunen.  die  9.  Moii  1874  quae  cum  praeseuti 
causa  maximam  habet  afSnitatem. 

Redituum  exiguitas  tandem  iustam  validamque  praebere 
rationem  videtur,  ut  concedi  posset  sanatio  et  absolutio  quoad 
Missas  pro  populo  secundae  paroeciae  diebus  festis  suppressis 
in  antecessum  non  celebratas,  et  quae  in  hebdomada  applicari 
debuissent;  dum  aliter  grave  parochis  obveniret  damnum.  Hac 
enim  de  re  S.  C.  C.  huiusmodi  gratiam  largita  est  pluries, 
ut  in  citata  causa  videre  est  et  in  aliis  complurimis. 

His  aliisque  notatis  remissum  fuit  iudicio  EE.  PP.  CC. 
perpendere  an  precos  Episcopi  V.  excipiendae  essent  nec  ne. 

REsoLUTio.  SacraC.  Concilii  die  27  Februarii  1875,  causd  co- 
gnita,  respondere  putavit:  Detur  respoiisum  ut  in  Catalaunen. 
diei  9  Maii  1874;  quod  sic  sese  habet:  Quoad  absolutionem  c^- 
lebrata  ab  unoquoque  parocho  una.  Missa  pro  gratid  abso- 
lutionis  super  enuyiciatis  omissionibus.  Quoad  vero  dispen- 
sationem  Epis'opo  cum  facultate  dispensandi  iuxta  petita^ 
et  in  circumstantiis  taxative  inibi  expressis,  oneratd  ipsius 
Epis  opi conscientid  ad  quinquaxnium.facto  verbo  cum  SSmo. 

EXINDE   COLLIGES: 

I.  Firmum  immotumque  manere  Parochis  onus,  ex  divino 
praecepto,  applicandi  Missam  pro  populo;  ita  ut  si  Parochus 
unus  duabus  praesit  paroeciis  duas  applicare  obstringatur  missas 


706  CIRGA    .VISSAM   PRO    POPULO 

sive  per  se,  si  binandi  facultate  polleat,  sive  per  aliuni,  siv« 
infra  hebdomadain. 

II.  Onus  eiusmodi  permanere  non  solum  pro  illis  diebus, 
qui  adhuc  a  populo  seiv.intur;  verum  etiam  pro  diebus  festis, 
auctoritate  pontificia  i^uppressis ;  eoquod  dum  per  Summos 
Pontifices  christiana  plebs  ab  audiendo  sacro  eximitur  prae- 
(lictis  diebus,  haud  vero  ab  onere  applicandi  Missam  pro  populo 
exonerantur  animarum  pastores. 

III.  Piaefatam  doctrinam  fuisse  firmatam  quamplurimis 
S.  C.  C.  declarationibus  ,  et  auctoritate  Apostolica  Benedi- 
cti  XIV;  qui  haud  admittit  ceu  excusantem  causam  ab  eiusmodi 
oneris  implemento  neque  redituum  tenuitatem,  neque  invete- 
ratam  consuetudinein  contrariam  (1). 

IV.  CoUiges  quoque  haud  teneri  parochum  duas  applicare 
Missas,  sed  unam  tantuin,  si  duabus  quidem  praesit  paroeciis, 
quae  tamen  invicem  adeo  unitae  sint  atque  coniunctae,  ut  ex 
dual)us  una  effecta  sit  cum  tituli  alterius  extinctione. 

V.  Applicare  missas  quas  omisit,  aut  exposcere  absolutionem 
a  S.  Sede  debere  super  praeteritis  omissionibus  illum,  qui, 
etiam  bonsl  fide  reputans  se  non  teneri  obligatione  tali,  vel 
ahqu^  rationabili  excusari  causa,  duas  haud  applicavit  missas 
pro  populis  duobus,  quibus  praefuit. 

VL  Aliquando  a  S.  Sede  concedi  ad  tempus  locorum  Or- 
dinariis  petitam  fticultatem  dispensandi  cum  Parochis  qui  duas 
regant  paroecias,  et  binandi  facultate  careant;  ut  unicam  ap- 
plicent  Missam  pro  duobus  populis. 

VII.  Biusmodi  Ordinariorum  preces  tamen  excipi  benigne 
a  S.  Sede  tantum  solere  si  gravia  adsint  adiuncta,  quae  ma- 
ximam  inducant  difficultateni  huius  oneris  implendi  ex  parte 
parochi. 

(1)  OniiB  applicandi  misfiam  pro  ani-  non  magi»  debet   de  iure    Divino    obli- 

mabas  sibi  commissis  ita  inhaerens,  ex  gari  Paroehu»  in   hoc  pro  eui»    ovibus, 

divino  praecepto,  officio  pastornm  sem-  quamPraelatue /iegulariipro  »ui$  eubdi- 

per  habitnm  C8t,at  iUnd  a  nonnnliis  ex*  ci$,  Kpi$copUB  pro  $ua    Dioecesi,  alque 

tendatnr    ad    Praelatos    Regnlares,    ad  etiam  Summu*  Pontifex  pro   unieersali 

EpiscopoB  et  etiam  ad  Snmmnm  Ponti-  Eecleeia  ,    in    quibue    proportionaliUr 

ficem.   £tenim    P.    AntoniuR    Naldi,  in  e$$et  dieendum,  quod  de  paroeho. 
Summa  o.  Parochu$  n.    19*  ait:  Itevera 


707 

DECRETUM 


MANTUANA 

Quum  SSmo.  Dno.  Nro.  Pio  PP.  IX.  ex  certis  nunciis  in- 
notuerit  ex  hac  vita  nuper  migrasse  Praesulem  Basilium  de 
Corridori,  qui  Abbatiani  Nullius  S.  Barbarae  in  Mantuana  Dioe- 
cesi  existentem  et  S.  Sedi  iminediate  subiectam  possidebat,  ac 
propterea  eamdem  esse  modo  vacantem:  cupiens  autem  Sanctitas 
Sua,  ne  ex  huiusmodi  vacatiooe  aliquid  detrimenti  ipsa  capiat, 
ac  volens  nunc  provisorium  in  modum  ei  prospicere ,  satius 
duXiteamdem  Abbatiam  interim  Rmo  Episcopo  Mantuano  com- 
mendare,  ac  subiicere,  prout  per  praesens  decretum  commendat, 
subiicit,  atque  submittit  ad  beneplacitum  S.  Sedis  una  cuin 
Clero  eidem  Abbatiae  addicto,  nec  non  cum  omnibus  iuribus^ 
privilegiis,  praeeminentiis  quomodocumque  Abbatiae  et  Abbati 
pro  teiipore  existenti  competentibus. 

Datnm  Romaeex  SecretariaS.  C.  Conciliidie4  Nov.  1875. 

P.  Card.  Caterini  Praefectus. 


708 

EX  CONGfiEG»TIONE  EPISCOPORUM  ET  REGULAfilUH 

PENSIONIS 

Die  28  Maii  1875. 

roiiiiieiidiuiii  fiieii.  Capituluiii  Eccles.iae Metropolitanae  U. 
constabat  quatuor  Dignitatibus,  quindecim.  Canonicis,  Capel- 
lanis  ad  Capellam  SS.  Sacramenti  deputatis,  aliisque  qui  Ca- 
pitulo  inserviebi^nt:  qui  omnes,  praeter  Dignitates  et  canonicos, 
amovibiles  erant  ad  nutum. 

Cum  vero  ad  Suinmum  Pontificatum  evectus  esset  Cle- 
raens  XI  domo  U.  cupiens  illius  Metropolitanae  cultui  decen- 
tius  prospicere,  BuUa  Super  universas  lata  die  6  lulii  1714 
Collegium  septem  Beneficiatorum  instituit,  qui  tum  residentiae, 
tum  divinis  persolvendis  ofiiciis  quotidie  essent  obstricti. 
€  Septem  perpetua  beneficia  simplicia  ecclesiastica  Beneficia- 
»  tus  nuncupanda  pro  septem  presbyteris  seu  clericis  faturis 
»  in  ea  perpetuis  beneficiatis  ex^Civitate  ve!  Dioecesi  U.  et 
»  non  aiiunde  oriundis.  Quique  omnes  simul  unum  Collegiuin 
»  cum  arca,  mensa  et  sigilio  communibus  constituant  et  ef- 
»  ficiant,  et  apud  dictam  metropolitanam  Ecdesiam  continuo 
>  vei  interpolate  resideant  atque  deserviant,  collegialit^r  inibi 
»  horas  canonicas,  et  alia  divina  officia  una  cum  capitulo  et 
»  Canonicis  praedictis,  et  ad  eorum  instar  psallendo...  motu 
»  proprio  non  ad  alicuius  super  hoc  nobis  oblatae  petitionis 
»  instantiam,  sed  de  nostra  mera  liberalitate  et  Apostolicae 
»  potestatis  plenitudine,  tenore  praesentium  perpetuo  erigimus 
»  et  instituimus.   » 

Favore  horum  Beneficiatoruin  pensionem  anniiam  scula- 
torum  centum  constituit  perprtais  futuris  tempuribus  du- 
raturam,  ^[uam  imposuit  solvendani  mensae  Episcopali,  et 
Abbatiae  S.  Laurentii  in  C.  quae  tunc  vacabant.  Hae  pensio- 


pEKSiopris  709 

nes  indistincte  afficiebant  redditus  omnes  tum  cei(os  tum 
incertos,  tum  oKlinarios  tuin  extraordinarios  mensae  Episc«)palis 
et  Abbatiae;  atque  erant  persolvendae  omni  mora,  tcryioer^ 
satione  etc....  cessante.  Voluit  insuper  ut  pensiones  seiuper 
integrae  persolverentur:  <  semper  et  omni   tempore    integre, 

>  et  absque  uUa  etiam  minima  dirainutione  debeantur,  neque 
»  quibusvis  de  causis  etiam  iuridicis,  legitimis,  piis  vel  pri- 

>  vilegiatis  annullari,  invalidari,  ad  niinoren)  summam  reduci, 

>  aut  earuui  solutio  retardari  queat.  > 

Haec  omnia  vero  sancita  fuere  sub  poena  excommunica- 
tionis  et  interdicti. 

Saeculo  et  dimidio  pensiones  exacte  solutae  fuere  etiam 
cuui  die  13  Martii  1864  in  bona  rnensae  Rpiscopalis  Daema- 
nium  avidissimas  manus  extendit.  At  ob  leges  1866,  et  1867. 
I)ona  mensae  Bpiscopalis  conversionem  daemaoialem  pa^sa  sunt, 
et  abbutia  suppressa;  ex  huius  tamen  bonis  Daeuianium  pen- 
tsiones  adhuc  persolvit  quas  ea  debebat. 

Non  ita  tamen  re>  se  h;ibuit  circa  pensionem  a  mensa 
Episcopali  solvendam,  nam  Episcopus  cum  nullos  alios  n^dditus 
haberet  quam  quos  ex  nonnullis  bonis  mobihbus  percipiebat, 
et  ex  aliqua  summa  quam  interea  a  Daemanio  habuerat  futu- 
rae  liqui<iati(mis  causja,  renuehat  pensionem  solvere. 

Camerarius  interea  Bfmeficiatorum  urbis  U.  ad  Curiam 
Episcopalem  literas  dabat  sub  die  13  luhi  1868,  quibus  Episco- 
pum  certiorem  reddebat,  quod  Regius  Oeconoinatus  pensionem 
persolverat  usque  ad  integrum  secundum  setuestro  nu.  1867;  sed 
recusabat  eam  pro  futuro  solvere,  affirmans  id  peti  debere  a 
Directione  Regii  Daemanii;  qua  de  causa  al)  E|)iscopo  pete- 
bant  syngrapham  solutionis  pro  prinv)  seine^tri  1868  iam  com- 
pleto,  et  ut  soUicito  curaret  quod  reliqua  pro  futuro  tempore 
solverentur. 

,Sed  sub  die  18  Septembris  ex  parte  Episcopi  respon- 
sum  est,  verum  utique  esse  mensain  epis<^opalem  illo  onere 
gravari,  sed  Episcopum  iis  in  quibus  tunc  miserrimis  cir- 
cumstantiis  versabatur  ad  sjlvendum  non  teneri;  declaravit 
tamen  se  pensionem  illam  soluturum  si    in    suujma    a    Dae- 


710  PENSIONIS 

injinio  exigenda  comprehenderetur.  Beneficiati  ad  Directionem 
(laeinanialem  sese  converterunt,  exponentes,  <  iniustum  omnino 

>  (Mse  debita  non  esse  persolvenda  nisi  sint  inscripta;  gubeF- 

>  iiiuiu  sibimet  contradicere  cum   pensionera   solvat  debitam 

>  pro  arreptis  bonis  Abbaiiae  S.  Laurentii,  et  solverit  etiam 

>  peusionein  a  mensa  episcopali  debitam  usque  ad  annum  1867. 

>  Inscriptionem  hypothocariam  nihil  infiuere  in  substantiam 

>  crediti.  Daemaniui.i  aut  solvat,  aut  sin  minus  litis  expensas 

>  sustinere  debebit.   > 

Die  9  Septembris  Daem.mium  postulationem  Beneficiato- 
rum  respuit,  affirmans  a  Guberuio  iuxta  leges  diei  7  luiii 
et  15  Augusti  1867,  illa  tantummodo  onera  satisfieri  quae 
essenl  regulariter  inscripta.  Et  sub  die  18  Augusti  1869  Be- 
neficiatos  monebat,  ut  sese  converterent  ad  monsam  Episco- 
palem,  quae  summam  ipsis  debitam  utique  solvere  poterat 
cum  a  Daemanio  pro  redditibus  habendis  interea  perceperit 
Libellas  triginta  et  mille. 

Huiiismodi  rationes  iam  Bpiscopo  fuerant  expositae;  ipse 
tai  11(^1  Beneficiatis  responderat  se  nihil  dare  posse;  et  potius 
ad  illos  sese  converterent  qui  ineusae  bona  possidebant.  Ve- 
rum  hi  declararunt  et  decreverunt  pensionem  illam  esse  a  mensa 
Episcopali  solvendam . 

Cuni  itaque  Beneficiati  nihil  a  inensa  Episcopali,  nihil 
prorsus  a  Daemanio  obtinere  pos^^ent,  supplicem  libellum  ad 
S.  Sedem  porrexerunt,  in  quo  cum  a  principio  exposuissent 
sibi  deberi  libellas  2398  vel  a  Daemanio  vel  a  mensa,  subiun- 
gebant,  se  defraudari  dimidio  reddituum  beneficiorum  quae 
ad  titulum  sacri  patrimonii  consequuti  fuerant;  aliud  dimidium 
scutat.  13  seu  libellarum  plus  minus  65,  se  nedum  integre 
non  percipere,  sed  iam  spatio  annorum  quatuor,  praeter  quam 
quod  nihil  percipiant,  cnguntur  solvere  gubernio  taxam  ita 
dictam  di  ricchezza  mobile^  veluti  si  reapse  pensionem  perci- 
perent.  Sibi  iniquissimuu)  videri  Episcopum  ad  laicum  tribu- 
nal   vocare  (1);  Daemanium  e  contra  non  posse  nisi  frustra 

(1)   Pro    einsmodi    erga    episcopam       ii    Beneflciati  sant  laadandi.  Et  Qtinaia 
qaamvia  non  saam  reverenti&    maxiiuij      omnes  eos  imttentnr!  Sciu  enim,  qaos- 


PENSIONIS  71  I 

in  iudicium  a  se  vocari,  cum  mensa  episcopalis  vero  debitrix 
compareat;  et  iudicium  ad  id  desinerei,  ut  mensa  episcopalis 
ad  solvenduin  compelleretur.  Hinc  se  ad  S.  Sedem  recuirere 
ut  Episcopum  benigne  ad  solvendum  cogat. 

S.  Congregatio  sub  die  22  Februarii  1872  ad  Archiepi- 
scopum  Urbis  U.  scripsit  'pro  inform^itione  et  voto,  audilo 
capitulo;  siinulque  voluit  ut  audiretur  Episcopus  urbis  S.  de- 
bitor:  nec  wjh  audialar  Epis'opus  S,  super  predhus.  Hic 
sub  die  7  Aprilis  an.  1872  respondit.  «  Pf*ocurator  viriliter 

>  egit,  institit,  et  potuit  tandem  obtinere    quasdani    partiales 

>  libellarum  sunnnas  quibus  gravioribus  hisce  necessitatibus 
»  occurrere    possem.  Attamea  animadvertendum,  quod    istiie 

>  partinles  snmm.ie  fuerunt  affectae  peculiaribus  taxis,  quibua 

>  fuere  imminutae,  etiain  in  actu   traditionis   earumdem,   ac 

>  ideo  in  humili  conditione  habitualiter  ipse  maneo.  > 

E  contra  Archiepiscopus  U.  eam  exposuit  sentontinm  ut 
Episcopus  S.  integram  summam  persolveret:  «  omriibus    per- 

>  pensis   iustitiae  consonum  inihi  videri  a  S.  mensae  oecpno- 

>  ino    seu    administratore    pensionem    integram    Beneficiatis 

>  hnins  MetrOpolit^nae  exsolvendam   esse    tam   pro    tempore 

>  anteacto  quam  pro  fufuro,  salva  antediot;ie  mensae  proce- 

>  dendi  facultate  si  et  quomodo  et  contraquoscumque  de  iure.  > 
Petebat  insnper  Archiepiscopus  ut  administrator  S.  saltem  ad 
cautelam  ab  excommunicatione  absolveretur. 

Eidem  sentontiae  Capitulum  M'^tropolitanae  accessorat, 
ultro  subdens:  «:  Administratorem  S.  inter  ceteras  passivitates 

>  enumerasse  etiam  scutata  centum    debita    beneficiatis    U.; 

>  nuUimode  hunc  iustificasse  deficientiam  mediorum  ob  cultus 

>  expensas;  nam  pensio  solvenda  omnibus  aliis  expensis  emi- 

>  net,  etiam  iis  sive  pro  Ecclesia  sive  pro  seminario  faciendis; 

>  responsionom  datam  a  Procuratore  S.  Camerario  Beneficiu- 

>  torum  U.,  ut  nempe  hi  se  converterent  ad  eos  qui  mensae 
>•  bona  possiderent,  flocci  omnino  faciendam  esse,  cum  pensio 

dam  ad  tribnnal  laicale  Episcopos  snos  verentos  sant  erga  snnm  Episcopnm, 
advocasse  propancisBolidis!  Pruh  pndorl  ntinaakiioo  tantnm  crimine  macnl«ntnrl 
:Sud  viri  Ecclcsiae  addicti  qni  adeo  irre- 


712  TEWSIOWIS 

»  ifficiat  non  hunc  vel  illu  n  fundura  raensae  S.  sed  ornne:; 
>  fpuctns»  redditus,  proventus  et  eraolumenta  tam  certa  quam 
»  incerta,  ordinaria  et  extraordinaria,  etiam  illa  quae  ex  C-m- 
»  cellaria  dimanant.  >  His  habitis  informationibus  S.  C.  Epp. 
et  RR.  ad  Episcopum  S.  literas  misit,  ipsum  suadens,  ut  si 
summae  quas  interea  a  Daemanio  percipiebat  excedebant  con- 
gruan>,  quam  a  pensione  quacumque  Concilium  Tridentinum 
immunem  esse  voluit,  aliquid  Beneftciatis  tribueret  iuxta  De- 
cretum  Cu/n  nuperrimis  (1)  ab  ipsa  S.  Congregatione  latum; 
reservaret  sibi  tamen  ius  summas  persolutas  repetendi  si  a 
Daemanio  pensio  Beneficiatis  solveretur.  Quoniam  vero  Bene- 
ficinti  exposuerant,  summam  a  Daemanio  Episcopo  solvendajn 
ascendere  ad  libellas  37353j  ipsosque  ab  anno  1869  nihil  ab 
Epis  opo  percepisse;  ideo  a  die  27  Decembris  1872  sibi  de- 
beri  affirmabant  sc.  500.  seu  libeilas  2687:  rogabant  qua- 
propter  ut  Episcopus  ad  lunium  usque  1872  solveret  sc.  450; 
et  (leinde  sc.  50  semestralifer ,  iuxta  Bullam  Ciementis  X[ 
Sttper  universas  Orbis  Erclesias. 

S.  Congregatio,  attente  considerata  Bulla  praedicta,  sub 
die  18  Decembris  1872  Episcopuin  S.  monebat,  fore  ut,  pro- 
pter  continuas  Beneficiatoru'n  instantias  causa  ista  pertra- 
ctaretur  coram  universo  Efninentissimorum  Patrum  consessu 
iuxta  decretum  28  lannarii  1871,  et  adie5lulii  1873prae« 
fixit  partibus  terminum  qnatenus  ulteriora  iura  sua  deducerent 
ad  effectum  etc. 

Hiscetamen  nihil  obstantibus,  usque  ad  initium  anni  1875 
res  conciliative  actae  sunt.  Et  quoniam  S.  Congreg.itio  ad 
Curiam  transmiserat  exe:nplar  Decreti  Cum  nuperrimis,  atque 
duorum  dubiorum,  quae  i*espiciebant  congruam  Bpiscoporum 
et  Parochorum  an.  1873;  hinci  Vicarius  generalis  Episcopi  S. 
applicans  ius  ad  factum,  sub  die  11  lunii  1874  beneficiatis 
huiusmodi  dabat  literas. 

Redditus  huius  inensae  ante  bonorum  rapinam  asoendebat 
ad  libellas  35932.12;  redditus  actualis  ad  Uhellas  12418;  ex 

(1)  Habetar   hoc    Ducrotuui    Vol.  7.  liaias  Epht-nurjlis  luis.  325. 


PENSIOlVfS  7f3 

qnibn^  siiblatis  libellis  5320  pro  monetae  variatione  (1)  pensio 
pro  Beneficiatis  reducitur  ad  libellas  123.35. 

Id  Cannerarius  Beneficiatorum  respuit,  tum  quia  congrua 
Episcopalis  eiusmodi  erat  ut  posset  integram  pensionem  sol- 
vere,  tum  quia  in  casu  applicandum  non  erat  decretum  Cum 
nup^rrtmis,  cum  pensio  locum  teneret  veri  beneficii  ecclesia- 
stiii.  Tandem  post  plurima  hinc  inde  pacifice  collata,  Came- 
raiius  beneficiatorum  petiit  interea  ab  Episcopo  S.  libellas  2200 
quihus  possent  expensis  et  taxis  necessariis  occurrere,  quae 
ab  Episcopo  solutae  sunt,  salvis  utriusque  partis  iuribus. 

DlMepifitio  «ynoiitlca. 

Attamen  cum  quaestio  minime  conciliaretur,  disceptata  esl 
coraiM  Etninentissimis  Patribus,  atque  a  D^ffensore  Episcopi  S. 
haec  adducta. 

Defendit  primo  loco,  non  agi  in  themate  an  pensio  inte 
grc  solvenda  sit  Benefioiatis ,  sed  agi  de  pensionis  diciae  re- 
ductione  ad  formam  decreti  Cum  nuperrimis;  idque  probari 
tum  ex  iis  quae  ipsa  S.  Congregatio  Episcopo  S.  respondit, 
dari  scilicet  posse  interea  aliquam  summam  Beneficiatis,  salva 
tamen  congrua  Episcopali ,  proportionaliter  ,  et  ad  tramitem 
decreti  Cum  naperrimis ;  tum  ex  iis  quae  sul)  die  2  Apri- 
lis  1874  ipsa  S.  Congregatio  rescripserat,  standum  esse,  sci- 
licet,  resolutionibus  latis  ab  Emis  Palribus  super  Decreto  su- 
pradicto,  iuxta  quas  Episcopus  S.  pensionil)us  satisfacere 
deberet. 

Ex  quibus  deducit ,  in  theraate  agi  de  modo  applicandi 
decre'um  :<upradictum  in  casu,  et  non  an  sit  applicnndum. 
Quu  (le  causa  ita  ratiocinatur :  Romnnus  Pontifex  Pius  IX 
volens  gravissimis    quibus  Episcopi    et  Parochi   opprimuntur 

(])  S.  Con^regatio  Epp.  et  RR.  snb  rtmt«  affirmative  ad  1'«  partem,  negative 

die  30  Maii    1873.  ad  Dobiom:  An    re-  ad   2'».  ideoqtie    dacata   de    qnibos    in 

Bpecto  pensiooam,  centnm  et  mille    dn-  Bnlla  GlementiB  Vi  uon  erani    intelli- 

cata  sint  intelligenda  tazative  ant  de-  gend»  dncata  anrea  (volgo  di  Cannr:! ) 

mtHistrativo  ,   respondere    censnit :    Ad  valoris    'ibellarnm    plns    niinns    9.   m  c' 

trirtciam  de  qno  in  decreto  Cum  nuper-  scntftta  romana*vaioris  libel.  h,  ol. 


714  m^ionis 

daumis  ob  novas  leges  consulere,  perorganum  S.  C.  Epp.  ei 
RR.  nannam  statuit :  ut  amissio  vel  dirainutio  redituum  be- 
neficiorum  in  coramuni  Beuefiriarios  ac  pensionarios  afficiat, 
nullo  ftir^to  inter  ipsamet  heneficia  ipsasque  pensiones  discri- 
mirie,  ifa  ut  praefelis  reditibus  iraminnti^  vel  amissis,  habita 
proportione,  imminui  etiam  pro  rata  debeant,  aut  cessare  pen- 
siones.  Voluit  tainen  ut  integra  remaneret  congrna  Bpisco- 
palis  aut  Parochialis. 

Sancta  Sedes  igitur,  unice  respexit  iraminutionem  redi- 
tuura,  atque  decrevit  ut  eiusmodi  iraminutio  afHceret  Benefl- 
ciatos  aeque  ac  pensionarios;  secus  nuliimode  Beneficiatoruiu, 
Episcoporum  praesertira  etParochorum  bono  consnltum  fuisset. 

Qnoad  modum  autem  dictum  decretum  applicandi,  slan- 
auin  esse  omnino,  ait ,  ad  solutionem  datam  (iuobus  dubiis 
propositis  sub  die  30  Maii  1873,  videhcet:   l*'  <  A.n  Jid  effe- 

>  ctnln  pensionum  Ducata    centum  et  milie  int^lligenfla  sint 

>  taxMtive,  seu  potius  demonstrative  ?  »  Et  qnatenus  afrinna- 
tive  ad  primam  partem ,  negative    ad  secundam:  2°  c  A.n  et 

>  qiaomodo  solvi  debeant    pensionos   ex    reditu    paroeciarnra, 

>  qui  excedat  Ducata  centum,  et  ex  reJitu  mensarum  Epi- 
»  scopalium,  qui  r^xcedat  Dnoat;»  inille.>  Ad  P.  «  Ad  effectiun 

>  de  quo  agitnr  in  decret^  Ctfm  n jj^rri  ais    iffirmative  ad 

>  primam  partem,  negative  ad  secundani.  >  Ad  II".   <  Prae- 

>  levatis  nlille  et  respective  centum ,   redncjtio  proportion  ilis 

>  pensionum  ob  imminutionem  redi.tnum  lieneficiorum,  de  qn.x 

>  in  citato  decreto ,  instituenda    est  super  residao   redituum 

>  dictorum  beneficiorum.  > 

Rx  quibus  Collector  Ephemeridis  Aota  S.  Sedis  inter  ce- 
tera  deducebat :   «  Unde  etiamsi  dentur  casus,  in  quibus  Pen- 

>  sionarii    considerati    tauiinam    consocii  onmium   fructuum, 

>  iriiegra  perisione  recepla,  saivam  relinquerent  Titulari  por- 

>  tionem  1000,  aut  100:  non  tamen  ius  haberent  ad  eius.nodi 

>  pensionis  quaptitatera,  sed  tantum  super  residuuin  ex  1000 

>  aut  100  proportionaliter  iraminuendum.>  At  iuxta  eius.noili 
sententiam,  atque  instituta  proportione  reddituum  ante  et  po^t 
bonorum  expoliationem,  tum  detiacta  sumuia  scutatorum  niili^ 


sen  Hl)ellarurn  5320  ad  tramites  Deci-eti,  omnino  eruitur  Re- 
neficiatis  nil  aliud  deberi  quam  pensionem  lihellarum  243.21. 
Quae  pro  Beneficialis  allegata  sunL  Defensor  Beneficia- 
torum  contra  allegatfis  ab  Bpiscopo  S.  rationes  opponebat,  do- 
tem  scutatorum  100  Beneficiatis  as-^ignHtam,  non  pensionis, 
sed  perpetui  beneficii  Ecclesiastici  naturam  induere  iuxtn  Cle- 
mentinHm  Super  unicersas  in  qua  iubetur,  dotem  praedictam 
csse    solvendam  «  absque    uUa  etiam   minima    diminutione... 

>  neque  quibusvis  de  causis  etiam  iuridicis,  legitimis,  piis  vel 

>  privilegiatis...  annuUari,  invalidari,  ad  rainorem  summam 
»  reduci  y  aut  earum  solutio  retardari  queat.  »  Q  .o  prae- 
misso  duas,  inquiebat,  esse  quaestiones  resolve.das:  1"  de  iure; 
an  scilicet,  pensiones  praedictae  comprehendantur  in  Decreto 
Cum  nuperrimis,  2*  quo  criterio  et  mensura,  dato  quod  com- 
pi-ehendantur,  applicandum  illud  sit  decretum:  prima  quaestio 
substantiam,  altera  modalitatem  respicit,  adqu^m  tamen  de- 
veniri  non  potest,  nisi  prima  resoluta. 

Affirmavit  igitur  legisperitus  ex  citato  decreto  generalem 
regulam  constitui,  ut  sive  amissio  sive  imminutio  reddituum 
beneficiorum  aeque  partiretur  intei'  Ben<ificiatum  atque  Pen- 
sionarium.  Quoniam  vero  si  eiusmodi  regulae  indiscriminatim 
subiacuissent  Episcopi  et  Parochi,  in  eo  versiiri  periculo  po- 
terant  ut  amitterent  congruam  ipsis  a  Tridentino  assignatam, 
hinc  horum  favore  decretum  sancivit  ut  salva  et  integra  ipsis 
remaneret  congrua  scutatorum  roman.  1000,  et  100.  Si  igi- 
tur  comparatione  instituta  inter  antiquos  et  novos  reditus 
Episcopi  S.  appareat,  ipsi  salvam  et  integrara  manere  con- 
gruam  a  Tridentino  assignatam,  at(iue  insuper  dimidium  for- 
tasso  super  ipsam  congruam,  quis  umquam  negare  poterit  ab 
Episcopo  praedictas  esse  solvendas  pensiones  utpote  quae  in 
Decreto  Cum  nuperrimis  non  comprehendantur? 

Atqui  Episcopo  S.  esse  dimidium  reddituum  supra  congruam 
defensor  demonstravit  instituta  ratione  reddituum  Episcopatus 
tum  ante,  tum  post  daemanirdem  depraedationem.  Addidit  insu- 
per,  criterium  partitionis  damnosum,  quod  intendit  Decreiuiu 
Ct(^n  nffperrimiSj  non  esse  sumendum  a  comparatione  rt.d  iiuj 


7f6  msionB 

hodierni  cura  redditu,  quo  fruebatur  paullo  ante  ultinmm  r^- 
pinain;  sed  a  comparatione  redditus  actualis  cum  redditibus 
existentihus  tempore,  quo  pensione  dicta  fuit  Episcopatus  S. 
oneratus.  Ex  quo  sequeretur  quod  cum  illa  imposita  fuerit 
anno  1714.  inter  haec  duo  temporis  extrema  esset  comparatio 
instituenda. 

Sed  praetermissa  eiusmodi  quaestione  quae  modalitateni 
respicit ,  Defensor  Beneficiatorum  omnino  negat ,  Decretuni 
Cum  nuperrimts  posse  applicari  pensionibus  de  quibus  in  casii. 

1.  Quia  in  iure  canonico  pensio  est  semper  precaria  , 
cym  imponatur  ob  causam  temporalem  fevore  alicuius  perso- 
nae,  quare  excludit  perpetuitatem :  <  Text.  pars  fructuum  ad 
»  tempus  non  in  perpetuum  separata;  Givan.  de  pens.  q.  I. 
»  n  1.  Barbosa  par.  3.  lus  Eccl.  univ.  cap.  11.  n.  3.  Fagnan. 
»  in  cap.  Ad  audientiam.  »  Quare  Canonistae  a  perpetuitai*t3 
differentiam  deducunt  inter   beneftcium   et  pensionem :   «  Pw 

>  hoc  differt  beneficium  essentialiter  a  pensione ;  pensio  non 
»  confeitur  in  perpetuum,  sed  solummodo  ad  vitaiii  gravati, 

>  vei  ad  summum  ad  vitam  pensionati,  eoque  mortuo  cessat 
»  et  extinguitur.  B  contra  vero  de  natnra  beneficii  ecclesia- 

>  stici  est,  ut  semel  legitime  institutum  perpefuo  duret;  unde 

>  obitu  beneficiati  non  extinguitur,  neque  cessat,  sed  dicitur 

>  vacare  donec  rursum  alteri  conferatur.> 

lam  vero  in  BuUa  Super  universas  lata  a  Clemente  XI. 
diserte  affirmatur  institui  non  pensiones,  sed  beneficia  perpe- 
tua,  quorum  dos  solvenda  esset  a  inensa  Episcoprdi  S.  «  Se- 

>  ptem  perpetua  siraplicia  beneficia  eoQ\mm,%\\Qs.  perpetuo  eri- 

>  gimus  et  instituimus,  dictisque  septein  beneficiis  sic  erecti:^ 

>  et  institutis  pro  eorum  dote  unam  pensionem  centuin  scii- 

>  tatorum  super  mensam  episcopalem  S.  perpetuo  reservamus, 

>  constituimus,  et  assignamus.  > 

Eiusmodi  ergo  institutio  pensio  vocari  nequit. 

Quod  magis  elucescit  ex  hoc  quod  eiusmodi  pecunia  oss<*t 
solvenda  beneficiatis  qui  officio  ecclesiastico  essent  mancip.ii: 
<  Horas  canonicas  et  divina  officia  una  cum  Capitulo  et  Ca- 
>.  nonicis  etc.  psallendo,  et  respective  celebrando.  > 


Neque  opponatur,  ab  Institutore  eiusraodi  onus  vocari  no- 
mine  pensionis;  nain  non  est  vis  in  noniine  quando  constat 
de  re.  Et  S.  Rota  observavit  vocabuluai  ^n^to  in  casibus  si- 
juilibus  intelliyenduai  esse  late,  et  iinproprie.  «  Nil  relevare 
»  quod  SSmus  appellaverit  pensiones ,  exinde  enim  non  im- 
»  mutavit  illarum  naturam  cum  onus  quodlibet  lato  sensu  di* 

>  citurpensio.  Decis.  121.  n.  1.  p.  10.  recent.  Cap.  Conque-- 

>  rente  de  Cleric.  non  resid.  Fagnan.  in  cap.  Ad  Audientiam 

>  de  Rescriptis  n.  42.  ad  45.  > 

Ex  iis  vero  principiis  arguraentatur  Defensor,  Decretura 
Cum  nuperriiais  respicere  pensioues,  et  non  dotes  beneficio- 
ruai  ;  neque  BuUam  Super  un  'lersas  comprehendi  in  eo 
decreto. 

2.  Subdidit  insuper,  Decretum  Cum  nuperrimis  non  cora- 
prehendisse ,  noluisse  comprehendere,  fortasse  non  potuisse 
cornprehendere  beneficia  ecclesiastica ;  non  comprehendisse, 
quiu  aperte  loquutum  est  de  solis  pensionibus,  et  conservare 
voluit  beneficia  ecclesiastica  ;  noluisse  comprehendere ,  quia 
onera  a  modernis  legibus  iaiposita  aggravant  omnia  beneficia, 
tam  ea  quae  solvunt,  quara  ea  quae  recipiunt,  ea  proportione, 
quam  Decretura  innuit;  et  forta-^se  non  potuisse  comprehen- 
dere,  quia  perpetuitas  percipiendi  dotem  beneficiorum  statuitur 
in  Canone  Sanctorum  Canonum  Dist.  70. 

3.  Sed  dato  etiara,  prosequebatur  Defensor,  quod  Decre- 
tura  cit.  coinprehendat  etiam  eiusmodi  institutiones  perma- 
nentes,  taraen  id  excluderetur  in  casu  hoc  speciali. 

.  Quandoquideai  reductio  onerum  in  favorem  tertii  desumen- 
da  est  ex  voluntate  concedentis,  quem  si  constet  nuUo  in  casu, 
maxime  si  casum  praeviderit,  voluisse  eiusmodi  reductionem, 
manifestum  erit,  hanc  locum  habere  non  posse,  quin  aut  ne- 
getur  concedenti  auctoritas,  aut  violetur  ius  acquisitum.a  re- 
cipiente.  Ita  etiara  iudicavit  S.  Rota  Rora.  cum  Pontifex  in 
actu  concessionis  praeviderit  quod  ob  irapositara  pensionem 
integra  non  remanebat  congrua  Rpiscopalis  a  Tridentino  sta- 
tuta .  €  Pensio  reservata  super  Episcopatu,  qui  non  ascendit 

>  ad  sGutatorum  mille   est  valida ,  cum  videatur   derogatum 

Mta  Tom.  VIII,  fcae,  XCVh  47 


1i$  fzsmsri 

>  Ooncilio  Tridentino ;  dummodo  appareat ,  Papam  iiabuiss^ 

>  notitiam  valoris.  >  Decis.  90.  p.  9.  n,  303  rec 

Atqui  casum  certe  praevidit  Clemens;  neque  tamen  im- 
minui  pensionem  passus  est ,  cum  scripswit ,  eam  integram 
esse  solvendam  <  peste,  fame,  bello,  siccitate,  terraemoiu,  et 

>  quibusvis  causis  fortuitts  et  inexpectatis,  et  quocumque  iudi- 
»  cio  evenire  insolitis,  et  speciali  nota  dignis,  et  de  necessi- 

>  tate  iuris  vel  facti  omnino  exprimendis  non  obstantibus.  > 
Pensio  igitur  dicta  nullo  pacto  est  imminuenda,  multo  minus 
e  medio  toUenda. 

4.  Neque  illud  praetermisit  Defensor  observare,  quod  sci- 
licet,  non  obstante  daemaniali  invasione,  mensae  Episcopali  S. 
duplum  Congruae  a  Tridentino  statutae  remanserit ;  non  potest 
ergo  Episcopus  pensionem  denegare  quin  omnino  citatam  saepe 
Bullani  Clementinam  ei  iura  a  tertiis  acquisita  subvertat. 

5.  AnimaiWertit  insuper,  decretum  Cum  nuperrimis  ae- 
que  favere  beneficiatis  ac  pensionatis  ;  certum  esse  autem  onns 
eiusmodi  pensionem  solvendi  omnimodis  non  nocere  Episco- 
po  S.  Quandoquidem  ,  nisi  pensio  extitisset  scutatorum  100, 
mensa  episcopalis  aliquid  amplius  a  Daemanio  accepissei :  sed 
in  ea  maiori  summa  debuisset  Episcopus  solvere  varias  taxas 
annuas ,  quae  constituissent  sunrimam  annuam  sc.46;  ita  ut 
mensa  vix  percepisset  scutata  annua  54;  at  stante  pensioae, 
mensa  episcopalis  percipit  sc.  100  a  quolibet  onere  immunia, 
cum  taxae  in  Beneficiatos,  quibus  sc,  100  tradenda  essent,  sint 
conversae.  Ex  quibus  deducebat  non  esse  admittendam  redu- 
ctionem  scutatorum  26  ab  Episcopo  propositam;  cum  in  sui 
favorem  remaneret  summa  scutatorum  74,  cuius  excessus  ipsi 
non  deberetur. 

Circa  tempus  vero  quo  dimetiendum  esset  incrementum 
aut  decrementum  reditnum  additum  est  ex  officio,  id  decre- 
tum  reperiri  in  Romana  pensionis  6.  Februarii  1874.  Inter 
multos  vero  qui  defendunt,  eiusmodi  tempus  esse  computan- 
dum  a  die  concessionis  gratiae,  impositionis^  et  reservaHb^ 
jiis,  recensendus  est  De  Rosa  De  execut,  Litt.  Apost.  cap.  7. 
n.  20,  qui  ita  scribit :   <  Notandum  est  quod  ad  iustificandura 


>  valorem  ad  finem  sustinendi  pensioDem  Fimpliciter  reserva- 

>  tam,  vel  impositam  sive  in  beneficio    pleno  ,  sive    vacanti 

>  sufficit  iustificatio  tempore  gratiae  et  reservationis.  >  Quod 
tamen  clarius  Rigantius  ad  reg.  55.  Canc.  n.  83.  expressit. 
«  Rui^sus  probatio  valoris  debet  percutere  tempus  praecisura 

>  gratiae  ex   plene    relatis   per  Lotterium  etc.  Quod    tamen 

>  moraliter  est  iiitelligendum,  ut  scilicet  non  percutiat  tem- 

>  pus  remotum.  >  Ex  quibus  postremis  verbis  discutiendura 
proponebat  Bminent.  Patribus,  an  expediens  esset  computare 
reditus  beneficiales  a  tempore  quo  pensiones  impositae  fuere; 
quod  factu  difficillimum  esse,  ultro  fatebatur.  Adfirraavit  in- 
super,  raultis  in  casibus  S.  C-  Ep.  et  Reg.,  inspecta  pensio- 
num  natura,  decrevisse  non  esse  applicandum  ia  casu  Decre- 
tum  Cum  nuperrimis,  ut  ia  Romana  Con^ributionis  onerum 
et  relenlionis  sub  diebus  30  Maii  et  26  Septembris  1873.  Bt 
in  Romana,  seu  Minorum  Reformatorum  6  Febr.  1874 
proposito  dubio :  An  et  quomodo  appUcandum  sil  decretum 
Gum  nuperrimis  in  casu?  quamvis  in  Bullis  de  pensionibus 
sermo  esset,  responsum  fuit:  Attontis  peculiaribus  circumr- 
slaniiis  negative  in  omnibus.  Quod  et  alias  responsum  fuit. 

Quil)us  visis  et  consideratis  ad  duo  proposita  dubia,  quo- 
rum  1"™.  «  An  et  quomodo  applicandum   sit  Decretum    Cum 

>  nuperrimis  in  casu  ?  > 

Et  quatenus  affirmative. 

2".   €  An,  quomodo,  et  a  quo  tempore  sit  locus  reductioni 

>  summae  libellarum  532  quae   assignatae    sunt  Beneficiatis 

>  Ecclesiae  U.  in  casu  ?  >  Eminentissimi  Patres  sub  die  28 
Maii  1875  respondendum  censuere. 

Ad  1"*.  Concurrentibus  peculiaribus  circumstantiis  in  casu 
concnrrentibus  negative. 

Ad  2".  Provisura  in  primo. 


720  <»Efrsiow* 

Ex   gUIBUS  COLLIGANT  LECTORES. 

I.  Decretuni  Cum  rkupfrrhnis  tantum  afficere  pensionea 
proprie  dictas,  non  auteni  eas  quae  induunt  naturarn  benefi- 
ciorum  Ecclesiasticoruni, 

II.  Valde  difFerre  inter  se  pensiones  et  benefioia:  pensio 
enim  suapte  natura  precaria  est,  quia  imponitur  ob  causam 
temporalem  favore  alicuius  personae;  beneficium  vero  semel 
legitime  institutum  perpetuo  durat. 

III.  Pensionem  ideo  expirare  cum  vita  gravati^  seu  ad  sum- 
mum  cum  vita  penstonati;  dum  e  contra  beneficium,  obitu 
beneficiati,  non  cessat,  sed  vacat  donec  alteri  rursus  confe- 
ratur. 

IV.  Congruam  Episcopalem  el  Paroecialem  a  Tridentino 
statutam  integrara  conservari  debere. 

V.  Quapropter  si  quae  pensiones  sint  ab  Bpiscopis  vel  Par 
rochis  solvendae,  super  his  solvi  debere  quae  congruam  ex- 
cedunt,  servata  aequa  gravaminum  proportione. 


721 

EX  S.  RITUUM  CONGREGATIONE 

NUOERINA  PAGANORUM 

Rraus  D.  Raphael  Ammirante  Episcopus  Nucerinus  Paga- 
norum  exposuit,  in  quadam  Collegiata  Dioeceseos  suae  aclesse 
obligationem  celebrandi  per  Annum  nonnulla  Fuhera  quae  sunt 
applicanda  pro  Benefactoribus,  quumque  ipsa  nuUam  habeant 
fixara  diem,  persolvuntur,  quando  per  ritum  diei  fas  est.  In 
his  dicitur  cum  cantu  Missa,  quae  est  de  quotidianis.  Plu- 
rimae  vero  quum  exortae  sint  controversiae  circa  hanc  Mis- 
sara ,  praefatus  Episcopus  insequentia  Dubia  Sacrorum  Rituum 
Congregationi  solvenda  proposuit,  nimirum: 

Dtd>tum  I.  Utrum  in  hac  Missa  solemni  dici  debeant  tres 
Orationes  uti  iacent  in  Missis  quotidianis,  sine  ulla  rnutatione? 

Dubium  IL  Utrum  liceat  vel  debeat  mutari  secunda  Ora- 
tio  cum  ilia,  quae  post  Missas  quotidianas,  inter  diversas  re- 
peritur ,  signata  N.  11.  vel  12.  ? 

Dubium  IIL  Utrum  haec  tantum  Oratio  signata  N.  11. 
vel  12.  dicenda  sit? 

Dubium  IV.  Quum  serrao  sit  de  eisdem  Missis  quotidia- 
nis  cum  cantu  celebrandis,  estne  eadem  regula  servanda,  quan- 
do  funus  celebratur  pro  uno  defuncto,  vel  utia  defuncta  circa 
numerum  et  mutationem  secundae  Orationis  ? 

Dubium  V.  Quum  dies  anniversaria  obitu^  vel  depositio- 
nis  alicuius  defuncti  sit  dies  privilegiata  aeque  ac  dies  3.* 
et  7.'  vel  30."  potestne  in  Missa  ,  quae  celebratur  solemniter 
in  die  anniversaria  dici  nomen  defuncti  vel  defunctae,  uti  fit  in 
die  3/  7."  et  30."  ? 

Dubium  VL  Quum  fiat  funus  cura  aliqua  solemnitate  pot- 
estne  in  Missis  quotidianis  dici  nomen  defuncti  vel  defunctae, 
quando  mutatur  secunda  Oratio  ? 

Dubium  VLL  Qnum  celebrationem  Missae  solemnis  prae- 
cedat  frequenter  recitatio  Officii  Defunctorum,  potestne  in  Ora- 


722  frUCERINA   PAGANORU.M 

tione,  quae  dicitur  in  die  Anniversaria,  addi  noraen  defuncti 
vel  defunctae  ? 

Sacra  vero  Congregatio  referente  infrascripto  Secretapio 
propositis  Dubiis  respondendum  censuit : 

Ad  I.  11.  et  III.  In  Missis  quotidianis  de  Requie,  quae 
solemniter  cantanlur ,  una  tantum  Oratio  dicenda  (excepta 
prima  die  mensis  et  Feria  II)  et  in  casu  solum  illa  signata 
N*  .11  vel  12  quae  est  pro  pluribus  defunctis  ;  et  dentur 
Decreta  in  una  Ordiais  Minorum  Sancti  Francisci  de  Ob- 
^'7'vantia  diei  16  Aprilis  1853  ad  XXII  et  in  vna  Briocen 
diei  12  Augusti  1854  ad  XI{\). 

Ad  IV.  Provisum  in  responsione  superiori ,  et  Oratio 
conveniens  esse  dehet  personae ,  aut  personis  pro  quibus  ce^ 
lebratur. 

Ad  V.  VL  et  VIL  Orationes  in  quibus  Littera  N  non 
invenitur  tam  in  Missa  quam  in  Officio  s»ne  nomine  legendae, 
et  dentur  Decreta  in  una  Viglevanen  dici  7  Aprilis  1832, 
et  in  una  s.  Marci  diei  22  Martii  1862  (2). 

Atque  ita  respondit  et  servari  mandavit.  Die  19  lunii  1875. 
C.  Bpiscopus  Ostien.  et  VErjTBRN.  Card.  PATRIZI 
S.  R,  C.  Praefegtus 
Loco  )$(  Sigilli 

Plar.  Ralli  S,  R.  C,  Secretarius. 

(1)  En,  in  commodnm  lectomm  decre-  Missa  de  Requie  cum  cantu  pro  animail- 

ta  ad  qnae  remittit  S.  R.  C.  in  responsis  Uns,  qnam  designat  eleemosynam  exhi* 

snpra  datis.  b  An  qnoties  Missa  de  Heguie  bens  n. 

qnotidiana   decantatnr  cnm    Diacono  et  (2)  In   Vigleoanvn.  die  6  apr.   1832 

Snbdiacono  nna  tantnm  Oratio  in  ea  di<  (4687) ,  S.  R.  0.  respondendnm  censnit: 

ceuda  8it{excepta  prima  die  Mensis  et  «Oratio,  Inelina  Domine ,  legenda  aine 

Feria  secnnda),  vel  reqniratnr  etiam  con-  nomine,  nti  iacet  in  Breviario,  et  Missa- 

cnrsns  et  pompa  exterior,  nti  opinatnr  li  Romano,  citra  tamen  probationemcon- 

GaTalieri  explicans  illnd  eolemniter  Rn-  snetndinis  dicendi  has  preces  post  Lan- 

bricae  Missalis  Tit.  V.  n.  3?»  S.  R.  0.  des,  qnao  iuxta  Rabricas  dicendae  forent 

resp.  Affirmative  ad  1.  part.  Neffative&d  post  Primam  r,  Et  in  nna  8.  Marei,  dia 

2.  die  16  apr.  1853 ,  in  nna  Ord.  Min.  $,  22  mart.  1862  (5818),  ad  dnb.  17:  «  In  re- 

Frane,  de  Gbter.  ad  22.  (6183).  —  Et  in  citandis  Orationibns  pro  Defnnctis  vido- 

Brioeen.,  die  12  ang.  1854,  ad  11.  (5208),  ijcet:  Deui  Indulgentiarum  etc.  Inelina 

interrogata:  «  Utrnm  secnnda  Oratio  sem-  Domine  etc.  potestnc  snpvraddi  nomen  et 

per  mntari  possit,  et  eius  loco  dici  Oratfo  titnlusdefnncti?  »  Ead.  S.  C.  rcsp.  ?f«y«- 

pro  defnncto  antdefnncta?  »  S.  G.  respon-  <t>«. 
dit:   4  Unicam  Orationem   dicendam  in 


723 
DECRETUM  ^ 

BISINIAKSN.  Beatifloationis  et  Canoniaationis  Ven.  Serri  Dei  Fr. 
Humilis  a  Bisiniano  Laioi  Professi  Ordinis  Minonxm  Sanoti  Fran- 
oisoi  Beformatorom. 

SUPER   DUBIO 

An  et  de  quibns  Miraculis  constet  in  casu  et  ad  effectum 
de  quo  agitur  ? 

Magnum  constructurus  sanctitatis  fastigium  Ven.  Servus 
Dei  Humilis  a  Bisiniano,  alta  prius  iecit  fundarnenta  humi- 
litatis  in  ipso ,  quod  assumpsit  nomine  inter  sodales  laicos 
Franciscalis  familiae  Reformatorum.  Quam  porro  congruenter 
ita  appellaretur,  totius  vitae  eius  ratio  evidenter  ostendit.  Fi- 
delissimus  enim  Sancti  Patris  Francisci  sectator  et  filius  ar- 
ctissimam  paupertatem,  tamquam  humilitatis  fomentum  et  vir- 
tutum  omnium  radicem  iuxta  Patris  sui  praecepta  ita  adamavit, 
ut  rerum  humanarumconteraptu,  asperrimis  carnis  aflBlictationi- 
bus,  suique  abnegatione  Crucis  mortificationem  iugiter  in  suo 
corpore  portaverit.  In  exercitatione  itaque  virtutum  omnium 
quotidie  progrediens,  quo  sibi  demissior,  eo  supernis  chari- 
smatibus  sublimior  in  carne  ambulans  non  secundum  carnem 
militavit. 

Post  severum  igitur  ex  more  examen  super  eiusdem  Ven. 
Servi  Dei  virtutibus,  heroicas  solemniter  eas  fuisse  prohunciavit 
Sa.  Mem.  Pius  PP.  VI.  die  Sancto  Francisco  sacra  anno 
MDCCLXXX.  Pontificio  autem  Decreto  cum  divinum  mira- 
culorum  testimonium  sufiragaretur,  Causae  Postulator  ex  iis 
prodigiosis  sanationibus,  quae  Ven.  Servo  Dei  intercessore 
peractae  in  processuum  tabulis  referebantur,  duas  iudicio  Sacl'. . 
Ritunm  Congregationi  discutiendas  proposuit.  De  iis  porro 
iuxta  Apostolicas  constitutiones  tiuplex  institutum  fuit  examen; 
primum  scilicet  in  Antepraeparatorio  coetu  in  aedibus  Reve- 
rendissimi  Cardinalis  Antonii  Mariae  Panebianco  Maioris  Poeni- 
tentiarii  Causae  Relatoris  IV.  Idus  Sept.  An.MDCCCLXVH. 
secundo  in  Praeparatoriis  comitiis  in  Palatia  Apostolico  Vatica- 
no  VI.  Kalendas  Maias  anni  MDCCCLXX.  in  Generali  t^ndem 
Congregatione  coram  SSmo  Donnno  Nostro  Pio  PP.  IX.  in 


724  DECRBTUM 

Vaticano  Palatio  habita  Kalendas  Junii  vertentis  anni.  Tn  qua 
vero  oum  praefatus  Reveren.lissimusCardinalis  Relator  dubiuni 
proposuisset  «  An  ct  de  quibus  Miraculis  constet  in  casu, 
et  ad  effectum  de  quo  agitur  ?  »  Reverendissimi  Cardinales 
SS,  Ritibus  tuendis  praepositi,  ac  Patres  Consultores  singuli 
ex  ordine  suifrngium  suum  protulerunt.  Quibus  auditis  SSmus 
Dorainus  Noster  antequam  mentis  suae  oraculum  ediceret,  omnes 
hortatus  est,  ut  in  tam  gravi  ferendo  iudicio  divini  luminis 
opem  incessanter  a  Domino  posfularent. 

Implorata  tandeui  superni  Utminis  illustratione  Sanctitas 
Sua  supremum  iudicium  hodierna  Dominica  ultima  post  Pen- 
tecosten  Praesentationi  Immaculatae  Virginis  devota  proferre 
constituit,  qua  eliam  tuto  procedi  po^se  decrevit  ad  Beatifi- 
cationem  tam  Ven.  Servi  Dei  Alphonsi  de  Orozco,  quam  Ven. 
Servi  Dei  Caroli  a  Setia.  Postquam  itaque  incruentum  Sacri- 
ficium  pientissime  obtulerat,  in  aulam  nobiliorera  Vaticanae 
aedis  vocari  iussil  Reverendissimum  Cardinalem  Constantinum 
Patrizi  Episcopum  Ostien.  et  Veliternen.  S.  Colleji^ii  Decanura 
et  SS.  Rituum  Congregationis  Praefectum,  et  ReverenAiiari- 
mum  Cardinalem  Antoniiuu  Mariam  Panebianeo  MaioremPoe^ 
nitentiarium  Causaeque  Relatorem  una  cum  R.  P.  Laurentio 
Salvati  S.  Fidei  Promotore,  meque  infrascripto  eiusdem  Con- 
gregationis  Secretario,  iisque  adstantibus  solemniter  edixit 
€  Constare  de  duobus  propositis  Miraculis  in  tertio  genere  > 
scilicet  de  primo  <  Instantaneae,  perfectaeque  sanationis  pueri 
Josephi  Panza  a  lepra  »  tum  de  altero  «  Instantaneae ,  per^ 
fectaeque  sanationis  Beatricis  Lerra  a  parotite  gravissimis 
siipnta  symptomatibus.  » 

Hoc  autem  Decretum  in  Sacrorum  Rituum  Congregationis 
acta  referri,  atque  evulgari  mandavit  XI.  Kalendas  Decem- 
bris  Anni  MDCCCLXXV. 

C.  Episcopus  Ostien.  kt  Vklttrrnkn.  Card.  Patrizi 

S.    R.    C.     PRAEFECTUS 

Loco  )J^  Signi 

Placidus  Ralli  S.  R.  C.  Sbcretarius 


725 
DECRETUM 

TOT^rTANA.  Beatifiontionis  et  Canoniaationis  Ven.  Servi  Dei  Fr.  Al- 
phonsi  do  Crj^^cD  Sacerdotis  Professi  Ordinis  Ereniitarum  Sanoti 
Augustini  Frovinoiae  HiBpanioae. 

SUPER   DUBIO 

An  slante  approbatione  Virtutum  et  duur^ini  Miraculo- 
ruiu  tuto  prucedi posait  ad  Beatificalionem  Ven.  Servi  Dci? 

Ven.  I)ei  Sei^vus  Alphonsus  de  Orozco  Sacerdos  Professus 
in  inclita  Ereinitaruin  S.  Augustini  faiuilia,  fuit  equideni  in 
universa  Hispania  in  qua  ortuni  et  vitam  duxit ,  exemplum 
in  veibo,  in  convorsatione,  in  caritate,  in  fide,  in  castitate, 
sedulo  attendens  lectioni,  exhortationi  etdoctrinae.  Indefessa 
uaraque  verbi  Di*i  praedicatione ,  qua  scriptis,  qua  consilio, 
qua  effusa  in  pauperes  caritate ,  omnibus  omnia  fnctus  ,  ut 
omnes  Christo  liicrifaceret.  Nomen  eius  propterea  apud  omnes 
concives  praesertim  fuit  in  benedictione:  hinc  de  Ven.  Servi 
Dei  christianarum  virtutum  excellentia,  quas  divinum  etiam 
prodigiorum  testimonium  commendabat,  actum  de  more  est  in 
Sacrorum  Rituum  Congregatione,  easque  post  accuratissimam 
disquisitionem  heroicis  declaravit  sa.  mem.  Cleraens  XII. 
in  pervigilio  Assumptionis  Beatissimae  Virginis  Mariae 
Anni  MDCCXXXII.  Diuturnum  vero  post  silentium  iniuria 
tantum  iemporum  causae  impositum,  duo  tandem  proposita 
fucre  Miracula  Ven.  Servi  Dei  ope  patrata,  eaque  post  seve- 
rum  discussionis  exanien  solemni  Decreto  probavit  SSmus 
Dominus  Noster  PIUS  Papa  IX.  XVII.  Kalendas  Decembris 
Anni  MDCCCLXXIV.  Congruum  autem  hodie  potissimum  est 
Ven.  Alphousi  noujen  inter  Beatos  accen^ere,  ut  qui  placuit 
Deo  et  inventus  est  iustus,  sit  gentis  suae  hisce  diebus  iracun- 
diae  rec:onciliatio.  Quapropter  in  generalibus  Comitiis  coram 
Sanctissiuio  Domino  Nostro  PIO  Papa  IX.  in  Vaticana  aede 
habitis  Kalendis  lunii  vertentis  anni  Reverendissimus  Cardi- 
nalis  Coiistantinus  Patrizi  Episcopus  Osiien.  et  Veliteinen., 
Sacri  Coilegii  Decanus,  SS.  Rituuui  Congregationis  Praefectus 


7i6  6£CRETUM 

et  Causae  Relator  diibium  proposuit  <  An  stante  Virtutum 
et  duorum  Miraculorum  npnrobatione  tuto  procedi  possit  ad 
Ven.  Serci  Dei  Beatiftcotionem?  ^  unumque  Patres  omnes 
responsum  reddidere,  decernendos  nimirum  esse  Ven.Servo  Dei 
Alphonso  De  Orozco  altarium  honores, 

Suffragium  vero  huiusmodi  antequam  sententia  sua  ratura 
Sanctissimus  Pater  haberet ,  rei  gravitatem  animo  reputans. 
auxilium  de  Sancto  impetrandum  fore  indixit. 

Iteratis  itaque  in  spiritu  humilitatis  ad  Deum  precibus, 
Sanctissimus  Dominus  Noster  PIUS  Papa  IX,  Dominica  ul- 
tima  post  Pentecosten,  qua  Praesentationis  Immaculatae  Vir- 
ginis  Mariae  memoria  recolitur,  peracta  ferventer  Eucharistici 
Sacrificii  oblatione,  accitisque  in  aulam  nobiliorem  Vaticani 
Palatii  Reverendissimo  Cardinali  Constantino  Patrizi  Episcopo 
Ostien.  et  Veliternen.  SS.  Rit.Congreg.  Praefecto  et  Cuusae 
Relatore,  nec  non  R.  P.  Laurentio  Salvati  S.  Fidei  Promo- 
tore,  meque  infrascripto  Secretario,  iisque  adstantibus  decrevit 
€  Tuto  procedi  posse  ad  Ven.  Servi  Dei  Alphonsi  de  Orozco 
Beatificalionem.  » 

Hoc  vero  Decretum  publiciiuris  fieri,  in  Sacrorum  Rituum 
acta  referri,  Litterasque  Apostolicas  in  forma  Brevis  de  sole- 
mni  Beatificatione  in  Patriarchali  Basilica  Vaticana  quando- 
cumque   c^lebranda  expediri  iussit. 

XI.  Kal.  Decembr.  An.  MDCCCLXXV. 

C.  Episcopus  Ostien.  et  Velitern-  Card.  PATRIZI 
S.  R.  C.  Prabfeotus 

Loco  i|£  Sigilli 

PLACmUS   RaLLI   S.  R.  C.    SECRETARina. 


727 


SUMMA  ACTORUM 


QDAE  IN  HQC  OCTAVO  VOLUMINB  CONTINENTDR 


-— ^Ce^jcssoe^»-— 


ACTA  SOLEMNIORA 
ROMANI  PONTIFIGIS. 

Sanclissirai  Domini  Nostri  Pii  Divina 
Providenlia  Papae  IX.  Epislola  En- 
cyclica  ad  omnes  Patriarchas  Pri- 
males  Archiepiscopos  Episcopos 
aliosque  locorumOrdinarios  gratiam 
et  commanionem  cum  Aposlolica 
Sede  habentes  et  ad  Christifldeles 
«miversos pag.  481 

Epistola  Encyclica  Leonis  Papae  XII. 
de  lubilaei  exlensione  ad  univei*sum 
Galholicum  Gregem.     .    .    »  ti37 

Sanctissimi  Domini  nostri  Pii  Divina 
providenlia  Papae  IX.  Epistola  En- 
cyclica  ad  Archiepiscopos  et  Episco- 
pos  Regni  Borussici.     .     .    »  251 

Litlerae  Apostolicae  quibus  indulgetur 
Praesidi  pro  tempore  Reipublicae 
Peruvianae  ut  iure  patronatus  frui 
possit    .......>  365 

Litterae  Apostolicae  Sacratissimi  Do- 
mini  Nostri  Pii  Divina  providentia 
Papae  IX.  ad  Episcopas  fielveticae 
regionls »  369 

Litterae  Apostolicae  quibus  Abbati 
pro  tempore  S.  Petri  Solesmesi  con- 
ceditur  in  perpetuum  usus  Gappae 
magnae  et  iocus  inter  Gonsultores 
S.  Rituum  Gongregationis  .  >  375 

Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii  Divina 
providenlia  Papae  IX.  Epistola  ad 


ArchiepiscopnmMonacensem  etPVl- 
singensem,  qua  damnantur  nonnulla 
opera  typis  edita  a  Presbylero  Jaco- 
bo  Prohschammer  in  Monacensi  Aca- 
demia  philosophiae  doctore.pa9.  429 

Altera  Epistola  einsdem  S.  Pontificis 
ad  Archiepiscopum  eumdem^  in  qua 
loquitur  de  Gonventu  a  nonnullis 
Germaniae  Theologis  doctisque  ca*- 
tholicis  viris  Monachii  habilo  de  va- 
riis  argumentis  ad  theologicas  prae- 
sertim  et  philosophicas  disciplinas 
pertinentibus.  Nonnulla  monet  circa 
errores  in  assequenda  scientia  vitan- 
dos  eique  commendat  ut  haec  omnia 
singulis  viris  in  eodem  Gonventu 
congregatis  significet    .    .    »  436 

Altera  Epistola  eiusdem  S.  Pontificis 
ad  Henricum  Episcopum  Uratisla- 
viensem  in  qua  loquitur  de  doctri- 
na  loannis  B.  Battzer  Uratislaviensis 
Ecclesiae  Ganonici  circa  hominis  na- 
turam,  quam  doctrinam  censet  eam- 
dem  quae  in  Guntberi  libris  tradi- 
tur  et  quae  prohrbita  fuit.    »  443 

Altera  Epistola  ad  Emum  Gard.  de 
Geissel  Archiepiscopum  Golonien- 
sem  in  qua  loquitur  de  variis  sen- 
tentiis  et  opinionibus  censura  dignis 
quae  reperiuntur  in  operibus  Pre- 
sbyteri  Antonii  Gunther  a  S.  Indicis 
Congregatione  prohibitis  die  8  men- 
$is  lanuarii  1857*    •    *    .    »  445 


72t  fSU.MMA 

Litterae  ApostoHcae  quibus  declaratur 
nulla  et  sacrilega  eleclio  loannis 
Heykamp  in  Archiepiscopum  Ultra- 
iertensem pag.  493 

Litterae  Apostolicae  quibus  Clericus 
Dominicus  Panelli  excommunicatus 
vitandus  declaratur  ...»  564 

EX  ACTIS  CONSISTORIALIBUS. 

Nominaliones  complurium  Episcopo- 
rum »  498 

De  Consistorio  habito  die  47  Septem- 
bris  4875.     •....»  625 

EX  AEDIBUS  VATICANIS. 

Sancttssimi  Domini  Nostri  Pii  Divina 
ProvideDlia  Papae  IX.  Allocutio  ha- 
bita  die  XXI.  Dec.  MDCCCLXXIV. 
ad  S.  R.  E.  Cardinales  in  aedibus 
Vaticanis »  477 

Sanctissimi  Domini  Nostri  Pii  Divina 
providentia  Papae  IX.  Allocutlo  ha- 
bita  die  XV.  Martii  MDCCCLXXV. 
ad  S.  R.  E.  Cardinales  in  aedibus 
Vaticanis    ...«••»  304 

LITTERAE  APOSTOLICAE. 

Litterae  Apostolicae  comraendantes  ze- 
lum  Episcopi  Pictaviensis,  qui  fune- 
bria  laudis  officia  persolvit  Abbati 
S.  Petri  Solesmesi    ...»  373 

Litterae  Apostolicae  ad  Doctorera  Al- 
phonsura  Travaglini,  in  quibus  com- 
mendatur  studium  philosophiae  An- 
gelici  Docloris     .    ...»  496 

Litlerae  Apostolicae  quibus  commen- 
datur  zelus  Archiepiscopi  Neapo- 
litani  et  Collegii  Theologorum  eius- 
dera  Civilatis  quo  S.  Thomas  Aqui- 
nas  omnium  Universitatura  Gy- 
ranasiorura  et  Collegiorura  patronus 
constituitui     ......  ;)57 

Litterae  Apostolicae  quibus  commen- 
datur  pietas  et  fllialis  affectus  Cleri 
Genelensis  erga  R.  Pontiflcem.»  558 


ACTOnUIU 

Litterae  Apostolicae  qnibus  Sxiptor 
ephemeridis  L'Unil§  Cattolica  com- 
mendatur  pro  zelo  in  famulando 
Ecclesiae  causae .    .    .    pag.  559 

Lillerae  Apostolicae  circa  eruditionem 
linguae  latinae  peractaro  per  mixtam 
sacrorura  et  classicorum  auctorum 
Leclionem »  560 

Litterae  Aposlolicae  ad  Archiepiscopum 
Panormitanum  ceterosque  Archiepi- 
scopos  et  Episcopos  Siciliae     »  624 

Litterae  nomine  Pii  Papae  IX.  misiae 
ad  moderatores  et  scriptores  ephe- 
meridis  cui  titulus  « il  Credente  cat- 
tolico  » »  6K 

Litterae  Apostol.  quibus  Eduardus  Ar- 
borius  Mella  comes  Verceliae  Eques 
Ord.  S.  Silvestri  i*enuntiatur  »  6^J 

Litterae  Apostolicae  SStni  D.  N.  Pii 
Papae  IX.  ad  Episcopum  Pacten- 
sem.     ........  085 

Litterae  Apostolicae  ad  Episcopuni  Bo- 
vinensem »  686 

Litterae  Apostolicae  ad  Episcopura  Ne- 
ritonensera »  687 

Litterae  Apostolicae  ad  Baronera  Ni- 
colaura  Taccone  Gallucci    .    »  688 

EX  S.  CONGR.  S.  R.  U.  INQUISIT. 

Decrelura  quo  duo  prohibentur  libri 
de  sanguine  B.  M.  Virginis  tractan- 
tes »269 

Decretura  quo  nonnulli  prohibentur 
libri »306 

Epistola  ad  Rmum  Episcopum  Pre- 
misliensera  Latinorum  in  Galli- 
tia .    .    »  364 

EX  S.  C0N6REGATI0NE  INDICIS. 

Decretum  quo  aliquot  prohibentur  li- 
bri »  «i5 

Decretum  quo  aliqui  prohibentur  li- 
bri »232 

Decretum  quo  plures  prohibenlur  li- 
bn »  676 


EX  S.  APOST.  POENITENTIARIA. 

Litterae  et  nonnulla  Dubia  indiclum 
lubilaeum  respicientia  cum  appositis 
declaralionibus    •     .     .    pag.  266 

Dubin  nonnulla  super  lubilaeum.  >  359 

Super  dubiis  nonnullis  iudictum  lu- 
bilaeum  respicientibus  declaratio- 
nes »  485 

Super  dubiis  nonnullis  indictum  lu- 
bilaeum  respicientibus  declaratio- 
nes >  554 

Russici  Imperii  super  lubilaeo.  »  556 

EX  S.  CONGREGATIONE  CONCILII. 

lurispatronatus  in  qua  causa  quaestio 
fit  an  iuspatronatus  feudo  inhaerens 
censeatur  extinctum  in  vim  dispo- 
silionis  Goncilii  Tridentini  sess.  25 
cap.  9  de  ref.  quamvis  patronus  tura 
anle ,  tum  post  ipsum  Goncilium 
praesentandi  ius  exercuisset  quin 
titulum  legitimum  fundationis  vel 
ionalionis  hod  ie  probare  posset.  >    3 

Fructuum  Ganonicalium  in  qua  causa 
Iras  agitantnr  quaestiones  circa 
perceptionem  frucluum  canonica- 
lium >  11 

Sarrorum  Ulensilium  et  Cubiculorum 
in  qua  causa  disceptatur  utrum  con- 
cesso  commodo  lemplo  iurispatro- 
natus  in  usum  Paroeciae  per  Pon- 
liflcium  rescriplum  et  concessus  re- 
putetur  sacrorum  utensilium  usus 
necnon  cubiculorum  quae  aere  po- 
puli  in  commodum  rectoris  erant 
exlructa »23 

Circa  Missam  pro  Populo  in  qua  cau- 
sa  variae  resolvuntur  quaestiones 
cin  a  applicationem  secundae  Missae 
pro  populo  .......  33 

Super  Eleeraosynis  Missarum  in  qua 
agitaluv  :]uaestio  utrum  Parochus 
possit  alteri  Missas  celebrandas  com- 
miltere  quae  partem  congruae  pa- 
rochialis  efforment  sibi  retinendo 


ktrohVM  729 

excessum  stipendii  atlributxi  cele- 
branti  eleemosyna  ordinaria  loci 
sive  pro  missis  lectis  sive  canta- 
lis pag.  65 

Super  eleemosynis  Missal'um  in  qua 
quaerilur  utrum  Parocbus  possit 
sibi  retinere  excessurti  eleemosy- 
nae  Missarum  ordinariae  sive  pi'o 
missis  lectis  sive  cantatis  sive  pro 
missis  nuptialibus  ac  flmerum  iri- 
bata  celebranti  eleemosyna  ordf- 
naria  loci »75 

Distributionum  et  Serviiii  Chori  in 
qua  causa  disceptatur  utrum  susti- 
neri  possit  Decretum  Episcopi,  quo 
Canonicos  et  Beneficialos  absentes 
a  residentia  tempore  vacationum 
conciliarium  quotidianas  percipere 
dislributiones  statuerat  eosque  gui 
sexagesimum  annum  atligissfrit  a 
chori  servitio  exemptos  declar  ve- 
rat    .    V    .    .    .    ....    »  85 

Congruae  ParochialLs  in  qna  fit  quae- 
stio  utrum  concessa  a  Ponlifice  re- 
ductione  Missarum  ad  efformandam 
congruam  Parochorum  in  scuta- 
tis  180  in  hanc.  summam  imputari 
debeantetiam  proventusincerti.»  95 

Super  eleemosynis  Missae  Conventualis 
in  qua  qnaeritur  an  eleemosyna 
Missae  Conventualis  ex  Massa  Capi- 
tulari  vel  ex  Massa  Distributionum 
sit  detrahenda     .    .    .    .    »  104 

Responsa  S.  Congregationis  Concilii 
ad  aliqua  dubia  super  eleemosynis 
Missarum  .    .    •    ^    .    .    »  107 

Oeconomi  Curati  in  qua  causa  quaeri- 
tur  an.  Oeconomus  Curatus  vacante 
Paroecia  ab  Episcopo  constitulus 
possit  alium  Sacerdotem  delegare 
ad  omnia  oflicia  vel  ad  aliquos  tan- 
tum  actus »129 

Distributionum  et  Proventuum  in  qua 
causa  quaeritur  an  Parocho  Canoni- 
co  a  choro  absenti  ob  exercitium  cu- 
rae  animarum debeantur  distribuiio- 


7i6  SfJNMA 

aes  inler  praesentes  ac  fallentiae  alio- 
rum  canonicorum  absenltumpa^.lSS 

lurisdictionis  Parochialis  in  qua  quae- 
ritur  utrum  determinatis  Umitibus 
Paroeciarum  per  vias  censeri  debeat 
immulasse  Paroeciam  Proprietarius 
alicuius  domus  in  diversis  viis  re- 
gpondentis  qui  unam  ianuam  clau- 
serit  et  alteram  reclusam  in  appo- 
3ito  latere  tenuerit  ...»  149 

Oivisionis  reddituum  Parochialium  in 
qua  causa  quaeritur  quomodo  divi- 
dendi  sint  fructus  Paroeciae  inter 
Parochum  defunctum  vel  Paroeciam 
resignantem,  et  successorem.  »  193 

Admmistrationis  sacramentorum  et 
Emolumentorum  funeris:  quaeritur 
an  ad  Parochum  vel  Gapitulum 
spectet  tum  Sacramenta  ministrare, 
tum  funera  Episcopo  defuncto  per- 
solvere  et  funerum  emolumenta  per- 
cipere  .    .    .    .    .    .    .    »  202 

Inhibittonis  Matrimonii :  an  iure  inhi- 
beri  possit  matrimonium  ob  impe- 
dimenta  ad  forum  Episcopale  dedu- 
cta  non  tamen  iuridice  et  evidenter 
probata »211 

Missae  Gonventualis:  an  Dignitates  in 
Ecclesiis  Collegiatis  teneantur  ad 
tumum  Missae  Conventualis   »  222 

Existentia  Confraternitatis  in  qua  cau- 
sa  disputatur  an  duae  eiusdera  no- 
minis  et  instituti  Confratemitates  in 
eodem  loco  esse  possim    .    »  271 

Sponsalium  in  qua  quaeritur  an  amo- 
res  protracti,  et  puellae  praegnan- 
tia  habenda  sint  uti  certa  argumen- 
ta  de  sponsalibus  contractis  .  »  308 

Separationis  tori  in  qua  disquiritur 
an  suspiciones  quaecumque  de  pa- 
trato  adulterio  satis  sint  ad  divor- 
tium  inducendum    •    •    •    »  317 

Servitii  Choralis  in  qua  quaeritur  an 
Prior  prima  Capituli  dignitas  le- 
neatur  hebdomadali  servitio  cho* 
raU  ........    »  327 


ACtORC/!tf 

Praebendae  Theologalis  in  qua  qutkf^ 
ritur  an  Canonicus  Theologus  suum 
impleat  officium  collationibus  mo- 
ralibus  et  biblicis  loco  lectionis 
et  interpretationis  SS.  ScripUira- 
mm pag*  336 

lurispatronatus  in  qua  quaeritnr  an 
clericus  qui  a  lurepatronatus  activo 
et  passivo  per  fundatorem  exclusas 
fuit  succedere  possit  in  BeneQclum 
vi  hereditatis »  34fS 

Erectionis  praebendae  Poenitentialis 
in  qua  disputatur  an  liceat  Episco- 
po  erigere  Praebendam  Poenitentia- 
lem  in  .praeiudicium  iuris  optio- 
nis »  3TO 

Praecedentiae  et  luris  optandi:  an 
praecedentia  in  processionibus,  aliis- 
que  ecclesiasticis  functionibus  debea- 
tur  Sacerdolibus  vel  aliis  inferious 
ordinis  Canonicis  etsi  in  possessione 
Ganonicatus  antiquioribus .    »  378 

Electionis  Vicarii  Gapitularis  in  qua 
quaeritur  an  electio  eiusmodi  sit  in- 
firmanda  ob  formae  defeclum.»  389 

Vacationum  a  Choro  in  qua  quaeritur 
an  liceat  Canonicis  a  choro  abesseper 
tres  menses  si  lucrentur  distributio- 
nes  speciales  ils  concedendas  qui 
vacationum  tempore  Choro  inter^ 
sunt »  449 

luris  Funerandi  et  Emolumentorum 
Funeralium  in  qua  quaeritur  an  fu- 
neralia  cuiusdam  presbyteri  perfici 
debeant  a  Parocho  domicilii  vel  a 
Parocho  beneficii     ...»  453 

lurispatronatus  in  qua  quaeritur  cui- 
nam  inter  plures  praetendentes  com- 
petat  iuspatronatus  ruiusdam  Ca- 
pellaniae  cum  deficiant  fundationis 
tabulae »463 

Girca  Missam  pro  Populo  in  qua  quae- 
ritur  an  nonnulli  Parochi  qui  cu- 
ram  actualem  habent  dum  cura  habi- 
tualis  sit  apud  Capitulum  teneantur 
applicare  Missam  pro  Populo  »  ^Ji 


turis  conferendi  Canonicatu.s  in  qua 
disputatur  an  Episcopus  eligere  pos- 
sit  ad  praebendas  canonicales  vel 
succedere  debeant  iuxta  antianitatis 
ordinem  aliqui  de  clero.   pag.  502 

Resolutlonis  Unionis  seu  Dismembra- 
tionis  in  qua  quaeritur  an  unio  per- 
acta  duarum  paroeciarum  sustineri 
possit  nec  ne,  yel  an  dismembratio 
facienda  sit >  5i6 

lurium  Parochialium  in  qua  ample 
disceptatur  an  funera  convictricium 
commensaliumet  puellarum  in  Con- 
servatorio  degentium  et  ibidem  abs- 
que  sepulturae  electione  decedentium 
sint  peragenda  a  parocho  vel  potius 
a  Cappellano  Conservatorii .  »  528 

Suspensionis  in  qua  quaeritur  an  sns- 
linealur  suspensio  ab  Ordinario  lata 
omissis  monitionibus.    .    .    »  547 

Subsidii  Dotalis  in  qua  quaeritur  an 
puellae  humili  genere  natae  conse- 
qni  valeant  subsidium  dotale  in 
defectu  aliarum  nobilium  primo 
loco  etc.  vocatarum.    .     .    »  5<53 

Existentiae  Confratemitulis  in  qua  da- 
lur  causae  prosecutio,  quae  omissa 
fuit  pag.  279.  cum  de  hac  quaestio- 
ne  ageretur »  576 

Malrimonii  in  qua  disceptatur  de  nul- 
litate  consensus  praestili  ex  timore 
reverentiali »  577 

Inlerpretationis  Rescripli  in  qua  quae- 
ritur  an  quotidianae  distributiones 
competant  Canonico  ad  Episcopalum 
evecto ,  cui  Pontifex  concessit  ut 
fruclus  omnes  Canonicatus  adhuc 
perciperet ,  exceptis  tantura  distri- 
Imtionibus  inter  praesentes .  »  51)4 

Missae  pro  Populo  in  qua  disceptatur 
an  Parochus  teneatur  applicare  Mis- 
s^im  pro  popiilo  dupliciter  si  festum 
alicui  diei  adixum  ab  alio  impedia- 
tur  ritus  maioris  et  in  alium  diem 
transferatur »  602 


icfo^tk  i^i 

Officii  Funebris  in  qua  aisceptatur  an 
ad  appellationem  contra  resolutio- 
nem  S.  C.  C.  obstet  eilbeptio  reiiu. 
dicafae pag.  606 

Litterae  EE.  PP.  Cardinalium  S.  C. 
Concilii  commendantes  Btudium  phi- 
losophiae  Angelici  Doctoris.  »  5{4 

Matrimonii  in  qua  disceptatur  de  va- 
liditate  matrimonii  ob  impedimeu- 
tum  dirimcns  aflinitatis    .    »  6:W 

Appendix  in  qua  nonnuUa  '  notantur 
circa  impedimenta  occulta  .  »  644 

Super  Eleemosynis  Missarum  in  qua 
plures  dirimuntur  quaestiones  circa 
erogationem  eleemosynae  Missarura 
manualium  praesertim  respectu  ha- 
bitoad  oblatorumvoluntatem.»  650 

Applicationis  Missae  in  qua  causa  quae- 
ritur  an  quidam  Canonici  teneantur 
applicare  Missam  pro  pio  Fundato- 
re  qui  tenuem  et  ad  id  imparera 
constituit  eleemosynam      .    »  661 

Matrimonii  in  qua  disceptatur  an  va- 
lidum  sit  matriraoniura  contractura 
sub  nominibus  ficlis  ad  decipien- 
dum  Parochum  cum  assistentia  ta- 
men  presbyteri  a  Parocho  depu- 
tati »667 

Irregularitatis  ex  defectu  scien- 
tiae  .....-...»  689 

Postuiatum  circa  Paroeciam  in  qua 
quaeritur  an  Coadiutor  parochialis 
adiungi  debeat  sumptibus  Parochi 
Goadiuti »  694 

Circa  Missam  pro  populo  in  qua  quae- 
ritur  an  Ordinario  concedenda  sit 
facultas  dispensandi  cum  Parochis 
duabus  Paroeciis  praeposilisut  unam 
tantum  applicent  Missam   .    »  701 

Mantuana  Decretum  quo  SSfiiusD.N 
Pius  PP.  IX.  interim  conunendat 
Episcopo  Mantuano  Abbatiam  Nullius 
S.'  Barbarae  in  eius  Dioecesi  exi- 
stentem     ••....»  707 


7S9  stmA 

EX  S.  CONGR.  EPISC.  ET  REGUL. 

NaUitatisProfes8i(»)is  in  qua  cansa  agita- 
tur  quaeslio  utrum  solemnis  religio- 
sa  professio  emissa  post  prufessionem 
▼otorum  simplicium  peractam  ex  in- 
culpabili  errore  ante  legitimam  aeta- 
tem  valida  necne  habenda  sit  itag.  39 

Oratorii  in  qua  causa  quaeritur  an  sa- 
cellum  immediato  ingressu  in  pu- 
blica  yia  carens,  turri  tamen  campa- 
naria  et  fixis  altaribus  munitum  re- 
putandum  si  t  ceu  oratorium  publicum 
▼el  privalum »50 

Ganonicatus  quoad  Dispeasationem  in 
qua  caosa  quaeritur  utrum  lite  con- 
testata  quadrimestri  elapso  inter 
palronos  passive  vocatos  sed  actu 
inhabiles  ad  Canonicatum  in  Colle- 
giata  possidendum  devolutio  nomi- 
nationis  facta  sit  ad  Ordinarium  et- 
si  praesentatus  a  maiori  Patronorum 
parte  infra  quadrimestre  recursum 
habuerat  ad  S.  Sedem  ut  dispensatio- 
nem  ab  incapacitate  obtineret.  »  110 

Cultus  Sacrae  Imaginis,  in  qua  quae- 
ritur  utrum  liceat  in  Ecclesia  no- 
vam  aedificare  Capellam  in  hono- 
rem  Sancti  existente  iam  altera  ipsi 
dedicata »121 

loris  administrandi  Oblationes  et  cu- 
stodiendi  Sacras  Supellecliles  in  qua 
caosa  quaeritur  ulrum  a  Parocho 
vel  a  Capitulo  admioistrandae  sint 
oblationes  atque  eleemosynae  col- 
lectae  intra  Paroeciae  limites.  »  162 

Contributionis  Onerum  in  qua  causa 
quaeritur  an  portio  Canonica  Emi 
Archipresbyteri  Basiiicae  Liberianae 
subiici  debeat  oneribus  noviter  impo- 
sitis  per  Italicum  Gubernium.  »  256 

Substitutionis  in  qua  quaeritur  an  de- 
tur  locus  substitutioni  quae  contin- 
gat  ex  facto  malo  et  improbando  si 
factum  a  testatore  praevisum  fuerit 
at  substitulio  tamen  volita  .  »  475 


Acrofttif 

EmuUauentorum  Funeralium  qua  rort- 
stituituremolumenta  percipi  nequire 
ab  his  sufTragiis  quae  aliqua  per- 
sona  vel  sudalitium  pietatis  impulsUf 
propriis  operibus  praestal.  pag.  616 

Pensionis  in  qua  disputatur  an  decre- 
tum  Cum  nuperrimis  applicandum 
sit  iis  pensionibost  quae  stricfo  sen* 
su  tales  non  sunt    ...»  708 

EX  S.  CONGR.  INDULGENTIARUM. 

Devotissima  Orat.  S.  Bonavent.  »  2B4 

Responsio  S.  Congr.  ad  nonnuUas  Epi- 

scopomra   petitiones     .    .    »  487 

Oratio  pro  conversione  Gbamitanim 

Africae  centralis  ad  Ecdesiam  Ga- 

tholicam » 678 

EX  S.  C0NGRE6ATI0NE  RITUUM, 

Decretum  quo  offlcium  et  Missa  S.  Bo- 
nifacii  sub  ritu  dupiici  minori  ad 
universamextenditurEcclesiam»  62 

Decrfnnm  quo  officium  et  Missa  S.  Iw- 
stini  Mar  lyri^  petentibnstantumcon- 
cedilur  sub  ritu  duplici  minori  >  64 

Decretum  Bentincationis  et  Canoni- 
zationis  Ven.  Servi  Dei  Fr.  Alphonsi 
de  Orozco >  127 

Lucionen.  Decrelum  Beatificationis  et 
Canonizationis  V.  S.  D.  Aloisii  Ma- 
riae  Baudouin »  170 

Bellicen.  Decretum  Beatificationis  et 
Canonizationis  Y.  S.  Q.  loannis  Ba- 
ptistae  Mariae  Vianney.    .    »171 

Divionen.  Bealificationis  et  Canoniza- 
tionis  Ven.  Servae  Dei  Sor.  Marga- 
ritae  a  SS.  Sacramento  Monialis 
Professae  Ordinis  Carmelitarum  ex- 
calceatorum >  233 

Toletana  Beatiflcat.  et  Canonizat.  Ven. 
Servi  Dei  Fr.  Alphonsi  de  Oro- 
zco  Sacerdotis  Professi  Ordinis  Ere- 
mitarum  S.  Augustini  Provinciae 
Hispanicae  super  dubio :  an  et  de 


StllMA 

(pjibns  mfrarulfe  conslet  in  casu  el 
afl  efTerUiiTi  de  qno  agitiir.  pnff,  235 
Neapolitiinu  Bealificalioiiis  el  Cauoni- 
zationis  Servi    Dei  lanuarii  Mariae 
Sarnelli  Saceidotis  e  Congregalione 
SS.  Redemptoris .     .     .     .     »  2«3 
Decrftum  Pjapen.Confirmationis  cul- 
f;is  ab  immemorabili  tempore  prae- 
stiti  Servae  Dei  Agneti  filiae  Premis- 
lai  Ottocari  Bohemorum  Regi;  ord. 
ClarissarumBealaenuncupatae»  299 
Decrelum  Nullius  seu  Sublaquen.  Bea- 
tificalionis  el  Ganonizalioni^  V.  Servi 
Dei  Fr.  Francisci  a  Ghisone  Clerici 
professi  Ordinis  Minorum  S.  Fran- 
cisci  de  observanlia.    .    .    »  300 
Decrelum   Corisopiten.  Beatiftcationis 
et  Canonizationis  Yen^  Servi   Dei 
P.  luliani  Manerii    Sacerdotis  Pro- 
fessi  Societatis  lesu  ...»  304 
Decretum  quo  Mundus  uni  versus  Sacra- 
tissimo  Cordi  Jesu  consecratur  »  402 
Decreturo  circa  sepulturas  quae  tribus 
ab  altari  cubitis  non  dislant  »  405 
Confirmationis  Cultus  ab  immemorabili 
tempore  praestiti  Servae  Dei  Agne- 
li  Premislai   Ottokari    Bohemorum 
Regis  filiae  moniali  Ordinis  Claris- 
sar'um  Bealae  nuncupatae  .    »  406 
Rom.ina  in  qua  nonnulla  resofvuntur 
dubia    ab    Academia    Lilurgica   in 
Urbe  erecta  proposita  quoad  usum 
adhibendi  Calices  quorum  Cuppae 
ex  melallo  sunt  confectae  itemque 
Tabellas  ex   melallo  in  Eucharistia 
fidelibus  ministranda     .     .    »  425 
Neapolitana  Decretum  quo  Canonicis 
Metropolilanae  Ecclesiae  Neapolita- 
nae  ius  confirmatur  canendae  Missae 
conventualis  adsistente  Emo  Cardi- 
nali  Archiepiscopo  ....    489 
Vercellen.  seu  Triden.  Gonfirmationis 
cultus   ab   immemorabili    tempore 


ACtontjM  ygj 

praestiti  Servo  Dei  Oglerio  ex  OrcJi- 
ne  Cisterriensium  abbati  Monaslerii 
Locedii  prope  Tridiniim  in  AiThid. 
Vercellensi  Beato  nuncupato  /)^/^.491 
Ventimilien.  seu  Ord.  Pi-aedicalorum 
Gonflrmationis  cultus  ab  immemora- 
bili  teropore  praestili  Servo  Dei 
Christophoro  de  Mediolano  professo 
Ordinis  Praedicatorum  Beato  nun- 

cupato »492 

S.  C.  Responsum  Episcopo  Lucerino 
datumsuperS.  Natalis  Missis.  »  620 
Responsum    S.   Congregationis    circa 
missas  S.  Natalis  Domini   .    »  ()80 
Parisien.   seu  Ordinis  Praedicatorum 
Confirmationis  cultusabimmemora- 
bili  tempore  praestiti  Servo  Dei  Fr. 
Reginaldo  Sacerdoti  Professo  Ord. 
Praedicar.  Beato  nuncupato    »  (»1 
Ripana  Beatificationis  eL  Canonizatio- 
nis  Ven.  Servi  Dei  Fr-.  Simonis  Phi- 
lippovich  Sacer-d.  professi  Ord.  Min. 
S.  Francisci  de  observantia    »  (581 
Ferrarien.  Beatificalionis  et  Canoniza- 
tionis  Ven.  Servi  Dei  Fr.  Bonaven- 
turae   Barberini   Ordinis   Minorum 
S.  Francisci  Cappuccinorum  Archie- 
piscopi  Ferrariensis .     .     .    »  ()83 
Montisfalisci  Beatificalionis  et  Canoni- 
zationis  Ven.  Servi  Dei  Fr.  Petri  a 
Balnearia  Sacerd.  Professi  Ord.  Min. 
S.  Francisci  Reformatorum.    »  684 
Nucerina  Paganorum.  Dubia  circa  Mi*- 
sam  defunctorum.    .    .    .    >  721 
Bisinianen.  Beatificationis  et  Canoniza- 
tionis  Ven.  Servi  Dei  Fr.  Humilis  a 
Bisiniano,  Laici  professi  Ord.  Minor. 
S.  Francisci  Reformatorum.    »  723 
Toletana  Beatificationis  et  Canouizatio- 
nis  Ven.  Servi  Dei  Fr.  Alphonsi  (\e 
Orozco  Sacerdotis  professi  Ordinis 
Eremitar-um  Sancti  Augustini    Pio- 
vinciae  Hispanicae    .    .    .    »  7iS 


Aem,  Tom.  VIII,  faar.  XOVI. 


7U 


INDEX  GENERALIS 


CONCr.USTONUM  QUAE  IN  PLERISQUE  ACTIS  IN  HOC  VOLUMfNR  RKLATK 

ADNOTATAE    SUNT,  QUARUM  MATERTA  IN  RESPECTIVIS  ACTIS 

AMPLE  EXPOSITA,  VEL  DECLARATA  REPERITUR, 


Rae  autem  conclusiones  snb  sequentlbus  verMs  comprehendunlur* 


Admloisiratio  Sacrameotorum. 
Appellatio. 
Applicalio  Missae. 
Oioonl&ilUH  quoad  dispensatlo- 

nero. 
Choras  qooad  servitinm. 
Coadiutores  parochiales  qooad 

alimenta. 
Conrraternit-ites. 
Congruae  parochiales. 
Conveiillo    quoad    consuetudi- 

nem. 
Dhtributiones  chorales. 
Divorlium. 
Electio  quoad  Praebendas  cano- 

oicales. 
Rlectio  quoad   Vlcariom  Capi- 

tularem. 
Eleemosynne  Missarum. 


Erectio  Cappeilae. 
Execiitor  Testamentarlus. 
Fructus  Benelicii. 
luspatronatus  (|uoad   Successio- 

nem. 
luspnlroiiatus     qiioad    iisurpa- 

tionem. 
Malrimonium     quoad    impedi- 

nifiita. 
Missii  ('4)iiventualls. 
Miss;i  pro  populo. 
Oblaliones    qiipiul    admlnistra- 

lionem. 
Oratorium  publloum. 
Parochus  quoad  Iuk  funerandi. 
Puroclius  quoad  oeconomiam. 
Paroeciae  quoad  oonflnia. 
Pensiones. 


Posses.^io  prael)endne  ranonlcali» 
Potenles  quoad  iu^pnlronntcis. 
Polestjis  delPKata. 
Praebenda  poeniteniliilis  quoad 

eroctioiiem. 
Praebendn  Theologalis. 
Praeientatlo. 
Professlo  religiosa. 
Reddltus  parochiales. 
Rescrlpta  Snmmi  PontlBcii. 
Spoiisalia. 
Statuta  Capitularia. 
Suspensio. 
Teslator    quoad    dispositionem 

suam. 
Unio  et  dismemhratio  Ecclesia- 

rum. 
Utensilia  sacra. 


AdtniniBtratio  Saoramentoram. 

lus  Sacramenta  administrandi  Epi- 
scopo  infirmo,  tam  ei  defunto  Tunera 
persolvendi,  Missam  et  Ofliciura  faoien- 
di  ad  CanoniGOS  pertinet,  minime  ad 
Parochum,  pag.ilO. 

Canonici  non  possunt  huic  iuri  re- 
nuntiarey  tum  quia  inductum  est  ut 
consulatur  dignitati  et  honori  Episco- 
porum^  tum  quia  sit  le\  universalis, 
a  qua  dispensare  non  potest  nisi  Sum- 
mus  Pontifex,  ibid. 

E\  ofTicio  sequuntur  emolumenla ; 
ideo<^ue  ad  illos  spectant  qui  ius  ha- 
hent  persolvendi  oflicia  atque  persol- 
verint,  ibid. 

Statuta  Gaereraonialis  Episcoporum 
vini  legis  liahent,  eaque  ab  omnibus 
suiU  servanda,  ibid. 


Appellatio. 

Nemo  appellare  potest  a  definiliva 
sententia  lata  nisi  infra  lempus  a  iiiro 
constitutum;  nempe  antequam  defini- 
tiva  sententia  transeat  in  rem  iudica- 
tam ;  dum  ex  regula  iuris  res  itidicata 
pro  veritate  accipitur,  pag.  613. 

Sententia  definitiva  lunc  regularilcr 
ex  iure  transit  in  rem  iudicatam ,  si 
infra  decem  dies  a  sua  prolatione  non 
appelletur  ab  ipsa,  adeo  ul  postea  ree 
traclari  non  possil,  et  contradicfie  vo- 
lens  non  audiatur,  pag.  614. 

Sententia  definitiva  transit  in  rem 
judicatam  etiamsi  dehito  tempore  ap- 
pellalum  sit  ab  ea;  poslea  lamen  ap- 
pellatio  deserla  fiieril,  ibld. 

Licet  aliqiiando  legilime  insiivgere 
conlra  rem  iudicalain  j  haud   lemeF^ 


flVDEX  CEIVERALr^ 


(<imert ,  nec  me  caasa ,  sed  aRernlro 
(Juinlaxal  in  casu;  rel  st  vioiala  lex 
fnerit,  vel  nova  et  gravia  monumenla 
domonstrent  iudicantes  deceptos  fuisse 
in  factorum  adiunctis,  ihid, 

Aviplioatio  Missae. 

Sdcrificium  Missae  est  regulariter 
apnlicandum  pro  fundatore;  quamvis 
in  in-^trumento  fundationis  vel  institu- 
tionis  oneris  Missae  in  quadam  ecclesia 
simplicijer  iussum  fuerit  Missam  esse 
celebraiidam,  pag.  66(i. 

Proindeque  non  sufllcit  sola  prae- 
sentia  ad  implendum  celebrandi  onus, 
dum  verbum  celehrare  communiier 
accipi  soleat  ad  significandum  onus 
applicalionis  Missae  peragendae  favore 
pii  fundatoris,  non  obstanle  quacumque 
observantia  in  conlrarium,  ihid. 

^'^.\  utroque  iure,  amico  foedere,  in- 
nnitur  in  obscuris  inspiciendum  esse, 
quod  verisimiliussil,  aut  quod  plerum- 
que  fieri  solet;  asl  nil  verisimilius  eum, 
qui  onus  imposuit  celebrandi  Missam, 
voluisse  etiam  sibi  applicari  eius  fru- 
ctum,  ibid. 

lilxcipiendum  tamen  est,  ex  Docto- 
ribus,  casum  quo  aliud  praeseferat  vo- 
luntas  fundatoris  vel  expressa  vel  ex 
urgentibus  coniecturis  elicila  ;  ut  puta 
si  ille  demandaverit  celebralionem  in 
commodum  populi,  vel  monialium,  vel 
confraternilatis  alicuius,  ibid. 

Canonicatus 
quoad  dispensationetn. 

Ad  obtinendum  canonicatum  in  col- 
legiala  Ecclesia  sufTlcit  aetas  qualuor- 
decim  annorum,  pag,  120, 

Vetila  ac  nulla  reputatur  a  sacris 
ranoriibus  praesentatio  laici  ad  bene- 
(lcium  ecclesiasticum ,  nisi  tenipore  a 
iure  statuto  habilis  reddatur,  sive  iure 
or(linario,siveper(lispensnlioneni,iftirf. 

Palroni  laici  possnnl  piiffe^enlare  ad 


vacans  beneflcium  actu  incapacem  de 
genere  vocalorum,  poslhabito  idoneo 
de  ipsomet  genere,  dmnmodo  infra 
terrainum  iuris  habilis  reddatur,  ve| 
dispensationem  oblineat,  ibid. 

Patronus  potest  seipsum  praesentare 
ad  beneficium  per  viam  precxim  pe- 
tendo  nempe  ab  Ordinario  ut  sibi  ex 
gratia  beneficium  conferat,  secus  prae- 
sentatio  sui  ipsius  esset  ipso  iure  nulla, 
pag.  121. 

Ignorantia  legis  fundationis  in  patro- 
no  non  admiltilur ;  proindeque,  si  quis 
contra  ipsam  praesentavit  inhabilem , 
amittit  pro  illa  vice  ius  praesentandi , 
nisi  infra  quadrimestre  nominationem 
variaverit,  ihid. 

Quadrimestri  elapso  palronis  laicis  ad 
praesentandum  concesso,  ac  non  nonii- 
nato  idoneo,  ius  ad  superiorem  devol- 
vitur,  ihid. 

Chorus  quood  servitium. 

Nullus  Canonicus  eximilur  n  servilio 
chorali ;  dum  ex  Tridenlino  Concilio 
Sm.  24,  rnp.  12,  dv  Hpform.,  quivis 
praebendatus  delieat  per  se  et  non  per 
alios  divinum  obire  ofriciura ,  cuius 
gratiS  bcneficia  ecclesiastica  inslitula 
fuere,  pag.  Wt. 

Frustra  adlaborat  ad  evincendam  ex- 
emplionem  ab  eiusmodi  onere  legibus 
solemnitersancito,  qui  Apostolicum  in- 
dultum,  legitimum  etvigens,haud  qiio- 
modocumque  praesumplum  in  sui  favo- 
reni  exhibere  non  possit,  pag.  335. 

Consuoludo  el  observantia  iii  conlra- 
rium  haud  alicui  refragatur  hac  in  re ; 
eoquod  potius  reiiciendae  sint  lanuiiiaiu 
abusus  contra  naturaleni ,  legaleinqtie 
beneficiati  obligationem  indurliis;  qni- 
que  ulpote  disciplinae  choralis  coirii- 
ptela  numquam  traclu  tcmporis  conva- 
lescere  possit,  ibid. 

Nullius  esse  roboris  ob^ervanlram 
eiusmodi  evincitur  etiam  e\  eo  quod 


IKDEX  CElHERALrS 


\\h  adveiseuir  sanctionlbusTridentinis, 
proindefjue  incidat  in  censuram  Pii  IV. 
hi  Principis  Apostolorum,  qnae  iuxta 
Benedictim  XIV.  Inst.  EccL  60,  /. .  7, 
singula  eiusdem  Concilii  cjplhi  .nmul 
complectitur,  et  nullius  efficit  momen' 
ti  consuetudines,  quae  leges  in  iisdem 
capitibus  praescriptan  violent,  ibid, 

Non  llcet  Canonicis  abesse  a  Ghoro 
neque  per  tres  menses  quando  consti- 
tufion&;  Ecclesiarum  suarura  lonp[ius 
servitii  tempus  requirant,  pag.  452. 

Neque  eis  licet  a  Ionp:iori  servitio 
chorali  abesse,  quando  ob  eiusmodi 
servilium  speciales  lucrantur  distribu- 
tiones,  ea  de  causa  a  pia  tastatoruro 
voluntate  as^ignatas,  il)id. 

Coadlatores  parochiales 
quoxd  alimenta. 

Episcopi,  ex  iure,  possunl  tamquam 
Apostolicae  Sedis  delegati,  coadiutores 
deputare,  qui  pro  bono  animar  nm,  in 
administrandis  sacramentis  Tituiari  im- 
pedito  aut  impari  ob  supercrescentem 
Fidelium  numerum ,  auxilium  prae- 
stt  nt,  pag.  699, 

Indnbiiim  ab  omnibus  habetur  Sa- 
crosanctae  Tridentinae  Synodi  mentem 
fuisse  ut  Coadiutor  de  facultatibus 
Ecclesiae  Goadiuti  congruam  reciperet 
portionem  ad  suam  sustentationem  ^ 
cum  edixerit  Episcopos  etiam  posse 
assijinare  Goadiutoribus  partem  fru- 
ctuum  pro  sufTicienti  victu  eorum,  wid. 

Doctorum  quoque  est  sentenlia  Go- 
adiutorem  adiungi  debere  sumplibus 
Goadiuti,  quolies  Ecclesiae  vel  bene- 
ficii  reditus  aut  abundantes  sint,  aut 
saltem  suiriciant  pro  congrua  Goadiu- 
loris  ct  Coadiuti  suslentalion*^,  ihid. 

Ralio  insii  et  iustitiae  regulae  sua- 
(lent  Coadiutorem  sumptibus  Goadiuti 
vivere  debere:  eo  qiiod  est  principium 
in  iure  receplmu  <  qui  commodum 


sentit  debet  et  incommodum  pemsett' 
tire,  »  pag^  700. 

Est  Tridentini  mens,  el  Doctores 
adraittuni  ceu  causara  iustam  el  legi- 
timam ,  supercrescentem  Parocfiiano- 
rum  numerum  adigere  Reclores  sibi 
assumere  unum  vel  pluras  Coadiutores 
si  per  se  solos  impares  effecti  fuerint 
ad  saciamenta  exhibenda  et  cultum 
divinum  celebrandum,  ibid. 

Confrateniitates. 

Quaelibel  Confraternitas  vdbari  de- 
bet  ex  fine  principaliori,  pag.  28l\ 

Ad  legitimam  Gonfraternitatum  exi- 
stentiam  necessaria  est  approbalio  epi- 
scopalis,  ibid, 

NuUa  Confraternitas  institui  potest 
in  locis  ubi  alia  eiusdera  nominis  et 
instituti  erecta  reperitur,  excepi  Is  dum- 
laxat  Gonfraternitatibus  SSrai.  Sacra- 
menti  et  Doclrinae  Ghrisiianae,  quae 
in  singulis  Paroeciis  possunt  et  institui 
debent,  non  obstante  quod  ibi  repe- 
riatur  erecta  quaelibet  alia  Confrater'* 
nilast  ibid, 

In  rebus  canonicis  et  spiritualibns 
nullam  civile  gubernium  babet  pote- 
slatem,  ibid. 

Congruao  Parochiales. 

Pro  congrua  Parochi  sustenlalione, 
iuxta  Concilii  Tridentini  dispositiones, 
unione  beneficiorum,  vei  decimarum 
aut  primitiarum  assignatione,  aut  sym- 
bolis  et  collectis  parochianorum ,  aut 
commodiori  alio  modo  provideri  de- 
bet,  pag.  102. 

Sancta  Sedes  tenuitati  parochialis 
praebendae  succurrere  solet  Missarum 
reductione,  ubi  aliis  mediis  a  iure  sta- 
tutis  provideri  nequeat,  pag^  103. 

Congrua  pi-o  Vicariis  Curatis  a  iure 
statuta  in  surama  sculatoriim  centum, 
non  taxaiive  sed  demoiistratLve  acci- 
picnda  esl^  ibid. 


llfOEX  GENERALrS 


17^1 


Oiinnrio  sermo  sit  de  congruae  te- 
nliluile,  haec  a  iudice  praefinienda  est 
perpensis  circumstanliis  loci,  beneficii 
onenim,  animarum  numeri,  personae 
rectoris,  nec  non  alimenloram  pretii, 
ibid. 

I^lleemosynae  Missarum  quae  adven- 
titiae  dicuntur,  in  congrua  non  sunt 
computandae,  ibid, 

Quamvis  distributiones  quotidianae 
in  Canonici  Parochi  congruam  sint 
computandae,  nec  non  incerta,  quae 
dicuntur  certa,  taroen  generatim  lo- 
quendo  incerta  stolae  computari  non 
possunt,  nisi  aliter  arbitrio  iudicis  de- 
clar.ilum  fuerit,  ibid. 

Gonventio  qaoad  cx>n8uotttdineni. 

('(Mivenliones  consuetudine  firmnlae 
sun!  nianutenendae  el  iuxta  consuelu- 
din<  m,  quae  praebet  conventionis  in- 
terprelalionem  hinc  inde  accepto  ha- 
bitam,  pag.  618. 

in  materia  funerum ,  emolumenU) 
percipi  non  possunt  ab  his  suffra;iils 
quae  aliqua  persona  vel  sodalilium 
pielaiis  impulsu  propriis  operibus  de- 
funcU)  praestat,  png.  619. 

Distribtttiones  chorales. 

Canonici  et  Beneficiati  absentes  dis- 
tribulionibus  carent,  illis  exceptisquos 
infirmitas  seu  iusta  et  rationabilis  cor- 
poralis  necessitas,  aut  evidens  Eccle- 
wae  ulilitas  excuset,  pag,  94. 

Canonici  et  Beneficiati  abseiiles  a 
residenlia,  seu  vacantes  a  chorali  ser- 
vitio  tempore  vacationum  conciliarium, 
quotidianas  haud  jiercipere  possunt  dis- 
tributiones,  sed  eae  praesentibus  accre- 
scunt,  ibid. 

l'jusmodi  lex  tanti  est  roboris,  ut 
nulla  invehi  pussit  contraria  consue- 
tudo,  aut  etiam  iurata  capilularis  con- 
stitutio,  quamvis  episcopali  auctoritate 
roboratat  ibid. 


Immunitas  a  choro  iis  concessa  cui 
aetatem  sexaginta  annarum  expieve- 
rint ,  quin  ulla  de  praestito  laudabih 
choiali servitio  raUo  habita  fuerit,  iure 
inspecto  nullatenus  sustinetur,  ibid. 

Distributiones  quae  inter  praeseutes 
audiunt,  ita  distinctae  sunt  a  distribu- 
tionibus  quotidianis  et  praebenda,  ul 
praesentibus  tantum  praestari  soleant 
sive  ex  peculiari  statuto  aut  consuetu- 
dine  cuiuslibet  Ecclesiae,  sive  ex  bene- 
factorum  expressa  voluntate,  pag,  148. 

Distributiones  eventuales  et  incertas 
haud  percipiunt  absentes  a  choro  ex 
iusta  causa  vel  apostolico  indultOt  nisi 
in  ipso  id  cautum  expresse  non  fu&- 
rit,  ibid. 

Lucrantur  distributiones  eventuales 
el  incei  tas  ex  iure  communi,  perinde 
ac  si  in  choro  praesentes  essent,  nisi 
obslet  voluntas  testatoris  vel  dantis, 
canonici  iubilationis  indulto  donati,  ca- 
ronici  actu  curam  animarum  exeruen- 
les  suae  piMebendae  adnexam ,  et  ca- 
nonici  Missam  divinorum  tempore  ce- 
lebrantes  de  licenlia  Praefecti  choii,  et 
in  populi  commodum,  ibid. 

Ex  iuris  dispositione  fallentiae  ac- 
crescunt  lantummodo  inleressenlibus, 
qui  obaliorum  absenliam  maiorem  sub- 
eunt  in  choro  laborem,  ibid. 

Verum  ad  istas  lucrandas  haud  re- 
quiritur  physica  praesenlia ,  sed  ficta 
suflicit,  proindeque  absentas  ob  legiti- 
mum  canonicum  impedimentum  prae- 
ter  fiuctus  praebendae,  quotidianasque 
distribuliones  et  negligentium  fallen- 
tias  lucrantur,  ibid. 

Canonici  Missam  celebranles  divino- 
rum  tempore  uti  absentes  reputnnlur, 
quolidianasijue  amittunt  distributiones, 
nisi  populi  commodiim  id  exigat,  et 
licentia  intercedat  Praefecti  chori , 
pag.  149. 

Distribiitiones  inter  praesentes  a  dis- 
inbulionibus  quotidianis  omuiiuodo  di- 


738 

slinctae  sunt;  et  hae'prae  illis  inler  ca- 
nonicales  fructus  recensenlur,  imgSM . 
Ganonicalibas  fructibus  indultario 
concessis,  et  distributiones  quotidianae 
concessae  intelliguntur,  quoties  expjes- 
se  non  fuerint  exceptae,  ibid. 

Divortiutn. 

In  causis  divortium  concernentihus 
(et  idem  de  ceteris  dicito  in  quihns  le- 
stium  numerum  non  est  a  iure  statutus) 
arbitrio  et  conscientiae  iudicis  remit* 
titur  illum  testium  numerum  audire, 
quem  sufTicientem  iudicaverit  ad  veri- 
tatem  detegendam,  pag.  3^5. 

Ad  divortium  inducendum  ex  capite 
adulterii  requiruntur  aut  probationes 
concludenles,  ex.  gr.  cofifessio  adnlrc- 
ri;  aut  suspicio  ita  violenta,  (|uae  mo- 
ralem  certiludinem  praebeat  de  patralo 
adulterio,  ihid, 

Si  uterque  coniux  adulteratus  est, 
neque  alteruter  adulterium  condonave- 
rit,  non  dalur  divortio  locus,  quia  adast 
compensatio ;  idque  etiamsi  adulterium 
unius  sit  occultum,  pag.  326. 

Electio 
quoad  Fraebenc^as  canonicales. 

lus  eleclionis  oriri  potest  vel  ex  iu- 
stitia  vel  ex  gratia ;  in  primo  casu  illud 
praesefert  indolem  veri  iurispatrona- 
tus;  in  secundo  tantum  electionis  in- 
dolem  importat:  eoquod  ad  concedt  ntis 
libitum  revocari  potest,  dum  regatur 
interpretatione,  pag.  515. 

Non  est  opus  bonorum  divisione  in 
Capitulis  ut  praehendae  induant  bene- 
ficii  ecclesiastici  naturam;  eoquod  ne- 
minem  iatet  massam  communem  exi- 
stere  praebendarum  loco,  ibid. 

Valde  inter  se  dilTerunt  Canonia  et 
Praehenda:  per  primam  enim  Cano- 
nicus  electus  ius  consequitiir  ea  omnia 
faciendi,  quae  ad  Canonicus  pertineant; 
der  secundam  vero  habet  ius  ordina- 


INDEX  GENERALIS 


tum,  et  pro  eo  institutum  ad  utendum 
et  fruendum  rebus  et  iuribus  ad  hoc 
deputatis,  ibid, 

Eleotlo 
quoad  Vioariuni  Capitulareni. 

Nulla  in  iure  adest  speciaiis  forma 
pro  Vicario  Capitulari  eligendo  praefi- 
nita;  neque  Tridentinum  ipsum  eam 
constituit  dum  ediceret :  «  Vicarium 
infra  octo  dies  post  mortem  Episcopi 
constituere  vel  existentem  confirmare 
omnino  teneatur  (Capitulum)  quisal' 
tem  in  iure  Canonico  sit  Doctor  vel 
Licentiatus  vel  alias,  qnantum  fieri 
poterit  idoneus,  »  pag.  401, 

In  electione  Vicarii  Capilularis  suF- 
ficit  si  pars  maior  electorum  praeseiH 
tium  in  eiusdem  electionem  c^nsentiat, 
quacumque  ratione  id  fieret,  sive  in 
scriptis  sive  oretenus;  dum  agatur  de 
simplici  depiitatione,  quae  in  manda- 
tum  sonat,  et  quae  non  exigit  alinm 
actum  ad  sui  perfectionem,  ibid. 

Haud  necessario  sequenda  e^t  forma 
tum  Cap.  42  Quia  propter,  de  Elect. 
tum  Decreti  Tridentini  tiess,25,  Cap.6, 
ut  nonnulH  putant;  quia  in  primo  agitur 
de  electione  Praelatorum,  qui  princi» 
palem  et  perpetuam  obtinent  inrisdi- 
ctionera,  dum  Vicarii  Capitulares  siot 
temporales  et  momentanei ;  et  in  se- 
cundo  res  e^t  de  electione  Superio- 
rum  Regularium,  ihid, 

Eleemosynae  HfiBsarum. 

Missarum  eleemosynae,  quas  reci- 
piunt  Sacerdotes,  eo  fine  in  Ecclesia 
introductae  fuere,  ut  eorum  suslenla- 
tioni  suppleri  passit,  pag.  73. 

Decreta  generalia  S.  Congregationis 
Concilii  per  Urbanum  VIII.  et  Inno- 
cenlium  XII.  confirmata,  quibus  i-etn 
neri  prohibetur  excessus  eleemasynae 
Missarum,  de  Missis  inanualibus  sant 
mtelligenda,  pag.  74- 


INDEX  GENERALIS 


Ah  obligatione  dandi  lolara  slipen- 
Jiinn ,  niilla  parte  sibi  relenta,  exci- 
piench  siml  Capellani  B^neficiati  et  Pa- 
rochi,  in  his  Missis,  quas  dicere  tenen- 
lur  ex  obligalione  suorum  beneficio- 
rum,  ihid. 

Si  eleera.wnae  Missarum  extraordi- 
nririao  Parochi  congriiam  efforment,  isti 
soliiti  sunt  ab  obligatione  dandi  totum 
slipendiiim ,  nulla  parte  sibi  retenta , 
ibid. 

Parochi,  Capellani  et  Beneficiati 
quoad  Missas,  quas  dicere  tenenlur  ex 
ohligatione  suorum  beneficiorum,  opti- 
mo  iure  possunt  alteri  Sacerdoti  com- 
miltere  praedictarum  Missarum  cele- 
bralionem,  si  per  se  satis  facere  non 
possint,  attributa  illi  eleemosyna  ordi- 
naria  loci  sive  pro  Missis  lectis,  sive 
canlaiis,  retento  sibi  maiori  salario,t&/d. 

In  vim  Constitut.  Apostolicae  Sedis 
colligenles  eleemosynas  maioris  pret'i 
pro  Missis,  etex  iis  lucrura  captimtes, 
faciendo  eas  celebrare  in  locis  ubi  Mis- 
saiiim  stipendia  minoris  prelii  es^^e  so 
lenl,excoramunicationera  raaioirni  Ro- 
raano  Ponliftci  reservatara  ipso  facto 
incurnint,  sive  laici  sint,  sive  eccle- 
siaslifi,  ibid. 

Titulus  recipiendi  eleeraosynara  ex 
obligatione  celebrandi  diraanal,  et  in 
celebrantera  transfertur,  pag.  84. 

Si  excessus  eleeraosynae  tribualur  ob 
alios  titulos,  ipsi  celebrationi  extrinse- 
cos,  haud  prohibetur  quorainus  Missae 
celebrandae  tradantur  aUcri  Sacerdoli, 
Iributa  tantum  ei  eleeraosyna  ordina- 
ria,  ibid. 

Tiluli  extrinseci  (quibus  licetstipen- 
diura  coramuni  laxa  piuguius  sibi  re- 
tinere)  non  tantum  reperiuntur  in  illis, 
qui  ratione  beneflcii  vel  praebendae 
astricti  sunt  oneribus  Missarum,  verum 
etiam  et  in  Parochis,  dummodo  iura 
fttolae  concurrant,  ibid. 


739 

Non  solura  Parochi,  Beneficiati,  et 
Praebendati,  sed  et  ceteri  oranes  Sa- 
cerdotes  eximuntur  ab  obligalione  re- 
stituendi  stipendium  Missarum  com- 
muni  taxd  pinguius,  si  raorali  certitu- 
dine  constet,  ipsis  excessum  illum  tri- 
butum  fuisse  intuitu  pei^onae,  ibid. 

Velit^  esl  quaecumque  dispositio  cir- 
ca  eleeraosynas  Missarum  citra  oblato- 
rum  raentera  suscepta,  pag.  660. 

Quoties  vel  translatio  vel  dilatio  ce- 
lebralionis  vel  partis  eleemosynae  ta- 
xam  excedentis  in  pios  usas  conversio 
opportuna  ac  utilis  videatur,  toties  ob- 
latores  de  huiusmodi  comrautationibus 
sunt  admonendi,  ibid, 

li  omnes,qui  proprio  marte,sed  bona 
fide,  secus  egerint,  absolutionem  quoad 
praelerilum  ac  sanationem  petere  de- 
bent,  ibid. 

Ecclesiastici  viri,  quibus  sponte  a  fi- 
delll)  s  lissanim  eleemosynae  tradun- 
liir,  i|ui(|ue  ad  bonos  libros  vel  diaria 
reli^iosa  evulganda  iiitendunt,  quoties 
Suerdolibus  libros  vel  diaria  tradunt 
cleeinosynis  retentis,  illicite  non  agunt. 
ibid, 

Vicisslra  Sacerdotibus  Missas  sibi 
cominissas  ceJet»rantibus  licere  stipen- 
dii  loco  libros  religiosos  ac  diaria  ao 
ceplo  habere,  ibid. 

Eplieineridum  moderatoribus  velad- 
inlni^lraloribus  periniltilur  eamdem 
.igen<li  ralioiifm  sequi;  dumraodo  non 
ohsil  fundatomra  vel  oblatorura  volun- 
las,  exclusa  qualibet  studiosa  Missa- 
runi  colleclione,  ibid. 

Celehrationis  dilatio  ultra  sex  men- 
ses  numquara  esl  i)rotrahenda,  ibid. 

Erectio  Cappellae. 

In  eudem  Ecclesia  vetita  est  ere<:tio 
cappellae  vel  altaris  in  honorem  ali- 
cuius  Sancti,  cui  alia  inibi  iam  erecta 
reperiatur,  pag.  124. 


IPfDRX  GFNERALIS 


740 

Non  prohibetur  aiilein  ut  plures  eri- 
ganlur  cappellae  in  honorom  B.  Mariae 
Virg.  et  D.  N.  lesu  Christi  sub  diverso 
tameu  titulo*  ibid. 

Executor  Testatnentarius. 

Omnis  potestas  executoris  teslamen- 
larii  cessat  vix  ac  testatoris  volunta- 
lem  expleveril;.  nec  perdurat  eo  quod 
le^iator  in  executorem  suum  depuU- 
veril  parockum  pro  lemiwre,  pag.^^i^. 

Fruotus  Beneflcii. 

Nonest  satis  aiiquem  beneficium  ob- 
tinuisse,  ut  fructus  percipiat,  suo^cjue 
fficial,  s^d  recpiirilur  etiara  ut  ipsiiis 
possessionem  adipiscatur,  pag.  2!f. 

Guiuslibet  praebendae  vel  beneficii 
fructus  non  decurrunt  nisi  a  die  caplae 
possessionis,  ibid, 

Fructus  a  Beneficiato  percepti,  an- 
tequam  corporalem  possessionem  ade- 
ptus  sit,  reslituendi  sunt,  ibid. 

luspatronatus 
quoad  usurpationem. 

Conciliuin  Tridentinum  Sess.  25, 
Cap.  9,  de  Reform.  expresse  revoca- 
vit  omnia  iurapalronatus  per  occupa- 
lionem  vel  consuetudinem  usurpata, 
pag.  9. 

Ad  evincendum  iuspatronatus ,  ubi 
de  usurpatione  urgeat  praesuraptio, 
plenior  et  exactior  requiritur  probatio 
iuxta  praescriptum  eiusdem  Concilii , 
ibid. 

luspatronalus  in  personis  potentibiis, 
seu  alias  de  usurpatione  siispectis,  non 
docto  de  titulo  fundalionis,  vel  dc*a- 
tionis  probari  debet  per  immemorabi)e 
tempus  una  cura  praesenlationibus  con- 
linuatis,  et  elTectum  sortitis  non  mi- 
nori  spatio  sallein  quinquaginla  anno- 
rum,  pag.  10. 


Decretumiconciliare  absque  dicta  ri- 
p:orosa  forma  inficiens  iu>  potentium 
i>ificit  illud  etiam  in  possessorio,  ibid. 

luspatronatus 
quoad  suooessionem. 

Haud  locum  habent  iuris  canonici  m' 
terpretum  opiniOiies  aut  theoriae,  aut 
legis  praesuraptio  dum  constat  de  cla- 
ra  et  expressa  testalorum  voluntate, 
pag,  3 '49. 

Testatorum  voluntas  sancte  ac  reli- 
giose  servanda  est,  quatenus  admitlit 
aut  excludit  aliquas  personas  a  succes- 
sione  in  iure  patronatus,  ibid. 

Haud  obtinet  eadem  Ancharani  theo- 
ria  (1),  quae  docet  iuspatronatus  gen- 
tilitiiim  tran^iire  ad  heredas  tara  ex  te- 
staraento,  quam  ab  intestato  ultimi  de 
farailia  vel  genere,  proindeque  fieri 
hereditarium ,  qiiando  voluntas  testa- 
toris  aperte  opponatur,  ibid. 

Duplici  modo  procedi  potest  ad  di- 
gnoscendum  quis  succedere  debeat  in 
iurepatronalus  tiim  activo,  cum  passi- 
vo;  nempe  per  fundationis  tabutas  si 
adsint;  si  autem  desint,  per  argumenta, 
quae  audiunt  aequipollenlia,  pag,  468« 

Canonistae  in  eo  conveniunt,  quod 
perdonationem  transmitli  possil  inalios 
iuspalionalus,  dumraodo  Ordinarii  as- 
sensus  non  desit,  ibid. 

(1)  Heic  obiter  notari  vnlt  errore 
typographico  evenisse  ut  ia  prima  parte 
corollarii  I.  pag.  349  omitterentnr  verba 
a  in  casu  »  ad  efformandam  pienam,  ati 
decuit,  dictionem  «  S.  C,  Congr.  hnud 
ndmiaisae  Aneharnni  theoriam  in  caau,  9 
ScitQDJ  est  enim  einsmodi  tbeoriam  re- 
coptani  esse  in  Foro,  noqne  illam  re- 
spucre  eamdem  S.  C.  Cungr.  Proindeque 
s»i  in  praefata  qaaestionc  haud  appHcata 
'  fuit,  id  acciiJisse  patetnr  qaia  testatoris 
volunta.H  palam  opponitur;  dam  piorom 
testatorum  voinntas  religiose  coUtur 
apud  sacra  Dicasteria. 


INDRX  GRIVRRALIS 


\(\  probandnm  inspatT-onnltis  siiper 
dliquo  beneficio  argumentum  etiam  ex 
facto  desumilur;  ui  pula  si  cui,  a  re- 
mot.o  lempore,  ex  induUo  ponliflcio,  be- 
neficii  illius  administratio  concessa  fue- 
ril;  dum  ex  praxi  privilegium  eiusmodi 
palronis  concedi  tantum  soleat,  ibid. 

Ad  constituendum  beneficium  eccle- 
siasticum  duo  essentialiter  requirun- 
lur:  nempe  ut  in  fundalione  adsil  Epi- 
scopale  decretum  canonicae  erectionis: 
in  collatione  vero  ut  expedtantur  Bullae 
canonicae  inslilutioniSt  ibid. 

Mitrimoniutn 
quoad  impedimenta. 

Ad  inhibendum  matrimonium  satis 
esl  fama  vel  vulgi  rumor  de  aliquo 
existente  impedimento  ad  Curiam  Epi- 
scopalem  vel  ad  Parochum  deducto, 
pag.  221. 

In  iuridica  inquisitione  debet  pro 
cerlo  constare  de  impedimenti  producti 
exislentia;  documenta  et  testes  sunt 
cribrandi  iuxta  legitimas  criticae  regu- 
las;  ex  quibus  nisi  de  impedimenti 
existentia  constet,  matrimonium  non 
est  inhibendum,  ibid. 

Purus  metus  reverentialis  per  se  ma- 
trimoninm  haud  dirimii ;  dirimit  tamen 
8i  talibus  adminiculis  sit  coniunctus,  ex 
quibns  contrahentium  liberlas  impeta- 
tur,  pag.  S93. 

In  foro  tamen  extemo  requiruntur 
probationesconcludentesantequam  ma- 
trimonium  ex  iudicio  Ecclesiae  dirima- 
iur,  ibid. 

Indubium  est  S.  Trident.  Synodum 
nulla  atque  irrita  declaravisse  matrimo- 
nia  cum  impedimento  afiinitatis  primi 
et  secundi  gradus  contracta ;  ita  ut  si 
qui  cum  eiusdem  obstaculp  contractum 
roatrimonium  eliam  consummaverint, 
nil  agant  pro  soliditate  vinculi ,  sed 
omnino  separandi  sintf  pag.  642. 


741 

Quamvis  ex  iure  indiibium  sit  nulia 
evadere  atque  irrita  cum  praedicto  im- 
pedimento  conlracta  matiimonia;  quo- 
niam  vero  ius  ex  facto  oritur,  per  con- 
iuges  iuridice  evincendum  est  (si  ma- 
trimonium  resoivere  cupian!)  se  de  fa- 
cto  anle  celehrationem  eiusmodi  con- 
traxisse  impediro^ntum ;  ut  nullum  ab 
Ecclesia  illorum  renunlietur  connu- 
bium,  pag.  64'). 

In  quaestionihus  matrimomalibus 
haud  requiri  semper  eiusdein  evid^n- 
tiae  probationem ;  si  enim  res  sil  de 
matrimonio  conti^ahendo  etiam  dubium 
vel  probabilitas  attenditur  ut  impedia- 
tur;  sin  vero  agalur  de  dissolvendo 
matrimonio  iam  contracto  et  consum- 
malo,  requiruntur  probationes  unde- 
quaque  certae  et  concludentes,  ibid. 

Proindeque  suspiciones,  coniecturae, 
miumurationes,  et  viciniae  rumor  haud 
aslruunt  iuridicam  plenam(|ue  proba- 
tionem  pro  resolvendomairimonio  iam 
conlraclo;  et  in  dubio  stari  solet  prp 
validitate  matrimonii;  quia  causae  ma- 
trimoniales  fuvorabiles  s^int,  ibid. 

Nec  ipsis  coniiigibus  in  foro  externo 
fides  est  praestanda,  tum  quia  non- 
nulli  inter  se  coiludere  queant  el  fa- 
cile  ad  inceslus  confessionem  prosili- 
rent,  si  putarent  Ecclesiara  de  plano 
per  suum  iuilicium  favere  eorum  volis; 
tum  quia  non  ila  facile  revelanti  turpi- 
tudinem  suam  fides  adhibenda  sit,  ibtd. 

Ex  iure  indubium  est  nalla  atque 
irrita  habeii  malrimonia  ilia,  quae  ali- 
ter  conlrahantiir  quam  praesente  Pa- 
rocho,  vel  alio  Sacerdole  de  insius  Pa- 
rochi  vel  Ordinarii  li<tenlia  in  illis  locis, 
in  quibus  Goncilium  Tridenlinum  pro- 
mulgatum  fiierit,  pag.  674. 

Quapropter  si  propriusParochus  qua- 
cumque  de  causa  alicui  malrimonio  ad- 
sistere  impediatur,  alius  Sacerdos  ad 
illud  delegari  debet  ab  ipso  Parocho, 
vel  ab  Ordinario ;  et  delegatio  respicit 


742 

tantum  cerlas  ac  rleterminalas  personas 
conlrahentiiim,  ut  actus  delegatae  po- 
testatis  efFtcax  fiatt  neque  ab  errore 
Titietur,  pag.  675. 

Missa  ConYentualis. 

Missa  Gonventualis  ex  sacrorum  Ca- 
nonum  dispositione  in  singulis  cathe- 
dralibus  et  collegiatis  Ccclesiis  in  be- 
nefactorum  sufTragium  quotidie  appli- 
canda  est,  pag.  106. 

Optimo  iure  Missa  convenUialis  sub 
divinorum  officiorum  nomine  compre- 
henditur»  quin  imo  praecipua  divini 
officii  pars  censetur,  ibid. 

Eleemosyna  Missae  conventualis  ex 
massa  dislributionum  desumenda  est» 
ibid. 

Deficienle  autem  distributionum  mas- 
sa,  prndenli  arbitrio  Episcopi  pro  hu- 
iusmodi  Missarum  stipendio  providen- 
dum  est,  ibid. 

Gelebratio  Missae  Gonvenluali^  s&- 
quitur  eH  quolidiano  officio  diurno  ad 
quod  Ganonici  tenentur,  eiusque  est 
pars,  pag,  2J^1. 

Singuli  Ganonici  et  dignitates  tenen- 
tur  ad  Missae  conventualis  per  turnum 
ceiebrationem,  ibid. 

Nullum  habenl  robur  convtntiones 
initae  a  Gapituiaribus ,  aliisque  viris 
Ecclesiasticis  circa  iurium  seu  slatuto- 
rum  alicuius  Ecclesiae  dispenscitionem 
seu  abrogationem,  sine  Romani  Pon- 
tificis  consensu,  ibid. 

Hae  tamen  conveniiones,  bonA  fide 
et  cum  titulo  initae,  valent  etiam  sine 
apostolica  approbatione ,  si  diuturno 
tempore  sint  praescriptae,  ibid. 

Ganonici  Ecciesiarum  Galhedralium 
et  Goilegiatarum  tenentur  quoUdio  y  . 
appiicandam  Missam  convenlualem  pro 
benefactoribus ;  neqiie  excusari  a  cm- 
Iraria  consuetudine,  etiam  immeiuora- 
biiitautareddituumlenuitate,pa9.'it7'i. 


fNDEX  GEIfERALIS 


MisBi  pro  Populo, 


Pastores,  quibus  animarum  cura  rom- 
missa  ost,  tenentur  ad  sacrificium  pro 
iis  offerendum  ex  iure  divino,  in  die- 
bus  dominicis  et  festis  etiam  suppres- 
sis,  pag.  38. 

Parochi,  qui  duabus  distinctis  paroe- 
ciis  sunl  praepositi  duplic^  Missam  in 
festis  applicare  tenentur,  sive  per  se, 
si  facultatem  habeant  binandi,  vel  per 
alios  si  ed  careant  facultate,  sive  alterd 
die  in  hebdomadat  non  obstante  redi- 
tuum  tenuitate,  ibid. 

Parochi  nuilimode  deciinare  possuni 
onus  appiicandi  Missam  pro  popuio  ne- 
que  consuetudinis  vi,  neque  pauperta- 
tis  causd,  pag.  474. 

Reaiis  et  personalis  eiusmodi  obii- 
gatio  dici  potest;  ita  ut  si  causa  int^- 
veniat  canonica  aut  necessilas,  quibus 
Parochus  per  se  applicare  nequeat  Mis- 
sam,  per  alium  applicare  eam  tenea- 
tur,  ibid. 

Obligatio  istaec  diebus  dominicis  ei 
feslis  Parochos  urget,  neque  transferri 
poteU  in  alios  dies,  nisi  ex  causa  le- 
gitima,  antex  indulto  pontificio,  ibid. 

Ratione  rlivini  praecepli  et  pastorali^ 
officii,  haud  vero  ratione  Gongruaesive 
pinguis,  sive  tenuis  omnes  animarum 
pastores  tenenlur  Missam  offerre  etap- 
plicare  pro  populo  diebus  dominicis  ei 
festis  etiam  abrogatis,  pag.  605. 

Si  festum  alicui  diei  affixum  ab  alio 
impediatur  festo  maioris  ritus  aut  di- 
gnilatis ,  Parochus  tenetur  ad  Missae 
applicationem  pro  popuio  in  die  ad 
quem  ti-ansferantur  festivitas,  Ofieiutn 
et  Missa;  tenetur  autem  ad  eiusmodi 
applicationeni  in  ipso  diefesto  impedito, 
si  Officium  el  Missa  tantum  transferan- 
lur,  non  ver*o  festivitas,  ibid. 

Neque  obstat  alterum  occurrere  diem 
cle  praecepto  cum  ipso  die  feslo  e\  quo 
alia  litanda  esset  Missa:  quuni  ex  01) 


INDEX  GEPfERALIS 


unico  aclu  satisfier:  possit  daplici  prae- 
cepto;  dumniodo  per  huiusmodi  actum 
totum  ponatur  quod  per  diversas  leges 
praescribitur^  ibid. 

Ita  firmum  immotumqiie  manet  Pa- 
rochis  onus»  ex  divino  praeceplo,  ap- 
plicandi  Missam  pro  populo ,  ut  si  Pa- 
rochus  unus  duabus  praesit  paroeciis, 
duas  applicare  obstringatur  Missas  sive 
per  se,  si  binandi  facultate  polleat, 
sive  per  alium ,  sive  infra  hebdoma- 
dam,  pag.  705. 

Onus  eiusmodi  non  solum  permanet 
pro  diebus  illis  qui  adhuc  a  populo 
servantur,  verum  etiam  pro  diebus 
festis  ,  aucloritale  Pontificia  suppres- 
sis;  eoquod  dum  per  Summos  Pon- 
tifices  chrisluina  piebs  ab  audiendo 
sacro  praedictis  diebus  eximitur,  haud 
vero  ab  onere  applicandi  Missam  pro 
populo  exoneranlur  animarura  pasto- 
res,  jjag.  700. 

Eiusmodi  doctrina  firmata  fuit  quam- 
plurirais  S.  C.  C.  declarationibus  et 
praecipue  Apostolica  Auctoritate  Be- 
nedicti  XIV;  qui  haud  admitiit  ceu 
excusantem  causam  nb  eiusmodi  one- 
ris  implemenlo,  neque  reddiluum  te- 
nuilatem,  neque  mveteralam  consue- 
tudinein  contrariara,  ilnd. 

Haud  tenetur  Parochus  duas  appli- 
4:^re  MissaSy  sed  imara  tantura  si  dua- 
bus  quidora  praesil  paioeciis,  quae  la- 
men  invicem  adeo  unitae  sint  atque 
coniunctae,  ut  ex  duabus  una  elTecta 
sit  cum  tituli  allerius  exlinctione,  ilnd. 

Applicare  Missas  quas  omisit ,  aut 
absolutionem  exposcere  a  S.  Sede  de- 
bet  super  praeteritis  omissionibus  ille, 
qui  etiam  bond  fide  reputans  se  non 
teneri  obligatione  tali,  vel  aliqud  ra- 
tionabili  excusari  causd«  dnas  haud 
applicavit  Missas  pro  duobus  populis 
quibus  praefuit,  ihid.  ' 

Aliquando  a  S.  Sede  concedilur  ad 
tempus  locorura  Ordinariis  petita  fa- 


743 

cultas  dispensandi  cum  Parochis  qui 
duas  regunt  Paroecias,  et  binandi  fa- 
cultate  carent,  ut  unicam  applicent 
Missam  pro  duobus  populis,  ihid. 

Tamen  Ordinariorum  preces  beni- 
gne  excipi  solent  quando  gravia  adsint 
adiuncta,  quae  maximam  inducant  dif- 
ficultatem  huius  oneris  impiendi  ex 
parte  Parochi,  ibid. 

Oblationes 
quoad  adTninistratioDem. 

Administratio  oblationum  alque  e- 
leemosynarum,  quae  ad  specificum  fi- 
nem  non  suiU  destinat^e,  neque  ad 
Episcopum  neque  ad  Capitulum  perti- 
net,  sed  ad  Parochura  intra  cuins  Pa- 
roeciae  limites  cothguntur,  pag.  174. 
Eleemosynarum  vero  ac  oblalinnuni 
quae  quolibet  in  loco  intra  Pan»eciae 
limites  ad  cerlum  ac  detenninatum  fi- 
nem  elargiunlur,  Parochu^  censetur  le- 
gitimus  administrator,  ac  tantum  obli- 
gatione  adstringitur  earuni  r^itionem 
reddendi  Ordinario,  ibiil. 

Oratorium  publicutn. 

Oratorium  censetur  publicum ,  ubi 
comperiatur  ab  Antistite  consecratum 
fuisse  et  divino  cultui  destinatum  , 
pag.  61. 

Deficiente  fundationis  instrumento 
ad  Oratorii  publicitatem  nrguendam , 
haec  ex  coniecturis  probari  potest ; 
quarura  praecipua  est  si  illius  ostium 
locum  publicum  spectet,  omnibus  pa- 
teat,  et  annexam  habeat  etiam  turrim 
campanarum,  ibid. 

Absonum  non  est  ut  publica  cei>- 
seantur  Oratoria  in  atriis  palatii  sita , 
quando  certa  publicitatis  signa  inibi 
conciirrunt,  maxime  si  in  illis  aliquod 
ecclesiasticum  beneficium  fundatumsit, 
ibid. 

Inter  signa  quibus  evinci  potest  Ora- 
torium  publicum  extare»  etsi  in  atrio 


744 


tymX  €EIfCRALrS 


palatii  situm ,  adniimeratiir  campana 
cum  campanile,  quae  in  publicis  Ora- 
loriis  tantum  permittitur,  item  altare 
fixum,  Missae  celebratio  in  festo  ti- 
tularis  diebusque  solemnioribus,  et  vi» 
sitatio  eiusdem  Oratorii  ab  Episcopis 
facia,  ibid. 

Oratoria  privata  Ordinariorum  visi- 
tationi  haud  subiiciuntur  ad  effectum 
exigendi  procurationem,  cum  de  cae- 
tero  possit  Episcopus  ad  iila  accedere 
ad  efTectum  recognoscendi  illorum  sta- 
tum  et  decentiam  per  viam  sive  de- 
nunciationiSt  sive  inquisitionis,  ihid» 

Oratoria  publica  quamvis  sub  domi- 
Rio  et  potestate  patronorum  sint,  nec 
tamen  alienari  pos^^unt,  nec  illorum 
statum  proprio  istorum  marte  immu- 
lari,  ilyid. 

Parochus  quoad  lus  funerandi. 

Presbyteri  omnes  et  laici  catholici 
decedenles  sine  electione  sepulturae  et 
absque  sepulchro  maiorum  ex  iure 
commurii  sepeliri  Uebent  in  propria 
Parochia,  pag.  4f)2. 

Eximuntur  solummodo  a  iure  com- 
mnni  beneficiatiobtinentestitulum  he- 
neficii  residentialis ,  eumque  perpe- 
tuum ;  si  tamen  in  Cathedrail  ailsit 
eliam  Sepultura  propria  et  separata  pro 
Clericis  et  Presbyteris,  ibid. 

Aliquando  ius  nativum  Paroeciae  in- 
fringitur  etiam  per  consuetudinem  in 
contrarium;  dummodo  isUi  rite  intro- 
ducta,  praescripta  et  probata  sit  ab  eo 
qui  illam  allegat,  ihid. 

Consuetudo  tamen  est  stricti  iuris; 
proindeque  habet  tantum  de  polenlia, 
quantum  de  usu  etaclu;  neque  exlen- 
di  potest  de  loco  ad  locum,  de  pei-sona 
ad  personam,  de  casu  ad  casiim,  ibid. 

lus  commune  favet  Parocho ,  cui 
privalive  pertinel  extrema  sac  rameiiLa 
ministrare  intra  limites  suae  l^arueciae 
et  funera  absolvere,  pag.  545. 


A  lege  communi  eximuntur  Repm- 
larium  coenobia,  sicuti  et  monasieria 
monialium,  quae  cum  ipsis  hal^ent  pri- 
vilegioriim  communicationem,  ibid, 

Per  Ordinarii  decretum,  dummodo 
graves  adsint  rationes,  etiam  conser- 
vatoria  a  iurisdictione  parochiali  eximi 
possunt,  pag,  546. 

Exeuiptio  quandoque  datur  personis 
in  communionera  viventibus,  si  mona- 
steriiim  inhabitent,  olim  a  Rehgiosa 
familia  possessum ,  in  cuius  Ecciesia 
propria,  mutatis  etiam  personis,  exem- 
ptionis  privilegium  integrum  semper 
manseritt  ibid. 

Ex  plurimorum  auctorum  sentenlia, 
per  Ecclesiae  constructionem,  vel  am- 
plam  restaurationem  sepulturae  ius  ad- 
quiritur,  Parocho  quartafunerum  re- 
servata,  ibid. 

Item  quarla  reservatur  in  educ^nda- 
rum  funeribus,  si  in  monasterio  sepul- 
turam  elegerint,  ibid, 

In  materia  funerum ,  emolumenla 
percipi  non  possunt  ab  his  suffrairiis 
qiiae  aliqua  persona  vel  sodalitium  pie- 
lalis  impulsu  propriis  operibus  defun- 
cto  praeslat,  pag.  H19. 

Parochus  quoad  oeconomiatn. 

Deputatio  oecoiiorai  Parochi  in  va- 
cationibus  ecdesiarum  Parochialium , 
qudctumque  sinl,  ad  soliim  Episcopuiu 
speclat,  jn  cuius  Dioecesi  paruchia 
vacans  sita  esl,  pag,  134. 

Oeconomus  Parochus  ab  Episcopo 
constitulo  in  vim  trideiUinae  disposi- 
lionis  potest  aliura  Sacerdolem  dele- 
«»:iie  ad  omnia  oflicia,  nisi  obstel  vo- 
Iiinlas  Ordinarii,  ibid. 

Paroecia  quoad  oonftnia. 

Pflroeciarnin  confinia  certa ,  deler- 
rainata  al(|ue  immutaUlia  ^sse  debeuti 
pag.  iGl. 


mu^x  iinHEkMLts 


74» 


Non  so:!im  a  laica  potestale,  verum 
neque  ab  ip^o  Episcopo  immulaii  pos- 
sunt  paroeciarum  conflnia,  nlsi  in  ca- 
sibus  a  iuie  ptMmissis,  ihid. 

PensioneB. 

Decrelum  Cum  nuperrimis  tantum 
afTicit  pensionc^i  proprie  dictas^  non 
autem  eas  quae  indui|nt  naturam  be- 
neflciorum  Ccclesiasticorum,  pag.  7iO. 
"  Valde  dilTerunt  inler  se  pensiones 
et  beneficia :  pensio  enim  suapte  natu- 
rd  precarid  est  quia  imponitur  favore 
alicuius  personae;  beneficium  vero  se- 
mel  legitime  institutum  perpetuo  du- 
rat,  ibid. 

Proindeque  pensio  expirat  cum  vita 
grarati,  seu  ad  summum  cum  vila 
pensionati;  dum  e  contra  benefirium. 
obitu  beneflciati,  non  ces^at,  sed  vacat 
donec  alteri  rursum  conferatur,  ibid. 

Congrua  Episcopalis  ol  Paroecialis 
a  Tridentino  slatuta  integra  conser- 
vari  debel,  ibid. 

Qiiapropter  si  quae  pensione^  sint 
ab  Episcopis  vel  Parochis  solvendae, 
debent  solvi  super  his,  quae  congruam 
excedant,  servala  aequa  gravaminum 
proportione,  ihid. 

Possessi-)  canonioalls. 

Possftssio  canonicalis  praebendae  ca- 
pienda  est  a  Canonicis  praesente  Ca- 
pitulo,  collegialiler  colleclo,  ut  valida 
et  legitima  dici  possit,  pag.  22. 

Aiiquando  Sancta  Sedes,  iustis  de 
causis,  a  possessione  capienda  dispen- 
sare  solet,  ut  quls  praebendae  fructus 
percipere  valeal,  ibid. 

Potentes  quoad  iuspatrDnatns. 

Nomine  potentium  eos  omnes  ve- 
nire,  qui  iurisdiclionem  temporalem 
Jiabenl  in  loco,  in  quo  situm  est  be- 
Utflt inm,  pag.  10. 


Potestas  deleg^ta. 


Natura  delegationis  eruitur  ab  actu 
voluntatis,perquem  delegans  propriam 
alicui  tribuit  potestatem  vel  iurisdictio- 
nem,  ideoque  nuHo  mocjo  eiusmodi 
traditio  perflci  potest  abs(jue  delegan- 
lis  voluntate;  quae  certe  fleest  si  ad- 
sit  error,  quia  non  praesumitnr  con- 
sentire  qui  erral,  pag,  67j5. 

Delegatio  est,  suS  naturA,  stricti  hi- 
ris;  ideo:]ue  conressa  ad  unain  causam, 
seu  ad  unum  actum  trahi  non  polest 
ad  alium,  sive  sub  nomine  unius  per*^ 
sonae  pro  divei-sa  persona  sufTragari 
non  p  )test,  ihid. 

Nulius  flt  delegationis  actus  si  er- 
ror  vel  falsilas  continglat  caasam  fina- 
lem,  quae  suaple  naturd  it^  disponen- 
tem  movet ,  ut  si  iila  deflceret  aflter 
omnino  disponeret,  ibid. 

Praebenda  Poenitentialis 
quoad  ereqtionetn. 

Indubium  esl  Ordinarios  facultatc 
poliere  per|>etuo  erigendi  in  poeni- 
tentiaUm  aliquam  ex  piaebendis  sua- 
runi  Cathedra!ium ,  aiente  Concilio 
Tridentino :  Poenitentiarius  aliqim 
cum  unione  praebendae  proxime  vor 
caturae  ab  Episcopo  instituatu;r , 
pag.  357. 

Nulia  <liserla  Concilii  Tridenlini 
verba  exhiljent  exceptionem  prae  qua- 
lilate  et  natura  praebendarum ;  ita  ut 
simul  ac  Episcopus  unam  ex  iltis  pro 
Poeuitentiario  constitueril ,  ius  eam 
oplandi  nullius  roboris  flat,  ereclioque 
praevaleat,  pag.  3^)8. 

Praebenda  ante  vacationem  in  poe- 
nitentialem  formaiiter  erecta  censetur 
veluli  reservata  et  alTecta ;  nulliimque 
antiquiori  ex  Cani>ni(is  ius  in  eain 
superest;  dum  ex  iure  onlare  lice.a 
praebendam  liberam,  minimeveio  af- 
fectam  reservatamque,  ibid. 


746 


mOBlL  tiElVEHAL» 


lianA  polanduni  in  poenitenlialem 
ereclam  esse piaehendam  prirao  vacan- 
tem  ipso  faclo  et  ex  iore;  sed  omnino 
reqoiritur  fartum  Ordinarii,  qui  eam 
fornwliter  ad  eiasmodi  officium  con- 
stituat^  ibid. 

-  Inllciari  nequit  deleriorem  prae 
omnibus  Canonicis  fieri  Poenilenliarii 
condilionem,  quando  ereciid  formali?^ 
vacalionem  nm  praeces>eri!;  eo  quwl 
praebenda  ab  ultimo  oplanle  derelicta 
minima  inlerumnes  alias  esse  soleat; 
ideoque  in^ulTlciens  pro  PoenilenLiarii 
oRicio,  (|uod  inter  |)raeclariora  et  g?'a- 
viora  reeensendum  esse  nemo  arabi- 
git,  ibid. 

Haud  ex  iure  fas  est  consliiui  ah 
Ordinario,  loco  praebend^ie  pro  Poeni- 
tentiario  nnnnulla  benefiria  simpliria : 
quamvis  iuxta  Doctores  per  istorum 
beneficiorum  frucUis  supoiere  liceat 
exiRUitatem  praebenrlae  eiusdem,  ibid. 

Quamvis  ex  commiini  acceplalione 
unio  alicuius  praebendae  regulariler 
praesefeire  soleat  vinculura  perpeluum 
inter  officium  ipsamque  praebendam; 
tamen  si  illa  ttnuis  et  InsufTiciens 
fuerit,  ne  valde  differrelur  poeniten- 
liarii  institutio,  pro  gratia  Ap^^stolica 
alicui  Poenitentiario  concessum  fuit 
praebendas  optare,  donec  ad  aliquam 
ex  pinguioritms  ascenderet,  ibid. 

Fraebenda  Theologalis. 

Canonicus  Theologus  muneri  suo  et 
instittttioni  eiusmodi  oflicii  haud  stri- 
cte  satisfacit  nisi  sacrarum  Scriptura- 
rum  lectionem  et  interpretationem  per- 
agat;  ne,  ut  Tridentinum  ait  sess.  V, 
cap.  i.  de  ref.  oflicium  Canonici  Theo- 
logi  instituens,  caelestis  ille  sacrorum 
librorum  thesaurus,  queni  Spintu^ 
Sanctus  summa  liheralitate  homini" 
.bus  tradidit  ne^lectu^  iaceat,  i)'tg,'.\^i. 


Nullimode  eximitur  Canonicus  TheO- 
logus  ab  habenda  Sacrariim  Scriplu- 
rarum  lectione  et  interpretatione  vel 
per  auditorum  defectum,  vel  per  redi- 
tuum  lenuitatem,  vel  per  alicniiis  loci 
consuetudinem  in  contrarium,  ibid. 

Non  desunt  tamen  nonnullae  S.  C. 
Congregationis  resoluiiones,  auctorefj- 
()ue  non  pauci,  qui  autumant  Canoni- 
cum  Theologum  suo  funiri  munere, 
tum  si  legal  et  interprelelur  Scriplu- 
ram  Sacrara,  tum  si  jierlractet  Theo- 
logiam  Scholasticam,  dnminodo  ista  ver- 
setur  cirwi  quaesliones  ginvis  moraenti 
et  magnae  utililatis,  ibid. 

Neque  defuerunt  nonnnlli  Kpiscopi, 
qui  lege  Synodali  inandar.  ul,  ut  ali- 
(piando  Canonlcus  Tlie^^lojiii-;  Sacrae 
Scripturae  et  Theologiae  m  )ralis  cu- 
mulative  lectiones  dare(,  praecipue  in 
parvis  oppidis,  ibid. 

Praesentatio. 

Mala  quorunidain  de  familia  fama 
non  olTicit  qiiominis  praesent;ilo  ad 
beneficiura  eliain  parochiale  detur  in- 
slitutio,  diimmodo  ab  l^piscopo  capax 
et  idoiiens  reperiatur,  pmj,  10. 

Professio  religiosa. 

Nulla  ac  irrila  est  prufe>;io  votorum 
solemnium  tam  scienter,  (|iiain  igno- 
ranter  emissa  nisi  prius  per  triennium 
integrum  permanserit  quis  in  profes- 
sione  votorura  sirapliciura,  pag.  48. 

Ad  valide  eraittenda  vota  solerania 
post  vota  simplicia  requiiitur  professio 
expressa,  et  ideo  tacita  fuil  omnino 
abrogata,  pag.  49. 

Professio  tacita  non  potest  subsiste- 
re  non  tantum  per  se  solam ,  verum 
etiam  si  subsequatur  professionein  ex- 
pressam  antea  nulliter  emissam,  ibid. 

Id  dubio  anprofessio  emissa  valida  sit 
vel  nontStandum  estpro  libertale,i(^<(i» 


tnmx  CEfrEftAt» 


747 


tJedditu»  "P^^roohi^iles. 

Ecdesia  sive  conlractus,  sive  con- 
sieludines  parliculares ,  nisi  lamen 
a[)ertis  iuribus  contradicant,  haud  im- 
probat,  verum  aliquando  lolerat  et 
permittit;  vult  laraen  ut  habeatur  ra- 
tio  laborum  et  onerum,  quae  quisque 
sustinuit,  pay.20\. 

Qua  de  causa  cnm  iura  clamenl  be* 
neficium  propter  officmm;  dignus  est 
operarius  mercede  sua;qui  altari  ser" 
rit  de  altari  virere  debet;  beneficii 
fructus  aequis  partibus  sunt  dividendi 
inter  eos  qui  eodem  anno  beneficium 
possident,  et  eius  onera  sustinent,  ibid. 

Resoiipta  Satntni  Pontiflcis. 

Rescriptum  quo  beneflcium  Pontifex 
impertitur  quam  plenissime  est  inter. 
pretandum,  pag.  601. 

Fortius  id  procedit,  quando  Pontifex 
jnotu  proprio  et  per  specialem  gratiam 
agere  profiletur,  ibid. 

Sponsalia. 

Nudum  propositum  matrimonii  ine- 
undi  etinm  mutuum  non  inducit  obli- 
gationem  sponsalrum,  pag.  3i6. 

Ad  eiusmodi  ohligationem  indiicen- 
dam  requiritur  mutua  mentio  promis- ' 
sioque  fuluri  matrimonii  ahquo  sen- 
slbili  signo  expressa,  ibid. 

Fama,  vulgique  rumores,  nisi  alia 
adsint  adminicula,satis  non  sunt  ad  pro- 
bandani  sponsalium  exislontiam,  ibid. 

SpiUisalia  ad  effectum  coactionis  re- 
quirunl  indubiam  probationem  mu- 
tuae  contemporaneae  repromissionis  de 
praesenti,  probationem  scilicel  conclu- 
denlem,  et  in  suo  genere  perfectam, 
ibid. 

Statuta  Capitularia. 

StiilnLi  capitularia,  i|uae  specificam 
;iu)  ohlinneiunt  Apostolicam  confir- 


malionem  nuIHus  snn(  rohoris  quatf- 
niis  excludant ,  per  modum  regiilae , 
certum  personarum  genus  a  conse- 
quendisecclesiasiicis  heneficiis,  eoqui.d 
iuri  communi  adversentur,  pag.  KI5. 
Gonsueiudo  in  re  a  k*ge  reprohala, 
etsl  immemorabilis,  abrogare  legem 
nequit ;  neque  ex  ea  praesumi  polefst 
apostolicum  beneplacitum,  tjuod  nam- 
quam  pra&sumitur  in  dispositioue  iuri 
Contraria,  ibid. 

Suapensio. 

Episcopus  poiest  ex  causa  sibi  nota 
interdicere  clericum  sacromm  exerci- 
tio;  neque  tenetur  causam  suspensio^ 
nis  vel  delictum  ipsi  reo  pandere,  i^vi] 
solum  Sedi  Ap.istolicae,  casu  i|u()  sus- 
pensus  ad  eam  recursum  hahuerit, 
pag.  55H. 

Suspensio  dupliri  modo  considerari 
potest  quoad  applicationem ;  vel  uti 
censura,  vel  uti  poena :  uti  censura  re- 
quiruntur  omnino  moniliones,  uti  poe- 
na  eae  minime  requiruniur,  ibid. 

Ex  doctrina  S.  G.  G.  pluries  confir- 
mata,  videtur  Episcopus  vi  decreti 
Tridenlini  Sess.  14.  cap.  i.  peisequi 
posse  delicta  occulia  si  bis  etiam  pec- 
cata  publica  adniixta  sahU  ibid. 

Testator 
quo^.d  dispositionem  suani. 

Yoluntas  pii  disponentis  hahct  vim 
legis  sancte  et  religiose  servandae ; 
eique  nemo,  praeter  Pontiflcenj  Sum- 
mum,  derogare  potest,  pag.  575. 

Romanus  Pontifex,  utpote  Supremus 
Legislator,  testatoi  um  volunlatem  ali- 
quando  commutat;  quae  commutatio- 
nes  tamen  ex  Goncilio  Trjdentino  wow- 
nisi  ex  iusta  et  necessarva  causa  fieri 
debent,  pag.  876. 

Yoluntas  piorum  fundatorum,  si  in 
aliquo  adiuncto  minus  clara  se  prat- 
beat,  erui  potest  etiam.  ex  raliojiabilj 


743 


mDCX  CEfrERAtfS 


t  difUtirna  anleriori  appllcatione ;  vel 
eliam  ex  peiiciilis  et  inconvenienlibus, 
quae,  deseilA  priort  interpretalione , 
onascereDlur,  ibid. 

Unio  -"t  Eoclesiarum 
.    distnetnbratio. 

Potestas  uniendi  Ecclesias,  praeser- 
tim  curalas,  perlinet  tanluin,  ad  iuris 
normam,  ad  RomanumPontincem  et 
ad  Episcopos,  pag.  526. 

luxta  Conciliura  Tridentinum  Epi- 
scopi  tacultale  pollenl  cogendi  Recto- 
res  Ecclesiarum  :^ibi  adiungere  Sacer- 
dotes  coadiutores ,  si  populus  sit  nu- 
merosus  ita  ut  unus  Rector  noii  pos* 
sit  sufficere  ecclesiasticis  Sacramentis 
roinislrandis,  el  cultui  diyino  peragen- 
do,  ihid. 

Episcopi  pollent  etiam  facultate  no- 
yas  conslituendi  paroecias,  si  parochia- 
ni  ob  aliquod  grave  obstaculum  ac- 
cedere  nequeant,  sine  magno  incom- 
modo,  ad  percipienda  Sacramenta,  el 
divina  odicia  audienda,  ibid. 

Ut  dismembratio  fiat  iuxta  iuris 
normam  ,  praeter  alias  solemnitates , 
qnae  consistunt  in  audiendo  Parocho, 
aiiisque  quorum  id  intersit,  absolute 


requirllur  lust^  cansa,  n£  evitefnr  n<^ni"* 
pe  animarum  periculnm,  quod  oriri 
solel  ex  distantia  vel  ex  itineris  dif- 
ficultate,  pag.  527. 

Quamvis  per  coadiutores  consnli 
possit  distantiae  et  difticultatis  itineri'; 
mcoramodis,  plenius  uraen,  iuxta  nori- 
nullos  Doctores,  sallsfit  per  novae 
paroeciae  erectionem;  eamque  fuisse 
patet  Tridentini  mentera  in  casu  magni 
commodi,  ibid. 

Dniones  vel  di-^membrationef?  hene- 
ficiorum  praecipue  parochialiiim  a  lai- 
Cxi  solummodo  potestate  peraclas  niil- 
lae  alque  irritae  in  iure  ecclesiastico 
inevadunt,  ibifl. 

Utensilia  sacrp. 

Parochi ,  aliique  prlncipales  Eccle^ 
siarum  parochialium  Rectores  earuui 
fructus  percipientes,  demplis  congruis 
alimentis ,  ad  provisionem  sacrorum 
utensilium  pro  iisdem  Erclesiis  ad« 
stringuntur,  pag.  32, 

Concessa  aliqua  Ecclesia  in  succur- 
salem  alicuius  Paroeciae,  usus  Orga- 
ni,  Campanarum  et  Confassionalis  St>- 
dis  tiibutus  pariler  eidem  ren^^eiiir, 
cum  onere  raaniilenlionis  ad  Pamhuijj 
pertiuenlet  iOiii. 


IJfPRIMATUR  -  P.  Fr.  Viiicciilias  Maria  Gatti  0.  P.  S.  P.  A.  C 


•  vv'>v">jv?='-o\ :  .*  ••■■■■  ■■  <  <^. 

A.    v  ,  a'  .^  *.s|L  X  -